Search

Kütahya Mecmuası’nda, Hamza Güner tarafından 1927 yılında parça parça yayınlanmış olan “Yunan Mezalimi-Türk Zaferi” isimli tiyatro oyununda, işgal döneminde Kütahya köylerinde Yunanlılar tarafından yapılan zulümler anlatılmıştır. Milli Mücadele Dönemi, 30 Ağustos zaferine giden yolda, Yunanlılar Kütahya ve çevresine büyük zararlar vermişlerdir. Yunan zulümleri, iaşe ve paralara el koyma, tehdit ve işkence gibi boyutları aşmış; ırza geçme ve cinayet ile sonuçlanma boyutuna ulaşmıştır. Yunan egemenliğinin hakim olduğu bu evrede, köylüler silahsızlandırılmış ve bir köyden diğerine gitme yasaklanmıştır. Casuslarla iç içe bir yaşam süren Kütahya köylüleri temkinli ve kararsız olup çaresizliği tüm benliklerinde hissetmişlerdir. Yunanlılar, Büyük Taarruz esnasında, uğradıkları yerleri, içerisinde insanlar olduğu halde, ev ve harmanlarıyla birlikte yakmaya başlamışlardır. Köylüler, bozulan düşmanın köylerini yakmasından ve öldürülmekten dolayı korku içinde Türk Ordusu tarafından kurtarılmayı beklemişlerdir. Bu süreçte yaşanan acıklı ve dramatik olaylar, vicdanları titretecek boyutta elimizdeki tiyatro oyununda ifade edilmiştir. Büyük Taarruz öncesi Dumlupınar ve birçok köyün genel vaziyeti hakkında bir panorama sunan bu edebi eser, ayrıca olaylar kritik edildiğinde, Kütahya’nın Milli Mücadele tarihine ilişkin bir yol gösterici olma niteliği taşımaktadır., In the Kutahya Magazine, in the theater play “Grek Cruelty-Turkish Victory” published by Hamza Guner in 1927, the atrocities committed by the Greeks in the villages of Kutahya during the occupation period were explained. The Greeks caused great damage to Kutahya and its surroundings during the War of Independence. Grek persecution transcended such dimensions as food and Money confiscation, threats and torture; Grek cruelty has reached the extent of rape and murder. During this period of Grek rule, Kutahya villagers of were disarmed and traveling from one village to another was prohibited. The villagers of Kutahya, who continued their iner lives with spies, has cautions and indecisive and felt desperation in all their selves. The Greeks, along with the people, began to burn houses and threshing floors during the Great offensive. The villagers, fearing that their village would be burned and killed by the enemy, waited to be rescued. The sad and dramatic events that took place during this period were expressed in the theater. This study, which tells about the situation of Dumlupinar and some villages before the Great attack, is a guide regarding the history of the War of Independence in Kutahya.

Türkistan, Türkler için İslâmlaşma sürecinin başladığı coğrafyanın adıdır. Kazakistan’ın güneyinde yer alan ve eskiden Yesî ismiyle bilinen şehrin bugünkü ismi Türkistan’dır. Yesî, İslâm ordularının ve sahabelerinin irşad faaliyetinde bulundukları ve Türklerle Araplar’ın iletişime geçtiği merkezlerdendir. Yesî şehri, daha sonra Tekke şiirinin kurucu ismini çıkartacak Hoca Ahmed’in lâkabına dönüşecektir. Hoca Ahmed Yesevî İslâm’ın hükümleriyle Türk’ün inanışını birleştirmiş, bu felsefeyi bir hayat nizamına getirmiş ve bu sebeple de uzun süre etkili olmuştur. O, İslamiyet’in eski Türk inanç sistemi içine nüfuz etmesinde örnek bir model, tarikat sistemlerinin ana kaynağı, Alevî -Bektaşî sistematiğinin ana omurgasını oluşturacak Hacı Bektaş Velî kişiliğinin de alt yapısını oluşturmuştur. Bu çalışmada Ahmet Yesevî ve onun etrafında ortaya çıkan merkez şahsiyetlerin efsanevî ve dinî kişilikleri hakkında bilgiler verilmiş, halkın bu kişilere yükledikleri olağanüstülüklerin yanında türbeleri etrafında sergilenen ritüeller ve inanç unsurları tespit edilmiştir. Güney Kazakistan/ Türkistan türbelerinin tanıtılması, türbe ziyaretinde atalar kültünün misyonu, türbelerdeki ritüellerin tespiti ve işlevlerinin ortaya konulması bu çalışmanın amaçlarındandır.

KütahyaAnadolu’nun Türkleşmesi- İslamlaşmı sürücinde rol almış önemli bir kültürmerkezimizdir. Horasan merkezli iskan faliyetlerininin başrolünde hiç kuşkusuzHacı Bektaş Veli ve öğretisi yer almaktadır. Bu çalışmada Hünkarıntalebelerinden kabul edilen ŞeyhÇakır(Işık Çakır) Ocağı ikrar cemi ritüellerinin içerik, işlevi vefonksiyonları tespit edilmeye çalışılacaktır. Saha çalışmasının düzenlendiğibölge Işık Çakır’ın da türbesinin bulunduğu Hisarcık İlçesi Işıkçakır köyü veeskiden belde olan şimdi ise köye dönüşen Şeyhler Köyleri’dir. Şeyh Çakır (IşıkÇakır) ocağı talipleri Kütahya’nın Hisarcık ilçesine bağlı Şeyhler Kasabası veŞeyhçakır köyü, Emet İlçesine bağlı Bahatlar ve Samrık köyü ile Gediz ilçesinebağlı Akçaalan Kasabasına dağılmışlardır. Şeyhçakır Ocağı Hacı BektaşÇelebilerine bağlı bir ocaktır. Dedelik makamını yaklaşık 25 yıldır sürdürenMurat Akbulut yaşlanması nedeniyle yol hizmeti görememektedir. Şuanda IşıkÇakır Ocağının Dedelik hizmetini gören Nazmi Aydedeoğlu Dedeler sülalesindengelmektedir. Işık Çakır talipleri genellikle 40 yaş sonrasında ikrarvermektedirler. İkrar, Alevilik inanç ve pratiklerini yapmak için düzenlenenyola giriş törenidir. Talibin, Aleviliğin bütün kurallarını kabul edip, bunlarayaşamı boyunca uyacağına dair söz vermesidir. Işık Çakır Ocağı talipleriAlevi-Bektaşi yolunu cem ritüelleri vasıtasıyla sürdürmeye çalışmaktadırlar.Yörede müsahiplik uygulaması olmadığı için ikrar vermek isteyen kişi eşiyle dedeninhuzuruna çıkar. Ikrar veren talib ikarararın gereği olarak kurban keser vekesilen hayvanın yününden yapılan kemerbest ahdinin simgesi olarak görgücemlerinde yanında bulundurulur., Kütahya is oneof the cultural place which plays a role in Islamization and Turkization ofAnatolian. Haci Bektaşı Veli and his precept take part in the lead in Horasancentred location activities. In this work, content and function of promise tot’s rituals of centre of Sheik Çakır(Işık Çakır)who are admitted as astudent of hacı bektaşı veli are going to be determined .Region of fieldwork isIşıkçakır village,Hisarcık district which has a shrine of Işık Çakır andŞeyhler villages which were towns in the past.Pretenders of Sheik çakır (ışık çakır)’s centrescattered to ışıkcakır villages and şeyhler town in hisarcik district,bahatlar and samrık villages in emetdistrict and akçaalan town in Gediz district. Sheik çakır centre is connected with educated persons of Hacı Bektaş. Murat Akbulutwho has lasted position of progenitor for 25 years can/t provide service for tot because of his old ages.Now nazmiaydedeoğlu who comes from progenitors provide service for tot in the centre of ışık çakır.Pretenders over theages of 40 of ışık çakır usually promise for centre.Promise is anadmission ceremony for making practiceand beliefs of Alawism.Pretender promise that he-she will obey the rules ofalawism in their whole lives.pretenders of ışık çakır centre are trying tomaintain alawi bektashi order by tot rituals.because of the absence ofcompanionship,person who wants to promise go to progenitor with hiswife.Pretender who promises sacrifices an animal for God and carry belt whichmade from the wool of animal that sacrificed as a conventional sign.”

İşlevsel kurama göre metin, tepki gösterecek bir dinleyici kitlesine sunulmazsa ya da icra edilmezse anlamsızdır. Kısaca işlevsel kuramda, icra edilen bir folklor unsurunun onu anlatanda veya dinleyende oluşturduğu niteliklerin ve icra edilen folklor unsurunun meydana getirdiği sonuçların ortaya konulması amaçlanmıştır. Kitle iletişim araçlarının yaygınlığı, küreselleşme ve sosyal gereksinimler insanı toplumdan uzaklaştırıp değerlerinden ve kültüründen kopuk bireyler meydana getirmektedir. Toplumdaki bu aksaklığın düzeltilebilmesi için halk edebiyatı ürünlerinin; kültürel değerlerin aktarımı, toplumsal düzenin sağlanması ve halk eğitimi konularındaki işlevleri canlandırılmalıdır. Bu bağlamda masalların önemi; kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya olan kültürel ögelerin aktarımında, bireyi geleceğe hazırlamada ve ana dil eğitiminde yadsınamaz. Masallar, salt metinlerden ibaret olmayıp toplumun ve doğal olarak toplumu oluşturan bireylerin hoşça vakit geçirmesi, eğlenmesi, eğlendirmesi; değerlere, toplum kurumlarına ve törelere göre toplumun eğitilmesi; kültür aktarımını sağlayarak topluma yardım etmesi fonksiyonlarıyla öne çıkar. Ayrıca masallar, toplumsal ve kişisel baskılardan kurtulmak için topluma ve bireye kaçış mekanizması oluşturması bakımından oldukça önemli işlevlere sahip bir güçtür. Anlatı geleneğinin kaybolan türlerinden biri olan masallar, anlatıcının dilinde yeniden şekillenmekte dinleyicisine ise her dinlemede yeni kazanımlar sağlamaktadır. Bu çalışmada, masal türüne işlevsel açıdan yaklaşıldığında masalın ne denli etkili olduğunun farkına varılmasının; örgütlü, kurumsal, planlı ve sistematik bir biçimde bu güçten yararlanılmasının ve tüm bunlardan yola çıkarak masal evi projesinin hayata geçirilmesinin önemi vurgulanmaya çalışılacaktır., According to the functional approach, texts are meaningless if they are not presented or performed to reactive listeners. Briefly, on the functional approach, it has been aimed to be revealed the qualities which the folklore performance acted creates on the listener or performer and the results which the folklore performance acted comes in sight. The prevalence of mass media, globalization, and social needs create individuals separated from their values and culture by conducting away from the community. In order to correct this fault in society, the functions of folk literature products about transferring cultural values, ensuring social order and public education should be revived. In this context, the importance of the tales cannot be denied in the transfer of cultural objects facing the danger of disappearance, in preparing the individual for the future and in their mother tongue education. Tales are not consisted of plain texts and they feature in with the functions of that they make people have a nice time, enjoy, entertain; of educating the society regarding to values, social institutions, morals and helping to the society by providing cultural transmission. Likewise, tales are the power which has quite important functions in point of creating a mechanism for the society and the individuals to get rid of social and personal pressure. Tales, one of the disappearing genres of narrative tradition, are reshaped in the narrator’s language and provide its listener with new achievements in each one. This study aims to emphasize the importance of realize how effective the tale is ; of getting benefit from this force in an organized, institutional, planned, controlled and systematic way and of putting the project of tale house into practice on the basis of all these when it is approached to the tales from a functional point of view.

Ülkemizin her köşesinde olduğu gibi Kütahya ve çevresinde de veliler, bilim ve devlet adamları gibi kişilerin kabirleri, çe-şitli nedenlerle ziyaret edilmektedir. Tarihi şahsiyetlerinden çok menkıbevi şahsiyet-leriyle bilinen ulu zatların ziyaret edilme- sinin başlıca nedeni, ön plana çıkan fonk-siyonlarıdır. Bu fonksiyonlar çoğu zaman genel konularda olabildiği gibi özel konu-larda da olabilmektedir. Bu çalışmada Kütahya ili türbe ve yatır-larının hangi amaçlarla ziyaret edildiği üze-rinde durulmuştur. Kütahya ilinde tespit edilen türbe ve yatır sayısı beş yüzün üze-rindedir. Türbe ve yatır çevresinde bulunan ağaç, su ve taşlar da buradaki zatlarla iliş-kilendirilmekte ve manevi gücünün yansı- ması olarak kutsal kabul edilmektedir. Kü- tahya ili türbe ve yatırları genellikle çocuk sahibi olmak, hastalıklarına şifa bulmak, refah ve huzur dilemek, geleceğe yönelik dileklerde bulunmak ve yağmur duası gibi nedenlerle ziyaret edilmektedir. Ziyaret esnasında uygulanan pratikler-le kutsalı hissetme, hayır işleme, psikolojikolarak rahatlama amaçlanmaktadır. Ziyaretmerkezi olarak kabul edilebilecek türbe ve yatırlara halkın yoğun ilgi göstermesinin temelinde, atalar ruhunun geride kalan ki-şilere yardım edebileceği inancı yatmakta-dır., The tombs of the people such as saints, scientists and statesmen are visited for vari-ous reasons in Kütahya and its surround-ings as it is on every corner of our country. The main reason of being visited of these great people who are known with their re-ligious legends more than being a historical figure is their prominent functions. These functions can be mostly specific topics be-sides general topics. In this study, it is mentioned thatshrines and tombs of Kütahya are visitedfor what purposes. The determined numberof shrines and tombs in Kütahya is morethan five hundred. Trees, water and stonesaround the tombs are also associated withthese personages and they are enshrinedas the reflection of spiritual power. Theshrines and tombs of Kütahya are visited generally to make wishes to have child, to heal from illnesses, for welfare and peace, and to make a wish about the future and rain prayer. It is aimed to feel the sacred one, docharity work and relax psychologicallywith the applied practices during the visit. The belief that ancestry souls can help to living people lies behind the intense inter-est of the public to the shrines and tombs which can be accepted as visitation place.

Ölüm sonrasında hayatın varlığı anla yışına sahip olan Türkler bunun yansıması olarak defin ve defin sonrası törenlere büyük kutsiyet yüklemişlerdir. Ölen atanın ruhunun öldükten sonra da yaşadığına,toplumla ilişkisini sürdürdüğüne, atanınyeryüzünde kalan manevi varlığının geride kalan kişilerin hayatlarına tesir ettiğine inanılır. Türkler kendilerine ata bildikleri şahıslar için büyük mezarlar yapmış veya temsili mağaraları ecdatlarının mezar yerleri olarak değerlendirmiştir. Eldeki kayıtlarda büyük kişilerin kurganlarını korumakiçin bazı oymakların muhafızlık yaptığı, oy-mak sayısının kurgandaki kişinin statüsünegöre belirlendiği ve görevlerinin kurganla-rı her türlü saldırıdan korumak olarak be-lirtilir. Osmanlı Devleti döneminde bizzatBu makalede Kütahya yöresinde tür bedarlık kavramına yüklenen anlam, hizmete başlamalarındaki manevi işaret, türbedarların görevleri, halkın bu kişilere bakış açısı, bu mekanlarla olan ilişkileri ve bazı türbedarların isim listesi verilmiştir. Anadolu’nun tamamında görülen türbe ve yatır geleneğinin manevi bekçileri kabul edilen türbedarlar bu mekanlara gönül bağı ile bağlıdırlar. Bu çalışmada, bugüne kadar ziyaret fenomeni açısından ele alınan bu türbedarlık konusu halkbilimi bakış açısıyla ele alınmış ve bazı değerlendirmelere tabi tutulmuştur., Turks, who has the perception of life after death, attributed (assigned) great sa-credness to burial and post burial rites asthe reflection of this belief. It is believedthat the soul of the late ancestor also livesafter death, it continued the relations withthe society, the spiritual existence of theancestor left on the earth affect the livesof the survivors. Turks built great tombsfor the personages they know as their an-cestors and considered the representative(symbolic) caves as the cemetery plots oftheir ancestors. According to the availableevidences, it is expressed that some troopsacted as a guard to protect the cairns of thepersonages, that the number of the troopswere determined according to the status ofthe person in the cairn and that their dutieswere to protect the cairns from all kinds ofattacks. It is well known that the Sultansthemselves presented the duty of tomb-keeping to the people and fulfilled this ser-vice in the course of their duties.In this article, the meaning attributedto the concept of tomb-keeping, the spiritual sign of their commencing service, the duties of the tomb-keepers, the public perspective on these people, their relations with these places and the list of some tombkeepers have been given. The tomb-keepers who are considered as the spiritual guards of the tradition of shrine and entombed saints appeared throughout the Anatolia are attached to these places with the bonds of love. In this study, the topic of tombkeeping treated so far in terms of the visit phenomenon has been examined with the perspective of ethnology and evaluated.

İşlevselkurama göre metin, tepki gösterecek bir dinleyicikitlesine sunulmazsa ya da icra edilmezse anlamsızdır. Kısaca işlevsel kuramda,icra edilen bir folklor unsurunun onu anlatanda veya dinleyende oluşturduğuniteliklerin ve icra edilen folklor unsurunun meydana getirdiği sonuçlarınortaya konulması amaçlanmıştır. Kitle iletişim araçlarının yaygınlığı, küreselleşmeve sosyal gereksinimler insanı toplumdan uzaklaştırıp değerlerinden vekültüründen kopuk bireyler meydana getirmektedir. Toplumdaki bu aksaklığındüzeltilebilmesi için halk edebiyatı ürünlerinin; kültürel değerlerin aktarımı,toplumsal düzenin sağlanması ve halk eğitimi konularındaki işlevlericanlandırılmalıdır. Bu bağlamda masalların önemi; kaybolma tehlikesiyle karşıkarşıya olan kültürel ögelerin aktarımında, bireyi geleceğe hazırlamada ve ana dileğitiminde yadsınamaz. Masallar, salt metinlerden ibaret olmayıp toplumun vedoğal olarak toplumu oluşturan bireylerin hoşça vakit geçirmesi, eğlenmesi,eğlendirmesi; değerlere, toplum kurumlarına ve törelere göre toplumuneğitilmesi; kültür aktarımını sağlayarak topluma yardım etmesi fonksiyonlarıylaöne çıkar. Ayrıca masallar, toplumsal ve kişisel baskılardan kurtulmak içintopluma ve bireye kaçış mekanizması oluşturması bakımından oldukça önemliişlevlere sahip bir güçtür. Anlatı geleneğinin kaybolan türlerinden biri olanmasallar, toplumsal değerlerin öğretilmesinde ve ana dil eğitiminde önemli biraraçtır. Bu çalışmada, masal türüne işlevsel açıdan yaklaşıldığında masalın nedenli etkili olduğunun farkına varılmasının; örgütlü, kurumsal, planlı vesistematik bir biçimde bu güçten yararlanılmasının ve tüm bunlardan yolaçıkarak masal evi projesinin hayata geçirilmesinin önemi vurgulanmayaçalışılacaktır., According to the functional approach, texts aremeaningless if they are not presented or performed to reactive listeners.Briefly, on the functional approach, it has been aimed to be revealed thequalities which the folklore performance acted creates on the listener orperformer and the results which the folklore performance acted comes in sight.The prevalence of mass media, globalization, and social needs createindividuals separated from their values and culture by conducting away from thecommunity. In order to correct this fault in society, the functions of folkliterature products about transferring cultural values, ensuring social orderand public education should be revived. In this context, the importance of the tales cannot bedenied in the transfer of cultural objects facing the danger of disappearance,in preparing the individual for the future and in their mother tongueeducation. Tales are not consisted of plain texts and they feature in with thefunctions of that they make people have a nice time, enjoy, entertain; of educatingthe society regarding to values, social institutions, morals and helping to thesociety by providing cultural transmission. Likewise, tales are the power whichhas quite important functions in point of creating a mechanism for the societyand the individuals to get rid of social and personal pressure. Tales, one ofthe disappearing genres of narrative tradition, are reshaped in the narrator’slanguage and provide its listener with new achievements in each one. This studyaims to emphasize the importance of realize how effective the tale is ; of gettingbenefit from this force in an organized, institutional, planned, controlled andsystematic way and of putting the project of tale house into practice on thebasis of all these when it is approached to the tales from a functional pointof view.

Dinlerde tabiatüstü varlıklara inanma, onları birbirinden ayıran önemli bir özelliktir. Bütün dinlerde tabiatüstü varlıklara olan inanç farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu sebepten bütün dinlerde Tanrı anlayışı farklı şekillerde tezahür etmiştir. Bu çalışmada Türklerdeki din anlayışından hareketle Dede Korkut anlatılarında geçen Bayındır Hanın misyonu üzerinde durulacaktır. Oğuzların beylerbeyi olarak geçen Bayındır Han, taht verir, o gösterişin sembolüdür, onun altın evi ve bin yerde ipek halısı serilidir, herkes onun ordusunda yer almak ister, ondan korkulmakta, kulağına bir şeyler gitmesinden çekinilmektedir. Bayındır Hanın divanında mevki sahibi olmak için hüner göstermek gerekir, Bayındır Han topluma yön vermekte toplumu hareketlendirmektedir, onun huzuruna varmak için dağlar aşılması gereken bir unsur olarak karşımıza çıkar. Bayındır Han yılda bir kez toy düzenler ve bu toylar mekân ve servet unsurları bakımından tam bir gösteriş toylarıdır. Bu özellikler insanın metafizik âlemdeki kendi hayatlarının iz düşümü, simetrisi hayalindeki Tanrı anlayışının yansımasıdır., Belief of supernatural beings among religions is an important feature to seperate them from each other.In all religions,belief of supernatural beings shows up in different ways .So ;in all religions,understandıng of God appears in different ways. Moving from the belief of religion among Turks,this study will focus on the mission of Bayındır Khan which is mentioned in Dede Korkut narratives .As a Governor of Oghuzs,Bayındır Khan throne which is a symbol of vanity ,has a golden house and thousand silk carpets.Everyone wants to serve in his army,he is redoubtable,everyone hesitates his being aware of the things.To be included in Bayındır Khanscouncil ,you need to show your skills.Bayındır Khan governs the society and activates the society.He emerges as an factor which needs a great effort to come into his presence.Bayındır Khan organizes a meeting once in a year and these gatherings are garish in terms of fortune and place factors .These features are projection of persons own life in metaphysics universe ,symmetry of person and a reflection of God understanding in personal dream.

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Toplumlardaki sosyolojik değişimi görmek için yapılması gereken çalışmalardan birisi de inanç merkezleri etrafında yapılan inanç ve uygulamaları gözlemlemektir. En önemli inanç merkezleri olarak kabul ettiğimiz türbe ve yatırların Kütahya ilindeki dağılımı ziyaret sırasında gerçekleştirilen ritüellerin tespiti, ziyaret amaçları, ziyaret zamanları ve menkıbelerin derlenmesi bu çalışmanın özünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada, doğal gözlem, anket ve mülâkat neticesinde elde edilen verilerle, türbe ve yatırların ortaya çıkışları, mimari durumları, velilerin tarihi ve menkıbevi şahsiyetleri, ziyaretin ferdi ve toplumsal nedenleri, türbe ve yatırlar ilgili yasaklar, ziyaretin zamanları, ritüeller, adak ve adak çeşitleri, keramet motifleri, ziyaretçi profiliyle ilgili değerlendirmelerde bulunulmuştur. Her türlü dilek ve adaklar için ziyaret edilen bu mekânların cezp edici özelliklerinin yanı sıra kendinden sakındırma ve korkutma özelliği de bulunmaktadır. Bu özellikler, farklı sosyal grupları aynı amaç için bir araya getirmekte, paylaşım merkezleri oluşturmaktadır. Kutsal bir mekân ziyaretinde gösterilen hassasiyet, türbe ve yatır ziyaretlerinde de görülmekte, büyüsel ve törensel işlemler uygulanarak kurbanlar kesilmektedir. Eski Türkler arasında tabiat kuvvetlerine hükmetme telakkisi şamana aitken, Kütahya ili menkıbelerinde tabiat üstünde hâkimiyet kurabilme velilere ve dedelere taşınmıştır. Kütahya yöresi türbe ve yatırlarda yatan şahısların 278 tanesinin "Dede" olarak isimlendirilmesi ve ziyaret edilmesi ise, atalar kültü ile ilişkilendirilebilir. Hizmetleri, türbedarlar tarafından görülen bu mekânlar, halkın birlik ve beraberliğini sağladığı, dert ve sıkıntılarını paylaştığı, dini ihtiyaçların bir nebze de olsa karşılandığı inanç merkezleridir. Kütahya ili türbe ve yatırları etrafında oluşan inanç ve uygulamaların kökleri eski Türk inançlarına kadar dayanmakta ve bu ritüellerin içerisine dini motiflerin de eklenmesiyle popüler dinin parçaları oluşmaktadır. Anahtar Kelimeler: Atalar kültü, türbe, yatır, Kütahya., In order to see the sociological transformation in societies, it is vital to observe the beliefs and religous preactices which are performed around the centers of belief. The essence of this study lies in analysing and determining the rituals the purposes of visits, the dates of visits to the shrines and entombed saints, which are accepted as the most significant belief centers. Depending on the data gathered thgrough following such research techniques as natural observation, questionnaire and interview, the following topics were taken under evaluation: the emergence of the shrines and entombed saints, their architectural features, the historical and legendary characteristics of the saints, the individual and social reasons of the visits, the prohibitions during the visits, the dates of the visits, the rituals, the types of oblations, the miracle motifs and the visitor profiles. Apart from the charming features of these places visited for every kind of wishes and oblations, they have also self-avoiding and frightening effect. These features bring different social groups together for the same purpose and form sharing environment. The same sensitivity shown during a visit to a sacred place is seen during the visits to the shrines and entombed saints, and the sacrifices are done in company with magical and ritual practices. Although the concept of ruling the natural forces belonged to the shamanist among ancient Turks, dominating over nature in the legends of Kütahya were assigned to saints and progenitor.Visiting the shrines and tombs and naming the 278 figures burried as "Progenitor" can directly be associated with the cult of ancestor. These places, whose services are provided by tomb keepers, are the centers of belief where the unity and solidarity of the people are secured, the sorrows and troubles are shared, and the religious needs are met to some extent.The roots of the beliefs and practices which originated around the shrines and entombed saints in the province of Kütahya rest upon the old Turkic beliefs, and with the inclusion of religous motifs into these rituals, the parts of popular relgion are shpaed. Key Words: The cult of ancestors, shrine, entombed saint, Kutahya

AFYON VE YÖRESİ HALK BİLİMİ ÜRÜNLERİNDE ESKİ TÜRK İNAÇLARININ İZLERİ Erdal ADAY Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Haziran 20003 Danışman :Yrd. Doç. Dr. Mehmet SARI Orta Asya'dan gelen Türkler kültürlerini de Anadolu'ya taşımışlardır. Anadolu'nun her köşesinde benimsedikleri değişik inanç sistemlerinin izlerini görmek mümkündür. Bunun yanında çok eski bir geçmişe sahip olan Türkler, doğal olarak bir çok inanç sistemini benimsemişler ve o bulundukları yerlerdeki inanç sistemleriyle yeni bir mozaik oluşturmuşlar, kültürlerine parçalar katmışlardır. Her yeni sistem kendinden önceki inancın gereklerini yasaklamış fakat her türlü baskıya rağmen bir önceki inanç kendine Türk sosyal ve kültürel hayatında yer bulmuştur. Bu çalışmamızda, insan hayatında önemli geçiş dönemleri olarak adlandırdığımız doğum, evlenme, ölüm ve her birinin alt bünyeleri içinde ortaya çıkan bir takım pratikler tespit edilmiştir. Milletimizin binlerce yıldan beri süre gelen çok zengin bir inanç sistemi vardır. Bu eserde bu inanç sisteminin Afyon ve yöresindeki izleri tanıtılmaya çalışılmıştır. Giriş bölümünde tezimizin konusunun nasıl belirlendiği, bu çalışmayı ortaya koymaktaki amacımızın ne olduğu, bu çalışmada nasıl bir yöntem izlendiği belirtilmiş ortaya çıkan sonuçlan daha iyi değerlendirebilmek için yörenin tarihi, coğrafi, kültürel yapısı tarih öncesinden başlanarak günümüzde yörenin sosyal yapısı da verilmiştir. Yöre halkının kültürü tarihi ve coğrafya ile olan ilişkisi belirtildi. Birinci bölümde toplumları bir araya getiren değerlerin yanında, inançlannda önemli bir yer tuttuğu bilindiği için Halk bilimi ve Din; buna bağlı olarak Türk dinleriIll içinde yer alan Tengri, iyeler, kişioğlu ve kam tipinin fonksiyonu tanıtıldı. Bunların yöre insanı üzerindeki etkiler tespit edilmeye çalışıldı. İkinci bölümde, insanların hayatlarında dönüm noktaları olarak adlandırılan geçiş dönemlerinin, doğum ad verme, evlenme, askerlik, ölüm gibi geçişlerde insan hayatına yön veren eski inançlar tespit edilerek,yöre insanının hayatına etki eden inançlara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise, yöre insanlarının duygu, düşünce ve davranışlarına derin etki yapan uğur ve uğursuzluk, rüya, renk, nazar, halk hekimliği ve halk takvimi ile ilgili pratiklere yer verilerek `Diğer İnanç ve Gelenekler` bölümünde incelenmiştir. Afyon ve yöresindeki inançlarla ilgili olarak yaptığımız bu çalışma sonucunda Türk sosyal ve dini hayatının bir bütünlük arz ettiğini söylemek mümkündür. Eski Türkler birçok inanç sistemini benimsemişlerdir. Yörede ise Gök-Tann inancının izlerinin Afyon ve çevresinde de yaşadığını söyleyebiliriz. ABSTRACT THE TRAILS THE OLD TURKISH BELİEFS IN THE PRODUCTS OF AFYON END İTS ENVIRONS Erdal ADAY The Branch Of Turkish Language Mainscience The Institute of Social Sciences in Afyon Kocatepe University Haziran 2003 Consultant:Asistant Yrd.Doç.Dr.Mehmet SARI The Turk who come from Midde Asia bring their culdure to Anadolia. It is possible to see the clues of differenet blief systems absobring by the Turk in every part of Anotolia. The Turk, who have very old history, naturally absorb a lot of blief systems and make a new mosaic, which blief systems where wherever they are.The parts of these blief systems can be seen in their calture. New blief systems forbid new ones but they find their place at Turkish social and cultural life in spite of forner one. In our work, birth, marriage and death called an important transition period in human life and some kinds of behaviours, which come to light their lower units, are determined. Our nation has very rich blief system coming from history. In this work we try to be presented their clues of this blief systems in Afyon and the places near it. In introductionion part, historical, geographical and cultural structure of this area are given by startin prehistory. Culture, history and connection with geography of the places near Afyon are shown clearly.In the first part Folklore and Religion, and Tengri,iyeler,kişioğlu ve kam characters functions, which are located in their beliefs, are presented since the values connecting people and beliefs are known as estimable parts.Effects upon people are tried to determine. In the second part the transition period called turning points in human life like birth, give a name, marriage, military service, death; old beliefs, whichh give directions to human life are determined and beliefs, which affect people near Afyon, are given a place. In the third part the character functions of good luck, bad luck, dream, colour look, remedy, folk calender, which affect people's emotions, thoughts and behaviours deeply, are studied in 'Diğer İnanç ve Gelenekler' carefully. It is possible to talk about completeness in Turkish social and religious life.The old Turk absorb a lot of belief systems.In Afyon and the places near it, the belief of 'Gök-Tann' and lots of character functions live in.

Folklor, bir milletin geleceğini sağlam temeller üzerinde kurmasında önemli bir araçtır. Türk milleti, ilk yazılı eserlerinden günümüze kadar milli manevi değerlerini bir bütünlük içinde devam ettirmiştir. Bu sürekliliği sağlayan en önemli unsur ise Türk kimliği ve şuurudur. Mekân, zaman ve sosyal şartlar değişse de bu değişim ve dönüşümün alt yapısında inanç sistemleri daima kendisine yer bulmuştur. Türk kültürü çok geniş bir coğrafyada bir bütünlük ve tarihi akış içerisinde dünden bugüne varlığını sürdürmektedir. Bu birlikteliğin oluşmasında hakiki değerlere sahip çıkılması ve inanç sisteminin sürekliliği önemli rol oynamıştır. Orta Asya’dan çeşitli sebeplerle Anadolu’ya göç etmek zorunda kalan Türkmen aşiretleri, Anadolu’nun her bir köşesinde Türklük şuurunu kaybetmeden hayatını idame ettirmektedirler. Bu gruplardan birisi olan Karabağ Türkmenleri, yaşam şekilleriyle, dilleriyle, üretimleri ve sosyal yaşamlarıyla eşsiz bir hazine konumundadırlar. Bu çalışmada, Bolvadin İlçesi Karabağ Köylerinin halkbilimi ürünlerinde eski Türk inanış sisteminin izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bolvadin İlçesine bağlı üç Türkmen Karabağ köyü vardır. Sultandağı İlçesine bağlı Yenikarabağ köyü de Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinden geldiği ve Büyükkarabağ köyünden ayrıldığı için çalışmaya dahil edilmiştir. Karabağ köylerinde gündelik yaşamdan, önemli gün ve kutlamalara kadar hayatın her aşamasında ortaya konulan üretimlerin alt yapısında eski Türk dinine ait unsurların etkili olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, Bolvadin İlçesi Karabağ köylerinde yaşayan halkın hayat tarzına etki eden inançları ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen pratikler incelenmiş ve bunların özelliklerini üzerine durulmuştur., Folklore is an important means in building a nation’s future on strong bases. Turkish nation has benn maintaining the national and moral values from the firs written Works until now. The most significant factor that enables this continutiy is the Turkish identity and mind. Even though the environments time and social life have changed, the value judgment and beliefs systems forming this transformation have been pfotecting their existences.Turkish culture has been sustaining its existence in a large geographical area in integrity and hictorical process from past to today. Protecting the genuine values and the continuity of belief system heve played an essential role in creating this synergy. The Turkmenian tribes having to immigrate to the Anatolia from the middle Asia due to ehe various reasons have maintained their life in every part of Anatollia without losing their Turkishness sense.Karabag Turkmen, one of these groups, remain as a great treasure with their life style, languages, produsts and social life. İn this presentation, the traces of old Turkish belief system are being identified in folklore products of Karabag villages, Bolvadin County. Yenikarabağ village connected to Sultandagi Caunty vas included in our study since it came from Karabag district of Azerbaijan and separated from Büyükkarabag village. We can say that the elements belonging to old Turkish religion underlie the products revealed from dailly tife to the important days and celebrations in every stage of life in Karabag vallages. In this study, the beliefs affecting the life style of the people living in Karabag village, Bolvadin County and the practices regarding this were examined and facused on the features of them.

Büyü, genellikle insanların son çare olarak ya da bir şeye gücü yetmediği zamanlarda yapmış olduğu uygulamalardır. Büyülerin yapılma amaçları da büyülerin dünyasal amaçlarla ilgilendiğini göstermektedir. Büyülerde kullanılan araç ve gereçler, büyülerin uygulanış şekilleri ve büyüler yapılırken kullanılan formel sayılara bakıldığında din ve geleneğin iç içe olduğu anlaşılmaktadır.Toplumun her kesimini içine alan büyüsel gelenekler, dinî açıdan özel günlerde ve hayatın geçiş evrelerinde sıklıkla ortaya çıkar. Doğum ve evlilik dönemlerinde bu pratikleri uygulayarak aynı zamanda toplum tarafından kutlama yapılmaktadır. Ölüm söz konusu olduğunda ise amaç kötülüklerden korunmaktır.Büyüsel uygulamalar inancın olduğu her yerde görülür. Kütahya'da yapılan uygulamalara bakıldığında da büyünün ve dinin iç içe geçmiş olduğu görülür. Büyü yapılırken dinî semboller kullanıldığı gibi büyüden kurtulmak için belirli ayetler ve dualar kullanılır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte büyüsel inançların ortadan kalkacağı düşünülse de bu uygulamalar daha da yaygın ve ulaşılabilir hâle gelmektedir. Özellikle insanların bilinmeyene karşı olan merakı ve cinlere karşı olan inancı insanları büyüsel uygulamalar itmektedir.Anahtar Kelimeler: Türklerde Büyü, Kütahya'da Büyü, Ruh, Din Magic is the practice that people usually do as a last resort or when something is not enough. The aim in the application of the magic shows that they are the consequences of world desires. It is understood that religion and tradition are intertwined when looking at the tools and equipment used in magic, the application of magic and the formal numbers used while making magic.Magical traditions that encompass all segments of society often emerge on religiously special occasions and in the transitional stages of life. The society is also celebrated by applying these practices during the birth and marriage periods. When it comes to death, the goal is to be protected from evil.Magical practices are seen wherever there is belief. In the practices carried out in Kütahya, it is revealed that magic and religion are intertwined. While using magic, certain verses and prayers are also used to get rid of magic, as well as religious symbols. Although it is thought that magical beliefs will disappear with the development of technology, these rituals are becoming more common and accessible. In particular, people's curiosity towards the unknown and their belief in jinn lead people to do magical practices.Keywords: Magic in the Turks, Magic in the Kütahya, Soul, Religion 188

Bu çalışmada Kütahya yöresinde derlenen çocuk folkloru ürünlerine, çocuk folkloruyla ilgili inanış ve uygulamalara yer verilmiştir. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Bölümlerde çocuk folkloruyla ilgili inanış ve uygulamalar, çocuk oyunları, çocuk hastalıkları ve çocuk etrafında şekillenen sözlü edebiyat ürünleri incelenmiştir. Çalışmada, günümüzde Kütahya ve yöresinde hâlâ varlığını devam ettiren ya da unutulmaya yüz tutmuş çocuk folkloru ürünlerinden, çocuk folkloruyla ilgili inanış ve uygulamalardan örnekler sunulmuştur. Kütahya ve yöresinde yapılan derlemeler sonucunda kaynak kişilerden öğrenilen bilgiler çalışmanın özünü oluşturur. Ayrıca konuyla ilgili yazılı kaynaklardan edinilen bilgiler çalışmaya eklenmiştir.Anahtar Kelimeler: Çocuk, Çocuk Folkloru, Oyun, Kütahya, İnanış, Halk Edebiyatı, Halkbilimi This study includes children's folklore products collected in Kütahya region as well as beliefs and practices related to children's folklore. The study consists of five chapters. In these chapters, beliefs and practices related to children's folklore, children's games, children's diseases and verbal literature products on children were examined. This study presented various examples of children's folklore products that still exist or that have been forgotton and beliefs and practices related to children's folklore in Kütahya region. As a result of research conducted in Kütahya region, the information obtained from people forms the essence of the study. Moreover the study contained the information obtained from the written sources.Keywords: Children, Children's Folklore, Game, Kütahya, Belief, Folk Literature, Folklore 416

Afyon Halkevi, 19 Şubat 1932'de ilk açılan on dört halkevinden biridir. Kapanışına kadar Afyon'da kültürel ve sosyal hayatta etkili olmuştur. Şehrin ve ülkenin gündemini sıcağı sıcağına takip etmiştir.Çalışmamız giriş ve dört ana bölümden oluşmaktadır.Girişte çalışmamızın temelini oluşturan Halkevleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. Kuruluşuna zemin hazırlayan Türk Ocaklarının faaliyetleri, kapanışı sonrasında halkevlerinin kuruluşu, faaliyetleri ve şubeleri hakkında geniş bilgiler yer almıştır.Birinci bölümde, Afyon Halkevi'nin kuruluşu, faaliyetleri ve şubeleri üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde, Afyon Halkevi yayın organı olan Taşpınar Dergisinin şekil özellikleri, derginin adı, çıkış amacı, dergide yer alan konular, yayına başlaması ve periyodu, imtiyaz sahibi/neşriyat müdürleri ve yazar kadrosu hakkında bilgilere yer verilmiştir.Üçüncü bölümde, Taşpınar Dergisinin içerik analizi yapılmış ve halkbilimi ile folklor dışı konular başlıklarıyla tasnif edilmiştir.Dördüncü bölümde, Taşpınar Dergisinin 161 sayısının bibliyografyası yer almıştır.Ekler kısmında ise, Derginin kapak tasarımları, iç kısımlardan çeşitli örnekler ile yer alan bazı fotoğraflara yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Afyon, Halkevi, Taşpınar Dergisi With the establishment of Turkish Republic, some changes accured in society and there was a neeed for foundations that spread these changes to people and make people to adapt them. So, Community Centers were established by Atatürk for the purpase of public acceptance of reforms, elimination of connection between villagers and urban.Afyon Community Center was one of the first established fourteen community centers in 19th February 1932. İt affected social and cultural life in Afyon until the closune of the institution. İt abserved the country's agenda almast immediately.Our research has one introduction and four main parts. In the introduction part; information about community centers is provided Moreaver, the activities of Turkish institutions that provided a basis for community centers, the establishment and activities of community centers and their departments are given. İn the first part; the establishment, activities and departments of Afyon Community Center are emphasized.In the second part; the shapes, the name, the aims and topics of Taşpınar Magazine are included. Also, information about privileged managers and writers is given.In the thurd part, the content analysis of Taşpınar Magazine is done and the topics about folklore are classified with their headlines.Furthermore, the bibliography of 161 numbered Taşpınar Magazine appear in the last part.In appendix; the design of cover page, several examples and photos are included.Keywords: Afyon, Community Center, Taşpınar Magazine 310

Seyahatnameler; tarih, coğrafya, din, sosyoloji ve edebiyat gibi bilim dallarına ait çok sayıda bilgi verdiği gibi halk kültürü ve halkbilimi açısından da oldukça fazla öğeyi içermektedir. Seyahatnameler vasıtasıyla bu bilgi ve kültürel değerler yüzyıllar öncesinden günümüze ulaşabilmiştir.Kütahya, ilk kurulduğu tarihten itibaren bir kültür ve medeniyet merkezi olmuştur. Şehrin bu yönü, yerli ve yabancı seyyahların ilgisini çekmiş ve böylelikle eserlerinde Kütahya'yı anlatmalarına vesile olmuştur. Seyahatnameler ışığında şehrin eski zamanlardaki durumu hakkında bilgi edinmek ve seyyahların gözüyle Kütahya'yı tanımak ise büyük önem arz etmektedir.Çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; Kütahya'nın tarihi, coğrafyası ve ekonomik yapısı hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde; Kütahya şehrini eserlerinde anlatan seyyahlardan Broquiere, El Mekki, Âşık Mehmed Evliya Çelebi, Kâtip Çelebi, Texier, Hamilton, Mordtmann, Mehmed Ziya ve Horvarth'ın gözüyle Kütahya ilinin etnografik yapısı, Kütahya halkının yaşam tarzı, yerleşimi, tarihi ve kültürü hakkında çeşitli bilgiler verilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise Kütahya hakkında birtakım bilgiler veren seyahatnamelerin Kütahya kısımlarında yer alan halk kültürü ve halkbilimi unsurları belirlenmiş ve elde edilen veriler sınıflandırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kütahya, Seyahatname, Halk Bilimi, Kültür Travel books include a great deal of information from the disciplines of history, geography, religion, sociology and literature, as well as a lot of information from the point of view of folk culture and folklore. Through travel books, this information and cultural values have survived centuries ago.Kütahya has been a center of culture and civilization since its foundation. This aspect of the city has attracted the attention of local and foreign travelers and thus has helped them to explain Kütahya in their works. In the light of the travel books, it is of great importance to learn about the state of the city in the past and to recognize Kütahya through the eyes of the travelers.Our study consists of three main parts. The first part provides information about Kutahya's history, geography and economic structure. In the second part; it is given the ethnographic structure of Kütahya, its life style, settlement, history and culture of the people of Kütahya through the eyes of Broquiere, El Mekki, Âşık Mehmed, Evliya Çelebi, Kâtip Çelebi, Texier, Hamilton, Mordtmann, Mehmed Ziya and Horvarth. In the third part of our study, the elements of folk culture and folklore in Kütahya sections of travel books giving information about Kütahya have been determined and the data obtained are classified.Keywords: Kütahya, Travel Book, Folklore, Culture 171

Türk halk edebiyatı Türk toplumunun gelenek ve göreneklerini, her türlü düşünce yapısını, yaşamını, yansıtan metinlerden oluşur. Halk edebiyatı geleneğine halkın içinden yetişmiş ozanların katkısı büyüktür. Türk halk edebiyatı içinde halk müziği önemli bir yer teşkil etmektedir. Halk müziğinin önemli temsilcileri âşıklar ve abdallardır. Kırşehir âşıkları abdal olarak nitelendirilmektedir. Âşıklık geleneğini devam ettiren önemli bir isimde Şemsi Yastıman'dır.İç Anadolu Bölgesi'nin 13 ilinden biri olan Kırşehir tarih boyunca âşıklık geleneğini yaşatmış, birçok âşık ve ozan yetiştirmiştir. Âşıklık geleneği içinde önem teşkil eden Şemsi Yastıman'ın türküleri Kırşehir gelenek ve göreneklerini yansıtan önemli çalışmalardır.Yapmış olduğumuz bu çalışmada Kırşehir âşıklık geleneği içinde Şemsi Yastıman'ın hayatı, sanatı, eserleri ve eserlerin şekilsel incelemesi hakkında bilgiler vererek Şemsi Yastıman'ın şiirlerinde yer alan halkbilimi unsurlarını tespit etmeye çalıştık. Yapmış olduğumuz çalışma beş bölümden oluşmaktadır.Çalışmamızın birinci bölümünde abdal kavramı verilmiş, tarihi süreç içinde abdal kavramı ve abdalların yaşam koşullarına değinilmiştir. İkinci bölümde ahilik kavramı hakkında bilgilere yer verilerek, Anadolu'da ahiliğin ortaya çıkışı, amacı, temel ilkeleri, temel kaynakları ve Ahi Evran'ın hayatı hakkında bilgiler ele alınmıştır. Üçüncü bölümde âşık ve âşıklık kavramı, Kırşehir âşıklık geleneği ve Kırşehir halk ozanları hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü bölümde Şemsi Yastıman'ın hayatı, şahsiyeti, eserleri, şiirleri ve şiirlerin şekilsel incelemesi yapılmıştır. Beşinci bölümde Şemsi Yastıman'ın şiirlerinde yer alan halkbilimi unsurları tespit edilmiştir.Ekler kısmında yerel sözcük, deyimler, sık kullanılan atasözleri ve yerel sözler, Kırşehir duaları, bedduaları ile Şemsi Yastıman tarafından yazılan yayımlanmayan şiirlere, Şemsi Yastıman'ın oğlu Sinan Yastıman ile yapılan röportaja, Şemsi Yastıman Saz Evi tarafından basılan kitaplara ve Şemsi Yastıman'a ait olan fotoğraflara yer verilerek çalışmaya son verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kırşehir, Âşık, Âşıklık Geleneği, Şemsi Yastıman. Turkish folk literature consists of texts which reflect customs and traditions, allkinds of mentality, lifestyle of Turkish society. The poets grown up in public make a huge contribution to Folk literature custom. Folk music has an important place in Turkish folk literature. The significant representatives of folk music are minstrels and wandering dervishes. Kırşehir minstrels are known as wandering dervish. An important name who continues Minstrelsy tradition is Şemsi Yastıman.One of thirteen cities of Cenrtal Anatolia Region, Kırşehir has kept Minsrelsy tradition alive throughout history, raised a lot of minstrels and poets. Şinasi Yastıman's folk songs, that has an importance in minstrelsy tradition, are significant works which reflect Kırşehir customs and traditions.In this study, we try to identify the folkloric elements in Şinasi Yastıman's poems by giving information about Şinasi Yastıman's life, art, works and formal analysis of his works within Kırşehir minstrelsy tradition. Our study consists of five sections. In the first section of our study, the wandering dervish concept is given, wandering dervish concept within the historical process and living conditions of wandering dervishes are referred. In the second section, by mentioning some information related to ahi-order, information about rise of ahi-order in Anatolia, its aim, basic principles, primary resources and life of Ahi Evran are discussed. In the third section, minstrel and minstrelsy concepts are given, information about Kırşehir minstrelsy tradition and general information about folk poets of Kırşehir are given. In the fourth section, Şemsi Yastıman's life, personality, works, poems and formal analysis of his poems are examined. In the fifth section, folkloric elements included in Şemsi Yastıman's poems are identified.The study is closed by giving localwords, idioms, frequently used proverbs and local words, Kırşehir prayers, curses in addition to unpublished poems written by Şemsi Yastıman, the interview with the son of Şemsi Yastıman's son Sinan Yastıman,the books published by Şemsi Yastıman Saz(a stringedinstrument) House and photos of Şemsi Yastıman in the appendices part.Keywords: Kırşehir, Minstrel, MinstrelsyTradition, Şemsi Yastıman 483

Attilâ Ġlhan, mensubu bulunduğu ulusun değerlerini yapıtlarında en iyi Ģekilde yansıtan yazarlardan biridir. Halk kültürünün de bir ulusun asıl karakterini oluĢturduğu söylenebilir. ÇalıĢmamızda, halk kültürünü ve halk yaĢamını yapıtlarında ustalıkla kullanan Türk Yazını‟nın büyük yazarlarından Attilâ Ġlhan‟ın, halk bilimi unsurlarını romanları ve anılarında ne ölçüde kullandığını incelenmeye çalıĢılmıĢtır. Birinci Bölüm‟de yazarın yaĢamı hakkında bilgi verildi. Ġkinci Bölüm‟de, yapıtlarındaki halk edebiyatı unsurlarını ve yazarın yapıtlarındaki kullanım Ģekillerini incelenildi. Üçüncü Bölüm‟de ise yapıtlardaki halk bilimi unsurlarını ve kullanımlarını ele alınmıĢtır. Ġncelediğimiz yapıtlarda bulduğumuz bütün unsurları toplayarak bilimsel yöntemlere göre sınıflandırıldı. Bu yapıtlarda, halk kültürü unsuru ile ilgili olarak alınan pasajlar, yapıtlardaki sayfa numaraları ile verildi. Sonuç olarak Ģu söylenebilir ki; Attilâ Ġlhan yazar kimliğiyle, Türk‟ün yaĢadığı dönemleri, coğrafyayı ve halkın kültürünü yapıtlarında çok sayıda unsuru kullanarak ustalıkla iĢlenildiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Attilâ Ġlhan, halkbilimi, roman, anı The folk culture forms the main character of a nation. Attila Ġlhan is the one of the most important writer who reflects the values of the nation which he belongs. We have examined in this work that; how do Attila Ġlhan, who uses the folk culture and the folk living in his works and one of the biggest name of the Turkish Literature, use the factors of the folklore in his novels and memories. We have examined Attila Ġlhan‟s works in accordance with folk literature and folklore. We gave informations about the writers life in first chapter. We have examined the factors of the folk literature and the forms of using of those factors in the writer‟s works in second chapter. We have examined the factors of the folklore and their usings in his works in third chapter. We have categorised the whole factors which we have found in his works in accordance with the scientific methods. At the works we have examined, the passages about the factor of the folklore have been given by the page numbers. In the end we have seen that Attila Ġlhan has examined with his writer identity, the periods that Turk has lived, geography and folklore in his works. Keywords: Attilâ Ġlhan, Folklore, Folk Literature 282

Halk bilimi hayatımızın hemen hemen her alanında geniş bir yer tutmaktadır. İnsanoğlu yaşadığı kültürün en önemli taşıyıcısı olarak halk bilimi unsurlarını hayatının her aşamasında kullanır. Kültür ve toplum birbirinden ayrılmayan iki önemli ögedir. Hayatın her aşamasında kültür etkisi derinden derine sezilir. İki unsur iç içe geçerek bir bütün oluşturur. Kültürün en önemli ögesi halktır, kültür halk ile şekillenir ve yoğrulur. Çalışmamızda Osman ÇEVİKSOY'un eserlerinde bulunan halk bilimi unsurları incelenmiştir. Osman ÇEVİKSOY'un hem öğretmen, hem yazar kişiliği, Almanya'da (Türk işçi Çocuklarına) Türk kültürü dersleri öğretmenliği yapmış olması da ayrıca iki kültürün kıyaslanması konusunda ışık tutacaktır.Çalışmamızın ilk bölümünde Osman ÇEVİKSOY'un hayatı, edebi kişiliği ve Halk kültürünün çağdaş kültüre etkisi incelenmiştir.İkinci kısımda ise; yazarın öykülerinde ve romanlarında halk bilimi unsurlarını inceleyerek, kültür hakkında bilgi verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Halk Bilimi, Ritüel, Halk Edebiyatı, Gelenek, Öykü Folklore has a place in almost all areas of our lives. Mankind, as the most important passer of the cuture he lives, uses the folkloric elements at every steps of his life. Culture and society are two important inseperable elements. Culture effect is perceived deeply in all steps of life. These two factors make a whole by engaging. The most important element of culture is society, culture takes form and In our study, the folkloric elements in the works of Osman ÇEVİKSOY were examined. Osman ÇEVİKSOY's both teacher and writer identity and his having been a Turkish culture courses teacher in Germany(to the Turkish worker's children) are going to shed light on comparison of two cultures. In the first part of our study, life and literary identity of Osman ÇEVİKSOY and the effect of folk culture on modern culture are examined.In the second part; information about culture is given by examining the folkloric elements in the writer's stories and novels.Keywords: Folklore, Ritual, Folk Literature, Tradition, Story 99

Mâni, Anonim halk şiirinin önemli bir cephesini teşkil eder. Mânilerimizde Türk gelenek-görenekleri, Türkçenin söz varlığı ve kültür hazinesi saklıdır. Halkın duygusunu, inancını, acısını, zevkini nakşettiği bu ürün asırlar boyu sözlü gelenek sayesinde varlığını sürdürmüştür. Ilıman bir iklim özelliğine sahip olan ve doğa güzelliği ile Doğunun Çukurova'sı olarak adlandırılan Iğdır, millî kültürümüz açısından da son derece zengin bir geçmişe sahiptir. Üzerine pek araştırma yapılmayan Iğdır mânilerini hem yazılı ortama geçirmek hem de bu mâniler üzerine bilimsel çalışma yaparak bilim dünyasına katkıda bulunmak için bu çalışmayı başlattık. Bu yaptığımız çalışma Iğdır'da derlenmiş mâniler ile sınırlıdır ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın birinci bölümünde Türk halk edebiyatında mâni kavramı verilmiş, mânilerin tarihi süreci incelenmiş, araştırmacıların mâni üzerine yaptıkları tasniflere yer verilmiş ve Iğdır mânilerinin diğer anonim halk edebiyatı türleri ile ilişkisi incelenmiştir. İkinci bölümde Iğdır'da mâni söyleme geleneği değerlendirilmiş ve derlenen Iğdır mânileri konu, hazırlanış- uygulanış ve şekil bakımından olmak üzere üç ana tasnife tabi tutulmuştur. Üçüncü bölümde ise Iğdır mânileri içerik olarak incelenmiş ve halk bilim unsurları tespit edilmiştir. Sonuç olarak; derlenen mâniler üçüncü dizeleri baz alınarak alfabetik bir şekilde sıralanmış ve mânilerin içerisinde geçen arkaik kelimelerden bir sözlük oluşturularak anlamlandırılmaya çalışılmıştır. En son kısımda ise kaynakça, yazılı ve sözlü olmak üzere iki kısımdan oluşturulmuştur., Mânis constitutes an important pillar of anonymous folk poetry. Turkish customs, Turkic speaking and cultural treasure are reserved in our mânis. This product, which the people embraced their feelings, their beliefs, their pain, their pleasure, maintained their existence for centuries. Having a temparate climatic characteristic and being called Çukurova of east by nature beauty, Iğdır has a very rich past in terms of our national culture. We have started this study to contribute to the world of science by carrying out both research and writing studies on Iğdır mânis which have not been subjected to much research. This work we have done is limited to those collected in Igdir and consists of three main parts. In the first part of our work, the concept of mâni in Turkish folk literature was given, the historical process of the mâni were examined, the classification of the researchers on the mânis was given and the relation of the Iğdır mânis with other anonymous folk literature types was examined. In the second part, the tradition of saying mâni in Iğdır was evaluated and the compiled Iğdır mâni were classified in three main sections. In the third part, Iğdır mânis were examined as content and folk science elements were identified. As a result; the compiled sentences were arranged in alphabetical order according to the third lines and tried to be understood by making a dictionary from the archaic words in the bodies. In the last part, the welding recorder is divided into two parts as written and oral sources.