Search

Toplumsal eşitsizliğin doğumla başlaması, çocuk, kadın, engelli ve yaşlılar açısından bu eşitsizliği önlemeye çalışan sosyal politikaları önemli kılmaktadır. Yaşamlarının son dönemlerini sürdüren yaşlılar açısından bu sosyal politikaların doğru bir şekilde oluşturulması ve hak temelli yürütülmesi dengeli bir toplum düzeninin oluşturulmasında gerekli olduğu kadar sosyal adaletin sağlanması açısından da bir zorunluluğu işaret etmektedir. Toplumdaki tüm kesimlerin yaşam düzeylerinin yükseltilmesi bağlamında yaşlılara yönelik sosyal yardım uygulamalarının olumlu sonuçları yaşlı refahını artırması yanında sürdürülebilir kalkınmayı da olumlu yönde etkileyebilecektir. Bu çalışmada Türkiye’de sosyal desteğe gereksinimi olan muhtaç yaşlılara yönelik sosyal yardım uygulamaları kapsamında sunulan “yaşlı aylığı” incelenmiştir. Çalışmada 2022 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun” kapsamında sağlanan yaşlı aylığı ve asgari ücret ilişkisi ele alınmıştır. Yaşlı aylığı ile asgari ücret arasındaki yıllar itibariyle değişimler, muhtaç yaşlı kriterinde gerçekleştirilen yasal değişiklikler ve bu alanla ilgili istatistiksel veriler doğrultusunda bu sosyal yardımının yapısı irdelenmiştir. Yaşlı aylığının asgari ücret ile yıllar itibariyle değerlendirmesinde yaşlı aylığının 2002-2022 döneminde asgari ücrete oranının en fazla 2018 yılında % 33,9 düzeyinde olduğu, 2019 yılı sonrasında bu oranda gerileme yaşandığı görünmektedir. Bu yönüyle yaşlı aylıkları ile asgari ücret arasında kurulacak ilişkinin yaşlı aylığının istikrarı ve yoksul yaşlı refahı için değerlendirilmesi gereken bir konu olduğu görünmektedir.

Bu makalede, Türkiye’deki yoksullukla mücadeleye yönelik sosyal politikaların tanımı, amacı, hedefi ve temel alınan yaklaşımlar uzman görüşleri doğrultusunda irdelenmektedir. Bu kapsamda yoksullukla mücadeleye ilişkin sosyal politika belirleme ve uygulama aşamalarında görev alan bürokrat, akademisyen, siyasetçi ve politika uygulayıcıların bakış açısına göre değerlendirmeler yer almaktadır. Makalede “Türkiye’de Yoksullukla İlgili Sosyal Politikalar: Bir Değerlendirme Çalışması” başlıklı doktora tezinde yer alan ilk bölüme ait nitel araştırma sonuçlarına yer verilmiştir. Bu doğrultuda uzman gözüyle Türkiye’de var olan yoksullukla mücadele politikalarının nasıl bir anlam ifade ettiği, hangi amaç ve hedeflerin temel alındığı ve yoksullukla mücadele politikalarının temelindeki yaklaşımlara ilişkin değerlendirme sonuçları aktarılmıştır. Araştırmada yoksullukla mücadeleye yönelik sosyal politikaların ağırlıklı sosyal yardımlara dayandığı, bu alanda yapılacak mücadelede kaliteli eğitim, kaliteli sağlık haklarına ulaşmanın önemli olduğu, yoksulluğun nesiller arası aktarımının önleneceği politikaların temel alınması gerekliliği vurgulanmıştır. In this article, the definition of social policies for poverty alleviation in Turkey, aims, objectives and underlying approach are examined in accordance with expert opinion. In this context, there are evaluations from the perspective of bureaucrats, academicians, politicians and policy practitioners who take part in social policy determination and implementation stages related to poverty alleviation. In the article "Social Policies Related to Poverty in Turkey: An Evaluation Study" located in the doctoral thesis of the first part of qualitative research results are included. In this regard, experts have eyes with which to fight poverty in Turkey expressed a sense of how the policies, which aim and objectives and results of the evaluation, which is based on the fundamental approach to poverty alleviation policies were transferred. In this research, high reliance of the social policies addressing poverty alleviation on aids, the importance of the quality education and access to right to health for poverty alleviation and the need for the policies aiming at preventing poverty transmission between generations have been underlined.

This paper examines thelegal structure of poverty alleviation policies in Turkey. Legal regulation of social policy adopted in Turkeyfor the fight against poverty and legal regulations on direct social assistancehave been included.In this article, the Lawsthat constitute the basis of the policies within the scope of the fight againstpoverty are examined. In this context, the importance of the Law No. 2022 aboutgranting salary for people of 65-Year-Old, Poor, Needy and Orphaned TurkishCitizens and the Law No.3294 of Encouraging Social Assistance and Solidarity onsocial policies aimed at combating poverty were discussed.The main material of thearticle consists of the legislation, direct and indirect regulations regulatingpolicies to combat poverty, the reports of the Ministry of Family, Labor andSocial Services, the Constitution and articles and reports written in thisfield., Bu makalede, Türkiye’dekiyoksullukla mücadele politikalarının hukuki yapısı ele alınmaktadır. Bukapsamda yoksullukla mücadeleye yönelik Türkiye’de benimsenen sosyalpolitikaların hukuki mevzuatı ve doğrudan sosyal yardımlardaki yasaldüzenlemelere yer verilmiştir. Makalede yoksullukla mücadelekapsamındaki politikaların temelini oluşturan Kanunlar irdelenmiştir. Bukapsamda 2022 Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz TürkVatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 3294 sayılı SosyalYardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunlarının yoksullukla mücadeleye yöneliksosyal politikalardaki yeri ele alınmıştır. Makalenin ana materyalini yoksulluklamücadeleye yönelik politikaları doğrudan ve dolaylı şekilde düzenleyen yasalmevzuat, Aile, Çalışma ve Sosyal HizmetlerBakanlığı’nın raporları, Anayasa ve bu alanda yazılan makale ve raporlaroluşturmaktadır.

In this research policies aimed at combating poverty in Turkey were carried out through the eyes of experts in the fields of policy development and implementation of poverty-related policies. In this context, in-depth interviews were conducted with bureaucrats, academicians, practitioners and politicians who are experts in the field of poverty policies by applying qualitative design interview form to the persons who have knowledge and opinion in the determination and implementation of poverty policies. With these evaluations, it was tried to shed light on how to develop policies to combat poverty. In the research, government programs in terms of policies to combat poverty, five-year development plans and legislation have been examined and policy indicators have been determined. As a qualitative data collection tool, 23 experts were interviewed using the semi-structured interview form prepared by the researcher. In line with the findings of the research, indicators, structure, purpose, effects on the target groups, adequacy and effectiveness of policies against poverty have been evaluated with the eyes of experts. In the light of these assessments, poverty alleviation policies in Turkey were discussed extensively and suggestions on the subject were presented concretely. In the study, participants emphasized that the struggle against poverty cannot be sustained only with social assistance, and that economic development, income distribution, tax and wage policies and education, health, vocational education and housing policies should be planned together with long term objectives as the struggle against poverty in the long term. According to the findings, poverty alleviation policies are mainly implemented through the social assistance in Turkey, social services area is not sufficiently taken into account. In parallel with the development of the concept of social rights over time, the participants stated that there was a mental transformation related to the rights-based implementation of the struggle against poverty and stated that it is necessary to change the legal legislation in this direction and enact the appropriate basic law as soon as possible in order to fully reflect this concept in the practices. In the existing structure, it has emerged that the policies aimed at combating poverty, carried out through multi-part, scattered and thematic target groups, can be implemented more effectively with the application of “minimum income support” and carried out on the right-based axis. In this research, the opinion that continuous support for the absolute poor and conditional support for the non-absolute poor should be based, was dominated, in order to carry out non-addictive policies. Bu araştırmada, Türkiye’deki yoksullukla mücadeleye yönelik politikalar ele alınarak, yoksullukla ilgili politikaların çözümlemesi, politika geliştirme ve uygulama alanındaki uzmanların gözünden gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda yoksulluğa ilişkin politikaların belirlenmesi ve uygulanmasında bilgi ve görüş sahibi olan kişilere nitel tasarımlı görüşme formu uygulanarak, yoksulluk politikaları konusunda, bürokrat, akademisyen, uygulayıcı ve siyasetçilerle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Bu değerlendirmelerle yoksullukla mücadele politikalarının nasıl geliştirilebileceği konusuna ışık tutulmaya çalışılmıştır. Araştırmada yoksullukla mücadeleye yönelik politikalar açısından hükümet programları, beş yıllık kalkınma planları ve mevzuat irdelenerek, politika göstergeleri belirlenmiştir. Nitel veri toplama aracı olarak araştırmacının hazırladığı yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 23 uzman ile görüşülmüştür. Elde edilen araştırma bulguları doğrultusunda yoksullukla mücadele politikalarının göstergeleri, yapısı, amacı, hedef kitlelere yönelik etkileri, politikaların yeterliliği ve etkinliği uzmanların gözü ile değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler ışığında Türkiye’de yoksullukla mücadele politikaları kapsamlı olarak ele alınmış, konuya ilişkin öneriler somut olarak sunulmuştur. Araştırmada, katılımcılar yoksullukla mücadelenin sadece sosyal yardımlar ile sürdürülemeyeceğini, uzun dönemde yoksullukla mücadelede ekonomik kalkınma, gelir dağılımı, vergi ve ücret politikaları ile eğitim, sağlık, mesleki eğitim ve konut politikalarının birlikte, koordineli ve planlı olarak oluşturulması gerektiğini vurgulamıştır. Araştırma bulgularına göre Türkiye’de yoksullukla mücadele politikaları var olan ekonomik kaynaklara göre ağırlıklı olarak sosyal yardımlar üzerinden yürütülmekte olup sosyal hizmet alanı yeterince dikkate alınmamaktadır. Zaman içinde sosyal hak kavramının gelişimine paralel olarak, katılımcılar yoksullukla mücadelenin hak temelli yürütülmesine ilişkin zihinsel dönüşümün yaşandığını belirterek, bu kavramın uygulamalara tam olarak yansıyabilmesi için yasal mevzuatın bu yönde değiştirilmesi ve buna uygun temel Kanunun en kısa zamanda yasalaşması gerekliliğini belirtmişlerdir. Var olan yapıda çok parçalı, dağınık ve tematik hedef kitleler üzerinden yürütülen yoksullukla mücadeleye yönelik politikaların “asgari gelir desteği” uygulaması ile daha etkin olarak uygulanabileceği ve hak temelli eksende yürütüleceği görüşü ortaya çıkmıştır. Araştırmada bağımlılık yaratmayan politikalar yürütmek amacıyla mutlak yoksullar için sürekli, mutlak yoksul dışındaki yoksullar için şarta bağlı desteklerin temel alınması görüşü hakim olmuştur.

Kitap İncelemesi

ÖZET Milli Muhasebe Sistemi (SNA) ile çerçevesi çizilen ekonomi kavramında, bazı faaliyetler çerçevenin dışında bıralalmaktadır. Milli Hesaplar açısından üretim sınırlarının kapsamım, kanunlar ile uyumlu olan ve ölçülebilen ekonomik faaliyetler oluşturmaktadır. Buna göre gaynresmi ve suç sayılan faaliyetler, Milli Hesaplar Sisterninin dışında tutulmaktadır. Bu faaliyetlerden başka, Milli Muhasebe Sistemi içinde olmasına rağmen Milli Hesaplarda yer almayan, saklı ekonomik faaliyetler vardır. Ekonomik teori ve politikalar için saklı ekonorninin boyutlarının ve gelişiminin bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle pek çok araştırmacı çeşidi yaklaşunlar ile saklı ekonomi büyüklüğünü tahmin etmeye çalışmıştır. Saklı ekonominin tahmininde kullanılan bazı yöntemler saklı ekonomik faaliyetlere katılanlarla ilgili geniş bilgiler sunarken, bazı yöntemler çeşitli ülkelerin saklı ekonomüerinin nisbi büyüklüHerini sıralamaktadır. Göstergeler yardımı ile yapılan tahminler ile saklı ekonominin rakamsal değerleri elde edilmiş ve GSMH' ya oranları hesaplanmıştır. Kullanılan pek çok yöntem, aynı ülke ve aynı yıl için çok farklı saklı ekonomi sonuçlan vermektedir. Bunun nedenleri; mali, hukuki ve sosyal, pek çok değişken ile ilişkisi olan saklı ekonomi kavramının, çok karmaşık olması ve her yaklaşımın saklı ekonominin farklı bir yönünü ele almasıdır. Dolayısı ile her yöntemin kendine özgü üstün ve zayıf yönleri bulunmaktadır.Bu çalışmada, gaynresmi ve saklı ekonomik faaliyetler tanımlandıktan sonra, saklı ekonominin büyüklüğünün talmıininde kullanılan yöntemler incelenerek, bazı ülkeler için tahmin sonuçlarının kısa bir özeti verilmektedir. Çalışmanın sonunda, parasal istatistik metodlarmdan, nakit oram yaklaşımı ülkemiz verilerine uygulanarak, Türkiye' deki saklı ekonomi değerleri elde edilmektedir. Ill SUMMARY Some economic activities are not involved in the concept of economy, in which the framework defined by System of National Accounts (SNA). In terms of National Accounts, the content of the production boundries, is constituted by measurable economic activities harmonious with laws. Therefore the economic activities, defined as criminal and informal, are being outside of System of National Accounts. On the other hand, there are some hidden economic activities don't take place in National Accounts, although they occur in SNA. It is very important, to have the knowledge about the aspects and progresses of the hidden economy, for the economical theory and policy. Thus many of the researchers, have been trying to estimate the size of the hidden economic activities, according to different approaches. Some of these methods offer a wide range of data, while others set up the relative size of hidden economies in order. The numerical values of hidden economy, estimated by indicators, have been obtained and the ratios of these values to the Gross National Product (GNP), have been calculated. Many of the methods used, give different results of hidden economy for the same country and for the same year. The reasons come from the complexity of the concept of hidden economy, which interacts the fiscal, legal and social variables, and from the difference of the the approaches to the hidden economy. So every approach has inadequacies and pecularities itself. In this study, after defining the informal and the hidden economic activities, estimation methods about the size of the hidden economy, have been examined and the abstract of the estimation results have been given. At last, cash ratio method, one of the monetary statistical methods, has been applied to Turkish data, and hidden economic values of the country have been obtained. 96