Search

Bu çalısmada, etlik piliçlere uygulanan kronik çevresel stresinetlik piliç performansı, korku ile ilgili davranıslar ve stres fizyolojisiüzerine etkileri arastırılmıstır. Etlik piliçlerin çevresel strese yanıtı olarakcanlı ağırlık, yem tüketimi, rektal sıcaklık, ölüm oranı gibi performansölçütleri yanında korku davranısı (Tonik ?mmobilite), organ ağırlıkları veyürüme skoru gibi parametreler de değerlendirilmistir.Arastırmada 696 adet etlik hibrit civciv kullanılmıstır. Civcivlerbiri kontrol olmak üzere rasgele 4 muamele grubuna (n=174) ayrılmıs veher deneme grubu üçer tekerrür (n=58) olacak sekilde alt gruplarabölünmüstür. Sıcaklık grubundaki piliçler denemenin 21. gününde 3 saatve 42. gününde 1 saat olmak üzere 38 ± 1 °C sıcak stresine maruzbırakılmıslardır. Obje grubuna çevresel zenginlestirme amacıylabölmelere yerlestirilen renkli objelerle (ayna, pet sise, leğen, top, gırgır,plastik boru) görsel uyarıda bulunularak stres yaratılmıstır. RotasyonVIgrubundaki piliçler ise haftada iki kere düzenli olarak bölmeler arasırotasyona tabi tutulmuslardır.Denemenin 3. ve 6. haftalarında yapılan bireysel tartımlar ilecanlı ağırlıklar ve yem tüketimleri belirlenerek yemden yararlanmaoranları saptanmıstır. Deneme gruplarında ölümler günlük olarakkaydedilmistir. Arastırmanın 44. gününde kesilen piliçlerin kesim öncesicanlı ağırlıkları ve karkas ağırlıkları belirlenerek karkas randımanıhesaplanmıstır. Denemenin 3. ve 6. haftalarında tonik immobilite (TI)testi yapılmıs, ayrıca rektal sıcaklıklar saptanmıstır. Denemenin 21. ve44. günlerinde kesilen piliçlerde dalak, karaciğer ve bursa fabriciusağırlıkları saptanmıstır. Arastırmanın 6. haftasında yürüme skoru testigerçeklestirilmistir. Denemenin 21. gününde tüm muamele gruplarındanalınan kan örneklerinde glukoz, kolesterol ve trigliserid düzeylerinebakılmıstır. Denemenin 42. gününde ise tüm muamele grupları 1 saatsüreyle 38±1 °C sıcak stresine maruz bırakıldıktan sonra kan örneklerialınmıs ve aynı kimyasal parametreler analiz edilmistir.Deneme sonunda obje grubunun 42. gün canlı ağırlığının kontrolgrubuna göre biraz daha yüksek olduğu saptanmıstır. Ancak bu farklılıkistatistiksel olarak önemli bulunmamıstır. Obje grubunda canlıağırlıkların rotasyon ve sıcaklık gruplarına göre önemli derecede dahayüksek olduğu belirlenmistir (P0,05), 44.günde sıcaklık grubunun karaciğer ve dalak ağırlıkları diğer muamelegruplarına göre önemli derecede düsük bulunmustur (P0,05).Deneme gruplarında karkas randımanı farkı istatistiksel olarakönemli olmamakla birlikte sıcaklık grubundaki değerin daha yüksekolduğu belirlenmistir.Deneme gruplarında 21 ve 42. gün tonik immobilite yatıs sayısı,süresi ve yatıs süresi/yatıs sayısı oranı bakımından istatistiksel olarakönemli bir fark bulunmamıstır (P>0,05).Muamele grupları arasında yürüme puanları bakımındanistatistiksel olarak önemli bir fark gözlenmemesine rağmen, en iyideğerlerin obje ve sıcaklık gruplarından elde edildiği saptanmıstır.VIIISonuç olarak, erken yaslardan itibaren zenginlestirilmis çevredebüyütülme, etlik piliçlerin performansında bir gerileme olmaksızın,korkunun azaltılması ve refahın iyilestirilmesi amacıylayararlanılabilecek bir yöntem olarak önerilebilir.Anahtar sözcükler: Etlik piliç, akut sıcaklık stresi, çevreselzenginlestirme, fiziksel stres, performans kriterleri, refah, stresfizyolojisi. In this study, the effects of chronic environmental stress onbroiler performance, behaviours related with fear and stress physiologywere investigated. Performance criterions such as body weight, feedintake, rectal temperature and mortality besides fear behaviour (TonicImmobility), organ weights and walking score have been evaluated as aresponse to environmental stress in broilers.In the experiment 696 one-d-old broiler chicks were used. Theexperiment had 4 treatment groups (n=174) with 3 replication (n=58).Broilers in heat group were exposed to 38 ± 1 °C at ages of 21 and 42 dfor 3 and 1 hour (respectively). Broilers of the enriched environmentgroup were kept in cages which contained variety of colourful objects,mirror, plastic bottle, bowl, carpet sweeper, ball and plastic conduit.Broiler of the rotation group were subjected to rotation among cages twotimes in a week.XAt 3 and 6th weeks of experiment, body weight and food intakewere determined on an individual basis and food efficiency wascalculated. Mortality was recorded daily in experiment groups. Tonicimmobility (TI) reactions were examined in 21 and 42 d old birds andrectal temperatures were determined. At the age of 21 and 44 d, spleen,liver and bursa fabricius weights of slaughtered broilers were established.At the week 6, walking score was determined. Blood was sampled on 21and 42nd days of experiment and glucose, cholesterol and triglycerideslevels were analysed which obtained all experiment groups.At the end of the experiment, environmental enrichment birds hadslightly high body weight than control group. However there was nosignificant differences between control and environmental enrichmentgroups for body weight. Body weights of enriched group wassignificantly higher than rotation and heat stress groups (P0,05).At 3 and 6th weeks of experiment, rectal temperatures weresignificantly increased in heat stress group (P0,05).The best walking scores were obtained environmental enrichmentand heat stress groups although there was no significant differencesamong treatment groups.As a conclusion, growing in an enrichment environmentbeginning from early ages can reduce fear behaviour and improvewelfare without affecting performance of broilers.Key Words : Broiler, acute heat stress, environmental enrichment,physical stress, performance criterions, welfare, stress physiology. 109