Search

From Turkistan to Anatolia, weaving came with the Turks. In the Ottoman period, there was an important production in the production of fabrics as well as carpets and rugs.Izmir was one of the cities that had a well-deserved reputation in fabric production during the Ottoman period. It is known that in İzmir, where fabrics are sent to both the domestic market, the palace and the foreign market, it is common in workshop and factory style production, as well as personal production.There are many documents about Izmir fabrics in the Presidency Ottoman Archives. Some of these documents will be examined within the scope of the article. Key words: Archive, weaving, fabric, yarn

During the Ottoman Empire, which was established in Anatolia after the Seljuks, many developments were made in the name of art for 600 years. Especially thanks to the Ottoman Empire's value to the artist and art, very good works have been produced in many fields. In addition to branches such as calligraphy, illumination, miniature and marbling, fabrics, carpets and rugs, which attract the attention of the whole world in the field of textile, were also woven. The art of weaving experienced its brightest period in terms of weaving technique, color and pattern in the Ottoman Empire. It is understood that weaving, which continued to be produced traditionally in Ottoman cities, continued its existence as an important cultural element and sector. The clothes of the Ottoman sultans kept after their death and the qualities of the fabrics used in the palace convey very important information at the point of understanding the importance of weaving. The diversity and richness of the weavings and textiles produced in many documents belonging to the period can be clearly seen. In this context, this rich weaving and textile diversity has taken an important place in Turkish culture. Especially this rich variety of weaving and textiles has been painted by many painters in almost every period and has gained an important place in terms of conveying information about their periods. In this study, some of Halil Pasha's paintings in which he displayed an objective and objective approach with a realistic style, some of which are in an orientalist style, are discussed as subject. In the study, will focus on Halil Pasha's life, his understanding of art and the textiles and clothing he depicted in some of his paintings. The textiles and clothes in the paintings were discussed in terms of characteristics such as color, pattern, and texture. Key Words: Textile, weaving arts, clothing, painting, carpet.

Geleneksel el sanatları içerisinde keçeciliğin tarihi kökleri oldukça eskiye dayanır. Türklerin bu alanda Milattan önceki Orta Asya dönemlerine kadar uzanan üretimleri vardır. Günümüzde gelişen teknoloji ve değişen yaşam biçimleri nedeniyle keçe üretimi azalmıştır. Ancak üretimi azalan geleneksel keçeyi bazı ustalar yeniden üretmeye başlamışlardır. Keçe fonksiyonel kullanım alanı olan ürünlere dönüşmüştür. Geleneksel keçe üretimini özveriyle devam ettiren, Konya ilinde yaşayan Celalettin Berberoğlu bu konuda iyi bir örnek oluşturmaktadır. Kendisi elbise, aksesuar vb. alanlarda keçe üretmektedir. Unutulan bu geleneksel sanatın gelecek kuşaklara aktarılması önemlidir, bu amaç doğrultusunda maddi kültür ögesi olarak keçe okullardaki müfredata da eklenmelidir. Sanatın eğitime olan eşsiz katkıları göz önünde bulundurularak keçecilik el becerisi ve özgün düşünmeye katkısı vesilesiyle eğitim sürecinin bir parçası haline getirilmesinde fayda vardır. Çalışmamızda geçmişte geleneksel yaygı amaçlı olarak üretilmiş olan keçenin farklı fonksiyonel kullanım alanlarında yeniden üretimi ile ilgili örnekler üzerinde durulacaktır.

Dokumacilik dunyadaki en eski uretimlerden birisidir ve Turkler tarih boyunca dokumacilikta onemli uretimler yapmislardir. Orta Asya sonrasi Anadolu’da da Turkler, Selcuklulardan itibaren Osmanli doneminde de koy el sanati, saray sanati olarak ayrica Ahilik gelenegi icerisinde de bir ‘meslek’ olarak dokumaciligi surdurmuslerdir. Ahilik, Anadolu’da sosyal ve ticari bir muessese olarak onem kazanmistir. Tanzimat fermanina kadar da onemini korumustur. Ahilik icerisinde her dokuma turune gore ayri bir esnaf teskilati, varligini o donemlerde surdurmustur. Konu ile alakali Osmanli Arsivi’nde de cok sayida belge vardir. Ahilik sistemi icerisinde yer alan pek cok dokumacilik meslegi gunumuzde islevini kaybetmistir. Makalede ahilik sisteminde bulunan dokumacilik mesleklerinden bahsedilecektir

El sanatları milletlerin kültür tarihinde önemli bir yere sahiptir. Dokumacılık ise dünyanın en eskisanatlarından birisidir. Zemin tekstilleri içerisinde Türk dokumalarının tarihi kökeni çok eskidir. Türklergittikleri her yere kültürlerini de taşımışlardır. Hayvancılıkla uğraşan eski Türklerin kültürlerinde dedoğal olarak dokumacılık sanatı önemli olmuştur. Bu dokumalar aynı zamanda milli kültür ürünüdür.Orta Asya kökenli Türk dokumaları günümüze kadar önemini korumuştur. Kilim, halı kadar dayanıklıdeğildir. Daha çok 15. yüzyıl ve sonrasına ait örnekler günümüze gelmiştir. Yakın coğrafyalarda yaşayanGürcülerin ve Türklerin kültürel bir etkileşim içerisinde olmaları çok doğaldır. Dokumacılık sanatındayüzyıllardır önemli eserler üreten Türkler, başka milletlerin kültürlerini de etkilemiştir.Asıl ataları Hititler ve Subarlar olan Gürcüler güney Kafkasya’da Karadeniz’in doğu kenarındayer alan coğrafyada etkili bir kültüre sahiptirler. Gürcüler eskiden beri Güney Kafkasya, Karadenizve Hazar Gölü (Denizi) arasında bulunan topraklarda yaşamışlardır. Gürcülerin yaşadığı topraklartarihte bazı zamanlarda Hun, Hazar, Kıpçak, Selçuklu ve Osmanlı gibi Türk devletlerinin egemenliğialtında kalmıştır. Gürcistan, Türk dünyası ve Türkiye’nin de var olduğu bir coğrafyadadır. DolayısıylaGürcistan ve Türkiye’de ortak kültürel izlere de rastlanmaktadır. Kilimler ortak kültürel işaretleresahiptir. Gürcistan ve Anadolu Türk kilimlerinde de benzer motifler vardır. Gürcistan’da dokunanbütün kilimlerde bu benzerlik kolayca görülmektedir. Bu benzerlik sadece motiflerde yoktur. Dokumatekniği olarak da Gürcü kilimleri Türk dokumalarıyla aynıdır.Bu araştırmada Gürcistan kilimlerinden yedi tanesi incelenecektir. Söz konusu olan kilimlerBatum ve Tiflis’te evlerde ve iş yerlerinde tespit edilmiştir. Bu yedi adet kilim dört farklı desen şemasındanoluşmaktadır. Araştırmada Gürcistan kilimlerinin desen ve teknik yönleri ele alınacaktır.Konya ve Gürcistan kilimleri arasındaki desen, renk özellikleri daha çok motif bakımından karşılaştırılacaktır.

Yabancıların Türk halılarına olan ilgisi yüzyıllardır bilinmektedir. Özellikle XV. yüzyıldan sonra Avrupalı ressamlar tablolarında Türk halısı tasvirlemişlerdir.Tablolardaki renkler ile tasvirlenen halının renkleri arasında bir bağ olduğu düşünülmektedir. XV. ve XVI. yüzyılın başlarında resim yapmış Rönesans ressamlarının bir kısmının bazı tablolarında Türk halıları vardır. Bu halıların desen analizi ve halıdaki renklerle tablodaki diğer renkler arasındaki bağlantı bu araştırma ile tespit edilmeye çalışılmıştır.

El dokumaları maddi kültür ürünleri olarak tarih boyunca önemini korumuştur. Orta Asya’dan Balkanlara kadar yüzyıllarca bu sanata öncülük eden millet ise Türkler olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlara ilk fethinin ardından ekseriyetle Konya ve Karaman’dan aileler bölgeye göç etmiştir. Balkanlara yerleşen ailelerle birlikte Türk kültürüne ait pek çok ögede bölgeye hakim olmuştur. Türk kültürünün ayrılmaz bir parçası olan kilim ve diğer dokumaların Balkanlarda yüzyıllardır devam ettiğine en güzel örnek ise Kuzey Makedonya Ulusal Müzesi’nde yer alan dokumalardır. Müze envanterine kayıtlı olan dört adet kilim ve iki adet yanbol dokumasının teknik, desen ve renk özellikleri bakımından değerlendirilmiş ve Konya’da ki benzer dokuma örnekleri ile birlikte çalışmaya konu edilmiştir.

Yüzyıllar içerisinde Orta Asya’dan Balkanlara kadaruzanan Türk kültürünün izleri, etnoğrafikürünlerde de görülmektedir. El dokumaları buna en iyi örnektir. Oğuz boylu ikidevlet olan Azerbaycan ile Türkiye’nin tekstil ürünlerinin benzerliğinde buizler görülebilir. Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de merhum Hacı Zeynelabidin’eait konak 1920’li yıllardan bu yana Milli Tarih Müzesi olarakkullanılmaktadır. Coğrafyaya ait zengin bir arkeolojik ve etnoğrafik malzemeye sahip olan müzenin envanterlerindebulunan bir kumaş 13 Nisan 2017 tarihinde müzede yapılan bir alan çalışmasındatespit edilmiş ve müze idaresinin oluru ile incelenmiştir. Makalede 18. ve 19. yüzyıl başlarında üretilen el dokumayün şallardan Azerbaycan Milli Tarih Müzesi’nde bulunan 36,5x41,5 cmölçülerindeki dimi örgülü şal kumaş parçası, özellikleri, yapılan analizlerüzerinde durulacak ve Vedat Nedim Tor Müzesi’nde bulunan benzer örnektenbahsedilecektir., The traces of the Turkishculture having extended from the Middle Asia to the alkans within centuries arealso seen in ethnographic products. Hand-weavings are the best examples ofthis. These traces can be seen in the similarity of the textile products ofAzerbaijan and Turkey, two states descending from the Oghuz tribe. The mansionbelonging to the deceased Hadji Zeynelabidinin Baku, the capital of Azerbaijan, has been used as a National History Museumsince 1920. A fabric included in the inventory of the museum and having a richarcheological and ethnographic material belonging to the geography was foundduring a field survey made in the museum on the 13th April, 2017 and examinedvia the approval of the museum administration. In the article, both the pieceof twill-braided shawl fabric in the sizes of 36,5x41,5 cm, one of the hand-wovenwoolen shawls produced in the early 18th and the 19th century, included in theAzerbaijan National History Museum, its characteristics and the analyses madeand the similar example included in the Vedat Nedim Tor Museum will bementioned.

ÖZET Milletlerin kültürel değerlerini en iyi gösteren öğeler el sanatlarıdır. Orta Asya’dan Anadolu’ya süre gelen Türk dokuma sanatında, Türkler tarih boyunca kültürel anlamda da dünya medeniyetine pek çok eser kazandırmışlardır. M. Ö. 5–3 yüzyıla tarihlendirilen Pazırık halısından bu yana Orta Asya kökenli Türk dokuma kültürü, sürekli Türklerle birlikte farklı coğrafyalarda var olmuştur. Kırım topraklarına dört bir yandan gelerek yerleşen halkların beraberinde getirdikleri kültürlerde, Türk geleneksel yapısına uyarlanmıştır. Kırım Tatar dokumacılığının temelinde, Türk halklarının dokumacılık gelenekleri ile karşılaşılır. Bildiride Kırım el dokumacılığına ve Kırım Han Sarayı’nda sergilenen bazı halı ve kilimlere değinilecektir. Anahtar Kelimeler: El Dokuması, Türk Sanatı, Kilim

El dokumalari gunumuze kadar genellikle desen, kalite, malzeme, teknik ozellikleri veya bir sehirbolge dokumasi esas alinarak makro duzeyde degerlendirilmistir. Tarihi ve kulturel ozellikleri ile sosyal bilimcilerce yeterli duzeyde arastirilmasi halen tamamlanmamistir. Madalya, nisan gibi taltif araclari ise batiya ozgu olmakla beraber Osmanli Devleti’nin son donemlerinde I. Mahmud zamaninda (1730) cikarilan Ferahi ile baslar. Padisah emri ile kimlere ne hallerde verilecegi nizamnamelerle belirlenmistir. Osmanli Devleti gerek ordu icin, gerekse tekstil mamulu olarak onemli olan geleneksel dokuma imalatinda basari gosterenleri de taltif etmistir. Devlet icin dokuma yapan fabrikalarda kimi zaman yararlilik gosteren calisanlara ya da sektorun ilerlemesi icin katki saglayanlara ve tesvik etmek amaciyla zaman zaman nisanlar vermistir. Tum bunlar ise Osmanli Arsivlerinde matbuata dokulerek belgelenmistir. Bildiride Osmanli Devleti tarafindan, dokumacilik sahasinda basari gosterenlere verilen nisan ve madalyalarla alakali Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu’nde bulunan kimi belgelere deginilecektir.

SÜPERKÜTLEÇEKIMINDE DÜZLEM DALGALAR Beler, Ahmet Aytaç Fen ve Edebiyat Fakültesi Fizik Bolümü, Doktora Tezi Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Tekin Dereli 52 sayfa, Kasım 1988 ÖZET Bu çalışmada N=l, d=4 basit süperkûtleçekimi, N=2, d=4 genişletilmiş sûperkûtleçekimi ve d=ll basit sûperkûtleçekimi kuramlarında düzlem dalga çözümleri verilmiştir. Anahtar sözcükler: süpersimetri, sûperkûtleçekimi, düzlem dalgalar. iv PLANE WAVES IN SUPERGRAVITY Beler, Ahmet Aytaç Faculty of Arts and Sciences Department of Physics, Ph. D. Thesis Supervisor: Prof. Dr. Tekin Dereli 52 pages, November 1988 ABSTRACT We give the plane wave solutions of N=l, d=4 simple supergravity, N=2, d=4 extended supergravity and d=ll simple supergravity theories. Keywords: supersymmetry, supergravity, plane waves. in 52

Geleneksel Turk sanatlari icerisinde el dokumalari onemli bir yere sahiptir. Turkler icin hayvancilik Orta Asya’da onemli bir gecim kaynagi olmustur. Buyuk hayvan suruleri vardi. Dolayisiyla hayvanlarinin kil ve yunlerinden faydalanmislardir. Turkler tarih boyunca dokuma sanatina onculuk etmislerdir. Dokumacilik Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar Turklerin ugrastigi onemli bir meslek olmustur. Dokumacilik gecmisle gunumuz arasinda kulturel anlamda da degerli bir urun olmustur. Insanlik hayatinin her donemi dokumalarla ic ice olmustur. Dogu Turkistan tarih boyunca Turklerin hâkimiyetinde kalan onemli bir cografya olarak dikkat ceker. Hun, Tabgac, Gokturk, Uygur, Karluk, Karahanli gibi Turk devletleri bu topraklarda yasamistir. Yuzyillardir Turk yurdu olmakla birlikte gunumuz de ozerk yapisina ragmen Dogu Turkistan, Cin hukumeti ile sorunlar yasamaktadir. Bolgedeki baskici sistem nedeniyle Dogu Turkistan kulturu hakkinda yeterli alan calismasi da yapilamamistir. Kasimi ailesi Dogu Turkistan’da yasadiklari zamanlarda halicilik meslegini yapmislardir. Dogu Turkistan’da ki baskici yonetim neticesinde Istanbul’a yerlesen Kasimi ailesi beraberlerinde dokuduklari bir kisim duvar halilarini da getirmisleridir. Desensiz olan bu halilara Uygur (Hakaniye) Turkcesi ile hat seklinde bir duzen ile yazilar islenmistir. Duvar halisi olarak dokunmusturlar. Bu arastirmada Kasimi ailesi koleksiyonunda bulunan halilar teknik ve desen ozellikleri bakimindan incelenecektir. Arastirmaya uc hali dahil edilmistir. Halilardan birisinde Yusuf Hac Hacib’in bir siiri vardir. Digerinde Luptulla Muttalib’in bir siiri vardir. Ucuncu halida ise besmele vardir.