Search

Taxes are one of the most important sources of revenue of the state, which is used to meet public expenditures. Taxes, fees, duties, and other such financial obligations shall be imposed, amended, or revoked by law, according to Article 73/3 of the Constitution of the Republic of Turkey. On the other hand, the essential elements of tax (tax subject, taxpayer, taxable event, tax base, tax scale and rate, tax exemption and exception, time of payment) have to be also clearly specified by special tax laws. The power to pass the law belongs to the legislative body, and that power shall also not be delegated. The administrative transactions and acts are established and exercised through the administration in conformity with the constitution and laws. As an important principle in administrative law, the administration is a whole with its formation and functions and shall be regulated by law, according to the constitutional provision. There are two major notions in administrative law and tax law, which are called non-discretionary power and discretion in terms of administrative acts and transactions. Administrative discretion is an exceptional area in tax law because of the principle of the legality of taxation as specified in the constitution. When administrative discretion is concerned, the administration has the possibility to make preferences and choices. However, by the rule of law and principles of the legality of administration, administrative discretion needs to be exercised within the legal boundaries. Here, legal rules identify the boundaries of the discretion of the administration. From this perspective, administrative discretion does not mean arbitrary decisions or arbitrariness and is determined by legal boundaries. In this study, administrative discretion is evaluated in terms of various tax law applications, and administrative transactions in the taxation period., Vergiler, bir devletin kamu harcamalarını finanse etmek için kullanılan en önemli gelir kaynaklarından biridir. Anayasa’nın 73/3. maddesine göre “Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır”. Ayrıca, verginin asli unsurlarının da (verginin konusu, mükellefi, vergiyi doğuran olay, matrah, vergi tarifesi ve oranı, muafiyet, istisna, ödeme zamanı) özel vergi kanunlarında açıkça yer alması gerekmektedir. Kanun çıkarma yetkisi yasama organında olup, bu yetki devredilemez. İdari işlemler ise, Anayasa ve kanunlara uygun olarak idare tarafından tesis edilir. Çünkü Anayasa hükmüne göre; idare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. İdare ve vergi hukukunda idari işlem ve eylemler açısından ‘bağlı yetki’ ve ‘takdir yetkisi’ kavramları karşımıza çıkmaktadır. İdarenin takdir yetkisi, Anayasa’da belirtilen vergilemede kanunilik ilkesi nedeniyle vergi hukukunda istisnai bir alanı oluşturmaktadır. Takdir yetkisinin varlığında, idare bir tercih ve seçim yapma imkânına sahiptir. Ancak, hukuk devleti ve kanuni idare ilkelerinin bir gereği olarak, takdir yetkisinin hukuk kurallarına bağlı olarak ve hukuki sınırlar içerisinde kullanılması önem arz etmektedir. Burada, hukuk kuralları idarenin takdir yetkisinin sınırlarını belirler. Bu bakımdan idarenin takdir yetkisi kesinlikle keyfi kararlar veya keyfilik anlamına gelmez ve yasal sınırlarla belirlenir. Bu çalışmada idarenin takdir yetkisi, çeşitli vergi hukuku uygulamaları ve vergilendirme sürecinde ortaya çıkan idari işlemler açısından değerlendirilmiştir.

Devletlerin artan ihtiyaçları neticesinde vergi gelirlerini arttırabilmesinin en önemli aracı vergiye gönüllü uyumun sağlanmasıdır. Bu noktada vergiye gönüllü uyumun ölçülmesi büyük önem arz etmektedir. Söz konusu önem doğrultusunda çalışmanın amacı, mükelleflerin vergiye gönüllü uyumu üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesidir. Bu amaçla çalışmada lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; referans grupları, vergi affı, vergi oranları, vicdan azabı, vergi denetimi, dini duyarlılık ve vergi bilgisi değişkenlerinin mükelleflerin vergiye gönüllü uyumu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi varken; vergi cezaları, vergi idaresinin etkinliği ve adaleti ile gelir değişkenlerinin ise istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunmamıştır., The most important tool for states to increase tax revenues for their increasing expenditure is to maintain voluntary tax compliance. At this point, measuring voluntary tax compliance is significantly essential. In line with this importance, the purpose of the study is to determine the factors that affect taxpayers’ voluntary tax compliance. For this purpose, logistic regression analysis is used in the study. According to the results, the variables of reference groups, tax amnesty, tax rates, remorse, tax audit, religious sensitivity, and tax information have statistically significant effects on taxpayers’ voluntary tax compliance. Tax penalties, efficiency, and fairness of tax administration, and income variables do not have a statistically significant effect.

Hukukun üstünlüğü ve keyfiliğin önüne geçilmesi adına vergilerinkanuniliği ilkesi oldukça önem arz etmektedir. Vergileme sürecinin optimalitesiancak idarenin takdir yetkisinin sınırlandırılmasıyla sağlanabilir. Aksi takdirdeiktidarlar, mutlak güçlerini vergileme sürecine de sirayet ettirebileceklerdir.Anayasa’nın 73/4. maddesinde; vergilemeye ilişkin belirli unsurlarda,kanunlarda belirlenen sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisi Cumhurbaşkanı’na verilmiştir. Ancak, bu yetkinin sınırlarının çizildiği görülmektedir. Vergilerin kanuniliği ilkesinin sınırlarının aşılması, demokratik hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmamaktadır. Çalışmanın amacı, güncel yargı kararları ışığında vergilerin kanuniliği ilkesini irdelemektir. Konunun diğer vergilendirme ilkelerine etkisinin de ele alındığı çalışmada, çelişkili yargı kararlarına da yer verilmiştir. Ayrıca ilkenin içeriği, vergilendirme sürecini de oluşturduğundan konumuz kapsamında değerlendirme yapılmıştır. Bu bağlamda çalışmada, vergi idaresinin etkinliğinin ve mükelleflerin güven duygusunun arttırılması adına da bazı önerilerde bulunulmuştur.

Revenue-based taxation procedure is regulated by the Law7104 and the article 38 of the Value Added Tax (VAT) 3065 Law. No. 718 of06.02.2019 of Presidential Decision which published in the Official Gazettedated 07.02.2019 and numbered 30679 has been issued for the first time on thesector and tax rate and it will be implemented from 01.03.2019, and the publictransport activities carried out by bus companies exclusively engaged indomestic passenger transport activities by bus within the provincial boundariesare included in the revenue-based taxation procedure. In the revenue-basedtaxation system, VAT is calculated as revenue and paid to the government andrecorded as expenditure. Essentially, this procedure aims at voluntary taxcompliance. However, this system has some pros and cons. In this study, thesepros and cons will be evaluated together and what to do about the system willbe discussed., 7104 sayılı Kanun ile 3065 sayılı Katma DeğerVergisi (KDV) Kanunu’nun 38. maddesi başlığıyla birlikte hasılat esaslıvergilendirme usulü düzenlenmiştir. 07.02.2019 tarih ve 30679 sayılı ResmiGazete’de yayımlanan 06.02.2019 tarih ve 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’ndahasılat esaslı vergilendirme usulü uygulanacak sektör ve vergi oranı konusundailk düzenleme yapılarak 01.03.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere,münhasıran şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyeti ile iştigal eden otobüsişletmelerinin münhasıran il sınırları içerisinde otobüsle yapmış olduklarıtoplu taşıma faaliyetleri hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamınaalınmıştır. Hasılat esaslı vergilendirme sisteminde KDV hasılat bazlı olarakhesaplanarak, devlete ödenmekte ve gider olarak yazılmaktadır. Esas olarak buusul ile, mükelleflerin vergiye gönüllü uyumu hedeflenmiştir. Ancak bu sistem, bazıavantaj ve dezavantajları içerisinde barındırmaktadır. Çalışmada, bu avantaj vedezavantajlar birlikte değerlendirilerek, sisteme ilişkin yapılması gerekenlerele alınacaktır.

Vergilendirmede mükellef ile vergi idaresi arasındaki en hassas nokta, vergi incelemesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Vergi inceleme süreci, vergisel işlemler bakımından önemli hak ve yükümlülükler getirmektedir. İdare, mükellefleri incelemeye tabi tutabildiği gibi mükelleflerin de inceleme sürecinde birtakım hakları bulunmaktadır. Özellikle 1990'lı yıllardan itibaren ön plana çıkan mükellef hakları, dünyada da oldukça popüler hale gelmiş durumdadır. Gelir idarelerinin yeniden yapılandırılma sürecinin bir uzantısı olan mükellef hakları konusu daha fazla gündeme gelmeye başlamıştır. Ülkeler konu üzerinde ciddi çalışmalar yaparak çeşitli enstrümanlar aracılığıyla mükellef hakları üzerine çalışmalar gerçekleştirmektedir. Vergi idarelerinin değişen yapısının mükellef haklarının önem kazanmasındaki payı oldukça fazladır. İncelemenin başlangıcından bitişine kadarki olan pek çok aşamada mükellefler haklarını talep edebilmektedir. Mükellefler haklarını talep ederken inceleme elemanları ve idarenin de talep edebileceği pek çok hak bulunmaktadır. Bu hakların birçoğu temelini anayasadan almaktadır. Haklar ile ödevlerin ise, yakın ilişki içerisinde olduğu unutulmamalıdır. Mükellefler, haklarına saygı gösterilmesini ve bu haklardan faydalanabilmeyi beklerken idare ise, mükelleflerin ödevlerine gerekli özeni göstermesini beklemektedir. Bu çalışmanın amacı, mükellef hakları ile ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olunmasını sağlayarak, seçilmiş ülke örnekleri üzerinden vergi inceleme sürecindeki mükelleflerin hak ve ödevlerinin tespitini sağlamaktır. Aynı zamanda seçilmiş ülke örnekleri üzerinden, Türkiye'de vergi inceleme sürecinde hak ve ödevler yargı kararları ışığında değerlendirilmekte ve bazı çözüm önerileri üzerinde durulmaktadır. The most sensitive point in taxation between taxpayer and tax administration is tax inspection. Tax inspection process brings important rights and obligations in terms of tax transactions. Taxpayers can be subject to inspection by administration as well as taxpayers have some rights in the inspection process. Taxpayer rights, which have come to the forefront especially since 1990s, have become very popular in the world. The issue of taxpayers' rights, which is an extension of there structuring process of the revenue administrations, has started to come up more and more. Countries are carrying out critical studies on the rights of taxpayers through various instruments. The changing structure of tax administrations has a considerable share in the importance of rights of taxpayers. Taxpayers can demand their rights in many stages from the beginning to the end of the inspection. As well as taxpayers are demanding their rights, the inspectors and the administration have many rights to be demanded. Many of these rights are based on the constitution. It should be noted that rights and duty are in close relation. While the taxpayers expect to be respected and benefit from these rights, the administration expects the taxpayers to pay due attention to their duties. The aim of this study is to provide detailed information about the rights of taxpayers and to determine the rights and duties of taxpayers in the tax inspection process through the examples of selected countries. At the same time this study considers rights and duties in tax inspection process in Turkey in the light of the judicial decisions and over samples of selected countries and focuses on solution suggestions. 373

Today taxes have importance in terms of economic, fiscal and political.Taxes are collected by the government for the finance of public services eitherdirectly or indirectly by adding them to the prices of some goods or services.Value Added Tax (VAT) is one of the indirect taxes. In VAT, taxpayers are notthe final bearer of the tax but are the intermediary agencies who collects thetax from the final consumer on behalf of the government. This tax is a type oftax that is rapidly spreading and maintaining its importance all over theworld. In Turkey, many types of taxes are changed over time. VAT is also amongthe taxes that are needed to make these changes by the time of progress. Lastyear, after the former Minister of Finance Naci Ağbal’s statements related toreform on transition to British Model of VAT started a debate on thisissue. In this context of the study, incase of adoption and application of the British VAT Model to our country,possible outcomes will be tried to be identified and evaluated., Günümüzde vergiler; iktisadi, malive politik açıdan büyük önem arz etmektedir. Vergiler, kamu hizmetlerininfinansmanı için devlet tarafından ya doğrudan ya da bazı mal veya hizmetlerinfiyatlarına eklenerek dolaylı olarak toplanmaktadır. Katma Değer Vergisi (KDV),dolaylı olarak toplanan vergiler arasında yer almaktadır. KDV’de mükelleflerverginin nihai yüklenicisi olmayıp, vergiyi idare adına nihai tüketicidentahsil eden aracı durumundadır. Bu vergi, tüm dünyada hızla yayılan ve öneminikoruyan bir vergi türüdür. Ülkemizde zaman içerisinde birçok vergi türündedeğişiklikler yapılmaktadır. KDV de zaman içerisinde bu değişikliklerinyapılmasına ihtiyaç duyulan vergiler arasındadır. Geçtiğimiz yıl, eski MaliyeBakanı Naci AĞBAL’ın KDV’de İngiliz Modeli’ne geçilmesi ile ilgili reformaçıklamalarının ardından İngiliz KDV Modeli tartışılmaya başlanmıştır. Bukapsamda çalışmada, İngiliz KDV Modelinin ülkemizde benimsenmesi ve uygulanmasıdurumunda ortaya çıkabilecek olası durumlar tespit edilmeye ve değerlendirilmeyeçalışılacaktır.

Disputes between the administration and the taxpayers may be the subject in terms of authority, form, reason, subject and purpose of the administrative transactions. These disputes may cause from tax authorities as well as taxpayers due to different reasons. In terms of taxpayers, tax losses are on the agenda when they do not obey obligations most of the time. The main reason of the tax disputes are the delinquent or incomplete payment or incompleteness of the tax constitutes, differences of opinion arising from the interpretation of legislation between the tax administration and taxpayers who are obliged to apply tax laws and so on. Whatever the reason, when a dispute comes in all cases, both the administration and the taxpayers are in a position to find a solution in a short term. These remedies are not limited with administrative and judicial remedies. The alternative dispute resolution methods which are discussed nowadays, the taxpayer rights at this stage are also of great importance. For this reason, in this study alternative dispute resolution methods and taxpayers' rights that may arise at this stage have been evaluated. Furthermore, “invitation to explanation”, which is a new practice for Turkish tax law, has been discussed as an alternative resolution., İdari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu, maksat unsurları bakımından idare ile mükellefler arasında uyuşmazlıklar söz konusu olabilmektedir. Bu uyuşmazlıklar farklı sebeplerden dolayı vergi idaresinden kaynaklanabileceği gibi vergi mükelleflerinden de kaynaklanabilmektedir. Mükellefler yönüyle yükümlülüklere aykırı hareketler sebebiyle de çoğu zaman vergi kayıpları gündeme gelmektedir. Verginin kasten veya hataen hiç ödenmemesi ya da eksik ödenmesi, vergi kanunlarını uygulamak durumunda olan vergi idaresi ile mükellefler arasında mevzuatın yorumundan kaynaklanan görüş farklılıkları gibi hususlar uyuşmazlıklarının ana sebeplerini oluşturmaktadır. Her ne sebeple olursa olsun tüm durumlarda bir uyuşmazlık gündeme gelse de, gerek idare ve gerekse de mükellefler yönüyle bunun kısa sürede çözümü arzulanan bir durumdur. Bu çözüm yolları da idari ve yargı çözüm yolları ile sınırlı kalmamaktadır. Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının tartışıldığı günümüzde, bu aşamadaki mükellef hakları da büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple de çalışmada, alternatif uyuşmazlık çözüm yolları ve bu aşamada ortaya çıkabilecek mükellef hakları değerlendirilmiş, ayrıca Türk vergi hukukuna yeni bir uygulama olarak giren “izaha davet” müessesesi alternatif bir çözüm yolu olarak tartışılmıştır.

İdari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu, maksat unsurları bakımından idare ile mükellefler arasında uyuşmazlıklar söz konusu olabilmektedir. Bu uyuşmazlıklar farklı sebeplerden dolayı vergi idaresinden kaynaklanabileceği gibi vergi mükelleflerinden de kaynaklanabilmektedir. Mükellefler yönüyle yükümlülüklere aykırı hareketler sebebiyle de çoğu zaman vergi kayıpları gündeme gelmektedir. Verginin kasten veya hataen hiç ödenmemesi ya da eksik ödenmesi, vergi kanunlarını uygulamak durumunda olan vergi idaresi ile mükellefler arasında mevzuatın yorumundan kaynaklanan görüş farklılıkları gibi hususlar uyuşmazlıklarının ana sebeplerini oluşturmaktadır. Her ne sebeple olursa olsun tüm durumlarda bir uyuşmazlık gündeme gelse de, gerek idare ve gerekse de mükellefler yönüyle bunun kısa sürede çözümü arzulanan bir durumdur. Bu çözüm yolları da idari ve yargı çözüm yolları ile sınırlı kalmamaktadır. Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının tartışıldığı günümüzde, bu aşamadaki mükellef hakları da büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple de çalışmada, alternatif uyuşmazlık çözüm yolları ve bu aşamada ortaya çıkabilecek mükellef hakları değerlendirilmiş, ayrıca Türk vergi hukukuna yeni bir uygulama olarak giren “izaha davet” müessesesi alternatif bir çözüm yolu olarak tartışılmıştır., Disputes between the administration and the taxpayers may be the subject in terms of authority, form, reason, subject and purpose of the administrative transactions. These disputes may cause from tax authorities as well as taxpayers due to different reasons. In terms of taxpayers, tax losses are on the agenda when they do not obey obligations most of the time. The main reason of the tax disputes are the delinquent or incomplete payment or incompleteness of the tax constitutes, differences of opinion arising from the interpretation of legislation between the tax administration and taxpayers who are obliged to apply tax laws and so on. Whatever the reason, when a dispute comes in all cases, both the administration and the taxpayers are in a position to find a solution in a short term. These remedies are not limited with administrative and judicial remedies. The alternative dispute resolution methods which are discussed nowadays, the taxpayer rights at this stage are also of great importance. For this reason, in this study alternative dispute resolution methods and taxpayers' rights that may arise at this stage have been evaluated. Furthermore, “invitation to explanation”, which is a new practice for Turkish tax law, has been discussed as an alternative resolution.

Electronic commerce (e-commerce), took part in our lives with technological advancements. It holds a significant place in the daily lives especially thanks to widespread use of internet. However, it can be seen that there are some deficiencies and problems with taxation of e-commerce, based on modern laws. Among the most significant ones of these issues are determination of the liability, concept of workplace, definition of the act that is subject to tax, and the characteristics of the profit. Such issues are not as simple that a given market can solve. Thus, global measures has to be taken and common path should be followed. Also, it causes serious income losses due to the tax base determination problems. This study assess those issues under the perspective of OECD and EU too., Elektronik ticaret (e-ticaret), yaşanan teknolojik gelişmelerle beraber hayatımıza girmiştir. Özellikle internetin yaygınlaşmasıyla beraber e-ticaret günlük hayatta oldukça önemli bir yer edinmiştir. Fakat, e-ticaretin vergilendirilmesiyle ilgili günümüz kanunlarına bakıldığında bir takım problemlerin veya eksikliklerin olduğu görülmektedir. Bunlar özellikle mükellefiyetin belirlenmesi, işyeri kavramı, vergiyi doğuran olayın tespiti ve elde edilen kazancın niteliği gibi konulardır. Bu gibi konular, piyasanın kendi içinde tek başına çözüme kavuşturabileceği kadar basit değildir. Bu sebeple küresel anlamda adımlar atılarak, ortak bir yol izlenmelidir. Ayrıca temelde, matrah tespiti problemlere yol açarak devletler açısından ciddi bir gelir kaybına neden olmaktadır. Bu çalışmada e-ticaret sorunu, OECD ve AB’nin de bakış açısıyla birlikte ele alınıp, değerlendirilecektir.

Gelir Vergisi Kanunu uygulamalarında uluslararası sözleşmeler kapsamında birtakım sorunlar yaşanmaktadır. Esas itibariyle yaşanan bu sorunların vergileme açısından araştırılması gerekmektedir. Özellikle Gelir Vergisi uygulamalarında hakların vergilendirilmesi konusu ayrı bir önem arz etmektedir. Gayrimaddi hakların gerçek kişiler açısından vergilendirilmesinde, bu hakların kişilerin zilyetinde bulunmaları, bu hakların iktisadi bir işletmeye dahil olması, kanuni mirasçıları ve dahil olduğu gelir unsurlarının vergilendirilmesi farklılık göstermektedir. Bu farklılık, bu hakların satışı veya kiralanması halinde değerlendirilmesi açısından ayrı ayrı ele alınmalıdır. Gayrimaddi haklar içerisinde yer alan telif hakkı ve patent gelirlerinin müellifleri, mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları açısından değerlendirilmesi sonucunda kazancın niteliğinin ortaya konulması konumuz çerçevesinde ele alınacaktır. Ayrıca istisna uygulamaları, kaynakta vergilendirme ve uluslararası sözleşmelerin kapsamı açısından içeriği itibariyle de makalede değerlendirilecektir., There are some problems about practicing the income law within the context of international agreements. These problems should be inquired in terms of taxation. The issue of taxation of rights is very important especially in terms of income taxation practices. In taxation of the incorporeal rights, there is a difference between the case in which these rights are held by person, these rights are held by commercial enterprise, taxation of legal heirs and the corresponding items of income. This difference should be dealt with separately in terms of the evaluation of the selling and renting of these rights. This article will reveal the characterisitcs of the income by assessing the copyrights of authors and inventors and patent income, which are classified as incorporeal rights, and legal heirs of these. Exception implementations will also be evaluated from the respect of taxation at source and scope of international agreements.

Katma Değer Vergisi'ndeki tevkifat müessesesi tam ve kısmi tevkifat olarak ikiye ayrılmaktadır. Tam tevkifat uygulamasında verginin tamamı, kısmi tevkifat uygulamasında ise verginin bir kısmı kesilerek vergi dairesine beyan edilir. 26.04.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak ve 01.05.2014 tarihinden itibaren uygulamaya konulan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile bugüne kadar yayımlanan 123 adet Katma Değer Vergisi Genel Tebliği yürürlükten kaldırılarak bu alandaki karmaşıklık sona erdirilmiştir.Çalışmanın birinci bölümünde sorumluluk kavramı ve Vergi Hukuku'nda sorumluluk konusu açıklanmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde ise, Katma Değer Vergisi'nin teorik yapısı ele alınarak, Katma Değer Vergisi'nde sorumluluğun genel çerçevesine yer verilecektir. Son bölümde ise, Katma Değer Vergisi'nde sorumluluk uygulaması ayrıntılı bir şekilde ele alınarak açıklanmaya çalışılacaktır. Stoppage mechanism of Value Added Tax cosists of complete stoppage, and partial stoppage. Complete stoppage is applied by full tax cut, as partial stoppage is declaration of a part of the tax to tax office. By General Implementation Advice, announced in 26.04.2014 by the official gazette and put into action as of 01.05.2014, 123 older Value Added Tax General Advices have been repealed to cope with the ambiguity on the subject.In the first chapter of the study, liability concept, and liability understanding in terms of Tax Law has been explained. Theoretical pattern of Value Added Tax is discussed in second chapter, including the general guidelines of liability in Value Added Tax. Implementation of liability in Value added Tax is discussed in detail in the last chapter. 168