Search

TEZ12758 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2020. Kaynakça (s. 57-63) var. XVII, 69 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu çalışma Anamur Ovasında bulunan Devlet Su İşleri’ne bağlı Anamur Sulama Birliği’nin 2012-2018 yılları arasındaki performansını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Birliğin performansı Altı yıllık veriler kullanılarak mali göstergeler, su dağıtım göstergeleri ve üretim göstergeleri ile değerlendirilmiştir. Mali başarım göstergelerinde (TL) kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, sulama değerinin %35.71 ve yıllık su sağlama değerinin 3.50 m3 olduğunu göstermiştir. Birim sulanan alana iletilen yıllık sulama suyu miktarı 51493 m3 ha-1, birim sulama alanına iletilen yıllık sulama suyu miktarı 19133 m3 ha-1 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucu, Mali Başarım Göstergelerinden bakım masrafının tahsilata oranının, %34.85 ve yatırımın tekrar kazanım oranının, %200 olarak gerçekleştiğini ve gelirin bakım masraflarını karşılayacak düzeyde olduğunu göstermektedir. Birim alana düşen işletme-bakım-yönetim masrafları 346 TL ha-1, su iletiminde istihdam edilen her bir kişiye düşen toplam masraf 34967 TL kişi-1, su kullanım hizmet bedelleri toplama başarım oranı %63, birim alana düşen görevli sayısı 0,007 kişi ha-1, kullanıcılara iletilen sulama suyuna karşılık elde edilen ortalama gelir 0,016 TL/m3 olarak bulunmuştur. Üretim Başarım Göstergelerinden, birim sulama alanına karşılık elde edilen gelir 27703 TL ha-1, birim sulanan alana karşılık elde edilen gelir 71902 TL ha-1 ve şebekeye alınan birim sulama suyuna karşılık elde edilen gelir 3,59 TL ha-1 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda Anamur Sulama Birliğinin başarılı bir işletmeye sahip olduğu söylenebilir. Anamur irrigation Community which belongs to state hydraulıc works in lowland have completed a performance evaluation by comparing 2012-2018's financial,production and water distribution six-year data It has been used in financial performance indicators (TL). The results of the research showed that the irrigation value is 35.71% and the annual water supply value is 3.50 m3. Annual irrigation water delivered to the unit irrigated area was calculated as 51493 m3 ha-1 and annual irrigation water delivered to the unit irrigation area was calculated as 19133 m3 ha-1. As a result of the research, it shows that the ratio of maintenance expenses from the Financial Performance Indicators to the collection is 34.85% and the recovery rate of the investment is 200% and the income is at the level to cover the maintenance expenses. Operating-maintenance-management costs per unit area is 346 TL ha-1, total cost per person employed in water transmission is 34967 TL person-1, the success rate of collecting water use service costs is 63%, the number of officials per unit area is 0.007 people ha-1, average income obtained for irrigation water delivered to users was found to be 0.016 TL/m3. From the Production Performance Indicators, the income obtained for the unit irrigation area is calculated as 27703 TL ha-1, the income obtained for the unit irrigated area is 71902 TL ha-1, and the income obtained for the unit irrigation water taken into the network is 3.59 TL ha-1. As a result of the research, it can be said that Anamur Irrigation Union has a successful operation.

TEZ13108 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2020. Kaynakça (s. 125-130) var. XIX, 144 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu çalışma ülkemizde Çukurova Bölgesi’nde domates yetiştiriciliğinde damla sulama sistemlerinde yoğun olarak kullanılan fertigasyon ekipmanları ile su kısıntısı koşullarının etkilerinin belirlenebilmesi amacıyla 2014 – 2015 yılları arasında Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Tarsus Toprak ve Su Kaynakları Lokasyonu’nda yürütülmüştür. Araştırmada F1 enjeksiyon pompası, F2 ventüri enjektörü ve F3 basınç farkı yöntemi ana konuları, I100 tam sulama ve I70 – I50 kısıntılı sulama konuları ise alt konuları oluşturmaktadır. Çalışma tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlı yürütülmüştür. Araştırmanın her iki yılında da F1 enjeksiyon pompası ve I100 tam sulama konusunda domates bitkisi verimi 2014 yılında 4875 kg da-1 2015 yılında ise 5106 kg da-1 olarak en yüksek değerleri vermiştir. F1 enjeksiyon pompası konusu diğer iki fertigasyon konularına göre sulama süresince sistemde gübre konsantrasyonunu tamamen bitki kök bölgesine iletirken, F2 ventüri yöntemi gübrenin tamamını iletememiştir. Domates bitkisinde en yüksek verim ve diğer kalite bileşenleri I100 tam sulama konusunda belirlenmiştir. This study was carried out to determine the effects of fertigation equipments under deficit irrigation conditions on tomato plant in the experiment fields of Alata Horticultural Research Station, Tarsus Soil and Water Resources Location during 2014-2015. In the study F1 injection pump, F2 venturi injector and F3 pressure diversity treatments are in main plots, I100 full irrigation and I70 – I50 deficit irrigation treatments as the sub-main plots were created. The experiment was carried out in randomized block in split-split plot design with three replications. The highest tomato yield was obtained 4875 kg da-1 in 2014 and 5106 kg da-1 in 2015. According the other two fertigation treatments, F1 injection pump transmitted all fertilizer concentrate to crop roots during irrigation while F2 venturi injector couldn’t transmit all fertilizer amount. It is determined that the highest yield and other quality parameters were in I100 full irrigation treatments.

TEZ12818 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2020. Kaynakça (s. 57-65) var. XV, 67 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu araştırma, Çukurova koşullarında, 06.04.2018 ile 29.08.2018 tarihleri arasında, lizimetre yöntemi kullanılarak tatlı sorgum bitki su tüketimini ve bitki katsayılarını belirlemek amacıyla Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme arazisinde yürütülmüştür. Araştırmada Sorghum bicolor (L.) moench M81E çeşidi kullanılmıştır. A Sınıfı Buharlaşma Kabı ile elde edilen yığışımlı buharlaşma değerleri kullanılarak sulama suyu miktarları hesaplanmış ve 7-10 gün aralıkla sulamalar yapılmıştır. Bitki katsayılarının bulunması için FAO yaklaşımları kullanılarak çim kıyas bitki su tüketimlerinin kestirimi yapılmıştır. Tatlı sorgum bitkisinin yığışımlı gerçek su tüketim değerleri tartılı lizimetre yöntemine göre 613.25 mm olarak belirlenmiştir. FAO-56 Penman Monteith (FAO-56 PM) yöntemine göre mevsimlik kıyas bitki su tüketim değeri ise 718.14 mm olarak kestirilmiştir. FAO-56 PM kıyas bitki su tüketimi yöntemi dikkate alınarak belirlenen bitki katsayıları başlangıç dönemi için 0.27, bitki gelişme dönemi için 1.14 ve dönem sonu için ise 0.89 olarak saptanmıştır. Sorgum bitkisinin en yüksek yaprak alan indeksi (LAI) değeri 7.8 iken, kuru madde miktarı 5311.6 kg/da olarak bulunmuştur. This research was carried out in Çukurova University, Faculty of Agriculture, Department of Agricultural Structures and Irrigation between 06.04.2018 and 29.08.2018 in order to determine maize evapotranspiration and crop coefficients by using lysimeter method under Çukurova conditions. Sorghum bicolor (L.) moench M81E variety was used in the study. The amount of irrigation water was calculated by using the cumulative evaporation values obtained with Class A pan and irrigation interval changed between was 7-10 days. The comparison of grass water consumption was estimated by using FAO approaches for obtaining plant coefficients. The cumulative actual evapotranspiration value of Sorghum was determined as 613.25 mm by using the weighted lysimeter method. Seasonal reference evapotranspiration value was estimated as 718.24 mm according to FAO-56 Penman Monteith (FAO-56 PM) method. The plant coefficient (kc) values were determined by using FAO-56 PM method as 0.27 for the beginning period, 1.14 for the plant development period and 0.89 for the end of the period. The highest leaf area index (LAI) value of Sorghum was 7.8 and amount of dry matter was determinated as 5311.6 kg/da. Bu Çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje no: FYL-2018-10765.

TEZ13119 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2020. Kaynakça (s. 81-92) var. XVII, 93 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu tez çalışması, dört farklı sulama rejimi (IR125, IR100, IR75 ve IR50) ve Absisik Asit uygulamasının (ABA kullanımı ve kontrolü), Rubygem çilek çeşidinin bazı pomolojik özellikler (SÇKM, meyve et sertliği, meyve ağırlığı, pH, renk özellikleri), yaprak alanı, gövde sayısı, meyve sayısı, bitki başına verim, meyvede bitki besin elementi analizleri ve Eko-Fizyolojik özellikleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla İspanyol tipi yüksek tünel koşulları altında yürütülmüştür. ABA, 20 µmol L-1 olarak yapraktan Mart ayından Mayıs ayına kadar üç kez uygulanmıştır. Deneme başlangıcından sonuna kadar, IR125, IR100, IR75 ve IR50 uygulamalarına sırasıyla toplam 712, 575, 438 ve 301 mm sulama suyu uygulanmıştır. Artan sulama suyu miktarı ile çilek verimindeki artışa ek olarak, ortalama meyve ağırlığı da 16.9 g'dan (IR50) 27.6 g'a (IR125) önemli ölçüde artmıştır. ABA uygulamaları da %6 artarak meyve ağırlığını olumlu yönde etkilediği saptanmıştır. Beklendiği gibi, toplam Suda Çözünebilir Kuru Madde Miktarı (SÇKM) miktarı azalan sulama suyu ile önemli ölçüde artmıştır. ABA uygulamasının SÇKM üzerinde olumlu etki yaptığı belirlenmiş ve değer %7.8 ile %8.4 arasında değişmiştir. Sulama seviyeleri ve ABA uygulamasının meyve sertliği üzerindeki etkisi önemsiz olsa bile, artan sulama suyu ve ABA'nın meyvenin sertliği üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, meyve suyunun pH'sı sulama suyunun yükselmesiyle azalmış ve ABA'nın pH üzerinde önemli bir etkisi tespit edilmemiştir. Sonuç olarak, ABA uygulaması ile IR100 pomolojik faktörlerin en etkili tarımsal uygulama olduğu ifade edilebilir. Ancak, üreticiye sunulabilmesi için bu kararı ekonomik olarak değerlendirmek te önemlidir. In this thesis, the effects of four different irrigation regimes (IR125, IR100, IR75 and IR50) and Absisic Acid application (ABA use and control) on some pumological characteristics (TSS, fruit meat hardness, fruit weight, pH, color properties), leaf area, number of stems, number of fruits, yield per plant, plant nutrient analysis in fruits and Eco- Physiological characteristics of strawberries were investigated under long Spanish tunnels. ABA, was applied three times starting from March to May via foliar application, as 20 µmol L-1. From the beginning of the treatment to the end of the experiment, a total of 712, 575, 438 and 301 mm of water were applied to treatments IR125, IR100, IR75 and IR50 respectively. In addition to the increase in the yield of strawberry with increasing amount of irrigation water, the average fruit weight also increased significantly from 16.9 (IR50) to 27.6 g (IR125). ABA applications have also increased by 6% and determined that they have a positive effect on fruit weight. As expected, the amount of Total Soluble Solid (TSS) has increased significantly with reduced irrigation water. ABA application has determined that it has a positive effect on TSS and the value ranged from 7.8 to 8.4%. Even if the effect of irrigation levels and ABA aplication on the fruit hardness is insignificant, it is determined that the increasing irrigation water and ABA has a positive effect on the hardness of the fruit. Furthermore, the pH of the fruit juice decreased with the rise of the irrigation water and no significant effect of ABA were detected on pH. Consequently, the most effective agricultural application with consedering pomological factors IR100 with ABA aplication is quite accepteble. However, it is important to evaluate this judgment economically in order to be offered to the producer.

TEZ13169 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2020. Kaynakça (s. 43-49) var. XV, 51 s. :_tablo ; c29 cm. Bu çalışma, 2018 yılında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada farklı sulama düzeylerinin birinci ürün tatlı sorgum bitkisinde yaprak su potansiyeli ve kimi bitki büyüme parametrelerine etkileri incelenmiştir. Araştırmada, bitki gelişim dönemleri boyunca 4 farklı sulama suyu düzeyleri %100 sulama (I1), %75 sulama (I2), %50 sulama (I3) ve %25 sulama (I4) ile susuz (I0) konuları oluşturulmuştur. Çalışma sonunda; deneme konularına sırasıyla 414.2 mm (I1), 323.5 mm (I2), 232.9 mm (I3) ve 142.2 mm (I4) sulama suları uygulanmıştır. Çalışmada konulara göre elde edilen kuru madde verimi 6020 kg da-1 ile 3380 kg da-1 arasında değişmiş olup, tam sulanan konuda en yüksek kuru madde verimi elde edilmiştir. Çalışmada sorgum bitkisine ait yaprak alan indeksi değerleri 8.41 ile 6.07 arasında değişmiş olup, tam sulama konusundan en yüksek yaprak alan indeksi değeri elde edilmiştir. Sorgum bitkisine ait bitki boyu 300 cm ile 204 cm arasında değişmiş olup, tam sulama konusunda en yüksek bitki boyu kaydedilmiştir. Sulama öncesi yaprak su potansiyeli değerleri sırası ile gelişme dönemi başı, ortası ve dönem sonu ölçümlerinin ortalamaları olarak I1 konusu için (-9 bar, -10.5 bar, -13 bar), I2 konusu için (-10 bar, -12.5 bar, 13.8bar ), I3 konusu için (-11bar, -13bar, -16bar), I4 konusu için (-12 bar, -17 bar, -21 bar) ve I0 konusu için (-14 bar, -19 bar, -24bar) olarak saptanmıştır. This study was carried out in the experimental field of the Agricultural Structures and Irrigation Department of Çukurova University Faculty of Agriculture in 2018. In the research, the effects of different irrigation levels on leaf water potential and some plant growth parameters were investigated in the first crop sorghum plant. In the research, 4 different irrigation water levels, 100% irrigation (I1), 75% irrigation (I2), 50% irrigation (I3) and 25% irrigation (I4) and without irrigation (I0) were created during the plant development periods. In the study; irrigation waters were applied 414.2 mm (I1), 323.5 mm (I2), 232.9 mm (I3) and 142.2 mm (I4) into the treatments, with respectively. The dry matter yield were obtained ranged from 6020 to 3380 kg da-1, and the highest dry matter yield was obtained in the fully irrigation level. The leaf area index values were changed in the study ranged from 8.41 to 6.07 and the highest leaf area index value was obtained in the fully irrigation level. Height measurements of sorghum plant were ranged between 300 cm and 204.3 cm. Leaf water potential values as before irrigation were determined for the beginning, middle and end of period averaged measurements, respectively, for I1 treatment (-9 bar, -10.5 bar, -13 bar), for I2 treatment (-10 bar, -12.5 bar, 13.8bar ), for I3 treatment (-11 bar, -13 bar, -16 bar), for I4 treatment (-12 bar, -17 bar, -21 bar) and for I0 treatment (-14 bar, -19 bar, -24 bar).

TEZ11791 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 291-326) var. xxiv, 327 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu tez çalışması, 4 farklı sulama suyu seviyesi (IR125, IR100, IR75 ve IR50) ile birlikte biyoaktivatör uygulamasının ‘Rubygem’ ve ‘Kabarla’ çilek çeşitlerinin besin elementi konsantrasyonları, meyve verim, kalite ile morfo-fizyolojik özellikleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla 2015-2016 ve 2016-2017 yetiştiricilik dönemlerinde yürütülmüştür. Çalışma sonucunda; ‘Rubygem’ çeşidinin ‘Kabarla’ya göre, her iki deneme yılında, sulama suyundan daha fazla yararlanmasının yanında daha yüksek pazarlanabilir meyve miktarı, meyve en, boy, ağırlık ve parlaklığına sahip olduğu belirlenmiştir. Ek olarak; ikinci deneme yılında ‘Rubygem’in ‘Kabarlaya’ göre % 38 oranında daha verimli olduğu saptanmıştır. Biyoaktivatör uygulaması her ne kadar meyve kalite parametreleri üzerinde önemli etkiler yapmasa da, meyve verim parametrelerini, makro ve mikro birçok besin elementi konsantrasyonunu ve morfofizyolojik özellikleri olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. IR50 uygulamasının SÇKM (Suda Çözünebilir Kuru Madde) ve Fe konsantrasyonu üzerinde olumlu yönde etkileri belirlenmesine rağmen; stomaların kapanmasına, YSP (Yaprak Su Potansiyeli) değerlerinin düşmesine, köklerden meyvelere kadar taşınan hemen hemen bütün besin elementi konsantrasyonlarının azalmasına, bitki gelişim parametreleri ile birlikte özellikle meyve sayısı ve ağırlığının yanında verimde büyük düşüşlere sebep olduğu saptanmıştır. IR125 uygulamasının ise her iki çeşitte de, sanılanın aksine, meyve kalite parametrelerini, yaprak N, P, K, Mn ve Zn konsantrasyonlarını olumsuz yönde etkilemesi dikkat çekmiştir. Ek olarak; IR125 uygulamasının, IR100 ve IR75 uygulamaları ile kıyaslandığında, verim, pazarlanabilir meyve miktarı, meyve eni, boyu, dış rengi, titre edilebilir asit miktarı, pH ile yaprak alanı, gövde çapı, meyve N, P, Ca, Mg, Mn ve Cu konsantrasyonlarında fark yaratmadığı tespit edilmiştir. In this thesis, 4 different irrigation water levels (IR 125, IR 100, IR 75 and IR 50) together with the application of bio-activator, were carried out in 2015-2016 and 2016-2017 growing periods in order to investigate the effects of nutrient concentration, fruit yield, quality and morpho-physiological characteristics of ‘Rubygem’ and ‘Kabarla’ strawberry varieties. ‘Rubygem’ varieties, in comparison to ‘Kabarla’, in both trial years, in addition to utilization from irrigation water more, had higher percentage of marketable fruit, fruit size, height, weight and brightness. Moreover, in the second trial year, ‘Rubygem’ yielded % 38 more than ‘Kabarla’. Bio-activator application did not have important effects on fruit quality parameters, however it was determined that fruit yield parameters, macro and micro nutrient concentration and morpho-physiological characteristics were affected positively. Even though; the effects of IR50 application had positive effects on TSS (Total Soluble Solid) and Fe concentration; it was found that IR50 application closes stomata, decreases LWP (Leaf Water Potential) values, decreases almost all nutrient concentrations carried from roots to fruits, and decreases in yield, as well as fruit number and weight, along with plant growth parameters. IR125 application in both varieties, contrary to the popular belief, had affected fruit quality parameters, leaf N, P, K, Mn and Zn concentrations negatively. IR125 application, when compared to IR100 and IR75 applications, did not make any difference on yield, percentage of marketable fruit, fruit diameter, length, outer color, titratable acidity, pH, along with leaf area, stem diameter and fruit N, P, Ca, Mg, Mn and Cu concentrations. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FDK-2016-6519.

TEZ12281 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s.71-81) var. XV, 87 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Çalışma, 2017 yılında, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma ve Uygulama Alanında, tesadüf blokları deneme deseninde, 3 yinelemeli olarak yürütülmüştür. Araştırmada, bitki gelişim dönemleri boyunca uygulanan farklı sulama suyu düzeylerinin %100 sulama (I1), %75 sulama (I2), %50 sulama (I3) ve %25 sulama (I4) sorgum bitkisinin biyokütle ve teorik biyoetanol verimine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmada, deneme konularına 479.6 mm ile 227.8 mm arasında sulama suyu uygulanmıştır. Çalışmada konulara göre elde edilen kuru madde verimi 6007.4 kg/da ile 3661.8 kg/da arasında değişmiş olup, tam sulanan konuda en yüksek kuru madde verimi elde edilmiştir. Çalışmada sorgum bitkisine ait bitki boyu 388.5 cm ile 283 cm arasında değişmiş olup, tam sulama konusunda en yüksek bitki boyu elde edilmiştir. Sulama suyu kullanım randımanları (IWUE) 16.07 kg/da mm ile 12.43 kg/da mm arasında saptanmıştır. Su kullanım randımanları (WUE) ise 10.2 kg/da mm ile 9.4 kg/da mm arasında gerçekleşmiştir. Deneme konularından elde edilen verim tepki etmeni (ky) değeri 1.17 olarak belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen biyokütle verimi, 8733 kg/da ile 13300 kg/da arasında, biyoetanol verimi ise 189 L/da ile 326 L/da arasında değişmiştir. Çalışmada farklı sulama koşulları altında brix (%) değerlerinde istatistiki olarak farklılık gözlenmemiş, en yüksek şeker verimi tam sulama (I1) konusunda elde edilmiş olup, I3 ve I4 konularında birbirine yakın değerler elde edilmiştir. Şeker verimleri 612 kg/da ve 354 kg/da arasında değişmiştir. The study was carried out in 2017 in Çukurova University, Faculty of Agriculture, Department of Agricultural Structures and Irrigation. The aim of this study was to investigate the effects of different irrigation water levels applied on plant growth periods on 100% irrigation (I1), 75% irrigation (I2), 50% irrigation (I3) and 25% irrigation (I4) sorghum on biomass and theoretical bioethanol yield. In this research, irrigation water between 479.6 and 227.8 mm was applied to the experimental subjects. The dry matter yield obtained in the study ranged from 6007.4 to 3661.8 kg da-1, and the highest dry matter yield was obtained in the fully irrigation level. In this study, height measurements of sorghum plant ranged between 388.5 cm and 283 cm. Irrigation water usage efficiency (IWUE) was determined as 16.07 and 12.43 kg / da mm. WUE efficiencies are between 10.2 kg / da mm and 9.4 kg / da mm. The yield reactor (ky) value obtained from the experiment subject was determined as 1.17. The biomass yield obtained from the study ranged from 8733 to 13300 kg da-1 and bioethanol yield ranged from 189 to 326 L da-1. In the study, no difference was observed in brix (%) values under different irrigation conditions, sugar yield was the highest value in terms of full irrigation, and I50 and I25 subjects were close to each other. Sugar yield varied between 612 and 354 kg da-1.

TEZ11865 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 63-74) var. viii, 74 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada, Türkiye’nin üretim miktarı ile dünyada üçüncü sırada yer aldığı çilekde, iki farklı sulama seviyeleri (IR100, IR50) ile farklı renkteki malç uygulamalarının (gri, siyah, şeffaf ve kontrol) verim, pomolojik, morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikler üzerine etkileri Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanındaki İspanyol tipi yüksek tünel altında 2017-2018 yetiştiricilik döneminde araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, IR100 (397 mm) uygulanan Gri malç (ortalama, % 34.3) konularının toprak nemi dönem boyunca en yüksek seviyede tutulmuş olup sırası ile Siyah (% 33.4), Şeffaf (% 27.3) ve Kontrol (% 23.9) uygulamaları takip etmektedir. IR50 (288 mm) sulama rejiminde ise, kontrol uygulamasının solma noktasına çok yakın seyrettiği gözlenirken, malç uygulamaları ile toprak su içeriğinin arttığı ve en yüksek değerin gri (% 26.3) malç uygulamasından elde edildiği belirlenmiştir. Tam sulanan konularla kıyaslandığında, eksik sulanan bitkilerde meyve sayılarının % 27, ortalama meyve ağırlıklarının % 20 ve verimin % 49 azaldığı saptanmıştır. Gri renkteki malç uygulamasında meyve sayısı ve verim değerleri diğer renkteki malçlara göre daha üstün olduğu belirlenirken, ortalama meyve ağırlığında ise siyah ve şeffaf malç uygulamalarının daha yüksek değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Malçsız uygulamalar ise bütün parametlerde en son önem seviyesinde yer alarak diğer uygulamaların gerisinde kalmıştır. Sonuç olarak, en etkin tarımsal uygulamanın Gri malç uygulaması ile IR100 interaksiyonu olduğu saptanmıştır. In this study, with the Turkey's output in strawberry which ranks third in the world, the effects of different colours of mulch applications (gray, black, transparent and control) along with different irrigation levels (IR100 and IR50) on yield, pomological, morphological, physiological and biochemical characteristics were investigated under Spanish type high tunnel which is located at Cukurova University Faculty of Agricultural in the 2017-2018 growing period. As a result of this study, under gray mulch which is applied IR100 (397 mm) the soil moisture was kept at the highest level (average, 34.3%) during the growing period, followed by Black (33.4%), Transparent (27.3%) and Control (23.9%) applications, respectively. When the compared to full irrigated subjects, restricted irrigated subjects were found that the number of fruit decreased by % 27, average fruit weight by % 20 and yield by % 49. In the mulch application in gray, the number of fruits and yield values were found to be superior to the mulch applications in other colors, while the average fruit weight in black and transparent mulch applications was found to be higher. The without mulch applications were taken place in the lowest level of importance in all parameters and were behind other applications. As a result, it was found that the most effective agricultural application was IR100 interaction with Gray mulch application. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FBA-2017-9149.

TEZ12262 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 63-71) var. XVII, 73 s. :_res. (gnl. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu çalışma 2014-2015 yılları arasında buğday yetiştirme mevsiminde Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada doğal yağış koşullarında yetiştirilen buğday bitkisinin su tüketimi Lizimetre, Eddy Kovaryans ve su bütçesi yöntemleri kullanılarak ölçülmüştür. Doğal yağış koşullarında yetişen buğdayın mevsimlik su tüketimleri lizimetre yöntemiyle 368 mm, Eddy Kovaryans yöntemiyle 312 mm ve su bütçesi yöntemiyle 335 mm olarak belirlenmiştir. Çalışmada dane verimi 451 kg/da, kuru madde miktarı 2229 kg/da ve hasat indeksi (HI) değeri 0.20 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada kuru madde miktarları ile lizimetre ve Eddy Kovaryans yığışımlı su tüketimleri arasında R=0.99 olan doğrusal ilişkiler elde edilmiştir. Lizimetre ve Eddy Kovaryans yöntemlerine göre ölçülen bitki su tüketim değerleri arasında istatistiksel olarak %99 güvenle yakın korelasyon elde edilmiştir (R=0.99). This study was carried out in the research and application area of Department of Agricultural Structures and Irrigation, Faculty of Agriculture, University of Çukurova in 2014 and 2015 wheat growing season. The actual evapotranspiration of rainfed wheat was measured by using Lysimeter, Eddy Covariance and water budget methods. Seasonal evapotranspirations of wheat grown under natural rainfall conditions were measured as 368 mm by lysimeter method, 312 mm by Eddy Covariance method and 335 mm by using water budget method. In this study the value of grain yield was determined as 451 kg/da and the amount of dry matter was determined as 2229 kg/da. Harvest index (HI) was calculated as a value of 0.20. The linear relationships were obtained between cumulative evapotranspiration values of Eddy Covariance and Lysimeter with dry matter as regration coefficient R= 0.96. Close relations were obtained between evapotranspiration values measured by lysimeter and Eddy Covariance methods with 99% confidence (R=0.99). Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FYL-2016-6760.

TEZ11676 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019 Kaynakça (s. 109-117) var. xvi, 138 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu araştırmada, farklı test zamanlarının ve akış debilerinin Vertisol toprakların infiltrasyon karakteristikleri üzerine etkileri incelenmiştir. Çatlakların oluşmasına bağlı olarak, farklı zamanlarda ve farklı debiler kullanılarak yapılan infiltrayon testleri ile, infiltrasyon karakteristiklerinin değişimi incelenmiştir. Bu amaçla ilkbahar, yaz ve sonbahar mevsimlerinde ve çatlakların kapatıldığı ve açık bırakıldığı koşullarda, farklı debiler kullanılarak infiltrasyon testleri yapılmıştır. Toprağın hidrolik özelliklerini yansıtan infiltrasyon katsayıları olan b ve n değerlerinin standart sapmaları, sırasıyla, 0.0671 ve 0.1169 olarak belirlenmiş olup, bunlar testlerin yapıldığı zamanlardan veya toprak nem içeriğindeki değişmelerden, a ve K değerindeki değişmeler kadar etkilenmemiştir. En düşük temel su alma hızı sonbaharda 2.81 cm sa-1 olarak belirlenirken, bu değer, yazın çatlakların alçı ile kapatılmadığı toprakta 7.3 cm sa-1 olarak belirlenmiştir. Harran Ovası vertisol topraklarının ortalama temel su alma hızlarının 4.5-5.0 cm sa-1 dolayında olduğu söylenebilir. Farklı zamanlarda yapılan testlerden elde edilen sonuçlara göre yapılacak sulama planlamaları, birbirinden önemli düzeyde farklı sonuçlar yaratmıştır. Birçok araştırmacının da değindiği gibi, vertisol topraklarda yapılan infiltrasyon testlerinden elde edilen sonuçların genelleştirilmesinin doğru olmadığı anlaşılmıştır. En uygun infiltrasyon test döneminin topraktaki kullanıma hazır nemin tüketildiği (RAW) nem düzeyinde, toprak neminin en azından solma noktasının (PWP) %20-40 üstünde olduğu dönem olmalıdır. Bu durumda, Harran ovası vertisol topraklarında, sulama planlamalarında kullanılmak üzere yapılacak infiltrasyon testleri için en uygun dönemin, ilkbahar olduğu söylenebilir. In this study, the effects of flow rates and infiltration times in tests were investigated on infiltration properties of vertisol soils. Depending on the formation of the cracks, the infiltration characteristics changes were investigated by infiltrayon tests made at different times and using different flow rates. For this purpose, spring, summer and autumn seasons and in the cracks left by the closed and open conditions, infiltration tests were made using different flow rates. The standard deviations of the infiltration coefficients “b” and “n”, which reflect the hydraulic properties of the soils, are 0.0671 and 0.1169, respectively, which are not affected by changes in the a and K values from the time of the tests or from changes in soil moisture content. The lowest basic intake rate was determined as 2.81 cm h-1 in the fall and this value was 7.3 cm h-1 in the summer, where cracks were not covered with plaster. It can be said that the average basal water uptake rate of the Vertisol soils of Harran Plain is around 4.5-5.0 cm h-1. According to the results obtained from the tests made at different times, the irrigation schemes created significant results for each other. As many researchers have noted, it has been understood that the generalization of the results obtained from infiltration tests on vertisol soil is not correct. The most suitable infiltration test period should be at the level of moisture at the end of the RAW in the soil, and at 20-40% above the permenant wilting point (PWP) of the soil moisture content. In this case, it can be said that in Harran plain is the most suitable period for infiltration tests to be used in irrigation planning in vertisol soil, spring seasons.

TEZ12012 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 185-201) var. XXIII, 203 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada, Orta Anadolu iklim şartlarında kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) bitkisinde farklı kalite ve miktardaki sulama suyu koşullarının su kullanımı, verim, vejetatif gelişme ve fizyolojik parametreleri üzerine etkileri kontrollü arazi koşullarında araştırılmıştır. Denemede, dört farklı sulama suyu tuzluluk düzeyi, dört farklı sulama suyu miktarı ve çoklu stres koşullarında bitkilere kuraklık ve tuzluluk stresi beraber uygulanmıştır. Denemenin sonunda aynı sulama suyu miktarında artan tuz konsantrasyonlarında bitki su tüketiminin azaldığı gözlenmiştir. Uygulanan sulama suyu miktarı azaldıkça su kullanım etkinliğinde (WUE) artış meydana gelmiştir. Yapılan çalışmada kinoa bitkisine uygulanan kuraklık ve tuzluluk stresinin genel olarak verim parametreleri üzerine olumsuz etkileri olduğu saptanmıştır. In this study, the effects of different quality and amount of irrigation water conditions on water use, yield, vegetative development and physiological parameters of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) in controlled field conditions were investigated under Central Anatolian climatic conditions. In the experiment, four different irrigation water salinity levels, four different irrigation water amounts and drought and salinity stress were applied to plants under multiple stress conditions. At the end of the experiment, it was observed that plant water consumption decreased with increasing salt concentrations in the same amount of irrigation water. As the applied amount of irrigation water decreased, water use efficiency (WUE) increased. In this study, it was found that applied drought and salinity stress to quinoa plant had negative effects on yield parameters in general.

Isı gereksiniminin önemli bir parametresi olan ısı gereksinim katsayısı, birçok faktöre bağlı olarak değişim göstermektedir. Yapılan çalışmada çiftçi koşullarında kurulmuş modern PE plastik serada ısı gereksinim katsayısının dış iklim koşullarından rüzgâr hızına bağlı değişimi incelenmiş, elde edilen sonuçlar basit bir modelle teorik olarak hesaplanan sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Araştırma Adana iklim koşullarında kurulmuş 20.160 m2 büyüklüğündeki ısı perdeli modern PE plastik serada yürütülmüştür. Seraya gönderilen ısı enerjisi su gidiş ve dönüş sıcaklığından yararlanılarak hesaplanmış ve saat 24:00-500 arasındaki ortalama değerler hesaplamalarda esas alınmıştır. Elde edilen sonuçlardan gidilerek yapılan regresyon analizlerinden rüzgâr hızı ile ısı gereksinim katsayıları arasında artan doğrusal ilişki elde edilmiştir. Rüzgâr hızının ısı gereksinim katsayısına etkisi oldukça düşük bulunmuştur. Bunun nedeni seranın iyi yalıtılmış olması ve ısı perdelerinin kullanılmasındandır. Ölçümler sonucunda örtü malzemesinden transmisyonla olan ısı kayıpları teorik olarak yapılan hesaplamalarla uyum göstermiştir.Anahtar kelime: Sera, Isıtma, Isı Gereksinim Katsayısı, Isı Gereksinimi The heat consumption coefficient, which is an important parameter in calculating the heat requirement, varies depending in the greenhouse. In this study, it is observed the change of the heat consumption coefficient in modern greenhouse installed in the farmer conditions depending on changes in wind speed which is an external climatic conditions and the results were compared with the theoretically calculated results with a simple model. The research was carried out in modern PE plastic greenhouse with heat curtains which has 20.160 m2 area established in Adana climatic conditions. The heat energy sent to the greenhouse was determined by utilizing the water flow and return temperature. The average values between 24:00 and 05:00 hours was taken into account on calculations. It is found linear relations between wind speed and the heat consumption coefficient obtained from regression analysis of results. The effect of wind speed on the heat consumption coefficient was found to be very low. This is due to good of isolation of greenhouse and use of the heat curtain. It is observed that measured heat losses transmitted through coverage materials is compatible with theoretically calculated heat losses by the transmission.Keyword: Greenhouse, Heating, Heat Consumption Coefficient, Heat Requirement. 124

TEZ11240 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2018. Kaynakça (s. 91-100) var. xiv, 106 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Araştırma, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde bulunan Rio Red altıntop ağaçları kullanılarak 2011 ve 2012 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada, deneme bahçesindeki mevcut sulama proğramının değerlendirilmesi ile ağaçlara farklı düzeylerde uygulanan su kısıntısının, su kullanımı, ağaç ve meyve gelişimi, verim ile meyve kalite özellikleri (pomoloji) üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemede 3 farklı miktarda sulama suyu uygulanmıştır (1- I (I100) ; 2- ( I70); 3- (I50) Uygulanan ortalama sulama suyu miktarı, 332.48 mm (I100) ile 128.69 mm (I50) arasında değişmiştir. Gerçek bitki su tüketimleri ise su bütçesi yöntemine göre 935.6 mm (I100) ile 729.9 mm (I50) arasında gerçekleşmiştir. Denemenin birinci yılında, sulama konularına ilişkin verimler, ağaç başına, 306 (I70) ile 330 (I50) kg arasında değişmiştir. İkinci yıl ağaç başına ortalama verim değerlerinin sulama konularına göre, 59.6 kg (I100) ile 108.5 kg (I50) arasında değişmiştir. Toplam su kullanma randımanları, 2011 yılında, WUEET 5.55 kg/m3 ile 7.06 kg/m3 arasında, 2012 yılında ise ; 1.0 kg/m3 ile 2.29 kg/m3 arasında elde edilmiştir. Sulama suyu kullanma randımanları , 2011 yılında, WUEI 14.86 kg/m3 ile 28.82 kg/m3 arasında, 2012 yılında ise ; 3.62 kg/m3 ile 13.17 kg/m3 değeri arasında değişmiştir. Denemenin birinci yılında ortalama suda çözünen kuru madde miktarları, %10.22 (I100) ile %12.91 (I50) arasında; ikinci yılında ise %12.41 (I100) ile %13.47 (I50) arasında değişmiştir. The research was carried out in 2011 and 2012 on the plot of the ‘RioRed’ grapefruit of Çukurova University In the study, it was aimed to determine evaluatıon of irrigatıon program ın Rıo-Red Grapefruıt Orchard and the effects of water content, water use, tree and fruit development, yield and fruit quality characteristics(pomology) applied to rio red subspecies trees at different levels. Three different irrigation schemes I100, I70 and I50 water was applied. The average amount of irrigation water applied to grapefruit trees ranged from 332.48 mm (I100) to 128.69 mm (I50). The actual plant water consumption was found to be between 935.6 mm (I100) and 729.9 mm (I50) according to the water budget method. In the first year of the study, yields per irrigation ranged from 306 (I70) to 330 (I50) kg per tree. and the second year yields per irrigation ranged from 59.6 kg (I100) and 108.5 kg (I50). The total water use efficiencies obtained in 2011 were between WUEEt 5.55 kg / m3 and 7.06 kg / m3; 1.0 kg / m3 to 2.29 kg / m3. The irrigation water use efficiencies in 2011, WUEI between 14.86. kg / m3 and 28.82 kg / m3, in 2012 from 3.62 kg / m3 to 13.17 kg / m3. Leaf water potential values of grapefruit trees in the study ranged from -27 bar (I100) to -32.0 bar (I50) in the first year and -27 bar (I100) to -32.2 bar (I50) in the second year The average amounts of water soluble solids content in the first year of operation were between 10.22% (I100) and 12.91% (I50); and from 12.41% (I100) to 13.47% (I50) in the second year.. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2012D12, Proje No:TOGAV-110O463.

TEZ10906 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2018. Kaynakça (s. 63-72) var. xiv, 73 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu tez, 1982-2013 yılları arasında, yağış, maksimum sıcaklık, ortalama sıcaklık ve minimum sıcaklık dahil olmak üzere bir istasyondan aylık verileri kullanarak, Grand-Komorlar'daki iklim parametrelerindeki değişimin korelasyonlarını ve eğilimlerini tanımlamaktadir. Istatistiksel olarak pozitif ve/veya negatif korelasyonları saptamak için Spearman'ın rho korelasyon parametrik olmayan testi, istatistiksel olarak anlamlı (p

TEZ11497 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2018. Kaynakça (s. 131-151) var. xviii, 158 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada üç farklı tamamlama ve konvansiyonel sulama stratejisinin, bitki su stresi indeksi (CWSI), gün içi bayrak yaprak su potansiyeli ?l, yaprak stoma iletkenliği gs, klorofil içeriği (SPAD), ekonomik parametreler, Akdeniz Bölgesi'nde 2014 ve 2015 yetiştirme dönemlerinde çizgi kaynaklı yağmurlama sistemi kullanılarak yetiştirilen buğday (Triticum aestivum L. Adana 99) bitkisinin verim, verim unsurları ve kalitesi üzerine etkisi değerlendirilmiştir. Dikkate alınan sulama stratejileri: (1) geleneksel sulama CI; (2) çiçeklenme döneminde tamamlama sulama (SIF); (3) dane dolumu döneminde tamamlama sulama (SIG); ve (4) çiçeklenme ve tane dolumu (SIFG) sırasında tamamlama sulama. Yukarıdaki stratejiler dört sulama seviyesi altında test edilmiş %100 (I1), %75 (I2), %50 (I3), %25 (I4) ve sulamasız (I5) konu da dahil edilmiştir. CI100 konusu en yüksek verim ve verim bileşenlerini sağlamış ve % 75 su seviyesi en yüksek WUE ile sonuçlanmıştır. Sulama CWSI?nin 0.26'dan daha düşük değerlerinde uygulandığında daha yüksek tane verimi elde edilmiştir. En yüksek klorofil içeriği okuması CI100 konusunda belirlenmiş ve sulamasız konudaki en düşük değerden %17.8 daha yüksek olmuştur. En yüksek dane verimi mevsimlik ortalama stoma iletkenliği CI konusunda 207.4 mmol/m2s ve SI konusunda ise 169.21 mmol/m2s değerine ulaştığında sağlanmıştır. ?l ile verim arasında belirlenen yüksek determinasyon katsayısı kışlık buğdayın su yönetimini iyileştirmede kullanılabilir. SIFG ve SIF tam sulama stratejileri sırasıyla en yüksek (668.53 $/ha) ve en düşük net geliri (424.22 $/ha) sağlamışlardır. Araştırma bulguları protein oranı, ıslak gluten içeriği ve sedimentasyon hacmi gibi tane kalite parametreleri ile su stresi arasında pozitif ilişkiler olduğunu göstermiş olup, ilişki su eksikliğinin hangi büyüme döneminde meydana geldiğine bağlı olarak değişmektedir. This study evaluated the effect of three different supplemental and conventional irrigation strategies on crop water stress index (CWSI), midday flag leaf water potential ?l, leaf stomatal conductance gs, chlorophyll content (SPAD), economical parameters, yield, yield components and quality of wheat (Triticum aestivum L. Adana 99) using sprinkler line-source system during 2014 and 2015 seasons in the Mediterranean region. The irrigations strategies considered were: (1) conventional irrigation (CI); (2) supplemental irrigation (SI) during flowering (SIF); (3) SI during grain filling (SIG); and (4) SI both during flowering and grain filling (SIFG). The above strategies were tested under four irrigation levels 100% (I1), 75% (I2), 50% (I3), 25% (I4) levels and rain-fed (I5) was also included in the study. Full conventional treatment achieved the highest yield and yield components and the deficit irrigation 75% had the greatest WUE. A higher grain yield was obtained when the irrigation was applied at CWSI values less than 0.26. The highest chlorophyll reading of CI100 was 17.8% greater than the lowest value in RF. The higher grain yield was achieved when the seasonal gs reached to 207.4 mmol/m2s in CI and to 169.21 mmol/m2s in SI. High determination coefficient between ?l with grain yield was obtained which could be useful in improving the irrigation water management of winter wheat in the field. In relation to full SI strategies, SIFG and SIF generated the maximum (668.53 $/ha) and minimum net income (424.22 $/ha), respectively. The findings showed positive response between the quality parameters such as protein ratio, wet gluten content and sedimentation volume, and water stress depend on the applied water quantity and which stage the stress occurred. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2013D26.

TEZ10996 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2017. Kaynakça (s. 59-65) var. xiii, 67 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Günümüzün en önemli çevresel sorunu iklim değişikliğidir. İklim değişikliğinin meydana getirebileceği pek çok etkiyi tarihsel veriyi kullanarak ortaya koymaya yönelik araştırmalar yoğun bir şekilde sürdürülmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de olası iklim değişikliğinden önemli bir şekilde etkileneceği öngörülen bölgelerden biri olan Ege Bölgesi incelenmiştir. Bölgedeki 13 istasyonun aylık ortalama sıcaklık (1965-2015) parametrik olmayan Mann-Kendall Sıra Korelasyon Testi ve Bölgesel Ortalama Mann-Kendall Sıra Korelasyon Testi uygulanmıştır. Mann-Kendall testi sonuçlarına göre, nisan-ekim ayları arasında sıcaklıklarda istatistiksel açıdan önemli (%5 ve %1 önem seviyesinde) artışların olduğu sonucuna varılmıştır. Mevsimlik olarak, artma eğilimi 4 mevsimde de söz konusu iken yaz mevsiminde bütün istasyonlarda önemli bir artma eğilimi olduğu belirlenmiştir. Bölgesel olarak incelediğinde sıcaklık değerlerinde önemli artışların mayıs-eylül ayları arasında olduğu gözlenmiştir. Mevsimlik sıcaklık eğilimlerinde ise 4 mevsim için de artma eğilimi olduğu, bu eğilimlerin kış mevsimi hariç tüm mevsimlerde önemli olduğu tespit edilmiştir. 51 yıllık kayıt döneminde bölgedeki en fazla sıcaklık değişimi 0.092°C/ay; en az sıcaklık değişimi ise -0.007°C/ay olarak gözlenmiştir. One of the most significant current environmental issue is the climate change. The researches that to find out numerous effects of climate change intensely have been carrying on. While the climate change effects are investigated,non-parametric and parametric trend tests have been commonly used in hydro-meteorological time series. Aegean Region that expected to be most affected by potential climate-change impacts in Turkey, were investigated in this study. Non-Parametric Mann-Kendall Rank Correlation test was applyed station-based on monthly temperature data of 13 meteorological station in the Aegean Region. And also Regional Average Mann-Kendall Rank Correlation Test was applied to determine regional temperature tendency. According to the monthly results of each meteorological station, an increase in temperature values were observed statistically significant at %5 and %1 level during April-October. According to the seasonal results of each meteorological station, an increase was calculated for 4 seasons at all stations. In addition to this, a statistically significant increase is observed only in summer for all stations. According to regional test results, an overall increases in temperature trend in the region were determined while statistically significant regional trends were observed especially May- September. In addition, seasonal temperature trends were observed to be increased for 4 seasons. Except for winter, seasonal temperature trends were determined statistically significant. The maximum temperature change in this region during the 51-year record period is 0.092 ° C / month; And the minimum temperature change was -0.007 ° C / month.

TEZ12834 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2017. Kaynakça (s. 67-72) var. XV, 73 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu araştırmada; su-kütle transfer modeli olan J2000-S hidrolojik modeli, sınırları iyi belirlenmiş bir tarımsal drenaj havzasına uygulanarak su ögeleri hesaplamalarının yapılması amaçlanmıştır. Çalışma, Aşağı Seyhan Ovasında yer alan 9495 ha büyüklüğündeki Akarsu Sulama Birliği sahasında yürütülmüştür. Modelin çalışması için gerekli olan veriler, hidrolojik yıl baz alınarak yapılan arazi gözlemlerimden ve mevcut arşivlerden derlenerek hazırlanmıştır. Su bütçesi ögeleri hesaplamalarında, kütlenin korunumu ve hidrolojik su dengesi yöntemleri esas alınmıştır. Modelin kalibrasyonunda 2006-2011 yıllarında, doğrulanmasında ise 2012-2015 yıllarında gözlenen veriler kullanılmıştır. Modelin kalibrasyonu ve doğrulanması tamamlandığında, simülasyonun hata istatistikleri değerlendirilmiş; model simülasyonlarının kabul edilebilir değerler olduğu sonucuna varılmıştır. Gelecek yıllarda olası yağış azalması ve sulama sularının azaltılması gibi yönetim senaryoları geliştirilmiştir. Model senaryoları dikkate alınarak, havzanın çıkışındaki drenaj debilerinde ve evapotranspirasyon miktarlarında ki değişimler ortaya konulabilmiştir. Çalışma ile, tarımsal drenaj havzasında J2000-S modeli kullanılarak su ögelerinin hesaplanabileceği, oluşturulabilen yönetim senaryolarına göre havza tepkilerinin önceden belirlenebileceği sonucuna varılmıştır. Modelin benzer havzalara uygulanması önerilmiştir. The objective of this study was to determine the hydrological water budget components of an agricultural drainage basin with well defined-boundaries, through using J2000-S, distributed hydrologic water-mass transfer model. The study was conducted in the Akarsu Water User Association command area (9495 ha), located in the Lower Seyhan Plain. Data required by the model were obtained from field observations based on the hydrological year and compilation of the archived data available. Water budget components were determined based on the law of conservation of mass and the basic hydrological water balance equation. Calibration and validation of the model were done by using data observed in 2006-2011, and 2012-2015, respectively. Based on model performance statistics, it was concluded that model was able to simulate drainage flows in the range of acceptable limits. “What-if” scenarios were developed, regarding either rainfall or irrigation water deficiency, and both of the two. Based on the scenarios, the likely changes in the drainage flows and actual evapotranspiration amounts were tried to estimate by using the calibrated model. It was concluded that water budget elements of the basin could be estimated by using the J2000-S model, that hydrological response of the catchment to the management scenarios might be estimated in advance. Application of the model to the similar basins was suggested based on the results.

TEZ10540 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015. Kaynakça (s. 77-87) var. xv, 112 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışma, farklı elementel kükürt miktarları ile farklı inkübasyon sürelerinin, tuzlusodyumlu toprakların iyileştirilmesinde kullanılma olanaklarının araştırılması amacıyla, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü laboratuvarında, denetimli koşullarda yapılmıştır. Denemede, Aşağı Seyhan Ovası’nın tuzlu-sodyumlu toprakları kullanılmıştır. Aynı miktarlarda alınan hava kurusu bozulmuş toprak örnekleri, farklı kükürt miktarları (2, 4, 6, 8 g/kg) ile karıştırılarak 30 ve 60 gün sürelerle inkübatörde, 28 oC’de ve %50 su tutma kapasitesinde bekletilmiştir. Yıkama suları deneme konularına 3’er cm’lik miktarlar halinde uygulanmıştır. Her yıkama işlemi tamamlandıktan 48 saat sonra diğer yıkama işlemine geçilmiştir. Denemede ele alınan kükürt miktarlarının, inkübasyon sürelerine bağlı olarak, tuz yıkanmasına farklı biçimde etki ettiği belirlenmiştir. Çalışmada, en fazla pH düşümü 30 günlük inkübasyon süresinden elde edilmiştir. 60 günlük inkübasyon süresindeki tüm kükürt düzeylerinde ortalama pH değerinin, 30 günlüklerden yaklaşık %13 daha büyük olduğu belirlenmiştir. Kükürt miktarlarının ve inkübasyon sürelerinin, değişebilir sodyum yüzdesi (ESP) azaltımındaki etkileri, istatistiksel olarak %99 güvenle birbirinden farklı bulunmuştur. Yapılan istatistiksel değerlendirmede 30 günlük inkübasyon süresinin ve 6.2 g/kg’lık kükürt miktarının ESP düşümünde daha etkin olduğu saptanmıştır. Çalışmada, yıkanmanın başlangıcında, uzun inkübasyon süresinin topraklarda agregatlaşmaya neden olduğu, birçok elementin çözünürlüğünü azaltarak ECe değerini düşürdüğü; yıkanma sırasında anyon ve katyonların eriyebilirlilikleri arttıkça Ece değerlerinin de yükseldiği ve buna bağlı olarak iyileştirme için gerekli yıkama suyunu artırdığı anlaşılmıştır. This study was carried out to investigate the possibilities of using elemental sulfur with different application rates and various incubation durations on the salt transport and exchangeable sodium percentage of the saline-sodic soils. The study was conducted under controlled conditions at the Agricultural Structures and Irrigation Laboratory. In the experiment, the Lower Seyhan Plain saline-sodic soil were used. Air dry degraded soil samples of the same amount were mixed with different sulfur contents, (2, 4, 6, 8 g/kg). The mixtures were incubated for 30 and 60 days in an incubator at 28 °C and at water retention capacity of 50%. Leachings were carried out by applying 3 cm of water to each treatment. Leachings were repeated at every 48 hour time span. It was determined that the tested elemental sulfur rates impacted the leaching of salts differently depending on the incubation duration. In this study, the maximum pH reduction was obtained at 30-day incubation period. The average pH level of all sulfur levels with 60-day incubation period was determined to be about 13% greater than that with 30- day incubation period. Impacts of sulfur rates and incubation durations on reduction in exchangeable sodium percentage (ESP) were found to be statistically different at the confidence level of 99%. The statistical analysis showed that a 30-day incubation period with 6.2 g/kg of sulfur was the most effective treatment in exchangeable sodium percentage reduction. In the study, it was determined that, at the begining of the leaching process, the longer incubation duration resulted in an aggregation in the soil structure and in a decrease in ECe values by reducing the soluability of several elements. During the leaching process, the ECe values increased as the solubility of the anions and cations were increased. As a result of this process, the amount of water necessary for the leaching were increased. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2011D12.

TEZ10547 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015. Kaynakça (s. 149-162) var. xv, 194 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada, seralarda ilkbahar ve sonbahar yetiştiricilik dönemlerinde farklı sulama stratejileri kullanılarak damla sulama yöntemiyle tuzlu sulama sularının, biber (Capsicum annuum L.) bitkisinin verim ve verim bileşenleriyle bitki kök bölgesindeki tuz birikimi üzerine etkileri araştırılmış; denemeden elde edilen bulgular SALTMED modelinin tahmin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Araştırma, Antalya'da 2011-2012 yıllarında, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün Sebzecilik Bölümü Deneme Alanında, Onur ve Ada biber çeşitleri kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada, 4 farklı tuz konsantrastyonu konusu T1 (kontrol) (1.0 dS m-1), T2 (2.5 dS m-1), T3 (3.5 dS m-1), T4 (6.0 dS m-1) ve 4 farklı sulama düzeyi KS-50, KS-75, TS-100, AS-125 ele alınmıştır. Her iki yetiştirme döneminde temiz su ile sulanan kontrol T1 (1.0 dS m-1), konusunda biber verimleri en yüksek değerini alırken, T4 (6.0 dS m-1) tuz düzeyinde ise en düşük verim alınmıştır. Çalışmada, SALTMED modeli 2011 ilkbahar döneminde kontrol konusunda ölçülen toprak su içeriği verileri kullanılarak kalibre edilmiştir. Kalibrasyondan sonra, ilkbahar ve sonbaharda yetişme döneminde diğer araştırma konularına ilişkin veriler de modelin değerlendirilmesinde kullanılmıştır. SALTMED Modelinin denemede ölçülen biber verimlerini ilkbahar döneminde % 1.1 ile % 7.4, sonbahar döneminde, % 0.0 ile % 7.5 arasında; kuru madde verimlerini ise ilkbaharda % 1.5 - % 8.7 arasında, sonbahar döneminde ise % 0.1 ile % 7.7 hata sınırları arasında oldukça iyi tahmin ettiği görülmüştür. Bu çalışma, çeşitli çalışmalarda kullanılan SALTMED modelinin seralarda kullanım kapasitesini gösteren ilk çalışma olması bakımından önemlidir. In this study, the effects of various irrigation strategies using saline water applied with drip method on yield and yield components of pepper (Capsicum annuum L.) and salt accumulation in the plant root-zone depth were investigated for spring and autumn growing periods in the greenhouse and the experimental results were compared with the simulated results from SALTMED Model. The research was carried out by using Onur and Ada pepper varieties at the Department of Vegetables of West Mediterranean Agricultural Research Institute in Antalya between 2011 and 2012. In the study four different salinity treatments T1 (control) (1.0 dS m-1), T2 (2.5 dS m-1), T3 (3.5 dS m-1), T4 (6.0 dS m-1) and four different irrigation levels KS-50, KS-75, TS-100, AS-125 were considered. The control treatment with salt-free irrigation water, T1 (1.0 dS m-1), produced the highest pepper yields while the yields of T4 (6.0 dS m-1) were the lowest for both growing seasons. The SALTMED model was calibrated by using the soil moisture measurements in the control treatment during spring of 2011. After the calibration, the other treatments of spring and autumn seasons were used for validation of the model. SALTMED Model estimated the pepper yield with the difference between 1.1% and 7.4% in spring, and between 0.0% and 7.5% in autumn while it estimated the dry matter yield with the difference between 1.5% and 8.7% in spring, and between 0.1% and 7.7 % in autumn. This study of the SALTMED model used in several studies in the past is the first study showing the potential capacity of the model for use in greenhouse

TEZ10541 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015. Kaynakça (s. 173-192) var. xv, 213 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada Akdeniz iklim koşullarında, farklı sulama suyu tuzluluk düzeyleri (0.5, 10, 20 ve 30 dS/m) ve farklı sulama stratejilerinin (tam sulama, %33 ve %67 kısıntılı sulama ve kısmi kök kuruluğu) quinoa bitkisinin gelişimi, verimi ve topraktaki tuz birikimine etkilerinin yanı sıra bitkinin kuraklık ve tuzluluk stresine gösterdiği fizyolojik tepkiler incelenmiş; SALTMED modelinin quinoa bitkisi için verim, kuru madde ve toprak nemini tahmin etmede kullanım olanakları araştırılmıştır. Araştırmada su ve tuz stresinin quinoa bitkisinin gelişimini ve dane verimini etkileyen faktörler olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte quinoa bitkisinin kuraklık ve tuzluluk stresi koşullarında bünyesindeki su durumunu kontrol etmek ve topraktan su alımını sürdürmek için yaprak su potansiyelini düşürdüğü; etkili stoma davranışları ile transpirasyonu kontrol altında tuttuğu gözlenmiştir. Stressiz koşullarda quinoa bitkisinin su stres indeksi (CWSI) değerlerinin 0.02 ile 0.58 arasında değiştiği, bitkiye uygulanan su ve tuz stresinin yoğunluğuna bağlı olarak CWSI’nın 0.96 değerine ulaştığı görülmüştür. SALTMED modelinin Akdeniz iklim kuşağında farklı tuzluluk düzeylerinde farklı sulama stratejileri uygulanarak sulanan quinoa bitkisi için kuru madde ve dane verimi ile toprak su içeriğini tahmin etmede oldukça iyi bir performans sergilediği ve sulama yönetimi için kullanışlı bir araç olma potansiyeline sahip olduğu belirlenmiştir. In this study, the effects of various irrigation strategies (full, deficit irrigations of 33 and 67%, and PRD) and salinity levels (0.5, 10, 20 ve 30 dS/m) on growth and yield of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) along with physiological responses to drought and salinity stresses and salt accumulation in soil under the Mediterranean climate conditions were investigated; the SALTMED model ability on simulation of soil moisture, total dry matter and grain yield of quinoa was evaluated. According to research results, water and salt stresses are two factors which affect quinoa growth and grain yield. Under drought and salinity stress conditions, quinoa decreases leaf water potential to maintain water uptake from soil and control its water status through controlled transpiration with its effective stomatal behaviour. The crop water stress index (CWSI) values of quinoa were changed between 0.02 and 0.58 under stress-free conditions and it reached 0.96 depending on intensity of the water and salt stress. The SALTMED model has showed a very good performance on prediction of biomass, grain yield and soil water content for quinoa grown under various irrigation strategies with different salinity levels in the Mediterranean conditions of Turkey. It was determined that the model has the potential to be an effective tool for irrigation management. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2013D9.

TEZ9457 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2014. Kaynakça (s. 75-84) var. xi, 85 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada, farklı su ve fosfor uygulamalarının, dört farklı anaca aşılı domates bitkisinin bitki gelişimi ile meyve verim ve kalite özelliklerinin yanı sıra su kullanımı üzerine etkileri araştırılmıştır. Anaç olarak 4 farklı genotip (TLO1749, K, 194, BOLUDO), aşı kalemi olarak ise BOLUDO genotipinin kullanıldığı araştırma, 2014 yılında Adana ili Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Deneme Alanı’nda yer alan cam sera koşullarında yürütülmüştür. Denemede sulamalar kısıntılı sulama ve tam sulama, fosfor uygulamaları ise tam fosfor ve fosfor gübrelemesiz olarak uygulanmıştır. Araştırma üç faktörlü tesadüf parselleri deneme deseni ve üç yinelemeli olarak planlanmıştır. Denemede, bitki büyüme parametreleri (bitki yüksekliği, gövde kalınlığı, toplam biyomas taze ve kuru ağırlıkları), verim ve verim ögeleri ile meyve kalite parametreleri (meyvede kuru madde miktarı, meyve suyunda pH değeri ve SÇKM) ve bazı eko-fizyolojik parametreler (yaprak su potansiyeli ve stoma iletkenliği) incelenmiştir. Araştırmada su stresinin (kuraklık) tüm bitki gelişme ve verim parametrelerini olumsuz etkilediği gözlenmiştir. Meyve verimi sonuçlarına göre, anaçlar arasındaki ve sulama uygulamaları arasındaki farklar % 1 önem seviyesinde anlamlı bulunurken, fosfor uygulamaları arasındaki farklar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. En yüksek verim TLO1749 anacından elde edilmiş ve bunu sırasıyla 194, Boludo ve K anaçları izlemiştir. Diğer anaçlara kıyasla 194 anacının su eksikliği koşullarında suyu daha etkin kullandığı belirlenmiştir. Fosfor eksikliği ortalama meyve ağırlığı, meyve yüksekliği, meyve çapı, meyve hacmi gibi meyve kalite özelliklerinde düşmeye neden olurken meyve verimini önemli derecede etkilememiştir. Su ve fosfor eksikliğinin (fosfor uygulaması x sulama interaksiyonu) çoklu stres olarak toplam meyve verimine etkisi de istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. In this study, the effects of different water and phosphorus applications on the tomato plant grafted on four rootstocks based on the plant growth and plant yield and quality specialties as well as the utilization of water were investigated. The study, in which 4 different genotypes (TLO1749, K, 194, BOLUDO) were used as rootstock and BOLUDO as the grafting scion, was conducted under glass house conditions in the Department of Agricultural Structures and Irrigation at Çukurova University in Adana in 2014. In the course of the experiments, irrigation was applied as water deficient and full irrigation, and phosphorus application was conducted as full phosphorus and phosphorus deficient fertilization. The study was planned as three-factor randomized parcel design and in three replicates. In the study, plant growth parameters (plant height, plant stem diameter, total fresh and dry weight of biomass), yield and yield components as well as plant quality parameters (percentage of dry matter in plant, pH value in fruit juice) and some eco-physiological parameters (leaf water potential and stomatal conductivity) were investigated. The study revealed that water stress (drought) affected all plant growth and yield parameters adversely. Based on fruit yield results, while the differences among the rootstocks and those among the irrigation applications were statistically significant at %1, the differences in the applications of phosphorus were not found to be statistically significant. The highest yield was obtained from the rootstock TLO1749, followed by 194, BOLUDO and K rootstocks. It was observed that, under water-deficient conditions, the rootstock 194 utilized water more efficiently compared to the other rootstocks. While the deficiency phosphorus caused decreases in such fruit quality characteristics as average fruit weight, fruit height, fruit diameter and fruit volume, it did not have a significant effect on fruit yield. The deficiency of water and phosphorus (phosphorus application x irrigation interaction) was also found to be statistically significant on total fruit yield as multiple stress. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2013YL49.

TEZ9289 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2014. Kaynakça (s. 117-135) var. xv, 142 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada 2011 ve 2012 yıllarında, Diyarbakır koşullarında drenaj tipi lizimetre benzeri tanklar kullanılarak, fiziksel olarak arıtılmış evsel atık su ile pamuk yetiştirilmiştir. Denemede Stoneville-453 pamuk çeşidi kullanılmıştır. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde 4 tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Ana parselleri gübreleme, alt parselleri ise atık su düzeyleri oluşturmuştur. Atık su, Dicle Üniversitesi yerleşkesindeki aneorobik + stabilizasyon havuzu olarak çalışan sistem çıkışından alınmıştır. Denemede, atık su ile birlikte atık su+temiz su karışımı yanında, mevcut uygulanan gübre miktarları ile birlikte hiç gübre uygulanmayan konular da denenmiştir. Denemede kullanılan ve arıtma tesisinden çıkan suyun, askıda katı madde (28-60 mg l-1), biyolojik oksijen ihtiyacı (29-30 mg l-1) ve kimyasal oksijen ihtiyacı (71-112 mg l-1) değerleri sisteme giren atık suya göre önemli düzeyde azalmıştır. Ayrıca hem sisteme giren ve sistemden çıkan atık sularda ağır metal yönünden bir kirlilik bulunmamıştır. Ayrıca koliform bakteri (>1100 Kob ml-1), Fekal koliform (1.1-1.5x103 EMS ml-1) ve Eschrechia coli bakımından giriş suyunda önemli miktar tespit edilmişken, çıkış suyunda belirgin bir miktar tespit edilememiştir. Denemenin birinci yılında, normal gübre uygulanan konuya (17.2 g bitki-1) göre, pamuk bitkisine ticari gübre uygulanmasa bile, atık sudan bitkinin yeterli derecede gerekli bitki besin maddesi alması verimi (31.8 g bitki-1) önemli düzeyde artırmıştır. Denemenin ikinci yılında ise normal ticari gübre uygulanan konu ile gübre uygulanmayan konu arasında belirgin bir fark oluşmamıştır. Ancak atık su ile temiz su verimleri arasında ise az da olsa bir verim farkı oluşmuş olup, atık suyu uygulamasında verimin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, atık suyun bitki besleme açısından önemli olduğu ve verimi artırdığı tespit edilmiştir. Toprakta ise, başlangıç pH (7.8-7.9) değerleri deneme sonunda (7.8-8.2) önemsiz düzeyde değişmiştir. Toprak EC’si ise başlangıçta 0.8-1.0 dS m-1 iken deneme sonunda 0.9- 1.8 dS m-1 arasında değişerek toprak tuzluluğu nispi olarak artmıştır. Toprakların organik madde (OM) içeriği çok düşük olduğu için kısa süreli deneme süresince OM içeriğin çok belirgin olarak arttığı söylenemez. Ağır metal yönünden ise, atık suda ağır metal kirliliği olmadığı için topraklarda da herhangi bir ağır metal ve diğer kimi mikro element kirliliği olmamıştır. Bu sonuçlara göre, evsek nitelikli ve fiziksel olarak arıtılmış atık sularının, doğrudan insan beslenmesinde kullanılmayan pamuk gibi bitkilerde kontrollü bir şeklide kullanılabileceği söylenebilir. Ancak, her türlü atık suyun niteliği, nüfus hareketleri, yıl içindeki döneme ve iklim koşullarına bağlı olarak değişebileceği, bu nedenle bu tür atık suların sürekli kontrol ve denetimli kullanılması gerektiği söylenebilir. In this study, cotton crop was grown irrigated by physically treated domestic sewage water in the tanks similar drainage type lisimeters in 2011 and 2012 under Diyarbakır conditions. Cotton variety of Stonville-453 was used for this experiment. The experiments were undertaken using randomized blocks with split plots and four replications. The main plots had fertilized and nonfertilized with sub-plots with different sewage water levels. The treated sewage water was provided from the discharge point of the reservoir in which operated as anaerobic + stabilization in Dicle University Campus. The recommended amount of fertilizers and no commercial fertilizer for cotton together with treated sewage water and sewage water + fresh water were used as the treatments. The content of suspended solids (28-60 mg l-1), biological oxygen demand (29-30 mg l-1) and chemical oxygen demand (71-112 mg l-1) decreased significantly compared to those in the sewage water. There was no pollution of heavy metals in both sewage and treated sewage water. In addition, it was not found significantly amounts in the treated sewage water while the levels of coliform bacteria (>1100 Kob ml-1), fecal coliform (1.1-1.5x103 EMS ml-1) and Escherichia coli were significantly higher in the untreated sewage water. In the first year, seed-cotton yield (31.8 g plant-1) in the tanks without commercial fertilizers were considerably higher compared to the seed-cotton yield (17.2 g plant-1) in the tanks fertilized. However, there was no any significantly differences between the yields irrigated by treated sewage water and fresh water. All these could be attributed to the fact that the treated sewage water might provide appropriate nutrients to the plants. There were no significantly differences between the values of soil pH before the experiment (7.8-7.9) and after the experiment (7.8-8.2). Soil electrical conductivity (EC) after the experiment increased from 0.8-1.0 dS m-1 to 0.9- 1.8 dS m-1. The content of organic matter (OM) in the soil was not increased considerably because it was quite low at the beginning of the experiment. The heavy metal pollution did not occurred in the soils and plants because there was no heavy metal in both sewage and treated sewage water. As a result it could be concluded that treated domestic sewage water could be used for the crops grown in which not used directly in human nutrient such as cotton. However, use of all the waste and/or sewage water must be controlled and monitored continuously, since quality of those could vary depending on climate, population and habits of the inhabitants, industrial or domestic conditions. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: (DÜBAP) 09-ZF-78.

TEZ8924 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2013. Kaynakça (s. 93-108) var. xi, 131 s. : res. ; 29 cm. In this study, wastewater based on today's increasing urbanization, the increasing discharge of it, by treatment and mixing equal amounts for reuse in agricultural production have been assessed. The content of water used in the trial were examined according to ,the during irrigation season and pH, EC, SAR, TSS, COD, BOD5, Total Nitrogen and Phosphorus contents, and Fecal Coliform, Cd values were not possible to the reuse. Also concluded that significantly changed the flowering time and the vegetation period on plant development of maize. Low harvest index and high dry matter production have been identified by reuse waste water and its versions. Yield components as ear length and ear width and TKW were not affected by use wastewater and water, which waste water source. The yield and the number of grain on ear of yield components are the same by use urban wastewater and clean water, and are low by the use of treated water. According to plant analysis, the use of urban wastewater increased during the harvest period, amounts of N in the all plant organs, amounts of P in roots and grain, amounts of K in roots, amounts of Ca in trunk, leaves and grain, amounts of Mg in roots and grain. While the amounts of Fe, Zn, Cu increased in the all plant organs. The amounts of Mn only increased in the trunk and leaves. Although low amounts of Pb and Ni contents, tended to accumulate in the plant to the continuity of the use of wastewater, Cd content was found high amounts of the plant. The amounts of B and Al increased in leaves. Water used for the experiment showed a slight decrease in the soil pH, in the EC increased amounts of lime and organic matter has not changed. N, P, K, Zn, Mn and B contents and the number of TFK increased in the soil. Fe, Cu, Ni and Pb contents have not changed. The conclusion has been reached that maize can be grown using waste water in agriculture but significantly would affect without controlling of the heavy metal treatment, salinity and wastewater management because of microbiological treatment the rate of microbial contamination and sustainability of pollution. Bu çalışmanın amacı, günümüzde artan kentleşmeye bağlı olarak deşarjı da artan atık suların arıtılarak ve seyreltilerek bitkisel üretimde yeniden değerlendirilmesine yöneliktir. Denemede kullanılan suların içerikleri incelenmiş; pH, EC, SAR, AKM, KOİ, BOİ5, Toplam N ve P içerikleri ve TFK, Cd değerlerinden dolayı kullanımının mümkün olmadığı görülmüştür. Mısır bitkisinin gelişiminde; çiçeklenme süresinin ve vejetasyon süresinin önemli ölçüde değiştiği, hasat indeksinin düştüğü, kuru madde üretiminin yükseldiği ve koçan boyu, koçan eni ve BDA gibi verim unsurlarının etkilenmediği sonucu saptanmıştır. Verim ve koçanda dane sayısı kentsel atık su ve temiz su kullanımıyla aynı iken, arıtılmış su kullanımı ile düşmüştür. Bitki analizlerinde kentsel atık su kullanımının N içeriğini kök, toprak üstü aksan ve danede, P içeriğini kök ve danede, K içeriğini kökte Ca içeriğini toprak üstü aksan ve danede, Mg içeriğini kök ve danede artırdığı saptanmıştır. Fe, Zn, Cu içerikleri kök, gövde yaprak ve danede atık su kullanımı ile artarken Mn içeriği, sadece toprak üstü aksanda artmıştır. Pb ve Ni içerikleri düşük miktarda olmakla, atık su kullanımının sürekliliği ile bitkide birikme eğilimi gösterirken, Cd içeriği, bitkide yüksek miktarda saptanmıştır. B ve Al içerikleri ise yapraklarda yüksektir. Deneme topraklarında atık su ve atık su kaynaklı suların kullanımı ile toprakta pH hafif azalış gösterirken, EC artmış, kireç ve organik madde miktarları değişmemiştir. Toprakların N, P, K, Zn, Mn ve B içerikleri ve TFK sayısı artarken, Fe, Cu, Ni ve Pb içerikleri değişmemiştir. Çalışmada kentsel atık su ve kentsel atık suların arıtılarak ve seyreltilerek mısır bitkisinin yetiştiriciliğinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Ancak, tuzluluk kontrolü, mikrobiyolojik arıtım ve ağır metal arıtımı yapılmadan, atık ve atık su kaynaklı karışımların kullanılması, toprakların çoraklaşmasını ve mikrobiyal kirlenme oranını ve kirlenmenin sürekliliğini önemli ölçüde etkileyeceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2005D5.

TEZ8935 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2013. Kaynakça (s. 55-66) var. vii, 67 s. : res. ; 29 cm. Greenhouse construction projects need to consider local climate characteristics, production type in the greenhouse and materials used for the physical structure and glazing. A major share of commercial greenhouse manufacturers in Turkey produce turn-key greenhouse projects either using by trial and error method or imitating/reproducing greenhouse imported from other countries. Improperly designed projects may result in greenhouses having weak construction or more expensive structures due to using unnecessarily larger profiles which consequently cause a loss the profits for the growers. This study aims to contribute to the improvements and overcome the gaps in practice of greenhouse projects by designing a software for an expert system that utilises an accurate project considering the mandatory buildings standards of Turkish Standardisation Institute (TSE). The expert system, named SERASIM, has been developed within the framework of the present MSc. Thesis and enables calculating each part of the construction system of a gable roof glasshouse according to TSE standards. Besides calculations for statics, dynamics and strength as well estimating the bill of quantity, SERASIM can be utilised to determine the heating requirements and costs for selected locations and crops. SERASIM may also be used as a teaching tool for courses including greenhouse design, protected cultivation and greenhouse climatisation. Seralar inşa edildikleri bölgenin iklim özellikleri, planlanan üretim şekli ve inşasında kullanılacak yapı malzemelerinin özellikleri dikkate alınarak projelendirilmelidir. Ülkemizde anahtar teslimi sera imalatçılarının önemli bir bölümü, sera konstrüksiyonu konusunda deneme yanılma yöntemini veya bazı Avrupa ülkelerinde inşa edilmiş seraları birebir taklit etme yolunu seçmektedirler. Bunun sonucunda bazen zayıf sera sistemleri bazen de gereğinden fazla malzeme kullanımı sonucu inşa maliyetleri yüksek sera yapıları ortaya çıkabilmekte ve her iki durumda da çiftçiler ekonomik kayba uğramaktadır. Bu çalışmada; uygulamadaki eksiklik ve yanlışlıkların giderilmesine katkı sağlamak amacıyla Türk Standartları Enstitüsü tarafından belirtilen ölçütlere uygun seraların projelemesinde kullanılabilecek bir uzman programın hazırlanmıştır. Yüksek Lisans tez çalışması kapsamında geliştirilen ve SERASIM olarak isimlendirilen bu uzman program, tek açıklıklı beşik çatılı bir sera tipi için serayı oluşturan tüm yapı elemanlarının boyut ve kesit ölçülerini dünyada ve ülkemizde geçerli, güncel sera inşaat standartlarına uygun olarak hesaplayabilmektedir. Sera konstrüksiyonunun statik ve dinamik hesaplamaları ile inşaat metraj ve maliyet hesabını yapan SERASIM programı ile sera kurulacak lokasyon ve yetiştirilecek bitkiye bağlı olarak seranın ısıtma gereksinimi ve maliyeti de belirlenebilmektedir. SERASIM programı, aynı zamanda sera yapım tekniği, örtüaltı yetiştiriciliği ve sera iklimlendirmesi gibi konularda okutulan derslerde, ders materyali olarak kullanılabilecek nitelikte hazırlanmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2010YL26.

TEZ9693 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2012. Kaynakça (s. 103-110) var. xiv, 120 s. : res., tablo ; 29 cm. Bu çalışma, Akdeniz Bölgesinde cam ve plastik örtülü seraların yapısal yönden mevcut durumlarının, sorunlarının ve konstrüksiyon özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada araştırma materyali olarak, Adana, Mersin ve Antalya illerinde yaygın olarak kullanılan sera tipleri seçilmiştir. Araştırma yöresinde seracılık yapan işletmelerin sera büyüklükleri, tipleri ve örtü malzemeleriyle ilgili bilgiler istatistiksel verilerden ve Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinde görevli teknik elemanlardan, incelenecek işletmelerin sayısı ise, gayeli örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma alanında çoğunlukla kullanılan sera tiplerinden üçü (beşik, venlo, gotik) seçilmiştir. Günümüzde, sera projelerinin, daha kısa sürelerde çözümlenebilmesi, daha sağlam inşa edilebilmesi ve aynı zamanda ekonomik olmaları için bilgisayar programlarından yararlanılmaktadır. Çalışmada, seçilen üç sera tipi SAP2000 programı ile analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ile seçilen seraların mevcut durumu karşılaştırılmış, yapılan karşılaştırmalar sonucunda, incelenen seralarda kullanılan malzeme miktarları ile SAP2000 programı ile yapılan analiz sonucu ulaşılan malzeme miktarları arasında önemli bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Ancak, taşıyıcı sistemlerin kesitlerinin saptanmasında hatalı davranıldığı, bu nedenle seraların güvenliğinin tehlikeye düştüğü gözlenmiştir. Ulaşılan bu bilgilerden yola çıkılarak, bölgede yaygın olarak kullanılan çelik konstrüksiyonlu, yay ve beşik çatılı, plastik ve cam örtülü seraların yapısal ihtiyaçlarını karşılayabilecek, bölge koşullarına uygun ekonomik sera modelleri, AutoCAD 2007 çizim programından yararlanılarak hazırlanmış ve sera üreticilerine konuya yönelik önerilerde bulunulmuştur. In this study, glass and plastic covered greenhouses in the Mediterranean Region, were investigated with respect to the structural aspect, the present status, problems, and construction properties. Various types of greenhouses widely used in Adana, Mersin and Antalya selected as study material. Information and statistical data about the greenhouse enterprices regarding cover materials, types and size were obtained from the Agricultural Provincial Directorates and their technical staff and purposeful sampling method was utilized to determine the number of enterprices evaluated. Three types of widely used greenhouses in the research area namely (crib, venlo, gothic) were selected. Computer models have been used for desing of greenhouses in a short time and also for robust construction in an economical way. Studies, the type of the selected three greenhouses were analyzed with SAP2000. The data obtained were compared with the current state of selected greenhouses, as a result of the comparisons examined, with the quantity of material used in greenhouses can be reached as a result of the analysis with SAP2000, there were no significant difference between the quantity of material required. Howewer, desing deficiencies were detected in trust cross sections of the greenhouses inspected, therefore, the stability problem may arise in these systems. Using the information gathered from this study, and employing AutoCAD 2007 desing program, suitable and ecomical greenhouse types widely used in the area were desingned for steel construction, spring and barrel-roofed, plastic and glass covered grenhouses fullfilling the structural requirements of the greenhouses in the region and suggestions were made for greenhouses producers. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2009D6.

TEZ8533 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 103-121) var. xiii, 123 s. : res. (bzs. rnk.), çizelge ; 29 cm. This study was carried out to determine the water-salinity-yield relations of winter wheat and crop salt tolerance level along with salt distribution in the plant organs during the 2009 and 2010 growing seasons at the Experiment Field and Greenhouse of the Irrigation and Agricultural Structures Department of Çukurova University Faculty of Agriculture. A line source sprinkler irrigation system was used to create different salt and water gradients. The results revealed that different irrigation water with different qualities affected dry matter yield, LAI, leaf water potential and grain yield. As the salinity level of the irrigation water increased crop water use and grain yield decreased. Saline irrigation water resulted in increased soil salinity in the profile and higher salt concentration in the soil affected some physical properties of the soil (field capacity, wilting point, bulk density etc.). In addition, as a result of applying saline water, salt accumulation on the leaf surfaces and in the leaf tissues were determined. Irrigation water use efficiency increased, however water use effacing decreased as a result of saline irrigation application. Salinity threshold level of 5.107 dS/m was found for winter wheat from two year experimental data. Application of saline water with sprinkler system resulted in yield reduction at relating lower salinity levels. Under greenhouse conditions, yield response factor of 1.46 was determined due to weather condition inside greenhouse and soil salinity. Bu çalışma, sera ve açık alanda kışlık buğdayın su-tuz-verim ilişkileri ile bitkinin tuza dayanım düzeyleri ve bitki organlarındaki tuz dağılımlarının belirlenmesi amacıyla, 2009 ve 2010 yetişme dönemlerinde Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm'ü deneme arazisinde ve serada yürütülmüştür. Çalışmada, çizgi kaynaklı yağmurlama sistemi kullanılmıştır. Sonuçta, farklı nitelikteki sulama sularının buğdayda kuru madde, yaprak alan indeksi (LAI), Yaprak su potansiyeli (LWP) ve verimi etkilediği saptanmıştır. Sulama suyu tuzluluğu arttıkça bitki su tüketimi ve verim azalmıştır. Uygulanan tuzlu sulama suyu toprakta tuz birikimine neden olduğu ve yüksek derişimdeki tuz toprağın bazı fiziksel özelliklerini (tarla kapasitesi, solma noktası, hacim ağırlığı v.b) etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca, tuzlu su uygulanması sonucu, en fazla tuzun yaprak yüzünde ve içerisinde tutulduğu saptanmıştıtr. Sulama suyu tuzluluğunun artmasıyla sulama suyu kullanma randımanının (IWUE) azaldığı, ancak toplam su kullanma randımanının (WUE) yükseldiği belirlenmiştir. Tuzluluk eşik değeri her iki deneme yılı verileri kullanılarak 5.107 dS/m olarak hesaplanmıştır. Yağmurlama sulama yöntemi ile uygulanan tuzlu sulama koşullarında bitkisel verimin, daha küçük tuzluluk düzeylerinden etkilendiği saptanmıştır. Sera koşullarında yapılan tuzlu su çalışmalarında verim tepki etmeninin (ky), ortamın iklim özelliklerinden ve toprak tuzluluğundan etkilendiği ve çalışma sonunda yüksek ky değeri (1.46) belirlenmiştir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2009D4.

TEZ8553 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 99-110) var. xiii, 178 s. : rnk. res., çizelge ; 29 cm. This study was carried out to investigate the effects of different gypsum amounts, different application methods of gypsum and different leaching irrigation methods on the EC, pH, SAR, NaX and ESP of the saline-sodic soils using large and small soil columns. Attributes of treatment soil are saline-sodic (ECe=4.54-9.67 dS.m-1 ESP=49.1-62.0) and leaching waters ranged between saltless and medium saline (ECw=0.70-6.28 dS.m-1). Saline waters were used to leachate the soil in the beginning of experiment to increase the hydraulic conductivity of the soil and diluted to towards saltless water. The study involved gypsum application rates of 13 and 20 kg per m2, respectively for both large and also small soil columns. Gypsum was mixed to the first 5 cm and 10 cm of top soil on disturbed small and large soil columns, respectively. Also, gypsum was mixed to the first 5 cm of top soil and installed whole soil using vertical mulch technique for monolith soil columns. Drip and intermittent ponding irrigation methods were used to leachate to the soil columns. According to results: the treatment with 20 kg per m2 gypsum was mixed into whole soil profile and used intermittent ponding technique was found to be the most effective combination as statistical 0.95 importance level to decrease ESP in the large soil columns. Whichever gypsum amount is chosen, gypsum must be mixed on the top of soil with intermittent ponding; if gypsum amounts are be increased then gypsum must be mixed whole soil for monolith soil columns to decrease ESP (0.01 importance level). To decrease ESP on the disturbed small soil columns, 20 kg per m2 gypsum must be applied with drip irrigation. Bu çalışma, farklı jips miktarlarının, farklı uygulama biçimlerinin ve de farklı sulama yöntemlerinin tuzlu-sodyumlu topraklarda EC, pH, SAR, NaX ve DSY üzerine olan etkilerini araştırmak amacıyla bozulmuş örnekli büyük toprak tankları ile bozulmuş ve monolit örnekli küçük toprak tanklarında yapılmıştır. Denemede kullanılan topraklar tuzlu-sodyumlu (ECe=4.54-9.67 dS.m-1; DSY=49.1-62.0), kullanılan sulama suları tuzsuz ve de orta derecede tuzlu özelliklere sahiptir (ECw=0.70-6.28 dS.m-1). Toprağın hidrolik iletkenliğini artırmak için tuzlu su ile denemeye başlanmış ve zamanla şebeke suyuna doğru seyreltme yapılmıştır. Araştırmada, hem büyük hem de küçük toprak tanklarında m2 ye 13 ve 20 kg jips uygulanmıştır. Büyük toprak tanklarında ilk 10 cm ye ve de tüm toprak profiline; küçük toprak tanklarında bozulmuş örneklilerde ilk 5 cm'ye ve profilin tamamına, monolit örneklilerde ise; ilk 5 cm'ye ve de profilin tamamına düşey malç biçiminde, aynı miktarlarda jips uygulanarak etkinlikleri karşılaştırılmıştır. Yıkama yöntemi olarak damla ve aralıklı göllendirme sulama teknikleri kullanılmıştır. Deneme sonuçlarına göre; tüm toprak profilinde DSY azalmasına; 20 kg.m-2 jipsin (UM2) toprak profiline karıştırılmasının (UB2) ve göllendirme yöntemiyle (G) yıkama yapılmasının diğer kombinasyonlara göre 0.95 güvenle daha etkili olduğu bulunmuştur. Monolit üst toprakta; göllendirme sulama yöntemiyle yapılan yıkamada DSY azalmasında; hangi jips miktarı olursa olsun kesinlikle jipsin toprağa serpilerek uygulanmasının;. damla sulama yöntemiyle yapılan yıkamada ise, iyileştirici miktarı arttıkça jipsin toprağa karıştırılarak uygulanmasının, istatistiksel olarak, 0.01 düzeyinde daha etkin olduğu bulunmuştur. Bozulmuş üst toprakta ise en etkin DSY azalması için damla sulamayla 20 kg.m-2 jipsin uygulanması gerektiği belirlenmiştir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2008D8.

TEZ8370 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s.69-73) var. xi, 75 s. : res.tab. ; 29 cm. Bu araştırmada, Doğu Akdeniz Bölgesinde yer alan meteoroloji gözlem istasyonlarının uzun yıllık aylık yağış serileri kullanılarak, Standardize Yağış İndeksi (SYİ) yöntemine göre kuraklık indekslerinin bulunması ve Markov zinciri ile kurak olma olasılıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, 58 meteoroloji gözlem istasyonu kullanılmıştır. İstasyonların eksik verileri regresyon analizi ile tamamlanmıştır. Her bir istasyonun tamamlanmış yağış serilerinden yararlanılarak SYİ değerleri hesaplanmıştır. SYİ yöntemine göre hesaplanan kuraklık indeksleri kullanılarak 2 durumlu birinci dereceli Markov zincirinden yararlanılarak geçiş olasılıkları matrisleri (GOM) oluşturulmuştur. Çalışma alanında ki her bir istasyona ait GOM'lar durağan hale getirilerek kitlenin uzun dönemdeki davranışları saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, bölgede kuraklık açısından en kritik istasyonun ardışık 48 ay-süreli serilerde Tufanbeyli olduğu saptanmıştır. Bu istasyonda (Tufanbeyli) ardışık 48 ay-süreli kurak olma olasılığı %70 olarak gerçekleşmiştir. Bir ay süreli yağışlara göre kuraklık riski en düşük olan istasyonlar Gözne ve Nizip olarak bulunmuştur. Alansal olarak incelendiğinde ise, ardışık süreler artıkça çalışma alanında kurak olma olasılıklarının arttığı, yağışlı olma olasılıklarının ise düştüğü saptanmıştır. Elde edilen bulguların karar vericiler, üreticiler, sigorta şirketleri ve çiftçi eğitim servislerindeki teknik elemanlarca kullanılabileceği düşünülmektedir. The aims of this study were to: (1) determine drought indices of Standardized Precipitation Index (SPI) based on the long-term monthly precipitation records of meteorological stations located in the Eastern Mediterranean Region, and (2) figure out drought occurrence probabilities through using Markov chains technique. Totally, data of 58 stations were utilized in the study. Missing values in the precipitation series of meteorological observation stations were firstly estimated by using regression analysis method. SPI series for 1-, 2-, 3-, 6-, 9-, 12-, 24-, and 48- month time scales were, then, established through using the completed precipitation series of each meteorological station considered. A two-state first order Markov Chain Model was used to develop transition probability matrix (TPM) for SPI series of time scales considered. In the long term, the equilibrium probabilities of the chain were obtained by making the TPMs steady-state, i.e. stationary, for each time scales. The equilibrium probabilities were used to evaluate drought characteristics of the region. Research results show that Tufanbeyli is the most critical station for the 48- month time scales with the 70% drought occurrence probability in the long term. However, drought risk was found the lowest in Gözne and Nizip stations for rainfall amounts observed in 1-month time scale. Areal extent of expected drought probabilities revealed that the increase in sequential time scales resulted in an increase at expected drought probabilities, inversely in the probability of rainy periods. Research findings are expected to be used by decision-makers, producers, insurance institutions, and technical staff of agricultural extension services in the region.

TEZ8692 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 59-71) var. xiii, 73 s. : res. ; 29 cm. This study was carried out in the research and application area of Department of Agricultural Structures and Irrigation, Faculty of Agriculture, University of Çukurova between 2009 and 2010. The actual evapotranspiration of rainfed wheat was measured by using Bowen ratio energy balance and lysimeter methods. The evapotranspiration of rainfed wheat was 321 mm and 376 mm for the Bowen ratio energy balance and lysimeter methods, respectively. In this study the value of grain yield was determined as 480 kg/da and the amount of dry matter was determined as 2489 kg/da. Harvest index (HI) was calculated as a value of 0.19. The linear relationships were obtained between cumulative evapotranspiration values of Bowen and lysimeter with dry matter as regration coefficient R= 0.97. There was obtained statistically close relationships between Lysimeter and Bowen Evapotranspiration values as a confidence 99% (R=0.93). Bu çalışma 2009-2010 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada doğal yağış koşullarında yetiştirilen buğday bitkisinin su tüketimi mikrometeorolojik ve lizimetre yöntemleri kullanılarak ölçülmüştür. Doğal yağış koşullarında yetişen buğdayın mevsimlik su tüketimi Bowen oranı enerji dengesi yöntemiyle 321 mm, lizimetre yöntemiyle 376 mm olarak belirlenmiştir. Çalışmada dane verimi 480 kg/da, kuru madde miktarı 2489 kg/da ve hasat indeksi (HI) değeri 0.19 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada kuru madde miktarları ile lizimetre ve Bowen yığışımlı su tüketimleri arasında R=0.97 olan doğrusal ilişkiler elde edilmiştir. Lizimetre ve Bowen yöntemlerine göre ölçülen bitki su tüketim değerleri arasında istatistiksel olarak %99 güvenle yakın ilişkiler elde edilmiştir (R=0.93).

TEZ9629 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 197-219) var. xi, 221 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Barınaklardaki hayvansal atıklar, üretilen gübre, altlık, süt sağım yerinde oluşan atık sular, gezinti alanında oluşan yüzey akış suları, silaj depolarından gelen silaj yemi suyundan oluşur. Bu atıklar uygun bir şekilde depolanmadığı zaman, sağlığa zararlı koku, görüntü kirliliği ve çevre kirliliği oluşturmaktadır. Hayvancılık işletmelerinde oluşan ve gübre olarak tanımlanan hayvansal atıkların yarattığı bu olumsuz koşullar, işletmelerdeki gübre depolarının plan ve proje aşamasında gerekli yasal ve teknik standartlar göz önüne alınarak ortadan kaldırılabilir. Bu çalışmada, Adana ilinde, çalışmanın amacına uygun olarak seçilen 156 adet büyükbaş hayvancılık işletmesi incelenmiştir. Hayvan barınaklarında ortaya çıkan atıkların oluşturduğu kirlilik ve sorunlar belirlenmiş ve bunların ne şekilde giderileceği konusunda önerilerde bulunulmuştur. Çalışmada, büyükbaş hayvancılık işletmelerinde elde edilen gübrenin, taban suyuna etkisi araştırılmıştır. İşletmelerin içinden ve çevresinden alınan taban suyu, toprak ve içme suyu numuneleri, 2010 yılı boyunca, yılda 4 kere, analiz edilmiştir. Taban suyu ve toprak örneklerinde nitrat ve amonyum, taban suyu ve içme suyu örneklerinde E. coli, fekal koliform ve toplam koliform analiz sonuçları, hayvansal gübre kaynaklı bir kirlenmenin var olup olmadığının araştırılması için kullanılmıştır. İldeki büyükbaş hayvancılık işletmelerinden kaynaklanan atıkların, toprak üzerinde biriktirilmesi, yer altı suyu ve toprakta, nitrat ve amonyum konsantrasyonlarının artmasına neden olmaktadır. Özellikle yağışlı günlerden sonra bu konsantrasyonlardaki artışın daha da fazla olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, araştırma alanı model alınarak, kontrolsüz büyükbaş hayvancılık işletmelerinin yakın gelecekte çevreye geri dönüşümü zor olan zararlar verebileceği kanısına varılmıştır. Animal waste includes, manure from livestock farms, bedding and litter, plus such things as waste water, feedlot runoff, silage juice from trench silos. Waste from livestock building, when not stored properly, causes environmental problems including odors and appearance of pollution. This negative effect caused by animal manure from livestock building can be prevented. With this purpose, consideration of necessary legal and technical standards for farm manure storage structure at the phase of planning and project can eliminate these problems. In this study, chosen livestock farms as suitable to research purpose were investigated in Adana province. Problems caused by waste from livestock building were determined and necessary explanations were made about utilization of waste. In the study, the effects of livestock manure obtained from cattle breeding enterprises on the shallow ground water have been investigated. Shallow ground water samples, soil samples and drinking water samples which were taken around and in the enterprises have been analysed, 4 times a year, during the year 2010. Nitrate and ammonium on shallow ground water and soil samples, E. coli, fecal coliform and total coliform on shallow ground water and drinking water samples analysis results have been used to investigate the existance of pollution originating from animal manure. Waste from cattle breeding enterprises has been accumulation on soil surface causing nitrate and ammonium levels have been increased in water and soil contents. Especially after rainy days, these levels have been increased much more than normal. At the end of the study, using the study area as a model, it was concluded that uncontrolled cattle breeding enterprises may irreversibly damage to the environment and natural sources in near feature. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2009D8.

TEZ8437 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 69-76) var. xiii, 77 s. : tablo ; 29 cm. In this study, the effects of various irrigation strategies applied with drip system and different planting dates on vegatative growth of chickpea (Cicer arietinum L), yield components and water use efficiency were determined under the Mediterranean climatic conditions. The experiment was carried out during 2010 growing season at the Hacıali Station of the Çukurova Agricultural Research Institute using Inci variety. The treatments included full (FI), mild deficit irrigation (DI-75), partial rootzone drying (PRD-50), severe deficit irrigation (DI-25), and non-irrigated (DRY) for winter and spring planting times. Although the irrigation treatments did not have any significant effect on grain yield for both winter and spring planted chickpea, planting dates had significant effect on yield at 0.01 level of significance. The greatest grain yields of 440 and 285 kg/da was observed, respectively, for winter and spring planted chickpeas. The highest water use efficiency was found in the dry treatments of both winter and spring plantings. The greatest water use efficiency was determined as 0.924 kg/m3 for winter planted and 1.030 kg/m3 for spring planted chickpeas. The yield response factor (ky) was determined as 1.06, when the relationship between the relative yield reduction and relative evapotranpiration deficit was examined. This results shows that chickpea is relatively sensitive crop to water stress. Bu çalışmada Akdeniz iklim koşullarında damla yöntemiyle farklı sulama stratejileri ve farklı ekim zamanlarının nohut (Cicer arietinum L) bitkisinin vejetatif gelişimi, verim öğeleri ve su kullanma randımanı (WUE) üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma 2010 yetiştirme evsiminde, Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Hacıali işletmesinde İnci nohut çeşidi kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada kışlık ve yazlık ekimlerde tam sulama (TS), az kısıntılı sulama (KS-75), yarı ıslatmalı sulama (PRD), aşırı kısıntılı sulama (KS-25) ve kuru konuları ele alınmıştır. Araştırmada kışlık ve yazlık ekilen nohut bitkisinde sulama konularının tane verimi üzerine istatistiksel olarak bir etkisinin olmadığı görülürken, ekim dönemlerinin 0.01 önem düzeyinde etkili olduğu görülmüştür. Kışlık ekimlerde en yüksek tane verimi 440 kg/da, yazlık ekimlerde 285 kg/da olmuştur. Su kullanım randımanı (WUE) incelendiğinde kışlık ve yazlık ekimler için en yüksek değerlerin kuru konuda olduğu saptanmıştır. Kışlık ekimde en yüksek su kullanım randımanı 0.924 kg/m3, yazlık ekimde ise 1.030 kg/m3 olarak belirlenmiştir. Oransal evapotranspirasyon açığı ile oransal verim azalım değerleri arasındaki ilişki incelendiğinde verim tepki etmeni (ky) 1.06 olarak bulunmuştur. Bu da nohudun su eksikliğine oldukça duyarlı bir bitki olduğunu göstermektedir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2010YL40.

TEZ7916 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 157-171) var. xvii, 179 s. : res. (bzs. rnk.) ; 29 cm. In this study, we examine the effects of increased CO2 and climate change on wheat, in the Cukurova region which is the important leading agricultural territory of Turkey. for the prediction of future climate, TERCH-RAMS regional climate model were used. Then growth chamber were used to predict the climate change effects on wheat. Regional climate model predictions for the future shows that the annual average temperature increases 3oC and the rainfall will decrease 25-40% in the territory. The 1 ğC increase in temperature shortened 5 days blooming and 9 days maturity under two different carbon dioxide concentration (400 ppm ve 700 ppm), two temperature (17/11 °C ve 20/14 °C), and irrigation regimes (Full and Deficit irrigation) was examined in the Adana-99 wheat variety. The enhanced CO2 increased the tillers and spikes with 69% and 15% respectively. With the rise of carbon dioxide, vegetative organs, especially in roots important weight increase were determined. The grain yield has not changed with increased carbon dioxide under increased temperature and deficit irrigation, but under normal temperature and deficit irrigation 13%, normal temperature and full irrigation 17% and increased temperature deficit irrigation 34% yield inreased were detected. Out there in terms of grain yield differences was due to differences in the tillers rather than the main spike. The positive effects of the atmospheric carbon dioxide increase on wheat which is a C3 plant, is lower at the main spike. But the produced substances stored in the vegetatif organs especially in the roots. Thus, the yield increase depens the sink capacity of the wheat varietiy instead of the amount of asimilat resources. These findings reflects that for future carbon dioxide increase to develop varieties and applications to benefit more from the high asimilat amount and irrigation must be emphasized as the importanat application for the eliminating yield losses. Bu çalışma ile önce, bölgesel ölçekli TERCH-RAMS iklim modeli kullanılarak Çukurova için gelecek iklim kestirilmiş; sonra da tam kontrollü koşullar altında öngörülen atmosferik karbondioksit konsantrasyonu [CO2], sıcaklık ve yağış değişikliğinin bölgede en önemli tarımsal ürün olan buğdayın büyüme-gelişme ve verimi üzerine etkileri incelenmiştir. Gelecek kestirimlerde ortalama sıcaklıklarda yaklaşık 3oC'lik bir artış, yağışlarda ise %25 ile %40 arasında azalma saptanmıştır. İki farklı [CO2] (400 ppm ve 700 ppm), iki sıcaklık (17/11 °C ve 20/14 °C) ve iki sulama (tam ve kısıtlı) rejiminde incelenen Adana-99 buğday çeşidinde sıcaklıktaki 1ğC artış için çiçeklenmeye dek geçen sürenin 5, olgunluğa dek geçen sürenin ise 9 gün kısaldığı gözlenmiştir. Artan [CO2] kardeş ve başak sayısını %69 ve %15 artırmıştır. [CO2] artması ile vejetatif organlarda özellikle de köklerde önemli ağılık artışları saptanmıştır. [CO2] artışı ile dane veriminde kısıtlı sulanan sıcak koşullarda hiç değişim olmazken; kısıtlı sulanan normal sıcaklık koşullarında %13, tam sulanan normal sıcaklık koşullarında %17, tam sulanan sıcak koşullarda ise %34 oranında artış gerçekleşmiştir. Dane verimi yönünden oraya çıkmış olan farklılıklar, ana başaktan çok kardeş başakların verimindeki farklılıklardan kaynaklanmıştır. Bir C3 bitkisi olan buğdayda atmosferik [CO2] artışından beklenen olumlu etkinin Anabaşakta düşük oluşu, üretilen maddenin başta kökler olmak üzere vejetatif organlarda biriktirilmiş olması, incelenen çeşitte yüksek [CO2] altında verimin asimilat kaynak miktarından (source) çok, bu asimilatları depolayabilecek kapasite (sink, danelerin sayısı ve her danenin büyüme kapasitesi) tarafından belirlenmiş olduğuna işaret etmiştir. Bu bulgular doğrultusunda, gelecekte [CO2] artışından sağlanan yüksek asimilat miktarından daha iyi yararlanabilecek çeşit ve uygulamaların geliştirilmesinin ve mevcut çeşitlerle gelecekte oluşacak verim kayıplarının giderilmesinde başvurulabilecek bir uygulama olarak sulamanın önemi vurgulanmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2006D25.

TEZ7784 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 93-98) var. xvii, 122 s. : res. ; 29 cm. In this study the effects of various irrigation strategies using fresh and saline water applied with drip irrigation system on yield and vegetative growth of quinoa (Chenopodium quinoa Willd) and salt accumulation in soil in the Mediterranean region were investigated and the results were compared with the simulated results obtained from SALTMED Model. The research was carried out in 2009 at the experimental station of Irrigation and Agricultural Structures Department of Faculty of Agriculture at Çukurova University in Adana, using Q-52 quinoa variety. In the study four different treatments were considered: Full irrigation using fresh water (FIF); conventional deficit irrigation (DI, 50%); partial root-zone drying (PRD, 50%); and full irrigation using saline water with electrical conductivity of 5 dS/m (FIS). The results revealed that there was no significant difference in yields among the treatments studied. Irrigating quinoa under the Mediterranean conditions with saline water with salinity of 5 dS/m or applying 50 % less water as compared to full irrigation resulted in similar yields. There was a good agreement between the measured grain and dry matter yield and simulated yield by SALTMED Model. Simulated evapotranspiration values were in close agreement with the measured data in full irrigation treatments (FIF and FIS). However in deficit irrigation treatments (DI and PRD), there was a significant difference between the simulated and measured ET values. Under deficit irrigation situations, some modifications should be made in the SALTMED model in order to increase reliability of simulation. Bu çalışmada Akdeniz iklim koşullarında damla yöntemiyle tatlı ve tuzlu su kullanılarak uygulanan farklı sulama stratejilerinin quinoa (Chenopodium quinoa Willd) bitkisinin vejetatif gelişimi ve verimiyle bitki kök bölgesindeki tuz birikimi üzerine etkileri araştırılmış; denemeden elde edilen bulgular SALTMED modeliyle kestirilen sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Araştırma 2009 yılında, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Deneme Alanında, Q-52 quinoa çeşidi kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada tatlı su (kanal suyu) ile tam sulama (FIF), %50 geleneksel kısıntılı sulama (DI), %50 yarı ıslatmalı sulama (PRD) ve tuzluluk düzeyi 5 dS/m olan tuzlu su ile tam sulama (FIS) konuları ele alınmıştır. Araştırmada Akdeniz iklim koşullarında quinoa bitkisinin geleneksel kısıntılı sulama veya yarı ıslatmalı PRD sulama uygulanarak tam sulamaya göre %50 daha az suyla yada tuzluluk düzeyi 5 dS/m olan tuzlu su ile sulanmasının istatistiksel olarak verimde azalmalara neden olmadığı saptanmıştır. SALTMED modelinin dane verimleri ve kuru madde verimlerini ölçülen değerlere oldukça yakın tahmin ettiği belirlenmiştir. Tam sulama (FIF ve FIS) konularında ölçülen ve kestirilen bitki su tüketimleri arasında iyi bir uyum olduğu belirlenirken kısıntılı sulama (DI ve PRD) konularında model ölçülen bitki su tüketimi değerlerinden farklı kestirimlerde bulunmuştur. Kısıntılı sulama koşullarında SALTMED modelinin daha güvenilir kestirimler yapabilmesi bakımından modelde bazı değişikliklerin yapılması önerilebilir.

TEZ8158 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 71-83) var. xi, 85 s. : rnk. res., çizelge ; 29 cm. This study was carried out to determine yield- water use relations of the King's Ruby table grape under traditional deficit irrigation and partial root zone drying on yield and yield components under Cukurova conditions. The research was carried out in 2009 at the experimental station of Horticulture Department of Faculty of Agriculture at Çukurova University in Adana, using King's Ruby table grape. In the study four different treatments were considered: Full irrigation (TS); conventional deficit drip irrigation (KS, 50%); partial root-zone drying (PRD, 50%); and non-irrigated control treatment. In this study, the highest grape yield was obtained from the PRD treatment. The irrigation treatments had signigficantly different effects on yields as determined by variance analysis. The highest water use efficiency was obtained in PRD as 28.37 kg/m3, the lowest water use efficiency was calculated in KS treantment as 13.62 kg/m3. According to the PRD application with water savings of 50% as compared to full irrigation while providing higher yields of vineyard irrigation might be a suitable strategy for irrigation has been shown. Bu çalışma Çukurova koşullarında kısmi kök kuruluğu (PRD) ve kısıntılı damla sulama programlarının King's Ruby sofralık üzüm çeşidinin verimine ve su kullanım randımanına etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2009 yılında, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Bağcılık Araştırma Alanında yer alan King's Ruby sofralık üzüm çeşiti üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada tam sulama (TS), %50 geleneksel kısıntılı damla sulama (KS), %50 yarı ıslatmalı damla sulama (PRD) ve sulanmayan kontrol konusu ele alınmıştır. Araştırmada en yüksek verim yarı ıslatmalı PRD sulama uygulanan konulardan elde edilmiş olup tam sulama, kısıntılı damla sulama ve sulanmayan konulardan elde edilen verim değerleri arasında ise istatistiksel olarak bir fark olduğu yapılan varyans analizi sonucunda belirlenmiştir. En yüksek su kullanım randımanı PRD konusunda 28.37 kg/m3 elde edilirken, en düşük su kullanım randımanı KS konusunda 13.62 kg/m3 olarak hesaplanmıştır. PRD uygulaması tam sulamaya göre sudan %50 tasarruf sağlarken daha yüksek verim vermesi bağ sulamasında uygun bir sulama stratejisi olabileceğini göstermiştir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2008BAP2.

TEZ8091 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 179-188) var. xiii, 189 s. : res., hrt., çizelge ; 29 cm. The goals of this study were to determine the pollution potential of the Erzin Plain (Hatay) groundwater (GW) as well as developing seasonal and annual vulnerability maps using GIS-based DRASTIC model. Various data sets for soil characteristics, geology, hydraulic conductivity, land use, precipitation, groundwater depth, and groundwater quality were collected and used as model input parameters as well as topographical maps. During August 2006, November 2006, February 2007, and May 2007 terms, GW depth was observed and water quality was assessed in terms of electrical conductivity (EC), nitrate concentration (NO3), and anions and cations. The water quality data were then evaluated through hydrogeochemical methods, and maps were developed with geostatistical methods for GW depth, EC, and NO3. Long term precipitation series were analyzed and appropriate probabilistic distribution models were determined through frequency analysis. Precipitation forecasts were also done for standard return periods (Tr=1.25, 2, 100 years). Seasonal, annual, and different probability GW vulnerability maps were developed. Land use map (LUM) for the research area was integrated into the GW vulnerability map and adjusted GW vulnerability (DDI) map was formed. Based on the DDI map, there was an increase in GW vulnerability level and distribution as compared to DI map. Piper ve Schoeller diagrams revealed that all wells except one within the study area were determined to be originating from the same geological formation. DI maps and EC levels were found to be in correlation. However, no correlation could be established between NO3 concentration and GW vulnerability areas. It was concluded that the probability DI maps developed based on precipitation data were more realistic in forecasting than the DI maps that considered average precipitation. Bu çalışma ile; Erzin Ovası (Hatay) yer altı suyu (YAS) kirlenme potansiyelinin Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı DRASTIC Modeli (DM) kullanılarak belirlenmesi, mevsimlik ve yıllık YAS hassasiyet (Dİ) haritalarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma alanı toprak verileri, jeolojik kesitleri, hidrolik iletkenlik verileri, yağış gözlemleri, YAS derinlikleri, topoğrafik haritaları, arazi kullanım verileri, YAS kalitesi gözlemleri ve analiz sonuçları materyal olarak kullanılmıştır. Ağustos 2006, Kasım 2006, Şubat 2007 ve Mayıs 2007 dönemlerinde YAS derinlikleri ölçülmüş; su örnekleri alınarak elektriksel iletkenlik (EC) değerleri ölçülmüş, nitrat (NO3) ve anyon-katyon analizleri yapılmıştır. Su kalitesi sonuçları hidrojeokimyasal yöntemler ile değerlendirilmiş; YAS derinliği, EC ve NO3 değişkenleri jeoistatistiksel yöntemlerle haritalanmıştır. Uzun yıllık yağış serilerine frekans analizleri yapılarak uygun olasılık dağılım modelleri saptanmış, standart yineleme yıllarına (Tr=1.25, 2, 100 yıl) ait yağış tahminleri yapılmıştır. Mevsimlik, yıllık ve farklı olasılıklı YAS hassasiyet haritaları geliştirilmiştir. YAS hassasiyet haritasına araştırma alanı arazi kullanım haritası (AKH) entegre edilmiş ve düzeltilmiş YAS hassasiyet haritası (DDİ) üretilmiştir. YAS hassasiyet derecesi ve yayılımının DDİ haritasında, Dİ haritasına göre arttığı saptanmıştır. Çalışma alanındaki bir kuyu hariç olmak üzere tüm kuyuların aynı jeolojik formasyondan kaynaklandığı Piper ve Schoeller diyagramları ile belirlenmiştir. Dİ haritaları ile EC değerleri uyumlu bulunmuş, ancak; NO3 konsantrasyonları ile YAS hassasiyet alanları arasında bir korelasyon elde edilememiştir. Yağış verilerine bağlı olasılıklı Dİ haritalarının, ortalama yağış verileri kullanılarak geliştirilen Dİ haritalarına göre daha gerçekçi olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2006D4.

TEZ7786 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 55-56) var. viii, 68 s. : res. ; 29 cm. In this study, aims at discovering the deficiencies of the tradiotonally constructed storehouses and planning new storehouses that will provide the best circumstances in order to keep the grains in good conditions by analyzing the current situations of the storehouses that are owned by farmers, cooperatives, trademen and TMO around Adana and its vicinity. Under the research, the humidity of the grains that are stored in different kinds of storehouses have been observed.The research has been made in the storehouses of the farmers and trademen in Ceyhan, Kozan and Karataş and grain depots of TMO in Adana.Almost all of the storehouses in this region have been constructed in tradionally ordinary type.According to the result of the research, the humidity in the grains stored at the storehouses that are constructed with respect to the technical rules is not changed much while the humidity in the tradionally constructed storehouses that are not suitible to the technical specifications has been observed to rise. Consequently, by technically appropriate planning and construction of the storehouses the degree of the humidity which is the most important factor that might negatively affect the grains in storehouses may be kept under control. Bu çalışma, Adana ili ve ilçelerindeki çiftçilerimizin, kooperatiflerin, tüccarların ve TMO'nun sahip olduğu hububat depolarının mevcut durumları incelenerek, önceden yapılmış depoların eksikleri ve yeni yapılacak depolarda ürünlerin en sağlıklı şekilde korunarak depolanabilmesi için inşa edilecek depoların ona göre planlanmasını amaçlamıştır. Araştırma kapsamında farklı yapıda depolarda depolanan mısırların, aylara göre nem oranları ölçülmüştür.Araştırma alanı Adana ili ve ilçelerinde yer almaktadır.Bölgedeki depoların tamamına yakın bir kısmı geleneksel adi depo tipinde yapılmıştır.Araştırma Ceyhan, Kozan ve Karataştaki çiftçilerimizin ve tüccarların; ayrıca TMO'nun Adanadaki hububat depolarında gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre bu depolarda depolanan hububat ürünlerinin ölçülen nem oranları ile teknik kurallara uygun olarak yapılan depolarda depolanan hububat ürünlerinin nem oranlarında fazla bir değişim olmadığı halde, inşaat kurallarına uygun yapılmayan depolarda depolanan hububat ürünlerinde ürüne zarar verecek şekilde nem oranlarında yükselme olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; depoların inşa edilmeden önce teknik olarak doğru planlanması ve inşaa edilmesi ile depoda hububata zarar verebilecek en önemli etken olan nem oranının, kontrol altında tutulabileceği belirlenmiştir.

Bu Araştırma Çukurova Bölgesinde damla yöntemiyle sulanan sofralık üzüm çeşitlerinde yaprak su potansiyeli değerlerini esas alarak en yüksek verimi ve kaliteyi sağlayacak optimum sulama programını oluşturmak amacıyla iki yıl süreyle (2008-2009) Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Bağcılık Araştırma alanında yer alan 12 yaşlı Italia ve Flame Seedless sofralık üzüm çeşitleri üzerinde bir çalışma yürütülmüştür. Çalışmada, dört farklı konu ele alınmıştır: Bunlar gün ortası yaprak su potansiyelinin üç farklı eşik değerine göre oluşturulan sulama konularıyla (I1: ?l = -1.0 MPa; I2: ?l = -1.3 MPa; I3: ?l = -1.6 MPa); ve sulanmayan tanık konudur (I4). Sulama konularının omca verimi üzerine etkileri çeşitlere ve yıllara göre farklı bulunmuştur. Genel olarak en düşük verim sulanmayan tanık konuda belirlenmiştir. Sulamanın verime, asma gelişimine ve şıra kalitesine etkisinde büyük farklar saptanmıştır. Farkların çevresel koşullar ve uygulanan sulama programının etkisi sonucunda ortaya çıktığı belirlenmiştir. Flame Seedless çeşidinin gün ortası yaprak su potansiyelinin ?l = -1.0 ile -1.3 MPa (-10 bar) arasında; Italia çeşidinin ise ?l = -1.3 MPa (-13 bar) değerinde sulanmasıyla en yüksek verim alınmıştır. Sulamalarda kök bölgesindeki eksik nemin tarla kapasitesine getirilmesi gerekmektedir. En yüksek su kullanma randımanı (WUE) genel olarak sulanmayan konuda elde edilirken sulama düzeyi arttıkça WUE azalmıştır. Sonuçlar ele alınan asma çeşitlerinin kısıntılı sulanması gerektiğini ve verim ile su kullanım randımanının maksimum kılınması için bunun gerekli olduğunu göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Yaprak su potansiyeli, sulama programlaması, damla sulama,su kullanma randımanı, asma. This research was conducted over two consecutive years (2008?2009) in the experimental vineyard of the Department of Horticulture at Cukurova University in Adana located in the Eastern Mediterranean Region of Turkey on 12 years old Italia and Flame Seedless varieties in order to determine the optimal timing of irrigation for high quality yield using mid-day leaf water potential values. In the study, for different treatments based on various threshold levels of leaf water potential, were considered: (I1: ?l = -1.0 MPa; I2: ?l = -1.3 MPa; I3: ?l = -1.6 MPa) and non-irrigated control treatment (I4). In general, lowest yields were obtained from the non-irrigated control treatment in the experimental years. The effect of irrigation treatments on yield, vine growth and juice quality differred among the varieties and years. The differences can be attributed to varying weather and soil water conditions occurred in the experimental years. Irrigation positively affected the yield in the varieties considered. Highest yields of Flame Seedless variet can be obtained when irrigated at leaf water potential value between -1.0 ? 1.3 MPa (-10 or -13 bar); on the other hand, highest yield in Italia variety can be obtained when irrigated at at leaf water potential value of -1.3 MPa (-13 bar). Highest water use efficiency (WUE) was obtained in non-irigated control treatment and WUE decreased with increasing irrigation amounts. The results revealed that grape varieties considered in the study should be deficit irrigated for higher yield and WUE.Key Words: Leaf water potential, irrigation programming, drip irrigation, water useefficiency, grapevine. 187

TEZ8000 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 51-56) var. vii, 57 s. : res. ; 29 cm. This study was carried out to analyse probable effects of climatic changes on cotton production and determine activiy reports in the future under Seyhan Plain conditions in 2010. In this study, 2006 year activity reports of DIMAS Project which has been applied on Research Field of the Agricultural Structures and Irrigation Department used to determine reaction of cotton crop to water and other development factors at present and estimate reactions in the future. Terch-Rams regional climate model results used to determine future climate and Cropgro crop simulation model ran within Dssat 4.0.2 in the future conditions and impacts of climatic changes on cotton crop has been estimated. Depends of the CO2 enrichment and temperature rising cotton yield has estimated %5 decreased and obtained 3.578 kg/ha. Biomass was obtained 13.979 kg/ha with increase of %8. Biomass decreased with temperature rising but increased with CO2 enrichment. Harvest index increased about %15. It was obtained that Cropgro Model is not suitable model for estimating leaf area index in Lower Seyhan Plain conditions. Plant height increased %27. In 2070-2079 years there will be no significantly (p

TEZ7284 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.75-80) var. ix, 81 s. : res. ; 29 cm. Crop water stress index (CWSI) method which is one of the plant based irrigation scheduling technique, has been used to determine irrigation timing however it provides no answer to the question of ""how much water apply"". To overcome of the shortcoming of this method, an approach to find a direct relationship between the fraction of available soil water depletion (fDEP) and crop water stres index (CWSI) was investigated. In this study, three different irrigation regimes (irrigating at 40%, 60% and 80% depletion of available soil water) were considered to test the abovementioned approach on the second crop corn under the Mediterranean climatic conditions. The results revealed that using relationship developed between theoretical CWSI and fDEP, soil water depletion in the root zone depth was determined. Thus, the amount of water to apply has been determined. Therefore, CWSI technique has been improved to indicate not only irrigation time but also provides the answer ""how much water to apply"". Bitkiye dayalı sulama programlama tekniklerinden olan bitki su stresi indeksi (CWSI) yöntemiyle son yıllara kadar yalnızca sulama zamanı belirlenebiliyor ancak ne kadar su uygulanması konusuna somut bir yanıt verilemiyordu. Yöntemin bu eksikliğini gidermek amacıyla yapılan bu çalışmada toprak profilindeki kullanılabilir suyun tüketilen yüzdesini (fDEP) doğrudan bitki su stresi indeksine (CWSI) ilişkilendiren bir yaklaşım incelenmiştir. Araştırmada üç farklı sulama konusu ele alınmış (kök bölgesindeki kullanılabilir suyun %40, 60 ve 80'i tüketildiğinde sulama yapılması) ve Çukurova koşullarında ikinci ürün mısır bitkisinde yukarıda değinilen yaklaşım uygulanmıştır. Kuramsal CWSI ile fDEP arasındaki ilişkiler belirlenerek sulamalar öncesi toprak profilinden tüketilen su miktarı kestirilmiş dolayısıyla sulamada uygulanacak sulama suyu miktarı da belirlenmiştir. Böylece, CWSI yöntemi hem sulama zamanını hem de ne kadar su uygulanması gerektiğini belirleyebilen bir yaklaşım haline dönüştürülmüştür. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2004D22

TEZ7529 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.167-175) var. xi, 206 s. : rnk.res. ; 29 cm. Animal barns are buildings which are built for protecting animals from unsuitable environmental conditions and for obtaining optimum production. Heat stress is a major problem for the broiler industry. Providing optimum temperature and relative humidity conditions in poultry house is important for creating an optimum environment for animals, thereby high production. In this study, temperature and relative humidity were measured by using data loggers in a broiler house which was built in Adana. The environment and the ventilation in poultry houses are examined from technical point of view and especially the evaporative cooling of poultry houses are focused on. The barn was evaluated in terms of environmental conditions using the measured data and compared with literature values. The optimum values used in the design of regional barns were determined by comparing the measured and literature values. The result of study conducted in Çukurova region showed that broiler houses with mechanical aeration and evaporative cooling had inappropriate environmental conditions, which directly affect broiler performances. For the region where the mean outside temperature and relative humidity in winter seasons are 13°C and 74% and summer seasons are 28°C and 77%, respectively. It is suggested that broiler houses should be designed by considering the extreme seasons and the mean outside temperatures and relative humidity should ranged between 13°C - 28°C and 75%, respectively. Hayvan barınakları, hayvanları olumsuz çevre koşullarından korumak ve en uygun verimi elde etmek için inşa edilen yapılardır. Sıcaklık stresi broiler yetiştiriciliğindeki en başlıca problemdir. Broiler barınaklarında uygun sıcaklık ve oransal nem koşullarını sağlamak, hayvanlara rahat bir yaşam ortamı elde etmek, yüksek verim alabilmek için önemlidir. Bu çalışmada; Adana ilinde inşa edilmiş olan bir broiler barınağında veri kaydediciler ile sıcaklık ve oransal nem ölçülerek kaydedilmiştir. Barınak içi çevre koşulları, havalandırma ve özellikle broiler barınaklarında evaporatif soğutma konusu teknik açıdan incelenmiştir. Elde edilen bu veriler kullanılarak mevcut barınak çevre koşulları yönünden irdelenmiş ve literatürde verilen değerlere göre uygunluğu araştırılmıştır. Sonuç olarak mevcut barınakta ölçülen bu veriler ile literatürdeki verilerin karşılaştırılması yapılarak yöre barınaklarının planlanmasında kullanılacak veriler belirlenmeye çalışılmıştır. Çukurova yöresinde yapılan çalışma sonucunda, mekanik ve evaporatif soğutma bulunan barınakta, broiler performansına doğrudan etkili olan uygun çevre koşullarının sağlanamadığı saptanmıştır. Ortalama dış ortam sıcaklığı ve oransal nemin kış mevsiminde 13°C ve %74, yaz mevsiminde 28°C ve %77 olduğu yörede, broiler barınaklarının kritik mevsimler dikkate alınarak projelenmesi ve proje kriteri olarak ortalama dış ortam sıcaklığının 13°C ve 28°C ve oransal nemin ise %77 alınması uygun görülmüştür. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2007D21

TEZ7423 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.37-40) var. vi, 41 s. : res. ; 29 cm. The purpose of this study is to determine the changing levels of Ammonia Formation in Poultry Houses and its Environmental Dissemination dependent on time. During spring and summer production period, the inside poultry tempetature and the outside poultry ammonia gas values are measured within the research. The research takes place at Mediterranean Region, which is located in warm climate zones.Therefore almost all of the poultry houses in the region is tunnel ventilation type and have evaporative air-cooling system in it. The research has been done in Cukurova University Faculty of Agriculture ,Research and Application farm. According to research results in this business, the ammonia gas is measured at the selected poultry house, for the spring production outside the poultry house , 2 ppm at a distance of 1m , 1 ppm at a distance of 5m ; summer production period is 3 ppm at a distance of 1m , 1ppm has been determined at a distance of 5m . As a result , by correct planning of ventilation systems in poultry houses, harmful gas level can be detect at reasonable levels. Bu calısma, kumes ortamında amonyak gazı olusumu ve cevreye yayılımının zamana bağlı olarak değisen duzeylerinin belirlenmesi amacına yonelik olarak yapılmıstır. Arastırma kapsamında secilen yumurtacı kumes de ilkbahar ve yaz uretim donemlerinde kumes dısı amonyak gazı değerleri ile kumes ici sıcaklık değerleri olculmustur. Arastırma alanı Akdeniz bolgesinde yani sıcak iklim kusağında yer almaktadır. Bu nedenle bolgedeki kumeslerin tamamına yakın kısmı tunel havalandırmalı tipte olup evaporatif serinletme sistemleri bulunmaktadır. Arastırma Cukurova Universitesi Ziraat Fakultesi Arastırma Uygulama Ciftliğinde gerceklestirilmistir. Arastırma sonuclarına gore bu isletmede secilen kumeste olculen amonyak gazı, ilkbahar uretim değeri kumes dısında kumese 1m uzaklıkta 2 ppm, 5m uzaklıkta 1 ppm; yaz uretim doneminde ise 1m uzaklıkta , 3 ppm 5m uzaklıkta , 1 ppm olarak belirlenmistir. Sonuc olarak, kumeslerde havalandırma sistemlerinin doğru olarak projelenmesi ve amenajmanı ile, zararlı gaz duzeylerinin uygun sekilde tutulabileceği belirlenmistir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2008YL29

ÖZDOKTORA TEZİÇUKUROVA KOŞULLARINDA AŞILI VE AŞISIZ KARPUZLARDA FARKLI SU DÜZEYLERİNİN BİTKİ GELİŞMESİ, VERİMVE KALİTE ÜZERİNE ETKİLERİSelçuk ÖZMENÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜTARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM DALIDanışman: Prof. Dr. Rıza KANBERYıl: 2009, Sayfa: 115Jüri: Prof. Dr. Rıza KANBERProf. Dr. Bülent ÖZEKİCİProf. Dr. Sermet ÖNDERProf. Dr. Nebahat SARIDoç. Dr. Mustafa ÜNLÜBu çalışma, 2006-2008 yılları arasında Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında yürütülmüştür.Araştırmada, Çukurova koşullarında su kısıntısı altında yetiştirilen karpuzda verim, bitki gelişimi ve meyve kalite özelliklerine aşılamanın etkileri araştırılmıştır. Denemede, farklı sulama (I100, tam sulama; I70, kısıntılı sulama; I50, tam kısıntılı sulama) ve aşı (aşılı, Crimson Tide+Jumbo-CTJ; kontrol, aşısız, Crimson Tide-CT) konuları ele alınmıştır. Çalışma, bölünmüş bloklar (Strip Block) deneme desenine göre, üç yinelenmeli olarak düzenlenmiştir. Konulara, bitkilerin tamamı kol atımında iken başlanmış, sulama suyu damla yöntemiyle haftada bir veya iki kez (3 ve 4 gün aralıklarla) yinelenerek, hasattan dört ile on bir gün öncesine kadar uygulanmıştır.Çalışmada, konulara göre, uygulanan sulama suyu (IW) ve bitki su tüketimleri (ET), sırasıyla, 135.9?413.5 mm (12?16 sulama) ve 311.3-520.6 mm arasında değişmiş; en yüksek IW ve mevsimlik ET ise, sırasıyla, 413.5 mm ve 520.6 mm ile CTJI100 konusundan 2006 yılında elde edilmiştir. Karpuz bitkisinde en yüksek ortalama aylık ET, 214.0 mm ile I100 konusunda mayıs ayında ölçülmüş; bu ayda ortalama çim kıyas bitki su tüketimi 163.1 mm olarak belirlenmiştir. Bitki katsayısı (Kc) değerlerinin; deneme yılları için, 1. gelişme, 3. gelişme ve 4. gelişme dönemlerinde, sırasıyla, 0.24-0.67, 0.87-1.66 ve 0.83-0.93 olarak değiştiği saptanmıştır. Sulama düzeyinin, verim, meyve kalitesi ve bitki gelişimine etkisinin önemsiz (p>0.05); aşılamanın verim ve bitki gelişimine etkisinin önemli (p?0.05) ve meyve kalite özelliklerine ise etkisinin çok az olduğu belirlenmiştir. Buna göre, en yüksek karpuz verimi, 2008 yılında, 16.90 kg/bitki ile I100 ve 19.32 kg/bitki ile CTJ konularından elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Damla Sulama, Bitki Su Tüketimi, Aşılı Karpuz, Bitki Gelişimi, Meyve Kalitesi ABSTRACTPh.D. THESISEFFECT OF DIFFERENT IRRIGATION LEVELS ONTO PLANT DEVELOPMENT, YIELD AND QUALITY OF GRAFTED AND NO GRAFTED WATERMELONS UNDER ÇUKUROVA CONDITIONSSelçuk ÖZMENDEPARTMENT OF AGRICULTURAL STRUCTURES AND IRRIGATION INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVASupervisor: Prof. Dr. Rıza KANBERYear: 2009, Pages: 115Jury: Prof. Dr. Rıza KANBERProf. Dr. Bülent ÖZEKİCİProf. Dr. Sermet ÖNDERProf. Dr. Nebahat SARIAssoc. Prof. Mustafa ÜNLÜThis study was conducted at the experimental field of the Department of Agricultural Structures and Irrigation, Faculty of Agriculture, University of Çukurova between 2006 and 2008.In this study, the effect of grafting on the yield, plant growing and fruit quality of watermelon which is grown using deficit irrigation approach was investigated under Çukurova conditions. In the experiment, different irrigation (I100, full irrigation; I70, deficit irrigation; I50, full deficit irrigation) and grafting (grafted, Crimson Tide+Jumbo-CTJ; control, no grafted, Crimson Tide-CT) treatments were used. The experiment was designed as Strip Block design with three replications. Irrigation was started during the branching development stage of watermelon plants using drip irrigation once or twice (3 and 4 days intervals) per week and, then terminated between four and eleven days before the harvest.In the experiment, irrigation water (IW) amount and seasonal evapotranspiration (ET) among treatments varied between 135.9-413.5 mm (12-16 events) and 311.3-520.6 mm, respectively. The highest IW with 413.5 mm and seasonal ET with 520.6 mm were obtained from CTJI100 in 2006. The highest monthly average ET was 214 mm for I100 in May; average reference ET was 163.1 mm in this month for watermelon. Crop coefficient (Kc) values for initial, mid-season and late-season stages ranged 0.24-0.67, 0.87-1.66 and 0.83-0.93, respectively. There was no significant effect (p>0.05) of irrigation level on yield, fruit quality and plant development. Grafting effected (p?0.05) significantly yield and development, but had little effect on fruit quality. The highest yields were obtained from I100 with 16.90 kg per plant and CTJ with 19.32 kg per plant in 2008.Keywords: Drip Irrigation, Evapotranspiration, Grafted Watermelon, Plant Development, Fruit Quality 128

TEZ7481 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.46-51) var. vii, 52 s. ; 29 cm. Trend analysis of hydrological variables due to global climate change has gained more importance today. The existence of trends in hydrological time series done with non-parametric Mann-Kendall Rank Correlation Test. In this study, in Turkey, statistical analysis is sufficient to allow the extent of at least 43 observations of evaporation stations to a maximum of 66 for April-October months of the total monthly evaporation data for statistical trends detected with the spatial Mann- Kendall Rank Correlation Test and for the 7 geographic regions of Turkey as a regional (1975-2006) developed a new Regional Average Mann-Kendall Ran Correlation Test statistics and trends are identified. As a result, Evaporation data indicates that on the spatial basis May, June, July, August and October months are generally seen as a trend to increase, furthermore in April and September decrease were determined. On Regional scale, the 7 geographic regions of Turkey, while an increase in the maximum upward trend, the Mediterranean, Southeast Anatolia and Central Anatolia region was found. Hidrolojik değişkenlerin gidiş analizi küresel iklim değişimi nedeniyle günümüzde daha fazla önem kazanmıştır. Hidrolojik zaman serilerindeki gidişin varlığı parametrik olmayan Mann-Kendall Sıra Korelasyon Testi ile yapılabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de bulunan, istatistiksel analize imkan verecek ölçüde yeterli olan en az 43, en fazla 66 adet buharlaşma gözlem istasyonlarına ait nisan-ekim aylarının aylık toplam buharlaşma verilerinin istatistiki anlamda eğilimlerinin Mann-Kendall Sıra Korelasyon testi ile noktasal olarak (1975-2006) ve Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesi için bölgesel olarak (1975-2006) yeni geliştirilmiş Bölgesel Ortalama Mann-Kendall Sıra Korelasyon testi istatistiği ile gidiş içerip içermediği belirlenmiştir. Sonuç olarak buharlaşma verilerinde noktasal ölçekte mayıs, haziran, temmuz, ağustos ve ekim aylarında genel olarak artma eğilimi görülürken; nisan ve eylül aylarının azalma eğiliminde olduğu belirlenmiştir. Bölgesel ölçekte ise, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinde artış söz konusu iken, en fazla artma eğiliminin, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgesi'nde olduğu bulunmuştur. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2008YL7

TEZ7254 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.87-101) var. x, 115 s. : rnk.res. ; 29 cm. Bu çalışma, 2007 yılında Diyarbakır koşullarında, drenaj tipi lizimetre benzeri tank kullanılarak, farklı tuz düzeylerine sahip sulama suyunun farklı pamuk çeşitlerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Denemede 4 farklı tuz düzeyi ( T0: 0.32 dS/m, T1: 5 dS/m, T2: 9 dS/m ve T3: 13 dS/m) ve 3 farklı pamuk çeşidi (P1: Berke, P2: Stonville-453 ve P3: Teks) kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, tüm çeşitlerde artan tuzluluk düzeyi kütlü pamuk verimini önemli düzeyde azaltmıştır. Berke çeşidinin tuzluluğa en dayanıklı çeşit olduğu tespit edilmiştir. Berke çeşidine göre diğer çeşitler kıyaslandığında Stonville-453 çeşidinde % 8.3, Teks çeşidinde ise % 23.1 verim azalışı meydana gelmiştir. Pamuk çeşitlerine göre, sulama suyu eşik değerleri, Berke: Ct=4.45, Stonville-453: Ct=4.32 ve Teks: Ct=3.72 olarak hesaplanmıştır. Toprak tuzluluk eşik değerleri ise Berke: Ct=6.58, Stonville-453: Ct=7.46 ve Teks: Ct=6.84 olarak bulunmuştur. Sulama suyu tuzluluğu 4.45 dS/m'ye kadar olan sulama suyunun kullanılması durumunda olabilecek verim kaybının önemli düzeyde olmayacağı tespit edilmiştir. This study was carried out to determine the effects of different salinity levels in irrigation water for some cotton varieties under Diyarbakır Province of Southeastern Anatolia Region in 2007. The experiments were realized in the metal containers like lyzimeter with drainage type. The treatments were 4 different salinity levels (T0: 0.32 dS/m, T1: 5 dS/m, T2: 9 dS/m ve T3: 13 dS/m) and 3 different cotton cultivars (P1: Berke, P2: Stonville-453 ve P3: Teks). According to the results, the levels of increasing salinity in irrigation water decreased the seed-cotton yield for all the cultivars. The least affected cultivar from the salinity was Berke. Compared to the cultivar of Berke, the seed-cotton yields of Stonville-453 and Teks were less 8.3 % and 23.1 %, respectively. The values of salinity threshold for irrigation water according to the cultivars of cotton were calculated as Ct=4.45 (Berke), Ct=4.32 (Stonville-453) and Ct=3.72 (Teks). The values of salinity threshold for soil were Ct=6.58 (Berke), Ct=7.46 (Stonville-453), Ct=6.84 (Teks). The results showed that there were no significantly loss seed-cotton yield when irrigation water salinity up to the values of 4.45 dS/m was used. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2007YL45

TEZ6656 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2008. Kaynakça (s.58-64) var. viii, 68 s. : rnk.res. ; 29 cm. This study was carried out to determine yield- water use relations of the second crop maize under traditional deficit irrigation and partial root zone drying on yield and yield components under Cukurova conditions in 2006. Experimental site is located at the Research Field of the Agricultural Structures and Irrigation Department on clay soils in Mutlu Soil series. Pioneer 3394 hybrid corn variety was used in this study. Irrigation water quantity based on cumulative evaporation from class A pan at 7 day irrigation interval was applied through drip system to full irrigation (TS-100) and deficit irrigation (KS-50) and PRD-100, PRD-75 and PRD-50. Full and traditional deficit irrigation treatments received 100 and 50 % of cumulative evaporation at 7 day interval. In PRD treatments 2 of the 4 laterals alternately provided irrigation water and PRD-100, PRD-75 and PRD-50 received 100, 75 and 50 % cumulative evaporation value, respectively. A total of 644 mm irrigation water was applied to TS-100 treatment, while KS-50 and PRD-100 treatment plots received 396 mm, PRD-75 received 333 mm and PRD-50 treatment received 271 mm of irrigation water. Bu çalışma, Çukurova koşullarında yarı ıslatmalı (PRD) ve kısıntılı sulama programlarının II. ürün mısır verimi ve su kullanma randımanı üzerine etkilerini belirlemek amacıyla 2006 yılında yapılmıştır. Araştırma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında killi Mutlu serisi topraklarında Pioneer-3394 mısır çeşidi kullanılarak yürütülmüştür. Denemede A sınıfı buharlaşma kabından 7 günlük sulama aralığındaki yığışımlı buharlaşma miktarları tam su %100 (TS-100), kısıntılı su %50 (KS-50), yarı ıslatmalı %100 (PRD-100), %75 (PRD-75), %50 (PRD-50) olarak damla sulama yöntemiyle uygulanmıştır. Tam su ve kısıntılı sulama konularına 7 günlük sulama aralığında A sınıfı buharlaşma kabından buharlaşan su miktarı sırasıyla %100 ve %50 olarak uygulanmıştır. Yarı ıslatmalı konularda ise laterallerin dönüşümlü olarak çalıştırılmasıyla 7 günlük sulama aralığında A sınıfı buharlaşma kabından buharlaşan su miktarının %100'ü , %75'i ve %50'si uygulanarak yürütülmüştür. Tam su alan konulara 644 mm, kısıntılı su ve PRD-100 konularına 396, PRD-75 konularına 333 mm ve PRD-50 konularına 271 mm su uygulanmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2006YL73

Mikro-havza su hasadı (MCWH) teknikleri, yüzey akış sularını biriktirerek, kurakalanlarda su stresinin etkilerini azaltabilir. Bu teknik arazi üzerinde bir değişikliği gerektirirve yersel yüzey akış sularını bitki yetiştirilen noktalarda biriktirerek aşağı doğru olan yüzeyakış miktarını azaltır. Ayrıca, bu teknik toprak ve su kayıpları üzerinde önemli etkilere sahipolup aynı zamanda vejetasyonun canlı kalmasına yardımcı olur. Bu çalışmada yıllık ortalamayağışı 110 mm olan bir alanda mikro-havza su hasadı (MCWH) tekniklerinin su, toprak vevejetasyon üzerine etkileri değerlendirilmiştir. Alanı 2.5 km2 olan küçük bir havzadayürütülen bu araştırmada otomatik iklim istasyonu, yüzey akış sensörleri, yüzey akışparselleri, mikro-havzada, oyuntuda ve havza düzeyinde yüzey akışı, sediment kayıplarınıölçmek için Gerlach aparatı gibi aygıtlar kullanılmıştır. Ayrıca, RUSLE2 Modeli sırtlararasında sediment taşınımını hesaplamak amacıyla kullanılmıştır.Araştırma sonuçları çalışmanın yapıldığı alanda düşen yağışların kuru tarımısürdürebilmek için yeterli olmadığını göstermiştir. Ancak, yüzey akışın oluşabilmesi için enaz 4 mm'lik bir yağışa gereksinim olduğu belirlenmiştir. Mikro-havza su hasadı tekniği ileyüzey akışın %5-80'nin mera alanlarının iyileştirilmesinde yararlı olabileceği kestirilmiştir.Mikro-havza ölçeğinde yıllık yüzey akış miktarı 200-400 m3 ha-1 arasında belirlenmiştir.Araştırmanın yapıldığı küçük havza bazında bu değer yarı yarıya azalmış, ancak tüm havzabazında ise 425 m3 ha-1 olmuştur. Yıllık sediment miktarı mikro-havza su hasadı tekniğiylekontrol konusuna göre 1.6 kat daha fazla bulunmuştur. Ancak, sırtlara ulaşan sedimentmiktarı toplam sediment kayıplarının 1/5'inden daha az olmuştur. Havza bazında yıllıksediment verimi oyuntu erozyonunu katkılarıyla 1.5 Mg ha-1 belirlenmiştir. Çalışmaalanında. Belirlenen ortalama sediment verimi başka alanlarda yapılan çalışmalardaki izinverilebilir toprak kayıplarından daha düşük bulunmuştur. Çalışmada mikro-havza su hasadıyapılarının ömürlerinin 20-30 yıl arasında olabileceği tahmin edilmiştir. Ayrıca, mikro-havzasu hasadı tekniğinin canlı çalı oranını kontrol parsellerindeki %5'e karşılık %70'e çıkardığıgözlenmiştir. Atriplex helimus çalısının çalışmada denemeye alınan diğer çalılara kıyasladaha fazla canlı kalma özelliğine sahip olduğu da ayrıca belirlenmiştir. Çalışma sonuçları,mikro-havza su hasadı uygulamasının yüzey akışı artırdığı ancak havza bazında yüzey akışaetkisinin fazla olmadığını göstermiştir.Anahtar kelimeler: Mikro-havza su hasadı, toprak kaybı, toprak suyu, çalı canlıkalma oranı Micro-catchment water harvesting (MCWH), by inducing and conserving surfacerunoff, can alleviate the water stresses in arid environments. It brings the changes in landsurface, concentrates local runoff at plant location and reduces the downstream flows. It hasserious implications on the water and soil losses as well as survival and growth of vegetativecover. This study evaluated the effects of the MCWH on the water, soil and vegetation in anarea with an annual rainfall about 110 mm. A small catchment of 2.5 km2 was equipped withweather station, runoff stage sensors, runoff plots, bridge frames and Gerlach troughs tomeasure runoff and sediment loss at micro-catchment, site/rill and catchment scales.RUSLE2 model was used to compute the sediment delivery across the ridges.The results revealed that the rainfall is too low to support rainfed agriculture, butwith 4 mm threshold value for runoff generation, the MCWH can capture a runoff between 5and 80% of incidental rainfall that can help in rehabilitation of the range. At microcatchmentscale, the annual runoff yield was between 200 and 400 m3 ha-1, which reduced toabout half at the site scale and increased to 425 m3 ha-1 at the catchment scale. Highcontribution of the upper catchment raised the runoff yield at catchment scale. The annualsediment yield was about 1.6 times higher with MCWH (1.2 Mg ha-1 yr-1) than the control(0.77 Mg ha-1 yr-1). However, the sediment delivery across the ridges was less than 1/5th ofthe sediment loss. At the catchment scale, the annual sediment yield was about 1.5 Mg ha-1,which was due to the contribution of gully erosion. On an average, the sediment yield in thestudy area was below the soil loss tolerance limits set by the different studies elsewhere. Thestudy estimated the effective life of the MCWH structures between 20 and 30 years. Itconcluded that the MCWH increased the shrub survival rate from less than 5% for control toabout 70% with MCWH. It has been found that Atriplex halimus recorded high survival andgrowth rates and found best suited for this area. The study showed that the MCWH inducedlocal runoff, but it did not affect the runoff yield at the catchment scale adversely.Keywords: Micro-catchment water harvesting, runoff, soil loss, soil-water, shrubsurvival and growth. 258

TEZ6221 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007. Kaynakça (s.85-92) var. xi, 119 s. : rnk. ; 29 cm. Doğu Akdeniz bölgesinde yürütülen bu araştırmada, bölgenin farklı yöntemlere göre soğuklama sürelerinin saptanması ve %50, %80 ve %95 olasılıklı soğuklama haritalarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Soğuklama değerleri, 26 adet meteoroloji gözlem istasyonunun uzun yıllar günlük saatlik sıcaklıkları, günlük maksimum ve minimum sıcaklık değerleri kullanılarak Aron, klasik ve soğuk birimi yöntemlerine göre geliştirilen bir bilgisayar programı yardımıyla hesaplanmıştır. Aron yöntemi ile Klasik yöntem arasındaki korelasyon incelenmiş ve haritalanarak alansal dağılımı elde edilmiş; Afşin meteoroloji istasyonu hariç çalışma alanının tamamında yüksek oranda benzerlik saptanmıştır (P=0.05). Yöntemlere göre saptanan soğuklama değerleri serilerinin frekans analizleri yapılmış, en uygun olasılık dağılım modelleri bulunmuştur. Kullanılan istasyonların çoğunun Gumbel ve log-normal dağılıma uyduğu belirlenmiştir. İstasyonların farklı yöntemlere göre soğuklama süreleri ve soğuklama değerleri %95, %80 ve %50 olasılık düzeylerinde tahmin edilmiştir. Olasılıklı soğuk süre değerlerinin haritaları çizilmiş ve alansal dağılımları belirlenmiş; haritalar yorumlanmıştır. Soğuklama değerlerinin kıyı kesimlerden iç kesimlere gidildikçe hızla arttığı saptanmıştır. Anamur, Silifke, Mersin, Karataş ve Yumurtalık'ın yörede soğuklama süreleri en kritik olan istasyonlar olduğu sonucuna varılmıştır. This study, conducted in the Eastern Mediterranean Region of Turkey, aimed at determining chilling durations in the region by using different chilling estimation methods and developing chilling maps at 50%, 80% and 95% probability levels. Long term yearly chilling durations for classic and Aron methods and chilling hour accumulations for chill unit method of 26 meteorological stations, located point-wisely in the study area, were calculated by running a computer program which has been developed for this purpose. Long-term hourly temperature and daily maximum and minimum temperature series of meteorological observation stations were utilized to obtain long term yearly chilling duration -as hours- and chilling accumulation -as chill units- series. The correlation between long-term series of Aron or so-called Costello and classic method was investigated and the correlation coefficient map was developed to obtain spatial distribution pattern of association. It was found that the association is statistically significant (P=0.05) over the study area, except for Afºin meteorological station. Frequency analyses of the series of chilling hours and chilling units -calculated for each station using the tree chilling estimation methods- were performed and the best fitted probability distribution functions were determined for each of tree chilling series at each station. It was found that the majority of stations utilized in the study fitted to Gumbel and log-normal frequency distributions. Chilling hours and chill units for 95%, 80% and 50% probability levels were estimated for tree different chilling estimation methods at each meteorological station. Probabilistic chilling-duration maps for each chilling estimation method were developed and spatial distribution patterns of chill units and chilling hours were determined over the study region, and interpreted thoroughly. It was found that chilling values are increasing too fast towards inner parts of the study area, viz. from the Mediterranean climatic zone to terrestrial climate. Anamur, Silifke, Mersin, Karataº and Yumurtalık meteorological stations and their nearby neighborhood were found to be the most critical places in terms of chilling durations in the region. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No

TEZ6812 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007. Kaynakça (s.39-43) var. vii, 44 s. : rnk.res. ; 29 cm. Bu çalışma, 2005 pamuk yetişme mevsiminde Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada, farklı sulama programları ve azot kapsamları altında pamuk bitkisinde yaprak su potansiyelinin (YSP) zaman boyutunda değişimi incelenmiştir. Çalışmada, sulama programlarına bağlı olarak farklı azot miktarlarını kapsayan üç değişik sistem oluşturulmuştur. Diğer sulamalar açık su yüzeyi buharlaşma kabından (class A pan) elde edilen yaklaşık birer haftalık yığışımlı buharlaşma değerlerinin % 100'nün I1 konusuna, %70'inin I2 konusuna ve %50 sinin I3 konusuna uygulanmasıyla gerçekleştirilmiştir. Sulama suyu ile birlikte konulara 40 ppm derişiminde azot uygulanmıştır. This study was carried out at the experimental field of the Department of Agricultural Structures and Irrigation, Faculty of Agriculture, University of Çukurova in 2005. In this study, variation of leaf water potential (LWP) has been checked in water potential versus to time of cotton plant at different irrigation schedules. In this study, 3 different systems have been formed due to irrigation schedule which includes various Nitrogen amounts. Other irrigations were performed due to every one week conglomerated evaporation results that obtained from open water surface evaporation pot (class A pan). %100 of cumulative evaporation results was applied to I1 treatment, %70 of cumulative evaporation results was applied to I2 treatment, %50 of cumulative evaporation results was applied to I3 treatment. 40 ppm Nitrogen has been applied with irrigation water. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2006YL32

TEZ6296 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007. Kaynakça (s.69-74) var. ix, 84 s. : rnk. ; 29 cm. The aim of this study is to determine the current structural situation, characteristics and problems of commercial plastic greenhouses found in Adana region and assess their compliance with the TSE standards. Since they form the 97% of the study area, we have selected Seyhan, Yüreğir, Ceyhan, Yumurtalık, and Karataş provinces. The companies were selected using purposeful sampling and a questionnaire was conducted regarding the greenhouse size, types and their cover materials. The current structures of the greenhouses and their construction types were analyzed through measurement done at the greenhouses, observations, photographs, and sketches. While 1,6% of the greenhouses studied were covered with glass, 98,4% of them were covered with plastic. 9,7% of the greenhouses were detached while 90,3% of them were attached. 62,9% of the greenhouses have not been built based on a project. 51,6% of the producers have the foremen in the vicinity build their greenhouses. In 74,2% of the greenhouses the main building material was steel. In order to render the glass and plastic covered greenhouses to comply with the TSE standards we have tried to help the producers with the sample projects drawn using Autocad. Bu çalışma, Adana ilindeki seraların yapısal yönden mevcut durumunu, yapısal özelliklerini ve T.S.E standartlarına uygunluğunu belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma alanı olarak, sera potansiyelinin %97'sini temsil etmesi nedeniyle, Seyhan, Yüreğir, Ceyhan, Yumurtalık ve Karataş ilçeleri seçilmiştir. Araştırma yöresindeki işletmelerin sera alanları, tipleri ve örtü malzemeleriyle ilgili bilgiler yapılan anket çalışmalarıyla, incelenecek işletmeler ise gayeli örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Seraların mevcut durumdaki yapım tekniği ile kuruluşundaki konstrüksiyon şekli ve özellikleri seralarda yapılan ölçme, kroki, gözlem ve fotoğraflarla belirlenmiştir. İncelenen seraların %1,6'sı cam, %98,4'ü ise plastik örtü malzemesi ile kaplıdır. Seraların %9,7'si teksel sera, %90,3 'ü ise blok sera şeklindedir. Araştırma yapılan seraların %62,9'unda projesiz imalat görülmektedir. Yetiştiricilerin %51,6'sı serasını çevrede imalat yapan ustalara kurdurmaktadır. İşletmelerin %74,2'sinde ana taşıyıcı malzeme olarak çelik kullanılmıştır. Sonuçta cam ve plastik örtülü seraların T.S.E standartlarına uygun ve teknik yönden uygulanabilir projeler haline getirilmesi için, örnek sera planları AutoCad paket programı ile çizilerek yöredeki üreticilere ışık tutulması amaçlanmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2006YL53

Jüri : Prof. Dr. Cevat KIRDA: Doç. Dr. Sevilay TOPÇU: Prof. Dr. Ahmet Can ÜLGER: Prof. Dr. Cafer GENÇOĞLAN: Prof. Dr. Mahmut ÇETİNBu araştırma, üç sulama programı altında beş mısır çeşidinin verim tepkilerinibelirlemek amacıyla bir tarla çalışması olarak yapılmıştır. Araştırma, ÇukurovaÜniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında2004 ve 2005 yetişme mevsiminde yürütülmüştür. Araştırmada: (1) Tam sulama(TS), A-Sınıfı buharlaşma kabına göre hesaplanan, bitkinin gereksindiği sudan kısıntıyapılmaksızın uygulanan kontrol konusu; (2) Yarı ıslatmalı sulama (YIS), TSkonusuna uygulanan su miktarının %65'inin her sulamada ardışık olarak köklerin biryarısını ıslatacak şekilde uygulanan sulama konusu ve (3) Geleneksel kısıntılı sulama(KS), TS konusuna uygulanan su miktarının %65'inin bitki köklerinin her iki tarafınauygulandığı geleneksel kısıntılı sulama konusu olmak üzere üç sulama konusu elealınmıştır. Bitki materyali olarak P.31.G.98, P.3394, Rx:9292, Tector ve Tietar mısırçeşitleri kullanılmıştır. Araştırma dört yinelemeli olarak bölünmüş parseller denemedeseninde kurulmuş ve sulama uygulamaları damla sulama yöntemiyle yapılmıştır.Sulama uygulamaları haftada bir olacak şekilde planlanmıştır. Araştırmanın her ikiyılında dokuz sulama uygulaması gerçekleşmiş ve toprak su içeriği değişiminötronmetre ile izlenmiştir. Sulama mevsimi boyunca bitki boyu, yaprak alanindeksi, kuru madde üretimi, kök yoğunluğu, yaprak su potansiyeli ölçümleri vb.gözlemler yapılmıştır. Hasatta, verim ve verim parametreleri değerlendirilmiştir.Araştırma süresince gerçekleştirilen gözlem ve ölçümleri sonucunda, mısırçeşitlerinin sulama programlarına gösterdikleri tepkilerde farklılıklar saptanmıştır.Araştırma sonuçlarına göre; sulama suyunun kıt veya pahalı olduğu koşullarda mısırbitkisi için, kısıntılı sulama uygulamasının YIS tekniği ile yapılması ve Tector veyaTietar çeşitlerinden birinin kullanılmasıyla verim avantajının elde edilebileceğibelirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Mısır, kısıntılı sulama, kök yoğunluğu, su kullanım randımanı,yaprak su potansiyeliI Jury : Prof. Dr. Cevat KIRDA: Assoc. Prof. Dr. Sevilay TOPÇU: Prof. Dr. Ahmet Can ÜLGER: Prof. Dr. Cafer GENÇOĞLAN: Prof. Dr. Mahmut ÇETİNIn this work, yield response of five maize genotypes to three differentirrigation treatments was investigated. The field study was carried out inDepartmental Research Field of Agricultural Structures and Irrigation Department, atCukurova University, Faculty of Agriculture, Adana, during 2004 to 2005. Threeirrigation treatments were included: (1) FULL irrigation (TS), the control treatmentwhere irrigation water equivalent to Class-A pan evaporation was applied; (2) Partialroot-zone irrigation (YIS) where 65% of water applied to TS was applied in everyother furrow and thus wetting only one half of the root-zone which will be alternatedin subsequent irrigations; (3) Conventional deficit irrigation (KS) where again 65%of water applied to TS was applied in every furrow, as was the case for TS treatment.The maize genotypes tested were P.31.G.98, P.3394, Rx:9292, Tector and Tietar.Completely Randomized Block experimental design with four replicates was used.The irrigation treatments were implemented with drip irrigation method. During twoyears of the study, nine irrigations took place and soil water status in plant root zonewas monitored with neutron water gauge. Plant height, leaf area index, dry matterproduction, plant root density, leaf water potential and other measurements werecarried out during each growing season. Grain yield production and other yieldattributes at harvest were recorded. Response of maize genotypes to differentirrigation treatments were different as evaluated with yield data and other plantparameters. The results showed that the genotypes Tector and Tietar could givesignificant yield advantage among the tested genotypes if and when irrigated withpartial root-zone irrigation technique in areas of water scarcity.Key Words: Maize, deficit irrigation, root density, water use efficiency, leaf waterpotential,II 139