Search

Depending on the skin injury, which acts as a barrier against physical, chemical and bacterial agents; It includes a mechanism consisting of certain steps in wound healing, as well as the ability to restore last functions and repair tissues. Following the hemostasis phase, which starts right after the wound formation on the skin, the inflammation phase continues for 2-5 days and then the proliferation phase begins. In this process, angiogenesis, granulation tissue formation, collagen deposition and epithelialization are seen together. The final phase of wound healing is the maturation and remodelling phase. Ozone is a powerful oxidizer that destroys microorganisms and stimulates the healing process. It activates the immun system against bacterial, fungal and viral infections. Ozone, which has an antipathogenic effect and increases oxygenation by providing vasodilation of arterioles; Oxygen under pressure spreads to the tissues and prevents anaerobic bacteria growth. Ozone, which increases matrix accumulation and cell proliferation in the epithelialization process, creates granulation tissue containing less inflammatory cells and more miyofibroblasts in wound healing. It also supports the healing process in terms of nutrients and immunological factors by removing toxins., Fiziksel, kimyasal ve bakteriyel ajanlara karşı bariyer görevi gören deri yaralanmasına bağlı olarak; kaybolan fonksiyonlarını eski haline getirmek ve dokularını onarabilme yeteneğinin yanı sıra yara iyileşmesinde de belirli basamaklardan oluşan bir mekanizmayı içermektedir. Deride yara oluşumunun hemen ardından başlayan hemostazis evresini takiben 2-5 gün boyunca devam eden inflamasyon evresi ve daha sonra proliferasyon evresi başlamaktadır. Bu süreçte anjiyogenezis, granülasyon doku oluşumu, kollajen birikimi ve epitelizasyon birlikte görülmektedir. Yara iyileşmesinin son evresi ise maturasyon ve remodelling evresidir. Ozon mikroorganizmaların yok olmasına ve iyileşme sürecinin uyarılmasını sağlayan güçlü bir oksitleyicidir. Bakteri, mantar ve virüs enfeksiyonlarına karşı immun sistemi aktive etmektedir. Antipatojenik etki gösteren, arteriyollerin vazodilatasyonunu sağlayarak oksijenlenmeyi artıran ozon; basınç altındaki oksijenin dokulara yayılarak anaerobik bakteri üremesi engeller. Epitelizasyon sürecinde matriks birikimi ve hücre çoğalmasını artıran ozon, yara iyileşmesinde daha az inflamatuar hücre ve daha çok miyofibroblast içeren granülasyon dokusu oluşturmaktadır. Ayrıca toksinleri uzaklaştırarak, besin ve immünolojik faktörler açısından iyileşme sürecine destek sağlamaktadır.

ÖZET Doktora Tezi TOPRAĞA POLİMER UYGULAMASININ TOPRAK STRÜKTÜREL ÖZELLİKLERİ ve NEM KARAKTERİSTİKLERİ ile BİTKİ {Zea mays ve Phaseolus vulgaris L.) BİYOMASI ÜZERİNE ETKİSİ Nevzat ASLAN Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Mustafa Y. CANBOLAT Bu araştırma, toprağa çapraz bağlı poliakrilamid (Hidrojel) ve polivinil alkol uygulamasının; toprağın strüktürel özellikleri, nem karakteristik parametreleri ve bitki biyoması üzerine etkisini ortaya koymak, ayrıca farklı osmotik potansiyellerde hidrojelin bitki gelişimi üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada ince, orta ve kaba bünyeli üç toprak örneği kullanılmıştır. Bu toprak örneklerine hidrojel (HJ) altı düzeyde [%0 (kontrol); 0.05, 0.1, 0.3, 0.5 ve 0.7] uygulanmış ve toprağın kütle yoğunluğu, agregat stabilitesi, tarla kapasitesi, devamlı solma noktası, yarayışlı nem kapasitesi, hidrolik iletkenliği, toprak nem kaybı, bitki kök ve gövde kuru ağırlığı, kaba bünyeli toprakta toplam su tüketimi ve sulama sıklığı üzerine etkisi araştırılmıştır. Polivinil alkol (PVA) ise kaba bünyeli toprağa hidrojelin ilk beş uygulama düzeyine eşdeğer düzeylerde [%0 (kontrol); 0.05, 0.1, 0.3 ve 0.5] uygulanmış ve HJ uygulaması yapılan kaba bünyeli toprakla, toplam su tüketimi ve sulama sıklığı konusu hariç diğer özelliklere olan etkileri bakımından karşılaştınlmıştır. Ayrıca, farklı düzeylerde [%0 (kontrol), 0.05, 0.1, 0.2 ve 0.3] tuz (NaCl) uygulaması yapılarak oluşturulan osmotik potansiyellerde, HJ'nin toprağın nem karakteristikleri ile bitki gelişimi üzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırmada, topraklara uygulanan HJ'nin uygulama düzeyinin artışı ile birlikte toprakların agregat stabilitesini, hidrolik iletkenliğini, tarla kapasitesini, yarayışlı nem kapasitesini, bitki kök ve kuru madde miktarını arttırdığı, toprakların kütle yoğunluğunu azalttığı, solma noktasını önemli derecede etkilemediği tespit edilmiştir. PVA'nın toprakların agregat stabilitesini, hidrolik iletkenliğini, tarla kapasitesindeki nem içeriğini, yarayışlı nem kapasitesini artırdığı, dolaylı olarak bitki kuru madde miktarım artırıcı yönde etkili olduğu, toprakların kütle yoğunluğunu azalttığı, devamlı solma noktası nem içeriğini önemli derecede etkilemediği saptanmıştır. 2004, 82 sayfa Anahtar Kelimeler: Hidrojel, polivinil alkol, kütle yoğunluğu, agregat stabilitesi, toprak nem karakteristikleri, bitki gelişimi. ABSTRACT Ph.D. Thesis EFFECTS OF CROSS-LINKED POLYACRYLAMIDES WITH POLIVINIL ALCOHOL ON SOIL STRUCTURAL PROPERTIES, SOIL WATER CHARACTERISTICS AND PLANT {Zea mays ve Phaseolus vulgaris L.) BIOMASS Nevzat ASLAN Atatürk University Faculty of Agriculture Department of Soil Science Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Mustafa Y. CANBOLAT This study was conducted to determine effects of the cross-linked polyacrylamides (hydrogel) and polyvinyl alcohol on the structural properties, water characteristics of soils and plant growth. The effect of hydrojel (HJ) was also studied on the plant growth at different osmotic potentials. Three soil sample were used in this study; clay, loam and sandy loam. The soils were treated with six levels of HJ [%0 (untreated soil) 0.05, 0.1, 0.3, 0.5 and 0.7] and effects on bulk density, aggregate stability, field capacity, permanent wilting point, available water capacity, hydraulic conductivity, moisture loss in drying process, plant root and shoot dry weight were investigated. Polyvinyl alcohol (PVA) was applied on sandy loam soil at five levels [%0 (untreated soil) 0.05, 0.1, 0.3 and 0.5] and compared with HJ added sandy loam soil. In addition, the effect of HJ in coarse textured soil treated with salt [%0 (untreated soil) 0.05, 0.1 and 0.3] to the soil was investigated. Hydrogel increased water holding capacity, aggregate stability, available water capacity, hydraulic conductivity, plant biomass and decreased bulk density and irrigation frequency. Polyvinyl alcohol improved aggregate stability, more than that of HJ, but HJ was the most effective on soil moisture properties. 2004, 82 pages Keywords: Hydrogel, polyvinyl alcohol, bulk density, aggregate stability, soil moisture characteristics, plant growth. 93

Agregat büyüklük dağılımının, toprağın bazı fiziksel özellikleri ile bitki kök gelişimi üzerine etkisini incelemek amacıyla bu araştırma yürütülmüştür. Araştırmada, Erzurum Daphan Ovasından iki, Atatürk Üniversitesi Çiftliğinden alınan yüzey (0-20cm) toprak örnekleri kullanılmıştır, örneklerin nem içeriği laboratuar koşullarında hava kurusu duruma geldikten sonra kuru eleme ile altı farklı agregat büyüklüğünde ( ve 12.7-25.4mm) agregat fraksiyonları lıazırlanmıştır. Ayrıca bu agregat fraksiyonlarının karışımları ile beş farklı karışım elde edilmiştir. Araştırmada kullanılan toprak, örneklerinin kil içeriği % 18-48, süt içeriği % 29-32, kum içeriği % 20-53, organik madde içeriği % 1.14-1.70, kireç içeriği % 0.55-0.56, elektiriki iletkenlik değeri 0.32-0.58 mmhos/cm, pH 7.9-8.4, katyon değişim kapasitesi 16-39 me/100gr, likit limit 33-60, plastiklik limiti 22.3-43.0, plastiklik indeksi 11-17, büzülme limiti 11-20, COLE değeri 0.093-0.242, agregat stabilitesi % 36-47, kütle yoğunluğu 1.46-1.71gr/cm3, agregat fraksiyonlarına uygulanan kırma kuvveti 75.18-224.74 kPa, agregatlann kırılma direnci 37.20-165.73 kPa, agregatlann kırılma değeri 10.50-21.09 kPa değerleri arasında değişim göstermiştir. Araştırmada,toprak örneklerine ait farklı agregat büyüklük fraksiyonlanmn doygun durumdan kuru duruma kadar olan süreçteki nem içeriği değerleri incelenmiştir. Agregat büyüklüğünün artması, uygulanan kırma kuvvetinin de artmasını sonuçlandırırken, kırılma direncinde bir azalmayı ortaya koymuştur. Agregat büyüklüğünün artması ile toprak briketlerinin kırılmaya karşı gösterdikleri direncin azaldığı tespit edilmiştir. Süre nem ilişkisi ile ilgili yapılan çalışmada topraklar ve topraklara ait farklı büyüklükteki agregat fraksiyonları kuruma süreci içinde nem içeriğini önemli seviyede etkilemişlerdir. Farklı agregat fraksiyonlarında fasulye (Phaseolus vulgaris var. contender) yetiştirilmiş ve hasat sonucunda bitki kök ve gövde ağırlıkları tespit edilmiştir. Buna göre farklı büyüklükteki agregat fraksiyonlarının bitki kök ve gövde gelişimini önemli seviyede etkilediği görülmüştür. The purposes of this study were to determine the effect of soil aggregate size distrubution on root growth of plant using of some physical properties of sou. Three soil samples were taken from the 0-20 cm depth in Erzurum region. Samples were carried to the laboratory and allowed to air dry. The soils were sieved into the following aggregate size fractions; 0.84-2mm, 2-4mm, 4-6.4mm, 6.4-12. 7mm and 12.7-25.4mm. Five different aggregate combinations were prepareted and physical, mechanical and chemical properties of these samples were determined. The clay content of soil samples varied from 18% to 48%, silt content from 29% to 32%, sand content from 20% to 53%, organik matter cotcnt from 1.14% to 1.70%, CaCO3 content from 0.55% to 0.56%, electrical conductivity between 0.32 and 0.58 mmhos/cm, pH between 7.9 and 8.4, cation exchange capasity between 16 and 39 mc/100gr, liquit limit between 33% and 60%, plastic limit between 22.3% and 43%, plasticity index between 11 and 20, shrinkage limit between 11% and 20%, COLE values between 0.093 and 0.242, aggregate stability between 36% and 47%,bulk density between 1.46 and 1.71g/cm3, applied crushing force to aggregate between 75.18 and 224.74 kPa, strength of aggregates against crushing forces between 37.2 and 165.73kPa, modules of rupture betweenl0.50 and 21.09 kPa. As size of aggregates got larger the applied stress to crush the aggregate got higher but strength aggregates against crushing and modules of rupture were decreased. The relationship between soil moisture and time for drying indicated that moisture content of samples were significantly affected by aggregate size distribution. On the other hand, beans (Phaseolus vulgaris var. contender) were growth on pots with different aggregate size distribution, and the root and stem growth on these samples were investigated. It was obtained that aggregate size distribution had an significant effect in plant growth. 33

ÖZET Doktora Tezi DE?İŞİK HAMMADDELERİN MULTİ GRAVİTE SEPARATÖRÜ İLE ZENGİNLEŞTİRME PARAMETRELERİNİN ARAŞTIRILMASI Nevzat ASLAN Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Mehmet CANBAZO?LU Bu araştırmada, ince boyutta gravite ayırmasının yeni prosesi olan Multi Gravite Separatörünün çalışma parametreleri farklı hammaddeler için araştırılmıştır. İlk olarak Kangal-Eymir-Güneyocak kromit cevherinin işletme parametreleri araştırlmıştır. Bu cevher %24 Cr203 içerikli olup -250 u.m'de %85 serbestleşme derecesine ulaşmaktadır. Yapılan araştırmalar MGS için bu tane boyutunun iri olduğunu -100 u.m'nin ise uygun tane boyutu olabileceğini ortaya koymuştur. Bu tane boyutunda belirlenen optimum parametrelerle yapılan zenginleştirme araştırmalarıyla %51.18 Cr203 tenörlü konsantre % 94.04 metal kazanma randımanıyla elde edilmiştir. İkinci olarak Sivas-Ulaş yöresindeki Barit Maden A.Ş.'ye ait sölestit zenginleştirme tesisinin tikner alt akımından alman ve %76.78 SrS04 içeren ve %85'i -lOOum olan hammaddenin zenginleştirilebilirliği araştırılmıştır. Yapılan zenginleştirme araştırmalarıyla %94.40 SrS04 tenörlü konsantrenin %87.35 verimle kazanılabileceği anlaşılmıştır. Çalışmanın üçüncü aşamasında ise Gemerek-Yeniçubuk bölgesinden alman ve zor yıkanabilir kömürler olarak nitelendirilen hammadde kullanılmıştır. Söz konusu kömür %35.75 kül içerikli olup -0.5 mm de yapılan yıkama çalışmalarıyla %19.20 küllü temiz kömür %79.82 yanabilir verimle elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Gravite ayırması, Multi Gravite Separatörü(MGS), akışkan ortam, tabaka halinde akan ortam, engelli çökelme, serbest çökelme, minumum potansiyel enerjiye ulaşma, ara boşluklardan sızma, tambur dönüş hızı, tambur eğimi, titreşim frekansı, titreşim genliği, yıkama suyu, kromit, sölestit, kömür. VI ABSTRACT Ph.D Thesis DE?İŞİK HAMMADDELERİN MULTİ GRAVİTE SEPARATÖRÜ İLE ZENGİNLEŞTİRME PARAMETRELERİNİN ARAŞTIRILMASI Nevzat ASLAN Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Mining Engineering Supervisor: Prof. Dr. Mehmet CANBAZO?LU In this study, the operating parameters of MGS, a new process designed to recover fine fraction by gravity separation were studied. First, the operating parameters for a chromite ore from Kangal-Eymir-Güneyocak were investigated. The ore contains 24% Cr203 and is liberated at 250 urn with a degree of liberation of 85%. However experimental work indicated that this size is too coarse to be enriched and -100 um is the suitable size for better results. The experiments carried out at optimum conditions revealed that it was possible to obtain a 5 1. 18 Cr203 concentrate with 94.04% recovery. In the second phase-work, the possibility of enrichment a celestite ore containing 76.78% SrS04 and having a size of 85% -100 um were investigated. It was found out that the production of a concentrate assaying 94.40% SrS04 was possible with a recovery of 87.35%. In the third step, difficult coals from Gemerek-Yeniçubuk district were used. The ash content of this material was 35.75% and experimental work carried out with -0.5 mm material provided a clean coal of 19.20% ash with a 79.82% combustible recovery. Key Words: Gravity Separation, Multi-Gravity Separator (MGS), fluid medium, Flowing film, hindered settling, free settling, reaching minimum potential energy, consolidation tridding, drum speed, tilt angle, shake frequency, shake amplitude, washwater, chromite, celestite, coal. 121

ÖZET Bu çalışmada; Malatya-Hekimhan-Karakuz, Hasançelebi ve Deveci yöresi Fe cevherlerinin zenginleştirilmesi olanakları araştırılarak, uygun zenginleştirme akım semaları geliştirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında; bölgeye ait üç ana yörenin (Karakuz, Hasançelebi ve Deveci) muhtelif ocak ve/veya zuhurlarından alınan 8 farklı cevher numunesi üzerinde minerolojik ve kimyasal özellikler saptanmıştır. Çalışmanın II. aşamasında ise; numunelerin tane boyutu dağılımları ve boyuta göre bir zenginleştirmenin mümkün olup-olmadıgı araştırılmıştır. Ayrıca, çeşitli boyut fraksiyonlarına ayrılan cevher numuneleri üzerinde sırasıyla ağır ortam, jig. sarsıntılı masa ve manyetik ayırma çalışmaları ile ön zenginleştirme araştırmaları yapılmıştır. Çalışmanın III. ve son aşamasında ise ön zenginleş tirme çalışmalarından elde edilen sonuçlara göre; Karakuz Mağara, Karakuz Mıknatıs ve Hasançelebi Davulgu-Karagüneyi Fe cevherlerinde kademeli zenginleş tirme çalışmaları yapılmış ve sözkonusu cevherlerin zenginleştirilebilirleri için kademeli zenginleştirme akım semaları geliştirilmiştir. Yapılan laboratuvar çalışmaları; Karakuz Mağara, Karakuz Mıknatıs ve Hasançelebi Davulgu-Karagüneyi düşük tenörlü Fe cevherlerinin kademeli olarak zenginlestiri- lebileceklerini ortaya koymuştur. XII ABSTRACT In this study, initially the processing possibilities of Iron ores which beded in Malatya-Hekimhan-Karakuz, Hasançelebi and arround Deveci are searched and then suitable processing flow sheets are developed. In the first stage of study ; Mineralogical and chemical properties of eight different ore samples which are taken from different pits and/ or apperance in which three main ore beds (Karakuz, Hasançelebi and Deveci) are examined. In the second stage of study : it is researched/ investigated that the size dissociation of ore samples and the processing according to size/sizing possibility or not. Besides, The preprocessing methods which are heavy medium jig, shaking table and magnetic seporation are applied on the ore samples that saperated different size franction. In the last stage of study. According to above aplied processing methods results; in stages procsessing methods applied on the Fe ores which are taken from Karakuz Mıknatıs and Hasançelebi Davul gu - Karagüneyi and to able to procces of this ores» in stages processing flow charts are developed. As a result in lab. Studies ; It is examined that iron ores with low grade of Karakuz Mağara, Karakuz Mıknatıs and Hasançelebi Davulgu - Karagüneyi could be processed in stages consantration test methods. XIII 111

Bu tez çalışmasında; Malatya-Arguvan ve Manisa-Soma linyitlerinin yüzebilirliği hakkında ön bilgi edinmek amacıyla, öncelikle zeta potansiyeli okumaları ve mikroflotasyon deneyleri yapılmıştır. Bu deneylerden seçilen toplayıcı türü (gazyağı) kullanılarak, optimum flotasyon şartlarını belirlemek amacıyla, farklı flotasyon parametreleri (tane boyutu, pülpte katı oranı, toplayıcı miktarı, dağıtıcı türü ve miktarı, pH değeri) ile flotasyon deneyleri gerçekleştirilmiştir. Malatya-Arguvan linyiti için flotasyon deneyleri kademeli, kademesiz ve şlamı alınmış (şlamsız); Manisa-Soma linyiti içinse kademesiz ve şlamı alınmış olarak gerçekleştirilmiştir. Malatya-Arguvan linyiti için kademeli ve kademesiz flotasyon sonuçlarına göre lave külünde şlamı atmanın etkili olduğu belirlense de, flotasyon veriminde herhangi bir iyileşme görülmemiştir. Manisa-Soma linyiti için ise kademesiz flotasyon deneylerinde lave külleri besleme külünden fazla çıkmıştır. Şlamı alınmış (şlamsız) flotasyon deneylerinde ise lave külü değeri, besleme külü değerinden düşük çıkmıştır. Ancak yanabilir veriminde % 14-24 arasında değişmesi flotasyon işleminin uygun olmadığını göstermektedir. In this thesis; In order to obtain preliminary information on the floatability of the Malatya-Arguvan and Manisa-Soma lignites, surface load readings (zeta potential) and microflotation experiments were performed in the first place. In order to determine the optimum flotation conditions, by using the collector type (kerosene) selected from these experiments, different flotation parameters (grain size, solid rate in pulp, collector quantity, type and amount of dispersant, pH value) and mechanical flotation experiments were performed. Flotation experiments for Malatya-Arguvan lignite were gradual, stepless and slimed (slamless); For the Manisa-Soma lignite, it was carried out infinitely variable and slimed. According to the graded and stepless flotation results for Malatya-Arguvan lignite, it was determined that throwing slam in lave ash was effective, but no improvement was observed in flotation yield. In the Manisa-Soma lignite stepless flotation experiments, the additional ash was higher than the feed ash. In the flotation experiments which were slimed (non-slim), the ash ash value was lower than the feed ash value. However, the change in burnable efficiency between 14-24% indicates that flotation process is not suitable. 127

Dünya'da ve Ülkemizde son yıllarda yüksek tenörlü cevherlerin hızla üretilerek tükenmesinden kaynaklı olarak daha düşük tenörlü cevherlerin değerlendirilmesi ihtiyaç haline gelmiştir. Bu nedenden dolayı da ilk olarak yüksek tenörlü cevherlerin üretimleri sonucunda ortaya çıkan atıkların değerlendirilmesi üzerine çalışmalar yapılmıştır. Günümüzde cevher üretimleri sonucunda ortaya çıkan atıkların havaya, suya ve toprağa salınarak toprağın kimyasal, fiziksel ve biyolojik özelliklerini bozmasıyla çevre kirliliği sorununu da beraberinde getirmiştir. Sanayinin hızla gelişmesi ile ekolojik denge giderek zarar görmüştür. Gelişen teknolojiyle birlikte ikincil kaynakların değerlendirilme olanaklarının artması, pek çok atık madde içerisindeki değerli metallerin yeniden kazanılmasını zorunlu kılmaktadır.Atıkların geri kazanılmasında; Cevherlerin geri kazanımında genellikle kulanılan pirometalurjik ve hidrometalurjik yöntemler kullanılmaktadır. Atık maddelerin içerisinde ki değerli metallerin geri kazanılmasında tercih edilen yöntemlerin başında genellikle hidrometalurjik yöntemler gelmektedir. Hidrometalurjik yöntemler özütleme (ekstraksiyon veya liç) ve çözeltiden kazanım yöntemleri olmak üzere 2 ana aşamada incelenmektedir. Hidrometalurjik yöntemler içerisinde ise aynı zamanda proje önerisinde de kullanılacak İyonik sıvılar ile değerli metallerin geri kazanımı çalışmaları son 10 yılda başlamıştır. Bu çalışmada literatür de çeşitli çalışmalar sonucunda belirlenmiş iyonik sıvılar kullanılarak karıştırmalı (tank) liç yöntemiyle demir yüksek fırını baca çamurları tozları içerisinde bulunan istenmeyen metal olan çinko metalinin uzaklaştırılması araştırılmıştır. Böylece bu çamurlar tekrar demir yüksek fırınında veya bazik oksijen fırınında değerlendirilebilir hammaddelere dönüştürülmüştür.Uygulama alanı olarak; Bu amaç için Ereğli Demir Çelik fabrikasından demir yüksek fırın baca çamuru tozları temin edilmiştir. Bu tez çalışmasında öncelikle demir yüksek fırını baca çamuru tozlarından oluşan karışımın fiziksel, kimyasal ve mineralojik karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir. Karakterizasyon çalışmalarından elde edilen veriler doğrultusunda iyonik sıvılar kullanılarak bu atıklardan seçimli olarak çinko metalinin uzaklaştırılması araştırılmıştır. Böylece hedeflenen amaca ulaşılabilir ise çinko metali içeriğinden dolayı kullanılamayan bu atıklar Ereğli Demir-Çelik fabrikasında kullanılabilecek hammaddelere dönüştürülmüştür. Proje kapsamında demir yüksek fırını baca çamuru tozları çinko metalinin iyonik sıvı ile uzaklaştırılması çalışması literatürde ilk defa yapılmıştır. Hazırlanacak numune demir yüksek fırını baca çamuru tozları olmuştur. Bu doğrultuda hazırlanan numunenin karakterizasyon işlemlerinden önce çamur halde olduğundan etüv fırınlarında kurutulması gerekmektedir. Daha sonra demir yüksek fırını baca çamuru tozu yoğunluğu bulunarak standart elek analizi aralığında elenerek belli boyutlara ayrıldıktan sonra her bir aralığın kimyasal analizi yapılarak bu atıktaki elementlerin hangi tane boyutlarında yoğunlaştığı belirlenmiştir. Mineralojik özellikleri için ise XRD, optik mikroskop ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) kullanılmıştır. Çinko metalinin uzaklaştırılması için önceden belirlenen iyonik sıvılar ile belirli parametreler sabit tutularak karıştırmalı (tank) liçi ön deneyleri yapılmış ve bu sonuçlar doğrultusunda Design Expert programı kullanılarak matematiksel model olan Anova şartları belirlenerek optimum atıktan optimum çinko metali giderim şartları belirlenmiştir.Deney sonuçları değerlendirildiğinde en verimli sonuç 50°C'de 0,26 katı sıvı oranında, %40 malonik asit iyonik sıvısı ve 100 rpm karıştırma hızı kullanılarak yapılan deneyler ile elde edilmiş olup, demir yüksek fırını baca çamuru içinde bulunan çinkonun verimi %90,69 ve demirin çözünme verimi % 10,39 olarak hesaplanmıştır.Deneysel çalışmalar sonucunda uzaklaştırılan çinko metali ise tekrar değerlendirilmek üzere başka amaçlar ve çalışmalar için de kullanılabilirler. Bu konu araştırma konumuza dahil değildir. The excessive consumption of high-grade ore requires the application of low-grade ore. Therefore, some studies have been done on the recycling of the waste occurred in consequence of the production of high-grade ore. As a result of the ore production, the wastes damaged chemical, physical and biological structure of the earth mixing with the air, water and earth. And in parallel with this the environmental pollution occurred, as well. With the development of industrialization, ecological balance has been suffering gradually. With the help of developing technology, the increase of recycling of subsidiary sources requires the recycling of the precious metals in the wastes.Hydrometallurgical and pyrometallurgical methods have been in order to recycle both the waste and ore. Hydrometallurgical methods are the primary ways to recycle the precious metals being founded in the waste materials. Hydrometallurgical methods are divided into two fundamental groups: extraction and recycling from the solution. The studies of the ionic liquids and recycling of the precious metals in the hydrometallurgical methods, which are supposed to be used in the project proposal, have been developing for 10 years. In this study the removal of the zinc metal, which is the unwanted metal in iron blast furnace chimney sludge powder, will be investigated using ionic liquids defined as a result of various studies in the literature.Therefore, these muds will be turned into raw materials recyclable in iron blast furnace or in basic oxygen furnage.As the field of application; for this specific target the dust of the mud of iron blast furnace pipe was supplied from the Ereğli Iron and Steel Plant. The project will realize the chemical and mineralogical characterization of the mix emerged from the dust of the mud of iron blast furnace pipe. The jigging of the wastes from the zinc material will be investigated by using ionic liquids in the light of the data collected by characterization studies. If the targeted result is succeeded, the wastes which are not be able used due to the zinc metal will be turned into useable raw materials in Ereğli Iron and Steel Plant. By virtue of this project, zinc materials will be eluted from the dusts of the mud of iron blast furnace pipe with the help of the ionic liquid.The sample will be the dust of the mud of iron blast furnace pipe. Since this obtained sample is in the form of mud before the process of characterization, it is supposed to be dried in a drying oven. Then, after being separated to certain dimensions by being found the density of iron blast furnace chimney sludge powder and being sieved in standard sieve analysis, it will be tried to determine in which dimension the elements in this waste will condense by conducting the chemical analysis of each interval. For mineralogical properties, XRD, optical microscope and scanning electron microscope (SEM) will be used. For the removal of zinc metal, mix tank leaching pre-experiments will be conducted keeping certain parameters constant with predetermined liquids and in parallel with these results, defining Anova conditions, the mathematical model, using Design Expert Programme, optimum zinc metal removal conditions from optimum waste will be determined.When the results of the test were evaluated, the most efficient result was obtained by the experiments using 0.26 solid liquid ratio at 50 ° C, 40% malonic acid ionic fluid and mixing speed of 100 rpm. and the dissolution efficiency of iron was calculated as 10,39%.The zinc metal removed as a result of experimental studies can also be used for other purposes and studies for re-evaluation. This topic is not included in our research topic. 128

Ağır metaller toksik etkilerinden dolayı insan sağlığı için önemli risk oluşturmaktadır. Eser düzeydeki metallerin belirlenmesinde bir ayırma yöntemi olan bulutlanma noktası ekstraksiyonu yöntemi ilgi görmektedir. Bu çalışmada, eser düzeydeki Hg2+ iyonlarının spektroskopik yöntemle tayini için yeni bir bulutlanma noktası ekstraksiyonu yöntemi geliştirildi. Geliştirilen bu yöntemde, kompleksleştirici ligand olarak 5-(4-Dimetilaminobenziliden)rodanin türevi kullanıldı. Literatüre göre, kükürt, azot ve oksijen içeren ligandların ağır metallere karşı yüksek seçicilik gösterdikleri görülmektedir. Çok sayıda heteroatom içeren 5-(4-Dimetilaminobenziliden)rodanin bileşiği civa türleri ile oldukça kararlı kompleks oluşturma potansiyeline sahiptir. 5-(4-Dimetilaminobenziliden)rodanin bileşiğinin sudaki çözünürlüğü yok denecek kadar azdır. Özellikle bulutlanma noktası ekstraksiyonu için suda çözünen türlerin kullanılması yöntemin duyarlılığı açısından önemlidir. Diğer yandan organik faz yerine sulu ortamda çalışılması, geliştirilen yöntemin çevre dostu ve kolay uygulanabilir bir yöntem olması açısından da önemlidir. Bu nedenle, 5-(4-Dimetilaminobenziliden)rodanin bileşiğinin özellikle ağır metal tayininde kullanılabilecek suda çözünen yeni türevi hazırlanmış ve karakterize edilmiştir. Ardından 5-(4-Dimetilaminobenziliden)rodaninin ve suda çözünen türevinin civanın bulutlanma noktası ekstraksiyonu ile spektrofotometrik olarak belirlenmesinde kompleksleştirici reaktif olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır ve bu reaktifler kullanılarak geliştirilen yöntemde Hg2+'nın gözlenebilme sınırı sırasıyla 7,2 µg/L ve 10,3 µg/L olarak bulunmuştur. Geliştirilen yeni bulutlanma noktası ekstraksiyonu yöntemi için optimum koşullar Taguchi Metodu kullanılarak teorik olarak belirlenmiştir. Geliştirilen yöntemlerin doğruluğu sertifikalı standart örnekle tespit edilmiştir. Sertifikalı standart örnekler üzerinde yapılan çalışmalardaki sonuçların sertifikalı örneklerinki ile uyum içerisinde olduğu gözlenmiştir. Elde edilen verilere göre, geliştirilen yöntem eser düzeydeki civa örneklerinin analizinde, tekrarlanabilir, hassas, uygulaması kolay, düşük maliyetli ve çevre dostu bir yöntem olmasından dolayı oldukça avantajlıdır. Heavy metals create significant risk to human health due to their toxic effects. In the determination of trace metals, cloud point extraction method which is a separation method is of interest. In this study, a new cloud point extraction method was developed for spectroscopic determination of trace levels of Hg2+ ions. In this method, 5-(4-dimethylaminobenzilidene)rhodanine derivative was used as the complexing ligand. According to the literature, sulfur, nitrogen and oxygen-containing ligands show high selectivity against heavy metals. The 5-(4-dimethylaminobenzylidene)rhodanine compound containing a large number of heteroatoms has the potential to form highly stable complexes with mercury species. The solubility of 5-(4-dimethylaminobenzylidene)rhodanine in water is negligible. In particular, the use of water soluble species for cloud point extraction is important for the sensitivity of the method. On the other hand, it is important to work in aqueous medium instead of organic phase in terms of being environment friendly and easily applicable method. Therefore, the novel water-soluble derivative of the 5-(4-dimethylaminobenzylidene)rhodanine compound, which can be used in particular for the determination of heavy metals, has been prepared and characterized. Subsequently, the usability of 5-(4-dimethylaminobenzylidene)rhodanine and its water-soluble derivative as a complexing reagent for the spectrophotometric determination of mercury by cloud point extraction was investigated and the observability limit of the mercury in the method developed using these reagents was 7.2 µg / L and 10.3 µg / L, respectively. The optimum conditions for the newly developed cloud point extraction method were theoretically determined using the Taguchi Method. The accuracy of the developed methods was determined with certified standard sample. It was observed that the results of the studies on certified standard samples were in agreement with those of certified samples.According to the data obtained, the developed method is very advantageous in the analysis of trace mercury samples because it is a repeatable, sensitive, easy to apply, low cost and environment friendly method. 58

WOS: 000288581600014, In this study, optimization of some parameters of stirred mill on ultra-fine grinding of refractory Au/Ag ores was performed. A three-level Box-Behnken design combining a response surface methodology (RSM) with quadratic programming (QP) was employed for modelling and optimization of some operating parameters in ultra-fine grinding. Grinding tests were carried out in a laboratory scale pin-type vertical stirred mill. The relationship between the response, i.e. d(80) size, and four grinding parameters, i.e. ball diameter, grinding time, ball charge ratio and stirrer revolution was presented as empirical model equations. Analysis of variance showed a high coefficient of determination value (R-2=0.9698), thus ensuring a satisfactory of the second-order regression model with the experimental data. The model equations were then optimized using the quadratic programming method to minimize for 40 size within the experimental range studied. The optimum conditions were found to be 1.61 mm for ball diameter, 11.50 min for grinding time, 80% for ball charge ratio and 745 rpm for stirrer revolution for this grinding process. In order to verify the improvement of grinding performance using the optimal level of control factors three verification experiments were conducted, and the results for d(80) was 3.37 mu m, which were smaller than those obtained in the initial tests. (C) 2010 Elsevier B.V. All rights reserved., Research Foundation of Karadeniz Technical University, The authors would like to express their sincere thanks and appreciation to the Research Foundation of Karadeniz Technical University for the financial support, to Gurcelik Mining Trading Ind. Ltd. for kindly providing the ore samples.

Bu çalışmada klinker kimyasal bileşenlerinde bulunan C3S,C2S ve serbest kirecin;çimento değirmeni enerji tüketimleri, öğütme ve çimento dayanımı üzerindeki etkileriaraştırılmıştır. In this study, the effects of C3S,C2S and free lime which exist in the chemicalcomposition of clinker on cement mill energy consumption, grinding and cementstrenght were investigated. In result of the experiments carried out in the clinkerproduced at Adocim Cement Factory, , the most proper C3S,C2S and free lime valueswere determined in order to decrease the grinding energy and increase the clinkerstrenght. 79

Bilyalı değirmenlerde bazı öğütme parametrelerinin modellenmesi ve optimizasyonunu araştırılmıştır. Çalışmada, üç farklı materyal (klinker, mangan cevheri ve kalsit) kullanılmış olup, modelleme ve optimizasyon için ise, Taguchi Metot ve Cevap Yüzey Yöntemi (Response Surface Method) kullanılmıştır. Her üç materyal için, önceden belirlenen deney planına göre bilyalı değirmende kuru öğütme testleri yapılmış olup, daha sonra öğütülmüş ürünlerin d80 tane boyutu değerleri hesaplanmıştır. Mangan cevheri için; Box-Behken deney tasarım yöntemi ve Cevap Yüzey Yöntemi; klinker ve kalsit öğütme için ise Taguchi Optimizasyon Metot kullanılmıştır. Bilya çapı, değirmen dönüş hızı, bilya dolum oranı ve öğütme süresi gibi parametreler önemli öğütme parametreleri olarak seçilmiştir. Daha sonra, öğütme testlerinden elde edilen deneysel d80 tane boyutu değerleri kullanılarak her üç materyal için optimizasyon çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışma, Taguchi Optimizasyon Metot ve Cevap Yüzey Yöntemi'nin bazı öğütme sistemlerinin modellenmesi ve optimizasyonunda efektif olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Modelling and optimization of some grinding parameters was investigated for ball mill grinding. Three different materials: clinker, manganese ore and calcite were used for grinding tests. Taguchi Method and Response Surface Method were used for optimizastion tools. As a base for this study, dry grinding tests were initially done based on experimental design defined for three materials and d80 sizes were calculated for each grinding product. Box-Behken experimental design and Response Surface Method was used to provide data for modelling and optimization for manganese grinding. Taguchi method was used for optimization both clinker grinding and calcite grinding. Ball diameter, speed of rotation, fractional ball filling and grinding time were chosen significant operation parameters for grinding systems. Using sets of experimental d80 data, modelling and optimization study were then done for three materials. This study proved that Taguchi Method and Response Surface Methodology can efficiently be applied for modelling and optimization of some grinding systems. 53

Bu çalışmada, Balıkesir-Demirkapı grafit cevherinin zenginleştirilmesiiçin aşındırmalı karıştırma ve flotasyon deneyleri yapılmıştır. Kalsedonkullanılarak yaş ortamda yapılan aşındırmalı karıştırmayı flotasyon testleriizlemiştir.Flotasyon deneylerinde, toplayıcı olarak gazyağı, bastırıcı olaraksodyum silikat (Na2SiO3) ve köpürtücü olarak çamyağı kullanılmıştır.Dört önemli proses değişkeni olarak karıştırma hızı, karıştırmazamanı, toplayıcı miktarı ve bastırıcı miktarı central composite rotatabledesign deneysel tasarım yöntemine göre değiştirilerek deneyler yapılmıştır.Bu deneysel tasarıma göre, hem toplam karbon tenörü, hem de toplamkarbon verimini ifade edebilen ikinci dereceden model denklemlertüretilmiştir.Çalışmanın son aşamasında ise, MATLAB 7.01 bilgisayar paketprogramı yardımı ile quadratik programlamayla sistem optimizasyonugidilerek, maksimum toplam karbon tenörü ve maksimum toplam karbonverimi için gerekli olan proses değişkenlerinin değerleri belirlenmiştir.ANAHTAR KELİMELER : grafit flotasyonu, aşındırmalı karıştırma,modelleme, optimizasyon In this study, scrubbing tests and flotation tests have been carried out toconcentrate Balıkesir-Demirkapı graphite ores. As a base for this study,scrubbing tests were initially done on the ores in wet medium, immediatelyafter flotation tests were conducted. In scrubbing tests chalcedony was usedas attrition media. In the flotation tests, kerosene was used as collector,sodium silicate (Na2SiO3) was used as depressant and pine oil was used asfrothier. Four significant operational variables of process such as agitationspeed, scrubbing time, amount of the collector and amount of the depressantwere changed during the tests with respect to central composite rotatableexperimental design. Based on the design, second order response functionswere developed for both concentrate grade and recovery. Optimization of theprocess was also done for maximum carbon grade and maximum carbonrecovery using quadratic programming by mathematical software package(MATLAB 7.01).KEY WORDS: graphite flotation, attrition scrubbing, modeling,optimization 59

m ÖZET Yüksek Lisans Tezi GULEMAN-SORİ(ELAZIĞ) KONSANTRATÖR ATIKLARININ MULTİ GRAVİTE SEPERATÖR + MANYETİK SEPERATÖR İLE ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI Hüseyin KAYA Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd.Doç.Dr. Nevzat ASLAN Krom endüstrinin temel elementlerinden biridir. Metalürji, kimya ve refrakter alanında geniş bir kullanım alam mevcuttur. Krom çelik endüstrisinin vazgeçilmez hammaddesidir. Bir ülkenin gelişmişliği o ülkenin ürettiği ve kullandığı çelik ile ölçüldüğü düşünülürse kromun önemi daha iyi anlaşılacaktır. Dünya kromit rezervinin 1 1 milyar ton civarında olduğu ve bu rezervin önemli bir kısmının Güney Afrika da olduğu bilinmektedir. Türkiye kromit cevheri ve ferro-krom üreten ülkeler arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın temel amacı: a) Üretimi yapılmış, cevher hazırlama işlemlerinden geçirilmiş ve bir alanda toplanmış olan 2,700,000 ton hazır atığın ekonomiye kazandırılması b) Şu anda çevre için bir problem olan atığın tekrar üretime alınarak çevrenin temizlenmesini sağlamaktır. Bu bağlamda yapılan çalışma MGS ve Y.A.Ş.K.M.S. kullanılarak %20.70 Cr203 tenörlü atık % 42.90 Cr2Û3 tenöre çıkarılarak kullanılabilir bir konsantre elde edilmiştir. Çalışmanın detayı ayrı başlıklar altında verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Krom, atık, Multi Gravite Separator (MGS), zenginleştirme IV ABSTRACT Master Thesis INVESTIGATION OF UPGRADING POSSIBILITIES OF GULEMAN-SORI(ELAZIG) CONS ANTATOR TAHXING BY MULTY GRAVITY SPERATOR + HIGH FIELD INTENSITY DRY MAGNETIC SEPERATOR Hüseyin KAYA Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Mining Engineering Supervisor: Assist.Prof. Dr. Nevzat ASLAN Chromium is an essential element for the industry. It has a large area of use in metallurgical, chemical and importance refractory fields. Chromium is an indispensable raw material for the steel industry. The of chromium is better recognized when it is comprehended that steel production and consumption is the measure of a country's degree of development. It is known that chromites reserves, a significant portion of which is in South Africa, of the world total approximately 1 1 billion tons. Turkey ranks among countries that produce chromites ore and ferro-chrome. Main aims of the study are as follows: a. Providing the economy with 2.700.000 tons of chromites waste, which has already been extracted, processed and accumulated. b. Providing environmental cleaning by re-producing the waste, which is thought to cause environmental pollution. In this context, by employing Multi Gravity Separation (MGS) and High Field Intensity Dry Magnetic Separation techniques (H.F.I.D.M.S), the Cr203 grade of original waste was increased from 20.70 % to 42.90 %. The study is given in separate headings in detail. Key Words: chromites, tailing, Multi Gravity Separator (MGS), enrichment 68

IV ÖZET Kömürler hem çevresel, hem de tüketilecekleri alandaki koşullan sağlamak amacıyla temizlenmektedir. Yüksek kömürleşme dereceli kömürler yıllardır yıkamaya tabi tutuldukları halde, düşük küllü linyitlere ve yan-taş kömürlerine kısmen kömür hazırlama işlemleri uygulanmaktadır. Kömür hazırlama akım şemalarının seçimi sadece kömürün özelliklerinden değil, aynı zamarida pazar gereksinimlerinden ve politik etkenlerden de etkilenmektedir. Bu tezde, kömürlerin yıkanabilirlikleri ve pazar spesifıkasyonlan göz önüne alınarak Dünya kömürlerinden bazılarının yıkama yöntemleri genel bir şekilde verilmekte ve ayrıca Türkiye'deki kömür yıkama tesisleri ve problemleri anlatılmaktadır. Bu çalışmada Oltu - Balkaya linyitlerinin boyut dağılımı, boyuta göre kül ve kükürt içeriği tespit edilerek yıkanabilirliği araştırılmıştır. Yapılan zenginleştirme çalışmalarında ağır ortam, jig, sarsıntılı masa yöntemleri uygulanmış, bu uygulama neticesinde düşük kül içerikli temiz kömürlerin (lave) üretilebileceği belirlenmiştir. Araştırılması yapılan kömür içerik olarak %43.59 kül, %1.46 kükürt ve 3223 kcal/kg. kaloriye sahiptir. Üretilen toplam lave kömürün orijinal bazda %9.59 kül ve 6146 kcal / kg ısıl değere sahip olduğu bulunmuştur. Ayrıca yanabilir kısmı % 88 konsanterede kazanıldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak Oltu-Balkaya linyit kömürlerinin fiziksel yöntemlerle zenginleştirilebileceği ortaya konulmuştur. ABSTRACT Coal is washed due to envorinmental and market demands. Although washing of high-rank coals is applied for years, low-ash lignites and sub- bituminous coals are bemecifiated to a smaller extent. The flowsheet of coal-washing processes are affected not only from market demands but also from political factors. In this thesis, a general survey of coal-washing methods for all over the world of and Turkey's plants and their problems are given by considering washability and market specifications. I'm the study, size-distribution and cash and sulphor contents for various size fractions were studied then washability characteristics were performed. The experimental work contonied heavy-medium, Jigging and shaking table and consequently it was found out that clean coals with low ash content could be produced. The run-of-mine coal had 43.59 % ash, 1.46 % sulpher and 3223 kcal. per kg. calorific valve. After washing, ash content of clean coal was 9.59 % with a calorific valve of 6146 kcal. per kg. It was also calculated that 88 % of combustibles were recovered in this concentrate. As a result it was demonstrated that Oltu-Balkaya lignites could be beneficiated by physical methods. 56