Search

Her geçen gün azalan fosil yakıtlar insanlığı yenilenebilir enerji kaynaklarının arttırılması konusunda yeni çalışmalara ve arayışlara sürüklemektedir. Biyodizel yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde önemli bir paya sahiptir. Bu çalışmanın amacı Uludağ Üniversitesi Gemlik Sunğipek Asım Kocabıyık Yerleşkesinde ortaya çıkan atık yağlardan üretilebilecek biyodizel potansiyelinin belirlenmesi ve transesterifikayson yöntemi kullanarak elde edilen biyodizeli yerleşkede tarımsal ve genel amaçlı faaliyetlerde kullanılan tarım traktöründe yakarak yıllık yakıt tüketiminin bir kısmını üretilen biyodizel ile karşılamaktır.

Tekniğine uygun tarımı uygulayabilmek, işleri zamanında ve düşük maliyetle yapabilmek, standart ve kaliteli ürün elde edebilmek için ceviz tarımında mekanizasyon uygulamalarının gerekliliği açıktır. Özellikle cevizin hasat ve hasat sonrası dış yeşil kabuğunun soyulması işlemleri ile birlikte ve devamında hızla kurutulması işleminin hem maliyetinin ve gerekli işgücünün yüksek ve hem de işlemlerin tekniğine uygun olarak yapılabilmesi için zamanın çok kısıtlı olması nedeniyle ülkemizde imalatı, bakımı, onarımı ve kullanımı kolay, ülkemiz koşullarında uygulanabilirliği yüksek olan bir ceviz kurutma makinasına ihtiyaç vardır. Bu nedenlerle, bu çalışmada, bir "Ceviz Kurutma Makinası"'nın ülkemiz koşullarına uygun olarak geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç için, gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ve sanayi halinde olan hava üflemeli kurutma sisteminin ülkemiz koşullarına adaptasyonunu sağlayarak bir Ceviz Kurutma Makinası geliştirilmiştir. Bunun için makine önce projelenmiş olup, ulusal sanayimizde yapımı gerçekleştirilmiştir. Ceviz tip ve çeşitleriyle yapılan deneme çalışmalarıyla makinada yapılan gerekli ayarlama ve düzenlemeler ile makine cevizi kurutmaya hazır hale getirilmiştir. Daha sonra farklı kapasitelerdeki makinaların üretimi için gerekli olan üretim verilerini hesaplayan bir bilgisayar programı hazırlanmış olup, ülkemiz koşullarına uygun ve tamamen kendi imkânlarımızla üretimini yapabileceğimiz bir Ceviz Kurutma Makinası geliştirilmiş ve Türk çiftçisinin hizmetine sunulmuştur IMPROVING WALNUT (Juglans regia L.) DRYING MACHINE Implement appropriate cultivation techniques work on time and low cost make the standard and quality products is the need to obtain the walnut farming mechanization practices. Especially harvesting and post harvest operations includes peeling of the outer shell of green walnuts and the continuation of the rapid drying process, along with the high cost of labor and the necessary techniques and procedures as well as due to a very limited time there is a needing to produce a dryer machine which should be has maintenance and repair low cost and easy use, appropriate properties to our country’s conditions. For these reasons a "Walnut Dryer" in accordance with the terms intended of development of our country in this study. For this purpose, forced air–drying systems are widely used in developed countries. forced air–drying system was adapted to conditions of our country to develop a Walnut Dryer. After the projection of the machine which was produced by national industry. the trial setting and the necessary arrangements of walnut machine was applied according to type and variety of walnut and to get ready for drying. Then a computer program was designed to calculate necessary data for different capacity production. totally self developed a Walnut Dryer was produced accordance with the terms of our country

Bu çalışmada tarladan yeni hasat edilmiş ıspanak (Spinacia oleracea L.) bitkisi havayla ve suyla ön soğutulmuştur. Ön soğutma işlemlerinden önce ürünler 5000 (± 10) gr olacak şekilde tartılarak plastik kasalara yerleştirilmişlerdir. Havayla ve suyla soğutma işlemleri, ürünlerin sıcaklıkları 23°C’lik ilk sıcaklık değerinden den 1°C’lik depolama sıcaklığına ulaşıncaya kadar sürdürülmüştür. Ön soğutma sistemlerinin her birinde soğutucu akışkan olarak Freon 12 (R 12) gazı kullanılmıştır. Soğutma çevrimine ilişkin Rankine Çevrimine göre çevrimin köşe noktalarını oluşturan basınç (P), hacim (v), sıcaklık (T), entalpi (h), ve entropi (s) değerleri belirlenmiştir. Soğutma sistemlerinin toplam ısısı (soğuk ortamdan kaldırılan ısı) (Q4,1) havayla ön soğutma sisteminde 1493.169 kj, suyla ön soğutma sisteminde ise 1829.331 kj olarak bulunmuştur. Ayrıca bu çalışmada, sıcak ortama verilen ısı (Q2,3) havayla ön 1620.293 kj, suyla ön soğutma sisteminde ise 1985.074 kj olarak hesaplanmıştır. Kompresöre verilen iş (W1,2) ise havayla ön soğutma işleminde 127.124 kj, suyla ön soğutma sisteminde ise 155.743 kj olarak bulunmuştur

Tekniğine uygun tarımı uygulayabilmek, işleri zamanında ve düşük maliyetle yapabilmek, standart ve kaliteli ürün elde edebilmek için ceviz yetiştiriciliğinde mekanizasyon uygulamalarının gerekliliği açıktır. Özellikle cevizin hasat işlemleri hem maliyetinin ve işgücünün yüksek ve hem de işlemlerin tekniğine uygun olarak yapılabilmesi için zamanın çok kısıtlı olması nedeniyle ülkemizde imalatı, bakımı, onarımı ve kullanımı kolay, maliyeti düşük, ülkemiz koşullarında uygulanabilirliği yüksek olan hasat makinalarına ihtiyaç vardır. Bu nedenlerle, bu çalışmada, ülkemiz koşullarına uyarlanabilmesi açısından bir gövde sarsıcı hasat makinası satın alınmış ve dal sarsıcı hasat makinası yaptırılmıştır. Bu amaç için, gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ve sanayi halinde olan hasat işlemlerinin ülkemizde de kolayca yapılabilmesi için yukarıda sözü edilen makinalar temin edilerek projede kullanılmış ve çalışmadan elde edilen veriler ışığında üreticilerimizin hizmetine sunulmuştur. Satın alınan gövde sarsıcı hasat makinası yapılan ön çalışmalar sonucu, tutma pensesi kapanma aralığı 20 cm’den sıfıra indirilmiştir. Dal sarsıcı hasat makinası genliği 7 farklı ölçüde ayarlanabilir hale getirilmiştir. Deneme bahçesinde ağaç taç hacmi, gövde ve taç yüksekliği, gövde çapı gibi bazı ağaç özellikleri tesbit edilmiştir. Olgunlaşma zamanında meyve kopma kuvvetleri dinamometre ile ölçülmüş, ethephone’un etkisi tespit edilmiştir. Gövde sarsıcı, dal sarsıcı makinalar ve sırıkla hasat yapılmış, yöntemlerin etkinlikleri ve zaman kıyaslamaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalarda ceviz hasadında gövde sarsıcı hasat makinası kullanmanın daha avantajlı olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma TÜBİTAK Kamag 106 G 152 Nolu proje ile desteklenmiştir.

Sanayi atıkları, hayvansal atıklar ve tarım kaynaklı atıklardan elde edilen biyogaz ile biyoenerjinin kullanımı hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde yaygınlaşmaktadır. Yapılan çalışmada; biyogaz hakkında genel bilgiler verilmiş olup, bu bilgiler ışığında 1000 büyük baş hayvan kapasitesine sahip bir tarım işletmesinin atıkları ile kurulacak biyogaz tesisi için tasarımsal ve mali hesaplamalar yapılmıştır.Tesiste oluşacak hayvansal atık miktarı 8.030 ton/yıl olacağı öngörülerek, atık kombinasyonuna eklenecek su miktarı, ön dengeleme havuzu hacim ve boyutları, reaktör hacim ve boyutları, gübre depolama havuzu hacim ve boyutları hesaplanmıştır. Bekletme süresi, ekonomik analizler ve önceki çalışmalar referans alınarak seçilmiştir. Biyogaz tesisinin işlem akışı hakkında bilgi verilmiştir.Kurulacak olan 125 kW elektrik üretim kapasitesindeki tesis için tüm gelir ve gider kalemleri dikkate alınarak maliyet analizleri yapılmıştır. Bu analizler sonucunda, tesise yapılan yatırımın geri dönüş süresi 4 yıl, tesisin amortisman süresinden sonra elde edeceği yıllık gelir 105.753,00 € olarak hesaplanmıştır. Tesisin çalışma süresi minimum 20 yıl olarak öngörülmüştür. Biogas and bioenergy which obtained from industrial wastes, animal manure, and agricultural wastes are becoming widespread in both developed and developing countries. In this study, general information about biogas has been given. Base on this information, design and financial calculations have been made for a biogas plant that is going to be feed by a farm which has 1000 cattle capacity.The amount of animal waste has been estimated at 8.030 tons per year. The amount of water to be added to the manure combination, the volume, and dimensions of the pre-equilibrium pool, reactor, manure storage pool has been calculated considering the estimation. Detention period has been selected by considering economic analyzes and previous studies. Information has been given about flow chart of the biogas plant.Cost analyzes have been made by considering all income and expense items of the biogas plant which has 125 kW electricity production capacity. As a result of these analyzes, biogas plant's redemption period has been calculated as 4 years. Biogas plant's annual income after the redemption period has been calculated as 105.753,00 €. Running time predicted as at least 20 years. 84

Nüfusun her geçen gün artmasına rağmen kullanılan fosil yakıtların gün geçtikçe azalması dünyamız için alternatif enerji kullanımını daha da önemli hale getirmektedir. Ulaşım sektörünün giderek büyümesi ve çevresel kirlenme gibi faktörler biyoyakıt kullanımını ve bu konu hakkındaki çalışmaları çarpıcı kılmaktadır. Günümüzde biyodizelin yağlı tohumlardan elde edilmesinin yanı sıra yağlı organik atıklardan da elde edileceği bilinmektedir. Yapılan çalışmada kanola ve büyük baş hayvan böbrek iç yağlarından biyodizel elde edilmiştir. Literatür incelemelerinde hiçbir şekilde kullanımı olmayan tamamen atık niteliğindeki büyük baş hayvan böbrek iç yağlarının biyodizel şeklinde değerlendirilmesine dair bir çalışma ya da projeye rastlanmamıştır. Elde edilen biyodizellerin çeşitli teknik özelliklerine bakılmıştır. Bakılan teknik özelliklerden yoğunluk, pH, viskozite, bakır çubuk korozyonu, parlama noktası ve ısıl değer sonuçları her iki materyalden üretilen biyodizellerin istenilen standartlarda olduğunu göstermiştir. Kanoladan elde edilen biyodizelin maksimum verimi %100 iken büyük baş hayvan böbrek iç yağından elde edilen biyodizelin maksimum verimi %95,83 olarak hesaplanmıştır. Her iki materyalden elde edilen biyodizellerin bulutlanma, akma ve donma noktalarının biyodizel için istenen standartların üstünde olduğu ve bu değerlerin düşürülmesi için donma noktası düşürücü kimyasallar kullanılması gerektiği ya da üretilen biyodizellerin ülkemizdeki sıcak bölgelerde kullanılması gerektiği saptanmıştır. Çalışmada bakılan teknik özelliklerin birbiriyle olan ilişkileri de kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. İncelenen teknik özelliklerin birbirleriyle anlamlı pozitif ve negatif, doğrusal ya da doğrusal olmayan pek çok ilişkisinin olduğu görülmüştür. Yapılan literatür araştırmalarında teknik özelliklerin arasındaki ilişkilerin incelendiği bir çalışmaya rastlanmamıştır. Although the population is increasing day by day, the ever-decreasing fossil fuels make the use of alternative energy much more important for our world. Factors such as the growing transport sector and environmental pollution have made biofuel usage important today. It is known that biodiesel from the most important biofuels can be obtained from fatty seeds as well as from fatty organic wastes. In the study, biodiesel was obtained from rapeseed and large ruminant kidney oil. Large ruminant oil is a completely environmental waste, and there is no literature on the use of these oils as biodiesel. In this study, various technical properties of biodiesel obtained from both kidney oil and rapeseed oil were examined. Depending on the density, pH, viscosity, copper rod corrosion, flash point and thermal index results, it was determined that biodiesel obtained from both kidney and rapeseed oil was in compliance with the standards. The maximum yield of biodiesel obtained from rapeseed was 100%, while the maximum yield of biodiesel obtained from large ruminant kidney oil was calculated as 95.83%. It has been determined that the cloudy, flow and freezing point values of biodiesel obtained from large ruminant kidney oil are not in accordance with biodiesel standards. The use of biodiesel produced from kidney oils in hot regions and warm seasons in our country is another solution for making this fuel available. Within the scope of this study, the linear and nonlinear relationships of the specifications with each other are also studied extensively. Among the technical features examined, it was found that there were many positive and negative aspects, linear or non-linear, at many significant levels. In the scientific literature, another study examining the relations between technical properties was not found. Dekalp Örnek Et Kasap

In this study, the potential of animal manure of the Application Research Centres of the Faculty of Agriculture and the Ranch of Veterinary Medicine and located within the boundaries of Görükle Campus at Uludağ University, the waste of rapeseed, sunflower, and wheat production of the Agricultural Research and Application Centre at the Agricultural Faculty and food waste of all dining halls, restaurants and cafeterias, particularly the Central Dining Hall, situated on the campus was determined in order to determine the biogas potential of the campus. As the dry matter, based on the organic waste potential, the biogas potential relating of the campus was calculated to be 499962.91 m 3 . It was determined that 17.95% of this potential consisted of animal manure, 46.15% of it consisted of agricultural production waste and 35.90% of it consisted of food waste. It was calculated that the electric energy potential obtained by transforming the biogas potential into electric energy by means of a generator was 980.22 MWh.

Mechanical forces exerted on apples in wooden crates during the transport period from the harvest to market stage, as well as the damage caused by these forces were determined. Typical wooden crates as specified in Turkish Standard, TS 3766, and widely used in apple transport in Turkey were used in the study. Apples were placed into containers in three layers. Force measurements were made at a total of 21 measurement points. Containers were placed onto free fall, horizontal impact and vibration simulators in the laboratory and the free-fall force in vertical direction, horizontal impact forces in vertical and horizontal directions and vibration forces in vertical and horizontal directions were measured. The means of free fall, horizontal impact and vibration forces were used to calculate the values of mechanical forces acting on the crates during transport. The correlation between mechanical force and damage was linear in both apple cultivars and a significant correlation was found for apple cultivars Granny Smith and Starkspur Golden Delicious, respectively. Significant differences between the damage at the lower and the uppermost layers were observed in both apple cultivars.

Her geçen gün azalan fosil yakıtlar insanlığı yenilenebilir enerji kaynaklarının arttırılması konusunda yeni arayışlara itmektedir. Biyodizel yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde önemli bir paya sahiptir. Ham maddesi hayvansal ve bitkisel kökenli yağ olan biyodizel ülkemiz tarımı içinde önem arz etmektedir. Biyodizel toksin olmayan, doğada kolay bozulabilen ve çevreci bir yakıttır. Geleneksel dizel motorlarında değişikliğe gerek kalmadan kullanılabilmektedir. Bu çalışmada laboratuvar ölçekli bir biyodizel tesisi projelendirilerek imal edilmiş ve imal edilen bu tesiste ormanlarımızda doğal olarak yetişen, halk arasında `Delice` adı verilen yabani zeytinden elde edilen yağın biyodizeli transesterifikasyon yöntemi ile üretilmiştir. Üretilen biyodizelin en önemli parametrelerinden olan kinematik viskozitesi ile birlikte özgül ağırlığı, iyot sayısı, parlama noktası ve ısıl değerleri teste tabi tutulmuştur. Yapılan testler sonucunda yabani zeytinyağı biyodizelinin kinematik viskozitesinin 4.93 mm2/s, özgül ağırlığının 0.883 g/cm3, iyot sayısının 82 g iyot/100g, ısıl değerinin 41300 kj/kg olarak TS 14214 standardına uygun olduğu parlama noktası olarak 60 0C ile C1190 standardında olduğu saptanmıştır. Every day diminishing fossil fuels is pushing humanity for new alternatives for the increase of renewable energy sources. Biodiesel has a significant share of renewable energy sources. Biodisel produced from vegetable oils and animal fat products synthesized from natural raw materials are having a strong importance for our country. Biodiesel is a non-toxin, perishable in nature and environmentally friendly fuel. It can be used in conventional diesel engines without modification. This study is the production of a Laboratory-scale biodiesel facility which can be used in the manufacture of biodiesel and determination of biodiesel fuel properties by transesterification method which will be produced from wild olive (oleaoleaster) that grows naturally in our forests and named as `Delice` among the people. Together with kinematic viscosity of the produced biodiesel which is one of the most important parameters, its specific gravity, iodine number, flash point and calorific value were tested. The tests produced the results that the kinematic viscosity of wild olive biodiesel is 4.93 mm2/s, its specific gravity is 0.883 g/cm3, its iodine number is 82 g iodine/100g and its calorific value is 41300 kj/kg, which is in accordance with TS 14214 standard. Its flash point is 60 0C, which has the C 1190 standard. 88

Her geçen gün azalan fosil yakıtlar insanlığı yenilenebilir enerji kaynaklarının arttırılması konusunda yeni arayışlara itmektedir. Biyodizel yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde önemli bir paya sahiptir. Ham maddesi hayvansal ve bitkisel kökenli yağ olan biyodizel ülkemiz tarımı içinde önem arz etmektedir. Biyodizel toksin olmayan, doğada kolay bozulabilen ve çevreci bir yakıttır. Geleneksel dizel motorlarında değişikliğe gerek kalmadan kullanılabilmektedir. Bu çalışmanın amacı biyodizelin üretilmesinde kullanılacak olan laboratuvar ölçekli bir biyodizel tesisinin projelendirilerek imal edilmesi ve imal edilen bu tesiste çeşitli bitkisel yağ kaynaklarından biyodizel üretmektir. Every day diminishing fossil fuels is pushing humanity for new alternatives for the increase of renewable energy sources .Biodiesel has a significant share of renewable energy sources. Biodiesel produced from vegetable oils and products synthesized from natural raw materials are having a strong importance for our country. Biodiesel is a non-toxin, perishable in nature and environmentally friendly fuel. It can be used in conventional diesel engines without modification. The purpose of this study is to produce a Laboratory-scale biodiesel facility and to produce biodiesel from various vegetable oil sources in this manufactured facility.

Bu çalışmanın amacı; mezofilik şartlarda biyogaz üretiminde süt sığırı gübresi ve mısır silajını farklı karışım oranlarında kullanarak elde edilecek biyogaz miktarlarını belirlemektir. Laboratuvar ölçekli anaerobik fermantasyon deneme süresi 120 gündür. Laboratuvar ölçekli anaerobik fermantasyon denemelerinde 3 farklı kuru madde oranı, 3 farklı gübre:silaj oranı ve 2 farklı aşılama oranı kullanılmıştır. Laboratuvar ölçekli anaerobik fermantasyon deneme sonuçları göstermiştir ki, süt sığırı gübresi ve mısır silajının birlikte fermantasyonu biyogaz üretimi ve metan içeriğine pozitif etki etmektedir. En yüksek biyogaz üretimi 443,44 mL/gKM?dir. Bu üretim % 6 kuru madde oranına sahip, aşılama oranı % 30, gübre:silaj oranı 3:1 olan uygulamada elde edilmiştir. En yüksek metan verimi ise % 71,7 ile en yüksek silaj miktarına sahip, gübre:silaj oranı 1:3 olan karışımda elde edilmiştir. 500 litre kapasiteli fermantörlerde gerçekleştirilen anaerobik fermantasyon denemelerinde, laboratuvar ölçekli denemeler sonucunda belirlenen, en yüksek biyogaz üretimine sahip karışım içeriği kullanılmıştır. 500 litre kapasiteli fermantörlerde gerçekleştirilen anaerobik fermantasyon denemeleri 45 gün boyunca sürdürülmüştür. En yüksek günlük biyogaz üretimi 1742,36 L/kgKM olarak ölçülmüştür. Denemeler sonunda üretilen toplam biyogaz miktarı 13008 L ve en yüksek metan oranı % 66,6 bulunmuştur. The objectives of this study were to determine the biogas quantity from dairy cattle manure and maize silage with different mixing ratio under mesophilic conditions. Laboratory scale anaerobic fermentation experiments were carried out for 120 days. Laboratory scale experiments were performed at three different total solid content, three different manure:silage mixtures and two different inoculum ratio. The results showed that co-digestion of dairy cattle manure and maize silage have positive effects on biogas production and methane content of biogas. The highest biogas production was 433,44 mL/gDM. The highest biogas production was measured at the 6% total solid content, inoculum ratio 30% and the manure:silage ratio 3:1. The highest methane content was 71,7%. Also the highest methane content was measured at the manure:silage rate which was 1:3. As a result of the laboratory-scale experiments, the mixture with the highest biogas production was used at the anaerobic fermentation experiments with a capacity of 500 liters digester. Anaerobic fermentation experiments carried out with a capacity of 500 liters digesters was continued for 45 days. The highest daily biogas production was measured as 1742,36 L/kgDM. At the end of the experiments, total amount of biogas production was 13008 L and the highest methane content was 66,6%. Aygaz A.Ş. İşbay Makina İmalat Ticaret Limited Şirketi SÜTAŞ Süt Ürünleri AŞ

Increase of world population and continuation of industrialization increase energy requirement. Meeting these requirements with fossil based fuels increase greenhouse gas emissions, cause environment-air pollution and global warning. Environment-friendly biogas output and utilization which decrease production input gains. importance in meeting energy requirement in agricultural enterprises. Dairy cattle manure and maize silage are the common substrates for anaerobic digestion in agricultural enterprises. In this study, biogas production in anaerobic digestion is studied under mesophilic conditions for 60 days. Laboratory scale experiments were performed on the digestion of dairy cattle manure and maize silage at different mixing rate. The results showed that co-digestion of dairy cattle manure and maize silage have positive effects on biogas production and methane content of biogas. The highest biogas production was measured at the DM 6% content and the manure:silage rate 3:1. Also, the highest methane content was measured at the highest silage rate.

Bu çalışmanın amacı; mezofilik şartlarda biyogaz üretiminde süt sığırı gübresi ve mısır silajını farklı karışım oranlarında kullanarak elde edilecek biyogaz miktarlarını belirlemektir. Laboratuvar ölçekli anaerobik fermantasyon deneme süresi 120 gündür. Laboratuvar ölçekli anaerobik fermantasyon denemelerinde 3 farklı kuru madde oranı, 3 farklı gübre:silaj oranı ve 2 farklı aşılama oranı kullanılmıştır. Laboratuvar ölçekli anaerobik fermantasyon deneme sonuçları göstermiştir ki, süt sığırı gübresi ve mısır silajının birlikte fermantasyonu biyogaz üretimi ve metan içeriğine pozitif etki etmektedir. En yüksek biyogaz üretimi 443,44 mL/gKM?dir. Bu üretim % 6 kuru madde oranına sahip, aşılama oranı % 30, gübre:silaj oranı 3:1 olan uygulamada elde edilmiştir. En yüksek metan verimi ise % 71,7 ile en yüksek silaj miktarına sahip, gübre:silaj oranı 1:3 olan karışımda elde edilmiştir. 500 litre kapasiteli fermantörlerde gerçekleştirilen anaerobik fermantasyon denemelerinde, laboratuvar ölçekli denemeler sonucunda belirlenen, en yüksek biyogaz üretimine sahip karışım içeriği kullanılmıştır. 500 litre kapasiteli fermantörlerde gerçekleştirilen anaerobik fermantasyon denemeleri 45 gün boyunca sürdürülmüştür. En yüksek günlük biyogaz üretimi 1742,36 L/kgKM olarak ölçülmüştür. Denemeler sonunda üretilen toplam biyogaz miktarı 13008 L ve en yüksek metan oranı % 66,6 bulunmuştur. The objectives of this study were to determine the biogas quantity from dairy cattle manure and maize silage with different mixing ratio under mesophilic conditions. Laboratory scale anaerobic fermentation experiments were carried out for 120 days. Laboratory scale experiments were performed at three different total solid content, three different manure:silage mixtures and two different inoculum ratio. The results showed that co-digestion of dairy cattle manure and maize silage have positive effects on biogas production and methane content of biogas. The highest biogas production was 433,44 mL/gDM. The highest biogas production was measured at the 6% total solid content, inoculum ratio 30% and the manure:silage ratio 3:1. The highest methane content was 71,7%. Also the highest methane content was measured at the manure:silage rate which was 1:3. As a result of the laboratory-scale experiments, the mixture with the highest biogas production was used at the anaerobic fermentation experiments with a capacity of 500 liters digester. Anaerobic fermentation experiments carried out with a capacity of 500 liters digesters was continued for 45 days. The highest daily biogas production was measured as 1742,36 L/kgDM. At the end of the experiments, total amount of biogas production was 13008 L and the highest methane content was 66,6%. 86

Bu çalışmada tarladan yeni hasat edilmiş ıspanak (Spinacia oleracea L.) bitkisi havayla ve suyla ön soğutulmuştur. Ön soğutma işlemlerinden önce ürünler 5000 (± 10) gr olacak şekilde tartılarak plastik kasalara yerleştirilmişlerdir. Havayla ve suyla soğutma işlemleri, ürünlerin sıcaklıkları 23°C’lik ilk sıcaklık değerinden den 1°C’lik depolama sıcaklığına ulaşıncaya kadar sürdürülmüştür. Ön soğutma sistemlerinin her birinde soğutucu akışkan olarak Freon 12 (R 12) gazı kullanılmıştır. Soğutma çevrimine ilişkin Rankine Çevrimine göre çevrimin köşe noktalarını oluşturan basınç (P), hacim (v), sıcaklık (T), entalpi (h), ve entropi (s) değerleri belirlenmiştir. Soğutma sistemlerinin toplam ısısı (soğuk ortamdan kaldırılan ısı) (Q4,1) havayla ön soğutma sisteminde 1493.169 kj, suyla ön soğutma sisteminde ise 1829.331 kj olarak bulunmuştur. Ayrıca bu çalışmada, sıcak ortama verilen ısı (Q2,3) havayla ön 1620.293 kj, suyla ön soğutma sisteminde ise 1985.074 kj olarak hesaplanmıştır. Kompresöre verilen iş (W1,2) ise havayla ön soğutma işleminde 127.124 kj, suyla ön soğutma sisteminde ise 155.743 kj olarak bulunmuştur. In this study, newly harvested spinach was cooled by air and hydro. Before precooling processes, products were weighed 5000 (± 10) g and placed into plastic boxes. Hydro and air precooling processes were continued until temperature degree of products were reached from 23°C of initial temperature value to 1°C of storage temperature value. Freon12 (R12) was used as cooler liguid in all precooling process. According to Rankine cooling cycle, all values of the corner points of cycle were calculated. Thus, pressure (P), volume (V), temperture (T), entalpy (h) and entropy (S) values were determined. Total heat of the cooling systems (heat removed from the cold environment) (Q4,1) was found in this study. Total heat values ranged between 1493.169 kj h-1 and 1829.331 kj h-1 for air pre-cooling and hydro pre-cooling, respectively. Furthermore, heat scattered to warm environment by consender (Q2,3) and action generated by compressor (W1,2) values were measured in this study. Heat scattered to warm environment by consender (Q2,3) values ranged between 1620.293 kj h-1 and 1985.074 kj h-1 for air pre-cooling and hydro pre-cooling, respectively. Action generated by compressor (W1,2) values ranged between 127.124 kj h-1 and 155.743 kj h-1 for air pre-cooling and hydro pre-cooling, respectively.

It is a reality for many developing countries, such as Turkey, that a lack of comprehensive evaluation of agricultural and animal potentials can prevent these sectors from becoming optimised to its maximum economical efficiency. Very high input costs, especially for fuel, fertiliser and electricity, result in decreased production; in combination with increased production costs, these are typical reasons for lack of market expansion, with neither the agricultural sector nor the agricultural industry functioning efficiently. Therefore, utilisation of agricultural and animal wastes and biogas, obtained from fermentation of organic fertiliser, has great future potential, as removal of these substances can otherwise be a serious problem. In this study, we evaluated two different scenarios for biogas and energy production in Turkey: the utilisation of waste from tomato and pea paste production and the utilisation of cattle manure.

Bu çalışmada, havuç, elma ve maydanozun vakumla kurutulmasında kurutma parametreleri belirlenmiştir. Havuç, elma ve maydanoz üç vakum kademesinde (20 mmHg, 50 mmHg ve 75 mmHg) ve üç sıcaklık değerinde(75 °C, 65 °C ve 55 °C) vakum altında kurutulmuştur. Aynı ürünler sıcak havada ve açık havada da kurutularak 3 kurutma yöntemi, kurutma özellikleri ve enerji tüketimi yönünden karşılaştırılmıştır. Havucun vakumla kurutulmasında, kurutma süresi ve enerji tüketimi açısından 75 °C’de 20 mmHg vakum altında (100 dk, 0.3 kWh) yapılan kurutma en iyi sonucu verirken, en yüksek nemi geri alma miktarı 65 °C 20 mmHg’da, 2.33 g/4sa olarak bulunmuştur. Kontrole en yakın renk özellikleri L=36.34, a=20.44, b=18.51 değerleriyle 75 °C 20 mmHg değerinde elde edilmiştir. Sıcak havayla kurutmada, kurutma süresi açısından 75 °C’deki, enerji tüketimi açısından da 55 oC’deki kurutma en iyi sonucu vermiştir. Havucun açık havada kurutulmasında, gölgede kurutma yöntemi, doğrudan güneşte kurutmaya göre daha iyi sonucu vermiştir. Elmanın vakumla kurutulmasında, kurutma süresi ve enerji tüketimi açısından 75 °C’de 20 mmHg vakum altında(120 dk, 0.32 kWh) yapılan kurutma en iyi sonucu verirken, en yüksek nemi geri alma miktarı 65 °C 50 mmHg’da 3.95 g/4sa olarak bulunmuştur. Elmada kontrole en yakın renk özellikleri L=52.84, a=0.14, b=18.49 değerleriyle güneşte kurutmada elde edilmiştir. Sıcak havayla kurutmada, kurutma süresi açısından 75 °C’deki, enerji tüketimi açısından da 55 °C’deki kurutma en iyi sonucu vermiştir. Elmanın açık havada kurutulmasında, doğrudan güneşte kurutma yöntemi, gölgede kurutmaya göre daha iyi sonucu vermiştir. Maydanozun vakumla kurutulmasında, kurutma süresi ve enerji tüketimi açısından 75 °C’de 20 mmHg vakum altında(20 dk, 0.06 kWh) yapılan kurutma en iyi sonucu verirken, en yüksek nemi geri alma miktarı 75 °C 20 mmHg’da 2.48 g/4sa olarak bulunmuştur. Kontrole en yakın renk özellikleri L=30.26, a=-9.91, b=13.48 değerleriyle 75 °C 50 mmHg’da kurutmada elde edilmiştir. Sıcak havayla kurutmada, kurutma süresi, enerji tüketimi ve en yüksek nemi geri alma miktarı açısından en iyi sonuç 75 °C’de elde edilmiştir. Maydanozun açık havada kurutulmasında, gölgede kurutma yöntemi, doğrudan güneşte kurutmaya göre daha iyi sonucu vermiştir. Her üç yöntemde göz önüne alındığında havuç, elma ve maydanoz için en uygun kurutma yöntemi 75 °C’de 20 mmHg’da yapılan kurutmadır. In this study drying parameters of carrot, apple and parsley were determined in vacuum drying. Carrot, apple and parsley were dried under vacuum in three vacuum levels (20 mmHg, 50 mmHg, 75 mmHg) and in three heating values (75 °C, 65 oC, 55 °C). The same products were also dried in hot air and open air and the three drying methods were compared in terms of drying properties and energy consumptions. In drying of carrot under vacuum, the best results, in terms of drying time and energy consumption, were obtained under 75 °C and 20 mmHg vacuum (100 min 0.3 kWh). The highest moisture taking back was found as 2.33 g/4 hout under 65 °C 20 mmHg. The closest color properties to the control group were found under 75 °C 20 mmHg as L=36.34, a=20.44, b=18.51. In drying by hot air, in terms of drying time the best results were achieved in 75 °C and 55 0C in terms of energy consumption. In drying of carrot in open air, drying in shadow method has given better results then drying under the sun. In drying of apple under vacuum, the best results, in terms of drying time and energy consumption, were obtained under 75 °C and 20 mmHg vacuum (120 min 0.32 kWh). The highest moisture taking back was found as 3.95 g/4 hour under 65 °C 20 mmHg. The closest color properties to the control group were found drying under sun as L=52.84, a=0.14, b=18.49. In drying by hot air, in terms of drying time the best results were achieved in 75 °C and 55 °C in terms of energy consumption. In drying of apple in open air, drying under the sun method has given better results then drying in shadow. In drying of parsley under vacuum, the best results, in terms of drying time and energy consumption, were obtained under 75 °C and 20 mmHg vacuum (20 min 0.06 kWh). The highest moisture taking back was found as 2.48 g/4 hour under 75 °C 20 mmHg. The closest color properties to the control group were found drying under 75 °C 20 mmHg as L=30.26, a=-9.91, b=13.48. In drying by hot air, in terms of drying time and energy consumption the best results were achieved in 75 °C. In drying of parsley in open air, drying in shadow method has given better results then drying under the sun. When all these three methods are taken into consideration, the best drying method for carrot, apple and parsleys is drying under 75 °C 20 mmHg.

iÖZETBu çalışmada, havuç, elma ve maydanozun vakumla kurutulmasında kurutmaparametreleri belirlenmiştir. Havuç, elma ve maydanoz üç vakum kademesinde (20 mmHg, 50mmHg ve 75 mmHg) ve üç sıcaklık değerinde(75 oC, 65 oC ve 55 oC) vakum altındakurutulmuştur. Aynı ürünler sıcak havada ve açık havada da kurutularak 3 kurutma yöntemi,kurutma özellikleri ve enerji tüketimi yönünden karşılaştırılmıştır.Havucun vakumla kurutulmasında, kurutma süresi ve enerji tüketimi açısından 75 oC'de20 mmHg vakum altında (100 dk, 0.3 kWh) yapılan kurutma en iyi sonucu verirken, en yükseknemi geri alma miktarı 65 oC 20 mmHg'da, 2.33 g/4sa olarak bulunmuştur. Kontrole en yakınrenk özellikleri L=36.34, a=20.44, b=18.51 değerleriyle 75 oC 20 mmHg değerinde eldeedilmiştir. Sıcak havayla kurutmada, kurutma süresi açısından 75 oC'deki, enerji tüketimiaçısından da 55 oC'deki kurutma en iyi sonucu vermiştir. Havucun açık havada kurutulmasında,gölgede kurutma yöntemi, doğrudan güneşte kurutmaya göre daha iyi sonucu vermiştir.Elmanın vakumla kurutulmasında, kurutma süresi ve enerji tüketimi açısından 75 oC'de20 mmHg vakum altında(120 dk, 0.32 kWh) yapılan kurutma en iyi sonucu verirken, en yükseknemi geri alma miktarı 65 oC 50 mmHg'da 3.95 g/4sa olarak bulunmuştur. Elmada kontrole enyakın renk özellikleri L=52.84, a=0.14, b=18.49 değerleriyle güneşte kurutmada elde edilmiştir.Sıcak havayla kurutmada, kurutma süresi açısından 75 oC'deki, enerji tüketimi açısından da 55oC'deki kurutma en iyi sonucu vermiştir. Elmanın açık havada kurutulmasında, doğrudangüneşte kurutma yöntemi, gölgede kurutmaya göre daha iyi sonucu vermiştir.Maydanozun vakumla kurutulmasında, kurutma süresi ve enerji tüketimi açısından 75oC'de 20 mmHg vakum altında(20 dk, 0.06 kWh) yapılan kurutma en iyi sonucu verirken, enyüksek nemi geri alma miktarı 75 oC 20 mmHg'da 2.48 g/4sa olarak bulunmuştur. Kontrole enyakın renk özellikleri L=30.26, a=-9.91, b=13.48 değerleriyle 75 oC 50 mmHg'da kurutmadaelde edilmiştir. Sıcak havayla kurutmada, kurutma süresi, enerji tüketimi ve en yüksek nemigeri alma miktarı açısından en iyi sonuç 75 oC'de elde edilmiştir. Maydanozun açık havadakurutulmasında, gölgede kurutma yöntemi, doğrudan güneşte kurutmaya göre daha iyi sonucuvermiştir.Her üç yöntemde göz önüne alındığında havuç, elma ve maydanoz için en uygunkurutma yöntemi 75 oC'de 20 mmHg'da yapılan kurutmadır.Anahtar Kelimeler: Kurutma, vakum, elma, havuç, maydanoz iiABSTRACTDETERMINATION OF DEHYDRATION PARAMETERS OF SOME AGRICULTURALPRODUCTS DEHYDRATED BY VACUUMIn this study drying parameters of carrot, apple and parsley were determined in vacuumdrying. Carrot, apple and parsley were dried under vacuum in three vacuum levels (20 mmHg,50 mmHg, 75 mmHg) and in three heating values (75 oC, 65 oC, 55 oC). The same products werealso dried in hot air and open air and the three drying methods were compared in terms ofdrying properties and energy consumptions.In drying of carrot under vacuum, the best results, in terms of drying time and energyconsumption, were obtained under 75 0C and 20 mmHg vacuum (100 min 0.3 kWh). Thehighest moisture taking back was found as 2.33 g/4 hout under 65 0C 20 mmHg. The closestcolor properties to the control group were found under 75 0C 20 mmHg as L=36.34, a=20.44,b=18.51. In drying by hot air, in terms of drying time the best results were achieved in 75 0Cand 55 0C in terms of energy consumption. In drying of carrot in open air, drying in shadowmethod has given better results then drying under the sun.In drying of apple under vacuum, the best results, in terms of drying time and energyconsumption, were obtained under 75 0C and 20 mmHg vacuum (120 min 0.32 kWh). Thehighest moisture taking back was found as 3.95 g/4 hour under 65 0C 20 mmHg. The closestcolor properties to the control group were found drying under sun as L=52.84, a=0.14, b=18.49.In drying by hot air, in terms of drying time the best results were achieved in 75 0C and 55 0C interms of energy consumption. In drying of apple in open air, drying under the sun method hasgiven better results then drying in shadow.In drying of parsley under vacuum, the best results, in terms of drying time and energyconsumption, were obtained under 75 0C and 20 mmHg vacuum (20 min 0.06 kWh). Thehighest moisture taking back was found as 2.48 g/4 hour under 75 0C 20 mmHg. The closestcolor properties to the control group were found drying under 75 0C 20 mmHg as L=30.26,a=-9.91, b=13.48. In drying by hot air, in terms of drying time and energy consumption the bestresults were achieved in 75 0C. In drying of parsley in open air, drying in shadow method hasgiven better results then drying under the sun.When all these three methods are taken into consideration, the best drying method forcarrot, apple and parsleys is drying under 75 0C 20 mmHg.Key Words: Drying, vacuum, apple, carrot, parsley 138

Elmanın hasadından pazar aşamasına kadar olan taşıma sürecinde oluşacak zedelenmeleri en aza indirmek çalışmamızın amacıdır. Bu amaç için; laboratuvar koşullarında yapılan taşıma testleri ile ambalaj içerisindeki elmalar üzerine gelen mekanik kuvvetler belirlenmiştir. Belirlenen bu mekanik kuvvet değerleri ve ambalaj içerisindeki elmalarda bu mekanik kuvvetlerin etkisiyle oluşan zedelenmeler bulunarak, mekanik kuvvet-zedelenme ilişkisi ortaya konulmuştur. Bu mekanik kuvvet (X) - zedelenme (Y) ilişkisi her iki elma çeşidinde de doğrusal olup, Granny Smith çeşidi elmada 0.97 'lik korelasyonla ilişkinin regresyon denklemi: Y = 0.9 * X - 3.4415 ve Starkspur Golden Delicious çeşidi elmada 0.97 'lik korelasyonla da ilişkinin regresyon denklemi: Y = 1.24 * X - 8.8856 'dır. Yapılan istatistik analizler sonucunda % 5 düzeyinde hata olasılığı ile meyve sıraları arasında her iki elma çeşidinde de en büyük zedelenmeler en alt sırada, en küçük zedelenmeler de en üst sırada olmuştur. Bu bilgilerin ışığında Ülkemizde yaygın olarak kullanılan ve en, boy ölçüleri 40 X 60 cm olan standart tip elma ambalajına göre zedelenmeyi azaltan A, B, C ve D tipinde 4 yeni ambalaj belirlenmiştir. A Tipi Ambalajda; ambalaj tabanı polietilen balonlu malzeme ile kaplanmıştır. B Tipi Ambalajda; ambalaj tabanı polietilen balonlu malzeme ile kaplanmış ve ambalaj içi dikdörtgen şekilde ortadan ikiye bölünmüştür. C Tipi Ambalajda; ambalaj tabanı polietilen balonlu malzeme ile kaplanmış ve ambalaj içi üçgen şekilde köşegenlerinden ikiye bölünmüştür. D Tipi Ambalajda; ambalaj tabanı polietilen balonlu malzeme ile kaplanmış ve iç tabanına 6 adet polietilen balonlu malzemeden yapılmış özel süspansiyon sistemi konulmuştur. Yapılan istatistik analizler sonucunda % 5 düzeyinde hata olasılığı ile ambalajlar arasındaki zedelenme farklılıkları şu şekilde olmuştur: Granny Smith çeşidi elmada taşıma zedelenmesi açısından en olumsuz ambalaj % 8.24 'lük en büyük ortalama zedelenme değeriyle standart tip ambalajdır. Taşıma zedelenmesi açısından en uygun ambalaj % 3.269 'luk en küçük ortalama zedelenme değeriyle D tipi ambalaj olup, bunu % 5.51 1 'lik ortalama zedelenme değeriyle C tipi ambalaj, % 6.183 'lük ortalama zedelenme değeriyle B tipi ambalaj ve % 6.967 'lik ortalama zedelenme değeriyle A tipi ambalaj izlemiştir. Starkspur Golden Delicious çeşidi elmada taşıma zedelenmesi açısından en olumsuz ambalajlar % 6.164, % 5.705 'lik en büyük ortalama zedelenme değerleriyle sırasıyla standart tip ve A tipi ambalajlardır. Burada standart ve A tipi ambalajlar arasında taşıma testleri sırasında oluşan zedelenmelerde ortalama değerler açısından farklılık görülmekte ancak, istatistiksel açıdan standart ve A tipi ambalajlar arasında % 5 düzeyinde hata olasılığı ile fark bulunmamıştır. Taşıma zedelenmesi açısından en uygun ambalaj % 2.76 'lik en küçük ortalama zedelenme değeriyle D tipi ambalaj olup, bunu % 4.582 'lik ortalama zedelenme değeriyle C tipi ambalaj, % 5.45 'lik ortalama zedelenme değeriyle B tipi ambalaj izlemiştir. Bütün ambalajlar içerisinde D tipi ambalaj taşıma testleri sonunda oluşan Granny Smith çeşidi elmada % 3.269 'luk, Starkspur Golden Delicious çeşidi elmada da % 2.76 'lik en az ortalama zedelenme değerleriyle en başarılısı olmuş ve diğer bütün ambalajlar içinden elma taşımada zedelenmeye neden olan mekanik kuvvetlerin etkilerini en aza indiren ambalaj tipi olarak belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER : Elma, Ambalaj, Taşıma Testleri, Zedelenme. To Determine A Packaging Type Minimizing The Mechanical Forces Imposed On Apples During Simulated Transport Objective of the study is to reduce to minimum of mechanical damages given to apples during transportation between harvesting and marketing. To achive this; all the mechanical forces imposed on apples in the packagings were determined through the simulated transport tests under laboratory conditions. With the mechanical forces exerted upon apples, the resulted mechanical damages were spotted so that the relationship between force and bruising was established. This relationship between mechanical force ( X ) and bruising ( Y ) was linear in both apple cultivars, Granny Smith and Starkspur Golden Delicious, where in the former the regression equation with 0.97 correlation coefficient is: Y = 0.9 * X - 3.4415 and in the latter with the 0.97 correlation coefficient it was Y = 1.24 * X - 8.8856. The damage variations between rows by statistical analyses at 5 % level were; the largest damages occured in the bottom row, the smallest damages, on the other hand, occured in the top rows in both varieties. Based on these findings the following 4 new packaging types called A,B,C and D were proposed to reduce mechanical damage to minimum which are all comparable to the standard 40x60 cm apple wooden box. These new type packagings are: Type A; wooden box whose bottom covered with polyethylene air-beaded liner, Type B; same box whose inside partitioned to four rectangles, Type C; like type B except the inside partitioned to 2 triangles, and Type D; the bottom is covered with air- beaded polyethylene liner upow which lies a special suspension system. Based on statistical analyses at 5 % level, the variations in mechanical damages among these 4 types of boxes were as follows; the standard type packaging appeared to be the worst one, creating highest damage for Granny Smith apples with an average of 8.24 %. The best suitable box with lowest damage during transportation was Type D with on overall damage of 3.269 %, it was followed by Type C with 5,51 1 % and Type B with 6.183 % and Type A with 6,967 percentage. For Starkspur Golden Delicious variety, the standard box and Type A both were found to be unsuitable with 6.164 % and 5.705 % respectively. No statistical variations at 5 % level were found to be important between these two types although their means were different. The best suitable container for Starkspur Golden Delicious was the Type D with an average damage of 2.76 % followed by Type C with 4.582 % and Type B with 5,45 % among all the packaging types. The Type D appeared to be the most suitable one for both apple varieties, Granny Smith and Starkspur Golden Delicious, during transportation between harvest and marketing with average 3.269 % damage in the former and 2.76 % in the latter and type D box was determined to be the best container among all the other packaging types by lowering the impact of mechanical forces in the package which damage the apple during transportation. KEYWORDS : Apple, Package, Simulated Transportation Tests, Mechanical Damage. 155

Dünyadaki teknolojik gelişmenin paralelinde hızla artan enerji ihtiyacı nedeniyle, enerjiyi yoğun olarak kullanan sektörler, araştırmageliştirme faaliyetlerini, alternatif enerji kaynaklarının geliştirilmesi üzerinde yoğunlaştırmışlardır. Alternatif enerji kaynağı arayışlarında, otomotiv sektörü önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, biodiesel’in alternatif diesel yakıtı olarak kullanım olanakları; bu konuda yapılan çalışmalar ve diğer ülkelerdeki uygulamaları açısından incelenmiş ve oluşturulan biodiesel üretim düzeneğiyle yapılan deneysel çalışmalar ile literatür sonuçları irdelenmiştir. Bunun yanı sıra yurdumuzda biodiesel kullanımının ön ekonomik analizi yapılmıştır. Increasing rapidly energy requirements parallel to technological development in the world, researc-development activities force to study on alternative energy researches. Automotive sectors take an important role in alternative energy research. In this study, the usage of biodiesel as an alternative fuel, previous works on this subject and experiences in other countries were investigated. The literatur and experimental results have been compared with experimental-setup. In addition, pre economical analaysis has been made for Turkey.

ÖZET Bu çalışmada, Türkiye'de büyük üretim potansiyeline sahip, buğday ve ayçiçeği ürünlerinin, hasat artığı olan saplarının enerjiye dönüştürülmesi üzerinde çahşılmışnr. Bu amaçla 6 m2 ısıtma yüzeyli, sıcak su ısıtmalı, duman borulu yaran sihndirik bir katı yakıt kazam kuUamlmıştır. Üretilen sıcak su ile, iç hacmi 388 m3 olan Tarım Makinalan Bölümü atölyesi ısıtılmıştır. Buğday saplan; balya dilimleri (I.form), gevşek saman (n.form) ve torbalanmış saman (Ul.form), ayçiçeği sapları da aynı şekilde tarla hasat artığı (I.form), parçalanmış halde gevşek olarak (U.form) ve parçalanarak torbalanmış (DXform) şeklindeki üç değişik formda, yuvarlak, oblong ve karışık (yuvarlak+oblong) delikli üç değişik ızgara üzerinde yakılmışlardır. Yakıtlar ızgaralarda, önden ve alttan doğal emişli ve alttan tan üflemeli olarak yakılmıştır. Bu çalışmanın amacı, buğday ve ayçiçeği saplarının değişik yakıt formlarında, değişik ızgaralarda ve değişik yakma koşullarındaki kazan verimlerini bularak, en uygun yakma şeklim belirlemektir. Ayrıca, çevre kirliliği açısından, yakıtların değişik yakma koşullarındaki baca gazı emisyon değerleri (CO, SO2 ve NO*) belirlenerek, bunlar hem kendi aralarında hem de yönetmelik sınır değerleri ile karşılaştınlmıştır. Sapların yakılması sırasındaki en uygun hava fazlalık sayılan belirlenmiştir. Çalışmada, buğday ve ayçiçeği saplarının yakma deneyleri sonuçlarına göre, yakıt ve işletme maliyeti analizi yapılarak, alışılagelmiş kazan yakıtı olan kömür ve fuel-oil ile karşılaştınlmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, buğday ve ayçiçeği saplarının I. formlan için en yüksek kazan verimleri sırasıyla % 25,7 ve % 25,1 ile yuvarlak delikli ızgaranın önden yakma şekillerinde bulunmuştur. Buna karşılık gelen anma ısı güçleri de sırasıyla 51 135,5 kJ/h ve 57333,7 kj/h olmuştur. Yakıtların bu formunda en yüksek kazan yanma ısı güçleri 308522,0 kJ/h ve 266445,0 kJ/h değerleri ile kanşık delikli ızgaranın alttan doğal emişli ve alttan fan üflemeli denemelerinde olmuş, ancak kazan anma ısı güçlerinin yüksek olmaması kazan verimini düşürmüştür, n. formdaki denemelerde en yüksek kazan verimleri, buğday sapmda % 35,8 ve ayçiçeği sapında % 30,5 ile yuvarlak delikli ızgaranın önden yakma koşullarında gerçekleşmiştir, m. formdaki denemelerde ise en yüksek kazan verimleri, buğday sapmda % 32,9 üe kanşık delikli ızgaranın alttan fen üflemeli yakma şeklinde, ayçiçeği sapmda % 30,9 ile yuvarlak delikli ızgaranın yine alttan fan üflemeli yakma şeklinde ulaşılmıştır.11 Buğday ve ayçiçeği saplantım baca gaza ölçümlerinde, yakıtların I. formları için her üç ızgarada (yuvarlak deliklinin alttan yakma koşulu hariç) önden ve alttan yakma koşullarında düşük CO değerleri elde edilmiştir. Buna karşın, yakıtların II. ve m. formları için önden yakmada yüksek CO gaza çıkması, bu yakma koşulunun uygun olmadığını göstermiştir. Sapların bileşimindeki kükürt içeriğinin çok düşük olması nedeniyle, baca gaza ölçümlerinde birkaç düşük değer dışında S02 gaza çıkmamıştır. Yakıtların, yaklaşık 1 ila 2 hava fazlalık katsayılarında yakılması CO emisyonlarını azaltmıştır. Yapılan hesaplamalarda, buğday ve ayçiçeği saplarının çiftçinin kendi ürünü olması durumunda, yıllık yakıt maliyetleri ortalama 350 $ olmaktadır. Buna karşın, aynı ısıtma sisteminde soma kömürü ve ağır füel-oil yakıtlar yakıldığında, yakıt maliyeti kömürde en az iki kat, fuel-oil'de ise en az dört kat artmaktadır. Anahtar Kelimeler : Tarımsal biyokütle enerjisi, buğday sapı, ayçiçeği sapı, sap yakıcı, emisyon, uı A MODEL STUDY ON DETERMINATION OF MANAGEMENT AND CONSTRUCTION PARAMETERS OF STALK AND STRAW BURNERS ABSTRACT In this study, the harvest waste of wheat and sunflower products was studied on their energy conversion which have an important potential in Turkey. The aim of this study is to analyse the convenient burning way of wheat and sunflower stalks by determining of their boiler efficiency in different forms and with different grates. For this purpose a half circle solid fuel boiler which has 6 m2 heating surface, smoke pipe and hot water heating system have been used. The hot water supplied by this system is used to heat department workshop. Wheat stalks in the form of bale slice, straw and sucked straw, sunflower stalks in the form of harvest waste, straw and sucked straw are burned on three different type of grates as circle, oblong and mixed. All this materials are burned in the boiler by natural fore and back drafting and fan blowing from the bottom of systems. In addition, the chimney emission of (CO, SO2, NOx) from different type and burning way are determined and compared to each other and official standards. Furthermore, the cost of different burning ways are calculated and compared with the cost of conventional boiler of fuels such as coal and fuel-oil. It is found that the highest boiler efficiency of the first form of wheat and sunflower stalks are 25.7 % and 25.1 % respectively for circle grate. Reciprocal heating power of both systems are 51135.5 kJ/h and 57333.7 kJ/h.The highest heating power are obtained from mixed grate with the bottom natural draft, and fan blower from the bottom methods as 308522.0 kJ/h and 266445.0 kJ/h respectively, on the other hand the boiler efficiency is lower because of the low boiler useful heat power. The highest boiler efficiencies in the second material form are 35.8 % in with wheat stalk and 30.5 % in sunflower stalk by circle grate from the front burning conditions. The highest boiler efficiencies in the third material form are 32.9 % for the wheat stalk by mixed grate from the bottom blower condition, and 30.9 % for the sunflower stalk by circle grate from the front burning conditions. According to the chimney emission results, the first forms of all materials have lower CO levels, in the front and the bottom burning condition, but for the front burningIV system for second and third form of materials, CO emissions are higher. It can be said that this way of burning system is unconvenient. The SO2 emissions are not found in significant level because of the low level SO2 content of the used materials. On the other hand, CO emission has been decreased by using 1 and 2 air excess coefficients. The average fuel cost is estimated about 350 $ for all wheat and sunflower stalks when these provided by the farmers. The cost of coal and fuel-oil becomes two and four times higher respectively compared with the stalks burning. Keywords : Agricultural biomass energy, wheat straw, sunflower stalk, straw burner, emission. 143

ÖZET Doktora Tezi AYÇİÇEĞİ, KOLZA, PAMUK VE SOYA YAĞLARININ DİESEL MOTORLARINDA YAKIT OLARAK KULLANIM OLANAKLARININ BELİRLENMESİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA Yahya ULUSOY Tarım Makinaları Anabilim Dalı Danışmanı: Prof. Dr. Kamil ALİBAŞ 1999, 119 Sayfa Jüri: Prof. Dr. Kamil ALİBAŞ Prof. Dr. Ahmet SARAL Prof. Dr. Ali SÜRMEN Prof. Dr. Bülent EKER Assist. Prof. Dr. Rasim OKURSOY Bitkisel yağların alternatif yakıt olarak kullanımı özellikle, tarımsal potansiyeli yüksek olan ülkelerde ön plana çıkmıştır. Bitkisel yağların, motor yakıtı olarak kullanımı üzerinde, çeşitli ülkelerde çok sayıda araştırma yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı; ayçiçeği, kolza, pamuk ve soya yağlarının diesel yakıtı ile %25, %50 ve %75'lik oranlardaki karışımlarının motor yakıtı olarak kullanım olanaklarını belirlemektir. Bu amaçla, tek silindirli, önyanma odalı, 4 zamanlı ve 8 kW gücünde bir Pancar motor E-89 modeli bir diesel motoru kullanılmıştır. Ayrıca çalışmanın ikinci aşamasında, yakıt olarak sadece nötr ayçiçek yağı kullanılmış ve deneyler, deneme motorunun yakıt püskürtme avansı değiştirilerek yapılmıştır. Kullanılan yakıtların motor devir sayısına bağlı olarak dönme momenti, güç, saatlik yakıt tüketimi, özgül yakıt tüketimi, toplam verim, egzoz sıcaklığı ve gürültü değerleri %100 diesel yakıtı ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.II Araştırma sonuçlan, bitkisel yağ-diesel yakıtı karışımlarının ele alman karışım oranlan için içten yanmalı motorlarda, diesel yakıtı yerine motorda değişiklik yapmaksızın doğrudan kullanılabilecek özelliklere sahip olduklarını göstermiştir. Deneme motorunun püskürtme avansı, fabrikasının bu motor için öngördüğü avans derecesinden aşağı ve yuka rı değerler alınarak denenmiştir. En uygun motor performans değerleri motorun orijinal avans ayarında elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Alternatif Yakıtlar, Diesel Motor, Bitkisel Yağlann Diesel Yakıtı Olarak Kullanımı, Seyreltme Yöntemi. Ill ABSTRACT Ph.D. Thesis A COMPARATIVE RESEARCH ABOUT TO DETERMINE OF USING POSSIBILITY OF SUNFLOWER, COTTON SEED, SOYBEAN AND RAPE SEED OILS AS DIESEL FUEL Yahya ULUSOY Uludağ University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Machines Supervisor : Prof. Dr. Kamil ALİBAŞ 1999, 119 Page Jury: Prof. Dr. Kamil ALİBAŞ Prof. Dr. Ahmet SARAL Prof. Dr. Ali SÜRMEN Prof. Dr. Bülent EKER Assist. Prof. Dr. Rasim OKURSOY The use of the oil blends as on alternative fuel, appeared in those countries having high agricultural potential. The aim of this study; is to identify the facility of use of mixtures of sunflower, rape seed, cotton seed and soybean at percentages of 25, 50 and 75 with diesel fuel, as alternative fuel for a diesel engine. That is why uni-cylindered indirect injection, 4 stroke, 8 kW powered and E-89 model Pancar Motor engine type diesel engine is used. In the second phase of this study, the time before injection is altered and for fuel only neutral sunflower oil is used. The values found from the fuels used are compared with the values of 100 % diesel fuel by using properties of torque, power, fuel consumption, specific fuel consumption, total efficiency, exhaust temperature and engine noise.IV As a result, it is found that the vegetable oil-diesel fuel mixtures of considering mixture ratios have the properties proving that they can be used in stead of diesel fuel with making any modification to the engine. Time before injection of the used engine, is changed trying below and above values of nominal timing specified for the engine by the factory. The most suitable performance values are obtained at the original injection timing adjustment. Key Words: Alternative Fuels, Diesel Engine, The Use of Vegetable Oils as Diesel Fuel And Mixing Method. 118

Bu çalışma, 15-17 Eylül 1999 tarihleri arasında Prag[Çekya]'da düzenlenen International Conference on Trends in Agricultural Engineering'de bildiri olarak sunulmuştur. Due to the limited energy sources of Turkiye, attention should be paid on alternative fuel sources. In this study, possibility of using mixtures of fossil based diesel oil and vegetable oils which are accepted as new oil sources as engine fuel in diesel engines is examined. The aim of this study is to determine the performance of one cylinder a small diesel engine with indirect injection. Sunflower oil, cotton seed oil, rape seed oil and soybean oil has been used as diesel fuel. These vegetable oils has been mixed with diesel fuels at three ratios. This study, negative and positive effects of the these mixtures on engine characteristics curve was determined. Vegetable oils performed satisfactory at medium rpm in respect of diesel. However, it has been seen some deviations at lower and higher rpm.

Bu çalışma, 15-17 Eylül 1999 tarihleri arasında Prag[Çekya]'da düzenlenen International Conference on Trends in Agricultural Engineering'de bildiri olarak sunulmuştur. In this research, It was carried out to determine the noise levels and energy consumption of six vacuum pump mufflers. According to the given criteria, the most suitable muffler type was determined. In these tests, plugs were attached to the nipple-course. Noise levels of every muffler was measured periodically. Mufflers were examined between 0-4000 Hz frequency mid data were given in charts. The, most suitable,muffler type was determined by comparing the data given on the graphics. AU the exhausts in the research were determined to be effective between the, noise levels with the frequencies of 1000 and 3000 Hz, whereas the efficiency of exhausts not maintained between the ranges of 3500 and 4000 Hz. The exhaust which was found suitable in the research was determined to absorb a noise of 25 dB between the frequencies of 1000 and 3000 Hz.

Bu çalışma, 15-17 Eylül 1999 tarihleri arasında Prag[Çekya]'da düzenlenen International Conference on Trends in Agricultural Engineering'da bildiri olarak sunulmuştur. The rapid industrialisation and increase in world population lead to continuous increase in the need for energy. The increase in the need for energy and the continuous reduction in the conventional energy resources make it compulsory to investigate and disclose the renewable energy resources. The wheat straw and sunflower stalk production of Turkey is 18,297 tons based on 1997 data depending on yield/stalk ratios, considering 60% picking probability. A thermal energy of 2.306x10(14) kj/year may be obtained in case that the above quantity is converted to energy by directly burning in a boiler with a combustion productivity of 65%. This figure is equivalent to 8% of total combustion energy of Turkey in 1997. Therefore, one can say that this quantity cannot be underestimated when the energy requirement of our country is taken into consideration. In this study, the results of burning trial obtained through the combustion of wheat straws and sunflower stalks in a straw burner and the chimney gas emission value were determined.

Bu çalışmada, kümeslerin havalandırılmasına ilişkin eşitlikler verilerek, kümes havalandırılmasında kullanılan aksiyal tip bir vantilatörün karakteristik değerleri belirlenmiştir. Deney sonuçlarından gidilerek vantilatörün enerji tüketimine ilişkin regresyon eşitliği ortaya konulmuştur. Eşitlik değerlerinin, ölçüm değerleriyle karşılaştırılması yapılmıştır. In this study, the equations related to ventilation of coops were given and the characteristic values of an axial type ventilator used in coop ventilation were determined. Moreover, the regression equation related to the energy consumption of the ventilator was established based on the experimental results. The comparison of equation values with measured values was realised.

Bu araştırmada dördü yerli, ikisi yabancı yapım toplam altı adet arabalı süt sağım makinalarına ait vakum pompası susturucuları, yerli yapım arabalı bir süt sağma makinası üzerinde, gürültü düzeyleri ve enerji tüketimleri yönünden incelenmiştir. Denemeler kapalı ve serbest alan şartları altında yapılmıştır. Kapalı şartlar altında yapılan çalışmalarda; sağımın gerçeklere uygun bir şekilde yapılması amacıyla, yapay bir sağım tesisi kurulmuştur Serbest alanda yapılan denemelerde ise, memeliklere tapa takılmıştır. Kapalı ve açık şartlarda yapılan denemelerde; herbir susturucu için, gürültü düzeyi, enerji tüketimi, susturucu iç ve dış sıcaklığı periyodik olarak ölçülmüştür. Ölçüm değerleri grafikler haline dönüştürülerek verilmiştir. Grafikler üzerinden yapılan karşılaştırmada, ölçülen kriterler yönünden en uygun olan susturucu tipi belirlenmiştir. Araştırmada tüm susturucuların, 1000 Hz-3000 Hz frekansları arasındaki gürültü düzeylerinde etkili olduğu, 3500 Hz-400Ö Hz aralığında susturucu etkinliğinin kalmadığı belirlenmiştir. Araştırmada, uygun bulunan susturucunun, 1000 Hz-3000 Hz frekansları arasında, 25 dB'lik bir gürültüyü sönümleyebildiği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Süt Sağma Makinası, Vakum Pompası Susturucusu, Gürültü, In this research, vacuum pump exhausts belonging to six mobile milking machines in total, of which four are domestic and two are foreign-made, were examined with respect to their noise levels and energy consumptions, on a domestic mobile milking machine. The trials were carried out under closed and open area conditions. In the studies under closed conditions, an artificial milking installation was established in order to realise the milking in an actual manner, whereas, in the studies under open conditions, plugs were attached to the nipple-covers. In the trials both under open and closed conditions, the noise level, energy consumption, internal and external exhaust temperatures were measured periodically for each exhaust. The measurement values were transformed into graphics. The exhaust type which was most suitable by the measured criteria was determined in the comparison made on the graphics. All the exhausts in the research were determined to be effective between the noise levels with the frequencies of 1000 and 3000 Hz, whereas the efficiency of exhausts was not maintained between the ranges of 3500 and 4000 Hz. The exhaust which was found suitable in the research was determined to absorb a noise of 25 dB between the frequencies of 1000 and 3000 Hz. Keywords : Milking machine, vacuum pump exhaust, noise. 72

Bu çalışmada TZDK 640 tipi serada, cam ve plastik örtü kullanılması durumunda sera ısı gereksinimleri belirlenmiştir. Sera ısı gereksiniminin bulunmasına ilişkin hesaplama yöntemi verilerek, bu yönteme ilişkin FORTRAN IV dilinde bilgisayar programı yazılmıştır. Seçilen seranın yapım özelliklerine, Bursa ilinin meteorolojik değerlerine ve sera iç sıcaklıklarına bağlı olarak cam ve plastik seralar için ısı gereksinimleri belirlenmiştir. Isı gereksiniminden giderek serada kullanılması gereken kazan kapasitesi, sirkülasyon pompası, brülör kapasitesi, ısıtma borusu uzunluğu, baca ölçüleri ve değişik yakıtlar için yıllık yakıt tüketimleri belirlenerek değerler çizelgeler ve grafikler halinde verilmiştir. Sadece yakıt tüketimi açısından yapılan ekonomik analizlerde doğal gazla sera ısıtmasının en ekonomik olduğu belirlenmiştir. Ekonomikliğinin yanında çevreyi kirletmeyen temiz bir yakıt olması da doğal gazın diğer yakıtlara göre üstünlüğünü ortaya koymaktadır. In this research, the heat requirement of TZDK 640 type greenhouse has been determined by using of glass or plastic cover. The greenhouse heat requirement was calculated with a computer program written by FORTRAN IV. For glass and plastic cover greenhouses heat requirement has been determined depending on construction characteristic of chosen greenhouse weather condition of Bursa and internal greenhouse temperatures. The necessary boiler capacity, circulation pump, burner capacity, heating pipe length, chimney dimensions were determined and the results was given in several graphics and tables, for different kind of fuels, annual fuel requirements. It is specified that the most economic greenhouse heating method is neutral gas by fuel requirement at economical analysis. Beside the economical use of natural gas, it is superior to other fuels by causing not to contaminate the environment.

ÖZET Bu çalışmada TZDK 640 tipi serada, cam ve plastik örtü kullanılması durumunda sera ısı gereksinimleri belirlenmiştir. Sera ısı gereksiniminin bulunmasına ilişkin hesaplama yöntemi verilerek, bu yönteme ilişkin FORTRAN IV dilinde bilgisayar programı yazılmıştır. Seçilen seranın yapım özelliklerine, Bursa ilinin meteorolojik değerlerine ve sera iç sıcaklıklarına bağlı olarak cam ve plastik seralar için ısı gereksinimleri belirlenmiştir. Isı gereksiniminden giderek serada kullanılması gereken kazan kapasitesi, sirkülasyon pompası, brülör kapasitesi, ısıtma borusu uzunluğu, baca ölçüleri ve değişik yakıtlar için yıllık yakıt tüketimleri belirlenerek değerler çizelgeler ve grafikler halinde verilmiştir. Sadece yakıt tüketimi açısından yapılan ekonomik analizlerde doğal gazla sera ısıtmasının en ekonomik olduğu belirlenmiştir. Ekonomikliğinin yanında çevreyi kirletmeyen temiz bir yakıt olması da doğal gazın diğer yakıtlara göre üstünlüğünü ortaya koymaktadır. ABSTRACT In this research, the heat requirement of TZDK 640 type greenhouse has been determined by using of glass or plastic cover. The greenhouse heat requirement was calculated with a computer program written by FORTRAN IV. For glass and plastic cover greenhouses heat requirement has been determined depending on construction characteristic of chosen greenhouse weather condition of Bursa and internal greenhouse temperatures. The necessary boiler capacity, circulation pump, burner capacity, heating pipe length, chimney dimensions were determined and the results was given in several graphics and tables, for different kind of fuels, annual fuel requirements. It is specified that the most economic greenhouse heating method is neutral gas by fuel requirement at economical analysis. Beside the economical use of natural gas, it is superior to other fuels by causing not to contaminate the environment. ÖZET Bu çalışmada TZDK 640 tipi serada, cam ve plastik örtü kullanılması durumunda sera ısı gereksinimleri belirlenmiştir. Sera ısı gereksiniminin bulunmasına ilişkin hesaplama yöntemi verilerek, bu yönteme ilişkin FORTRAN IV dilinde bilgisayar programı yazılmıştır. Seçilen seranın yapım özelliklerine, Bursa ilinin meteorolojik değerlerine ve sera iç sıcaklıklarına bağlı olarak cam ve plastik seralar için ısı gereksinimleri belirlenmiştir. Isı gereksiniminden giderek serada kullanılması gereken kazan kapasitesi, sirkülasyon pompası, brülör kapasitesi, ısıtma borusu uzunluğu, baca ölçüleri ve değişik yakıtlar için yıllık yakıt tüketimleri belirlenerek değerler çizelgeler ve grafikler halinde verilmiştir. Sadece yakıt tüketimi açısından yapılan ekonomik analizlerde doğal gazla sera ısıtmasının en ekonomik olduğu belirlenmiştir. Ekonomikliğinin yanında çevreyi kirletmeyen temiz bir yakıt olması da doğal gazın diğer yakıtlara göre üstünlüğünü ortaya koymaktadır. ABSTRACT In this research, the heat requirement of TZDK 640 type greenhouse has been determined by using of glass or plastic cover. The greenhouse heat requirement was calculated with a computer program written by FORTRAN IV. For glass and plastic cover greenhouses heat requirement has been determined depending on construction characteristic of chosen greenhouse weather condition of Bursa and internal greenhouse temperatures. The necessary boiler capacity, circulation pump, burner capacity, heating pipe length, chimney dimensions were determined and the results was given in several graphics and tables, for different kind of fuels, annual fuel requirements. It is specified that the most economic greenhouse heating method is neutral gas by fuel requirement at economical analysis. Beside the economical use of natural gas, it is superior to other fuels by causing not to contaminate the environment. 93

IV ÖZET Bu araştırmada, içten patlamalı tek silindirli bar motor- %100 doğal gaz kullanımının motor karakteristikleri üzerine etkisi benzin ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Denemeler sırasında motorda hiç bir değişiklik yapılmamış tır. Araştırmada Lombardini LA 205 model, tek silindirli, içten patlamalı motor kullanılmıştır. Denemelerde, deney setine, içinde % 100 doğal gaz bulunan tüp ve gaz sayacı bağlanarak, motorun moment, güç ve öz gül yakıt tüketimi hesaplanmıştır. Bu değerler, % 100 benzin kullanılarak elde edilen sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda, moment değerinde % 29.4 oranında, güç değerinde % 33 oranında azalmalar, özgül yakıt tüketimi değerinde ise % 35 oranında artış gözlenmiştir. Denemelerin sonuçları, karşılaştırma kolay lığı açısından, grafik haline dönüştürülerek verilmiştir. Sonuç olarak, küçük güçlü, içten patlamalı motorlarda, % 100 doğal gazın, verimli olarak kullanılabilmesi için, motorun sıkıştırma oranının arttırılmasının ve motorun özelliklerine uygun bir gaz karıştırıcısının gerekli olduğu belirlenmiştir. V SUMMARY In this study, the effect of the natural gas, which was used in spark ignition, single cylinder engine, on engine characteristic curves was examined comparing with the gas oline. During the experiments no change was done on the engine. In this study, the single cylinder engine, which is Lombardini LA 205 was used. During the experiments, the moment, power and sp ecific fuel consumption were calcu lated by using the gas-counter and bottle, which was full of natural gas to the experiment barrier. These results were comp ared with the results of the experiment which was done with gasoline. At the end of these comparisons, it was observed that the value of moment decreased % 29>*f and the value of power decreased % 33. However, the specific fuel consumption increased % 35. The results of experiment were given with the help of the graphics to make the comparisons easy to understand. It was understood that to increase the compression ratio of the engine, thesuitable gas-mixture is necessary according to the special feature of the engine to use the natural gas % 100 in the less powerful ignition engine in the best way. 36

iv ÖZET Bu araştırmada, % 96 saflıktaki etanolun, benzinle değişik 0- ranlardaki karışımının, içten patlamalı motorlarda, motorda hiçbir değişiklik yapmaksızın, kullanılması sırasındaki, motor performansına etkileri incelenmiştir. Araştırmada, Lombardini LA 205 model, tek silindirli,, içten patlamalı motor kullanıl mıştır. Benzine, % 6, % İG, % l?r % 20,5, % 26,5, % 31 ve % 50 oranlarında etanol katılmıştır. Her karışım oranında, moment, güç, özgül yakıt tüketimi ve 1- sıl verim değerleri belirlenerek, bu değerler, % 100 benzinle çalışmada elde edilen değerlerle karşılaştırılmıştır. Karşı laştırma sonunda, % 6 ile % 10 karışım oranındaki değerlerin dışındaki moment ve güç değerlerinde benzinle elde edilen değerlere göre, azalma gözlenmiştir. Buna karşılık, özgül yakıt tüketimi ve ısıl verim değerlerinin, karışımların kullanıldığı denemelerde, arttığı gözlenmiştir. Denemelerin sonuçları, karşılaştırma kolaylığı açısından, grafik haline dönüştürülerek verilmiştir. Denemelerde, % 31 etanol-% 69 benzin karışımının, motorun per formans değerleri açısından, en uygun karışım olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak, küçük güçlü içten patlamalı motorlarda, etanol-benzin karışımının, % 31 etanol - % 69 benzin oranları na kadar, motorda, konstrüktlf bir değişiklik yapmadan, kullanılabilirliği belirlenmiştir. SUMMARY In this experimental work, the effects of using different etha- nol-gasoline blends on the spark ignition engine performance was studied. In the experiments, Lombardini LA 205 type, sing le cylinder, spark ignition engine was used. 6; 10; 17; 20, 5j 26,5; 31 ^nd 50 vol. % ethanol was blended with gasoline. The torqup, the output power, the spesific fuel consumption, and thermal efficiency of the ethanol-gasoline blende were compared to the using of 100 vol. % gasoline, and it was noticed torque, and output power decreased. However, spesific fuel consumption and thermal efficiency were increased by the using of blends. In order to make the comparison easily, the results of experiments were given in the diagrams. In the experiments, 31 vol. % ethanol and 69 vol. % gasoline blend was most conformable mixture, in the point of engine per formance. As a result, on the Bpark ignition engines, without design variations, the possibility of the using up to 31 vol. % ethanol and 69 vol. % gasoline was found. 50

tv- ÖZET Bu araştırmada, ülkemizin çeşitli yörelerinde bol miktar da bulunan 15... 50 C sıcaklıklı, enerji amacıyla kullanı lamayan jeotermal sularla, yine aynı sıcaklık derecele rinde dışarıya atılan fabrika artığı sulardan, ısı pompa sı yardımıyla yararlanılabilirle imkanları üzerinde durul muştur. Isı pompası, ısı aktaran bir makinadır. Sistemin ısıtma ve soğutma olmak üzere iki çevrim kademesi vardır. Isıt ma çevrimi sırasında, belirli bir ortama yararlı olan ısı nın çekilmesi sağlanmaktadır. Soğutma çevrimi sırasında ise sistem bir soğutma makinası olarak çalışmaktadır. Bir ısı pompası, esas olarak, kompresör, eveparatör, kon- dansör ve ısı taşıyıcı akışkandan oluşmaktadır. Araştırmada', ısı pompası olarak Arçelik 265 model yerli yapım bir klima cihazından yararlanılmıştır. Klima ciha zının, havadan havaya ısı transferi yapabilecek tipteki eveparatör ve kondansörü ayrı ayrı su deposu içersine gö mülerek, sudan suya ısı transferi yapabilir duruma geti rilmiştir. Isı pompasının eveparatörüne 15 C ile 50 C'ler arasındaki 15 değişik sıcaklık derecesinde su gönderilmiştir. Her bir değer için, buradan transfer edilen ısı, kondansöre gönderilen ve deneme süresince sıcaklığı 9 ile 11 C ara sında değişen musluk suyuna aktarılmıştır. Kondansörden geçirilen musluk suyunun debisi, tartım yöntemiyle bulun muştur. Isı pompasının kompresörüne verilen enerji ise, pompa devresine bağlanan bir elektrik sayacından ölçül müştür. Bu değerlere bağlı olarak ısı pompasının ısıtma katsayısı her bir eveparatör sıcaklığı için.eşitliğinden tespit edilmiştir. Burada; E2 : Kondansörden alınan enerji/ E. : Kompresöre verilen enerjidir. Yapılan denemeler sonunda, eveparatöre gönderilen su sı-. caklığı (X) ile ısı pompasının ısıtma katsayısı (Y) ara sında regresyon analizi yapılmış ve bu ilci değişken ara sında düzgün doğrusal bir ilişki saptanmıştır. Bu iliş kinin regresyon denklemi, Y = 3,15 + 0,055 X olarak verilmiştir. Burada X = 15 C ile 50°C arasında değişmiş, buna karşılık Y değeri de 4,117 ilâ' 6,175 ara sında değişmiştir. 38

iv ÖZET Bu çalışmada, emme manifold basıncının motorun performans karakteristikleri üzerindeki etkisi deneysel olarak araştırılmıştır. Bu amaçla tek silindirli bir dizel motoru (Lombardini 4 LD 640), elektrik motoru ile çalışan, deney motorundan bağımsız bir kompresör grubu aracılığı ile, aşırı doldurulmuştur. Deneyler, beş değişik emme manifold basıncı değerinde ya pılmıştır. Deney sonuçları, emme manifold basıncının arttırılması ile motor performanslarında önemli bir iyileşmenin sağlandığını göstermiştir. SUMMARY This work was an experimental investigation of the effect of the intake manifold pressure on the indicated charac - teristics. For this purpose, a single cylinder Lombardi- ni 4 LD 640 type dies el engine was supercharged by the use of seperate compressors group which were driven by an electrical motor. Experiments were carried out at five different intake manifold pressures. The results of an experiments showed that there was a considerable improvement in the indi - cated characteristics when the intake manifold pressure was increased. 46

IV ÖZET Bu çalışmada, yenilenebilir enerji kaynaklarından olan güneş enerjisinden, hava ısıtmalı toplayıcılar yardımı ile yararlanabilme olanakları üzerinde durulmuştur. Güneş enerjisinin kullanılmasında, en büyük masraf pa ? yını, bu enerjilerin toplanmasında kullanılan toplayı - cılar oluşturmaktadır. Araştırmada, bu faktör de göz önüne alınarak, toplayıcı aktif yüzeyi olarak atık mad delerden yararlanılmıştır. Beş değişik atık madde, 2 toplam güneşlenme alanı 0.5 m olan, aynı tipteki beş adet toplayıcıda, 20 gün süre ile denenmiştir. Deneme süresince, güneş ışınım şiddetleri, yazıcı bir aktinograf ile tesbit edilmiştir. Çevre ve toplayıcı giriş-çıkış sıcaklığının ölçülmesinde, civalı cam ter - mometrelerden yararlanılmıştır. Rüzgar hızı ve topla - yıcıdan çıkan hava hızının ölçülmesinde, mekanik ve kızgın telli anemometreler kullanılmıştır. Toplayıcı verimi, ölçüm değerleri kullanılarak TS 480i'- e göre hesaplanmıştır. Araştırmada kullanılan beş de - ğişik aktif yüzey materyali için, gelen güneş ışınımı ile hem toplayıcı verimi, hem de toplayıcı çıkış sıcak lıkları arasında, ölçüm değerleri bilgisayarda hesapla tılarak regresyon analizi yapılmıştır. Bu değişkenler arasında, düzgün doğrusal bir ilişkinin olduğu saptan - mıştır. Sonuçlar, verim yönünden incelendiği zaman, en yüksek verim değerine, soğurucusu cam kırıkları olan toplayı - cıda ulaşıldığı tesbit edilmiştir. Diğerleri sırasıy - la, fındık kabukları, demir talaşı, cüruf ve kömürleş - memiş taşlardır. Ayrıca, ışınım şiddeti değerleri, günlük çıkış sıcaklı ğı değerleri ve saatlik verim değerleri, grafikler ha - üne dönüştürülerek, tez sonunda, ek açıklamalar başlı ğı altında verilmiştir. 115

ı-v ÖZET Bu calxsmada, alternatif enerji kaynaklarxndan olan bioga- zm üretim değerinin dış ortam sıcaklığına bağımlılığı araştırılmıştır. Araştırmada % 9.4-8 katı madde içeren süt sığırı gübresinden yararlanılmıştır.. Denemelerde 3 ve 5 It'lik iki adet cam fermantö'r ve gazo metre kullanılmıştır. Organik materyal bu f ermantörlerde 56°C, 30°C, 25°C, 20°C ve 15°C sıcaklık değerlerinde mezo- filik kesikli fermantasyona tabi tutulmuştur. Bunlardan ilk üç sıcaklık derecesi için fermantasyon süresi 25 gün, 25°C ve 15°C'ler içinde, 30 gün olarak alınmıştır. Fermantasyonu hızlandırmak için her denemede fermantörlere daha önce 25 gün süreyle 36 C'de mezofilik fermantasyona uğramış materyalden aşılama yapılmıştır. Taze gübre, fer- mante gübre ve aşılama materyalinden alman gübre örnekle ri laboratuvarda analiz edilerek toplam katı madde, uçucu katı madde ve PH değerleri saptanmıştır. Denemelerde üre tilen gaz miktarları, gazometreden günlük olarak ölçülmüş ve deneme süresince, günlük toplam biogaz üretim değerleri aşılama materyalinin biogaz üretim değerleri ve kümülatif biogaz üretim değerleri tesbit edilmiştir. Ayrıca bioga-r zın bileşiminde bulunan CH. ve C02 miktarları gaz analizi ile belirlenmiştir. 25 günlük fermantasyon sonunda her deneme sıcaklığında 1515 6*` taze gübreden üretilen kümüla tif biogaz miktarları 36°C, 30°C, 25°C, 20°C ve 15°0 sıcak lık dereceleri için sırasıyla 34.22768 İt, 26,4163 İt, 17.4-6932 İt, 7. 71^-248 İt, 2.772152 İt olarak bulunmuştur. 25 günlük fermantasyon süresince elde edilen kümülatif gaz üretim miktarlarının (Y), fermantasyon sıcaklığına (X) ba ğımlılığını araştırmak için yapılan regrasyon analizi so nunda bu iki değişken arasında düzgün doğrusal bir ilişki nin varlığı tesbit edilmiştir. Bu ilişkiye ait regrasyon denklemi Y t-21,7898.+? 1,5678 X olarak bulunmuştur. Ya pılan t-testi sonunda dış ortam sıcaklığıyla biogaz üreti mi arasında kesin bir ilişkinin varlığı anlaşılmıştır. 61