Search

Όταν το φαγητό βρίσκεται σε αφθονία, οι άνθρωποι το θεωρούν ως κάτι δεδομένο και ξεχνούν τη ζωτική του σημασία. Μετατρέπεται έτσι σε κομμάτι της ρουτίνας, μια συνηθισμένη λειτουργία του σώματος, οπότε θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι δύσκολα ένας συγγραφέας θα σκεφτόταν μια ολόκληρη ιστορία με ένα πεζό θέμα σαν το φαγητό. Οι επισημάνσεις ωστόσο των μελετητών ανατρέπουν μια τέτοια υπόθεση, αναδεικνύοντας το φαγητό ως ένα σημαντικό λογοτεχνικό εργαλείο, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την έντονη παρουσία του σε ένα ευρύ λογοτεχνικό φάσμα. Μάλιστα όσο διογκώνεται η σημασία του φαγητού στη λογοτεχνία ενηλίκων άλλο τόσο φαίνεται να μεγαλώνει και στην παιδική λογοτεχνία. Άλλωστε, κάτι για το οποίο δείχνουν να συμφωνούν και οι περισσότεροι κριτικοί είναι ότι η παιδική λογοτεχνία είναι υπερκορεσμένη από τις αναφορές στο φαγητό. Ωστόσο, αν και το φαγητό αποτελεί ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο με πολυδιάστατες προσεγγίσεις στην παιδική λογοτεχνία, η μελέτη του συνιστά ένα σχετικά νέο κλάδο. Συγκεκριμένα, μολονότι το φαγητό δεν παύει να είναι παρόν στα ελληνικά παιδικά βιβλία, μέσα στα ερευνητικά πεδία ελλήνων μελετητών το φαγητό και οι διατροφικές συνήθειες δεν εμφανίζονται συστηματικά. Αυτό το κενό της επιστημονικής βιβλιογραφίας στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας έρχεται να καλύψει η παρούσα μελέτη, ανοίγοντας έναν κύκλο ‘γαστρονομικών’ συζητήσεων γύρω από το ελληνικό παιδικό βιβλίο. Σκοπός της έρευνας είναι η κριτική προσέγγιση της παρουσίας του φαγητού σε ελληνικά βιβλία παιδικής λογοτεχνίας της περιόδου 1988-2015, ώστε να αναδειχθούν οι πολλαπλές χρήσεις των αναφορών του φαγητού μέσα στο παιδικό βιβλίο. Μέσω της θεματικής ανάλυσης του δείγματος και του συγκερασμού διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων, οι στόχοι επικεντρώνονται στη μελέτη των πολιτισμικών και ιδεολογικών διαστάσεων του φαγητού στην παιδική λογοτεχνία, του παιδαγωγικού χαρακτήρα των διατροφικών συνηθειών που προβάλλονται μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα για παιδιά και του αφηγηματικού ρόλου του φαγητού στη δομή της πλοκής, στη διαμόρφωση του σκηνικού και τη διάπλαση των μυθοπλαστικών χαρακτήρων. Από την ανάλυση προκύπτει ότι το φαγητό δύναται να χρησιμοποιηθεί από τον εκάστοτε συγγραφέα προκειμένου να αναδείξει, να επικροτήσει ή να αποδοκιμάσει πολιτισμικά στοιχεία μιας συγκεκριμένης ομάδας σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Συγχρόνως, διαφαίνεται ότι οι παιδαγωγικές προεκτάσεις που λαμβάνουν οι αναφορές του φαγητού βασίζονται στον σύγχρονο προβληματισμό για τα αυξημένα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας. Τέλος μέσω της κειμενοκεντρικής προσέγγισης το φαγητό αναδεικνύεται ως σημαντικό λογοτεχνικό εργαλείο που επιτελεί ποικίλες αφηγηματικές λειτουργίες στην πλοκή, το σκηνικό πλαίσιο αλλά και τους μυθοπλαστικούς χαρακτήρες. When food is in abundance, people take it for granted and forget its vital importance. Thus, eating is transformed into a piece of routine, an ordinary body function, and as a result one might assume that a writer would hardly think of a whole story about a mundane theme like food. However, the researchers' remarks reverse this hypothesis, highlighting food as an important literary tool. Moreover, that is also confirmed by its strong presence in a wide literary range. Indeed, as the importance of food in adult literature increases, it also seems to grow in children's literature. Besides, most critics seem to agree that children's literature is overwhelmed by references to food. However, although food is a recurring motif with multidimensional approaches to children's literature, its study is a relatively new field. Specifically, even though food is present in Greek children's books, food and eating habits do not appear systematically within the Greek researchers’ field. This scientific literature gap in the field of children's literature is covered by this study, opening up a cycle of 'gastronomic' discussions around the Greek children's book. The study’s purpose is to critically approach the presence of food in Greek children's literature from 1988 to 2015 in order to highlight the multiple uses of food references. Through the thematic analysis of the sample and the blending of different theoretical approaches, the objectives focus on studying the cultural and ideological dimensions of food in children's literature, the pedagogical role of the eating habits that are promoted through literary texts for children as well as the narrative role of eating in the structure of the plot, the setting and the shaping of the fictional characters. The analysis shows that an author can use food in order to highlight or disapprove the cultural elements of a particular group at a given time. At the same time, it can be seen that the pedagogical implications of food references are based on contemporary concerns about increased childhood obesity rates. Finally, through the textual approach, it seems that food is an important literary tool with a variety of functions in terms of the plot, the setting and the fictional characters. 284 σ.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη της απεικόνισης του «Άλλου» σε πενήντα έξι σύγχρονα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα Ελλήνων συγγραφέων, που απευθύνονται σε παιδιά νηπιακής και πρώτης σχολικής ηλικίας και καλύπτουν την περίοδο 2000-2013. Επιπλέον, εξετάζονται τα ιδεολογικά μηνύματα μέσα από τον κειμενικό και εικονικό αφηγηματικό λόγο. Ειδικότερα, ασχολείται κυρίως με τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο κείμενο και την εικόνα, προκειμένου να εντοπιστούν στερεοτυπικές και προκατασκευασμένες ιδέες σχετικά με τον «Άλλο». Αρχικά, εξετάζονται θεωρητικά ζητήματα που συνδέονται με τη συγκεκριμένη έρευνα, τα οποία σχετίζονται με την Παιδική Λογοτεχνία και τη διαπολιτισμική διάσταση. Ειδικότερα, αναφερόμαστε στις έννοιες της «πολυπολιτισμικότητας», της «διαπολιτισμικότητας», και της διαπολιτισμικής αγωγής και εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, προσδιορίζονται πέντε εκπαιδευτικά μοντέλα ως ερευνητικά εργαλεία, προκειμένου να εξεταστούν τα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα ως προς τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζεται ο ρόλος του «Άλλου». Επιπρόσθετα, προσεγγίζονται οι έννοιες της πολιτισμικής διαφορετικότητας, της ταυτότητας και της ετερότητας. Επιπλέον, εξετάζεται ο ρόλος της ιδεολογίας στο παιδικό βιβλίο, η έννοια της «πολυπολιτισμικής λογοτεχνίας» και ο «Άλλος», όπως αυτός αποτυπώνεται ποικιλοτρόπως στα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα που αποτελούν και το υλικό της παρούσας διατριβής. Τέλος, εξετάζεται η λειτουργία της εικονογράφησης στο σύγχρονο εικονογραφημένο μικροαφήγημα. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται το μεθοδολογικό εργαλείο που έχει χρησιμοποιηθεί για την πραγματοποίηση της έρευνας. Ειδικότερα, πρόκειται για μια συνδυαστική μέθοδο που στηρίζεται στη θεωρία του αφηγηματικού λόγου και στη μεθοδολογία που προτείνει η θεωρία της Πολιτισμικής Εικονολογίας. Αντίστοιχα, η ανάλυση της εικονογράφησης έχει στηριχτεί στη «γραμματική του οπτικού κειμένου».Συνοψίζοντας, μπορούμε να σημειώσουμε ότι τα θέματα των μικροαφηγημάτων που αναλύονται είναι εμπνευσμένα από τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και τα ιδεολογικά μηνύματα που μεταδίδονται καταφέρνουν να εμφυσήσουν τις αξίες της ζητούμενης διαπολιτισμικότητας, δηλαδή της συμφιλίωσης, του σεβασμού της ετερότητας και της ουσιαστικής αποδοχής του «Άλλου». Επιπλέον, λειτουργούν στο επίπεδο της ενσυναίσθησης, της επίλυσης προβλημάτων, αλλά και ως φορείς κοινωνικοποίησης στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον. The purpose of the present dissertation is the study of the portrayal of the “Other” in fifty six contemporary short stories by Greek authors addressed to infants and primary school children during the period 2000-2013. Furthermore, ideological messages through textual and virtual narrative discourse are analysed. More specifically, it is mainly concerned with the relation at work between the text and the image, in order to detect stereotypical and preconceived notions about the “Other.”Initially, some theoretical issues are discussed related to the specific research, and connected to Children’s Literature and its intercultural dimension. Specifically, mention is made of the notions of “multiculturalism,” “interculturality,” as well as intercultural education. Then, five educational models are defined as research tools with a view to examining the illustrated short stories, in terms of the way in which the role of the “Other” is constructed. Moreover, the notions of cultural diversity, identity, and otherness are approached. Apart from that, the role of ideology in children’s books, the notion of “multicultural literature,” and the “Other” are explored, as this is variously reflected in the illustrated short stories, which the present dissertation draws upon. Finally, the function of illustration in the contemporary illustrated short story is examined.Later on, the methodological tool used for the purposes of this research is presented. Actually, it is a method combining textual analysis techniques. Actually, it is a method premised on French theoretician Genette. In addition, it is based on the methodology posited by the theory of Cultural Imagism. The analysis of illustration has been premised on “the Grammar of Visual Design” .In conclusion, it should be noted that what emerges as an idea from the total of short stories is that the topics of the short stories analysed are inspired by current affairs, and the ideological messages conveyed manage to instill the values of interculturality, that is of reconciliation, respect of diversity, and essential acceptance of the “Other.” Furthermore, the topics act on the level of empathy and problem-solving, and as agents of socialisation in contemporary multicultural environment. 551 σ.

Η παρούσα διατριβή μελετά το χιούμορ σε πενήντα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα της περιόδου 1990-2010, εστιάζοντας στη διερεύνηση του κωμικού στοιχείου των χαρακτήρων. Από το σώμα κειμένων της περιόδου αυτής, σχηματίστηκαν τέσσερις κατηγορίες μελέτης στις οποίες διερευνάται η λειτουργία του χιούμορ με στόχο να καταγράψουμε τις διάφερες όψεις του φαινομένου του. Τα συγκεκριμένα έργα, είναι ενδεικτικά των νεοτερικών τάσεων της περιόδου μελέτης, ενώ η θεματολογία τους είναι εμπνευσμένη από διάφορα πεδία της σύγχρονης εποχής. Η μέθοδος ανάλυσης των έργων είναι μεικτή, καθώς συνδυάζει την ποιοτική ανάλυση περιεχομένου με: τις θεωρίες του χιούμορ, τις θεωρίες «μελέτης και αποκάλυψης» των λογοτεχνικών χαρακτήρων και τη λειτουργία της εικονογράφησης. Πρωταρχική επιδίωξη της παρούσας διατριβής, είναι η εξέταση των τεχνικών που μετέρχεται το χιούμορ τόσο στο λεκτικό κείμενο όσο και στην εικονογράφηση προκειμένου να αναδείξουμε τον τρόπο λειτουργίας του μέσα από τη δράση των λογοτεχνικών χαρακτήρων, αναδεικνύοντας παράλληλα τις συγγραφικές τάσεις της περιόδου 1990-2010. Από την εξέταση των συγκεκριμένων έργων, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το χιούμορ χρησιμοποιείται ως μηχανισμός που εξυπηρετεί τις ιδεολογικές σκοπιμότητες της εκάστοτε αφήγησης που εγγράφεται. Ως βασικές λειτουργίες του αποδεικνύονται η παιγνιώδης λογική, η πολυεπίπεδη λειτουργία του, η ιδιότητα του να ανατρέπει αναχρονιστικές απόψεις και στερεότυπα και να προκαλεί την κριτική επεξεργασία και τον προβληματισμό. Στο χιουμοριστικό αποτέλεσμα συνεργάζονται εξίσου το λεκτικό κείμενο και η εικονογράφηση, ενώ το χιούμορ συνυφαίνεται ποικιλοτρόπως με τις νεοτερικές τεχνικές προκειμένου να επιτελεστεί. Ειδικότερα για τους χαρακτήρες, διαπιστώνεται ότι το χιούμορ εντοπίζεται τόσο μεμονωμένα όσο και συνδυαστικά με τις τεχνικές άμεσης και έμμεσης παρουσίασης των χαρακτήρων, γεγονός που επιβεβαιώνει τη δυνατότητα της συνδυαστικής προσέγγισης των εν λόγω θεωριών με σκοπό τη διερεύνηση του κωμικού των χαρακτήρων. The purpose of the present dissertation is tο study the humor in fifty illustrated short stories of the 1990-2010 period, focusing on the exploration of the comic element found in characters. From the corpus of texts of this period four categories of studies were formed in which the function of humor is studied, aiming the recording of different aspects of its phenomenon. Τhe stories in question are representative of the modernist trends of the era, while their range of topics is inspired by various fields of contemporary society. A combinational approach was deemed to be the most suitable method. It combines the qualitative content analysis, with: theories on humor, theories on “characterization” and the function of illustration. The primary objective of the present dissertation is the examination of the techniques that humor employs in verbal text and in illustration as well in order to highlight how it works through the action of literary characters, highlighting at the same time the author trends of the 1990-2010 period. From the examination of the specific works, it is gleaned that humor is used as a mechanism fulfilling the ideological purposes of each narrative. Its basic functions turn out to be playful logic, its multilayered function, and its property to subvert outdated views and stereotypes, as well as to invite critical processing and reflection. To achieve humor, there is an equal cooperation between the verbal text and illustration, with humor being interwoven in diverse ways, thanks to modernist techniques. As far as characters are concerned, it is argued that humor is traced individually, as well as in combination with techniques of external description and internal representation in the creation of characters, which attests to the possibility of a combinatorial approach to the theories in question with a view to exploring the comic element of these characters. 633 σ.

101 σ.

Περιέχει πίνακες 224 σ.

218 σ.

Περιέχει πίνακες και εικόνες Η Φιλίσα Χατζηχάννα αποτελεί μία ξεχωριστή περίπτωση λογοτέχνιδας και δασκάλας στην κυπριακή λογοτεχνία, στην εκπαιδευτική κοινότητα και την κυπριακή κοινωνία γενικότερα. Η συγγραφική της δραστηριότητα προσδιορίζει και ορίζει, ως έναν βαθμό, τη φύση, την υφή και την ποιότητα της κυπριακής παιδικής λογοτεχνίας. Οι ερευνητικές αναζητήσεις της διατριβής αφορούν α. την ανάγνωση και ανάλυση του συγγραφικού έργου της β. την καταγραφή που εμφανίζει η φύση της κυπριακής παιδικής λογοτεχνίας (ζητήματα ταυτότητας, εθνότητας, προβλήματα τραυματικών εμπειριών, μνήμης και αφηγήσεων) γ. τα βιογραφικά στοιχεία της συγγραφέως, λόγω της μαρωνιτικής καταγωγής και της εκπαιδευτικής της ιδιότητας. Κάθε λογοτεχνικό γένος μελετάται και παρουσιάζεται ξεχωριστά, με συγκεκριμένα μεθοδολογικά εργαλεία, τα οποία αξιοποιούν κυρίως τη θεωρία της αφήγησης. Στη μελέτη του αφηγηματικού και του ποιητικού γένους η θεωρία της αφήγησης συνυπάρχει με την ιστορική-φιλολογική προσέγγιση, ενώ η ιδιαιτερότητα του θεατρικού γένους επιβάλλει την υιοθέτηση αντίστοιχων εργαλείων του δομισμού (κοινωνιοσημειωτική μέθοδος), που προσιδιάζουν περισσότερο στην δισυπόστατη ιδιαιτερότητα του θεατρικού κειμένου. Ο μεταιχμιακός χαρακτήρας της κυπριακής παιδικής λογοτεχνίας, στις γεωγραφικές και πολιτισμικές παρυφές του ευρύτερου ελληνικού χώρου, φαίνεται ότι καθορίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και προσδιορίζει τη σχέση της με την ευρύτερη ελληνική λογοτεχνία, άλλοτε αυτόνομo και άλλοτε αναπόσπαστο μέρος της ευρύτερης νεοελληνικής λογοτεχνίας, ανάλογα με τις εκάστοτε επιθυμίες δημιουργών και αναγνωστών. Η θεματική της προσδιορίζεται και εμπνέεται από τη λαϊκή παράδοση του νησιού, την ιστορία και τους αγώνες του κυπριακού λαού, τη φύση και το περιβάλλον, τις κυρίαρχες παιδαγωγικές αντιλήψεις και τη θέση του παιδιού στην κοινωνία και καθορίζεται από τα δραματικά γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας του νησιού. Το έργο της Φιλίσας Χατζηχάννα, ακολουθώντας τις εξελίξεις στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, θα μπορούσε να οριοθετηθεί ανάμεσα σε τρεις περιόδους: στη ΄΄βιωματική'', την παιδοκεντρική-ρεαλιστική και την φανταστική. Ελίσσεται ανάμεσα σε λογοτεχνικά είδη και τρόπους γραφής, εξελίσσεται στο πέρασμα του χρόνου, επικοινωνεί με τα σύγχρονα ρεύματα του χώρου και αξιοποιεί ποικίλες και πρωτότυπες θεματικές, αφηγηματικές και υφολογικές τεχνικές. Η τελική μας εκτίμηση είναι ότι το έργο της κέρδισε το στοίχημα με το χρόνο, αναδεικνύοντας τη δημιουργό του σε μια κορυφαία προσωπικότητα της κυπριακής αλλά και μία μείζονα περίπτωση της ευρύτερης ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας. Filissa Hatzihanna is a special case of an author and teacher in Cyprus, in educational community and Cypriot society. Her work identifies and defines to a certain extent, the nature, texture and quality of Cypriot children’s literature. The dissertation’s research involves a. an extensive analysis of her literary work b. the way Cypriot children’s literature reflects on identity and nationality issues, traumatic experiences through the mechanism of memory and narration, c. It finally records biographical information concerning her Maronite origin along with her educational status. Every literary genre is studied and presented separately, with specific methological tools which are mainly related with the theory of narration. Studing the narrative and poetic genre, the theory of narration coexists with historical-literary approach whereas the specificity of theatrical genre requires the adoption of relevant tools of structuralism (socio-semiotic approach) which is more related to the two natures specificity of the theatrical text. The borderline nature of Cypriot children’s literature, geographical and cultural fringes of the wider Greek area seems to determine its special characteristics and determine its relationship with the wider Greek literature. Its themes are inspired by the island’s folklore, history and struggle of the Cypriot people, nature and environment, the dominant pedagogical concepts, the position of children in society and is determined by the dramatic events of recent history. The work of Filissa Hatzihanna’s following the developments in the field of children’s literature could be delineated between 3 periods: the experiential, the child-centered-realistic and the fantastic. Meandering between genres and modes of writing evolves over time, communicate with modern trends and utilizes varied and imaginative themes, narrative and stylistic techniques. Our final assessment is that her work has been proven to be timeless earmarking her as a leading personality of Cypriot children’s literature and a major figure in te broader Greek children’s literature . 516 σ.

184 σ.

472 σ.

347 σ.