Search

Artikulu honetan hizkuntza-ideologia nozioaren baliagarritasuna azpimarratu nahi izan da, euskararen biziberritzearen ikuspegitik. Hizkuntza-ideologien kontzeptuan arakatu da lehenik, bigarrenik, hizkuntza gutxituen eta euskararen kasuan hiztun baten autoritatea baldintzatu dezaketen hainbat marko ideologiko aurkeztu dira, eta hirugarrenik, hizkuntza-ideologia horien baitan euskararen garapenak izan ditzakeen zenbait oztopo aipatu dira, marko ideologiko berrien beharra mahaigaineratuz. Azkenik, ikertzaile gisa hizkuntza-ideologien azterketan sakontzearen beharra azpimarratu da., En este artículo se ha querido subrayar la utilidad de las ideologías lingüísticas desde el punto de vista de la revitalización del euskera. Se indaga primero en el concepto de ideologías lingüísticas, en segundo lugar, se presentan una serie de marcos ideológicos que pueden condicionar la autoridad de una o un hablante en el caso de las lenguas minoritarias y del euskera, y en tercer lugar, se mencionan algunos obstáculos que puede tener el desarrollo del euskera dentro de esas ideologías lingüísticas, planteando la necesidad de nuevos marcos ideológicos. Por último, se incide en la necesidad de profundizar en el análisis de las ideologías lingüísticas desde la labor investigadora.

328 p., Doktorego-tesi honetan Ipar Euskal herriko bertso-eskoletako gazteen hizkuntza ibilbideak dira ardatz. Gazte hauen hizkuntza eta gazte identitateen eraikuntza zein legitimazio prozesuak aztertu dira ikuspegi etnografiko batetik, nagusiki elkarrizketa eta behaketa bitartez.Ipar Euskal herriko egoera soziolinguistikoari eta bertso-mugimenduaren bilakaeraren erradiografia bat egin ondoren, bertso-eskoletako gazteen hizkuntza ibilbideak aztertu dira, fokua jarriz, bereziki, hizkuntza mudantzetan, hots, hizkuntza ohituren aldaketa uneetan, edo eta bizitza-aldaketa uneetan gertatutako hizkuntza ohituren mantentzean. Gazteen diskurtsoetan ageri denez, hizkuntza mudantzak, gazte identitatearen eraikuntza prozesuarekin harremanean daude, hizkuntza praktiken aldaketak gazte identitatearen garapena eraikitzeko zein bistaratzeko estrategia gisa ulertuta.Bertso-eskolako jarduera komunitatean, hain zuzen, gazteok bertsotan trebatzeaz gain elkarrekiko konfiantza giro bat sortzen dute, lotsari aurre egiten diote, besteen aurrean hitza hartu, iritzia eman, eztabaidatu eta elkarrekin gogoetatzen dute. Eta hain zuzen ere, elementuok haien gazte-identitatearen eraikuntzarako elementu gisa ulertzen dituzte. Eta talde identitatea eta norbanako identitatea elkarrekiko eraginean eraikitzen diren bezala, hizkuntza identitatea bestelako identitateekin koeraikitzen da. Hala, gazteontzat bertso-eskolako jarduera komunitatea haien gazte identitateak euskaraz garatzeko eta euskal hiztun identitateak gazte kulturaren baitan garatzeko gune bat da.Azken atalean, bereziki begiratu nahi izan diet bertso-eskolako hiztun berrien ibilbideei. Hizkuntza erabilerarako legitimitatea sentitzea aldagai garrantzitsua izanik eta hiztunen legitimitatea espazio eta denbora jakin batean negoziatzen den heinean, bertso-munduko bi hiztun berriren legitimazio prozesuetan sakondu nahi izan dut. Hala, ondorioztatu dut bertso-munduan sozializatzea hiztun berrien legitimaziorako akuilu izan daitekeela, baina baita traba

Lan honetan, batez ere azken hamabost urtetan emakume bertsolarien ahalduntze prozesuan mugarritzat jotzen diren batzuei buruzko irakurketa bat proposatzen da. Zein aldaketa eman diren eta nora heldu diren azaltzea baino, hona heltzeko eman diren zenbait gertakari, une zein gune gako aztertu nahi izan dira. Bistan da, gizartean eman diren aldaketek eragin badute ere bertsolaritzaren azken urteetako garapenean, kasu honetan bertso-munduko eragileen ekimenez emandako aldaketa-une eta guneak izango dira aztergai. Eta bertso-munduaren baitan ibilbide pertsonalek eragin badute ere, bai bertsogintza eta bai bertsolaritzaren sistemaren egituran, artikulu honetan –neurri batean ala bestean- modu kolektiboan garatu diren ekimenetan jarriko da arreta.

Lan honetan, batez ere azken hamabost urtetan emakume bertsolarien ahalduntze prozesuan mugarritzat jotzen diren batzuei buruzko irakurketa bat proposatzen da. Zein aldaketa eman diren eta nora heldu diren azaltzea baino, hona heltzeko eman diren zenbait gertakari, une zein gune gako aztertu nahi izan dira. Bistan da, gizartean eman diren aldaketek eragin badute ere bertsolaritzaren azken urteetako garapenean, kasu honetan bertso-munduko eragileen ekimenez emandako aldaketa-une eta guneak izango dira aztergai. Eta bertso-munduaren baitan ibilbide pertsonalek eragin badute ere, bai bertsogintza eta bai bertsolaritzaren sistemaren egituran, artikulu honetan –neurri batean ala bestean- modu kolektiboan garatu diren ekimenetan jarriko da arreta.

Hiztun berrien hizkuntza identitatea eta hizkuntza erabilera ikerlerro emankorra bilakatu da azken urteotan, hizkuntza gutxituen esparruan. Bestelako hizkuntzen kasuan bezala gurean ere, ikerketek erakutsi dute hiztun berrien hizkuntza erabilera loturik dagoela nolabait, hiztun gisa nork bere burua legitimo sentitzearekin edo eta besteengandik hiztun legitimo gisa hartua izatearekin. Ikerlan honetan, Ipar Euskal Herriko testuinguruan, bertsotan trebatzeak eta bertso-munduan sozializatzeak hiztun berrien legitimazio prozesuan izan dezakeen eragina aztertuko dut, alde batetik. Eta bestetik, bertsolariaren irudi kanonikoa legitimazio prozesu horretan muga ere izan daitekeela argudiatuko dut.

Bertsotan aritzeko gorputza erdigunean jarri behar da, besteen aurrean, eta kantatu, norbere ahotsez zerbait esan. Diskurtsoak jendaurrean inprobisatzeak norbere agentzia mobilizatzen du. Ipar Euskal Herriko testuinguruan, euskara proaktiboki erabiltzeak ere egituraren eta norbanakoaren arteko tentsioak azaleratzen ditu. Artikulu honetan, Ipar Euskal Herriko bertso-eskoletako parte-hartzaileei eginiko elkarrizketak oinarri, bertso-eskolan garatutako agentziaren eta testuinguru ez bereziki erosoan euskara erabiltzearen arteko loturak egingo dira, proposatuz bertso-eskolan bertsotan trebatuz garatzen den agentzia mobilizatzen dutela bertso-eskolako partaideek haien hizkuntza hautuak egiterakoan ere.

Euskararen ezagutzatik erabilerarako tartea kezka iturri dugun honetan, gero eta nabariagoa da gazteen hizkuntza portaeretan eragiteko hobeto ulertu behar ditugula hizkuntza portaerak berak dituen inplikazioak, besteak beste, gazteen beraien identitatearen eraikuntzari dagokionez. Lan honetan, Baionako Bernat Etxepare lizeoko bertso-eskolako kideen diskurtsoak aztertu ditut, identitatearen eraikuntzan eta hizkuntza portaeran bertso-eskolak berak izan dezakeen eragina aztertzeko. Bertso-eskola Jarduera Komunitate gisa aztertzeko apustu teorikoa egin dut, hizkuntzari loturiko elementuak zein hizkuntzaz gaindikoak aintzat hartuz, gazteen hizkuntza portaerak aztertzeko zenbait gako aurkitzeko asmoz.

En este artículo se describe primero la situación sociolingüística del País Vasco Norte poniendo el énfasis en la competencia lingüística y el uso de la lengua vasca entre los jóvenes. En un segundo lugar se presenta el bertsolarismo, la improvisación oral del País Vasco que, y se muestra cómo esta práctica social y cultural tiene importantes activos para actuar como catalizador del uso de la lengua y como elemento estructurador de la identidad lingüística entre los jóvenes hablantes. El trabajo se basa en entrevistas semi-estructuradas realizadas a jóvenes improvisadores e improvisadoras del País Vasco Norte durante los años 2013 y 2014.