Search

Im Bereich des Deutschen als Fremdsprache bietet etwa das Goethe-Institut Prüfungen auf allen Niveaus (A1-C2) an und entwickelt entsprechende Vorbereitungsmaterialien. Dazu gehören neben Modellprüfungen auch Wortlisten A1, A2 und B1 (vgl. z. B. Goethe-Institut 2016). Zur Arbeit mit den Wortlisten im DaF-Unterricht liegen nach Auskunft des Informationszentrums für Fremdsprachenforschung der Philipps-Universität Marburg vom 01.12.2017 weder wissenschaftliche Untersuchungen noch Praxisberichte vor. Mit der vorliegenden Arbeit soll versucht werden, zum Beheben dieses Desiderats beizutragen. Der Untersuchungsfokus liegt dabei auf den Erfahrungen der DaF-Studierenden mit dem Einsatz der Wortliste im Unterricht sowie ihren persönlichen Speicherstrategien beim Vokabellernen. In the present study, the use of the Word List for the Goethe B1 certificate in the "Reading Skills I" course has been handled. The purpose of the study was to identify the experiences and memory strategies that the first year German Language Teaching students acquire with the Vocabulary List and be able to develop didactic steps based on this identification. According to the results obtained from the questionnaires, it was found that the memory strategy repertoire of the students was not sufficient and they actually preferred to use the less effective way of only memorization. Based on our questionnaires results and relevant studies in the related field, recommendations for the transfer of memory strategies were presented within the framework of action research. Bu çalışmada, Goethe B1 sertifikasına yönelik Kelime Listesinin "Okuma Becerileri I" dersinde kullanımı ele alınmıştır. Araştırmanın hedefi, Almanca Öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin Kelime Listesi ile edindikleri tecrübeleri ve hafıza stratejilerini tespit etmek ve bundan yola çıkarak didaktik adımlar geliştirebilmektir. Anket görüşmelerinden elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin hafıza strateji dağarcığının yeterli olmadığı ve daha az verimli olan salt ezberlemeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Anket sonuçlarımız ve bu alanda yapılmış olan araştırmalar esas alınarak, eylem araştırması çerçevesinde hafıza stratejileri aktarımına yönelik öneriler sunulmuştur.

Mevcut çalışmada, „Okuma Becerileri II“ dersi çerçevesinde gerçekleştirilen bir telaffuz çalışması elealınmıştır. Çalışmaya Uludağ Üniversitesi Almanca Öğretmenliği bölümünün birinci sınıfına devam edenTürk öğrenciler katılmıştır. Teorik bir incelemenin ardından telaffuz çalışmasının tasarımı ve derse nasıluygulanacağı tanıtılmıştır. Araştırmanın amacı, öğrencilerde saptanan fonetik sorunlarının doğrudan birtelaffuz çalışması aracılığıyla nasıl ortadan kalkabileceğini araştırmak ve bu çalışmanın öğrencilertarafından nasıl değerlendirileceğini tespit etmektir. Veri analizi Kuckartz vd. (2007) NitelDeğerlendirmesi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Bunun için bir anket ve bir odak grup görüşmesiuygulanmıştır. Değerlendirme sonuçlarına dayanılarak araştırma alanı ve ders uygulamasına yönelik olasıöneriler gösterilmiştir., In the present research a pronunciation training, which was implemented within the scope of the seminar“Reading skills II“, is being discussed. Turkish students in their first year, studying German LanguageTeaching at Uludağ University participated in this research. After a theoretical grounding, the conceptionof the pronunciation training and how it was implemented in the seminar will be introduced. The aim ofthis study is to examine, how the detected phonetic problems of the students can be eliminated through atargeted pronunciation training and how it can be perceived by the students. Orientated on the QualitativeEvaluation by Kuckartz et al. (2007) the analysis has been carried out. Therefore a questionnaire and agroup-interview have been applied. Considering the evaluated results, possible perspectives for thespecific field of research and teaching practice have been presented.

Mevcut çalışmada on iki Türk gencinin yabancı dil dersinde ülke bilgisi hakkında kişisel teorileri - yani görüş, bilgi ve imgelemleri ele alınmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde yabancı dil olarak Almanca öğrenen iki ve İngilizce öğrenen bir öğrenci grubu olmak üzere üç farklı yaş grubu ile farklı eğitim kurumlarında mülakat ses kaydıyla yapılmıştır. Toplanan yazıya geçirilen veriler nitel yöntemle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda öğrenilen yabancı dilden bağımsız olarak hedef ülkeye ilişkin bilgilere büyük bir ilgi olduğu kanısına varılmıştır. Buna ek olarak öğrenciler ülke bilgisi aktarımının nasıl olması gerektiği hakkında bilgi sahibi olmuşlardır. Veriler kendi yaş grupları içerisinde farklılıklar göstermektedir. Ayrıca görüşme yapılan gençlerin tutumlarında aile geçmişlerinin de büyük bir etkisi olduğu belirlenmiştir.

Speakers of Russian from the former Soviet Union and speakers of Turkish form the two biggest groups of immigrants in Germany. There is a number of surveys, that focus on early second language acquisition of kindergarten and primary school children in these ethnic groups. In this article, I will discuss differences and similarities of the second language acquisition process, that Russian and Turkish speaking children go through. I will compare not only the interlingual development (pronunciation, lexicon, syntax and morphology) but also the sociocultural context. For this purpose the data of my case studies will be contrasted with the other research results.

Bu çalışma, Almanca öğrenenlerin Alman diline karşı geliştirdikleri metaforik algıları çok dillilik bağlamında ele almaktadır. Teorik temelden sonra bir liseden 503 katılımcının yer aldığı araştırmanın yapısı sunulmuştur. Sonuçlar 14 farklı kategoriye ayrılmış ve diller için ortaya çıkan kategorinin burada açık ara farkla ilk sıraya yerleştiği görülmüştür. Katılımcıların yaklaşık % 80'i çarpıcı bir şekilde Almanca ile İngilizce arasındaki benzerliklere dikkat çekmiştir. Buna ilişkin argümanlarını, iki dilin fonolojik, semantik ve sözdizimsel düzeyine kadar inen gerekçelerle desteklemişlerdir. Araştırmada, öğrenicilerin Almanca dersine deneyimsiz ve boş zihinle gelmedikleri, aksine çok dillilik ilkeleri doğrultusunda sürekli teşvik edilmesi gereken, bu derse daha önceki deneyim ve bilgilerini yanlarında getiren kişiler olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. In dieser Studie werden metaphorische Auffassungen der Deutschlernenden über Deutsch im Rahmen der Mehrsprachigkeit behandelt. Nach der theoretischen Grundlegung wurde die Anlage der Untersuchung dargestellt, an der 503 Proband*innen aus einem türkischen Gymnasium teilnahmen. Die Ergebnisse wurden in 14 diversen Kategorien eingeteilt. Für die Sprachen auftauchende Kategorie wurde hier mit großem Abstand an erster Stelle platziert. Ca. 80 % der Proband*innen wiesen auf Ähnlichkeiten zwischen Deutsch und Englisch hin sowie gingen mit dbzgl. Argumentationen bis auf in die phonologische, semantische und syntaktische Ebene der beiden Sprachen ein. Daraus ergibt sich, dass die Lernenden kein Nullanfänger im Deutschunterricht waren, sondern brachten Vorerfahrungen und -kenntnissen mit, die in Hinblick auf das Mehrsprachigkeitskonzept stets gefördert werden sollten. This study deals with the metaphorical perceptions of German learners about German language in the context of multilingualism. After the theoretical basis, the structure of the research, which included 503 participants from a high school, is presented. The results were divided into 14 different categories, and it was seen that the category that emerged for languages took the first place here by a large margin. Approximately 80% of the participants pointed out the similarities between German and English languages. They supported their arguments regarding this with reasons that went down to the phonological, semantic and syntactic levels of the two languages. According to these results, it is concluded that the learners are not new and inexperienced in the German course, on the contrary, they are people who should be constantly encouraged in line with the principles of multilingualism and who bring their previous experience and knowledge to this course.

Bu yüksek lisans tezinin temel amacı, İngilizce'den sonra ikinci yabancı dil olarak Almancaöğretiminde İngilizce köprü dil olarak kullanılarak Almanca ve İngilizce benzer kelimelerindaha kolay ve akılda kalıcı bir şekilde öğretilebileceğini göstermektir.Türk eğitim sistemine bağlı olarak eğitim kurumlarında birinci yabancı dil olarak İngilizce veikinci olarak ise çoğunlukla Almanca öğretilmektedir. Yabancı dil dersinin en önemli aşamasıolan kelime öğretimi için çeşitli yöntemler kullanılmakta, ancak çocukların ilgisini çekerekkalıcı şekilde öğretmek için en etkili yöntemi bulmak gerekmektedir. İngilizce ve Almancaaynı dil ailesinden geldikleri için benzer kelime ve yapılar içermektedir. Almanca kelimeöğretiminde İngilizceden olumlu transfer yaparak daha etkili ve kalıcı kelime öğretimisağlanabilmektedir.Tezin amacı A1 seviyesinde Almanca öğretiminde öğrencilerin kelimeleri İngilizceden deyararlanarak öğrenip etkin bir şekilde kullanmalarıdır. Bu çalışma doğrultusunda `Öğrenilenbirinci yabancı dilin ikinci yabancı dille benzerliğinden faydalanarak kelime öğretilebilirmi?`, `İngilizceyi kullanarak Almanca kelime öğretimi süreci nasıl kolaylaştırılabilir?`, ` A1seviyesinde hangi materyaller kullanılabilir?`, ` Görsel materyal kullanımı öğrencilerinöğrenmesini ne kadar etkiler?` gibi sorulara cevap aranmaktadır.viiiBu amaçla, aynı seviyede Almanca çalışma kitabı `Hallo Anna` (Arbeitsbuch) ve İngilizceçalışma kitabı `Well Done` (Pupil's book) kelime bazında incelendi ve Almanca - İngilizcebenzer kelimeler ve yapılar belirlendi. Bu doğrultuda 4. sınıf birinci yabancı dili (L2)İngilizce olan bir grup öğrenci ile ikinci yabancı dil (L3) Almanca grup dersi yapılmıştır. Derskitabı olarak `Hallo Anna` ve konularla bağlantılı olarak İngilizce flashcardlar kullanılmıştır.Çalışmada kaynak tarama ve değerlendirmesi, öğrenci görüşmeleri ve karşılaştırmalı analizyöntemlerine başvurulmuştur.Yapılan çalışmalar sonucunda, hedef dil Almanca'da kelimeler İngilizce yardımıylaaçıklandığında öğrenciler tarafından daha kolay öğrenildiği gözlemlenmiştir ve benzer yapılarkullanıldığında dili öğrenme motivasyonları artmıştır.Anahtar Kelimeler: Almanca, Kelime Öğretimi, İkinci Yabancı Dil The main objective of this thesis is to show that in German as second language classes,similar words in English and German can be taught easily and in cathcy way by using Englishas a bridge language. For this purpose, German workbook `Hallo Anna` and EnglishWorkbook `Well Done` which are at the same level, were analyzed on the basis of words andthe similar words and phrases in English and German.For this purpose a group lesson with 4th graders whose first foreign language is English,German as second foreign language was carried out. `Hallo Anna` and `Well Done` and alsoflashcards that are related to the subjects were used as class material.It has been observed that students learn better when the words in German are clarified byusing English and when the similar phrases are used, the motivation for learning a foreignlanguage has increased.Key Words: German, Vocabulary, Second Foreign Language 105

Die vorliegende Arbeit beabsichtigt, die Sprachlernbiografien der Lehrerinnen zu erstellen, die die deutsche Sprache als Jugendliche in Deutschland erworben haben und zurzeit in der Türkei als Lehrkraft arbeiten. Sie soll auf Grundlage offener Interviews darstellen, wie und mit welchen Lernstrategien sie die deutsche Sprache erworben haben. Mit den Sprachlernbiografien sollen Sprachlernenden und zukünftige Sprachlehrenden neue Perspektiven eröffnet werden und ihnen neue Lernstrategien nähergebracht werden. Wenn der Sprachlernbiografie-Ansatz von den Sprachlernenden angewendet wird, erhalten sie die Möglichkeit eigene Sprachlernprozesse bewusst anzuwenden. Wenn die Sprachlernende diesen Ansatz anwenden würden, könnten sie ihren eigenen Sprachlernprozess und ihre Lernerfahrungen nochmal in Erinnerung bringen. Demnach könnten sie mit den besten Methoden und Ansätzen unterrichten und die Sprachlernprozesse ihrer Lernenden besser kontrollieren. Die aus den offenen Interviews gewonnenen Daten werden in unserer Untersuchung qualitativ analysiert, demzufolge werden die Ansichten der Lehrerinnen ausgewertet. Bu araştırmanın amacı Almanya'da genç yaşlarında Alman dilini öğrenmeye devam eden, bugün Türkiye'de Almanca öğretmenliği yapan öğretmenlerin, Alman Dilini nasıl ve hangi stratejilerle öğrendiklerini mülakat yolu ile belirleyerek, Alman dilini öğrenecek ve öğretecek öğrencilere yeni bakış açısı ve öğrenme stratejileri kazandırmaktır. Dil öğrenme biyografi yaklaşımını öğrenenlerin kullanması, dil öğrenme süreçlerini bilinçli olarak yönlendirme imkânı sunacağı gibi öğretmenlerin de kendi dil edinim süreçlerini gözden geçirirken hatırladıkları tecrübeleriyle dersi en iyi metotlarla ve yaklaşımlarla sunmasını ve öğrencilerinin dil öğrenme süreçlerini daha detaylı kontrol etmesini sağlayacaktır. Mülakatlardan elde edilecek veriler nitel incelenecektir ve öğretmenlerin görüşleri değerlendirilecektir. This study intends to determine by the application of an interviewing method how and by which strategies teachers who continue learning German language in their youth in Germany and practise to teach German language today in Turkey, and to cause students who shall learn German language and teach it later to have a new perspective and learning strategies. Application of biography approach in language learning by learners shall provide individuals with opportunity to have conscious orientation about language learning processes and also to submit a lesson by the use of best methods and approaches they previously had in their mind while they reviewed their language acquisition processes and to control in detail language learning processes of their students. Data to be acquired from interviews shall be examined in terms of quality aspect and consequentially opinions of teachers shall be assessed.

Mevcut çalışmada, Uludağ Üniversitesi Almanca hazırlık sınıflarında uygulanan medya dayalı bir telaffuz çalışması ele alınmıştır. Çalışmaya Almanca Öğretmenliği ve Arkeoloji bölümünde öğrenim görmeye hak kazanmış Türk öğrenciler katılmıştır. Teorik bir incelemenin ardından söz konusu telaffuz çalışmasının tasarımı ve derse nasıl uygulanacağı tanıtılmıştır. Telaffuz çalışması medya araçlarıyla desteklenmiştir ve öğrencilere farklı çalışma olanakları sunmuştur. Bu çalışmanın amacı, öğrencilerde saptanan telaffuz sorunlarının doğrudan bir telaffuz çalışması aracılığıyla nasıl ortadan kalkacağını araştırmak, çalışmanın öğrenciler tarafından nasıl değerlendirildiğini ve motivasyonlarına ne yönde etki ettiğini belirlemektir. Söz konusu deneysel araştırma, Kuckartz vd. (2008) Nitel Değerlendirme yöntemi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Buna göre bir anket ve iki odak grup görüşmesi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar, saptanan telaffuz sorunlarının ne derece ortadan kalktığını ve gelecekteki telaffuz çalışmalarının nasıl şekillenebileceği hakkında bilgi vermiştir. Bunun yanı sıra araştırma alanına yönelik olası öneriler gösterilmiştir. In the present research a media-based pronunciation training, which was implemented in the German preparatory classes of the Uludağ University, is being discussed. Turkish students who are entitled to study in the German Language Teaching and Archeology departments participated in the study. After a theoretical grounding, the conception of the pronunciation training and how it was implemented in the seminar will be introduced. The pronunciation training is supported by media tools and offered different working opportunities to the students. The aim of this study is to examine, how the detected phonetic pronunciation problems of the students can be eliminated through a targeted and media-based pronunciation training, how it was perceived by the students and how it affects their level of motivation. Orientated on the Qualitative Evaluation by Kuckartz et al. (2008) the analysis was carried out. Therefore, a standardized questionnaire and two group-interviews were applied. Considering the evaluated results, possible perspectives for the specific field of research and teaching practice and how future pronunciation trainings can be shaped, will be presented. In der vorliegenden Arbeit wird eine mediengestützte Ausspracheschulung vorgestellt, die an der Vorbereitungsklasse der Uludağ Universitat durchgeführt wurde. An der Ausspracheschulung nahmen Türkische Studierende teil, die an der DaF- bzw. Archaologie­ Abteilung studieren werden. Nach einer theoretischen Analyse wurde die Konzeption der Ausspracheschulung und wie sie in den Unterricht integriert wird, vorgestellt. Die Ausspracheschulung wurde mit Medien gestiitzt und hot den Studierenden verschiedene Lemangebote an. Ziel der Arbeit war es zu untersuchen, inwieweit die Ausspracheschwierigkeiten der Studierenden mit etner gezielten, medienbasierten Ausspracheschulung zu beheben sind, wie sie von den Studierenden aufgenommen wird und inwiewcit dadurch die Motivation der Studierenden gestiegen isr. Die Untersuchung wurde im Rahmen der Qualitativen Evaluation von Kuckartz et al. (2008) durchgeführt. Dafür wurden ein standardisierter Fragebogen und zwei Gruppeninterviews erstellt. Die Untersuchungsergebnisse gaben Hinweise darüber, inwieweit die Ausspracheprobleme der Studierenden behoben wurden und wie zukünftige Ausspracheschulungen zu gestalten waren. SchlieBlich wurden mögliche Unterrichtsperspektiven im Hinblick auf das Untersuchungsfeld aufgezeigt.

In der vorliegenden Studie werden subjektive Theorien von zwölf türkischen Jugendlichen über die Landeskundevermittlung im Fremdsprachenunterricht erhoben – also ihre Meinungen, Einsichten und Vorstellungen. Dafür wurden im Rahmen des qualitativen Forschungsansatzes Leitfaden-Interviews mit drei Probandengruppen (zwei Gruppen mit Deutsch und eine Gruppe mit Englisch als Fremdsprache) unterschiedlichen Alters und an verschiedenen Bildungseinrichtungen durchgeführt und aufgenommen. Die erhobenen und transkribierten Daten wurden qualitativ ausgewertet. Festzustellen war dabei, dass insgesamt – unabhängig von der jeweiligen Fremdsprache – ein großes Interesse an Informationen über die Zielsprachenländer besteht. Darüber hinaus haben die Lernenden genaue Vorstellungen wie Landeskunde vermittelt werden sollte. In den Daten zeigen sich altersbedingte Unterschiede bei den Probandengruppen. Auch der familiäre Hintergrund spielt in den Einstellungen der befragten Jugendlichen eine wichtige Rolle. Mevcut çalışmada on iki Türk gencinin yabancı dil dersinde ülke bilgisi hakkında kişisel teorileri - yani görüş, bilgi ve imgelemleri ele alınmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde yabancı dil olarak Almanca öğrenen iki ve İngilizce öğrenen bir öğrenci grubu olmak üzere üç farklı yaş grubu ile farklı eğitim kurumlarında mülakat ses kaydıyla yapılmıştır. Toplanan yazıya geçirilen veriler nitel yöntemle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda öğrenilen yabancı dilden bağımsız olarak hedef ülkeye ilişkin bilgilere büyük bir ilgi olduğu kanısına varılmıştır. Buna ek olarak öğrenciler ülke bilgisi aktarımının nasıl olması gerektiği hakkında bilgi sahibi olmuşlardır. Veriler kendi yaş grupları içerisinde farklılıklar göstermektedir. Ayrıca görüşme yapılan gençlerin tutumlarında aile geçmişlerinin de büyük bir etkisi olduğu belirlenmiştir. In the present research, based on the subjective theories – it means opinions, knowledge, and ideas of twelve Turkish teenagers’ knowledge on the society and cultural studies in a foreign language lesson is being discussed. Within the scope of a qualitative research approach, the students have been interviewed and audio recorded in the three groups (two German and one English as a foreign language student group) of different age and at the different educational institutions. Collected and transcribed data have been analyzed qualitatively. As a result, regardless of the present foreign language it indicated a substantial impact on the target language culture receptors. In addition, the students have the accurate idea how the society and cultural information have to be taught. The data shows agerelated differences in the student groups. The study results also indicate that the family background has a significant effect on young people’s attitudes.

In Turkey, as well as in many other countries, German is mostly learned as a second foreign language (tertiary language) after English. In the field of adult education the German language is taught frequently for professional purposes. This paper presents and justifies a concept of a German language course as a tertiary language for hotel receptionists. While assessing this concept, learners perspective on the conducted course, evaluated in the form of survey will be also taken into consideration.