Search

AMAÇ: Habituasyon (uyum), tekrarlanan bir uyarana beyin tepkilerinde bir azalma ile karakterize edilmektedir. Mevcutdeneysel tasarımla ortaya çıkması beklenen alışkanlık ve dikkat arasındaki ilişki literatürde belirgin değildir. Bu doğrultudaçalışmamızda alfa osilasyonlarının değişimini değerlendirerek alışkanlık ve dikkat süreçlerini ilişkilendirmeye çalıştık. Buçalışmada, farklı uyaranlar arası süreler kullanarak, ağrısız dokunsal uyaranların habituasyon üzerindeki etkisini alfa frekansbandında araştırmayı amaçladık.GEREÇ-YÖNTEM: Dokunsal uyarılma potansiyeli paradigması 24 sağlıklı katılımcıya (12 K/E, Ortyaş = 22.08 ± 3.38)uygulandı. Katılımcıların sağ el işaret parmağının pulpasına üç ayrı uyaranlar arası süre içeren oturumda (2, 4 ve 8 saniye) 40kez ağrısız dokunsal uyaran uygulandı. Analiz için öncelikle üç EEG kanalı (C4, Cz, C3) kullanıldı. Uyaran uygulamasısırasında oluşan alfa bandındaki güç, karmaşık Morlet dönüşümü kullanılarak hesaplandı. Üniversitenin girişimsel olmayan etikkurulu çalışmayı onayladı (DEU-EK 2018/12-29).BULGULAR: Uyaranlar arası sürenin, alfa frekans gücü üzerindeki etkisini bölgesel (ROI) açısından incelemek için iki yönlütekrarlı ölçümlerde varyans analizi (rm-ANOVA) uygulanmıştır. Bu çalışma ile alfa gücünün, C3 elektrodu hariç, artan uyaranlararası süre ile anlamlı olarak arttığı ortaya koyulmuştur [F(2,29, 38,92) = 5,01, p arasında anlamlı bir fark bulunmazken, ISI8’ de anlamlı bir fark bulunmuştur.SONUÇ: Uyaranlar arası süre değişimine rağmen kontralateral bölgede sabit alfa frekans gücü görülmesi bu bölgenin öncelikliolarak işlemlenme yapılan yer olmasıyla ilişkilendirilebilir. Habituasyonun ve dikkatin en yüksek olmasını beklediğimiz ISI2’deelektrotlar arasında fark oluşmaması, habituasyon ile ilgili mekanizmaların alfa frekans gücünü baskılaması ile açıklanabilir.ISI4 oturumunda başlayıp ISI8 oturumunda anlamlı hale gelen elektrotlar arası farklı alfa gücü artışı, habituasyonun ve dikkatinazalması şeklinde yorumlanabilir.

The sense of touch, somatosensation, is a crucial component of human existence, enabling usto discover and engage with the world around us. Even though there are ongoing studies withinscope of somatosensation, especially on painful stimuli and innocuous (vibration, mechanical,electrical) stimuli, to our knowledge the brain responsiveness of non-painful tactile stimuli isnot well understood. In this study, fingertip is decided upon for non-painful tactile stimulationsince it is more resemble to daily tactile environment for humans. Apart from the literature, weaimed to investigate the constant interstimulus interval effect on the oscillatory activity duringnon-painful tactile stimuli. 24 volunteers (12 female; mean age: 22.08 ± 3.38 years) with right-handed participated. The local ethical committee of university approved the study (DEU-EK2018/12-29). Brain responses were recorded using a 64-channel electroencephalography. Non-painful tactile stimuli were applied to the index finger pulp of the right hand via a pneumaticstimulator unit (air pressure 140 kPa). The stimuli were applied in separate sessions with inter-timulus intervals of 2, 4, and 8 seconds. Somatosensory evoked potential paradigm was usedand total 40 stimuli (200ms duration) delivered. Theta frequency band powers were calculated(via a complex morlet transform) since this oscillation is related with the involuntary attentionalprocesses. Three-way repeated measures ANOVA was conducted to investigate the effect ofISI (ISI2, ISI4, ISI8) on pre (-500ms) and post (0-500ms) theta activity depending on region ofinterest (ROI) (C4, Cz, C3). There was a significant main effect on time, ROI and ISIs (all p’sanalysis showed that there are no significant differences between ROI and time at ISI2.However, theta power increases significantly after stimulation and this increase differsignificantly between ROI at ISI4 and ISI8.

Zaman algısıhomeostatik döngüler (uyku-uyanıklık, menstrual döngü vb.) gibi kritik işlevlerde rol almaktadır. Zaman algısıve içsel saat konularında insanlar üzerinde gerçekleştirilen çalışmalarda, farklıölçüm yöntemleri kullanılmasına karşın altın standart olarak kabul edilen bir yöntem bulunmamaktadır. Zaman algısınıaraştırmaya yönelik çalışmalarda, zaman aralıklarının işlenmesi ve tahmin edilmesini yansıttığıdüşünülen atlanan uyaran paradigmasısıklıkla kullanılmaktadır. Peşi sıra gönderilen uyaranların yüzde otuzunun rastgele olacakşekilde atlanılmasıdiğer bir deyişle gönderilmemesi üzerine kurulu olay ilişkili potansiyel deney deseni türüdür. Zaman algısıçalışmalarında genellikle işitsel ve görsel uyaranların tercih edildiği, ancak dokunsal uyaranlar için uzamsal ve zamansal bilgilerin bir arada işlenmesine ait kapsamlıinceleme yapılmadığıgörülmektedir. Sunulan ön çalışmada, atlanan uyaran paradigmasında farklıuyaranlar arasısüreler kullanılarak gönderilen ağrısız dokunsal uyaranlara karşıbeyinde oluşan zaman algılama süreçleri elektrofizyolojik olarak incelenmiştir.Çalışmaya sağelini kullanan 24 sağlıklıgönüllü (12 kadın; yaşort.: 22,08 ± 3,38 yıl) katılmıştır. Üniversitenin girişimsel olmayan etik kurulu çalışmayıonayladı(DEU-EK 2018/12-29) ve tüm katılımcılar çalışmaya katılmadan önce bilgilendirilmişonamlarınıimzaladı. Beyin yanıtları64 kanallıelektroensefalografi yöntemi ile kaydedildi ve tüm elektrotların empedans değerleri 10 kΩaltında tutuldu. Ağrısız dokunsal uyaranlar pnömatik uyarıcıünitesi aracılığıile sağelin işaret parmak pulpasına uygulandı(hava basıncı: ~140 kPa). Uyaranlar arasısüre 2, 4 ve 8 saniye olarak seçilerek ayrıoturumlar halinde uygulanmıştır. Uyaranlar somatosensoriyel atlanan uyaran potansiyeli (SOSP) paradigmasıaltında uygulanmıştır. Toplamda 120 uyaran (30 uyaran atlanmış/gönderilmemiş, 90 uyaran gönderilmiş) uygulanmıştır ve oturumlar arasında 5’er dakikalık dinlenme süresi verilmiştir. Tüm uyaranlara verilen yanıtlar çevrimdışıanaliz (epoklama, gürültü ayıklama, düzeltme, filtreleme ve ortalama) edilerek incelenmiştir. Daha sonra katılımcıların atlanan uyarana karşıoluşan beyin yanıtlarıgönderilen uyarana karşıoluşan beyin yanıtlarıile karşılaştırılmıştır. Sonrasında katılımcılar, tam zamanında yanıt verenler ve zamanında yanıt vermeyenler olarak iki gruba ayrılmıştır. Her katılımcıiçin bireysel analiz dosyaları(2s, 4s ve 8s’lik oturumlar) kullanılmıştır. Katılımcıların tam zamanında yanıt sayısıen çok 8 saniyelik uyaranlar arasısüre olan oturumda gözlenmiştir (20 katılımcıtam zamanlı). Uyaranlar arasısürenin 4 saniye olduğu oturumda 17 katılımcı, 2 saniye olduğu oturumda ise 14 katılımcının tam zamanında yanıt verdiği gözlenmiştir.Bu sonuçlar uyaranlar arasısürenin artmasıyla birlikte katılımcıların uyaran zamanıhakkındaki zamansal algılarının tam zamanlıolma eğiliminin arttığınıgöstermektedir.İleridönem çalışmalarda, farklıbeyin bölgelerinin bu zamansal algısüreçlerindeki rolleri ileri sinyal işleme uygulamalarıile aydınlatılmaya çalışılacaktır.