Search

Bu araştırma, Afyonkarahisar ili ilköğretim okullarının 1930-1940 ve 2000-2010yıllarına ait teftiş raporlarına göre Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yılları ile geldiğison noktanın, okul denetimlerine yansıyan bulgular aracılığı ile karşılaştırarak her ikidönem arasındaki benzerlik ve farklılıkları saptamak amacıyla yapılmıştır. Eğitimsistemimizin geçirdiği dönüşüme veya dönüşümlere ilişkin önemli bilgiler keşfedilirkengörevdeki maarif müfettişlerine (ilköğretim müfettişlerine) yeni bir bakış açısısağlanmaya çalışılmıştır.Bu araştırma, ilköğretim okullarında rehberlik ve teftiş görevi yapmakta olanilköğretim müfettişlerinin rehberlik ve teftiş sonrası yazdıkları rehberlik ve teftişraporlarına göre ilköğretimin sorunlarını belirlemeye yönelik ve doküman analizinedayalı nitel bir çalışmadır. İlgili yıllara ait defterler incelenerek elde edilen verilertemalara, kategorilere ve gerektiğinde alt kategorilere uygun olarak analiz edilmiştir.Çalışmada `durum çalışması deseni` kullanılmıştır.Teftiş tebliğlerinin doküman analizi yolu ile incelenmesinden, 1930-1940 ve2000-2010 dönemlerinde uygulanan eğitimin amaçları, eğitim politikaları, öğretmenlikmesleği ve öğretmenin rolü, öğrenciye bakış açısı, program yaklaşımı ve içerikleri, okulyöneticiliği ve öğretim yöntemleri, dönemlerin kendi içlerinde ve dönemler arasındakarşılaştırılmıştır.Araştırmadaki durumları oluşturan okullar, 1930-1940 tarihleri arasında `teftişdefteri` bulunan okullar temel alınarak belirlenmiştir. 1930-1940 yıllarına ait teftişdefterleri bulunan okullarda 2000-2010 yıllarına ait teftiş defterleri zaten bulunacağıiçin çalışma durumlarının oluşmasında 1930-1940 yılları arası defterlere sahip okullarbelirleyici olmuştur.Araştırma sonuçlarına göre, Atatürk döneminde Tevhid-i Tedrisat Kanunu ilebirleştirilen, laikleştirilen, demokratikleştirilen öğretimin, proğram değişiklikleri yoluile başlangıç hedeflerinden farklılaştığı, bu nedenle eğitimin siyasallaşarak başlangıçhedefinden uzaklaştığı, uzlaşılan bir milli eğitim politikasının oluşturulamadığısaptanmıştır. Öğretmenlerin alanlarında, uygulama boyutunda sorun yaşadıkları,alanının uzmanı olarak eğitim fakültelerinden mezun olan öğretmenlerin, dersanlatımında gereği gibi davranamadıkları, eğitimin asli sorunlarından biri olanuygulama boyutunda sorunlar yaşandığı görülmüştür. Okul işletmeciliği konusunda tamanlamıyla profesyonelleşilemediği saptanmıştır. 1930-1940 dönemi müfettişlerinin2000-2010 dönemi müfettişlerine göre derste gözlenen somut durum ve olgulardan yolaçıkarak daha somut, öznel, uygulanabilir öneri yaptıkları, 2000-2010 dönemimüfettişlerin genellemelere dayanan önerilerde bulundukları, 1930-1940 dönemimüfettişlerinin günümüz öğretmen beklentisini karşılayan, öğretmenin olumsuz yönleriyanında olumlu yönlerini de vurguladıkları, resmi dil yerine göre otokratik, insancıl,eğitsel liderlik rollerinin gereği olan tutumları sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: 1930-1940 ve 2000-2010 teftiş raporlarının karşılaştırması,ilköğretimde denetim, eğitim politikaları, müfettiş niteliklerinin karşılaştırması. Utilizing from the audit reports of Afyonkarahisar province carried out in theyears, (1930-1940 and 2000-2010), this study aimed to demonstrate the similarities anddifferences between the two periods, starting from the foundation year of Republic ofTurkey to the present day, by comparing the reflections and findings of the schoolsupervisors. As new information was discovered regarding the changes andtransformations of our education system, the primary education inspectors wereprovided with new insights.This research was based on qualitative document analysis, and aimed todetermine problems of primary education by utilizing from elementary schoolsupervisors' reports written after guidance and inspection. The data was obtained andanalyzed according to themes, categories and sub-categories presented in the documentsof relevant years. In this research, the case study design was used.Through the document analysis of audit reports, the present study carried outcomparative analysis of the purposes of education, educational policy, teachingprofession and the role of the teacher, the perspective toward student, the programapproach and content, school management and teaching methods.Primarily, the schools, which had supervision book in the years between 1930and 1940, were chosen for the research. Since the supervision books of 1930-1940included the supervision books of 2000-2010, the case studies was carried out with aspecial focus on the schools that have books the years between 1930 and 1940.According to the results of the study, the education became merged, secularizedand democratized with the unity of education law during Atatürk's time has now beenunder the impact of religion, and therefore; the system of education moves away fromthe initial target due to politization, and it was found out that there is still no consensuson a national education policy. It was also pointed out that the graduates of faculty ofeducation had problems in putting into practice what they have learned and cannot actproperly while giving lectures. Also, the study revealed that there is still too much to dofor professionalism in the school management. Compared to the supervision belongingto 2000-2010 period, the inspectors of 1930-40 could come up with more concrete,subjective and practical solutions, supervisors of 2000-2010 period made generalizedsuggestions, and 1930-1940 period supervisors met expectations of today's teacherscould emphasize both positive and negative aspects of a teacher, and use formallanguage and if necessary, autocratic, humanistic language as a part of theirinstructional leadership roles.Key Words: comparison of 1930-1940 and 2000-2010 audit reports, inspection at primary schools, education policies, comparison of supervisors' characteristics. 229

Bu çalışmanın amacı, Erzurum îl Merkezinde bulunan liselerde görev yapan lise müdMerinin gösterdikleri liderlik davranışlarını Bolman ve Deal (1991) tararından geliştirilen `Liderlik Çerçeveleri Kuramı`na göre ne düzeyde gösterdiklerini öğretmenlerin görüşlerine dayanarak açıklığa kavuşturmaktır. Veri toplama aracı olarak, yine Bolman ve Deal (1991) tarafından geliştirilen ve Mahçe Dereli (2002) tararından Türkçe'ye çevrilerek kullanılan `Liderlik Biçimleri Tanımlama Anketi` kullanılmıştır. Araştırma anketi üç bölümden oluşmuştur: Birinci bölümde anketi cevaplandıran bireylere ilişkin kişisel bilgiler, ikinci bölümde lise müdürlerinin gösterdikleri liderlik davranışlarını belirlemeye yönelik iki farklı türde hazırlanmış toplam 38 soruluk bölüm ve üçüncü bölümde ise lise müdürlerinin yöneticilik - liderlik özelliklerini belirlemeye yönelik ifade yer almaktadır. Araştırma Erzurum İl Merkezinde bulunan 24 lisede uygulanmış, çalışmaya müdürleri yeni değiştiği için görüş bildirmek istemeyen iki lise dışındaki 22 lisede bulunan tüm müdür ve öğretmenler dahil edilmiştir. Anketi yanlış dolduran müdür ve öğretmenlerin anketleri ayıklandıktan sonra 20 müdür ve 615 öğretmenden gelen anket formları değerlendirmeye alınmıştır. Toplanan verilerin analizinde t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), LSD Pos Hoc Testi (Least Signifant Differance / En Küçük Önemli Fark), x2 Analizi, Korelasyon, Ortalama ve standart sapma olmak üzere altı farklı istatistiksel yöntem uygulanmıştır. Bu analizler bilgisayarda SPSS for Windows 12.00 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Araştırmada öğretmenler, müdürlerin sırasıyla insan kaynaklan liderliği, yapısalcı liderlik, politik liderlik ve sembolik liderlik davranışlarını gösterdiklerim düşünmektedirler. Müdürler ise kendilerinin insan kaynakları liderliği, yapısalcı liderlik, sembolik liderlik ve politik liderlik davranışlarını gösterdikleri görüşündedirler. Öğretmenlerin ve müdürlerin cinsiyetlerine, mesleki kıdemlerine göre ve öğretmenlerin çalıştığı okul türlerine göre müdürlerin liderlik özellikleri arasında anlamlı farklar bulunamamıştır. The purpose of this study is to investigate public high school principals' leadership behaviors from the views of teachers working with these principals in the province of Erzurum metropolitan center. To do this, Bolman and Deal's (1991) `the Theory of Leadership Frames` was used. In the study, `Leadership Orientations Questionnaire` which was developed by Bolman and Deal (1991) was used to gather the data. The instrument was translated into Turkish by Mahçe Dereli (2002). The questionnaire has two parallel forms. One for the principals to rate themselves and the other is for teachers to rate principals' leadership styles. In both versions there are three sections designed for measuring the Bolman and Deal's frame: The first section aims at measuring principals' leadership orientations. The second section contains a series of forced-choice items involving four options in which participants rank principals' leadership style. The third section was built to assess the principals' behavior as either effective managers or leaders from the views of both teachers and principals themselves. The study was carried out in 24 public high schools in the province of Erzurum Erzurum metropolitan center. Two high schools did not participate into the study since their principals were appointed to the schools just before the study begun. In the remaining 22 high schools, after eliminating the forms containing filling errors, a total of 20 principals and 615 teachers participated in the study. The date were analyzed through six different statistical analyses as t test, one-way ANOVA, LSD post hoc test (least significant difference), chi square analysis, correlation, mean and standard deviation. All analyses were done by using SPSS for Windows 12.00 statistical package. The survey results reveal that, according to teachers, the principals show most frequently the qualities of leadership of human resources, structural leadership, symbolic leadership and political leadership, respectively. On the other hand, the principals' themselves think that they themselves show most frequently the qualities of human resources leadership, structural leadership, symbolic leadership and political leadership, respectively. There were no significant relationships between the leadership styles of principals and gender of teachers and principals, seniority of teachers and principals, and the type of school the teachers and the principals work. 93