Search

© 2022, Hrvatska Mljekarska Udruga. All rights reserved.The aim of this study was to determine the changes in free fatty acids and amino acids during storage of synbiotic microcapsule-added goat cheeses and determine the effect of microencapsulation on these changes during storage. Another objective was also to determine the effects of probiotics and synbiotics (probiotic + prebiotics) added in free form during the production of white goat cheese on amino acid and fatty acid values. In the study, three types of microcapsules including probiotic bacteria (Lacticaseibacillus casei and Bifidobacterium longum), probiotic + fructooligosaccharide (FOS), and probiotic + inulin containing microcapsules were prepared and cheeses were produced using these microcapsules. Cheese samples were stored at +4 °C for 180 days and the amino acids and free fatty acid content of the cheeses were determined during the storage period. The saturated fatty acid with the highest ratio in goat cheeses was palmitic acid (C16 ) whereas the unsaturated fatty acid with the highest ratio was determined as oleic acid (C18:1 ). At the end of ripening, the amino acid with the highest amount was glutamic acid in cheese samples, followed by leucine, proline, aspartic acid, and lysine, respectively. It has been determined that inoculation of probiotic cultures, either in free or microencapsulated form, into cheese milk positively influences the total amino acid and fatty acid levels. The addition of inulin along with probiotics on the 180th day of storage was effective in amino acid formation compared to cheeses with free FOS added. It could also be concluded that the addition of free or microencapsulated FOS was effective in the formation of free fatty acids. In addition, regardless of the used form (free or microcapsules), inulin was more effective in amino acid formation.

İslâm dinine göre insanların huzur bulacakları bir aile kurup bu aile birliğini devam ettirmeleri büyük bir önem taşımaktadır. Fakat taraflar arasında ortaya çıkabilecek bazı anlaşmazlıklar, aile birliğinin sona ermesini gerektirebilir. İslam aile hukukuna göre talak, tefrik ve muhâlea gibi yöntemlerle boşanma gerçekleşebilmektedir. İslâm aile hukukunda kadının kocasına belirli bir bedel vermesi karşılığında ondan anlaşmalı bir şekilde boşanmasına muhâlea akdi denilmektedir. İstanbul kadı sicilleri incelendiğinde Osmanlı hukukunda muhâlea akdinin sıklıkla uygulanan bir boşanma yöntemi olduğu görülmektedir. Bu çalışmada h. 956-963 / m. 1549-1559 tarihi ile h. 1273-1274 / m. 1857 tarihi arasındaki sicil kayıtlarında yer alan İstanbul sur içi ve bilâd-ı selâsede (Galata, Üsküdar, Eyüp) görülen davaları kapsayan muhâlea ile alakalı bin dört yüz yetmiş dört dava incelenmiştir. Araştırmada; İSAM, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığıyla Mehmet Âkif Aydın’ın yönetiminde 100 cilt olarak hazırlanan İstanbul Kadı Sicilleri projesi veri tabanı kullanılmıştır. İstanbul kadı sicillerinde yer alan muhâlea ile alakalı pek çok örnek, muhâlea akdinin kurulması, sebepleri, muhâleada bedel, muhâleanın neticeleri, muhâlea sonucunda oluşan nizâ sebebiyle görülen davalar ve gayrimüslimlerle alakalı davalar başlıkları altında tasnif edilerek incelenmekte ve konuya dair değerlendirmeler yapılmaktadır. Böylece İstanbul kadı sicillerinden hareketle Osmanlı dönemi muhâlea uygulamaları ve muhâlea ile alakalı meseleler genel hatlarıyla tespit edilmektedir., According to the religion of Islam, it is of great importance for people to establish a family in which they will find peace and to maintain this family. But some disagreements that may arise between husband and wife may require divorce. According to Islamic family law, divorce can be realized by methods such as talāq, tafrīq and mukhāla‘a. In Islamic family law, it is called muhâlea contract for a woman to divorce her husband by agreement in return for paying a certain price. When the Istanbul kadı registers are examined, it is seen that the muhâlea contract is a frequently applied divorce method in Ottoman law. In this study, one thousand four hundred and seventy-four cases related to the settlement, including the cases heard in Istanbul and in the bilād-i thalātha (Galata, Uskudar, Eyup), which were in the registry records between the dates 1549-1559 and 1857, were examined. In the research; The database of the Istanbul Qādī Registers project, prepared in 100 volumes under the management of Mehmet Âkif Aydın, was used. Many examples related to the muhâlea in the Istanbul qādī registers are classified under the headings such as the establishment of the agreement, its reasons, the price in the agreement, the results of the agreement, the lawsuits due to the conflict that occurred as a result of the agreement, the lawsuits related to non-Muslims. The records in the registers were examined under these headings and evaluations were made on the subject. Thus, the Ottoman period muhâlea practices and the issues related to the muhâlea are determined in general terms, based on the Istanbul qādī registers.

Bir edebiyat ve sanat eserini meydana getiren kimsenin hukuken o eser üzerinde sahip olduğu telif hakları, mali ve manevi boyutu olan yetki ve menfaatlerden oluşur. Manevi haklar eser sahibinin edebi ve sanatsal kişiliğiyle ilgilidir. Mali haklar ise eserden iktisaden yararlanmaya imkân veren yetkileri içerir. FSEK eser sahibine tanınan bu haklardan her ikisini de etkili bir şekilde himayeyi amaçlar. Bu amaçla eser sahibine Kanunun 66-70. maddelerinde çeşitli dava hakları tanınmıştır. Bunlar arasında tecavüzün ref’i davası, hakların himayesi konusunda önemli bir yere sahiptir. Manevi haklara tecavüzün ref’i 67. maddede, mali haklara tecavüzün ref’i ise 68. maddede tanzim olunmuştur. İşbu makalenin konusunu yalnızca 67. maddede düzenlenen eser sahibinin manevi haklarına yönelik tecavüzün ref’i davası oluşturmaktadır. Bu çerçevede makalede ilk önce tecavüzün ref’i kavramına, arkasından bu davanın açılabilmesinin şartlarına, son olarak da manevi haklara tecavüz halinde bunun kaldırılması için başvurulabilecek yöntemlerin neler olduğuna ayrıntılı olarak değinilmektedir. The copyrights of the person who created a work of literature and art on that work legally consist of powers and interests with financial and moral dimensions. While moral rights are related to the literary and artistic personality of the author, financial rights consist of economic interests on the work. Turkish Copyright Code (TCC/FSEK) aims to effectively protect both of these rights granted to the author. For this purpose, various litigation rights have been granted to the owner of the work in Articles 66 et al. Among these, the action to stop infringement of copyright has an important role in the protection of authors’ moral and financial rights. While Article 67 of TCC provides lawsuit for termination of infringement on the moral rights, Article 68 includes aforementioned lawsuit in terms of economic rights of author. The subject of this article is only the lawsuit for termination of infringement on the moral rights of the author, which is regulated in Article 67 of TCC. In this context, in the article, firstly, the concept of stopping copyright infringement, then the conditions for filing this lawsuit, and finally, the methods that can be applied in case of infringement on moral rights of author are being discussed in detail.

The aim of this study was to determine the changes in free fatty acids and amino acids during storage of synbiotic microcapsule-added goat cheeses and determine the effect of microencapsulation on these changes during storage. Another objective was also to determine the effects of probiotics and synbiotics (probiotic + prebiotics) added in free form during the production of white goat cheese on amino acid and fatty acid values. In the study, three types of microcapsules including probiotic bacteria (Lacticaseibacillus casei and Bifidobacterium longum), probiotic + fructooligosaccharide (FOS), and probiotic + inulin containing microcapsules were prepared and cheeses were produced using these microcapsules. Cheese samples were stored at +4 °C for 180 days and the amino acids and free fatty acid content of the cheeses were determined during the storage period. The saturated fatty acid with the highest ratio in goat cheeses was palmitic acid (C16) whereas the unsaturated fatty acid with the highest ratio was determined as oleic acid (C18:1). At the end of ripening, the amino acid with the highest amount was glutamic acid in cheese samples, followed by leucine, proline, aspartic acid, and lysine, respectively. It has been determined that inoculation of probiotic cultures, either in free or microencapsulated form, into cheese milk positively influences the total amino acid and fatty acid levels. The addition of inulin along with probiotics on the 180th day of storage was effective in amino acid formation compared to cheeses with free FOS added. It could also be concluded that the addition of free or microencapsulated FOS was effective in the formation of free fatty acids. In addition, regardless of the used form (free or microcapsules), inulin was more effective in amino acid formation., Cilj ovog istraživanja bio je utvrditi promjene u slobodnim masnim kiselinama i aminokiselinama tijekom skladištenja kozjih sireva s dodatkom mikroinkapsuliranih sinbiotika te utvrditi učinak mikroinkapsulacije na te promjene tijekom skladištenja. Također, cilj je bio utvrditi utjecaj probiotika i sinbiotika (probiotika + prebiotika) dodanih u slobodnom obliku tijekom proizvodnje kozjeg sira tipa feta na sastav aminokiselina i masnih kiselina. U istraživanju su pripremljene tri vrste mikrokapsula uključujući probiotičke bakterije (Lacticaseibacillus casei i Bifidobacterium longum), probiotik + fruktooligosaharid (FOS) i mikrokapsule koje sadrže probiotik + inulin, a koje su dodane tijekom proizvodnje sireva. Uzorci sireva čuvani su na +4 °C tijekom 180 dana tijekom kojih je određivan udjel aminokiselina i slobodnih masnih kiselina u sirevima. Od zasićenih masnih kiselina bila je najzastupljenija palmitinska kiselina (C16), dok je od nezasićenih masnih kiselina najzastupljenija bila oleinska kiselina (C18:1). Na kraju zrenja utvrđeno je da su svi uzorci sadržavali najviše glutaminske kiseline, a zatim su po udjelima slijedili leucin, prolin, asparaginska kiselina i lizin. Dodatak inulina zajedno s probioticima 180. dana čuvanja pozitivno je djelovao u formiranju aminokiselina u usporedni sa sirevima u kojima FOS nisu dodani. Osim toga, dodatak slobodnog ili mikrokapsuliranog FOS pozitivno je utjecao na povećanje udjela slobodnih masnih kiselina. Zaključno, dodatak inulina u slobodnom ili u obliku mikrokapsula, bio je učinkovitiji u povećanju udjela aminokiselina.

The treatises written on specific subjects in the Ottoman period are the works that best reflect the current problems and intellectual interests of the period in which they were written. Considering the treatises written in the field of fiqh, it can be said that these works contain essential data about the mentality and social life of the society. ‘Ālim Muhammad, who is mainly known for his fiqh treatises and died on 12 January 1711, has a total of eighty-four treatises. The treatises of ‘Ālim Muhammad, which have spread to a large part of the Ottoman geography by being copied since the moment they were written, have attracted the attention of both the scholars and high-level administrators such as Kādī ‘Askar and Shaykh al-Islām. The reason for the writing of these treatises, most of which are about fiqh, can be summarized under three headings. Accordingly, the author wrote some of his treatises to criticize an opinion he did not like. On the other hand, he wrote some of his treatises to answer a question in detail and with evidence. Sometimes, although he does not clearly state the reason for writing, he aims to solve a social problem related to social life. Some of the issues considered as problems by the author are about common mistakes in society towards individual behavior, and some of them are about legal problems. In this study, the issues that are seen as legal problems in the treatises of the ‘Ālim Muhammad will be grouped under the main headings and some determinations about the social life of the period will be included. Accordingly, the examples identified in our study can be discussed under three headings in general. The first of these is the problems that arise due to wrong assumptions about worship. In each of the issues in the treatises of ‘Ālim Muhammad, about the performance of the prayer, the al-zuhr al-ākhir prayer, and the Friday prayer in the villages, the problems that arise due to the wrong assumptions and perceptions that exist among the public are discussed. In the other chapter, the issues that ‘Ālim Muhammad criticized on the grounds of bid‘ah or in which he explained the practices that were not bid‘ah although it was claimed to be bid‘ah are examined. In the examples of bai‘al-‘inah, erroneous narkh (officially fixed price) practices and divorce under duress, which are included in the last title, it has been determined that ‘Ālim Muhammad evaluated these issues within the scope of fasād al-zamān. The period in which ‘Ālim Muhammad lived coincides with the last period of the Celali revolts, which lasted for many years. For this reason, it is understood that some administrative and economic problems experienced in society are the subject of his treatises in the context of the fiqh problem. In particular, his evaluations of bai‘al-‘inah and the criticisms of some local administrators about the cruel practices against the people point to the economic and administrative problems of the central government. On the other hand, the debates on bid‘ah and the issues dealt with in worship can generally be considered as problems that can manifest in different ways in every period. The issue of divorce under duress, which is seen as a social problem and tried to be solved within the framework of sectarian systematics, is one of the most striking issues among the examples examined. In order to solve this problem, ‘Ālim Muhammad explains at length with his justifications that the views of other sects can be used within the framework of the Hanafi sect. He discusses the opinion in the madhhab that the talaq of mukrah will be valid on the grounds of fasād al-zamān. This situation shows that some provisions that provide systematic consistency in the sect may be insufficient to solve social problems in practice, and in this context, the ulema’s efforts to produce solutions within the sectarian system. This issue, which ‘Ālim Muhammad opened up for discussion, was enacted in the Family Law Decree (1917) about two centuries later, based on similar reasons, and was enacted as invalid., Osmanlı döneminde belirli konular çerçevesinde kaleme alınan risâleler, yazıldıkları zaman diliminin güncel problemlerini ve entelektüel ilgi alanlarını en iyi bir şekilde yansıtan eserlerdir. Fıkıh alanında yazılan risâleler dikkate alındığında, bu eserlerin toplumun düşünce yapısı ve sosyal hayatı hakkında ehemmiyetli veriler içerdiği söylenebilir. Daha çok yazdığı fıkıh risâleleriyle tanınan ve 22 Zilkâde 1122 (12 Ocak 1711) tarihinde vefat eden Âlim Muhammed’in toplam seksen dört risâlesi bulunmaktadır. Yazıldığı andan itibaren istinsah edilmek suretiyle Osmanlı coğrafyasının büyük bir kısmına yayılan Âlim Muhammed’in risâleleri gerek ulemânın gerekse Kazasker ve Şeyhülislam gibi üst düzey yöneticilerin ilgisine mazhar olmuştur. Büyük çoğunluğu fıkha dair olan bu risâlelerin telif sebebi, genel olarak üç başlık altında toplanabilir. Buna göre müellif bazı risâlelerini, katılmadığı bir görüşü eleştirmek için kaleme almıştır. Diğer taraftan risâlelerinden bir kısmını da gelen bir soruyu etraflıca ve delilleriyle cevaplandırmak amacıyla yazmıştır. Bazen de telif sebebini açıkça belirtmemekle birlikte sosyal hayata dair toplumsal bir problemi çözmeyi hedeflemektedir. Müellif tarafından sorun olarak addedilen meselelerin bir kısmı, bireysel davranışlara yönelik toplumdaki yaygın hatalara dair olmakla birlikte bir bölümü de hukukî problemler hakkındadır. Bu çalışmada Âlim Muhammed’in risâlelerinde fıkhî/hukukî problem olarak görülen meseleler ana başlıklar altında gruplandırılarak ele alınacak ve dönemin sosyal hayatına dair bazı tespitlere yer verilecektir. Buna göre çalışmamızda tespit edilen örnekler genel olarak üç başlıkta ele alınabilir. Bunlardan ilki ibadetlerle ilgili yanlış kabuller sebebiyle ortaya çıkan problemlerdir. Namazın kılınışı, köylerde Cuma namazı ve zuhr-i âhir namazıyla ilgili Âlim Muhammed’in risâlelerindeki meselelerin her birinde gerek halk gerekse bazı âlimler arasında var olan yanlış kabul ve telakkiler sebebiyle ortaya çıkan problemler ele alınmaktadır. Diğer başlıkta Âlim Muhammed’in bidat gerekçesiyle eleştirdiği ya da bidat olduğu iddia edildiği halde bidat olmayan uygulamaları açıkladığı konular incelenmektedir. Son başlıkta yer verilen bey‘u’l-îne, hatalı narh uygulamaları ve mükrehin talakı örneklerinde ise Âlim Muhammed’in bu meseleleri fesâdü’z-zamân kapsamında değerlendirdiği tespit edilmiştir. Âlim Muhammed’in yaşadığı dönem, uzun yıllar süren Celâlî isyanlarının sonuna denk düşmektedir. Bu sebeple toplumda yaşanan birtakım idarî ve ekonomik sıkıntıların fıkhî problem bağlamında onun risâlelerine konu olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle bey‘u’l-îne hakkındaki değerlendirmeleri ve bazı yerel yöneticilerin halka yönelik zulüm içeren uygulamalarına dair eleştirileri, ekonomik ve idari açıdan merkezî yönetimin yaşadığı sıkıntılara işaret etmektedir. Diğer taraftan bidat konusundaki tartışmalar ve ibadetlere dair ele alınan meseleler ise genel olarak her dönemde farklı şekillerde tezahür edebilecek türden problemler olarak değerlendirilebilir. Toplumsal problem olarak görülüp mezhep sistematiği çerçevesinde çözüme kavuşturulmaya çalışılan mükrehin talakı meselesi ise, incelenen örnekler arasında en dikkat çeken meselelerden biridir. Âlim Muhammed, Hanefî mezhebine göre mükrehin talakı geçerli olacağından dolayı bazı eşkıya ve zorbaların, mallarını vermemesi durumunda karısının boş olacağına dair insanlara yemin ettirdiğini ve böylece halkın mallarına göz dikerek bunları zorbalıkla ele geçirdiklerini ifade etmektedir. Bu problemi çözmek amacıyla Hanefî mezhebi çerçevesinde diğer mezheplerin görüşlerinden yararlanılabileceğini gerekçeleriyle uzun bir şekilde izah eden Âlim Muhammed, mükrehin talakının geçerli olacağına dair mezhepteki görüşü fesâdü’z-zamân gerekçesiyle tartışmaya açmaktadır. Bu durum, mezhepte sistematik tutarlılığı sağlayan bazı hükümlerin uygulamada toplumsal problemleri çözmek için yetersiz kalabildiğini ve bu kapsamda ulemânın mezhep sistematiği içerisinde çözüm üretme gayretini göstermektedir. Âlim Muhammed’in tartışmaya açtığı bu mesele, yaklaşık iki yüzyıl sonra benzer gerekçelerden hareketle Hukuk-i Âile Kararnamesi’nde yer alarak mükrehin talakının geçersiz olduğu şeklinde kanunlaşmıştır.

Ganimet mallarının şer‘î usule uygun bir şekilde paylaşılmaması, köle tüccarları tarafından satılan cariyelerin elde ediliş biçimlerinin şeriata uygunluğu gibi tartışmalar, özellikle 15. yüzyıldan itibaren cariyelerle cinsel ilişkinin cevâzının sorgulanmasına sebep olmuştur. Normal şartlarda istifrâş edilmesi bakımından efendisine helal olan cariyenin hür olma ihtimali söz konusu olduğunda, bu şüphenin varlığı sebebiyle cariyeye nikâh kıyılması ihtiyaten gerekli görülmüştür. Milkin sahih olmama ihtimalinin kuvvetli olması durumunda ihtiyat gerekçe gösterilerek zina endişesinden kurtulmak amacıyla kişinin kendi cariyesine kıymış olduğu nikâha, nikâh-ı tenezzühî adı verilmiştir. Klasik anlamda kölelik-cariyelik müessesesi ortadan kalktığı için nikâh-ı tenezzühînin günümüzde herhangi bir ehemmiyeti bulunmamaktadır. Bununla birlikte özellikle Osmanlı döneminde uygulamaya konu olması ve tarihî bazı bilgilerin hukukî açıdan değerlendirilmesi bakımından nikâh-ı tenezzühî uygulaması kanaatimizce üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu bağlamda öncelikle konunun genel çerçevesi içerisinde cariye ve nikâh meselesi ele alınacaktır. Akabinde nikâh-ı tenezzühî uygulamasının teorik arka planı, sebepleri ve ortaya çıkışı araştırılacak, normal nikâhtan farkları ile hukukî sonuçları irdelenecek ve Osmanlı uygulamasında nikâh-ı tenezzühî örnekleri incelenecektir. Bu çalışmayla ayrıca Hanefî mezhebi içerisinde nikâh-ı tenezzühîye benzer hüküm ve fetvâların varlığı ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede yapılan araştırmada, Hanefî kaynaklarda ilk olarak 8/14. asırdan itibaren nikâh-ı tenezzühînin yer aldığı görülmüştür. Normal şartlarda efendinin cariyesine nikâh kıyması mümkün değildir. Çünkü efendisinin mülkiyeti altında olması cihetiyle cariyenin memlûk olması, onun nikâh cihetinden mâlik olmasına engel teşkil eder. Diğer taraftan efendi, cariyesini başka biriyle evlendirmediği sürece onunla istifrâş hakkına sahiptir. Ancak yukarıda da değinildiği üzere köle olarak satılmasına rağmen aslen hür olduğuna dair şüphe bulunan cariyeler de mevcuttur. Özellikle Osmanlı dönemi kadı sicilleri incelendiğinde bu durumun mahkemeye konu olacak kadar yaygınlık kazandığı görülmektedir. Elbette aslen hür olduğu ispat edilen cariyeler mahkeme yoluyla hürriyetine kavuşabilmektedir. Bu sebeple cariye statüsünde bulunup da aslen hür olanlar için nikâh-ı tenezzühî uygulanamaz. Diğer taraftan cariye olduğu kesin olarak bilinenler de nikâh-ı tenezzühînin kapsamına dâhil olmaz. Dolayısıyla nikâh-ı tenezzühî, sadece aslen hür olup olmadığı konusunda şüphe bulunan cariyeler için uygulanmaktadır. Cariyelerle istifrâşın caiz olup olmadığı hususunda gündeme gelen tartışmalardan biri de yukarıda değinildiği üzere ganimet mallarının usulüne uygun bir şekilde paylaşılmaması meselesidir. Ganimetten elde edilen cariyeler hakkındaki bu tartışma ise, her ne kadar istifrâşla ilgili olsa da nikâh-ı tenezzühînin kapsamına girmemektedir. Çünkü ganimetten elde edilen cariyelerin köle statüsünde olduğu konusunda herhangi bir şüphe söz konusu değildir. Ganimet malı olan cariyenin istifrâşının caiz olmaması, ganimetten pay sahibi olan diğer kimselerin bu cariyeler üzerindeki mülkiyet hakkı şüphesinden kaynaklanmaktadır. Osmanlı kadı sicilleri ve dönemin fetvâ kitapları incelendiğinde nikâh-ı tenezzühînin yapılış şekli bakımından normal nikâh akdinden bir farkı olmadığı anlaşılmaktadır. Başka bir ifadeyle nikâh-ı tenezzühî, normal nikâh akdinde olduğu gibi şahitler huzurunda, mehir tesmiyesiyle ve tarafların icap ve kabulüyle yapılmaktadır. Ancak nikâh-ı tenezzühî ile nikâh akdinin sonuçları ortaya çıkmamaktadır. Çünkü kendisine nikâh kıyılan cariyenin, cariyelik statüsü devam etmektedir. Bu açıdan bakıldığında nikâh-ı tenezzühînin göstermelik bir nikâh olduğu düşüncesi akla gelebilir. Ancak tıpkı zuhr-i âhir namazında olduğu gibi nikâh-ı tenezzühî de ihtiyat gerekçesiyle diyânî açıdan söz konusu şüpheyi giderme amacına matuftur. Dolayısıyla nikâh-ı tenezzühînin kazâen değil diyâneten gerekli görüldüğü söylenebilir. Bu açıdan değerlendirildiğinde nikâh-ı tenezzühînin, sonradan ortaya çıkan bir problemin mezhep içi ictihad yoluyla çözüme kavuşturulması için ortaya konan bir fetvâ olduğu anlaşılmaktadır., Discussions such as not sharing the booty according to the shar‘ī method and the conformity of obtaining the concubines sold by slave traders to the sharī‘a have led to the questioning of the legality of sexual relations with concubines, especially since the 15th century. If there is a possibility that the concubine, who is halal for her owner in terms of sexual intercourse under normal conditions, maybe free, it was deemed necessary as a precaution to marry the concubine because of the existence of this suspicion. If there is a suspicion of property, the marriage of a person with one’s concubine to get rid of the worry of adultery by showing precautionary reason is called al-nikāh al-tanazzuhī. Since the institution of slavery-concubine has disappeared in the classical sense, the al-nikāh al-tanazzuhī has no importance today. However, in our opinion, the al-nikāh al-tanazzuhī is an issue that needs to be emphasized, especially in the Ottoman period, in terms of being a subject of practice and evaluating some historical information in terms of the law. In this context, firstly, the issue of concubine and marriage will be discussed within the general framework of the subject. Then, the theoretical background, reasons and emergence of the al-nikāh al-tanazzuhī will be investigated, its differences from the regular marriage and its legal consequences will be examined, and the examples of the al-nikāh al-tanazzuhī in Ottoman practice will be examined. Again, this study is aims to examine the existence of rules and fatwas similar to al-nikāh al-tanazzuhī and the relationship between them in the Hanafi sect. In the research conducted in this framework, it has been seen that al-nikāh al-tanazzuhī has been included in Hanafi sources since the 8th/14th century. Under normal circumstances, the master cannot marry his concubine. Because the concubine’s a slave, as she is under the property of her master, prevents her from being the owner in terms of marriage. On the other hand, the master has the right to sexual intercourse with his concubine if she does not marry another person. However, as mentioned above, some concubines are suspected of being free despite being sold as slaves. When the court records of the Ottoman period are examined, it is seen that this situation has become widespread enough to be the subject of the court. Of course, concubines who were originally proved to be free could regain their freedom through court. For this reason, the al-nikāh al-tanazzuhī could not be performed for those who were in the status of concubine but were initially free. On the other hand, those known to be concubines were not included in the scope of the al-nikāh al-tanazzuhī. Therefore, the al-nikāh al-tanazzuhī was only applied to concubines who doubted whether they were initially free or not. One of the debates on whether sexual intercourse with concubines is permissible or not, as mentioned above, is the issue of not sharing the booty properly. However, this discussion about the concubines obtained from the booty does not fall within the scope of the al-nikāh al-tanazzuhī, although it is about sexual intercourse. Because there is no doubt that the concubines obtained from the booty are in the status of slaves. The fact that sexual intercourse is not permissible with a concubine, who is the property of booty, arises from the suspicion of ownership of other people who have a share in the booty over these concubines. When the Ottoman court records and the fatwa books of the period are examined, it is understood that al-nikāh al-tanazzuhī is not different from the regular marriage contract in terms of how it is done. However, the results of the marriage contract do not arise with this. Because the concubine status of the concubine he married continues. From this point of view, the idea that al-nikāh al-tanazzuhī is a fake marriage may come to mind. However, just like the al-zuhr al-ākhir prayer, the al-nikāh al-tanazzuhī is aimed at eliminating the doubt in question on the grounds of precaution. Therefore, it can be said that al-nikāh al-tanazzuhī is considered religiously necessary, not legally. When evaluated from this point of view, it is understood that al-nikāh al-tanazzuhī is a fatwa that is put forward to solve a problem that arose later through sectarian ijtihad.

Çevremizde birbirini takip eden iki olayı yeterli sayıda gözlemlediğimize ikna olduğumuz zaman, ortada bir ilişki olduğunu varsayar ve önce gelen olayın sonra gelen olaya neden olduğunu çıkarsarız. Bu muhakeme süreci nedensel çıkarım olarak adlandırılır. Nedensel çıkarım, nedensellik meselesi altında, yüzyıllardır felsefi perspektiften incelenmiştir. Bu incelemeler genel olarak fiziksel dünyada, ardı ardına gelen gözlemlenebilir iki olayın birbirleri ile nedensel bağının olup olmadığını ve eğer böyle bir bağlantı varsa bunun temelinin ne olduğunu konu edinir. Diğer bir ifadeyle, fiziksel bir nedenin yine fiziksel bir etkiye yol açmasının ardında yatan metafiziksel ilişki, felsefi incelemenin odağında yer almaktadır. Nedenselliğin metafiziksel bakımdan incelenmesi, felsefe dışındaki diğer disiplinlerin söz konusu meseleye mesafe koymasına yol açmıştır. Judea Pearl ‘Neden’ Sorusunun Kitabı adlı çalışmasında bu mesafeyi ortadan kaldırmayı ve neden-sonuç ilişkisinin yeni bilimini kurmayı hedeflemektedir.

Background: In this study, we aimed to present the results of our patients who underwent surgical treatment for Morgagni hernia, which is not common in adults.Materials and Methods: The files of patients who underwent surgical treatment for Morgagni Hernia in our clinic between September 2009 and September 2020 were retrospectively reviewed. Demographic characteristics of the patients and surgical treatment results were recorded. The patients were divided into patients who underwent laparoscopic and open surgery. Mann-Whitney U test was used for statistical analysis of the groups, p, Amaç: Bu çalışmada yetişkinlerde çok sık görülmeyen Morgagni hernisi nedeniyle cerrahi tedavi yaptığımız hastalarımızın sonuçlarını sunmak amaçlanmıştır.Materyal ve Metod: Kliniğimizde Eylül 2009 ile Eylül 2020 tarihleri arasında Morgagni hernisi nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan hastaların dosyaları geriye dönük incelendi. Hastaların demografik özellikleri ve cerrahi tedavi sonuçları kaydedildi. Hastalar laparoskopik ve açık cerrahi yapılan hasta grubu olarak ayrıldı. Gruplara İstatistik analizlerde Mann-Whitney U testi kullanıldı, p

In any case of violation of the copyright on an intellectual and artistic work, it is possible for the right holder to demand legal protection only against the infringer. This is a requirement of the principle of personal responsibility, that everyone is responsible only for his own actions. As a matter of fact, in Articles 66 et al. of the Turkish Copyright Code (TCC), the right owner whose moral and financial rights on the work are at risk of infringement or whose infringement is infringed by actions constituting tortious acts are authorized to file cease and prohibition the infringement and compensation cases against the intruder. However, the TCC allows the plaintiff to file a lawsuit not only against the perpetrator, but also against the owner of the business, if the infringement occurs during the execution of the business by the employees of the business within the body of a business. According to the provisions of Article 66 of the TCC, it is possible to file this lawsuit even if there is no fault attributable to the perpetrator or the owner of the business. Therefore, the law holds the business owner responsible for the action of someone else. This responsibility, which does not require the fault of the owner, is aggravated by its nature, the responsibility of objective care. In this article, the legal nature of the liability imposed on the owner of the business due to the copyright violations of the employees in the business and the conditions of its implementation and its relationship with the liability of the employer arising from Article 66 of the Turkish Code of Obligation (TCO) are emphasized., Bir fikir ve sanat eseri üzerindeki hakların ihlali halinde, hak sahibinin ancak ihlal eden kişiye karşı hukuki himaye talep etmesi mümkündür. Bu herkesin yalnızca kendi fiilinden sorumlu olması şeklindeki şahsi sorumluluk ilkesinin bir gereğidir. Nitekim FSEK’in 66 vd. maddelerinde haksız fiil teşkil eden eylemler ile eser üzerindeki manevi ve mali hakkı tecavüze tehlikesine veya tecavüze uğrayan hak sahibine, mütecavize karşı ref, men ve tazminat davaları açabilme yetki tanınmıştır. Ancak Kanun, tecavüzün bir işletme bünyesinde işletmenin çalışanları tarafından işin görülmesi sırasında gerçekleşmesi halinde davacıya, sadece faile karşı değil, işletmenin sahibine karşı da dava açma imkânı verilmiştir. FSEK 66 hükümlerine göre faile veya işletme sahibine izafe edilebilecek bir kusur bulunmasa bile bu davanın açılması mümkündür. Dolayısıyla kanun burada işletme sahibini, başkasının eyleminden dolayı sorumlu tutmuştur. İşletme sahibinin kusurunu gerektirmeyen bu sorumluluk, mahiyeti itibarıyla ağırlaştırılmış objektif özen sorumluluğudur. İşbu makalede işletmede çalışanların telif hakkı ihlallerinden dolayı işletme sahibine yüklenen sorumluğun hukuki mahiyeti ve uygulanabilme şartları ve bunun TBK 66’dan kaynaklanan adam çalıştıranın sorumluluğuyla olan ilişkisi üzerinde durulmaktadır.

Pīrīzāde Ibrāhim is one of the essential Hanafi scholars who lived in Mecca in the 17th century. Pīrīzāde, who is mentioned to have more than a hundred books in the sources, wrote most of his works in the form of treatise. On the one hand, these treatises give an idea about society’s needs and the legal solutions put forward within this framework; on the other hand, the treatises provide essential clues about the period’s fiqh discussions. This study focuses on the analysis and critical edition of a manuscript written by Pīrīzāde Ibrāhim on the subject of mukhala’a (mutual consent divorce). He states that he wrote this manuscript based on a few questions he was asked. In this manuscript, he both answers these questions and examines the subject of mukhala’a within the framework of these questions. Pīrīzāde Ibrāhim, who discussed the issue under five main headings, used only Hanafi sources in the entire study., Pîrîzâde İbrâhim, XVII. yüzyılda Mekke’de yaşamış olan önemli Hanefî fakihlerinden biridir. Kaynaklarda yüzü aşkın eseri olduğu zikredilen Pîrîzâde, eserlerinin büyük bir kısmını risâle türünde kaleme almıştır. Söz konusu risâleler bir taraftan toplumun ihtiyaçları ve bu çerçevede ortaya konan fıkhî çözümler hakkında fikir verirken diğer taraftan dönemin fıkhî tartışmaları hakkında önemli ipuçları sunmaktadır. Bu çalışma, Pîrîzâde İbrâhim’in muhâlea konusuyla ilgili kaleme almış olduğu bir risâlesinin tahlil ve tahkikini konu edinmektedir. Kendisine sorulan birkaç soru üzerine kaleme aldığını ifade ettiği bu risâlede hem söz konusu soruların cevabı ortaya konmakta hem de muhâlea konusu bu sorular çerçevesinde oldukça geniş bir şekilde işlenmektedir. Konuyu beş ana başlıkta inceleyen Pîrîzâde İbrâhim, risâlenin tamamında sadece Hanefî kaynaklarını kullanmıştır.

The person who created a literary and artistic work has granted economic and moral rights on that work by law order. These rights are under the monopoly of the author and, as long as he/she is alive, can use them as he/she wish and claim them against everyone. Although the moral rights of the author are not suitable for transfer and deployment, economic rights are possible to transfer and license another person. These rights are also transferred to the heirs after the death of the author. On the other hand, economic rights on the work are protected for 70 years after the death of the author and during this period, his/her heirs can benefit from such rights as the owner of the work.When a person dies, any movable and immovable property and other economic rights belonging to him are transferred to the heirs according to the provisions of the Turkish Civil Code. If it is compared it can be seen that intellectual property rights have different characteristics than others. Therefore, the law includes some special regulations regarding the transfer and use of these rights to the heirs of author. This article focuses on the dimensions specific to the transfer of economic rights to the heirs in the event of the death of the person who created a literary and artistic work under Turkish Law., Bir edebiyat ve sanat eserini meydana getiren kişiye, hukuk düzenince o eser üzerinde malî ve manevî nitelikte haklar tanınmıştır. Eser sahibi tekelinde bu hakları hayatta olduğu sürece dilediği gibi kullanabilir ve herkese karşı ileri sürebilir. Eser sahibinin manevî hakları devir ve intikale elverişli olmadığı halde, malî hakların hem devri ve lisanslanması mümkündür. Bu haklar aynı zamanda eser sahibinin ölümünden sonra mirasçılarına da intikal eder. Eser üzerindeki malî haklar, sahibinin ölümünden sonra 70 yıl korunur ve bu süre boyunca mirasçılar bu haklardan eser sahibi gibi istifade edebilirler.Bir kimse öldüğü zaman, ona ait her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ile sair ekonomik haklar Türk Medeni Kanun hükümlerine göre mirasçılara intikal eder. Ancak fikri mülkiyet haklarının diğer malvarlığı haklarına göre farklı özellikler taşır. Bu nedenle, kanunlarda sözkonusu hakların mirasçılara intikali ve mirasçılarca kullanımıyla ilgili bazı özel düzenlemelere yer verilmiştir. Bu makalede, Türk Hukukuna göre bir edebiyat ve sanat eserini meyda- na getiren kişinin ölümü halinde, o eser üzerindeki malî hakların mirasçılara intikaline özgü boyutlar üzerinde durulmaktadır.

Copyright is a right granted to anyone who creates an original work. Copyright grants moral and economic benefit and authority to the author of an artistic and literary work. Economic rights provide economic benefits the author, whereas moral rights consist of powers related to his personality. Economic rights can be used by the owner himself, by transferring them to other persons, or by granting a license. However, the author uses the moral rights either through the powers that he has granted to another person or by himself. It is not possible to evaluate the moral rights for money, that is, the owner of the work cannot transfer these rights to another person for the price. When the owner of the work dies, economic rights are transferred to the heirs. It is not possible to transfer moral rights on the copyrighted work through inheritance according to Turkish Copyright Law.However, after the author dies, some of the moral rights can be used by some relatives of the author for a certain period prescribed by the law. It is regulated in the 19th article of Turkish Copyright Code (TCC) under Turkish Copyright Law. This essay analyses the article 19 of the TCC that regulates the use of economic rights on the work after the death of the author., Eser üzerinde onu meydana getiren kimseye tanınmış haklara telif hakları denir. Telif hakları, sahibine manevî ve malî yetkiler bahşeder. Manevî haklar eser sahibinin kişiliğiyle ilgili, malî haklar ise ekonomik menfaatleriyle ilgili yetkilerden oluşur. Malî haklar hak sahibince, başka kişilere devredilmek veya lisans tanınmak suretiyle kullanılabilir. Ancak, eser sahibi manevî hakları ya bizzat kullanır veya yetkilendirdiği başka bir kişi vasıtasıyla kullanır. Manevî hakların para karşılığı değerlendirilmesi mümkün değildir; yani eser sahibi bedeli karşılığında bu hakları bir başka kişiye devredemez. Malî haklar eser sahibi öldüğü zaman mirasçılara intikal eder. Ancak Türk telif hukukuna göre manevî hakların miras yoluyla intikali mümkün değildir. Bununla beraber manevî haklardan bazıları, eser sahibi öldükten sonra, kanunun öngördüğü belirli bir süreyle eser sahibinin bazı yakınları tarafından kullanılabilir. Manevî hakların eser sahibinin ölümünden sonra kimler tarafından hangi süre zarfında kullanılabileceği FSEK’in 19. maddesinde düzenlenmiştir. Bu makalede, eser üzerindeki malî hakların eser sahibinin ölümünden sonra kullanılmasını düzenleyen mezkûr Kanunun 19. maddesinin analizi yapılmaktadır.

Bir edebiyat ve sanat eserini meydana getirenkişiye, hukuk düzenince o eser üzerinde malî ve manevî nitelikte haklar tanınmıştır. Eser sahibi tekelindebu hakları hayatta olduğu sürece dilediği gibi kullanabilir ve herkese karşı ileri sürebilir. Eser sahibininmanevî hakları devir ve intikale elverişli olmadığıhalde, malî hakların hem devri ve lisanslanmasımümkündür. Bu haklar aynı zamanda eser sahibininölümünden sonra mirasçılarına da intikal eder. Eserüzerindeki malî haklar, sahibinin ölümünden sonra 70yıl korunur ve bu süre boyunca mirasçılar bu haklardan eser sahibi gibi istifade edebilirler.Bir kimse öldüğü zaman, ona ait her türlütaşınır ve taşınmaz mallar ile sair ekonomik haklarTürk Medeni Kanun hükümlerine göre mirasçılaraintikal eder. Ancak fikri mülkiyet haklarının diğermalvarlığı haklarına göre farklı özellikler taşır. Bunedenle, kanunlarda sözkonusu hakların mirasçılaraintikali ve mirasçılarca kullanımıyla ilgili bazı özeldüzenlemelere yer verilmiştir. Bu makalede, TürkHukukuna göre bir edebiyat ve sanat eserini meydana getiren kişinin ölümü halinde, o eser üzerindekimalî hakların mirasçılara intikaline özgü boyutlarüzerinde durulmaktadır. The person who created a literary and artistic work has granted economic and moral rights on that work by law order. These rights are under the monopoly of the author and, as long as he/she is alive, can use them as he/she wish and claim them against everyone. Although the moral rights of the author are not suitable for transfer and deployment, economic rights are possible to transfer and license another person. These rights are also transferred to the heirs after the death of the author. On the other hand, economic rights on the work are protected for 70 years after the death of the author and during this period, his/her heirs can benefit from such rights as the owner of the work. When a person dies, any movable and immovable property and other economic rights belonging to him are transferred to the heirs according to the provisions of the Turkish Civil Code. If it is compared it can be seen that intellectual property rights have different characteristics than others. Therefore, the law includes some special regulations regarding the transfer and use of these rights to the heirs of author. This article focuses on the dimensions specific to the transfer of economic rights to the heirs in the event of the death of the person who created a literary and artistic work under Turkish Law

Amaç: Bu çalışmanın amacı, yüksek çürük risk grubu olan gebe kadınların, tükürük akış hızı, tükürük PH, tükürükte Streptococcus mutans ve Lactobacillius seviyeleri ve DMFT değerlerinin gebe olmayan kadınlara kıyasla seviyesini belirlemektir. İkincil olarak, tükürükte Streptococcus mutans seviyesini belirlemek için üretilmiş olan, hasta başında kullanılan tek kullanımlık kitlerinin konvansiyonel ölçüm yöntemlerine oranla güvenilirliğini tespit etmek amaçlanmıştır.Method ve yöntem: Gebeliğinin 3. trimesterinde olan sağlıklı, 10 gebe ve aynı yaş aralığında, gebe olmayan 10 kadın, tükürük akış hızı ve tükürük PH değeri, DMFT değerleri ve tükürükte Streptococcus mutans ve Lactobacillius seviyeleri karşılaştırıldı. Hasta başında kullanılan tükürük testi, 0.2U/ml basitrasin ve %10 sukroz içeren Mitis Salivarius agardaki geleneksel laboratuvar testi ile karşılaştırıldı. Gebelik sonlandıktan 6-8 hafta sonra gebelerde, tükürük akış hızı, pH, Streptococcus mutans ve Lactobacillius seviyeleri ve DMFT indeksi değerlendirildi. Gebelikte ve gebelik sonlandıktan sonra oral kavitedekideğişim karşılaştırıldı. İstatiksel analizlerde Mann Whitney U testi ve Wilcoxon Signed Rank testi kullanıldı. Sonuçlar anlamlılık p

Evli kişilerden her biri, gerek evlenmeden önce gerekse evlendikten sonra edinmiş olduğu bir takım taşınır ve taşınmaz mallara sahip olabilir. Keza bunların değeri parayla ölçülebilen sair haklara dasahip olmaları mümkündür. Sözkonusu haklar arasında Fikir ve SanatEserleri Kanunu (FSEK) anlamında eser sayılan fikrî mahsuller üzerindeki telif hakları da olabilir. Hakkın konusunu oluşturan fikrî ürünler, evlenmeden önce meydana getirilmiş olabileceği gibi, evlendiktensonra da meydana getirilmiş olabilir.Eşlerin sahip oldukları eserler üzerindeki malî haklar, eşler arasındaki malî ilişkilerde, diğer malvarlığı değerleri gibi hüküm ve sonuçlara tabidir. Bu makalenin konusunu, fikir ve sanat eserleri üzerindekimalî hakların eşler arasındaki mal rejimleri bakımından değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda, çalışmada evlilik boşanma veyaiptali ya da ölüm gibi sebeplerle sona erdikten sonra, eşlerin sahip olduğu eserler ekonomik haklarına ne olacağı irdelenmektedir. İnceleme yasal mal rejimi olarak kabul edilen edinilmiş mallara katılma rejimineilişkin Medeni Kanun hükümleri ile sınırlandırılmıştır. Each married person can own various movable and immovable properties that they have acquired both before and after marriage. It is also possible for them to have other rights, the value of which can be measured in money. Such rights may include copyrights on intellectual products considered to be works in the meaning of the Law on Intellectual and Artistic Works. The copyrighted works that constitute the subject of the right may have been produced before marriage or may have been created after marriage. The economic rights on the works of spouses are subject to the same judgment and results with regard to financial relations between spouses such as other assets. The subject of this article is the evaluation of financial rights on intellectual and artistic works in terms of property regimes between spouses in the marriage. In this context, after the marriage ends due to divorce or annulment or death, the works owned by the spouses are examined in terms of their economic rights. The review is limited to the provisions of the Turkish Civil Code regarding the regime of sahring acquired goods accepted as a legal property regime in marriage.

Bu çalışmanın amacı ortaöğretim öğrencilerinin problemli internet kullanımları ve metabilişsel stratejilerinin incelenmesidir. Araştırmada nicel araştırma modellerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Şanlıurfa ilinden 201'i kız 215'i erkek toplam 416 ortaöğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Bu öğrenciler yedi farklı okul türünde eğitim görmektedir. Veri toplama aracı olarak Problemli İnternet Kullanım Ölçeği ve Metabilişsel Stratejiler Ölçeği kullanılmıştır. Problemli İnternet Kullanım Ölçeği 5'li likert tipinde hazırlanmış olup üç alt faktörden oluşmaktadır. Bu faktörler internetin olumsuz sonuçları, sosyal fayda / sosyal rahatlık, aşırı kullanım faktörleridir. Metabilişsel Stratejiler Ölçeği ise Güdülenme ve Öğrenme Stratejiler Ölçeğinin ana faktörlerinden birisi olup yedili derecelendirilmiş bir ölçektir. Araştırma sonuçlarına göre problemli internet kullanımı, internetin olumsuz sonuçları, sosyal fayda / sosyal rahatlık puanlarında erkek öğrencilerin puanları kızlara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Aşırı kullanım alt faktöründe ise cinsiyete göre anlamlı farklılık bulunamamıştır. Metabilişsel stratejilerde ise kız öğrencilerin puanları erkek öğrencilere göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Okul türü değişkenine bakıldığında ise problemli internet kullanımı, internetin olumsuz sonuçları, sosyal fayda / sosyal rahatlık, aşırı kullanım sonuçlarında anlamlı farklılıkların olduğu görülmüştür. Fakat metabilişsel stratejilerde anlamlı farklılık bulunmadığı görülmüştür. Problemli internet kullanımı ile metabilişsel stratejiler arasında düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki bulunmuştur.Anahtar kelimeler: Problemli İnternet Kullanımı, Metabilişsel Stratejiler, Ortaöğretim Öğrencileri The aim of this study is to investigate problematic internet usage and metacognitive strategies of secondary school students. In the research, screening model which is one of the quantitative research models was used. The sample of the study consist of 201 girls and 215 boys totaly 416 secondary school students from Şanlıurfa province. These students study in 7 different school types. Problematic Internet Usage Scale and Metacognitive Strategies Scale were used as data collection tools. Problematic İnternet Usage Scale was prepared in a 5 point likert type and consisted of 3 sub-factors. These are negative results of the internet, social benefit / social comfort, over use factors. Metacognitive Strategies Scale is a 7-point scale which is one of the main factors of Motivation and Learning Strategies. According to the results it's found that problematic internet usage, negative result of internet, social benefit / social comfort scores of the male students are significantly higher than family students. No significant difference was found in the over-use sub-factor according to gender. In metacognitive strategies, female students 'scores were significantly higher than male students' scores. When the school type variable is analyzed, it is seen that there are significant differences in problematic internet usage, negative results of internet, social benefit / social comfort and overuse results. However, there was no significant difference in metacognitive strategies. A low level of negative correlation was found between problematic internet use and metacognitive strategies.Key words: Problematic Internet Usa, Metacognitive Strategies, High School Students 78