Search

Artykuł jest recenzją książki Trzecia Rzeczpospolita w trzech opowieściach. Wokół polskich przemian 1989-2019 (2020) autorstwa Włodzimierza Anioła. W recenzji została omówiona treść książki, w szczególności osadzenie podjętej tematyki w kontekście toczących się od lat debat nad przebiegiem transformacji ustrojowej. more...

The author analyses the process of direct participation in Poland compared with other European countries. The analysis includes a review of the subject literature and a new qualitative study carried out as part of the DIRECT project (2017–2018) co-financed by the European Commission. The article aims to examine new trends in direct participation and outline the various components of the process. The author defines direct participation (DP) as the conferral upon subordinates of tasks that they are expected to perform more or less autonomously. A complex picture is offered on the basis of data gathered from various research, although there is a concurrence between the results of quantitative research pursued to date and new data from qualitative research. Of note is the lack of continuity of direct participation in many dimensions, such as work organisation, instruments applied in practice, and differences between management ideas and actual day-to-day practice, including in terms of official and formal mechanisms versus unofficial and informal ones. more...

Artykuł ma charakter przeglądu kluczowych zagadnień występujących w obrębie dyscypliny wiedzy znanej jako edukacja moralna. Traktowana jest tu jako podsystem w polityce edukacji i szerzej w polityce publicznej. Omówione zostały główne zjawiska, trendy, trwające dyskusje i spory teoretyczne w dwóch krajach anglosaskich i w Polsce. Charakter artykułu wynika z faktu, iż w polskiej literaturze przedmiotu nie ma praktycznie tekstów poświęconych edukacji moralnej w szkołach. Problematyka jest tylko częściowo podejmowana w obrębie pedagogiki, ale jej ramy konceptualne są inne niż polityki publicznej. W tej ostatniej są one widziane z punktu widzenia tego, co działaniami zbiorowymi można osiągnąć w oddziaływaniu na zachowania oraz postawy dzieci i młodzieży. more...

Poniższa debata odbyła się 24 września 2019 r. w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Jej przedmiotem była problematyka wychowania/edukacji moralnej w szkołach. Natomiast celem było zarysowanie diagnozy sytuacji w tym zakresie, a więc jak szkoły radzą sobie z realizacją funkcji wychowawczych i kształtowania moralnego uczniów. Na początku odróżniono właśnie funkcje wychowawcze szkół od funkcji dydaktycznych (transmisja wiedzy od nauczycieli do uczniów), pozostawiając tę drugą funkcję do dyskusji przy innej okazji. Omówione zostało także zagadnienie sposobów wytworzenia w szkołach lepszej równowagi między dwiema funkcjami, które realizują: wychowania i przekazywania wiedzy (dydaktyka). more...

Poniższa debata odbyła się 22 marca 2019 r. w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Ram do dyskusji dostarczyła treść raportu Studia nad chaosem przestrzennym. Jego autorzy oszacowali koszty występowania chaosu przestrzennego na kwotę 84,3 mld zł rocznie. Wskazali na główne mechanizmy prowadzące do występowania tego zjawiska. more...

Autor analizuje wybrane mechanizmy w polityce przestrzennej, a także to, co można nazwać jej rezultatami w Polsce. Wskazuje na źródła złożoności, wzorce ładu i chaosu w tej polityce. Stawia tezę, że niesatysfakcjonujące rezultaty wynikają z tego, iż instytucje państwa wypracowały niski poziom sterowności w programowaniu, implementowaniu i ewaluowaniu problemów przestrzennych. To skutek ich nieadekwatnego potencjału instytucjonalnego, analitycznego. W konsekwencji instytucje państwa nie są w stanie w sposób adekwatny posługiwać się instrumentami regulacyjnymi, nadawać odpowiedniego znaczenia roli analizy, w tym analizy konsekwencji i długoterminowych skutków występowania chaosu przestrzennego. Dla zrozumienia problemów z potencjałem państwa w tej polityce autor uważa za ważny kontekst kulturowy. Sprawia on, że zagadnienia zagospodarowania przestrzeni są nisko ulokowane na agendzie dyskutowanych zagadnień publicznych wśród innych zagadnień życia publicznego (jak cele gospodarcze, rozwojowe). more...

Przedmiotem debaty były główne elementy wdrażanej od października 2019 r. reformy w sposobie funkcjonowania szkolnictwa wyższego. Omawiane było tło reformy, w tym uwarunkowania historyczne, mentalne środowiska akademickiego, a następnie dyskutowana była faza programowania reformy (m.in. procedury konsultacji), faza wdrażania zmian (m.in. problematyka dopasowania ukazywania się rozporządzeń) oraz sfera nowych czy dodatkowych bodźców, które wprowadziły do życia akademickiego nowe regulacje (np. nowe zasady uzyskiwania punktów przez uczonych za publikacje, nowe zasady ewaluowania, którym podlegają uczelnie, zasady tworzenia statutów). more...

Autor analizuje proces europeizacji w polityce publicznej. Definiuje go jako systematyczne przenikanie, a także transfer oraz konwergencję unijnych i zachodnich wzorców działania publicznego oraz pomysłów i rozwiązań problemów. Wskazuje, że europeizacja – niejako sama z siebie – nie zapewnia bezpośrednio mechanizmu podnoszenia efektywności działań publicznych w danym państwie (w sensie podnoszenia zdolności do uzyskiwania większych korzyści z wydanych środków). Unijna polityka publiczna – rozumiana jako działania inicjowane przez instytucje unijne – ma bowiem inną konstrukcję niż polityka krajowa, a tym samym oddziałuje na nią w dość selektywny sposób. Przede wszystkim instytucje unijne nie posiadają znaczącego wpływu na ten etap kształtowania polityki, jakim jest implementacja (poza kwestiami zgodności krajowego porządku prawnego z unijnym prawodawstwem). more...

Sprawozdanie z seminarium naukowego pt. Partycypacja i kultura zarządzania w Polsce

Celem naszej dyskusji będzie przyjrzenie się analizie społeczno-ekonomicznej. W punkcie wyjścia proponuję, aby rozważać ją jako zasób różnego typu wiedzy (policy knowledge), która - w założeniu - ma dostarczać podstaw do podejmowania decyzji publicznych z myślą o tym, aby były bardziej optymalne czy lepsze od takich decyzji, które mają opierać się tylko na intuicji, przeświadczeniu itp. Chodzi zatem o analizę, która ma być zasobem wiedzy zracjonalizowanej, weryfikowalnej, pochodzącej z wiarygodnych źródeł. more...

Książka porusza zagadnienia dotyczące polityki rynku pracy, pokazuje istotne mechanizmy jej badania, programowania i wdrażania, a jej przedmiotem jest zwłaszcza analiza sytuacji pracowników urzędów pracy i samych bezrobotnych. Książka jest wielowymiarowa. Dla mnie szczególne znaczenie ma pierwsza część, w której autorka przedstawia swoje spojrzenie na istniejące w środowisku naszej nauki tendencje w zakresie sposobów badania zjawisk w polityce rynku pracy. Dostrzega nieproporcjonalny nacisk na analizę aktów prawnych, specjalnych dokumentów, na odgórnie wyznaczane cele, często nierealistyczne. Wskazuje na deficyt perspektywy badawczej, w której obecny jest urzędnik będący "twarzą państwa", od którego pracy zależy jakość usługi publicznej, deficyt perspektywy "końcowego odbiorcy", czyli obywatela (jakość usług dla obywatela). more...

Istnieją także kwestie teoretyczne typu: adekwatność tej dyscypliny wiedzy do analizy realiów działania publicznego w Polsce. To zagadnienie rysuje się ze względu na fakt, że polityka publiczna wyłoniła się jako dyscyplina wiedzy w tradycji anglosaskiej, na gruncie jej specyfiki. Ponadto, teorie widoczne w nauce o polityce publicznej zostały wypracowane na Zachodzie, głównie w Ameryce. Bazą były tamtejsze realia. Pojawia się zatem pytanie, czy mamy budować swoje teorie, czy adaptować te, które wypracowano gdzie indziej. Tymczasem my nie mamy wielu czy nawet większości elementów tradycji anglosaskiej, choćby w sensie rozmiaru dorobku analitycznego. Nie mamy nawet skłonności do prowadzenia tak zaawansowanej analizy zjawisk społecznych i ekonomicznych. Stąd istotne wydaje mi się pytanie o potencjał teoretyczny tej dyscypliny w odniesieniu do analizy działań publicznych w Polsce. more...

Autor dowodzi, że rozwój dyscypliny wiedzy o polityce publicznej wymaga silnie rozwiniętej kultury analizy w państwie i społeczeństwie. Stawia tezę mówiącą o istnieniu wielu trudności w kształtowaniu wysokiej kultury analizy w Polsce. Wskazuje na uwarunkowania kulturowe i niektóre praktyki w życiu zbiorowym, które ograniczają skłonność do analizy. Problemy z jakością kultury analizy widoczne są w administracji publicznej i klasie politycznej, a także we wciąż niedorozwiniętej sieci instytucji analitycznych typu think tanki. Jednocześnie autor podkreśla znaczenie profesjonalnej i nowoczesnej analizy dla uzyskania wysokiej jakości procesu decyzyjnego w państwie. Umożliwia ona ograniczenie wielu rodzajów ryzyka, które kryją się w procesie formułowania i wdrażania polityki publicznej, głębsze diagnozowanie problemów, jakie społeczeństwo chce i musi rozwiązywać. Ma za zadanie uchwycenie ich dynamiki, nim zacznie ona mieć niszczące skutki. Proces analizy wspiera również zadanie tworzenia właściwej agendy problemów, czyli takiej, która odzwierciedla hierarchię ważności problemów. Analiza może pomóc również udowodnić trafność zaplanowanej interwencji publicznej. more...

Tekst poświęcony jest analizie instrumentów wykorzystywanych w fazie wdrażania (implementacji) polityki publicznej. Autor prezentuje dyskusje i zagadnienia na ten temat podejmowane w literaturze przedmiotu. Opisuje różnorodne typologie instrumentów, a także czynniki wpływające na to, że decydenci wybierają określone instrumenty jako narzędzia działania spośród całej ich gamy. W drugiej części tekstu wskazuje na zależności między zasadniczymi cechami architektury polityki publicznej (policy design) w Polsce a strukturą stosowanych instrumentów. Obecna architektura silnie wpływa na to, że decydenci mają skłonność do posługiwania się „twardymi” instrumentami działań publicznych, przy jednoczesnym niedocenianiu tak zwanych instrumentów katalizujących, adresowanych do ludzkich postaw i zachowań. Tymczasem mają one szczególne znaczenie w wypadku tworzenia wielu istotnych w ostatnich latach rodzajów polityki, które mają za zadanie rozwiązywanie problemów uznawanych za złożone. more...