Search

NAR (PUNICA GRANATUM L. VE P. NANAL.)'DA BİTKİ BOYU İLE İLİŞKİLİ RAPD BELİRTEÇLERİNİN BELİRLENMESİ VE BAZI MORFOLOJİK GÖZLEMLER Meryem ŞİMŞEK UÇKUN Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Zeynel DALKILIÇ 2021, 56 sayfa Bu çalışmanın amacı, PCR-RAPD yöntemi kullanılarak bitki boyuyla ilişkili moleküler belirteçlerin belirlenmesidir. Bitki materyali olarak Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü bahçesinde bulunan bodur ve normal boylu nar bitkileri melezleme ıslahı ve kendileme ıslahı yöntemiyle elde edilen kendilenmiş melez bitkiler kullanılmıştır. 2020 yılında yapılan ölçümlerde P. nana × P. granatum melezlemesinde 52 bitkiden en kısa bitki 129 cm, en uzun bitki 250 cm; P. nana kendilemesinde 44 bitkiden en kısa bitki 59 cm, en uzun bitki 154 cm; P. granatum kendilemesinde 2 bitkiden en kısa bitki 172 cm, en uzun bitki 174 cm ve ana 110 cm, baba ebeveyn ise 396 cm olarak ölçülmüştür. Ana ve baba ebeveynle birlikte toplam 16 bitkinin yaprağından DNA çıkartılmıştır. RAPD primerlerini BSA ile test etmek amacıyla 7'şer melez bitkinin DNA'ları eşit miktarda karıştırılarak iki ayrı küme oluşturulmuştur. Test edilen 120 RAPD primerinden kalıcı polimorfizm gösterenler, iki kümeyi oluşturan bireyler ve ebeveyni ile birlikte analiz edilmiştir. OPM07 primerinden elde edilen 650 bç büyüklüğündeki bant ana ebeveyn, bodur nar kümesi ve bodur kendilemesindeki bitkilerde gözlenmezken; baba ebeveyn, normal boylu nar kümesi ve 4 normal boylu nar melezinde görülmüştür. Çalışma sonucunda OPM07-650 RAPD belirtecinin narda bitki boyu özelliği ile %57 ilişkili olduğu tespit edilmiştir. İÇİNDEKİLER ÖZET..................................................................................................................... vii ABSTRACT.......................................................................................................... iix ÖNSÖZ ...................................................................................................................xi KISALTMALAR DİZİNİ......................................................................................xv ŞEKİLLER DİZİNİ...............................................................................................xix ÇİZELGELER DİZİNİ .........................................................................................xxi 1 . GİRİŞ ..................................................................................................................1 1.1. Narın Anavatanı ve Üretimi ..........................................................................1 1.2. Narın Genel Kullanım Alanları.....................................................................2 1.3. Moleküler Belirteçler ve Kullanım Alanları .................................................3 1.4. PCR, RAPD ve Kullanım Alanları................................................................4 1.5. BSA ve Kullanım Alanları ............................................................................8 2. KAYNAK ÖZETLERİ ........................................................................................9 2.1. Narın Döllenme Biyolojisi ............................................................................9 2.2. Narda Yapılan Islah Çalışmaları .................................................................12 2.3. Narda Yapılan Moleküler Belirteç Çalışmaları...........................................15 3. MATERYAL VE YÖNTEM .............................................................................20 3.1. Materyal ......................................................................................................20 3.2. Yöntem........................................................................................................20 3.2.1. Çiçek Tozu Elde Edilmesi....................................................................20 3.2.2. Emaskulasyon.......................................................................................20 3.2.3. Melezleme, Kendileme.........................................................................21 3.2.4. Meyve Eldesi, Tohum Çıkarma, Tohum Ekimi, Aktarma................... 22 3.2.5. Çöğürlerde Boy Ölçümü...................................................................... 22 3.2.6. Yaprak Örneklerinin Alınması, DNA Çıkartılması............................. 23 3.2.7. BSA analizi.......................................................................................... 26 3.2.8. RAPD ve PCR analizlerinin yapılması................................................ 26 3.2.9. Jel elektroforezi ................................................................................... 27 3.2.10. Verilerin değerlendirilmesi................................................................ 27 4. BULGULAR VE TARTIŞMA.......................................................................... 28 4.1. Arazi Çalışmalarından Elde Edilen Bulgular ............................................. 28 4.1.1. 2014 Yılı Bulguları.............................................................................. 28 4.1.2. 2015 Yılı Bulguları.............................................................................. 29 4.1.3. 2016 Yılı Bulguları.............................................................................. 29 4.1.4. 2020 Yılı Bulguları.............................................................................. 29 4.2. Laboratuvar Çalışmalarından Elde Edilen Bulgular................................... 29 4.2.1. DNA Kalitesinin ve Miktarının Belirlenmesi...................................... 29 4.2.2. RAPD analizi....................................................................................... 33 4.2.3. Bodur ve Normal Boylu Kümede Polimorfik Bantların Analizi......... 35 4.2.4. Bitki Boyuna Bağlı Olan Polimorfik RAPD Primerinin Analizi......... 38 5. SONUÇ VE ÖNERİLER .................................................................................. 43 KAYNAKLAR...................................................................................................... 45 ÖZGEÇMİŞ........................................................................................................... 56