Search

17 ve 18. yüzyıllarda Kıbrıs, idarî ve adlî yapısı itibariyle tipik bir Osmanlı toprağıdır ve devlet merkezine bağlıdır. Kuruluşundan itibaren şer‘î kaza usulünü benimsemiş olan Osmanlı Devleti’nde şer‘î mahkemeler Tanzimat dönemine kadar her türlü hukukî ihtilafın ele alındığı bir kurum olmuştur. İslâm hukuk esaslarına istinat ettirilerek meydana getirilen bu mahkemeler geriye, devletin muhtelif devirlerindeki hukukî, iktisadî, dinî, askerî, idarî ve içtimaî hayatı hakkında çok değerli bilgiler ihtiva eden siciller bırakmıştır. Konunun öneminden hareketle bu makalede söz konusu döneme ait Kıbrıs şer‘î mahkemeleri ve şer‘iyye sicillerine ışık tutulmaya çalışılmıştır., In 17th and 18th centuries Cyprus was a typically Ottoman territory as managerial and judicial and depended on state center. By the time Reform term, in the Ottoman State adopting the judicial judgement procedure, judicial courts have been institution that handled all manner of judicial disagreements. These courts that appropriate the Islam law left behind registries containing very valuable information about judicial, economic, religious, military, managerial and social life in verious times of state. In view of importance of subject in this article we will try elucidate Cyprus judicial courts and judicial registries in the said period.

Bu makalede Bursa kadı defterlerinin sayısı, numaralandırılması, günümüze ulaşması ve defterler üzerinde yapılan çalışmalar ele alınmıştır. Osmanlılara ait en eski tarihli defterin Bursa kadı defterleri arşivinde olması ve yine bu arşivin 1062 adet sicil ile İstanbul’dan sonra en fazla sayıda kadı defterini bulundurması Bursa’yı kadı defterleri açısından önemli kılmaktadır. 19. yüzyıla kadar mahkemelerde veya bizzat kadıların yanında muhafaza edilen kadı defterleri, ilk defa 1834 yılında Şeyh Süleyman Efendi Mektebi’nde bir araya getirilmiştir. 1868 yılında İstanbul’a gönderilen defterler, bir müddet sonra Bursa’ya geri getirilmiş ve sırasıyla Çendik Medresesi, Evkaf Dairesi ve Ulu Cami’de korunmuştur. 1945 yılında Bursa Arkeoloji Müzesi’ne devredilen siciller son olarak 1991 yılında Millî Kütüphaneye gönderilmiştir. Sicillere yönelik çalışmalar defter merkezli ve konu merkezli olmak üzere iki şekilde gerçekleşmiştir. This article investigates on Bursa court records in terms of their number, ordering method, history, and the studies on the records. Court records are the books that record the decisions of the judges in shariah courts and cases. Bursa is regarded as very important in terms of court records because of the fact that the oldest Ottoman court records are located in Bursa archives, and with its 1062 records, Bursa archive contains the most number of records after Istanbul archives. The court records, which had been kept in the courts or under the mandate of the judges until the 19th century, were brought together for the first time in Seyh Suleyman Efendi Mektep (Shaikh Suleyman Efendi School) in 1834. The records which were sent to Istanbul in 1868, were brought back to Bursa after some time, and kept in Cendik Medresesi (Madrasa of Cendik), Evkaf Dairesi (Department for Foundations) and Ulu Cami, respectively. The records were then tranferred to Bursa Museum of Archeology in 1945 and finally sent to Milli Kutuphane (National Library) in Ankara. The studies that examined the records have been conducted in two forms as record-centered or subjectcentered.