Search

GİRİŞ ve AMAÇ: Uzun dönem Methotrexat kullanımı artmış karaciğer hasarı vefibrozis riski ile ilişkilidir. Leflunomid hastalık modifiye edici bir ilaçtır.Leflunomid nükleer faktör kappa B aktivasyonunun güçlü bir inhibitörüdür. Aynızamanda anti-oksidan aktivitesi de vardır. Bu deneysel çalışmada Methotrexat'ınneden olduğu karaciğer toksisitesinde Leflunomid tedavisinin etkinliğiaraştırılmıştır. YÖNTEM ve GEREÇLER: 39 rat 4 gruba ayrılmıştır. Methotrexat'a bağlı karaciğertoksisitesi tek doz 20mg/kg Methotrexat'ın periton içine injeksiyonu ileoluşturulmuştur. Ardından Leflunomid 5 gün boyunca 10 mg/kg dozda verilmiştir.Ardından serum örnekleri ve homojenize karaciğer örnekleri toplanmıştır. Serumalanin aminotransferaz, alkalin fosfataz, superoxide dismutaz, myeloperoxidazaktivitesi, glutatyon düzeyleri çalışılmış ve histopatolojik değerlendirmeyapılmıştır. BULGULAR: Leflunomid tedavisi tedavi almayan gruba göre karaciğersemikantitatif skalaya bağlı histopatolojik değerlendirmede anlamlı düzelmesağlamıştır (Patolojik skor 1.1+0.7 ve 5.1+2, p, INTRODUCTION: Long-term clinical use of Methotrexate is to connect with araised risk of liver injury and fibrosis. Leflunomide is a is adisease-modifying drug. Leflunomide has a powerful inhibitory effect on nuclearfactor kappa B activation. Leflunomide also presents antioxidant activity. Inthis experimental study, we aimed to investigate the effects of Leflunomidetreatment on Methotrexate -induced hepatotoxicity.METHODS: Thirty-nine rats were divided into 4 groups. A single dose of 20mg/kgMethotrexate was injected intraperitoneally for Methotrexate-inducedhepatotoxicity. After induction, Leflunomide (10 mg/kg) was administered intothe stomach for consecutive 5 days. Then, serum samples and homogenated livertissues were collected for analyzed serum alanine aminotransferase, alkalinephosphatase, superoxide dismutase activity, myeloperoxidase activity,glutathione levels and assessment of histopathology. RESULTS: Leflunomide treatment significantly ameliorated total histopathologicscore according to semiquantitative scale compared to the untreated group,(Pathological score 1.1+0.7 versus 5.1+2 respectively, p

Purpose: Long-term clinical use of methotrexate is connected with a raised risk of liver injury and fibrosis. Leflunomide is a disease-modifying drug. Leflunomide has a powerful inhibitory effect on nuclear factor kappa B activation. Leflunomide also presents antioxidant activity. in this experimental study, we aimed to investigate the effects of leflunomide treatment on methotrexate -induced hepatotoxicity. Materials and methods: Thirty-nine rats were divided into 4 groups. A single dose of 20mg/kg methotrexate was injected intraperitoneally for methotrexate-induced hepatotoxicity. After induction, leflunomide (10 mg/kg) was administered into the stomach for consecutive 5 days. Then, serum samples and homogenated liver tissues were collected for analyzed serum alanine aminotransferase, alkaline phosphatase, superoxide dismutase activity, myeloperoxidase activity, glutathione levels and assessment of histopathology. Results: Leflunomide treatment significantly ameliorated total histopathologic score according to semiquantitative scale compared to the untreated group, (Pathological score 1.1+0.7 versus 5.1+2 respectively, p, Amaç:Uzun dönem methotrexat kullanımı artmış karaciğer hasarı ve fibrozis riski ile ilişkilidir. Leflunomid hastalık modifiye edici bir ilaçtır. Leflunomid nükleer faktör kappa B aktivasyonunun güçlü bir inhibitörüdür. Aynı zamanda anti-oksidan aktivitesi de vardır. Bu deneysel çalışmada methotrexat'ın neden olduğu karaciğer toksisitesinde leflunomid tedavisinin etkinliği araştırılmıştır. Gereç ve yöntem: 39 rat 4 gruba ayrılmıştır. Methotrexat'a bağlı karaciğer toksisitesi tek doz 20mg/kg methotrexat'ın periton içine injeksiyonu ile oluşturulmuştur. Ardından leflunomid 5 gün boyunca 10 mg/ kg dozda verilmiştir. Ardından serum örnekleri ve homojenize karaciğer örnekleri toplanmıştır. Serum alanin aminotransferaz, alkalin fosfataz, superoxide dismutaz, myeloperoxidaz aktivitesi, glutatyon düzeyleri çalışılmış ve histopatolojik değerlendirme yapılmıştır. Bulgular: Leflunomid tedavisi tedavi almayan gruba göre karaciğer semikantitatif skalaya bağlı histopatolojik değerlendirmede anlamlı düzelme sağlamıştır (Patolojik skor 1.1+0.7 ve 5.1+2, p

Objective: Obstructive Sleep Apnea syndrome (OSAS) is a disease characterized by recurrent complete (apnea) or partial (hypopnea) upper respiratory tract obstructions episodes during sleep and often a decrease in blood oxygen saturation. Night hypoxias and sympathetic activity increase of arousals in OSAS are thought to stimulate that endothelial dysfunction and hypercoagulability. Materials and Methods: In this study, it was aimed to evaluate the relationship between the severity of the disease and the night hypoxia severity with hemogram parameters in patients diagnosed with OSAS who examined in our clinics. A total of 94 cases were included in the study, including 24 controls, 24 mild, 23 moderate, and 23 severe OSAS. Results: The mean and minimum oxygen saturation values in polisomnography with the number of neutrophils and neutrophil/lymphocyte (N/L) ratio were negatively correlated in the mild and severe OSAS groups. A negative correlation was observed between erythrocyte distribution width (EDW) and, mean oxygen saturation and minimum oxygen saturation in moderate and severe OSAS. When the mean and minimum oxygen saturation with regression analysis of EDW and N/L ratio were examined in each three groups; the 1 unit decrease in the minimum oxygen saturation increases the N/L ratio by 0.5-fold (p=0.02) in the mild OSAS, 0.5-fold (p=0.01) in the severe OSAS and it increases the EDW by ratio 0.5-fold (p=0.02) in the moderate OSAS. The 1 unit decrease in the mean oxygen saturation increases the N/L ratio by 0.4-fold (p=0.04) and the EDW by 0.8-fold (p=0.001) in the severe OSAS. Conclusion: As long as the OSAS severity increases, it is determined that the hematocrit values of patients increasing. However, as patients' sleep desaturation increase, we can see that EDW, the number of neutrophils, and N/L ratio also increasing. This situation suggests that the local inflammation caused by both mechanical stress and ischemia-reperfusion cycles in the respiratory tract in OSAS is a consequence of spillage into the systemic circulation.

Giriş: Obstrüktif uyku apne sendromu (OUAS), kardiyovasküler ve serebrovasküler komplikasyonların yanı sıra nöropsikiyatrik bozukluklara da neden olabilir. Hastaların günlük yaşamları etkilenir ve yaşam kaliteleri düşer. Bu çalışmada OUAS\'lı hastaların anksiyete ve depresyon durumlarını belirlemeyi, stresle başa çıkma yetilerini değerlendirmeyi amaçladık. Materyal ve Metod: Uyku laboratuvarımıza OUAS şüphesiyle başvuran ve polisomnografileri (PSG) yapılan olgular apne-hipopne indeksi (AHİ) değerine göre; basit horlama, hafif, orta ve ağır OUAS olarak sınıflandırıldı. Çalışmaya katılmayı kabul edenlere, hastane anksiyete ve depresyon (HAD), stresle başa çıkma ve yeti yitimi değerlendirme ölçekleri uygulandı. Bulgular: Çalışmaya 54 hasta katıldı, 41 (%75.9) hastanın OUAS\'ı, 13 (%24.1) (kontrol grubu) hastanın da sadece basit horlaması vardı. OUAS\'lıların yaş ortalaması 52.3 ± 9.2 yıl, kontrol grubunun yaş ortalaması 50.5 ± 9.9 yıl idi. Her iki grubun tüm hastalarında horlama yakınması mevcuttu. OUAS\'lı hastaların 31 (%79.5)\'i tanıklı apne, 23 (%60.5)\'ü gündüz aşırı uyku halinden (GAUH) yakınıyordu. İki grup arasında yaş, beden kitle indeksi, uyku etkinliği, HAD anksiyete ve depresyon, yeti yitimi değerleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı. Stresle başa çıkma değerlendirmesinde içe kapanmanın OUAS\'lılarda daha fazla olduğu görüldü (p= 0.031). Ayrıca, orta ve ağır OUAS\'lılarda sosyal destek arama ihtiyacının artmış olduğu saptandı. Sonuç: Stresle başa çıkmada içe kapanma ve sosyal destek arama ihtiyacının daha fazla olması nedeniyle, özellikle orta ve ağır OUAS\'lı hastalarımızda psikiyatrik bozuklukların daha fazla olduğunu bulduk.

Günümüzde yasa haline gelmiş ve herkesçe kabul edilmiş bir deyim vardır: “Kaliteli hasta dosyası kaliteli hasta bakımı demektir.”Çünkü kaliteli hasta bakımı verilip verilmediğini denetlemek için başvurulacak tek kaynak bizzat hastanın dosyasıdır. Hastaneyi akredite etmek için gelen kişi önce hasta dosyalarını inceler. Dosyalar yetersizse başka hiçbir şeye bakmadan hastaneden ayrılır. Bu nedenle, bir klinisyenden beklenen özelliklerden birisi, kaçınılmaz olarak, hasta dosyasını detaylı, kapsamlı ve zamanında yazmaya özen göstermesidir. Bunu sağlayabilmek için tıp fakülteleri ve diğer sağlık meslek okullarında “hasta dosyaları” ya da genel anlamda “sağlık kayıtları” dersinin okutulması önem kazanmaktadır. Çünkü daha öğrenci iken hasta dosyasının önemini kavrayan ve gerekli bilgiyi kazanan bir kişi kliniğe başladığında hocalarının da yardım ve denetimi ile en üst düzeyde kaliteli bir hasta dosyasını düzenleme potansiyeline sahip olacaktır. Ülkemizde üzülerek belirtelim ki, hasta dosyaları istenilen düzeye bir türlü ulaşamamaktadır. Dosya yazma denince klinisyenin zamanının boşa harcandığı ya da angarya bir şey olarak kabul edildiğinin anlaşılması olağan bir durum haline gelmektedir. Oysa hasta dosyası, diğer önemli yararlarını bir tarafa bırakalım, hem klinisyenin hasta bakım kalitesinin göstergesi hem de onun suçlamalara karşı kendisini savunacağı en etkin savunma kanıtıdır. Bu kitap, özellikle tıp fakültesi öğrencilerinin hasta dosyalarına adaptasyonunu sağlamak, onlara hasta dosyalarının önemini kavratmak ve onları kaliteli hasta dosyası konusunda bilgi ile donatmak ve beceri kazandırmak amacını taşımaktadır. Kitabın yazımında emeği geçen ve özellikle “gerçek öyküler bölümünün” hazırlanmasına katkıda bulunan hekim arkadaşlarımıza teşekkürlerimizi ve saygılarımızı iletiyoruz. Kadir Sümbüloğlu Beyza Akdağ 2009

Klinik araştırmalar insan üzerinde yapıldığından araştırmanın planlanması, yürütümü ve analizinde özel dikkat ve özen gösterilmesi gerekir. Klinik araştırmaların iki yönü vardır: Birinci yönü, “Sorumlu makamlara sunulacak araştırma ile ilgili yerine getirilmesi gerekli belge ve işlemler” ki buna “yönetsel işlemler” diyebiliriz. Bu yönetsel işlemler için sorumlu makamlar araştırıcılara yol göstermek amacıyla kılavuzlar hazırlamışlardır. İkinci yönü ise “Araştırmanın bilimsel yöntemlere göre planlanması, yürütümü, analiz edilmesi ve raporlanmasıdır”. Bu kitap yönetsel işlemler için araştırıcıları ilgili kılavuzlar hakkında bilgilendirmekte ve bu kılavuzlara yönlendirmektedir. Fakat kılavuzların detayını tartışmamaktadır. Kitabın asıl amacı, klinik araştırmaların ikinci yönü, yani bilimsel temellere dayalı bir araştırma planlanması, yürütümü, analizi ve raporlanmasında araştırıcılara yol göstermek ve yardımcı olmaktır. Kitabın içeriği ile ilgili okur görüşlerinin yazarlara iletilmesi ileri basımlar için yol gösterici olacaktır. Kitabın araştırıcılara yararlı olması dileğiyle. Kadir Sümbüloğlu Beyza Akdağ

Hekim mezun olduğunda fakülteden kazandığı bilgilerle tüm meslek yaşamını sürdüremez. Çünkü öğrendiklerinin belirli miktarı belirli bir süre sonra eski, yararsız ya da geçersiz bilgi haline dönüşebilir. Bu nedenle hekimin sürekli olarak yeni bilgi, beceri ve buluşlara gereksinimi olacaktır. Bu yeni bilgi, beceri ve buluşları hekim nereden öğrenecektir ve kazanacaktır? Kanıta dayalı tıp 1990’larda bu felsefeye dayanarak ileri sürülmüş ve günümüze değin çok süratli olmasa da önemli mesafeler kaydetmiştir. En basit biçimiyle kanıta dayalı tıp; hekimin hastasına daha yararlı olması için bilgi-becerisini;, literatürdeki kaliteli araştırmalara dayalı kaliteli bilgilerle takviye etmesi olarak tanımlanabilir. Kaliteli bilgilere ulaşabilmek için hekime gerekli olan unsurlar; literatür tarama bilgi ve becerisi, bulduğu literatürü kritik değerlendirme yapabilme bilgi ve becerisi, bu bilgiyi kendi bilgi- becerisi ile birleştirerek hastasına uygulama yeteneğidir. Hekime gerekli diğer önemli bir unsur ise makaleleri kritik edebilmek için yeterli düzeyde biyoistatistik bilgisine sahip olmasıdır. Bu kitap, kanıta dayalı tıp uygulamasında gerekli olacak bilgilere ve becerilere ulaşmada hekime yol göstermek ve yardımcı olmak amacıyla kaleme alınmıştır. Karmaşık işlemler mümkün olan oranda kolay anlaşılır biçimde sunulmaya çalışılmıştır. Kitap hakkındaki görüşlerin ileride yapılacak basımlarda dikkate alınmak üzere yazarlara iletilmesi yararlı olacaktır. Bu kitabın hekimlerimize yararlı olacağını umuyoruz. Kadir Sümbüloğlu Beyza Akdağ 2010

Bu çalışmanın amacı; göğüs hastalıkları polikliniğimize başvuran hastalarda sigara kullanımının sıklığını, özelliklerini, etki eden risk faktörlerini belirlemek ve hastaların sigarayı bırakmak konusundaki görüş ve isteklerini araştırmaktır. Haziran 2005-Haziran 2006 tarihleri arasında polikliniğimize başvuran 659 olgu çalışmaya alınmıştır. Sigara içme prevalans ve özelliklerini belirleyen kesitsel bir araştırma olarak tasarlanan çalışmamızda yüz yüze uygulanan anketlerle veriler toplanmıştır. Çalışmaya katılan 659 olgunun 417 (%63.3)’si erkek, 242 (%36.7)’si kadındı ve yaş ortalaması 53.1 ± 16.2 idi. Olguların %33 (218 kişi)’ü sigara içiyor, %28 (183 kişi)’i sigarayı bırakmış ve %39 (258 kişi)’u hiç sigara içmemişti. Elli yaş altında sigara içenlerin oranı anlamlı olarak daha yüksekti (p= 0.0001). Eğitim düzeyi arttıkça özellikle üniversite mezunu olan kadınlarda sigara içme oranlarının oldukça yüksek olduğu, erkeklerde ise sigara içme alışkanlığının eğitim düzeyiyle pek değişmediği görüldü. Sigaraya başlama nedeni en sık (%72) arkadaşlardan etkilenme idi. Halen sigara içen olguların %48.9’u sigarayı bir dönem bırakıp yeniden başladığını, %86’sı sigarayı bırakmak istediğini bildirmekteydi. Göğüs hastalıkları polikliniğine başvuran yetişkin popülasyonda aktif sigara içme oranını %33, bırakma oranını da %28 olarak bulduk. Erkeklerde sigara içme oranı ve paket/yıl miktarları daha yüksek bulundu. Sigara içenlerin %86’sının bırakmayı istediği, %25’inin sigarayı bırakmayı deneyip başaramadığı, %49’unun da bırakıp tekrar başladığı görüldü. Bu bulgularla sigara içenlerin büyük bir kısmının sigarayı bırakmak istediğini ancak bunu profesyonel bir yardım olmaksızın başaramadığını tespit ettik. Bu konuda hastalarımıza yardımcı olabilmek için göğüs hastalıkları bünyesinde bir sigarayı bırakma polikliniği kurmayı planladık.

Amaç: Cam fabrikası işçilerinde silika kristaline maruz kalma ile oluşan soiunumsai semptomların ve mesleki kronik bronşit gelişiminin prevalansını ve solunum fonksiyonlarında değişiklikleri incelemeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Cam fabrikasında çalışan 37 bayan (%23.4), 121 erkek (%76.6) toplam 158 işçi (ortalama yaş SD: 27.65±8.64 yıl) çalışmaya alındı. İşçiler solunum sistemi semptomları açısından bir anket formu doldurdular. Tüm olguların solunum fonksiyon testleri (SFT) taşınabilir spirometri ileyapıidı. Soiunumsai şikayetler ve olguların solunum fonksiyon testleri benzer yaş, cins ve sigara öyküsü olan kontrol grubu ile kıyaslandı. Bulgular: İşçilerin ortalama çalışma süresi 60.32±86.64 ay idi. Fabrikada çalışan işçilerde %19 öksürük, %23 balgam, %25 hırıltı ve %16 dispne tespit ettik. Bu semptomlardan üçü kontrol grubu ile kıyaslandığında istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek idi (sırasıyla p=0.052, p=0.002, p=0.0001, p=0.013). Kontrol grubu ile kıyaslandığında fabrikada çalışan işçilerde FEVı%, FVC%, PEF% ve FEF25-75% değerleri anlamlı düzeyde düşük saptandı (sırasıyla p=0.001, p=0.0001, p=0.0001, p=0.007). Fabrikanın farklı bölümlerinde çalışan işçiler arasında soiunumsai semptomların prevalansı ve SFT parametreleri anlamlı farklılık göstermedi. İşçilerde çalışma süreleri ile FEVı % değerleri arasında negatif bir korelasyon izlendi (r=-0.214, p=0.007). Sonuç: Cam fabrikasında çalışan işçiler artmış soiunumsai semptomlara ve düşük SFT değerlerine sahiptirler. Bu sektörde çalışan işçiler mesleki kronik bronşit riski altındadırlar. Bu iş kolunda işçi sağlığını korumak amacıyla gerekli önlemlerin alınması, çalışanlara mesleki hastalıklar konusunda eğitim verilmesi ve düzenli sağlık kontrollerinin yapılması uygun olur kanaatindeyiz.

Amaç: Jeneralize ve periartiküler osteoporoz romatoid artritte (RA) görülen bir bulgudur. RA’lı hastalarda osteoporoz gelişimi multifaktöriyeldir ve bu konuda kesin bir sonuç henüz elde edilmemiştir. Bu çalışma RA’da kemik kaybına etki eden faktörleri araştırmak amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya RA tanısı almış 30 hasta (20 kadın, 10 erkek) dahil edildi. Hastaların lomber omurga, sol femur ve önkol kemik mineral yoğunlukları (KMY) dual enerji X-ray absorbsiyometri (DXA) cihazı kullanılarak ölçüldü. KMY ile total romatoid faktör (RF) ve RF subgrupları, C-reaktif protein (CRP), eritrosit sedimentasyon hızı (ESH), Larsen skoru ve Kietel Fonksiyonel İndeksi (KFİ) arasındaki ilişki araştırıldı. Bulgular: Ölçüm yapılan tüm bölgelerde hastaların yaklaşık %50’sinde osteopeni ve osteoporoz saptandı. RF ile femur T skoru arasında negatif korelasyon (r=-0,363, p=0,049) saptanırken, diğer bölgelerle RF arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı. Hastalık süresi ile lomber omurga ve ultradistal radius T skorları arasında negatif korelasyon mevcuttu (sırasıyla; r=-0,393, p=0,032, r=-0,382, p=0,045). önkol total ve 1/3 distal radius T skorları ile KFİ arasında negatif korelasyon saptandı (sırasıyla, r=-0,398; p=0,036, r=-0,412; p=0,029). Sonuç: Yüksek RF titresi hastalık progresyonu yanında osteoporoz gelişimi için de bir risk faktörü olarak değerlendirilebilir. RA’da kemik kaybı erken dönemde başlasa da hastalık süresi arttıkça ve fonksiyonel kısıtlılık geliştikçe daha belirgin hale gelmektedir., Objective: Generalized and periarticular osteoporosis are well-known phenomena in rheumatoid arthritis (RA). The pathogenesis of this bone mass loss in RA patients is not fully understood and considered as multifactorial. This study was designed to investigate the factors that effect bone loss in patients with RA. Materials and Methods: Thirty patients with RA were included in this study. Bone mineral density (BMD) was measured using dual energy X-ray absorptiometry (DXA). Association between BMD and total and isotype of rheumatoid factor (RF), erythrocyte sedimentation rate (ESR), C-reactive protein (CRP), Larsen’s score, Ritchie articular index (RAI) and Keitel functional index (KFI) were examined. Results: Approximately 50% of patients had osteoporosis and osteopenia. While there was a negative correlation between RF and femur T score (r=-0.363, p= 0.049), T scores at the other measured sites were not significantly related to RF. We detected negative correlation between lumbar spine and ultradistal radius T score and disease duration (r=-0.393; p=0.032, r=-0.382; p=0.045 respectively). Correlation analyses revealed that forearm total and 1/3 distal radius t scores were negative correlated with KFI (r=-0.398; p=0.036, r=-0.412; p=0.029 respectively). Conclusion: Higher titers of RF in RA patients may be accepted as a risk factor for progression of osteoporosis. Although bone loss starts in the early stage of the disease, it becomes worse with the duration and functional impairment of RA.

Bu çalışmada 37 ankilozan spondilitli hastada, hastalık aktivite ve süresi ile kemik mineral yoğunluğu (KMY) arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı. Lomber vertebra, kalça ve ön kol’un KMY’u ölçmek için dualenerji x-ray absorbsiyometri tekniği kullanıldı. Hastalar hastalık süresi ve aktivitesine göre 2 gruba ayrıldı. Ölçülen tüm bölgelerdeki KMY değerlerinde aktif ve inaktif gruplar arasında fark yoktu. Lomber vertebra KMY değerlerinin erken evre grupta anlamlı düşük olduğu saptandı., In this study we aimed to examine the relationship between disease activity/duration and bone mineral density (BMD) on 37 patients with ankylosing sponylitis. Patients were classified according to disease activity and duration. We have used dual-energy x-ray absorptiometry (DEXA) to measure bone mineral density of lumbar spine, hip and forearm. A comparison of BMD between patients with active and inactive disease did not reveal a significant difference on all of the regions measured. Concerning disease duration, lumbar spine BMD was significantly reduced in early disease subject.

Dermatofit kolonilerinin in-vitro büyüme dinamiklerinin incelenmesinde stereoloji yeni kullanılmaya başlanan bir yöntemdir. Bu çalışma, dermatofitler için standartları belirlenmemiş morfometrik ölçüm testinde araştırıcıların vardıkları sonuçların kendi arasında uyumunu değerlendirmektedir. Bu amaçla Microspomm canis susu beş farklı ekim yapılarak altı araştırıcı tarafından değerlendirilmiştir. Kullanılan ölçüm aracının kişiler arasında değerlendirmede farklı sonuçlar oluşturduğu anlaşılmıştır (Rt= -5.3509). Bu çalışmada; tekrarlayan ölçümlerin aynı araştırıcı tarafından yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

ÖZET Akdağ, B., Conjoint analizi ve hekimlerin ilaç yazmalarında etkili olan faktör ya da faktörlerin belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Biyoistatistik Programı Doktora Tezi, Ankara, 2003. Ülkemizde, sağlık alanında, conjoint analizinin uygulaması başlangıç aşamasındadır. Bu nedenle hekimlerin ilaç yazmada göz önüne aldıkları faktör ya da faktörlerin belirlenmesi konulu bir çalışma amaçlanmış ve bu amaçla ilaç yazımında etkili olduğu düşünülen 8 faktör dikkate alınmıştır. Ayrıca hekimlere ilişkin çeşitli tanımlayıcı bilgilere ulaşmak hedeflenmiştir. Araştırmaya alınacak olan faktörlerin belirlenmesi için tıp ve eczacılık fakültelerinin çeşitli anabilim dallarında görev yapan öğretim üyelerinden yararlanılmıştır. Araştırmaya alman faktörler ve düzeyleri ; ilacın hasta tarafından kullanım şekli (oral, intravenöz, intramuscular), etkin madde (önemli, önemsiz), etkinlik (mükemmel, orta, düşük), promosyon (eşantiyon türü, kitap+makale, bilimsel toplantı), yan etki (az, çok), fiyat (pahalı, orta, ucuz), hastanm sosyal güvencesi (resmi, özel, yok), ilaç mevzuatı (orijinal, biyoeşdeğer, farmasotik eşdeğer) olarak belirlenmiştir. Bu çalışmaya, tıp fakültesi dahili bilimlerde görev yapan ve uygulamaya katılmayı kabul eden 96 araştırma görevlisi dahil edilmiştir. Dahili tıp bilimlerinin çalışmaya alınmasının nedeni ilaç yazmanın bu bölümlerde daha fazla olduğunun düşünülmesindendir. Çalışmada conjoint analizi kullanılarak elde edilen 27 olası kombinasyondan oluşan kartlar hekimlere sunulmuş ve bu kartları en çok istediklerinden en az istediklerine doğru sıralamaları istenmiştir. Conjoint analizi sonuçlan genel (n=96), cinsiyete göre (52 erkek, 44 bayan) ve deneyim yıllarına (44 kişi 1-3 yıl, 40 kişi 4 ve daha fazla yıl) göre elde edilmiştir. n=96 kişi için birinci derecede önemli olarak bulunan faktör promosyon, erkekler için (n=52) birinci derecede önemli olarak bulunan faktör fiyat, bayanlar için (n=44) birinci derecede önemli olarak bulunan faktör promosyon, 1-3 yıl arası deneyime sahip olanlar için (n=44) birinci derecede önemli olarak bulunan faktör ilacın hastaVI tarafından kullanım şekli, 4 ve daha fazla yıl deneyime sahip olanlar için (n=40) birinci derecede önemli olarak bulunan faktör fiyattır. Çalışmanın değerlendirilmesinde SPSS 10.0 istatistiksel yazılımının Syntax Editöründen yararlanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Conjoint analizi, hasta memnuniyeti, hasta-hekim ilişkisi, değiş-tokuş analizi. vıı ABSTRACT Akdag, B., Conjoint analysis and determination of factor or factors, effecting prescribing of the physicians, Hacettepe University Health Sciences Institute PhD Thesis in Biostatistics, Ankara, 2003. Use of the conjoint analysis in health sector in our country is at the beginning stage. Therefore, a study on determination of factor or factors considered by physicians during prescribing is aimed and 8 factors thought to be effective on prescribing is considered for this purpose. Descriptive data about physicians were also collected. Factors which are thought to have effect on prescribing were determined according to the suggestions of professors working at different departments of our university. Factors to be studied and their levels of them are determined as; type of intake (oral, intravenous, intramuscular), effective agent (important, unimportant), effectiveness (perfect, intermediate, low), promotion (sample type, book+article, scientific meeting), side effect (low, high), price (expensive, intermediate, cheap), social security status of the patient (official, private, not), drug regulations (original, bioequivalent, pharmaceutic equivalent). 96 research fellows who are working at internal sciences department of faculty of medicine accepted participate to the study. Since the number of prescription is believed to be higher than other departments, internal medicine is selected as the research area. Cards composed of 27 possible combinations of levels of factors obtained by means of conjoint analysis, are submitted to the physicians and they are requested to list these cards from most favorite one to the least favorite one in the study. Results obtained from 96 fellows were analyzed by conjoint analysis by sex (52 male and 44 female) and experience periods (44 persons 1-3 years, 40 persons 4 or more years). The most important factor is promotion for all fellows, however the most important factor for men (n=52) is price, and for women (n=44) is promotion, the most important factor for persons with 1-3 years of experience (n=44) is the typevııı of intake, and the most important factor for persons with 4 or more years of experience (n=40) is price. Syntax Editor of SPSS 10.0 Statistical Software is used for evaluating the data. Key Words: Conjoint analysis, patient satisfaction, patient-physician relationship, trade-off analysis. 7522

For the study 1000 families were interviewed during 1996 in the city of Denizli, which is situated in Western Anatolia and has a population of 79 211 families. The overall rate of consanguinity was 11.7%, with a mean inbreeding coe cient of 0.00873. The principal type of consanguineous marriage recorded was between ® rst cousins, which accounted for 49.6% of all unions. For both sexes, a signi® cant negative association was observed between consanguinity and mean age at marriage and level of education.

Amaç: Bu çalışma periferik sinir ileti hızı (NCV), nonverbal zeka (IQ), testosteron ve estradiolün el tercihi ve el becerisi üzerine etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: 22 gönüllü üniversite öğrencisinde el tercihi Edinburg el tercihi anketi ile araştırıldı. El becerisi çivi takma testi ile sağ ve sol el için ayrı ayrı değerlendirildi ve sol ve sağ el çivi takma zamanları arasındaki fark hesaplandı. IQ Cattell's Culture Free Intelligence Test ile ölçüldü. Total testosteron ve estradiol düzeyleri ticari kitler kullanılarak tayin edildi. Periferik sinir ileti hızı sağ ve sol el için ayrı ayrı ölçüldü. Bulgular: Sağlak erkeklerde IQ ile sol el ÇTZ ve estradiol; testosteron ile sağ ve sol el NCV ilişkili bulundu. Sağlak kızlarda IQ ile estradiol arasında ilişki vardı. Solak kızlarda IQ ile sağ el NCV ve sol el NCV arasında ilişki saptanmadı. Sonuç: Sağlak erkeklerde testosteron düzeyi arttıkça sağ el becerisinin arttığı, sağ ve sol el NCV'nin azaldığı; estradiol arttıkça sağlaklığın azaldığı, sol el becerisinin arttığı; yüksek IQ'da sol el becerisinin azaldığı, estradiol düzeyinin azaldığı; sağlak kızlarda testosteron seviyesi arttıkça sağ ve sol el becerisinin arttığı, sağlaklığın azaldığı; yüksek IQ'da serum estradiol seviyesinin düştüğü; solak kızlarda testosteron seviyesi arttıkça her iki el becerisinin arttığı; estradiol arttıkça sol el becerisinin azaldığı sonuçlarına varıldı.

ÖZET Biyolojik ve tıbbi denemelerin çoğunda incelenen değişkenlerin nitel olması nedeniyle, elde edilen kesikli değişkenlerin analizinde parametrik olmayan yöntemler kullanılmaktadır. Parametrik olmayan çok değişkenli istatistiksel analiz yöntemlerinden log-lineer analiz ve homojenite analizi değişken sayısının ikiden fazla olduğu çok değişkenli kontenjans tablolarında değişkenler arasındaki karmaşık yapıda olan ilişkilerin daha kolay anlaşılabilmesine olanak tanıyan analiz yöntemleridir. Bu çalışmada log-lineer analiz ile homojenite analizinin birbirinin tamamlayıcısı olup olmadıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Akraba evlibğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi için 1996 yılında Denizli U merkezinde yaşayan 1000 aileye ilişkin bir araştırmada ailelere sorulan sorulardan akraba evliliğini etkileyebilecek değişkenlere log- lineer analiz yöntemi uygulanmıştır. Geriye doğru aşamalı log-lineer analiz yöntemi ile ln(W)- H + «m* + «** +«», +aBF + aM +aBC mom gn uygyn mM ^^ bulunmuştur. Bu en uygun modele homojenite analizi uygulanmıştır. Bunların sonucunda elde edilen analiz sonuçlan incelendiğinde; düşük eğitim düzeyli, köy doğumlu olan eşlerde akraba evliliğine karşı eğilim olduğu bulunmuştur. Bunun tersi durum ise il ya da ilçe doğumlu olan eşler için elde edilmiştir. Akraba evliliğinin özürlü çocuk sahibi olmada etken olduğu görülmüştür. Anne ve baba köy doğumluysa ve bunun yanısıra eğitim düzeyleri okuryazar değil, okuryazar ya da ilkokul ise bu durumda akraba evliliği yapma eğiliminde, bunun aksine ilçe ya da il doğumlu iseler ve eğitim düzeyleri orta okul, lise ya da üniversite ise bu durumda akraba evliliği yapmama eğiliminde oldukları görülmüştür. Bu çalışma sonucunda log-lineer ve homojenite analizinin birlikte kullanılabileceği ve sonuçların daha güvenilir ve yorumlamayı kolaylaştırıcı olacağı görülmüştür, istatistiksel analiz yöntemlerini uygulayan araştırmacıların kategorik verilerin analizinde log-lineer analizinin rakam yığınları ile uğraşmaları yerine, log-lineer analizinin en uygun modeline homojenite analizini uygulamaları ve sonuçlan grafiksel gösterim ile yorumlamalarının daha kolay, objektif ve güvenilir olacağı görüşüne vanlmıştır. 60 COMPARISON OF HOMOGENEITY AND LOG-LINEAR ANALYSES FROM CONTINGENCY TABLES SUMMARY In the most of biologic and medical studies, because of the fact that variables studied are quantitative, non-parametric methods have been used in the analysis of the obtained discontinous variables. Of the non-parametric multivariate statistical methods log-linear and homogeneity analyses provide opportunity for understanding the complex relationship among the variables in the contingency tables with more than two variables. In this study, we investigated the possibility that whether log-linear and homogeneity analyses are complementary to each other. The study was carried out on 1000 families in 1996. Log-linear analysis was used to determine the factors which affect the consanguineous marriage among the residents of Denizli City Center. ra(fijkfam ) = V +

Fetal malnütrisyon postnatal dönemdeki gelişimi de etkilediğinden, yenidoğan bebeklerin gebelik yaşlarına göre İntrauterin büyüme ve gelişmesinin değerlendirilmesi, fetal malnütrisyonlu olanların yakından izlenmesi gereklidir. Bu çalışmada Denizli bölgesinde 756' sı term, 73 ' ü preterm 829 yenidoğan bebeğin ortalama doğum ağırlığı, boy ve baş çevresi değerleri hesaplanarak, pondéral indekslerine göre fetal beslenme durumları ve bunu etkileyen faktörler araştırıldı. Ağırlık, boy, baş çevresi ve pondéral indeks için aritmetik ortalama ± standart deviasyon (SD) term bebeklerde sırasıyla 3233±441 gr, 49.5±1.9 cm, 34.5±1.3 cm ve 2.64±0.36; pretermlerde ise 2268±647 gr, 44.9±3.7 cm, 31.7±2.1 cm ve 2.44±0.35 bulundu. Term bebeklerde ortalama ağırlık, boy, baş çevresi değerleri erkeklerde kızlara göre fazla bulunurken (p0.05). Term bebeklerin % 14.9'unda, preterm bebeklerin % 15. l'inde fetal malnütrisyon saptandı. Term ve preterm bebeklerde fetal malnütrisyon bakımından cinsler arasında fark bulunmadı. Fetal malnütrisyon annenin gebelikten önceki, ağırlığının 50 kg'ın altında olması, erken membran rüptürü, günde 5-10 adet sigara içilmesi ile ilişkili bulundu.