Search

Nog steeds ervaart een belangrijk deel van de Nederlandse beroepsbevolking volgens het CBS een hoge werkdruk. Er is daarom nog steeds aandacht voor werkdrukmaatregelen. Dit artikel geeft antwoord op de vraag in welke mate in Nederland werkdrukmaatregelen worden genomen, aan welke maatregelen behoefte is en of daarbij verschillen zijn waar te nemen tussen beroeps- en bedrijfscategorieën. Het onderzoek is uitgevoerd door beschrijvende analyses uit te voeren op gegevens van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). Deze vragenlijst bevatte vijf vragen naar veel voorkomende werkdrukmaatregelen. De meest genomen maatregelen waren het verbeteren van de afstemming tussen werk en privé (22%) en het besteden van aandacht voor klachten (19%). Werknemers die een hoge werkdruk ervaren, hebben de meeste behoefte aan voorlichting over werkdruk / werkstress (30%). Tussen de branches en de beroepsgroepen waren grote verschillen in de mate waarin werkdrukmaatregelen zijn genomen en waar behoefte aan is. Ondanks goede initiatieven is het in bepaalde sectoren zeker aan te bevelen, alsnog of additioneel, werkdrukmaatregelen te implementeren.

OBJECTIVES: Due to recent changes in legislation on occupational health and safety, a national monitor on stress and physical load was developed in The Netherlands to monitor (a) risks and consequences of stress and physical load at work, (b) preventive actions in companies to reduce these risks, and (c) organisational and environmental variables that facilitate preventive actions. METHODS: Information was gathered from employers, employees, and employees' representatives. The monitor was used with a nationally representative sample of companies in industry, wholesale trade, and banking and finance, 782 companies in total. RESULTS AND CONCLUSIONS: The information from the employees, aggregated at the company level, was not found to be correlated with that from the employer from the same companies. Although many employers do recognise risk factors for both physical load and stress as a problem they often seem to underestimate the problem when compared with employees or their representatives. This is particularly the case for psychosocial risk factors. Also, the perception of outcome measures, especially employers who consider emotional exhaustion to be work related, were fewer than the employees' representatives of the same organisation. Preventive measures on physical load are much more popular than measures against stress. It is the responsibility of the employer to take more preventive action of all kinds. They need to recognise risk factors as problems and health outcomes to be related to work. Employees of larger companies should participate with employers to consider effective measures, and more use should be made of support at branch level. For specific preventive measures, specific predictors emerged. Except for measures to prevent work stress, information from employees did not sufficiently contribute to the initiation of preventive measures in the workplace. ispartof: Occupational and Environmental Medicine vol:55 issue:2 pages:73-83 ispartof: location:England status: published

Artikel besteed aandacht aan een onderzoek van TNO en het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) naar de vraag of het aanbod aan bewegingsprogramma's voldoende aansluit bij de behoeften van het bedrijfsleven. Vakmedia

Op aandringen van de arbodienst voerde Corus in 2006 een nieuw ploegenrooster in dat minder schadelijk zou zijn voor het personeel. Recent onderzoek laat zien dat dit ook zo uitpakt. Dat geldt voor aspecten als ziekteverzuim, vermoeidheid, werkdruk en dergelijke. Maar wat de heilzame werking van het nieuwe rooster precies bewerkstelligt, weet niemand nog.

Artikel besteed aandacht aan een onderzoek van TNO en het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) naar de vraag of het aanbod aan bewegingsprogramma's voldoende aansluit bij de behoeften van het bedrijfsleven. Vakmedia

Op aandringen van de arbodienst voerde Corus in 2006 een nieuw ploegenrooster in dat minder schadelijk zou zijn voor het personeel. Recent onderzoek laat zien dat dit ook zo uitpakt. Dat geldt voor aspecten als ziekteverzuim, vermoeidheid, werkdruk en dergelijke. Maar wat de heilzame werking van het nieuwe rooster precies bewerkstelligt, weet niemand nog.

In 2008 werkte nog steeds naar schatting 40 tot 50 procent van de parketleggers met lijmen, lakken en kitten die te veel vluchtige organische oplosmiddelen (VOS) bevatten. Deze producten zijn al enkele jaren verboden omdat ze tot ernstige aandoeningen kunnen leiden, zoals OPS (Organo Psycho Syndroom). Het is daarom de vraag wat de parketteurs ervan weerhoudt om hun werk op een gezonde wijze uit te oefenen. Dit was ook het onderwerp van een pilot van TNO Kwaliteit van Leven. Het project was een uitvloeisel van Versterking Arbeidsomstandighedenbeleid Stoffen (VASt) van het ministerie van SZW. Doel van de pilot was het testen van netwerkcommunicatie als methode om gebruik van en blootstelling aan oplosmiddelhoudende producten te verminderen. Vakmedia

In 2008 werkte nog steeds naar schatting 40 tot 50 procent van de parketleggers met lijmen, lakken en kitten die te veel vluchtige organische oplosmiddelen (VOS) bevatten. Deze producten zijn al enkele jaren verboden omdat ze tot ernstige aandoeningen kunnen leiden, zoals OPS (Organo Psycho Syndroom). Het is daarom de vraag wat de parketteurs ervan weerhoudt om hun werk op een gezonde wijze uit te oefenen. Dit was ook het onderwerp van een pilot van TNO Kwaliteit van Leven. Het project was een uitvloeisel van Versterking Arbeidsomstandighedenbeleid Stoffen (VASt) van het ministerie van SZW. Doel van de pilot was het testen van netwerkcommunicatie als methode om gebruik van en blootstelling aan oplosmiddelhoudende producten te verminderen. Vakmedia

Iedere werknemer heeft recht op bescherming van zijn veiligheid, gezondheid en waardigheid tijdens de arbeid. Tussen media jaren negentig en het jaar 2008 is er sprake van een ingrijpende herschikking van verantwoordelijkheden op het gebied van arbeidsrechtelijke bescherming. Zeker na de recente wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet is er dan ook alle reden om het juridische stelsel rond de bescherming van de veiligheid, gezondheid en waardigheid bij de arbeid helder neer te zetten. Dit naslagwerk belicht alle (juridisch) relevante aspecten van het arbeidsrecht. In achtereenvolgende hoofdstukken wordt nader ingegaan op: (1) veilige, gezonde en waardige arbeid tussen publiek recht en privaatrecht; (2) veilig, gezond en wel: het belang van bescherming bij de arbeid; (3) arbeidsrechtelijke bescherming in historisch perspectief; (4) Arbowet: structuur en systeem; (5) normstelling tussen publiek en privaat; (6) verzuim en reïntegratie; (7) Arbeidstijdenwet; (8) Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV); (9) Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag; (10) toezicht en handhaving; (11) civiele aansprakelijkheid.

Deze PS Special bevat een overzicht van de wettelijke maatregelen en re-integratie-instrumenten die tot doel hebben gedeeltelijk arbeidsgeschikte personen te (re)integreren op de arbeidsmarkt. De re-integratie-instrumenten zijn te vinden in de ZW, de Wet WIA, de WAO, de Wajong en de WAZ. Ook in het BW, de Arbowet, de Wet financiering sociale verzekeringen en de Wet op de Inkomstenbelasting zijn instrumenten opgenomen. Voor wie wegwijs wil worden in deze wet- en regelgeving is dit overzicht een handig hulpmiddel. De special is geactualiseerd naar de situatie per 1 juni 2008. De re-integratie-instrumenten worden aan de hand van vaste items beschreven, zoals: doelgroep, uitvoeringsinstanties, toekenningsvoorwaarden, aanvraagprocedure, sancties, omvang en duur. Deze special kan door gedeeltelijk arbeidsgeschikten, werkgevers, arbodiensten en re-integratiebedrijven als praktisch naslagwerk dienen.

Dit onderzoek, uitgevoerd in het kader van de UWV-subsidiethema’s, 1ste kwartaal 2006 beoogt de volgende vragen te beantwoorden: 1. Welke bedrijfsfactoren verklaren een hoge WAO-instroom? In welke mate bepaalt informatie afkomstig van bedrijven dan wel van werknemers over het bedrijf of over het werken in dat bedrijf de WAO-instroom van het bedrijf? In hoeverre verschillen bedrijven met een hoge en lage WAO-instroom van elkaar? 2. Welke maatregelen die effectief de WAO-instroom vanuit bedrijven terugdringen vallen af te leiden uit de beschikbaar gekomen kennis en inzichten? Koppeling van UWV-variabelen aan de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) of aan andere beschikbare bestanden en registraties, zoals nu mogelijk via het Centrum voor Beleidsstatistiek, biedt mogelijkheden voor kennisontwikkeling. De in de literatuur en bij het UWV beschikbare informatie geeft vooral zicht op bij welke bedrijven een hoge WAO-instroom te verwachten is, maar geeft weinig zicht op hoe dit vervolgens komt. De aard van de resultaten die gebaseerd zijn op de NEA geven zicht op belemmerende en bevorderende factoren en geven daarmee meer richting aan preventie. Een actief arbobeleid lijkt samen te hangen met een lager WAO-risico. Maar de NEA betreft het subjectieve oordeel van één of enkele werknemers over het arbobeleid van hun bedrijf en hun eigen werkomstandigheden. In het onderzoek wordt ook stilgestaan bij de nadelen en beperkingen van de bestandenkoppeling.

Dit onderzoek, uitgevoerd in het kader van de UWV-subsidiethema’s, 1ste kwartaal 2006 beoogt de volgende vragen te beantwoorden: 1. Welke bedrijfsfactoren verklaren een hoge WAO-instroom? In welke mate bepaalt informatie afkomstig van bedrijven dan wel van werknemers over het bedrijf of over het werken in dat bedrijf de WAO-instroom van het bedrijf? In hoeverre verschillen bedrijven met een hoge en lage WAO-instroom van elkaar? 2. Welke maatregelen die effectief de WAO-instroom vanuit bedrijven terugdringen vallen af te leiden uit de beschikbaar gekomen kennis en inzichten? Koppeling van UWV-variabelen aan de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) of aan andere beschikbare bestanden en registraties, zoals nu mogelijk via het Centrum voor Beleidsstatistiek, biedt mogelijkheden voor kennisontwikkeling. De in de literatuur en bij het UWV beschikbare informatie geeft vooral zicht op bij welke bedrijven een hoge WAO-instroom te verwachten is, maar geeft weinig zicht op hoe dit vervolgens komt. De aard van de resultaten die gebaseerd zijn op de NEA geven zicht op belemmerende en bevorderende factoren en geven daarmee meer richting aan preventie. Een actief arbobeleid lijkt samen te hangen met een lager WAO-risico. Maar de NEA betreft het subjectieve oordeel van één of enkele werknemers over het arbobeleid van hun bedrijf en hun eigen werkomstandigheden. In het onderzoek wordt ook stilgestaan bij de nadelen en beperkingen van de bestandenkoppeling.

Bij een arbeidsongeval wordt vaak alleen gedacht aan lichamelijk letsel, maar arbeidsongevallen kunnen ook geestelijke schade tot gevolg hebben. In de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is voor het eerst in Nederland expliciet gevraagd naar geestelijke schade als gevolg van een arbeidsongeval. De NEA sluit hiermee aan bij de standaarddefinitie van een arbeidsongeval, zoals vastgesteld voor de Monitor Arbeidsongevallen in Nederland. De Monitor Arbeidsongevallen sluit weer aan bij de basisbegrippen en definities in de Europese Statistiek van Arbeidsongevallen: een afzonderlijk voorval tijdens het werk dat leidt tot lichamelijke of geestelijke schade. Het onderzoeken van de psychische gevolgen van arbeidsongevallen is interessant omdat het hier gaat om klachten die mogelijk verstrekkende gevolgen hebben voor de werknemer zelf en het bedrijf. Vakmedianet

Deze PS Special bevat een overzicht van de wettelijke maatregelen en re-integratie-instrumenten die tot doel hebben gedeeltelijk arbeidsgeschikte personen te (re)integreren op de arbeidsmarkt. De re-integratie-instrumenten zijn te vinden in de ZW, de Wet WIA, de WAO, de Wajong en de WAZ. Ook in het BW, de Arbowet, de Wet financiering sociale verzekeringen en de Wet op de Inkomstenbelasting zijn instrumenten opgenomen. Voor wie wegwijs wil worden in deze wet- en regelgeving is dit overzicht een handig hulpmiddel. De special is geactualiseerd naar de situatie per 1 juni 2008. De re-integratie-instrumenten worden aan de hand van vaste items beschreven, zoals: doelgroep, uitvoeringsinstanties, toekenningsvoorwaarden, aanvraagprocedure, sancties, omvang en duur. Deze special kan door gedeeltelijk arbeidsgeschikten, werkgevers, arbodiensten en re-integratiebedrijven als praktisch naslagwerk dienen.

Bij een arbeidsongeval wordt vaak alleen gedacht aan lichamelijk letsel, maar arbeidsongevallen kunnen ook geestelijke schade tot gevolg hebben. In de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is voor het eerst in Nederland expliciet gevraagd naar geestelijke schade als gevolg van een arbeidsongeval. De NEA sluit hiermee aan bij de standaarddefinitie van een arbeidsongeval, zoals vastgesteld voor de Monitor Arbeidsongevallen in Nederland. De Monitor Arbeidsongevallen sluit weer aan bij de basisbegrippen en definities in de Europese Statistiek van Arbeidsongevallen: een afzonderlijk voorval tijdens het werk dat leidt tot lichamelijke of geestelijke schade. Het onderzoeken van de psychische gevolgen van arbeidsongevallen is interessant omdat het hier gaat om klachten die mogelijk verstrekkende gevolgen hebben voor de werknemer zelf en het bedrijf. Vakmedianet

Op verzoek van V&VN bracht TNO de blootstelling aan arbeidsrisico's in kaart van verpleegkundigen en verzorgenden in de zorg, alsmede maatregelen en instrumenten om die risico's te verminderen. Achterliggend doel was om na te gaan in welke mate arbeidsrisico's kunnen leiden tot uitval of uitstroom van verpleegkundigen en verzorgenden en welke maatregelen en middelen dit kunnen tegengaan. Het onderzoek betrof alleen de belangrijkste risico's, te weten fysieke belasting, werkdruk, agressie en geweld, prikaccidenten en blootstelling aan cytostatica. Het overzicht kwam tot stand via literatuuronderzoek en interviews met sleutelinformanten vanuit de verschillende zorgsectoren. In dit rapport zijn de resultaten per zorgsector weergegeven: (1) ziekenhuizen; (2) ambulancepersoneel; (3) geestelijke gezondheidszorg; (4) gehandicaptenzorg; (5) verpleeg- en verzorgingshuizen; (6) thuiszorg. Het rapport wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen voor toekomstige projecten. In bijlagen zijn korte beschrijvingen van een groot aantal ontwikkelde instrumenten opgenomen, ingedeeld naar arbeidsrisico.

Op verzoek van V&VN bracht TNO de blootstelling aan arbeidsrisico's in kaart van verpleegkundigen en verzorgenden in de zorg, alsmede maatregelen en instrumenten om die risico's te verminderen. Achterliggend doel was om na te gaan in welke mate arbeidsrisico's kunnen leiden tot uitval of uitstroom van verpleegkundigen en verzorgenden en welke maatregelen en middelen dit kunnen tegengaan. Het onderzoek betrof alleen de belangrijkste risico's, te weten fysieke belasting, werkdruk, agressie en geweld, prikaccidenten en blootstelling aan cytostatica. Het overzicht kwam tot stand via literatuuronderzoek en interviews met sleutelinformanten vanuit de verschillende zorgsectoren. In dit rapport zijn de resultaten per zorgsector weergegeven: (1) ziekenhuizen; (2) ambulancepersoneel; (3) geestelijke gezondheidszorg; (4) gehandicaptenzorg; (5) verpleeg- en verzorgingshuizen; (6) thuiszorg. Het rapport wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen voor toekomstige projecten. In bijlagen zijn korte beschrijvingen van een groot aantal ontwikkelde instrumenten opgenomen, ingedeeld naar arbeidsrisico.

Iedere werknemer heeft recht op bescherming van zijn veiligheid, gezondheid en waardigheid tijdens de arbeid. Tussen media jaren negentig en het jaar 2008 is er sprake van een ingrijpende herschikking van verantwoordelijkheden op het gebied van arbeidsrechtelijke bescherming. Zeker na de recente wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet is er dan ook alle reden om het juridische stelsel rond de bescherming van de veiligheid, gezondheid en waardigheid bij de arbeid helder neer te zetten. Dit naslagwerk belicht alle (juridisch) relevante aspecten van het arbeidsrecht. In achtereenvolgende hoofdstukken wordt nader ingegaan op: (1) veilige, gezonde en waardige arbeid tussen publiek recht en privaatrecht; (2) veilig, gezond en wel: het belang van bescherming bij de arbeid; (3) arbeidsrechtelijke bescherming in historisch perspectief; (4) Arbowet: structuur en systeem; (5) normstelling tussen publiek en privaat; (6) verzuim en reïntegratie; (7) Arbeidstijdenwet; (8) Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV); (9) Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag; (10) toezicht en handhaving; (11) civiele aansprakelijkheid.

Objectives: The aim of the study was to evaluate the effectiveness of two brief preventive stress reduction programs - a cognitive focused program and a combined intervention of physical exercise and relaxation - on sickness absence in stressed and non-stressed employees working in various jobs in a telecom company. Methods: The study was designed as an a priori randomized trial and the follow-up period for sickness absence was 1 year. Sickness absence data of 242 employees were analyzed with respect to spells of sickness (frequency, incidence rate), days (length, duration) and time between intervention and first subsequent absent spell. Results: For stressed employees this study suggests that the illness burden represented by absenteeism is not affected by the interventions. There is no substantial difference in effectiveness between the cognitive and physical interventions. However, in comparison with the physical intervention the cognitive intervention decreases the period between the intervention and the first recurrence of a sick leave period with 144 days (marginal significant). Conclusion: The illness burden represented by absenteeism is effected in detail but not substantially by the interventions. © Springer-Verlag 2006.

In 1998 is de overheid gestart met het afsluiten van arboconvenanten met hoogrisico-bedrijfstakken ter vermindering van een aantal arborisico's. In 2007 is het laatste arboconvenant beëindigd. Om de meerwaarde van de arboconvenanten vast te stellen, zijn analyses uitgevoerd op basis van bestaand cijfermateriaal. De probleemstelling is uitgewerkt in een aantal onderzoeksvragen, te weten: is er (en zo ja, in hoeverre is er) in convenantsectoren, mede ten opzichte van niet-convenantsectoren, sinds de inzet van het arboconvenantenbeleid in 1999 sprake van een significant hogere: (a) dynamiek van het arbobeleid? (b) afname van de mate waarin werknemers zijn blootgesteld aan arbeidsrisico's? (c) afname van klachten en gezondheidsproblemen. In de analyses zijn de gegevens uit de convenantsectoren vergeleken met de gegevens uit de niet-convenantsectoren. Het onderzoek heeft betrekking op zeven thema's waarover in de convenanten afspraken zijn gemaakt: fysieke belasting, RSI, werkdruk/psychosociale belasting, agressie en geweld, geluid, allergenen en oplosmiddelen. De hoofdconclusie uit dit onderzoek luidt dat arbomaatregelen méér genomen worden in convenantsectoren dan in niet-convenantsectoren, dat de ontwikkeling van blootstelling aan risicofactoren in een aantal gevallen weliswaar statistisch significante, maar alleen zeer kleine effecten in de verwachte richting laat zien, en dat de ontwikkeling van klachten in de twee groepen over de tijd vergelijkbaar is.

Objectives: The aim of the study was to evaluate the effectiveness of two brief preventive stress reduction programs - a cognitive focused program and a combined intervention of physical exercise and relaxation - on sickness absence in stressed and non-stressed employees working in various jobs in a telecom company. Methods: The study was designed as an a priori randomized trial and the follow-up period for sickness absence was 1 year. Sickness absence data of 242 employees were analyzed with respect to spells of sickness (frequency, incidence rate), days (length, duration) and time between intervention and first subsequent absent spell. Results: For stressed employees this study suggests that the illness burden represented by absenteeism is not affected by the interventions. There is no substantial difference in effectiveness between the cognitive and physical interventions. However, in comparison with the physical intervention the cognitive intervention decreases the period between the intervention and the first recurrence of a sick leave period with 144 days (marginal significant). Conclusion: The illness burden represented by absenteeism is effected in detail but not substantially by the interventions. © Springer-Verlag 2006.

Ondanks alle aandacht die de volksgezondheid krijgt, hebben veel organsiaties moeite met het opzetten van een integraal, bedrijfsmatig gezondheidsbeleid. Een dergelijk beleid neemt de gezondheidseffecten van alle orgasnisatiebeslissingen serieus: van de inkoop van goederen en diensten, via de gezondheid van medewerkers, tot en met de gezondheidsgevolgen voor de afnemers van producten en diensten. In dit artikel hierover komen onder meer de volgende onderwerpen aan bod: ziekteverzuim; werkdruk; ervaren gezondheid; overgewicht en wetgeving arbeid en gezondheid.

In 1998 is de overheid gestart met het afsluiten van arboconvenanten met hoogrisico-bedrijfstakken ter vermindering van een aantal arborisico's. In 2007 is het laatste arboconvenant beëindigd. Om de meerwaarde van de arboconvenanten vast te stellen, zijn analyses uitgevoerd op basis van bestaand cijfermateriaal. De probleemstelling is uitgewerkt in een aantal onderzoeksvragen, te weten: is er (en zo ja, in hoeverre is er) in convenantsectoren, mede ten opzichte van niet-convenantsectoren, sinds de inzet van het arboconvenantenbeleid in 1999 sprake van een significant hogere: (a) dynamiek van het arbobeleid? (b) afname van de mate waarin werknemers zijn blootgesteld aan arbeidsrisico's? (c) afname van klachten en gezondheidsproblemen. In de analyses zijn de gegevens uit de convenantsectoren vergeleken met de gegevens uit de niet-convenantsectoren. Het onderzoek heeft betrekking op zeven thema's waarover in de convenanten afspraken zijn gemaakt: fysieke belasting, RSI, werkdruk/psychosociale belasting, agressie en geweld, geluid, allergenen en oplosmiddelen. De hoofdconclusie uit dit onderzoek luidt dat arbomaatregelen méér genomen worden in convenantsectoren dan in niet-convenantsectoren, dat de ontwikkeling van blootstelling aan risicofactoren in een aantal gevallen weliswaar statistisch significante, maar alleen zeer kleine effecten in de verwachte richting laat zien, en dat de ontwikkeling van klachten in de twee groepen over de tijd vergelijkbaar is.

Het Arbobesluit en de nieuwe Europese stoffenwetgeving verplichten bedrijven om bepaalde categorieën gevaarlijke stoffen te vervangen. TNO Kwaliteit van Leven heeft een leidraad ontwikkeld die bedrijven en brancheorganisaties helpt bij substitutie-projecten en aanbevelingen voor alle stappen bevat. Een onderdeel hiervan is een matrix van vragen die helpt drijfveren, capaciteiten en de complexiteit van een vervanging in kaart te brengen. Ze is afgeleid van een eerder ontwikkeld denkraam waarin de begrippen "Willen", "Kunnen" en "Doen" worden gebruikt om het gedrag van mensen te voorspellen. TNO heeft een conceptmatrix opgesteld en deze getoetst in drie workshops met bedrijven. De verbeteringen uit de workshops hebben geleid tot een aangepaste matrix die eenvoudig kan worden ingezet bij de start van vervangingstrajecten.

In de onderwijssector Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (Bve) is in november 2000 een eerste Arboconvenant afgesloten tussen de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de sociale partners uit de sector. Dit Arboconvenant heeft gelopen tot en met december 2004 en heeft zijn vervolg gekregen in een Arboplusconvenant dat op 1 juli 2007 eindigt. Het jaar 2005 is een overgangsjaar, er vindt een evaluatie plaats van het Arboconvenant en tegelijkertijd een nulmeting voor het Arboplusconvenant. In dit rapport is de evaluatie en nulmeting in elkaar geschoven; het bevat zowel een terugblik vanuit 2005 naar 2000 als een vooruitblik naar 2007. Achtereenvolgens komt aan de orde: methoden van de onderzoeken 2000 en 2002; deelnemers aan het onderzoek (instellingen, docenten, en OBP'ers (ondersteunend en beheerspersoneel)); taakbelasting; effecten hoge taakbelasting; agressie en geweld. Op grond van de resultaten kan worden geconcludeerd dat bij het OBP de doelstelling van het arboconvenant (10% reductie in werkdruk) is gehaald, bij de docenten niet. Ten aanzien van agressie en geweld geldt dat de mate waarin docenten geconfronteerd worden met lichamelijke agressie en serieuze bedreiging vergelijkbaar is met een referentiegroep. Wel geldt dat ruim eenderde van de docenten (38%) aangeeft het afgelopen jaar last te hebben gehad van lastig gedrag.

Werkgevers bieden werknemers steeds vaker bewegingsprogramma's aan, blijkt uit een enquête onder krap 1000 bedrijven en instellingen. Vorig jaar deed 32 procent van de organisaties met 500 of meer werknemers aan bewegingsstimulering. In 2003 lag dat percentage nog op 14 procent. Actieve aandacht voor overgewicht komt echter relatief nog weinig voor. Vakmedia

In 2003 is op initiatief van het Ministerie van SZW het programma versterking Arbobeleid Gevaarlijke Stoffen (VASt) van start gegaan. Beoogd werd de versterking van het bewustzijn van de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen. Het programma VASt heeft de zelfwerkzaamheid van werkgevers en werknemers gestimuleerd en ondersteund met als doel een structurele verbetering van de arbeidsomstandigheden bij het werken met stoffen. In 2007 is het VASt-programma afgerond en geëvalueerd aan de hand van een eindmeting en een ‘opbrengstenanalyse’ (Bartels BV 2008). Dit rapport bevat de resultaten van de eindmeting onder circa 2.250 bedrijven. Met een vragenlijst is de ontwikkeling van de 6 indicatoren over het stoffenbeleid nagegaan. De vragenlijst is ook gebruikt tijdens de nulmeting in 2004 bij 1.700 bedrijven. Uit het onderzoek blijkt o.m. dat er vaker door leidinggevenden toezicht gehouden wordt bij het werken met stoffen en dat er meer afzuiginstallaties gebruikt worden. Dit gaat ten koste van het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. In bedrijven met een stoffenbeleid of VASt-actieve bedrijven stelt zo’n 68% dat sinds de afgelopen drie jaar in het bedrijf veiliger wordt gewerkt, vooral omdat persoonlijke beschermingsmiddelen beter worden gebruikt en werknemers zich beter aan de werkinstructies houden. Het leggen van een eenduidige relatie tussen het VASt-programma en de positieve trends in de ontwikkeling van het stoffenbeleid bij bedrijven is lastig.

In de onderwijssector Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (Bve) is in november 2000 een eerste Arboconvenant afgesloten tussen de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de sociale partners uit de sector. Dit Arboconvenant heeft gelopen tot en met december 2004 en heeft zijn vervolg gekregen in een Arboplusconvenant dat op 1 juli 2007 eindigt. Het jaar 2005 is een overgangsjaar, er vindt een evaluatie plaats van het Arboconvenant en tegelijkertijd een nulmeting voor het Arboplusconvenant. In dit rapport is de evaluatie en nulmeting in elkaar geschoven; het bevat zowel een terugblik vanuit 2005 naar 2000 als een vooruitblik naar 2007. Achtereenvolgens komt aan de orde: methoden van de onderzoeken 2000 en 2002; deelnemers aan het onderzoek (instellingen, docenten, en OBP'ers (ondersteunend en beheerspersoneel)); taakbelasting; effecten hoge taakbelasting; agressie en geweld. Op grond van de resultaten kan worden geconcludeerd dat bij het OBP de doelstelling van het arboconvenant (10% reductie in werkdruk) is gehaald, bij de docenten niet. Ten aanzien van agressie en geweld geldt dat de mate waarin docenten geconfronteerd worden met lichamelijke agressie en serieuze bedreiging vergelijkbaar is met een referentiegroep. Wel geldt dat ruim eenderde van de docenten (38%) aangeeft het afgelopen jaar last te hebben gehad van lastig gedrag.

Werkgevers bieden werknemers steeds vaker bewegingsprogramma's aan, blijkt uit een enquête onder krap 1000 bedrijven en instellingen. Vorig jaar deed 32 procent van de organisaties met 500 of meer werknemers aan bewegingsstimulering. In 2003 lag dat percentage nog op 14 procent. Actieve aandacht voor overgewicht komt echter relatief nog weinig voor. Vakmedia

Veel grote bedrijven stimuleren hun werknemers om tijdens en na het werk te sporten of bewegen. In het MKB gebeurt dat veel minder. Gebrek aan tijd en geld zijn hiervoor belangrijke oorzaken. In dit artikel wordt aandacht besteed aan methoden om dit te veranderen. Vakmedia

Ondanks alle aandacht die de volksgezondheid krijgt, hebben veel organsiaties moeite met het opzetten van een integraal, bedrijfsmatig gezondheidsbeleid. Een dergelijk beleid neemt de gezondheidseffecten van alle orgasnisatiebeslissingen serieus: van de inkoop van goederen en diensten, via de gezondheid van medewerkers, tot en met de gezondheidsgevolgen voor de afnemers van producten en diensten. In dit artikel hierover komen onder meer de volgende onderwerpen aan bod: ziekteverzuim; werkdruk; ervaren gezondheid; overgewicht en wetgeving arbeid en gezondheid.

Veel grote bedrijven stimuleren hun werknemers om tijdens en na het werk te sporten of bewegen. In het MKB gebeurt dat veel minder. Gebrek aan tijd en geld zijn hiervoor belangrijke oorzaken. In dit artikel wordt aandacht besteed aan methoden om dit te veranderen. Vakmedia

In 2003 is op initiatief van het Ministerie van SZW het programma versterking Arbobeleid Gevaarlijke Stoffen (VASt) van start gegaan. Beoogd werd de versterking van het bewustzijn van de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen. Het programma VASt heeft de zelfwerkzaamheid van werkgevers en werknemers gestimuleerd en ondersteund met als doel een structurele verbetering van de arbeidsomstandigheden bij het werken met stoffen. In 2007 is het VASt-programma afgerond en geëvalueerd aan de hand van een eindmeting en een ‘opbrengstenanalyse’ (Bartels BV 2008). Dit rapport bevat de resultaten van de eindmeting onder circa 2.250 bedrijven. Met een vragenlijst is de ontwikkeling van de 6 indicatoren over het stoffenbeleid nagegaan. De vragenlijst is ook gebruikt tijdens de nulmeting in 2004 bij 1.700 bedrijven. Uit het onderzoek blijkt o.m. dat er vaker door leidinggevenden toezicht gehouden wordt bij het werken met stoffen en dat er meer afzuiginstallaties gebruikt worden. Dit gaat ten koste van het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. In bedrijven met een stoffenbeleid of VASt-actieve bedrijven stelt zo’n 68% dat sinds de afgelopen drie jaar in het bedrijf veiliger wordt gewerkt, vooral omdat persoonlijke beschermingsmiddelen beter worden gebruikt en werknemers zich beter aan de werkinstructies houden. Het leggen van een eenduidige relatie tussen het VASt-programma en de positieve trends in de ontwikkeling van het stoffenbeleid bij bedrijven is lastig.

OBJECTIVE: To determine the relation between body mass index (BMI) and absenteeism. METHODS: Data were collected in a prospective cohort study (n = 1284). Multilevel analyses (linear mixed model with random intercept) with two levels (employee and company) were used to test whether BMI was related to duration and frequency of absenteeism and whether this relation was influenced by sports participation. RESULTS: Obese employees were absent 14 days a year more than normal-weight employees. Also the frequency of absenteeism of more than 7 days was significantly higher. The differences in absenteeism between obese and normal-weight employees were larger for employees who did not practice sport regularly. CONCLUSIONS: Obese employees are more often absent and are absent longer, especially when they do not practice sport regularly. An active company policy to prevent obesity is needed, both from a health and a business efficiency perspective. ©2007The American College of Occupational and Environmental Medicine.

OBJECTIVE: To determine the relation between body mass index (BMI) and absenteeism. METHODS: Data were collected in a prospective cohort study (n = 1284). Multilevel analyses (linear mixed model with random intercept) with two levels (employee and company) were used to test whether BMI was related to duration and frequency of absenteeism and whether this relation was influenced by sports participation. RESULTS: Obese employees were absent 14 days a year more than normal-weight employees. Also the frequency of absenteeism of more than 7 days was significantly higher. The differences in absenteeism between obese and normal-weight employees were larger for employees who did not practice sport regularly. CONCLUSIONS: Obese employees are more often absent and are absent longer, especially when they do not practice sport regularly. An active company policy to prevent obesity is needed, both from a health and a business efficiency perspective. ©2007The American College of Occupational and Environmental Medicine.

Het Arbobesluit en de nieuwe Europese stoffenwetgeving verplichten bedrijven om bepaalde categorieën gevaarlijke stoffen te vervangen. TNO Kwaliteit van Leven heeft een leidraad ontwikkeld die bedrijven en brancheorganisaties helpt bij substitutie-projecten en aanbevelingen voor alle stappen bevat. Een onderdeel hiervan is een matrix van vragen die helpt drijfveren, capaciteiten en de complexiteit van een vervanging in kaart te brengen. Ze is afgeleid van een eerder ontwikkeld denkraam waarin de begrippen "Willen", "Kunnen" en "Doen" worden gebruikt om het gedrag van mensen te voorspellen. TNO heeft een conceptmatrix opgesteld en deze getoetst in drie workshops met bedrijven. De verbeteringen uit de workshops hebben geleid tot een aangepaste matrix die eenvoudig kan worden ingezet bij de start van vervangingstrajecten.

Het huidige beleid van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is erop gericht dat werkgevers en werknemers, uitgaande van doelvoorschriften in de arboregelgeving, zelf invulling geven aan het bereiken van een veilige en gezonde werkomgeving. Deze ruimte voor maatwerk prikkelt de zelfwerkzaamheid en moet leiden tot effectiever arbobeleid op de werkvloer. Met de herziene Arbeidsomstandighedenwet 1998, wil het ministerie dit beleid versterken. Uit de Arbobalans 2005, een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in opdracht van het SZW, blijkt inderdaad dat veel werkgevers zelf het initiatief nemen om algemene maatregelen en/of maatregelen op specifieke arbeidsrisico’s te nemen. Dit heeft er mede toe bijgedragen dat zowel het verzuim als de instroom in de WAO zijn afgenomen. Maar uit de Arbobalans blijkt ook dat de blootstelling aan de meeste arborisico’s stabiliseert en dat meer werknemers dan in het verleden graag aanpassingen zouden zien in hun arbeidsomstandigheden. Vooral bij kleine bedrijven is dit het geval. Vernieuwing van het arbeidsomstandighedenbeleid is nodig om deze minder positieve trends om te buigen. Vergroting van zelfwerkzaamheid is dan het sleutelwoord. Een voorwaarde is dat sectoren en ondernemingen weten wat hun grootste arborisico’s zijn. Het publiceren in deze Arbobalans van trendmatige cijfers die zijn uitgesplitst op brancheniveau, draagt bij aan dat doel.

Het huidige beleid van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is erop gericht dat werkgevers en werknemers, uitgaande van doelvoorschriften in de arboregelgeving, zelf invulling geven aan het bereiken van een veilige en gezonde werkomgeving. Deze ruimte voor maatwerk prikkelt de zelfwerkzaamheid en moet leiden tot effectiever arbobeleid op de werkvloer. Met de herziene Arbeidsomstandighedenwet 1998, wil het ministerie dit beleid versterken. Uit de Arbobalans 2005, een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in opdracht van het SZW, blijkt inderdaad dat veel werkgevers zelf het initiatief nemen om algemene maatregelen en/of maatregelen op specifieke arbeidsrisico’s te nemen. Dit heeft er mede toe bijgedragen dat zowel het verzuim als de instroom in de WAO zijn afgenomen. Maar uit de Arbobalans blijkt ook dat de blootstelling aan de meeste arborisico’s stabiliseert en dat meer werknemers dan in het verleden graag aanpassingen zouden zien in hun arbeidsomstandigheden. Vooral bij kleine bedrijven is dit het geval. Vernieuwing van het arbeidsomstandighedenbeleid is nodig om deze minder positieve trends om te buigen. Vergroting van zelfwerkzaamheid is dan het sleutelwoord. Een voorwaarde is dat sectoren en ondernemingen weten wat hun grootste arborisico’s zijn. Het publiceren in deze Arbobalans van trendmatige cijfers die zijn uitgesplitst op brancheniveau, draagt bij aan dat doel.

Steeds meer bedrijven en instellingen streven naar een gezonder en fitter personeelsbestand. Dit gebeurt in veel organisaties nog weinig gestructureerd. TNO ontwikkelde samen met het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) een methodiek voor integraal gezondheidsmanagement (IGM) die organisaties moeten helpen de effecten van de bedrijfsactiviteiten op het het gebied van de gezondheid systematisch te managen. Dit artikel presenteert de IGM-meter. Het instrument omschrijft een dertigtal kenmerken en bouwt voort op de methode en kwaliteitscriteria voor gezondheidsbevordering op het werk. Daarnaast op criteria en indicatoren die zijn opgesteld in het kader van WHO-programma Good Practices in Health, Environment and Safety Management in Enteprises. De IGM-meter heeft twee gebruiksdoelen: inzicht in de status van de ontwikkeling naar integraal gezondheidsbeleid en het is een verbeter- en analyse-instrument voor P&O door koppeling aan bijvoorbeeld ziekteverzuim, verloop, tevredenheid, wervingskracht of bedrijfseconomische kengetallen.

Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid staan volop in de belangstelling. Op 1 april 2002 is de Wet verbetering Poortwachter ingevoerd, het nieuwste middel om de verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers in het management van verzuim- en reïntegratievraagstukken te accentueren. In veel arbeidsorganisaties maakt het verzuim- en reïntegratiebeleid tegenwoordig integraal deel uit van het HRM- of personeelsbeleid. Inzetbaarheid, daar gaat het allemaal om. Dit hoofdstuk uit het Jaarboek Personeelsmanagement is opgebouwd uit drie onderdelen. De resultaten van een enquête onder een steekproef uit de abonnees van de Gids voor Personeelsmanagement worden in de paragraaf 'Marktcijfers' besproken. De resultaten van deze Jaarboek-enquête zullen op enkele aspecten worden vergeleken met de resultaten uit eerder TNO-onderzoek. In de paragraaf 'Paneldiscussie' is het verslag opgenomen van een paneldiscussie met deskundigen uit wetenschap en arbeidsorganisaties. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een bespiegeling op trends en ontwikkelingen.

In de periode 2002-2003 is door TNO Arbeid en NIGZ-Werk & Gezondheid een ontwikkelingsproject Integraal Gezondheids Management (IGM) uitgevoerd. Dit rapport doet verslag van de definitiestudie, methodiekontwikkeling en een aantal pilotprojecten. Aan de hand daarvan zijn concept en methodiek in de praktijk getest en is op systematische wijze materiaal verzameld die vijf vragen beantwoorden: Spreekt de methodiek het management en ook de medewerkers aan? Is de methodiek zelfstandig te gebruiken binnen het bedrijf? In hoeverre voldoet de huidige IGM Methodiek voor het strategisch verankeren van gezondheidsmanagement? Op welke punten behoeft de IGM Methodiek aanpassing en/of aanvulling? Op welke punten behoeft het IGM concept aanpassing en/of aanvulling? De pilots vonden plaats bij de ministeries van VWS en OCW, Arbo Unie en het Waterland Ziekenhuis (WLZ). Een belangrijke hoofdconclusie van de IGM pilots is dat het steeds om een ontwikkelingsproces gaat. In plaats van één (standaard) methodiek is er daarom veeleer behoefte aan een range van methodieken en instrumenten die kunnen worden toegepast. Voor de toekomst is het stimuleren van IGM, en van het feitelijk gebruik van de (aanvullende)IGM methodiek en instrumenten van belang (mainstreaming). Daarbij is ook een herkenbaar kenniscentrum (met website) wenselijk. Voordat de fase van “mainstreaming” kan worden bereikt, is er echter meer kennisontwikkeling nodig. Op termijn zijn dit vooral de effectstudies en evaluaties.

Steeds meer bedrijven en instellingen streven naar een gezonder en fitter personeelsbestand. Dit gebeurt in veel organisaties nog weinig gestructureerd. TNO ontwikkelde samen met het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) een methodiek voor integraal gezondheidsmanagement (IGM) die organisaties moeten helpen de effecten van de bedrijfsactiviteiten op het het gebied van de gezondheid systematisch te managen. Dit artikel presenteert de IGM-meter. Het instrument omschrijft een dertigtal kenmerken en bouwt voort op de methode en kwaliteitscriteria voor gezondheidsbevordering op het werk. Daarnaast op criteria en indicatoren die zijn opgesteld in het kader van WHO-programma Good Practices in Health, Environment and Safety Management in Enteprises. De IGM-meter heeft twee gebruiksdoelen: inzicht in de status van de ontwikkeling naar integraal gezondheidsbeleid en het is een verbeter- en analyse-instrument voor P&O door koppeling aan bijvoorbeeld ziekteverzuim, verloop, tevredenheid, wervingskracht of bedrijfseconomische kengetallen.

Nog steeds ervaart een belangrijk deel van de Nederlandse beroepsbevolking volgens het CBS een hoge werkdruk. Er is daarom nog steeds aandacht voor werkdrukmaatregelen. Dit artikel geeft antwoord op de vraag in welke mate in Nederland werkdrukmaatregelen worden genomen, aan welke maatregelen behoefte is en of daarbij verschillen zijn waar te nemen tussen beroeps- en bedrijfscategorieën. Het onderzoek is uitgevoerd door beschrijvende analyses uit te voeren op gegevens van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). Deze vragenlijst bevatte vijf vragen naar veel voorkomende werkdrukmaatregelen. De meest genomen maatregelen waren het verbeteren van de afstemming tussen werk en privé (22%) en het besteden van aandacht voor klachten (19%). Werknemers die een hoge werkdruk ervaren, hebben de meeste behoefte aan voorlichting over werkdruk / werkstress (30%). Tussen de branches en de beroepsgroepen waren grote verschillen in de mate waarin werkdrukmaatregelen zijn genomen en waar behoefte aan is. Ondanks goede initiatieven is het in bepaalde sectoren zeker aan te bevelen, alsnog of additioneel, werkdrukmaatregelen te implementeren.

In de periode 2002-2003 is door TNO Arbeid en NIGZ-Werk & Gezondheid een ontwikkelingsproject Integraal Gezondheids Management (IGM) uitgevoerd. Dit rapport doet verslag van de definitiestudie, methodiekontwikkeling en een aantal pilotprojecten. Aan de hand daarvan zijn concept en methodiek in de praktijk getest en is op systematische wijze materiaal verzameld die vijf vragen beantwoorden: Spreekt de methodiek het management en ook de medewerkers aan? Is de methodiek zelfstandig te gebruiken binnen het bedrijf? In hoeverre voldoet de huidige IGM Methodiek voor het strategisch verankeren van gezondheidsmanagement? Op welke punten behoeft de IGM Methodiek aanpassing en/of aanvulling? Op welke punten behoeft het IGM concept aanpassing en/of aanvulling? De pilots vonden plaats bij de ministeries van VWS en OCW, Arbo Unie en het Waterland Ziekenhuis (WLZ). Een belangrijke hoofdconclusie van de IGM pilots is dat het steeds om een ontwikkelingsproces gaat. In plaats van één (standaard) methodiek is er daarom veeleer behoefte aan een range van methodieken en instrumenten die kunnen worden toegepast. Voor de toekomst is het stimuleren van IGM, en van het feitelijk gebruik van de (aanvullende)IGM methodiek en instrumenten van belang (mainstreaming). Daarbij is ook een herkenbaar kenniscentrum (met website) wenselijk. Voordat de fase van “mainstreaming” kan worden bereikt, is er echter meer kennisontwikkeling nodig. Op termijn zijn dit vooral de effectstudies en evaluaties.

In opdracht van de Branche BegeleidingsCommissie Provincies (BBCP) heeft TNO de eindevaluatie voor het Arboconvenant Provincies uitgevoerd. De evaluatie bestond uit een kwantitatief deel (vragenlijstonderzoek, respons 51%) en een kwantitatief deel (interviews bij de twaalf provincies). In deze rapportage staan de resultaten van het evaluatieonderzoek beschreven. Achtereenvolgens wordt aandacht besteed aan: de onderzoeksopzet van de kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie; resultaten op het gebied van werkdruk en werkstress; resultaten op het gebied van beeldschermwerk en RSI-klachten; en resultaten op het ziekteverzuim. Vervolgens wordt de sector Provincies op de kwantitatieve eindmeting vergeleken met landelijke gegevens en gegevens van de sector Openbaar Bestuur (benchmark met de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2005). Geconcludeerd wordt dat de sector provincies veel baat heeft gehad bij het arboconvenant en de inspanningen van de afzonderlijke provincies. Sectorbreed ervaren medewerkers minder werkdruk met kans op gezondheidsschade, het verzuim is sterk gereduceerd, RSI-klachten worden adequaat opgepakt en er is jaarlijks een enorme kostenbesparing gerealiseerd. Daarnaast heeft de sector de beschikking gekregen over constructieve netwerken van interne experts en diverse producten en instrumenten.

In opdracht van de Branche BegeleidingsCommissie Provincies (BBCP) heeft TNO de eindevaluatie voor het Arboconvenant Provincies uitgevoerd. De evaluatie bestond uit een kwantitatief deel (vragenlijstonderzoek, respons 51%) en een kwantitatief deel (interviews bij de twaalf provincies). In deze rapportage staan de resultaten van het evaluatieonderzoek beschreven. Achtereenvolgens wordt aandacht besteed aan: de onderzoeksopzet van de kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie; resultaten op het gebied van werkdruk en werkstress; resultaten op het gebied van beeldschermwerk en RSI-klachten; en resultaten op het ziekteverzuim. Vervolgens wordt de sector Provincies op de kwantitatieve eindmeting vergeleken met landelijke gegevens en gegevens van de sector Openbaar Bestuur (benchmark met de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2005). Geconcludeerd wordt dat de sector provincies veel baat heeft gehad bij het arboconvenant en de inspanningen van de afzonderlijke provincies. Sectorbreed ervaren medewerkers minder werkdruk met kans op gezondheidsschade, het verzuim is sterk gereduceerd, RSI-klachten worden adequaat opgepakt en er is jaarlijks een enorme kostenbesparing gerealiseerd. Daarnaast heeft de sector de beschikking gekregen over constructieve netwerken van interne experts en diverse producten en instrumenten.

De doelstelling van dit onderzoek was gegevens te verzamelen over de blootstellingsduur aan beeldschermwerk ten behoeve van het Arboconvenant Bankwezen. Voor de gegevensverzameling hebben de deelnemende banken aselect een steekproef getrokken uit hun werknemersbestand, met het verzoek elektronische verzamelde WorkPace-gegevens (een pauzesoftwareprogramma) over tijdsduur van beeldschermwerk van één werkweek te melden. Uit de WorkPace-resultaten zijn de piekblootstelling en dagblootstelling berekend voor verschillende banken en functiegroepen. Van de totale onderzoekpopulatie heeft 85% de mogelijkheid WorkPace te gebruiken, waarvan 40% ook aangeeft het programma altijd of vaak te gebruiken. Het gebruik van WorkPace was het laagst bij data-entry en callcentermedewerkers. Van alle werknemers heeft 29% tenminste één piekdag (met minstens 5 uur beeldschermwerk) per week. De gemiddelde tijdsduur van beeldschermwerk per dag is 3 uur en 16 minuten. Automatisering, data entry en callcenter medewerkers hebben de meeste piekdagen. Deze functiegroepen werken tevens gemiddeld het langst met de computer.

Het doel van de huidige studie is inzicht geven in het vóórkomen van verschillende RSI-maatregelen in Nederland in 2003. Het onderzoek is uitgevoerd met gegevens uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), een cross-sectioneel vragenlijstonderzoek bij een aselekte steekproef van 25.000 werknemers. De vragenlijst bevatte vier vragen over RSI-maatregelen. De maatregelen "inrichting van de werkplek" en "voorlichting" werden het meest toegepast, respectievelijk 35% en 24%. "Aanpassing van de werk- of pauzetijden" en "verandering van takenpakket" zijn maatregelen die veel minder werden toegepast, respectievelijk bij 8% en 3% van de werknemers. Ondanks dat er al wel RSI-maatregelen werden genomen, bestond er nog wel behoefte aan RSI-maatregelen. Werknemers hadden het meest behoefte aan "inrichting van de werkplek" (21%). Tussen sectoren waren duidelijke verschillen in RSI-maatregelen die al toegepast werden en RSI-maatregelen waar nog behoefte aan was. Deze verschillen zijn mogelijkerwijs te verklaren door afgesloten arboconvenanten.

Met het Arboconvenant Gemeenten heeft het A+O fonds vier werkboeken uitgebracht over de aanpak van de belangrijkste arbeidsrisico’s bij gemeenten. De hiervoorliggende nieuwe publicatie is een vervolg op de werkboeken. Daarin wordt de vraag behandeld op welke manier de aandacht voor en continuïteit in de verbetering van arbeidsomstandigheden in gemeenten blijft bestaan. De continuïteit van het arbo-, verzuim- en reïntegratiebeleid is gegarandeerd als het een herkenbare plaats heeft in de organisatieontwikkeling van de gemeente. De gewenste organisatieontwikkeling heeft als vertrekpunt positieve doelen, waarden en opbrengsten. In het tweede deel wordt ingegaan op welke strategieën men kan hanteren om de strategische doelstellingen te realiseren. Belangrijk daarbij is de formele manier waarop in de organisatie wordt gestuurd en de bruikbaarheid van formele systemen of methoden om arbo-, verzuim- en reïntegratiebeleid aan te sturen (systeemaanpak). Maar ook de informele manier waarop arbozaken kunnen zijn geregeld (de cultuurkant). Er wordt ook kort ingegaan op organisatieleerprocessen. In het laatste deel staat de implementatie centraal. Aan bod komen de organisatie van de arbozorg, het stellen van prioriteiten en vooral de grote betekenis van leiderschap. Leidinggevenden spelen immers een sleutelrol in het implementeren van strategisch arbo-, verzuim- en reïntegratiebeleid. Daarom moet expliciete aandacht worden gegeven aan het ontwikkelen van leiderschapkwaliteiten.

Op 1 juli 2005 verandert de Arbo-wet. Organisaties mogen dan zelf hun arbodienstverlening regelen mits zij deskundige ondersteuning inhuren. Een arbodienst inhuren hoeft niet meer. Een combinatie van een HRM-aanpak met toepasbare adviezen, de eigen regie voeren en arbodeskundigen inhuren die de organisatie kennen, kan goed uitwerken.