Search

Anayasa hukuk profesörü ve eski Dışişleri bakanı olan Mümtaz Soysal, Türk siyasal düşüncesinin en üretken isimlerinden ve yakın tarihin en önemli tanıklarından biri olmuştur. 27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen darbe sonra yeni anayasanın hazırlanması için kurulan Temsilciler Meclisi’ndeki “Anayasa Komisyonu’na” CHP temsilcisi olarak katılarak 1961 Anayasası’nın hazırlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Bunun yanı sıra Türk anayasa siste-mini açıklamaya dönük temel metinlerin de imza sahibi olmuştur. Akademisyen yönünün yanı sıra başta Yön dergisi olmak üzere çeşitli gazete ve dergilerde kaleme aldığı metinler onu bir aydın olarak da öne çıkarmıştır. Gerçek anla-mıyla demokrasinin var olabilmesi için üretime dayalı, kamucu ve emekten yana planlı kalkınma savunusunu 1960’lı yıllarda kaleme aldığı yazıların merkezine yerleştirmiştir. Söz konusu iktisadi yaklaşımı Kemalizm’in bir gereği olarak kabul etmiştir. 1970’lı yıllardan 1980’lı yıllara uzanan tarihsel kesit içinde ise rejimin geleceğini temel tartışma konusu olarak öne çıkarmıştır. Demokrasi sorunu üzerine düşünmüştür. Türkiye’deki siyasal sistemin daha demok-ratik bir zeminde ilerleyebilmesi için siyasal partilerin daha sorumlu bir tavır takınmaları gerektiğini vurgulamıştır., Mümtaz Soysal, a constitutional law professor and former Foreign Minister, has been one of the most productive figures in Turkish political thought and one of the most important witnesses of recent history. He participated in the “Constitutional Commission” in the House of Representatives, which was established to draft the new constitution after the military coup made on May 27, 1960, as a representative of the CHP, and played an important role in the drafting of the Constitution of 1961. In addition, he also prepared basic texts aimed at explaining the Turkish constitutional system. In addition to his academic identity, his articles published in various newspapers and magazines, especially Yön magazine, also made him stand out as an intellectual. He placed his argument for planned development, based on production, the public sector, and labor in order for democracy to exist in the literal sense, at the center of his articles written in the 1960s. He considered this economic approach to be a necessity of Kemalism. In the historical section extending from the 1970s to the 1980s, he brought the future of the regime forward as the main topic of discussion. He has also thought about the problem of democracy and emphasized that in order for the political system in Turkey to move forward on a more democratic basis, political parties should take a more responsible attitude.

Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı ile birlikte gelişen süreçte kuramsal olanla pratik olanın birbirini etkilemesi sonucu ortaya çıkan Kemalizm, Türk toplumunun çağdaş toplumların yaşam seviyesine ulaşması için siyasal, ekonomik ve sosyal düzende gerçekleştirilmesi zorunlu köklü yapısal değişikliklerin temel prensiplerini saptayan bir düşünce sistemini ifade etmiştir. Kemalizm'in çağdaş bir topluma giden yolun prensiplerini gösteren bir düşünce sistemi olması, ona zaman ve tarih üstü bir statü kazandırmıştır. Bu bağlamda Kemalizm, bütün Türkiye tarihi boyunca toplumu çağdaş uygarlığın seviyesine çıkarmayı amaçlayan farklı politik çevrelerin programlarını üretirken başvurdukları vazgeçilmez bir referans noktasını teşkil etmiştir. Ancak durum yalnızca bununla sınırlı kalmamıştır. Türkiye'nin yakın dönem tarihinde yerini alan birçok politik akım, Kemalizm'e dönük referanslarda bulunurken aynı zamanda da Kemalizm'i kendi ideolojileri ışığında yorumlayan farklı tezlere de hayat vermiştir.Bu çalışma, Türkiye'deki farklı politik çevrelerin 27 Mayıs 1960 darbesinden 12 Mart 1971 muhtırasına uzanan tarihsel kesitte Kemalizm'e dair yorumlarını incelemiştir. Bu kapsamda 27 Mayıs 1960 darbesini hazırlayanların ve onlarla bütünleşen çevrelerin darbenin gerekçesini Kemalizm'le nasıl ilişkilendirdiklerine eğilmiştir. 27 Mayıs'ı gerçekleştirenlerin ve benimseyenlerin Kemalist devrimin kazanımlarının korunması ve daha ileriye taşınması hususunda öngördükleri politik strateji modellerini ve bu aşamada ortaya koydukları farklı Kemalizm tanımlarını incelemiştir. 27 Mayıs'la birlikte etkinliğini artıran sol düşünceye mensup siyasal grupların Kemalizm yorumlarını resmetmeye çalışmıştır. 27 Mayıs 1960'a bir tepkinin ifadesi olarak varlık kazanan Adalet Partisi ve Yeni Türkiye Partisi gibi siyasal kurumların kendi programları ile Kemalizm arasında nasıl bir sentez yarattıklarını ve Kemalizm'e hangi kanallar üzerinden eklemlendiklerini tartışmıştır.Anahtar Kelimeler: 1961 Anayasası, Adalet Partisi, Atatürkçülük, Cumhuriyet Halk Partisi, Kemalizm, Marksizm, Mustafa Kemal Atatürk, Sosyalizm, Liberalizm, Türk İnkılâbı. Kemalism which had occurenced as a result of interaction between theoretical and practical in the process developed by collapsed of Ottaman Empire is a thought system which detects basic principles of essential, radical structural changes required to be performed in political and economical life of Turkish society to reach the level of contemporary societies. As a thought system defining the principles of the way requıred for modern society, has been adding Kemalism timelesness and transhistorical higher value. In this context, Kemalism has been a reference point which had been applied by different political environments throughout Turkey's history which had aimed to increase the level of society to the level of modern civilization. Even these are not all. There is quite a lot more about Kemalism. Many political currents in Turkey's recent history vitalise of different thesis rewieving Kemalism in the light of their own ideology while taking as reference Kemalism. This study examines interpretion of Kemalism's different circles in Turkey in the historical section extending from 27 May 1960 ocup to 12 March 1971 coup. In this context it tends to how they who prepare the grounds of 27 May 1960 coup and its environment integrated with them associate the reason of the coup to Kemalism. It examines political strategy models which had been predicted by executers and adopters of 27 May coup and their different definitions of Kemalism put forward at this stage on the way of protecting the achievement of Kemalist revolution and carrying it forward. It tries to portray the Kemalism interpretions of the leftlist political groups which had increased their strength by 27 May coup. It discusses how political institutions such as Adalet Partisi ( Justice Party ) and Yeni Türkiye Partisi (The New Turkey Party) which had existed as a reaction of 27 May coup had created synthesis between Kemalism and teir own programms and how they had been articulated to Kemalism which channels through.Key Words: Justice Party, Kemalism, Republican People's Party, Marxism,Mustafa Kemal Ataturk, Socialism, Liberalism, Turkish Revolution 320

Peyami Safa, Türk düşüncesinde derin bir iz bırakmış düşünürlerin başında gelir. Safa,Kemalist devrimin toplumu siyasal, ekonomik ve sosyal yönlerden köklü değişimlere tabiituttuğu 1930’lu yıllarda, bu değişimlerin temelinde yatan felsefeyi anlamaya ve tanımlamayadönük yoğun bir çaba içindedir. Safa’nın Kemalist devrime kendi bakış açısıyla bir anlamkazandırmaya çalıştığı bu süreçteki yaklaşımı düalist bir nitelikte gösterir. Peyami Safa, biryandan Kemalist devrimin ulusu siyasal meşruluğun temeline yerleştirmesini ve bilimci birmetotla araştıran, sorgulayan ve eleştiren bireyler yetiştirmeye dönük aydınlanmacı niteliğiniiçtenlikle benimser diğer yandan da Kemalist devrimin varlık kazandırdığı bu yeni siyasal vetoplumsal yapının köklerini muhafazakâr bir kaygıyla tarihin derinliklerinde arar.

Peyami Safa, Türk düşünce hayatında daha çok edebi kimliği ile tanınmaktadır. Ancak, hayatını, yazı yazarak kazanan Peyami Safa, edebiyattan sosyolojiye kadar bir çok alanda ve bir çok konuda önemli yazılar kaleme almıştır. Bu konulardan birisi de Türk düşüncesinin en büyük problemlerinin başında gelen Batılılaşma meselesidir.Peyami Safa'ya göre Doğu ve Batı Medeniyetleri arasında sıkışmış halde bulunan ve bu nedenle tarihinin en büyük işkencesini yaşayan Türk Milleti,bu açmazdan ancak doğru bir modernleşme yöntemi ile kurtulabilecektir.İşte Peyami Safa,tüm yaşamını,Türk modernleşmesini başarıya götürecek yöntemin hangisi olduğunu araştırtmakla geçirmiştir.Peyami Safa,bu konu hakkında araştırmalarda bulunurken zaman içinde farklı düşünceler benimsemiştir.Peyami Safa, cumhuriyet'in ilk yıllarında Kemalist modernleşme projesinin ideologlarının başında gelmektedir. Cumhuriyeti kuran kadrolar her türlü dogmatik düşünceden arındırılmış ve pozitif bilimlerle donatılmış ulus devletin bireyini yaratmayı amaçlamışlardır. Peyami Safa 1930'larda kaleme aldığı yazılarında cumhuriyetin yaratmak istediği bu bireyin meşru zeminini oluşturmaya çalışmıştır. Dönemin Peyami Safa'sı pozitivist düşünceyi olumlamakta ve mistik düşünceye karşı çıkmaktadır. Kemalist modernleşmenin geçmişin tüm değerlerinden koparak yeni değerler üzerine yükseldiğine inanmaktadır.Peyami Safa,1950'lere gelindiğinde ise bu düşüncelerinden büyük oranda ayrılmıştır. Toplumda 1930'lu ve 1940'lı yıllar boyunca etkisiz kalmış olan muhafazakâr damarın 1950'lerde yeniden canlanmasıyla birlikte Peyami Safa'da muhafazakâr bir düşünceye ulaşmıştır. Artık Peyami Safa için pozitif bilimler her şeyi açıklayamamaktadır. Mistik düşünce,insanı içine saplandığı buhrandan çıkaracak bir kaynaktır.Doğu ve Batı medeniyeti arasında sıkışan Türk Milletinin kurtuluşu,yüzünü tam anlamıyla Batı'ya dönmekle değil,Doğu ve Batı medeniyeti arasında sağlanacak bir sentezle mümkün olacaktır.1950'lerin Safa'sına göre Atatürk döneminde uygulanan inkılaplar geçmişten bir kopuş yaşayarak değil tam tersine geçmişin bir çok değerinden esinlenerek gelişmektedir. Peyami Safa is known with more literal identity in the Turkish thought of life. But, because of earning his life from his pen, Peyami Safa wrote out in many fields wide from literature to sociology for very important different subjects. One of these subjects was the question of westernization, which took place at the first site of the Turkish thought movement in this time.According to Peyami Safa, the life of Turkısh Nation has been pressed hard between east and west, so Turkish people lived most torture in the history. The Turkısh Nation can be rescued from this difficult position by a new method of modernization. Here, Peyami Safa spent his all life to find out the best method which should carry out the turkısh modernization to success. Peyami Safa has accepted different ideas by searching the subject.In the early years of Turkish Repuplic, Peyami Safa was a foremost ideolog of Kemalist moderniztion project. The establishing staff of republic has been intended to create the individual of national state free from dogmatic thoughts and equipped with positive sciences. Peyami Safa has tried to strive the legal background of this republican individuality with his articles written in the 1930?s. In this era, Peyami Safa affirmated the positivist concepts but was against the mistical thoughts. He believed on the values of Kemalist modernization ideas which broken off from old values but arose on new ones.Peyami Safa leaved these opinions mostly in the 1950?s. The social conservative artery of ideas was ineffective in the years of 1930?s and 1940?s. It came out to life again in 1950?s. Peyami Safa also has accepted the wise of conservative thinking. According to the new stand, positive sciences could not explain and solve all questions. Mistic thoughts constitute a source to remove the humanity from crisis who was thrust into. Between east and west oppressed turkish nation could arrive the safety not facing only to the ideas in the west, but with synthesizing the ideas in the east and west. In 1950?s, according to Safa, the revolutions applied in Atatürk?s era are in developing way by inspiration of ancestral values not breaking off the past. 114