The paper addresses two main issues: the first relates to modern hearing and the phenomenon of a new understanding of sound in the world of modernity, the second — as a consequence — to the repercussions of the auditory experience in the works of representatives of the first avantgarde. The author, following various examples of avant-garde manifestations of “language-noise” (including the works of Filippo Tommaso Marinetti, Luigi Russolo, artists of Cabaret Voltaire in Zurich), points out that they reveal the compulsion to hear, to be in sound-noise. He highlights the special importance of early European avant-garde movements (such as Futurism and Dadaism) in the process of restoring the proper sound potential to language (and literature) and at the same time refers to the new understanding of literature in the context of the modern soundscape. REFERENCES Adorno Theodor W. (1962), Typen musikalischen Verhaltens [w:] tegoz, Einleitung in die Musiksoziologie; zwolf theoretische Vorlesungen, Suhrkamp, Frankfurt am Main. Apollinaire Guillaume (1914), Simultanisme-Librettisme, „Les Soirees de Paris”, nr 25 (15 juin). — (1918a), Calligrammes: Poemes de la paix et de la guerre (1913–1916), Mercure de France, Paris. — (1918b), L’Esprit nouveau et les Poetes, „Mercure de France”, t. CXXX. Arystoteles (1989), Poetyka, przel. i oprac. H. Podbielski, BN II/209, Zaklad Narodowy im. Ossolinskich, Wroclaw. Attali Jacques (1977), Bruits. Essai sur l’economie politique de la musique, Presses Universitaires de France, Paris (przeklad fragm.: Jacques Attali, 2010, Szum i polityka, przel. M. Matuszkiewicz [w:] Kultura dźwieku. Teksty o muzyce nowoczesnej, wybor i redakcja Cox Ch., Warner D., slowo/obraz terytoria, Gdansk). Ball Hugo (1927), Die Flucht aus der Zeit, Duncker & Humblot, Munchen. Baranczak Stanislaw (1979), Trzy zludzenia i trzy rozczarowania polskiego futuryzmu [w:] tegoz, Etyka i poetyka. Szkice 1970–1978, Instytut Literacki, Paryz. Barthes Roland (1992), Ecoute [w:] tegoz, L’obvie et l’obtus. Essais critiques III, Collection Points Essais, Editions du Seuil, Paris. Barzun Henri-Martin (1913), Voix, rythmes et chants simultanes expriment l’ere du drame, „Poeme et Drame”, nr 4 (mai): „Apres le symbolisme. L’Art poetique d’un ideal nouveau. Voix, rythmes et chants simultanes expriment l’ere du drame”. Baumgarth Christa (1987), Futuryzm, przel. J. Tasarski, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa. Cavarero Adriana (2003), A piu voci. Filosofia dell’espressione vocale, Feltrinelli, Milano (przeklad ang.: Adriana Cavarero (2005), For More than One Voice: Toward a Philosophy of Vocal Expression, przel. P.A. Kottman, Stanford UP, Stanford). — (2012), Multiple Voices, przel. P.A. Kottman [w:] The Sound Studies Reader, red. Sterne J., Routledge, London–New York. Cecko Marcin, Cyranowicz Maria, Kasprzak Michal, Lipszyc Jaroslaw, Mueller Joanna (2003), Manifest neolingwistyczny v. 1.1, „Ha!art”, nr 16–17. Chessa Luciano (2012), Luigi Russolo, Futurist: Noise, Visual Arts and the Occult, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London. Dadaistisches Manifest (1920) [w:] Dada Almanach, red. Huelsenbeck R., Erich Reiss Verlag, Berlin. Davidson Donald (2005), Seeing Through Language [w:] tegoz, Truth, Language, and History, Clarendon Press–Oxford UP, New York–Oxford (przeklad: Donald Davidson, Widziec poprzez jezyk, przel. A. Żychlinski, „Teksty Drugie” 2007, nr 3). Divoire Fernand (1913), Les poetes et le rythme simultane, „Poeme et Drame”, nr 5 (juillet). Duchamp Marcel (1980), Notes, Centre National d’Art et de Culture Georges Pompidou, Paris. Erlmann Veit (2010), Reason and Resonance. A History of Modern Aurality, MIT Press, New York–Cambridge. Fang Irving (1997), A History of Mass Communication. Six Information Revolutions, The Focal Press, Boston. Gadamer Hans-Georg (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przel. B. Baran, Inter Esse, Krakow. Hausmann Raoul (1958), Courrier Dada, Le Terrain Vague, Paris. Hejmej Andrzej (2015), W kulturze dźwieku. Sluchanie literatury, „Teksty Drugie”, nr 5. Huelsenbeck Richard (1920), En avant Dada: Eine Geschichte des Dadaismus, Paul Steegemann Verlag, Hanover. Huelsenbeck Richard, Janco Marcel, Tzara Tristan (1916), L’Amiral cherche une maison a louer, „Cabaret Voltaire. Recueil litteraire et artistique”, red. Ball H., Zurich. Kahn Douglas (1999), Noises of the Avant-garde [w:] tegoz, Noise, Water, Meat: A History of Sound in the Arts, MIT Press, Cambridge, MA–London (tekst zamieszczony w The Sound Studies Reader, 2012, red. Sterne J., Routledge, London–New York). Manifest dadaistyczny (1918) (1969), przel. Z. Klimowiczowa [w:] Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, wyb. i oprac. E. Grabska, H. Morawska, PWN, Warszawa. Marinetti Filippo-Tommaso (1919), Les mots en liberte futuristes, Edizioni Futuriste di „Poesia”, Milano. Slyszec poprzez jezyk. Poglosy awangardy— (1909), Le Futurisme. Manifeste du Futurisme, „Le Figaro”, nr 51 (20 fevrier) (przeklad: Filippo Tommaso Marinetti (1969), Akt zalozycielski i manifest futuryzmu, przel. M. Czerwinski [w:] Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, wyb. i oprac. E. Grabska, H. Morawska, PWN, Warszawa). — (1911a), Une Bataille moderne, „L’Intransigeant”, nr 11487 (27 decembre). — (1911b), Une Bataille moderne, „L’Intransigeant”, nr 11489 (29 decembre). — (1911c), Une Bataille moderne, „L’Intransigeant”, nr 11491 (31 decembre). — (1914a), Manifesto tecnico della letteratura futurista [11 marca 1912] [w:] I Manifesti del Futurismo, Edizioni di Lacerba, Milano. — (1914b), Zang Tumb Tuuum: Adrianopoli, ottobre 1912: Parole in Liberta, Edizioni Futuriste di „Poesia”, Milano. McLuhan Marshal (2001), Manifesty [w:] tegoz, Wybor tekstow, red. McLuhan E., Zingrone F., przel. E. Rozalska, J.M. Stoklosa, Zysk i S-ka, Poznan. Meschonnic Henri (1982), Le langage sans la musique [w:] tegoz, Critique du rythme: Anthropologie historique du langage, Verdier, Lagrasse. — (1989), Tirer la langue [w:] tegoz, La Rime et la vie, Editions Verdier, Lagrasse. Mondrian Piet (1921a), De „Bruiteurs futuristes Italiens’ en ‘het’ nieuwe in de muziek”, „De Stijl” vol. 4, nr 8 (August). — (1921b), De „Bruiteurs futuristes Italiens’ en ‘het’ nieuwe in de muziek”, „De Stijl” vol. 4, nr 9 (September). Ong Walter J. (2003), Psychodynamika oralności [w:] Antropologia slowa. Zagadnienia i wybor tekstow, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwo UW, Warszawa. Peiper Tadeusz (1922), Radiofon, „Zwrotnica”, nr 2. Reben Ludwik (1922), O muzyce wspolczesnej, „Zwrotnica”, nr 2. Richter Hans (1986), Dadaizm. Sztuka i antysztuka, przel. J.S. Buras, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa. Rousseau Jean-Jacques (1781), Essai sur l’origine des langues, ou il est parle de la Melodie et de l’Imitation musicale [w:] Traites sur la musique, Geneve (przeklad: Jean-Jacques Rousseau, 2001, Szkic o pochodzeniu jezykow, w ktorym mowa jest o melodii i naśladowaniu muzycznym [w:] tegoz, Szkic o pochodzeniu jezykow, przel. B. Banasiak, Aureus, Krakow). — (1961), Prononciation [1761] [w:] tegoz, Oeuvres completes, vol. II, „Bibliotheque de la Pleiade”, Editions Gallimard, Paris (przeklad: Jean-Jacques Rousseau, 2001, Wymowa [w:] tegoz, Szkic o pochodzeniu jezykow, przel. B. Banasiak, Aureus, Krakow). Russolo Luigi (1916), L’Arte dei rumori, Edizioni Futuriste di „Poesia”, Milano (przeklad: Luigi Russolo, 2010, Sztuka halasow. Manifest futurystyczny, przel. M. Matuszkiewicz [w:] Kultura dźwieku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Cox Ch., Warner D., slowo/obraz terytoria, Gdansk). — (2015), Sztuka halasow, ilustracje: Kasia Lach, „Glissando”, nr 26. Rypson Piotr (1989), Obraz slowa. Historia poezji wizualnej, Akademia Ruchu, Warszawa. Saussure Ferdinand de (1991), Przedstawienie jezyka w piśmie [w:] tegoz, Kurs jezykoznawstwa ogolnego, przel. K. Kasprzyk, PWN, Warszawa. Śniecikowska Beata (2008), „Nuz w uhu”? Koncepcje dźwieku w poezji polskiego futuryzmu, Wydawnictwo UWr, Wroclaw. — (2014), Dźwiek i ruch — o awangardowej poezji dźwiekowej, „Teksty Drugie”, nr 3. Thompson Emily (2002), The New Acoustics, 1900–1933 [w:] tejze, The Soundscape of Modernity. Architectural Acoustics and the Culture of Listening in America, 1900–1933, MIT Press, Cambridge, Massachusetts–London. Wireless Imaginations: Sound, Radio, and the Avant-Garde (1992), red. Kahn D., Whitehead G., MIT Press, Cambridge, MA. Futurism & Dada Reviewed 1912–1959 (2000), Universal M&L, LTMCD 2301. Musica futurista (2010), Vol. 6: Filippo Tommaso Marinetti declama [CD], Mudima – Cramps Records.