Search

Öz: Bu çalışmada Nâbî Dîvânı’nda şiir ve mûsikî ilişkisi ele alınmaktadır. Mûsikî terimleri Nâbî Dîvânı’ndan tespit edilmiş; makam, beste, usul vb. terimler ayrı ayrı başlıklar altında tasnif ve tahlil edilmiştir. Hem İslamî Türk Edebiyatı hem de Dinî Mûsikî sahasını ilgilendiren bu disiplinlerarası araştırma iki alanın da kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır. Makalede, Nâbi örneğinde Dîvân şairinin mûsikî bilgisi ortaya konmuş; mûsikî terimlerinin mûsikî, dinî-tasavvufî ve kültürel açıdan izahları yapılmıştır. Makalenin ortaya koyduğu noktalardan biri de Osmanlı toplum ve sanat hayatının temelinde dinî ve tasavvufî duyguların yer almasıdır. Bir durum çalışması olan bu makalenin hazırlanmasında veri toplama yöntemi olarak doküman analizi yapılmış, disiplinlerarası saha taraması ile elde dilen veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak bu çalışmada elde edilen bulguların ve yapılan değerlendirmelerin, dönemin dinî-tasavvufi ve sosyokültürel durumunun daha iyi anlaşılmasına katkı sağladığı düşünülmektedir., In this study, therelationship between poetry and music in Nâbî Dîvânı is discussed. The terms ofmusic were determined from Nâbî Dîvânı; maqam, composition, procedure etc.terms are classified and analyzed under separate titles. This interdisciplinaryresearch involving both Islamic Turkish Literature and the field of ReligiousMusic was prepared using the resources of both fields. In the article, themusic knowledge of the Dîvân poet was revealed in the example of Nâbî; Music,terms, religious, mystical and cultural explanations were made. One of thepoints revealed by the article is that religious and mystical feelings are atthe heart of the Ottoman social and artistic life. In the preparation of thisarticle, which is a case study, document analysis was made as the datacollection method, and the data obtained through interdisciplinary fieldscanning were evaluated comparatively. In conclusion, the findings andevaluations obtained in this study are thought to contribute to a betterunderstanding of the religious-mystical and sociocultural situation of theperiod.

This article explores official candle night ceremonies performed during the reign of Abdulhamid II and the musical aspects of these ceremonies. Research on past performance styles of these ceremonies and their right analysis may contribute to the development of the content of future candle night ceremonies in a better way. Written relying on Ottoman archival documents and historical sources, this article presents general information about Ottoman candle night ceremonies in its introduction section. The first part of the article explores Mawlid Candle Ceremonies carried out in the reign of Abdulhamid II; the second part looks at Ragaip Candle Night Ceremonies; the third section, Berat Candle Night (Laylat al-baraa) Ceremonies; the fourth part, Qadr Night and the fifth, Miraj Candle Night Ceremonies. The last part of the article presents a general evaluation on the significance of these ceremonies in our cultural history and potential contributions of candle night ceremonies of the period to today’s candle night ceremonies. The findings and evaluations presented in this study may contribute to having a better understanding of the past of candle night ceremonies that have an important place in our history and making a better evaluation of the present state of these ceremonies., ÖzBu çalışmada, II. Abdülhamid döneminde icra edilen resmi kandil merâsimleri ve bu merâsimlerin mûsikî yönü ele alınmaktadır. Bu merâsimlerin geçmişteki icra yöntemlerinin araştırılması ve doğru tahlil edilmesi, gelecekte icra edilecek kandil merâsim içeriklerinin daha sağlıklı belirlenmesi noktasında önem arz etmektedir. Osmanlı arşiv belgelerine ve tarih kaynaklarına dayanılarak hazırlanan bu makalenin giriş bölümünde Osmanlıda kandil merâsimleri hakkında genel bir bilgi verilmektedir. Makalenin ilk bölümünde II. Abdülhamid döneminde resmi olarak icra edilen Mevlid Kandili Merâsimleri, ikinci bölümünde dönemin Regaib Kandili Merâsimleri, üçüncü bölümünde Berat Kandili Merâsimleri, dördüncü bölümünde Kadir Gecesi ve beşinci bölümünde Mirac Kandili Merâsimleri tarih, teşrifât ve mûsikî açısından ele alınmaktadır. Makalenin son bölümünde ise dönemin kandil merâsimlerinin kültür tarihimiz açısından önemi ve günümüzdeki kandil merâsimlerine potansiyel katkıları hakkında genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Bu çalışmada elde edilen bulgular ve sunulan değerlendirmeler, kültürümüzde önemli bir yeri olan kandil merâsim icralarının dününün daha iyi anlaşılmasına ve bugününün daha iyi değerlendirilmesine katkılar sunabilir.Anahtar Kelimeler: Dini Mûsikî, Osmanlı, Kandil, Merâsim, Teşrifât.AbstractThis article explores official candle night ceremonies performed during the reign of Abdulhamid II and the musical aspects of these ceremonies. Research on past performance styles of these ceremonies and their right analysis may contribute to the development of the content of future candle night ceremonies in a better way. Written relying on Ottoman archival documents and historical sources, this article presents general information about Ottoman candle night ceremonies in its introduction section. The first part of the article explores Mawlid Candle Ceremonies carried out in the reign of Abdulhamid II; the second part looks at Ragaip Candle Night Ceremonies; the third section, Berat Candle Night (Laylat al-baraa) Ceremonies; the fourth part, Qadr Night and the fifth, Miraj Candle Night Ceremonies. The last part of the article presents a general evaluation on the significance of these ceremonies in our cultural history and potential contributions of candle night ceremonies of the period to today’s candle night ceremonies. The findings and evaluations presented in this study may contribute to having a better understanding of the past of candle night ceremonies that have an important place in our history and making a better evaluation of the present state of these ceremonies. Keywords: Religious Music, Ottoman, Candle Night, Ceremony, Performance.

Bu çalışma, Osmanlı döneminde icra edilen resmicenaze merâsimleri ve bu merâsimlerin mûsikî yönünü ele almaktadır. Literatürve arşiv taraması yöntemleri kullanılarak hazırlanan bu makalenin ilk bölümündeOsmanlı döneminde icra edilen resmi cenaze merâsimlerinin tarihi, teşrifâtı, görevlileri,icra şekli ve icrası hakkında önemli bilgiler içeren yirmi sekiz maddelik bircenaze merâsimi talimatnamesi konu edilmektedir. İkinci bölümünde bu merâsimlerinicrasında kullanılan mûsikî formları incelenmekte ve bu mûsikî formlarının merâsiminaşamalarına göre değişiklikleri tespit edilmeye çalışılmaktadır. Makalenin değerlendirmekısmında ise cenaze merâsimlerinin tarihimizdeki icraları dikkate alınarakgeliştirilen bir öneri sunulmaktadır. Bu merâsimlerin geçmişteki icrayöntemlerinin araştırılması ve doğru tahlil edilmesi, gelecekte icra edilecek merâsimleriniçeriklerinin daha sağlıklı belirlenmesi noktasında önem arz etmektedir.Dolayısıyla bu çalışmanın dini-kültürel kimliğimiz üzerinden şekillenen cenaze merâsimicralarının dününün daha iyi anlaşılmasına ve bugününün daha iyi değerlendirilmesinekatkıları olabilir.

Bumakale 2011 yılında yapılmış olan BestekârTahir Karagöz’ün Hayatı ve Eserleri Hakkında Bir Çalışma adlı yüksek lisanstezi esas alınarak hazırlanmıştır. Arşiv taraması ve kişisel görüşme yöntemleriile hazırlanan bu makalede dini mûsikî bestekârlarından ve klâsik müzik geleneğininson temsilcilerinden olan Sadettin Kaynak ve Rakım Elkutlu’nun öğrencisi bestekârTahir Karagöz’ün (ö. 1994) hayatı ve eserleri ele alınmaktadır. Bu çalışmanın birincibölümünde Tahir Karagöz’ün hayatı ve ailesi, ikinci bölümünde bestekârıneğitim-öğretim hayatı, sosyal çevresi ve öğrencileri, üçüncü bölümünde resmigörevleri ve dördüncü bölümünde eserleri hakkında bilgi verilecektir. Sonuçkısmında ise bestekârın mûsikî kültür tarihimizdeki yerine dair genel birdeğerlendirme yapılacaktır. Daha sonra Tahir Karagöz’ün özellikle çoktanınmamış olan bestelerinden örnek notalar verilecektir. Böylece bu çalışmamûsikî tarihimizde önemli izler bırakmış bir bestekârın günümüz insanına daha etraflıcatanıtılmasına katkı sağlamış olacaktır.

Osmanlı döneminde saray, cami ve tekkelerde inkişaf eden merâsimler mûsikî eşliğinde icrâ edilegelmişlerdir. Yapılan akademik çalışmalarda, bu merâsimlerin mûsikî yönü yeterince incelenmemiştir. Arşiv belgeleri, salnameler ve dönemi anlatan tarihi kaynaklardan istifade edilerek hazırlanan bu çalışmada, II. Abdülhamid döneminin dînî ve kültürel içerikli merâsim icrâları ele alınmış, dönemin merâsim icrâlarında görev yapmış önemli mûsikîşinaslar ve bu mûsikîşinasların merâsimlere katkıları incelenmiştir. Bu nitel araştırma, durum çalışması desenine göre kurgulanmış, arşiv belgelerinin doküman analizi yaklaşımı ile incelenerek hazırlanmıştır. Bu tezde, II. Abdulhamid Saltanatı bir `durum` olarak ele alınmış, dönemin dini ve kültürel içerikli merasim musikîsi ve teşrifatı konu edilmiştir. Çalışma sonucunda ortaya çıkan bulgular, geçmiş merâsim icrâlarında görülen içerik zenginliğinin günümüz icrâlarında eksik olduğunu göstermiştir. Bu çalışmanın bulgularından hareketle, araştırmanın sonuç kısmında Osmanlı dönemi merâsim icrâlarının bugün ne anlam ifade ettiği tartışılmış ve günümüz icrâlarının gelişmesine yönelik nasıl katkı sunabilecekleri hakkında öneriler sunulmuştur. Bu çalışma, Osmanlı dönemi merâsim icrâlarının daha iyi anlaşılabilmesine ve günümüz icrâlarının tarihi derinlik ve zenginlik boyutunun gelişmesine önemli katkılar sunabilir.Anahtar Sözcükler: Osmanlı İmparatoluğu, II. Abdülhamid, merâsim, musîkî, teşrifât. Ceremonies that were developed in palaces, mosques and dervish lodges during the Ottoman period have been performed along with music up to the present. Academic studies on this topic have not sufficiently explored the musical aspects of these ceremonies. Drawing on archival documents, annuals and other historical sources giving details about the period, this study scrutinised the musical and ceremonial aspects of religious and cultural musical performances, which were staged in ceremonies during the reign of Abdulhamid the second. It also explored the musicians who took part in these ceremonial music performances of the period and the contributions of these musicians to the ceremonies.Framed as a case study, this qualitative research is completed by examining a set of archival documents following document analysis method. In this thesis, Abdulhamid the second reign is defined as 'case', and the musical and ceremonial aspects of religious and cultural music performances of the period are explored. The findings of this study suggest that musical performances in today's ceremonies lack content richness that was an explicit feature of Ottoman past ceremonies. Relying on the findings of this study, the conclusion section of the study discusses what meaning the ceremony-music performances of the Ottoman past might have today and makes suggestions in relation to their contributions to the improvement of today's ceremony-music performances. This study may offer significant contributions to having a better understanding of the ceremony-music performances of the Ottoman past and enhancing the historical depth and richness of today's ceremony-music performances.Keywords: Ottoman Empire, Abdulhamid the second, ceremony, music, ceremonial. 202

BESTEKÂR TAHİR KARAGÖZ’ÜN HAYATI VE ESERLERİ HAKKINDA BİR ÇALIŞMADANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. M. NURİ UYGUNBestekâr Tahir Karagöz 01.01.1921 tarihinde Konya’nın Meram ilçesinde dünyaya gelmiştir. Hocası Hacı Veyis Zâde’nin teşvikleri ile Sadettin Kaynak’ın öğrencisi olmuş ve uzun yıllar Sadettin Kaynak’tan makam, musiki dersleri almıştır. Hayatının bir dönemini İstanbul’da geçiren Tahir Karagöz sonraki yıllarda Ankara’ya yerleşmiş ve ömrünün sonuna kadar burada yaşamıştır. Ankara ve İstanbul’un birçok önemli camilerinde görev yapmış ve Tasavvuf Musikîsi faaliyetlerinde din görevlilerine ve çevresindeki çok farklı kesimlerden insanlara öncülük etmiştir. Ankara Radyosunda Tasavvuf Musikisi korosunu kurarak birçok program icra etmiştir. Bestekârlığı, mevlithanlığı ve icracılığı ile 20. Yüzyıl Türk Tasavvuf Musikisinde çok önemli bir yere sahip olan Tahir karagöz, bestelediği “Sordum sarı çiçeğe” ilahisi ile şöhret kazanmış ve hep bununla anılır olmuştur. Tezimizde yer verdiğimiz Tahir Karagöz’ün 62 adet eserinde ilahi formundan şarkı, nefes, köçekçe, saz eseri formuna kadar birçok formda eseri bulunmaktadır. Çevresindeki düşkün insanlara yardım etme noktasında çok hassas olan Karagöz, çok cömert olması ile çevresindeki insanlar tarafından her zaman taktir edilmiştir. Bu gönül zenginliği ile çok farklı kesimden insanların gönlüne girmeyi başarabilmiş ve hayatını veren el olma konumunda geçirebilme erdemini gösterebilmiştir. Hayatının son dönemlerinde Dış Ticaret Bakanlığına memur olarak geçen Tahir Karagöz, burada da besteler yapmaya, öğrenciler yetiştirmeye devam etmiş ve bu kurumdan emekliye ayrılmıştır. 16 Kasım 1994 tarihinden gece geç saatlerde rahatsızlanan Tahir Karagöz, Gazi Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Kliniğinde sabaha yakın saatlerde 73 yaşında iken hayatını kaybetmiştir. Cenazesi Hacı Bayram Veli Camiinde kılınan namazın ardından Ankara’da Karşıyaka mezarlığına defnedilmşitir.THE WORK ABOUT LİFE OF COMPOSER TAHİR KARAGÖZ AND HİS COMPOSESAdvisor: Yrd. Doc. Dr. M. Nuri UYGUNComposer Tahir Karagoz was born in Meram in Konya on March 1st, 1921. He became one of the students of Saadettin Kaynak as a result of his teacher Hoca Veyis Zade’s encouragements. He took many music classes from Saadettin Kaynak for long years. He had spent a period of his life in Istanbul, but later settled down in Ankara and lived there until the end of his life. He served in many important mosques in Istanbul and Ankara. During this time, he pioneered many religious officials and people around him having different backgrounds in his Sufi music activities. He administered many programs in Ankara Radio by establishing a sufi music chorus. Tahir Karagoz, well-known for his abilities at bestekârlık, mevlithanlık, icrâcılık in Turkish Sufi Music of the 20 Century , became famous by his hymn entitled “Sordum Sarı Cicege” and is called to mind with this hymn. Among Tahir Karagoz’s 62 works mentioned in this study, there are many music works composed by him, from hymn until sarkı, nefes, kocekce, saz eseri.Karagoz, very sensitive to the needy around him, was mostly appreciated for his generosity by people around him. In the last years of his life, although he worked for the Ministry of External Trade, he continued composing new hymns and training his students and retired from this institution. He got some trouble at late night hours on November 16th, 1994 and lost his life in the early-morning hours. When he died, he was 73 years old. He was buried at Karsiyaka Cemetery in Ankara after funeral salat in Haci Bayram Veli Mosque.

ÖZET İhsan ŞEN ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ KAHRAMANMARAŞ, GAZİANTEP İPLİK TESİSLERİ LABORATUVARLARIİLE NAZİLLİ VE ANTALYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ LABORATUVARLARININ LİF ANALİZİ YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI ihsan ŞEN KSÜ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PAMUK EKSPERLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman: Prof. Dr. Mustafa OGLAKÇI Yıl : 2002, Sayfa: 63 Jüri : Prof. Dr. Mustafa OGLAKÇI : Doç.Dr. Fatih KILLI : Yrd.Doç.Dr. Remzi GEMCİ Bu çalışma, 2000 yılında, Maraş-92 (Gossypium hirsutum L.) ve Aydın- 110 (Gossypium barbadense L.) pamuk çeşitlerinden elde edilen lif örneklerinin Kahramanmaraş'da 6, Gaziantep' de 1, Antalya'da 2, Nazilli'de l adet olmak üzere toplam 10 adet H VI (High Volume Instruments) sistemin de lif analizleri yapılarak yürütülmüştür. Çalışmada; lif örneklerinin kondüsyonlanmış veya kondüsyonlanmamış olmasının ölçüm sonuçlarına etkisi ve işletmelerin ölçüm değerleri karşılaştırılmıştır. Bunun yanında işletme laboratvuarları cihaz, personel ve teknik yapılanma yönünden incelenmiştir. Çalışma sonucuna göre; incelenen lif özellikleri bakımından işletme laboratuvarlarının ölçüm sonuçları arasında önemli düzeyde farklılıklar olduğu, lif örneklerinin kondüsyonlanmasının,lif kopma dayanıklılığı (gr/tex) ve parlaklık (Rd) değerlerini önemli düzeyde etkilediği, buna karşın incelenen diğer özelliklere önemli düzeyde etkili olmadığı saptanmıştır. Yine yapılan gözlemlerde; işletmelerin HVI sistemlerinin bulunduğu lif analiz labaratuvarlarının çalışma koşullarının çok farklı olduğu ve bazılarının kondüsyonlama koşullarına önem vermedikleri, cihaz operatörlerinin eğitim seviyelerinin ve HVI modellerinin farklı olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Pamuk, Maraş-92, Aydın-110, HVI, Kondüsyonlama, Kalite Unsurları ABSTRACT İhsan ŞEN ABSTRACT MSc THESIS COMPARISION OF LABORATORIES OF YARN PLANTS IN KAHRAMANMARAŞ AND GAZİANTEP AND LABORATORIES OF AGRICULTURAL RESEARH INSTITUES IN ANTALYA AND NAZİLLİ BASED ON THE ANALYSING OF FIBRES PROPERTIES Ihsan SEN DEPARMENT OF COTTON EXPERTISE INSTITUTE NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SUTCU IMAM Supervisor: Prof. Dr. Mustafa OGLAKÇI Year : 2002, Page: 63 Jury : Prof. Dr. Mustafa OGLAKÇI : Assoc. Prof. Dr. Fatih KILLI : Assist. Prof.Dr. Remzi GEMCİ This study was carried out to compare HVI (High Volume Instruments) Systems based on the results obtained from the analyses of Maras-92 (Gossypium hirsutum L.) and Aydin-110 (Gossypium barbadense L.) cotton varieties fibres, in 2000. Ten different HVI Systems were used for this purpose; 6 of which were placed in K.Maras, 1 in G.Antep, 2 in Antalya and 1 in Nazilli. The study compared the effect of conditioned and unconditioned fibre samples on the measured results, as well as the differences among the ten selected HVI Systems. The findings of the study showed that there were significant differences among the HVI's in terms of fibre properties ; and conditioning had statistically influenced on fiber strength and reflectance, However, it was found out that conditioning had no influence on the otherinvestigated fibre properties. It was observed that fibre analyse laboratories had different working conditions, some of them did not care much about the conditioning situations, HVI operators had various levels of education; and HVI models vere quite different from each other. Key Words: Cotton, Maraş-92, Aydın- 110, HVI, Condition, Quality Components II 63