Search

Aims: In this study, yield and pomological properties of Texas, Nonpareil, Mandalay, Marta, Ruby, Padre, Primorski, Picantili, Desmayo Larguetta and Sonora almond cultivars which were planted on the seedling rootstocks in Gaziantep ecological conditions were tried to be determined.Methods and Results: In the study, yield per tree (kg/tree) nut weight (g), nut dimensions (length, width, height) (mm), shell thickness (mm), the kernel weight (g), kernel dimensions (length, width, height) (mm), kernel ratio (%), fat and protein ratios (%) were determined. As a result of the study, the yield per tree was ranged from 4.18 kg (Primorski) to 7.83 kg (Marta) in 2018 and 3.67 kg (Primorski) to 8.67 kg (Padre) in 2020. Average lowest nut weight was obtained from the Sonora cultivar (1.43 g and 1.52g) in the two years of the study and the highest was obtained from D. Largueta cultivar (3.17 g and 3.44 g). While the kernel weight was low in Primorski and Pikantili cultivars, it was over 1 g in Mandalay, Ruby and Sonora cultivars. In the analyses carried out in 2018, the fat content ranged from 39.20% (Ruby) to 50.82% (Primorski), and the protein ratio ranged from 17.60% (Nonpareil) to 26% (Mandalay).Conclusions: : It has been determined that Primorski cultivar is not suitable for the region due to its low yield and low kernel weight. The result of the research has also revealed that D. Larguetta cultivar should not be recommended in Gaziantep ecological conditions due to the low kernel percentage.Significance and Impact of the Study: The present study concerns the assessment of yield, nuts and kernels physical traits of ten almond cultivars recently introduced in Gaziantep ecology. The aim is to identify the best cultivars, which best adapted to the climatic conditions of favorable for the cultivation of almonds in this region. Because the characteristics of fruit species and cultivars vary according to ecology. Adaptation studies are important for high yield and quality., Amaç: Bu çalışmada, Gaziantep ili ekolojik koşullarında dikimi 2008 yılında gerçekleştirilmiş ve çöğür anacı üzerine aşılı Texas, Nonpareil, Mandalay, Marta, Ruby, Padre, Primorski, Picantili, D. Larguetta ve Sonora badem çeşitlerinin verim ve meyve özellikleri 2 yıl süreyle belirlenmiştir. Yöntem ve Bulgular: Araştırma kapsamında ağaç vaşına verim (kg/ağaç), kabuklu meyve ağırlığı (g), kabuklu meyve boyutları (en, boy, yükseklik) (mm), kabuk kalınlığı (mm), iç badem ağırlığı (g), iç badem boyutları (en, boy, yükseklik) (mm) ve iç badem oranı (%) belirlenmiştir. Ağaç başına verim 2018 yılı ölçümlerinde 4.18 kg (Primorski) ile 7.83 kg (Marta) ve 2020 yılında ise 3.67 kg (Primorski) ile 8.67 kg (Padre) arasında değişmiştir. Ortalama kabuklu badem ağırlığı araştırmanın iki yılında da Sonora çeşidinde (1.43 g ve 1.52 g) düşük olurken, Desmayo Largueta çeşidinde (3.17 g ve 3.44 g) yüksek olmuştur. İç badem ağırlığı Primorski ve Texas çeşitlerinde düşük olurken, Mandalay, Ruby ve Sonora çeşitlerinde 1 g’ın üzerinde gerçekleşmiştir. 2018 yılında gerçekleştirilen analizlerde yağ içeriği %39.20 (Ruby) ile %50.82 (Primorski) arasında, protein oranı ise %17.60 (Nonpareil) ile %26.00 (Mandalay) arasında değişmiştir. Genel Yorum: Gaziantep ili ekolojik koşullarında 2 yıl süreyle gerçekleştirilen bu araştırma neticesinde denemede yer alan 10 adet badem çeşidinden çeşit özeliklerine yakın değerler elde edilmiştir. Gerçekleştirilen araştırma sonucunda Primorski çeşidinin düşük verimli olmasının yanında iç badem ağırlığının da düşük olması nedeniyle bölge için uygun olmadığı düşünülmektedir. İç badem oranının düşük olması nedeniyle Gaziantep ili koşullarında D. Larguetta çeşidinin de önerilmemesi gerektiği de araştırma sonucu ile ortaya konulmuştur.Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Diğer sert kabuklu meyve türlerinde olduğu şekilde bademin besin içeriğinin anlaşılması ve öteki meyve türlerine kıyasla dünya genelinde üretiminin az olmasına bağlı olarak market satış fiyatlarının çok yüksek olması badem üretimini teşvik etmiştir. Bu amaçla çeşit geliştirme çalışmalarının yetersiz kalması nedeniyle yabancı badem çeşitleri ülkemize getirilmiş ve farklı bölgelerdeki performansları saptanmaya çalışılmıştır. Bitkisel üretimde ekolojiye göre yetiştirilecek meyve tür ve çeşitlerinin seçimi önem taşımaktadır. Bir bölge için çeşit seçiminde dikkat edilmesi gereken önemli faktörler ekolojik koşulların uygunluğu olup sıcaklık ve sulama koşulları meyve yetiştiriciliğini en fazla sınırlandıran faktörlerdendir. Bu nedenle farklı ekolojik koşullarda, ekonomik anlamda yetiştiriciliği yapılabilecek meyve türlerine ait çeşitlerin performansına yönelik çalışmalar önem kazanmaktadır.

Bu çalışma, 2019 ve 2020 yıllarında Gaziantep ili ekolojik koşullarında çöğür anacı üzerine aşılı 10 yaşlı Texas, Nonpareil, Mandalay, Marta, Ruby, Padre, Primorski, Picantili, Desmayo Larguetta ve Sonara badem çeşitlerinin fenolojik, morfolojik özellikleri ve meyve tutum oranlarının saptanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Badem çeşitlerinde ilk çiçeklenme Mart ayının ilk yarısında gerçekleşirken, tam çiçeklenme Mart ayının 2. yarısında gerçekleşmiştir. Tam çiçeklenme süresi çeşitlere ve yıllara göre değişmiş, denemenin 2 yılında da ilk çiçeklenme ile tam çiçeklenme arasında 5 ila 9 günlük bir süre geçmiştir. İç badem olgunlaşma tarihi gözlem yapılan 3 yılda da Ağustos ayı içerisinde gerçekleşmiş ve en erken iç badem olgunlaşması 2, 3 ve 10 Ağustos tarihlerinde Marta çeşidinde, en geç olgunlaşma ise 27, 29 Ağustos ve 2 Eylül tarihlerinde Padre çeşidinde gerçekleşmiştir. Çiçek açma ve küçük meyveye dönüşme oranı en yüksek Nonpareil (%94,27, %39.37) çeşidinde gerçekleşirken, hasada erişen meyve oranı Desmayo Larguetta çeşidinde (%26.92) yüksek olmuştur. Nonpareil, Padre, Primorski çeşitlerinin taç yüksekliği, Nonpareil, Marta ve Sonora çeşitlerinin taş genişliği daha fazla olmuştur. Yıllık sürgün büyümesi Texas (75 cm) ve Sonora (70.67 cm) çeşitlerinde yüksek gerçekleşmiştir., This study was carried out to determine the phenological, morphological characteristics and fruit set rates of 10-year-old Texas, Nonpareil, Mandalay, Marta, Ruby, Padre, Primorski, Picantili, Desmayo Larguetta and Sonara almond cultivars grafted on seedling rootstock in Gaziantep province in 2019 and 2020. The first bloom in almond cultivars was observed in the first half of March, while full bloom occurred in the second half of March. The full flowering period changed according to the almond cultivars and years, and a period of 5 to 9 days passed between the first flowering and full flowering in the 2 years of the experiment. Kernel ripening took place in August in all three years of the study. The earliest ripening of kernel took place on August 2, 3 and 10 in Marta cultivar, while the latest ripening took place on August 27, 29 and September 2 in Padre cultivar. The highest rate of flowering and turning into small fruit was in Nonpareil (94.27%, 39.37%), while the harvested fruit rate was higher in Desmayo Larguetta (26.92%). While the ttree hight of Nonpareil, Padre, Primorski cultivars was higher, the crown width of Nonpareil, Marta and Sonora cultivars was higher. Annual shoot growth was higher in Texas (75 cm) and Sonora (70.67 cm) cultivars compared to other almond cultivars.

Örtüaltında meyve üretimi sağladığı erkencilik nedeniyle karlı bir yetiştirme tekniği olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle gerçekleştirilen bu çalışmada, Türkiye’nin örtüaltı meyve yetiştirme merkezi olan Akdeniz Bölgesi’ndeki mevcut durum ve yapılan araştırmalar konusunda değerlendirmeler yapılmıştır. Halihazırda, Akdeniz Bölgesi Avrupa’nın en erkenci meyve üretim alanlarına sahip olması, örtüaltı yetiştiricilik ile özellikle Nisan ayı içerisinde sezon dışı meyve üretimine imkan vermesi ile çok önemli bir konuma sahiptir. Nitekim, son on yılda örtüaltı meyve yetiştiriciliğinde %85 oranında bir artış olduğu görülmektedir. Türkiye örtüaltı meyve yetiştiriciliğinin %88.4’ü Akdeniz Bölgesinde gerçekleştirilmektedir. Bu bölgede, örtüaltında muz ve çilek başta olmak üzere üzüm, kayısı, erik, şeftali-nektarin türleri yetiştirilmekte ve en fazla üretim Mersin (414.098 ton) ve Antalya (152.535 ton) illerinde gerçekleştirilmektedir. Sonuç olarak, Akdeniz Bölgesi’nin örtü altı meyve yetiştiriciliğine ilişkin sahip olduğu potansiyel göz önüne alındığında bölgedeki örtüaltı meyve yetiştiriciliğinin geliştirilmesi için daha detaylı araştırmalara gereksinim duyulmaktadır., Protected fruit production is considered as a profitable, growing technique due to earliness. In this study, the current situation of the Mediterranean region, which protected the fruit-growing centre of Turkey’s and assessments about the research was conducted. At present, the Mediterranean Region has a significant position as it has the earliest fruit production areas of Europe, especially off-season fruit production in April under-protected. Indeed, in the last decade, there has been an 85%increase in protected fruit growing. A large part of Turkey’s protected fruit growing (88.40%) is carried out in the Mediterranean region. In this region, grape, apricot, plum, peach-nectarine species, especially banana and strawberry, are grown in protected fruit cultivation. The essential provinces producing fruit in the protected of the region are Mersin (414.098 tons) and Antalya (152.535 tons). As a result, detailed researches are needed to develop protected fruit growing in the region.

Bazı meyve türlerine kıyasla yetiştiriciliğinin kolay, ekonomik getirisinin yüksek ve muhafazasının kolay olması nedeniyle ceviz yetiştiriciliği Akdeniz Bölgesinde yaygınlaşmaktadır. Yüksek verim nedeniyle tesis edilen bahçelerin çoğunda Chandler çeşidi kullanılmaktadır. Bölgede soğuklama süresinin düşük ve yaz sıcaklıklarının ise yüksek olması ceviz yetiştiriciliğini sınırlayan en büyük etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle Akdeniz iklim koşullarında optimum verim ve meyve kalitesinin elde edileceği yükseltilerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla 2018 ve 2019 yılında 100 m, 400 m, 800 m ve 1100 m yükseklikte yetiştirilen Chandler ceviz çeşidine ait 13 yaşlı bitkilerde, ortalama meyve ağırlığı, meyve eni, boyu ve yüksekliği, kabuk kalınlığı, iç ceviz ağırlığı, randıman, kabuklu ve iç ceviz renk özellikleri belirlenmiştir. Ortalama meyve ağırlığı yüksekliğe göre değişmiş, en yüksek kabuklu meyve ağırlığı 12.05 g ile 400 m rakımlı Yayladağı/Hatay’da yetiştirilen bitkilerden elde edilirken, en düşük değer 9.36 g ile 100 m yükseklikte Amik ovası/Hatay’da yetiştirilen bitkilerden elde edilmiştir. Yükseklik arttıkça iç ağırlığı artmış, en yüksek değer 6.64 gr ile 1100 m yükseklikten ve 5.84 gr ile 800 m yükseklikten elde edilmiştir. Denemenin yürütüldüğü 4 farklı yükseltide de iç cevizde gerçekleştirilen renk ölçüm ve gözlem sonuçları yüksekliğin iç ceviz rengi üzerine etkisini ortaya koymuş, yükseklik arttıkça iç ceviz açık renkli olmuştur.

Aims:This research was carried out on eight-year-old trees of the Mondial Gala (Malus domesticaBorkh) cultivars grafted on the M9 rootstock in order to determine its performance in the Mediterranean region with subtropical climatic conditions in Mersin, Turkey.Methods and Results:In the study, the experiment was conducted in the orchard of private sector at Erdemli/Mersin. Mondial Gala which eight years, planted with planting spaces of 1x3 m flowering times, yield and fruit quality parameters were investigated.Conclusions:According to the results, first flowering was observed on April 1, full flowering on April 10 and end of flowering on April 17, and fruits were harvested at the end ofJuly. The fruit weight (average 223.2 g), the yield per tree (average 22.6 kg), and yield per trunk cross-sectional area was observed as 0.56 kg/cm2at the end of the eighth year. Observed values indicated that Mondial Gala summer apple cultivars were found to be promising for early apple growing in the higher parts of subtropical ecological conditions of Turkey.Significance and Impact of the Study:Phenological and pomological features of ‘Mondial Gala’ apple cultivar were evaluated at high altitudes of Mersin with subtropical climates of Turkey., Amaç:M9 üzerine aşılı 3x1m aralıklarla dikilmiş 8 yaşlı Mondial Gala (Malus domesticaBorkh) çeşidinin Mersin (Türkiye) ilinde, subtropik iklim şartlarındaki performansının saptanması amacıyla yürütülmüştür.Yöntem ve Bulgular: Mersin/erdemli ilçesinde özel sektöre ait bahçede çalışma yürütülmüştür. 1x3 m dikim mesafesiyle dikilmiş 8 yaşındaki Mondial Gala elma çeşidininçiçeklenme zamanı, verim ve meyve kalite özellikleri araştırılmıştır.Genel Yorum: Mondial Gala çeşidininilk çiçeklenme 1 Nisan, tam çiçeklenme 10 Nisan ve çiçeklenme sonu 17 Nisan olarak gözlemlenmiştir. Meyveler Haziran’ın sonunda hasat edilmiştir. Ağaç başına verim 22.6 kg ve gövde kesit alanına düşen verim 0.56 kg/cm2 olarak belirlenmiştir. Ortalama meyve ağırlığı ise 223.2 g olarak saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar Mondial Gala elma çeşidinin Akdeniz Bölgesinin yüksek kısımlarında ekonomik olarak yetiştirilebileceği göstermiştir.Çalışmanın Önemi ve Etkisi:Türkiye’nin subtropik iklim kuşağında bulunan Mersin ilçesinde yüksek rakımda bulunan Mondial Gala elma çeşidinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlemek.

Amaç:M9 üzerine aşılı 3x1m aralıklarla dikilmiş 8 yaşlı Mondial Gala (Malus domesticaBorkh) çeşidinin Mersin (Türkiye) ilinde, subtropik iklim şartlarındaki performansının saptanması amacıyla yürütülmüştür.Yöntem ve Bulgular: Mersin/erdemli ilçesinde özel sektöre ait bahçede çalışma yürütülmüştür. 1x3 m dikim mesafesiyle dikilmiş 8 yaşındaki Mondial Gala elma çeşidininçiçeklenme zamanı, verim ve meyve kalite özellikleri araştırılmıştır.Genel Yorum: Mondial Gala çeşidininilk çiçeklenme 1 Nisan, tam çiçeklenme 10 Nisan ve çiçeklenme sonu 17 Nisan olarak gözlemlenmiştir. Meyveler Haziran’ın sonunda hasat edilmiştir. Ağaç başına verim 22.6 kg ve gövde kesit alanına düşen verim 0.56 kg/cm2 olarak belirlenmiştir. Ortalama meyve ağırlığı ise 223.2 g olarak saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar Mondial Gala elma çeşidinin Akdeniz Bölgesinin yüksek kısımlarında ekonomik olarak yetiştirilebileceği göstermiştir.Çalışmanın Önemi ve Etkisi:Türkiye’nin subtropik iklim kuşağında bulunan Mersin ilçesinde yüksek rakımda bulunan Mondial Gala elma çeşidinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlemek., Aims:This research was carried out on eight-year-old trees of the Mondial Gala (Malus domesticaBorkh) cultivars grafted on the M9 rootstock in order to determine its performance in the Mediterranean region with subtropical climatic conditions in Mersin, Turkey.Methods and Results:In the study, the experiment was conducted in the orchard of private sector at Erdemli/Mersin. Mondial Gala which eight years, planted with planting spaces of 1x3 m flowering times, yield and fruit quality parameters were investigated.Conclusions:According to the results, first flowering was observed on April 1, full flowering on April 10 and end of flowering on April 17, and fruits were harvested at the end ofJuly. The fruit weight (average 223.2 g), the yield per tree (average 22.6 kg), and yield per trunk cross-sectional area was observed as 0.56 kg/cm2at the end of the eighth year. Observed values indicated that Mondial Gala summer apple cultivars were found to be promising for early apple growing in the higher parts of subtropical ecological conditions of Turkey.Significance and Impact of the Study:Phenological and pomological features of ‘Mondial Gala’ apple cultivar were evaluated at high altitudes of Mersin with subtropical climates of Turkey.

This study was carried out to determine some pomological and chemical characteristics of Bilecik, Yavuz, Sebin walnut cultivars and Yerli genotype grown in Kırşehir, Turkey. Characteristics of walnut such as nut weight, kernel weight, nut width, nut height and nut diameter and some kernel features were investigated. The results revealed that the average weight of fruit ranged from 17.33 g (Yavuz) to 12.83 g (Sebin), the nut width from 37.63 mm (Yavuz) to 31.33 mm (Yerli), the nut height from 52.25 mm (Yavuz) to 41.07 mm (Yerli), and the kernel percentage from 46.07% (Bilecik) to 49.43% (Yavuz) The highest oil content was detected in Yavuz cultivar (63.20%), while the lowest value was obtained from Bilecik cultivar with 53.90%. Contrary to fat content, the highest protein content was detected in the Bilecik cultivar. When the data obtained are evaluated, it is understood that Yavuz and Şebin walnut varieties are suitable for Central Anatolia conditions.

Bu çalışma, Hatay’da yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan Sarı Alıç genotipinin morfolojik, biyolojik ve meyve kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada morfolojik özelliklerden ağaç şekli, büyüme gücü, sürgün uzunluğu (cm), sürgün kalınlığı (mm), yaprak uzunluğu (cm), yaprak genişliği (cm), yaprak alanı (cm2); biyolojik özelliklerden çiçek durumu, çiçek tipi, çiçekteki taç ve çanak yaprak sayısı (adet), çiçek pozisyonu, erkek organ sayısı (adet), dişi organ sayısı (adet), meyve tutma oranı (%), çiçek tozu canlılığı (%), çimlenme oranı (%), anterdeki ve çiçekteki çiçek tozu üretim miktarı (adet); meyve kalite özelliklerinden meyve ağırlığı (g), meyve eni (mm), meyve boyu (mm), çekirdek sayısı (adet), çekirdek ağırlığı (g), yenilebilir meyve oranı (%), suda çözünebilir kuru madde içeriği (SÇKM %), pH ve titre edilebilir asit içeriği (TEA %) değerlendirilmiştir. Beş yıllık ortalama verilere göre, Sarı Alıç genotipinin ortalama meyve ağırlığı 15.03 g, meyve eni 32.03 mm, meyve boyu, 26.88 mm olarak ölçülmüştür. Ayrıca, her meyvede ortalama 2.4 adet çekirdek bulunduğu ve bu çekirdeğin ağırlığının ortalama 0.7 g olduğu belirlenmiştir. SÇKM içeriği %15.0, pH 3.2 ve TEA içeriği %1.4 olarak saptanmıştır. Sonuç olarak, Sarı Alıç genotipinin sahip olduğu meyve kalite özellikleri ile taze tüketim için oldukça uygun olduğu tespit edilmiştir. This study was carried out for determine to morphological, biological and fruit quality characteristics of the Sarı Alıç hawthorn genotype grown in Hatay, Turkey. In the study, morphological characteristics such as tree shape, tree vigor, shoot length (cm), shoot diameter (mm), leaf length (cm), leaf diameter (cm), leaf area (cm2 );biological parameters such as numbers of sepal and petal per flower, numbers of stamen and pistil, pollen viability and germination percentages (%), numbers of pollens per anther and flower and fruit quality variables such as fruit weight (g), fruit width (mm), fruit length (mm), seed number per fruit, seed weight (g), edible fruit percentage (%), total soluble solids (TSS, %), pH and titratable acidity (TA %) were evaluated. Averaged over five years, fruit weight was15.03 g, fruit width was 32.03 mm, and fruit length was 26.88 mm for Sarı Alıç hawthorn genotype. In addition, mean seed number and seed weight per fruit were 2.4 and 0.7 g, respectively. TSS content was 15.0%, pH was 3.2 and TA was 1.4%. As a result, Sarı Alıç hawthorn genotype was very promising for fresh consumption with high fruit quality characteristics.

Amerikan tarım bakanlığı tarafından desteklenenproje kapsamında Rosaceae familyasından4 türün (elma, şeftali, kiraz-vişne ve çilek) fenotipik tanımlama protokollerihazırlanmıştır. Çilek fenotipik protokolü 4 ıslah programı tarafından (Oregon,Michigan, New Hampshire, Kaliforniya ve Florida) 4 kategoride (fenoloji veçiçek özellikleri, bitki özellikleri, meyve özellikleri ve meyve kimyasalözellikler) tanımlanmıştır. Bu çalışmada amaç, Amerika, Avrupa ve Türkiye ıslahprogramlarından gelen 42 eski ve yeni çilek çeşidinin fenotipik çeşitliliğini henüzgeliştirilen fenotipik tanımlama klavuzu kullanılarak değerlendirmektir. ÇalışmadaABD, EU ve TR ıslah programlarından gelen meyve yükü ve bitki gücü bakımındanüstün özelliklere sahip çeşitler ‘Albion’, ‘Arnavutköy’, ‘Camarosa’, ‘Fortuna’,‘Redlands Hope’, ‘Rubygem’, ve ‘Senge Sengena’, olarak belirlenmiştir. ABD’dengelen DN ‘Albion’ irilik, şekil, görünüş, meyve yükü, bitki gücü, parlaklıkgibi özellikler bakımından üstünlük gösterirken, iç renk derinliği bakımındanzayıf olduğu belirlenmiştir. KG çeşitlerinden ABD’ ‘den ‘Camarosa’, ‘Fortuna’,‘Rubygem’, EU’den ‘Sabrosa’ ile AV’dan ‘Redlands Hope’, çeşitleri üstünözelliklere sahip çeşitler olarak belirleniştir. TR’den ‘Arnavutköy’ çeşidimeyve iriliği ve yumuşaklığı dışındaki özellikler bakımından üstün özellikleresahip çeşit olarak değerlendirilebilir. Çilek ıslahında bir özelliği kontroleden genlerin tanımlanması fenotipik çalışmalarda elde edilen veriler ile DNAtanılama testlerinden elde edilen veriler birlikte kullanıldığında daha anlamlıolabilir.

Because of its high genetic diversity, high adaptability, nutrient content, type of industrial use, and therefore, its economical benefits, walnut is the mostly scrutinized species. Based upon the technological advances, various types of research studies numerically increased on walnut species both in our country and abroad. In Turkey, the first scientific study about walnuts was made in 1971. Since 1971 the first publication in the walnut literature in Turkey, all scientific studies have been grouped and evaluated. The results showed that academic publications consisted of 107 master theses, 225 isolated studies, 57 reviews, and 12 books, totalling up to 401 records on walnut studies in the last half century. While 31% out of the studies on walnut were carried out by the year 2000, 69% of the studies on walnut were performed in last 15 years period. Breeding and propagation studies have dominated both in graduate theses and isolated research studies since 1971. Additionally, other disciplines out of Horticultural Sciences have researched walnut in terms of the importance of nutritious value of walnut, the importance of walnut in human health, walnut in forestry, and industrial use of walnut timber., Ceviz kültür tarihinin eskiliği, adaptasyon kabiliyetinin üstünlüğü, genetik çeşitliliğinin fazlalığı, besin içeriği, sanayide kullanımı ve bunlara bağlı ekonomik getirisi nedeniyle üzerinde çok fazla araştırma yapılan bir tür konumundadır. Bu araştırmalar gelişen teknolojinin de kullanılmasıyla birlikte gerek dünyada ve gerekse ülkemizde çeşitlenmiş, son yıllarda da sayısal olarak artış göstermiştir. Türkiye’de cevizle ilgili ilk bilimsel içerikli çalışma 1971 yılında yapılmıştır. Bu araştırmanın yapıldığı yıldan günümüze kadar gerçekleştirilen tüm çalışmalar belirli dönem aralığında gruplandırılmış ve değerlendirilmiştir. Yaklaşık yarım asırlık dönem içerisinde ceviz türünde 107 adet lisansüstü tez çalışması, 225 adet münferit araştırma makalesi, 57 adet derleme ve 12 adet kitap olmak üzere toplam 401 adet akademik çalışma tamamlanmıştır. Ceviz araştırmalarının %31’i 2000 yılına kadar, %69’u ise son 15 yıllık süreçte gerçekleştirilmiştir. Gerek lisansüstü tez çalışmalarında ve gerekse münferit araştırmalarda “ıslah” ve “çoğaltma” çalışmalarının ağırlıkta olduğu görülmektedir. Ayrıca diğer anabilim dallarında da cevizin besin değeri, insan sağlığındaki yeri, orman ağacı olarak ceviz ve ceviz odununun sanayide kullanımı gibi araştırmalar gerçekleştirilmiştir.

Bilimsel bir gerçek olan ve günlük yaşamın her alanında etkisi görülmeye başlanan iklim değişikliği her geçen gün etkisini artırmaktadır. Ülkemizin ise dünya üzerinde bulunduğu konum nedeniyle iklim değişikliğinden önemli ölçüde etkileneceği öngörülmektedir. Hali hazırda bir tarım ülkesi olması ve sanayisinin de büyük oranda tarıma bağlı olması nedeniyle küresel iklim değişikliği ülkemiz tarımsal üretimi açısından büyük önem taşımaktadır. Tarımın önemli bir kolu olan süs bitkileri yetiştiriciliği ülkemizde de ekonomik getirisi çok yüksek bir sektör halini almıştır. Süs bitkileri yetiştiriciliği büyük oranda örtü altında yapılmakla birlikte, değişen ilkim koşullarından önemli ölçüde etkilenmektedir. İklim değişiklikleri nedeniyle yetiştirildikleri alanların kısıtlanması, tür sayılarındaki azalma, yetiştirildikleri örtü altı sistemlerde iklimlendirme maliyetlerinin artması, muhafaza süresi gibi sorunlar kaçınılmaz olacaktır.Anahtar kelimeler: iklim değişikliği, küresel ısınma, süs bitkileri, örtü altı tarımı

Nar, Türkiye’de yüzyıllardır geleneksel olarak yetiştirilen meyve türlerinden biridir. Ülkemizdeki ticari nar bahçelerinin tamamıma yakınında ‘Hicaznar’ çeşidi ile yetiştiricilik yapılmaktadır. Bu çeşit, meyve kabuk ve dane renginin koyu kırmızı olması nedeniyle hem yurt içi hem de yurt dışındaki tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Bu çalışmada, Akdeniz Bölgesi nar üretiminin %8’ini üreten Hatay ilinde yetiştirilen ‘Hicaznar’ çeşidinin meyve kalitesi üzerine farklı yükseltilerin etkisi incelenmiştir. Bu amaçla, deniz seviyesinden yükseklikleri çok düşük (İskenderun; 10 m), düşük (Antakya, Kumlu; 85 m), orta (Hassa; 350 m) ve yüksek (Yayladağı; 500 m) olan nar bahçelerinde yetiştirilen ‘Hicaznar’ çeşidinde meyve kalite analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, ‘Hicaznar’ çeşidinin Hatay ekolojisinde 01 Ekim (10 m) ile 02 Kasım (500 m) tarihlerinde hasat edildiği saptanmıştır. Hatay ilinde yetiştirilen ‘Hicaznar’ çeşidinin meyve kalite özelliklerinden; meyve ağırlığının 419.20 (10 m)-556.92 (500 m) g, 100 dane ağırlığının 34.68 (500 m)-36.60 (350 m) g, dane randımanın %52.35 (500 m)-60.13 (10 m) ve suda çözünebilir toplam kuru madde miktarının (SÇKM) %15.89 (85 m)-17.05 (10 m) arasında değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, Hatay’da yetiştirilen meyvelerde; en koyu kırmızı kabuk rengi yükseltisi 500 m olan Yayladağı (a*=39.41, C= 49.65) ve yükseltisi 350 m olan Hassa ilçelerinden (a*=37.08, C= 47.31); en koyu dane rengi ise Yayladağı ilçesinden (a*=25.67, C= 27.40) elde edilmiştir. Sonuç olarak, Hatay ilinde yetiştirilen ‘Hicaznar’ çeşidinin meyve kalite özelliklerinin yükseltiye bağlı olarak farklılık gösterdiği tespit edilmiştir., Pomegranate is a traditional fruit species since immemorial times in Turkey. ‘Hicaznar’ cultivar is used to about to all of pomegranate orchards in Turkey. The consumers in the local and international markets are preferred the cultivar for the dark red skin and aril colors. In this study was carried out to determine of effects of different elevations on fruit quality characteristics of ‘Hicaznar’ cultivar grown in Hatay which is growing about 8% of Mediterranean region of Turkey. For this reason, fruit quality characters were analyzed in the ‘Hicaznar’ cultivar, harvested from the lowest (10 m), low (85 m), medium (350 m), and high (500 m) elevation sites.According to the data, the cultivar was harvested between October 01 (İskenderun/10m) and November 02 (Yayladağı/500m). ‘Hicaznar’ cultivar based on the fruit pomological traits, fruit weight was ranged between 419.20 (Yayladağı/500m)-556.92 g (Antakya/85m), 100 aril weight ranged between 34.68 (Yayladağı/500m)-36.60 g (Hassa/350m), aril percent ranged between %52.35 (Yayladağı)-60.13 (İskenderun), and TSS ranged between 15.89% (Antakya/85m)-17.05% (İskenderun/10m). In addition, dark red skin color was found in both Yayladağı (a*=39.41, C= 49.65) and Hassa counties (a*=37.08, C= 47.31) whereas dark red aril color was found in Yayladağı (a*=25.67, C= 27.40). As a result, the fruit quality characteristics of ‘Hicaznar’ cultivar grown in Hatay were showed differences based on elevations.

Bu çalışma, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama Parsellerinde yürütülmüştür. Araştırmada “Yalova 1” ceviz çeşidine (Juglans regia L.) ait 1 yaşlı ceviz çöğürleri anaç ve “Amigo” ceviz çeşidine ait gözler ise çeşit olarak kullanılmıştır. Araştırmada 1 Şubat 2004 tarihinde 1 yaşlı tüplü ceviz çöğürlerine dilcikli aşı yapılmış ve 15 Mart 2004 tarihine kadar 25°0C’de ısıtmalı odada bekletilmiştir. Ayrıca fidan üretim parselinde bulunan 1 yaşlı ceviz çöğürlerine de 1 Şubat 2004, 1 Mart 2004, 1 Nisan 2004, 1 Mayıs 2004, 1 Haziran 2004, 15 Haziran 2004 ve 1 Temmuz 2004 tarihlerinde Yongalı göz aşısı yapılmıştır. 3. aşı yöntemi olan Yama aşı Şubat ve Mart aylarında ceviz çö- ğürlerinin kabuk vermemeleri nedeniyle 1 Nisan 2004, 1 Mayıs 2004, 1 Haziran 2004, 15 Haziran 2004 ve 1 Temmuz 2004 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Yapılan aşı zamanları ve yöntemlerinin tamamı için aşı tutma oranı (%), fidan elde etme oranı (%) ve ortalama fidan uzunluğu (cm) değerleri 1 Ekim 2004 tarihinde belirlenmiştir.

Bu araştırma 2008-2009 yıllarında Yayladağı (Hatay) koşullarında yetiştirilen 8 yaşlı ceviz parselinde 12 ceviz genotipinde yapraklanma, erkek ve dişi çiçeklerin açma zamanları ve yan dallarda meyve tutum oranlarının saptanması amacıyla yürütülmüştür. Ceviz genotiplerinde dişi çiçekler 2008 yılında 7 Nisanda (Şen 1), 2009 yılında 10 Nisan’da (Tokat 1 ve 65/4) açmıştır. Dişi çiçeklerin çiçek tozu kabul etme süreleri genotiplere ve yıllara göre farklılık göstermiştir. Çiçek tozu kabul etme süresi 2008 yılında Yalova 1 ceviz çeşidinde en fazla 10 gün, 2009 yılında ise Tokat 1 çeşidinde 11 gün olarak saptanmıştır. Ceviz genotiplerinde polen yayılımı en erken 2008 yılında 6 Nisan’da (Yalova 4 ve Şebin), 2009 yılında ise 10 Nisan’da (Yalova 4, Şebin ve Yalova 1) başlamıştır. Polen yayılım süreleri genotiplere ve yıllara göre değişiklik göstermiştir. En uzun polen yayma süresi 2008 yılında 8 gün (KR2), 2009 yılında ise 10 gün (Malatya 1) olarak saptanmıştır. Denemede yer alan ceviz genotiplerinde yan dallarda meyve tutum oranları da genotiplere ve yıllara göre değişiklik göstermiştir. Malatya 1 ve Tokat 1 genotiplerinin Yayladağı (Hatay) koşullarında yan dallarda meyve tutum oranlarının diğer genotiplere göre yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, KR2 çeşidi her iki yılda da yan dallarda meyve tutum oranı en düşük gerçekleşen genotip olmuştur.

There are several wild almond species in Turkey included Amygdalus orientalis (Mill.), Amygdalus turcomanica (Lincz.), Amygdalus fenzliana (Fritsch) Lipsky, Amygdalus trichamygdalus (Hand.-Mazz.) Woronow, Amygdalus arabica (Olivier), and Amygdalus webbii (Spach). These species offer a great value for the almond improvement; we studied the pollen viability, germination ratio and pollen yield for seven genotypes of A. orientalis, seven genotypes of A. turcomanica all growing under natural conditions in Southeastern Anatolia (Gaziantep and §anliurfa provinces, Turkey). Almond cultivars (Prunus dulcis [Mill.] D.A. Webb) obtained from Pozanti Agricultural Experimental Station, Cukurova University, were also used in the experiment. The pollen viabilities of various almond genotypes were determined by 2,3,5-triphenyltetrazolium chloride (TTC) and fluorescein diacetate (FDA) tests. At the end, pollen germination ratios were established according to Petri dishes method in vitro conditions (1% agar + 0, 10, 15 and 20% sucrose) while pollen yield was estimated with hemacytometric methods. The results indicated that pollen viability ratios were close to each other in both methods for the genotypes A. orientalis and A. turcomanica. Pollen germination ratios were found to be dependent on the sucrose content as well as on the genotypes used. The pollen of almond cultivars showed similar germination ratios in all of the sucrose concentrations while those pollens of A. orientalis and A. turcomanica genotypes displayed higher germination ratios in 10% sucrose. The number of anthers in one flower was higher in cultivars whereas the number of pollen grains was lower in other almond species. While the number of pollen grains in one flower was relatively high in A. orientalis genotypes, pollen quality was high in all the three species under research. The results suggested that these two species, namely A. orientalis and A. turcomanica could be employed for future almond breeding programs. Hay varias especies de almendros silvestres en Turquía incluidas Amygdalus orientalis (Mill.), Amygdalus turcomanica (Lincz.), Amygdalus fenzliana (Fritsch) Lipsky, Amygdalus trichamygdalus (Hand.-Mazz.) Woronow, Amygdalus arabica (Olivier), y Amygdalus webbii (Spach). Estas especies ofrecen un gran valor para mejoramiento del almendro; se estudió la viabilidad del polen, tasa de germinación, y producción de polen para siete genotipos de A. orientalis y siete genotipos de A. turcomanica cultivados en condiciones naturales en el sudeste de Anatolia (Gaziantep and §anhurfa provinces, Turkey). También se estudiaron cultivares de almendros (Prunus dulcis [Mill.] D.A. Webb) obtenidos desde Pozanti Agricultural Experimental Station, Universidad de Cukurova. Las viabilidades de polen de los diversos genotipos se determinaron por las pruebas 2,3,5-trifeniltetrazolium cloruro (TTC) y fluoresceína diacetato (FDA). Las tasas de germinación de polen se establecieron en condiciones de placas Petri (1% agar + 0, 10, 15, y 20% sucrosa) mientras la producción de polen se estimó con métodos hemocitométricos. Las tasas de viabilidad de polen fueron cercanas entre ambos métodos para los genotipos de A. orientalis y A. turcomanica. Las tasas de germinación de polen fueron dependientes del contenido de sucrosa y del genotipo. Los cultivares mostraron tasas de germinación de polen similares en todas las concentraciones de sucrosa mientras el polen de los genotipos A. orientalis y A. turcomanica mostraron mayores tasas de germinación en 10% sucrosa. El número de anteras por flor fue mayor en los cultivares mientras el número de granos de polen fue menor en otras especies de almendro. Mientras el número de granos de polen por flor fue relativamente alto en genotipos de A. orientalis, la calidad del polen fue alta en las tres especies en investigación. Los resultados sugirieron que estas dos especies, A. orientalis y A. turcomanica, podrían ser usadas para futuros programas de mejoramiento de almendros.

TEZ6186 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007. Kaynakça (s.294-309) var. xxvii, 309 s. : rnk. ; 29 cm. In this study, phenological, pomological and morphological characteristics of wild almond genotypes in our country's natural flora were investigated for three years. Molecular identification of them were performed by RAPD markers. Since there is not much study on the determination of these wild almond genotypes, the characteristics and the evaluation of them. In future scientific studies and in practice were investigated in this study. As a result, total 69 almond genotypes were selected. These were; 7 types from İvriz area and 7 genotypes from Ayrancı dam area in Konya-Ereğli; 11 genotypes from Open Museum area in Nevºehir and 10 genotypes from Göreme-Kayseri road; 11 genotypes in Niğde-Ulukışla area; 2 genotypes from Yukarı İncirli area and 6 genotypes from Cennet Bahçesi area in ªanlıurfa-Birecik; 8 genotypes at 15 km distance of Gaziantep-Nizip road; 2 genotypes from Küllü road area and 5 genotypes from İbrahim ªehri area in Gaziantep- Nizip. Nonpareil and Cristomorto almond cultivars and Hacı Alibey (48-5), Gülcan-1 (101- 23) local selected almond cultivars and 101-13 almond genotype were used to compare these wild almond genotypes in molecular analysis. As a result, wild almond genotypes grown naturally in Konya-Ereğli, Nevºehir- Göreme and Niğde in Middle Anatolia region were found to be similar to each other both for the morphological and molecular characteristics. On the other hand, wild almonds in Gaziantep and ªanlıurfa-Birecik in South Anatolia region were divided into two groups considering the results of morphological and molecular analysis. The plants in these groups were different from each other as well as they were different from the wild almond genotypes selected in Middle Anatolia region. In dendogram of the results of RAPD analysis, cultured almond cultivars (Prunus dulcis L.) were placed in the same group with Middle Anatolia wild almonds Bu araştırmada Ülkemiz doğal florasında bulunan ve farklı özellikler gösteren yabani badem genotiplerinin fenolojik, pomolojik ve morfolojik özellikleri 3 yıl süreyle incelenmiştir. Moleküler tanımlamaları ise RAPD markırları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışılan yabani badem genotiplerinde bu güne kadar fazla bir araştırma bulunmadığından, bu çalışmada denemeye alınan genotiplerin özelliklerinin belirlenmesi ve bu özelliklerin ışığı doğrultusunda bu badem tiplerinin bilimsel çalışmalarda ve pratikte nasıl değerlendirilebileceği araştırılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda, Konya - Ereğli'de İvriz bölgesinden 7, Ayrancı Barajı bölgesinden 7; Nevşehir'den Açık Hava Müzesi içerisinden 11 ve Göreme - Kayseri yolu civarından 10; Niğde - Ulukışla bölgesinden 11; Gaziantep - Nizip yolunun 15. km'sinden 8, Küllü Yolu mevkiinden 2 ve İbrahim ªehri mevkiinden 5, ªanlıurfa - Birecik ilçesinin Yukarı İncirli Yolu mevkiinden 2 ve Cennet Bahçesi bölgesinden de 6 olmak üzere toplam 69 adet yabani badem tipi seçilmiştir. Bu tipleri moleküler analizlerde karşılaştırmak üzere kültür bademlerinden Nonpareil ve Cristomorto badem çeşitleri ile ülkemizden selekte edilen Hacı Alibey (48-5), Gülcan-1 (101-23) badem çeşitleri ve 101-13 badem tipi kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, Konya-Ereğli, Nevşehir-Göreme ve Niğde'de doğal olarak yetişen yabani badem bitkilerinin gerek morfolojik, gerekse moleküler özellikler açısından benzer olduğu saptanmıştır. Gaziantep ve ªanlıurfa - Birecik ilçesinde bulunan yabani bademler ise morfolojik ve moleküler analizler sonucunda 2 grupta toplanmıştır. Bu iki gruba ait olan bitkiler birbirlerinden farklı olduğu gibi, her iki gruba ait bitkilerin İç Anadolu Bölgesi'nden seçilen yabani badem tiplerinden de moleküler analizler sonucunda farklı olduğu belirlenmiştir. RAPD analizleri sonucu çizilen dendogramda, kültür bademleri (Prunus dulcis L.) İç Anadolu Bölgesi'nden seçilen yabani badem tipleri ile aynı grup içerisinde yer almıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2003D14

ÖZET Hatay Merkez ilçe, Altınözü, Samandağ ve Yayladağı ilçe ve köylerinde 1998 yılında yürütülen bu seleksiyon çalışması sırasında toplam 71 ağaçtan meyve örneği alınmıştır. Bu örneklerde önemli meyve kalite özellikleri ile verim durumu gibi ağaç özellikleri incelenmiştir. Seçilen bu tiplerde meyve ağırlıkları 11.5 g ile 15.8 g arasında değişirken iç ağırlıkları ise 8.07 g ile 4.03 g arasında değişmiştir. İç oranlan % 37.0 ile %58.7 arasında değişmiştir. Seleksiyon tiplerinde açık san iç %60 ile %100 arasında değişmiştir. %100 açık sarı iç veren seleksiyon tiplerinin sayısı 15 'tir. Seçilen tiplerin kabuk kalınlıktan 0.84 mm ile 3.60 mm arasında değişmektedir. Seçilen tiplerde salkımdaki meyve sayısı 2 ile 9 arasında değişirken, 36 tipte meyveseldi oval, 28 tipte ise yuvarlak olmuştur. Verim ağaç yaşma bağlı olmakla birlikte 11.7 kg ile 286 kg arasında değişmiştir. Kabuk rengi 5 üzerinden yapılan puanlamada tipler lile 5 arasında değişen puanlar almışlardır. 1 tip 1, 7 tip 2, 15 tip 3, 16 tip 4 ve 25 tip 5 almıştır. İncelenen tiplerde 32 tip çok düz, 12 tip düz, 10 tip orta, 8 tip pürüzlü, 2 tip ise çok pürüzlü kabuğa sahip olurken, tiplerin tamamı ekstra sınıfa girmiştir. 5 üzerinden yapılan puanlamada iç dolgunluğu ortalaması 4.13 olurken, iç cevizde damarlılıkta İtip 3 puan alırken, 6 tip 4 puan ve 57 tip 5 puan almıştır. İncelene tiplerde 43 tipte iç ceviz bütün olarak çıkmış, 17 tipte %90 oranında iç ceviz bütün olarak çıkarken, 4 tipte ise bütün çıkma oram %80 olmuştur. Güneş yanıklığı değerlendirmesinde tiplerin genel ortalaması 4.60 olurken, kabukta yapışma ortalaması 4.73 olmuştur. İncelenen tiplerden 59 tipte içte büzüşmeye hiç rastlanmazken, 4 tipte %10 oranında ve 1 tipte %20 oranında içte büzüşmeye rastlanmıştır. İncelenen tiplerde 45 tipte iç çürüklüğüne hiç rastlanmazken, 17 tipte %10 oranında 1 tipte %20 ve 1 tipte %30 oranında iç çürüklüğüne rastlanmıştır. 2000, 94 sayfa Anahtar kelimeler: Hatay ili; ceviz; seleksiyon. 11 ABSTRACT Fruit samples from total 71 walnut trees were taken during this selection study carried out in the year of 1998 in the villages and districts (counties) of Yayladağı, Samandağ, Altınözü and center HATAY. İn these samples, tree properties (characterestics) such as important nut quality and yield were investigated. İn these chosen varieties kernel weight changed between 8.07 g and 4.03 g as the weights changed between 11.5 g and. Kernel ratios changed between % 39.5 and % 58.7. İn selection varieties, light yellow kernel changed between % 60 and % 100. The number of selection varieties giving %100 light yellow kernel was 15. The thickness of the crust of the chosen varieties changed between 0.84 mm. As the number of nuts in the bundles in the chosen varieties varies between 2 and* 9, the shape of nuts in 36 varieties were oval while the shape of nuts in 28 varieties were round. The yield depending upon tree age ranged from 11.7 kg and 286 kg. In the grading in which number 5 is the highest according to crust colour, varieties were numbered between 1 and 5. 1, 7, 14, 16 and 25 varieties were numbered with the numbers 1, 2, 3, 4 and 5 respectively. In the investigated varieties, as 32, 12, 10, 8 and 2 varieties had crust of very smooth, smooth, medium, rough, and very rough, respectively, all of the varieties were included in exstra class. In the grading based on 5 different grading levels, as kernel filling average was 4.13 in the inner vein of walnut, 1 variety had grade 3, 6 and 57 varieties had the grades of 4 and 5, respectively. In the investigated varieties, inner walnut (kernel) was fully filled in 43 varieties and the percentage of fully filling rate in those 17 and 4 varieties became %90 and %80, respectively. In the evaluation of sun burn, as the general average of varieties became 4.6, the average rate of sticking in the crust became 4.73. As any inner withering was not met in the investigated 59 walnut varieties, in the 4 and 1 varieties %10 and %20 of inner withering were net, respectively. As inner decaying (rot) was never net in the investigated 45 varieties, %10 and %20 of inner decaying (rot) were met in the 17 and 1 varieties, respectively. 2000, 94 pages Key words: Hatay province; walnut; selection. 94