Search

Lata 1815-1836 były ważnym okresem w rozwoju kartografii miast polskich. W tym okresie pod względem techniki wykonania map Warszawa odróżnia się od innych ośrodków miejskich. Wynikało to przede wszystkim z faktu kartowania stolicy co najmniej do połowy XIX w. przez topograficzne służby wojskowe, dysponujące wówczas najlepszymi środkami materialnymi i najlepszą kadrą inżynieryjną. Wydarzeniem przełomowym w prowadzeniu prac porządkowych i pomiarowych w miastach Królestwa Polskiego było ustanowienie 4 stycznia 1820 r. Komisji Miast w strukturze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Komórka ta miała nadzorować realizację prac pomiarowych i kartograficznych. Jej urzędnicy opracowali nową instrukcję w tym zakresie, ogłoszoną 2 września 1820 r. Natomiast kolejna instrukcja pomiarowa przygotowana przez Komisję Miast weszła w życie 28 marca 1823 r. i obowiązywała do 1836 r. Dokument ten przewidywał opracowanie dla każdego miasta dwóch map w skalach 1:1500 i 1:5000. Większość map wielkoskalowych, które powstały w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w., to plany sytuacyjne bądź sytuacyjno-regulacyjne, przede wszystkim uwzględniające aktualny stan własnościowy, zagospodarowania i zabudowy miasta, czasami z naniesionymi projektami regulacji części terenu zabudowanego lub pojedynczych ulic oraz placów. Niewiele powstało wówczas planów regulacyjnych całych miast, takich jak Plan miasta Pragi, z wykreśloną w całości nową siecią placów i ulic. Spośród zachowanych z okresu Królestwa Polskiego doby konstytucyjnej map wielkoskalowych na szczególną uwagę zasługują plany miast wówczas lokowanych. W tym czasie duży wpływ na rozwój sieci miast, zwłaszcza w zachodniej części Królestwa Polskiego, miały inwestycje w przemyśle, głównie włókienniczym. W latach 1815-1830 sześć ośrodków w tym rejonie otrzymało prawa miejskie: Babiak, Ozorków, Aleksandrów, Zduńska Wola, Zgierz, Konstantynów i Tomaszów Mazowiecki.

The article is an analysis of Iurii Chainskyi's book Walka za kulisami dyplomacji międzywojennej. Turcja w polskiej polityce prometejskiej w latach 1918-1932 [Behind the Scenes of International Diplomacy. Turkey in Polish Promethean Policy in 1918-1932] (Warsaw 2020). Studies describing the history of Prometheism are still rare. The book under review is an extremely important, perhaps even the most important, study among those devoted to Prometheism. It impresses primarily with its source base. Chainskyi brings to light a number of new, previously unknown archive documents. This has enabled him not only to determine the role of Turkey as a state (Ottoman Empire and Republic of Turkey) as well as its geographical area in Polish Promethean activities of 1918-1932, but also to present the relations between Poland and the political elites of states and national entities that emerged within the territory of the former Russian Empire, elites who after their countries' conquest by the Soviet Union emigrated mainly to Turkey and Western Europe. In addition, the author devotes a lot of attention in his book to the internal history of the Promethean movement. Particularly interesting are the author's findings concerning the impact of Ankara's and Warsaw's relations with Moscow on the operation of Caucasian and Ukrainian anti-Soviet organisations. [ABSTRACT FROM AUTHOR]