Aysel Pekel, İbrahim Eker, Zerrin Ertas, Nazif Zeybek, Ismail Yasar Avci, Orhan Gürsel, Ahmet Emin Kürekçi, Sebahattin Yilmaz, Ugur Musabak, Cengizhan Acikel, Ferit Avcu, Rıza Aytaç Çetinkaya, Aytekin Ünlü, Soner Yilmaz, and Ahmet Pekoğlu
In the last decade, substantial evidence has accumulated about the use of cryopreserved platelet concentrates, especially in trauma. However, little reference has been made in these studies to the morphological and functional changes of platelets. Recently platelets have been shown to be activated by cryopreservation processes and to undergo procoagulant membrane changes resulting in the generation of platelet-derived microparticles (PMPs), platelet degranulation, and release of platelet-derived growth factors (PDGFs). We assessed the viabilities and the PMP and PDGF levels of cryopreserved platelets, and their relation with thrombin generation.Apheresis platelet concentrates (APCs) from 20 donors were stored for 1 day and cryopreserved with 6% dimethyl sulfoxide. Cryopreserved APCs were kept at -80 °C for 1 day. Thawed APCs (100 mL) were diluted with 20 mL of autologous plasma and specimens were analyzed for viabilities and PMPs by flow cytometry, for thrombin generation by calibrated automated thrombogram, and for PDGFs by enzyme-linked immunosorbent assay testing.The mean PMP and PDGF levels in freeze-thawed APCs were significantly higher (2763±399.4/µL vs. 319.9±80.5/µL, p0.001 and 550.9±73.6 pg/mL vs. 96.5±49 pg/mL, p0.001, respectively), but the viability rates were significantly lower (68.2±13.7% vs. 94±7.5%, p.001) than those of fresh APCs. The mean endogenous thrombin potential (ETP) of freeze-thawed APCs was significantly higher than that of the fresh APCs (3406.1±430.4 nM.min vs. 2757.6±485.7 nM.min, p0.001). Moreover, there was a significant positive poor correlation between ETP levels and PMP levels (r=0.192, p=0.014).Our results showed that, after cryopreservation, while levels of PMPs were increasing, significantly higher and earlier thrombin formation was occurring in the samples analyzed despite the significant decrease in viability. Considering the damage caused by the freezing process and the scarcity of evidence for their in vivo superiority, frozen platelets should be considered for use in austere environments, reserving fresh platelets for prophylactic use in blood banks.Amaç: Son on yıl içerisinde, dondurulup saklanan trombositlerin özellikle travma hastalarında kullanımı ile ilgili önemli bir bilgi birikimi oluşmuştur. Bununla birlikte bu çalışmalarda trombositlerin morfolojik ve fonksiyonel değişikliklerinden çok az bahsedilmektedir. Son zamanlarda dondurulup saklanan trombositlerin aktive olarak trombosit kaynaklı mikropartikül (TKM) oluşumu ve trombosit kaynaklı büyüme faktörü (TKBF) salınımı ile sonuçlanan prokoagulan membran değişiklikleri olduğu saptanmıştır. Çalışmamızda dondurulup saklanan trombositlerin canlılıkları, TKM ve TKBF düzeyleri incelenerek trombin olumuyla ilişkileri değerlendirildi. Gereç ve Yöntemler: Yirmi bağışçıdan alınan aferez trombosit süspansiyonları (ATS) bir gün bekletildikten sonra %6 dimetil sülfoksid ile dondurularak -80 °C’de bir gün saklandı. Trombositler eritildikten sonra 20 mL. otolog, plazma ile seyreltildi ve alınan örneklerden incelemeler yapıldı. Bulgular: Dondurulup çözülmüş ATS’lerdeki TKM seviyeleri tazeATS’lerdekinden anlamlı düzeyde daha yüksekti (2763±399,4/µL ve 319,9±80,5/µL; p0,001). Dondurulup çözülmüş ATS’lerdeki PDGF seviyeleri de taze ATS’lerdekinden anlamlı düzeyde daha yüksekti (550,9±73,6 pg/mL ve 96,5±49 pg/mL; p0,001). Bununla birlikte dondurulup çözülmüş ATS’lerin canlılıkları taze ATS’lere göre anlamlı düzeyde düşüktü (68,2±13,7% ve 94±7,5%, p0,001). Dondurulup çözülmüş ATS’lerin ortalama endojen thrombin potensiyelleri (ETP) taze ATS’lerinkinden istatiksel olarak anlamlı düzeyde yüksekti (3406,1±430,4 nM.min ve 2757,6±485,7 nM.min, p0,001). Ayrıca ETP ile TKM düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı zayıf pozitif korelasyon mevcuttu (r=0,192, p=0,014). Sonuç: Çalışmamızdaki sonuçlar dondurulup çözüldükten sonra ATS’lerdeki trombositlerin canlılıklarında önemli düzeyde azalma olsa da, daha erken ve daha yüksek trombin oluşumunun gerçekleştiğini ve bunun da dondurma işlemi sonrası anlamlı düzeyde artan TKM’ler ile ilişkili olarak meydana geldiğini göstermektedir. Dondurma işlemi ile trombositlerde hasarlanmalar meydana gelmektedir ve dondurulmuş trombositlerin in vivo kullanımlarının taze trombositlere göre üstünlüğü ile ilgili bilimsel kanıtlar yetersizdir. Bu sebeple dondurulmuş trombosit süspansiyonlarının travma şartlarında kullanılmalarının ve taze trombosit süspansiyonlarının ise kan bankalarında, profilaktik kullanım amacıyla bulundurulmalarının daha uygun olacağı değerlendirilmiştir.