Search

The city of Istanbul is constantly exposed to air pollution due to its high population, heavy traffic — sea and air transport — and urban industry. This study basically aims to determine the recent level of airborne heavy metals, using lichen biomonitoring method. The cosmopolitan foliose lichen Xanthoria parietina growing abundantly on trees was sampled from 16 urban green spaces in 8 districts on the Anatolian side of Istanbul. Multi-element analysis by ICP-MS was applied to measure the accumulation of 10 potentially toxic trace elements in lichen samples. Spatial distributions of element levels in the air in the sampling areas are shown by mapping. According to the analysis data, the sequence of element deposition levels in lichen samples was as follows; Al > Fe > Mn > Zn > Cr > Cu > Pb > V > Ni > As. Most of the measured atmospheric element amounts yielded results much higher than the reference material in all areas. It was detected that the highest pollution in terms of Al, Cu, Fe, Mn, and Ni elements was in Elmasburnu Nature Park area in Beykoz district, which is a touristic place by the sea. Changes in the city’s air quality over the years have been evaluated by comparing element levels in these locations in a previous biomonitoring study and some differences were found. The resulting data is valuable for periodic monitoring of toxic elements in the air, for determining causes of air pollution, and for taking precautions.

Günümüzde artan çevre sorunları nedeniyle günlük hayatımızda çevreyle ilgili konularda kullanılan terimler de artmıştır. Çevre kirlenmesinin sebep olduğu küresel ısınma ve iklim değişikliği günümüzün en önemli başlığı haline gelmiştir. Çevre konuları üzerine toplumsal farkındalık oluşturulması ve doğru bilginin yayılması önem kazanmıştır. Anket (sormaca) tekniği ile yapılan bu çalışma, seçilen bazı terimler aracılığıyla kişilerin çevresel konular hakkındaki farkındalığını ortaya koymak amacıyla planlanmıştır. Bu terimlerin bilinme düzeyinin ölçülmesi ve terim hakkındaki bilginin hangi kaynaklardan alınmış olduğunun tespit edilmesine yönelik olarak elektronik ortamda gerçekleştirilen bir anket hazırlanmıştır. Geniş anlamda çevre bilimlerinde sıklıkla kullanılan 50 adet Türkçe terim için; bilinirlik düzeyi ve bilgi kaynakları seçenekler halinde sorulmuştur. İnternet üzerinden çevrimiçi uygulama yöntemiyle Türkiye genelinde çeşitli illerden 500 kişinin katılımı sağlanmıştır. Sonuçlar tüm katılımcıların yanıtları göz önüne alınarak istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Toplumdaki bilinirlik düzeyi en yüksek terimlerin “açıklayacak kadar bilgim var” seçeneğine göre, fotosentez, erozyon ve küresel ısınma; bilinme düzeyi en az olan terimlerin ise “hiç rastlamadım” seçeneğine göre ötrofikasyon, antropojenik ve pasif bina olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte katılımcıların bilgi edinme kaynakları arasında, en çok kullandığı bilimsel makale/kitap, en az ise gazete/dergi olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın gelecek nesillerin çevresel farkındalık kazanmasına, çevre terimlerinin bilinirliğinin artırılmasına ve bilgilendirici kaynakların doğru biçimde kullanılmasına katkısı olacaktır., Due to the increasing environmental problems, terms used in environmental issues in our daily life have also increased. Global warming and climate change caused by environmental pollution has become the most important topic of our day. Creating social awareness on environmental issues and spreading correct information has gained importance. This study, carried out with questionnaire (questioning) technique, was planned to reveal the awareness of people about environmental issues through some selected terms. An electronic questionnaire was prepared to measure the level of knowledge of these terms and to determine from which sources the information about the term was obtained. For 50 Turkish terms commonly used in environmental sciences in a broad sense; the level of awareness and information sources were asked in options. Turkey via the Internet through online application method is provided for the participation of 500 people from various provinces throughout the country. The results were evaluated statistically, taking into account the responses of all participants. According to the option “I have enough information to explain” the terms with the highest level of awareness in the society, photosynthesis, erosion and global warming while the terms with the least level of awareness were eutrophication, anthropogenic and passive building according to the option “I have never encountered”. In addition, the most used information source by the participants was determined as scientific articles/books and the least used newspaper/magazine source. This study will contribute to the future generations to gain environmental awareness, to increase the awareness of environmental terms, and to the correct use of informative resources.

Ülkemizin önemli biyolojik zenginliklerinden biri olan likenler hakkında yapılan araştırmalar giderek artmaktadır. Hemen hemen bütün illerden kaydedilen yaklaşık 2000 liken türü yakın tarihte Türkiye likenleri listesi olarak yayınlanmıştır. Türkiye’de likenleri konu alan yayınlar, çok sayıdaki sistematik-floristik çalışmaların yanı sıra, kimyasal, ekolojik vb. gibi farklı amaçlarla yapılan araştırmaları da içermektedir. Bu çalışmada, doğası ve konumu nedeniyle zengin biyolojik çeşitliliğe sahip olan İstanbul ilinin liken çeşitliliği bakımından değerlendirilmesi ve gelecekteki çalışmalar için önbilgi sağlanması amaçlanmıştır. Dünyanın önde gelen kozmopolit metropollerinden biri olan İstanbul'da doğal olarak yayılış gösteren likenler hakkında bugüne kadarki yazılı kaynaklar incelenerek derlenen bilgiler mekânsal ve sayısal veri olarak sunulmuştur. Buna göre İstanbul’dan ilk liken çalışması 1852’de yapılmış ve yıllar sonra İstanbul Adalarının likenlerini konu alan yüksek lisans tez çalışmamız ile yeniden başlamıştır. İstanbul likenleriyle ilgili tüm konularda bugüne kadar toplam yayın sayısı 36 ve liken tür kaydı 1000 civarındadır. Küresel iklim değişikliği, hava kirliliği ve nüfus artışı nedeniyle her geçen gün olumsuz çevresel etmenlere maruz kalan İstanbul’da var olan liken verilerinin sürdürülebilir olması önem arz etmektedir.

Although sulfur dioxide concentration decreased in recent years caused by the discouragement of fossil fuel, pollutants in the atmosphere still forming a considerable threat to human health, and it should be followed and taken constant and serious precautions about causing resources. Instantaneous or ongoing air pollution levels can be measured in various ways, directly or indirectly. In this study, to determine air quality (in terms of quantities and impacts of pollutants such as sulfur dioxide, heavy metals, radionuclides), how to benefit the lichens featuring bioindicators and biomonitors, which methods are applied, the advantages and disadvantages of biological methods, past to present studies on this subject in the world, the assessment of the relevant literature and the reliability of the obtained results were taken from a broad perspective. In addition, the text covers various complementary information on the subject such as environmental and anthropogenic factors which are effective on pollution sensitivity of lichens, adverse effects of pollution on lichen structure, metal uptake mechanism in lichen thallus and comparative analysis of data relating to changes in parameters in vitality of lichens. This review will be a guiding source for air quality biomonitoring with lichens today and creation of protection strategies.

A list of 75 lichen taxa is reported from Gürgendağı Mountain located to the north of Kazdağı (Ida Mountain), in Çanakkale province. Among the identified taxa, 41 taxa are epiphytic, 26 saxicolous and 8 terricolous. All of the taxa are new records for the area. Nineteen taxa are new for the province.

In the present study, some lichen samples collected by the author on several substrata in one-day field study during the second annual field trip of the Turkish Lichenological Association in 2004 in Giresun city were determined. A list of 36 lichen taxa reported, among which only two are saxicolous, 34 are epiphytic taxa. Of these, six taxa are new records for the province of Giresun., Bu çalışmada Türk Liken Topluluğunun 2004’de Giresun’da düzenlediği 2. yıllık araştırma gezisi sırasında bir günlük arazi çalışması sonucunda yazar tarafından çeşitli substratlar üzerinden toplanmış bazı liken örnekleri değerlendirilmiştir. Sadece iki takson saksikol, diğer 34 takson epifitik olmak üzere 36 taksonluk liken listesi rapor edilmiştir. Bunlardan altı takson Giresun ili için yeni kayıttır.

Feldspat flotasyon tesislerine beslenen toplam malzemenin yaklaşık % 15'i 38 mikron altı ince tanelerden (şlam) oluşmaktadır. Bu taneler mevcut ticari zenginleştirme yöntemlerinin yetersizliği nedeniyle değerlendirilemeyip atılmaktadır. Atılan taneler içerisindeki değerli minerallerin kazanılması ise çevresel ve ekonomik fayda sağlayacaktır. Bu çalışma, ince tanelerin zenginleştirilmesinde başarılı bir şekilde kullanılan jameson flotasyon hücresi ile feldspat şlam örneğinden Fe ve Ti içeren mineralleri uzaklaştırmak suretiyle seramik sanayinde kullanılabilecek standartlarda Na-feldspat üreterek, ekonomik ve çevresel kazanç sağlamayı hedeflemiştir. Çalışmalarda daha stabil flotasyon ortamına sahip kolon flotasyonu ile de çalışmalar yapılmış olup, jameson flotasyon hücresinden elde edilen sonuçlarla mukayese yapılmıştır. Jameson flotasyon deneyleri katyonik (G-TAP) ve anyonik (BD-15) toplayıcı reaktifleri kullanılmak suretiyle geleneksel ve ters flotasyon teknikleri uygulanarak gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmalarda dekantasyon işlemi ile sodyum hegza metafosfat , sodyum silikat ve nişasta gibi dispersant, canlandırıcı ve bastırıcıların seçimliliğe etkisi araştırılmıştır. Cevher içerisinde bulunan Fe ve Ti minerallerinin farklı fizikokimyasal özelliklere sahip olması tek aşamada flotasyonun yetersiz olduğunu göstermiştir. Bu nedenle flotasyon deneyleri iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada bazik pH'da 1000gr/ton BD-15 kullanarak % 0,71 Fe, % 0,35 Ti içeren şlamdan demir ve titan mineralleri uzaklaştırılarak, %0,24 Fe ve %0,34 Ti olan tek kademede kaba konsantre elde edilmiştir. Bu ürün daha sonra kademeli olarak pH 2.5-3 te G-TAP ile flotasyona tabi tutulmuştur. Fe bağlı silikatlar (biyotit) I. Kademede yüzen, diğer demir ve titan mineralleri de batan ürün olarak uzaklaştırılmıştır. Geriye kalan ara kademler birleştirildiğinde seramik sanayinde kullanılabilir kalitede Fe+Ti % 0,18 olan ürün % 50 Na kazanma verimi ile elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler : Anyonik ve katyonik kolektörler, Şlam flotasyonu. Approximately 15 % of total material which is fed to the feldspar flotation plants, contains thin grains under 38 micron. That grains are not evaulated and is discarded due to lack of commercially available processing methods. Valuable minerals in the grains taken the environmental and economic benefits will be gained. This study examines processing of thin grains successfully used in Jameson flotation cells with slam feldspar samples containing the Fe and Ti minerals by far away that can be used in ceramic industry standard by producing Na-feldspar, economic and environmental aims to benefit. Working with a more stable environment flotation studies have been made with column flotation and compared with the results obtained from Jameson flotation cells were made. Jameson flotation experiments are carried out on the condition of using cationic (G-TAP) and (BD-15) anionic collector reactive by applying traditional and reverse flotation techniques. Experimental studies the dekantasyon process with sodium hegaz metafosfat, dispersant such as sodium silicate and starch, crispy and suppression effects were investigated on selection. That Fe and Ti minerals which are available in the roe have different physicochemical features shows that flotation is not enough at the first stage. Therefore, flotation experiments are carried out gradually at two stages. At the first stage, first level 0,21 % Fe and 0,28 % Ti is obtained by removing iron and titanium from the slime including 0,71 % Fe , 0,35 % Ti by using BD-15 in pH 1000g/t. This product is exposed to G-TAP and flotation gradually in pH 2.5-3. Silicates dependent Fe (biotite) in I.Level are floated , the other iron and titanium minerals have been removed as the flopped product. The remaining interval levels are combined can be used in the ceramic industry with quality products at Fe + Ti 0,18 % , 50 % Na efficiency gain has been obtained.Keywords : Anionic and cationic collectors, Flotation of slime, 62

109 epiphytic lichen taxa are reported for the first time from Şerif Yüksel Research Forest in the province of Bolu in Turkey, 38 of which are new for the province and 5 are new to Turkey.

191 ÖZET Araştırma bölgesi olarak seçilen Abant Tabiat parkı ve çevresinden, bölgenin florasını belirlemek ve tanıtmak amacıyla, dokuz farklı lokaliteden, 1.1.1997-4.6.1999 tarihleri arasında toplanan liken örneklerinin tayinleri yapılmıştır. Özellikle cins tayini için önemli olan askosporlar mikroskopta incelenerek farklı spor örnekleri fotoğrafları ve çizimleri ile gösterilmiştir. Çalışmada 31 familyadan 58 cinse ait 150 tür (154 takson) tespit edilmiştir. Likenlerin cins tayin anahtarı, taksonların tayin anahtarları, deskripsiyonları, araştırma alanındaki yayılışları, toplandıkları substratın özellikleri, Türkiye'deki yayılışları, dünyadaki yayılış alanları ve habitatları ile birlikte renkli fotoğrafları verilmiştir. Araştırma bölgesi için 147 tür (151 takson); Türkiye liken florası için ise 15 tür ve 1 varyete yeni kayıttır. Tespit edilen türlerin sayıca zenginliği, çeşitliliği ve hava kirliliğine karşı en duyarlı olan türlerin çok sağlıklı olarak bulunması Abant bölgesinde araştırmaya başlamadan önceki izlenimleri doğrular niteliktedir. Sonuç olarak, bitkiler arasında kirliliğe karşı en duyarlı grup olan `likenler`in bölgedeki zengin florası Abant Yöresinin hava temizliğinin biyolojik ispatı olmuştur. SUMMARY The lichen specimens collected from nine localities in the research area between the dates January 1 1997 and June 4 1999, were used to determine and represent the lichen flora of Abant Natural Park and its surroundings. The ascospores, which are particularly important for genus identification, were investigated microscopically, and different types of the spores were indicated by photographs and drawings. 150 species (154 taxa) belong to 58 genera from 31 families were identified. Keys to genera and species, their descriptions, distrubutions in the research area, in Turkey and in the world with their habitats, and colored photographs of the species were given. 147 species (151 taxa) were newly recorded for the research area. Also 15 species and 1 variety are new records for Turkish Lichen Flora. Richness and diversity of the species, and their healthy appearances, even for the most sensitive ones, confirmed the earlier impressions about Abant region. As a conclusion, the lichens which are the most sensitive group of plants in general, become the living indicators of the fresh air in Abant region with a rich lichen flora. 191 ÖZET Araştırma bölgesi olarak seçilen Abant Tabiat parkı ve çevresinden, bölgenin florasını belirlemek ve tanıtmak amacıyla, dokuz farklı lokaliteden, 1.1.1997-4.6.1999 tarihleri arasında toplanan liken örneklerinin tayinleri yapılmıştır. Özellikle cins tayini için önemli olan askosporlar mikroskopta incelenerek farklı spor örnekleri fotoğrafları ve çizimleri ile gösterilmiştir. Çalışmada 31 familyadan 58 cinse ait 150 tür (154 takson) tespit edilmiştir. Likenlerin cins tayin anahtarı, taksonların tayin anahtarları, deskripsiyonları, araştırma alanındaki yayılışları, toplandıkları substratın özellikleri, Türkiye'deki yayılışları, dünyadaki yayılış alanları ve habitatları ile birlikte renkli fotoğrafları verilmiştir. Araştırma bölgesi için 147 tür (151 takson); Türkiye liken florası için ise 15 tür ve 1 varyete yeni kayıttır. Tespit edilen türlerin sayıca zenginliği, çeşitliliği ve hava kirliliğine karşı en duyarlı olan türlerin çok sağlıklı olarak bulunması Abant bölgesinde araştırmaya başlamadan önceki izlenimleri doğrular niteliktedir. Sonuç olarak, bitkiler arasında kirliliğe karşı en duyarlı grup olan `likenler`in bölgedeki zengin florası Abant Yöresinin hava temizliğinin biyolojik ispatı olmuştur. SUMMARY The lichen specimens collected from nine localities in the research area between the dates January 1 1997 and June 4 1999, were used to determine and represent the lichen flora of Abant Natural Park and its surroundings. The ascospores, which are particularly important for genus identification, were investigated microscopically, and different types of the spores were indicated by photographs and drawings. 150 species (154 taxa) belong to 58 genera from 31 families were identified. Keys to genera and species, their descriptions, distrubutions in the research area, in Turkey and in the world with their habitats, and colored photographs of the species were given. 147 species (151 taxa) were newly recorded for the research area. Also 15 species and 1 variety are new records for Turkish Lichen Flora. Richness and diversity of the species, and their healthy appearances, even for the most sensitive ones, confirmed the earlier impressions about Abant region. As a conclusion, the lichens which are the most sensitive group of plants in general, become the living indicators of the fresh air in Abant region with a rich lichen flora. 209

91 6. ÖZET Bu çalışmada İstanbul Adalarında (Kınalıada, Burgazada, Heybeliada, Büyükada) 25 farklı istasyondan, 15 Haziran-9 Eylül tarihleri arasında toplanan liken örnekleri incelenerek stereomikroskopta fotoğrafları çekilmiş; kimyasal reaksiyonları, sporları ve morfolojik özellikleri dikkate alınarak tayinleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda tespit edilen 27 cinse ait 64 türün deskripsiyonlan, habitatlan, çalışma alanındaki yayılışları Türkiye' deki yayılışları verilmiştir. Bu türlerden Ephebe, Collema ve Leptogium cinslerine ait türler bir mavi-yeşil alg içerirken, diğer türlerin tamamında bir yeşil alg bileşeni bulunmaktadır. Ayrıca bütün türlerde mantar bileşeni askuslu mantarlar (Ascomycetes) grubundandır. Bulunan türlerin % 84.3 ünün kayalar, % 23.4 ünün ağaç kabuklan, 21.9 unun ise toprak üzerinde geliştiği görülmüştür. Toplanan türlerin çoğunluğunun silisli kayaları tercih ettiği gözlenmiş, bunun da bitki örtüsünde Kızılcam dışmda, değişik ağaç türlerinin bulunmamasına bağlı olduğu düşünülmüştür. Bölgedeki tür çeşitliliği ve özellikle kayalardaki türlerin zenginliği ve bol miktarda yayılışı, hava kirliliği sorunu olmadığının başka bir işaretidir. Bulunan 64 türden 16 tanesinin Türkiye için yeni kayıt olduğu, ayrıca 58 türün de çalışma bölgesi için ilk kez kaydedildiği saptanmıştır. 92 7. SUMMARY In this study, lichens were collected from 25 different stations in the Istanbul Islands (Kınalı, Burgaz, Heybeli, Büyükada) between the dates 15 June- 9 September 1995 and the pictures were taken under stereomicroscope. They were identified by observing their chemical reactions, features of ascospors and morphological properties. At the end of the study, 64 identified species that are belong to 27 genera are given with descriptions, habitats and distributions in the research area and Turkey in general. From these species, 3 species which are belong to the genera Ephebe, Collema and Leptogium have a blue-green photobiont while all the others have a green algal partner. In addition, fungal simbionts of the whole species are from the class of Ascomycetes. It's observed that, 84.3 % of the collected species grow on rocks, 23.4 % on barks of trees, and 21.9 % on soil. Most of the collected species prefers silicious rocks and its reason is thought to be dependent on the plant cover of the Islands which doesn't have various species but mostly Pinus brutia. Variation of species in the research area and especially the richness, abundance and healthy appearance of the species on rocks, is another signal where there is no severe problem of air pollution at all. It is figured that, 16 species from the 64 identified species are new records for Turkey, also 58 of the species are recorded for the first time in the study area. 120

In this study, a list of 35 lichen taxa is reported from İğneada located in the Thrace region of Turkey in the province of Kırklaereli. Among the identified taxa, 32 are epiphytic lichens collected on a variety of 11 tree species and 3 are terricolous. Arthonia anombrophila Coppins & P.James is a new record for Turkish lichen mycota and 13 lichen taxa are new for Kırklareli province, Bu çalışmada Türkiye’nin Trakya bölgesinde yer alan Kırklareli iline bağlı İğneada’dan kaydedilen 35 liken türünün listesi rapor edilmiştir. Tespit edilen türlerden 32 tanesi çeşitli 11 ağaç türlerinin kabukları üzerinden, 3 tanesi ise toprak üzerinden toplanmıştır. Arthonia anombrophila Coppins & P.James Türk liken mikotası için yeni bir kayıt olup 13 liken taksonu ise Kırklareli ilinden ilk defa kaydedilmiştir

Lichens are symbiotic organisms which have been used in food, dye, medicine, cosmetics, decoration, leather industry, etc. in all over the world. Although there are researchs on natural dyeing feature of lichens in the world, ethnobotanical use were not reported in our country. In this study, using mordant or without mordant natural dyeing techniques are investigated on some lichens species Cladonia convoluta, Xanthoria parietina, Ramalina fastigiata, Pleurosticta acetabulum, Xanthoparmelia pulla, Xanthoparmelia somloensis, Ramalina farinacea, Pseudevernia furfuracea, Hypogymnia physodes collected from Ayvacık Çanakkale and İvrindi Balıkesir regions. Alum KAl SO4 2.12H2O is used as mordant. During dyeing procedures, 2.5 number-metric wool fibre is used. As a result of dying, it is observed that these lichen spacies give colour in an interval from dirty yellow to red-brown to wool yarns, Likenler; dünya genelinde gıda, boya, ilaç, kozmetik, dekorasyon, deri sanayii vb. alanlarda sıklıkla kullanılan simbiyotik canlılardır. Dünyada likenler üzerine yapılmış doğal boya çalışmaları bulunmasına rağmen ülkemizde etnobotanik kullanımına rastlanılmamıştır. Bu çalışmada Ayvacık Çanakkale ve İvrindi Balıkesir yöresinden toplanan bazı liken türleri Cladonia convoluta, Xanthoria parietina, Ramalina fastigiata, Pleurosticta acetabulum, Pseudevernia furfuracea, Xanthoparmelia pulla, Xanthoparmelia somloensis, Ramalina farinacea, Pseudevernia furfuracea, Hypogymnia physodes üzerinde mordansız ve mordanlı doğal boyama yöntemleri araştırılmıştır. Mordanlı çalışmalarda alüminyum şapı KAl SO4 2.12H2O kullanılmıştır. Boyama işlemleri süresince 2,5 numarametrik yün iplik kullanılmıştır. Boyama sonucunda liken türlerinin yün iplerine kirli sarıdan kızıl-kahverengi tonlarına doğru renk verdiği gözlenmiştir

Çağımızın en büyük problemlerinden biri olan hava kirliliği günümüzde büyük şehirlerde olduğu kadar orta ve küçük ölçekli şehirlerimizde de gözlenmektedir. Hava kirleticilerine, partikül maddelere uzun süre ve yüksek düzeylerde maruz kalmak tüm ekosistem için olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Bu tez çalışması Türkiye’de 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak ilan edilen Salda gölü (Burdur İli Raporu 1996) ve çevresindeki liken çeşitliliğini belirlemeyi ve aynı zamanda göl çevresindeki hava kalitesinin biyomonitör likenlerle izlenmesini (biyoizleme) amaçlamaktadır. Salda Gölü; Türkiye’nin en derin, dünyanın ise üçüncü en derin gölü olmasıyla bilinir. Çalışmamızda hava kirliliği seviyesinin tahmini konusunda biyolojik araçlar olarak bilinen likenlerden faydalanılacaktır. Likenler çeşitli kaynaklardan havaya yayılan kirleticileri; ağır metalleri, SO2, NO2, F, vb. kirletici maddeleri bünyelerinde biriktirerek farklı reaksiyonlar gösterirler. Tez çalışması kapsamında; Salda gölü ve çevresinden ağaç, toprak ve kaya gibi çeşitli substratlar üzerinden likenler toplanmıştır. Liken örnekleri morfolojik ve anatomik olarak incelenerek türleri belirlenmiştir. Bu türler arasından biyoindikatör ve biyomonitör olarak kullanılacak liken türleri seçilmiştir. Toplanan likenlerde kirlilik göstergesi olarak 11 element (Al, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, V, Zn) için çoklu-element analizi uygulanmıştır. Elde edilen analiz sonuçları referans değeri ile kıyaslanarak değerlendirilip elementlerin bölgedeki dağılımlarını belirlemek adında SURFER 17.1 programı ile kirlilik haritaları oluşturulmuştur.Salda gölü ve çevresi için yapılan analizler sonucunda tüm istasyonlardan alınan örneklerin kirliliği göz ardı edilemeyecek kadar büyük olduğu kanısına varılmıştır. Bölgedeki hava kirliliği kaygılandırıcıdır. Sonuç olarak, bu proje Türkiye hava kalitesinin; temiz sayılan bölgelerdeki kirliliği gözler önüne sunması açısından önemli bir değere sahiptir. Proje bu özgün değeriyle birlikte Salda gölü ve çevresi için de bir ilk biyoizleme çalışması olma özelliğine sahiptir.--------------------Air pollution, which is one of the biggest problems of our age, is observed in our medium and small-scale cities as well as in large cities. Exposure to air pollutants and particulate matter for a long time and at high levels causes negative consequences for the entire ecosystem.This thesis was done in Turkey 1st Degree Natural Protected Areas as declared in lake Salda (Burdur Province Report 1996) and the surrounding area to determine the lichen diversity and at the same time around the lake monitoring air quality with biomonitors lichen (biomonitoring) aims. Salda Lake; Turkey's deepest lake, is also known for being the third deepest lake in the world.In our study, lichens, known as biological tools, will be used to estimate the level of air pollution. Lichens are pollutants emitted into the air from various sources; heavy metals, SO2, NO2, F, etc. They show different reactions by accumulating pollutants in their bodies. Within the scope of thesis work; Lichens were collected from various substrates such as trees, soil and rocks from Salda Lake and its surroundings. Lichen samples were examined morphologically and anatomically and their types were determined. Among these species, lichen species to be used as bioindicators and biomonitors were selected. Multi-element analysis was applied for 11 elements (Al, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, V, Zn) as pollution indicator in the collected lichens. The obtained analysis results were compared with the reference value and pollution maps were created with the SURFER 17.1 program to determine the distribution of the elements in the region.As a result of the analysis made for Salda Lake and its surroundings, it is concluded that the pollution of the samples taken from all stations is too large to ignore. Air pollution in the region is a concern. As a result of this project, Turkey air quality; It has an important value in terms of revealing the pollution in clean areas. Along with this unique value, the project has the feature of being the first biomonitoring study for Salda lake and its surroundings.

ÖZETİstanbul İli Anadolu Yakası Hava Kalitesinin Biyomonitör Likenler İle İzlenmesiHava kirliliği, insan sağlığına ve çevreye zararlı olmasından ötürü gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde önemli bir çevresel problemdir. Likenler birçok kirleticiye karşı hassas olmalarından dolayı, hava kalitesinin değerlendirilmesinde biyomonitör (biyoizleme aracı) olarak kullanılan canlılardır.Bu çalışmanın temel amacı küresel ısınma, şehir içine dağılan sanayi, teknoloji etkilerinin yanı sıra yüksek nüfus, yoğun trafik ve kentleşmeye bağlı çevre problemlerine maruz kalan İstanbul şehrinin biyoizleme yöntemiyle hava kirliliği seviyesinin ve ilçelere göre dağılımının tespit edilmesidir. Ayrıca, son 20 yıldır artış gösteren kirlilik probleminin nedenlerinin anlaşılması ve fosil yakıt kullanımının azaltılması gibi alınması gereken tedbirlerin ortaya konup, gelecekteki biyoizleme çalışmalarına fayda sağlanması hedeflenmiştir. Bu tez çalışmasında, atmosferdeki ağır metal kirlilik düzeyini belirlemek amacıyla liken biyoizleme çalışması yapılmıştır. Türkiye’nin mega şehri olarak kabul edilen İstanbul’un Anadolu Yakası’nda belirlenen 16 lokalitede ağaç üzerinden, doğal olarak yayılış gösteren kozmopolit Xanthoria parietina (L.) Th. Fr. ve Physcia adscendens H. Olivier epifitik yapraksı (foliose) liken türleri toplanmıştır. Örneklenen likenlerde kirlilik göstergesi olarak 11 element (Al, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, V, Zn) için çoklu-element analizi uygulanmıştır. Tüm likenlerde elde edilen element analiz veri değerlerinin ortalaması referans değeri ile kıyaslanarak değerlendirilmiştir. Ayrıca sonuçlar SPSS 21 ile istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Elementlerin lokalitelerdeki mekânsal dağılımlarını göstermek için haritalama çalışmaları yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda en kirli bölgenin Al, Fe, Mn, V, Cr ve As elementleri bakımından Beykoz ilçesindeki Elmasburnu Tabiat Parkı olduğu görülmüştür. Çalışılan lokalitelerdeki hava kirliliği kaygılandırıcıdır. Sonuç olarak, sağlık riskini en aza indirmek için hava kalitesinin yönetimi gereklidir. Partikül madde (PM) ve ağır metal kirliliğinin ciddiyetine ilişkin bilgilerimizi genişletmenin bir amacı olarak, gelecekteki araştırmalardan faydalanmalı ve havadaki bilinmeyen bileşiklerin tanımlanmasına ve ölçülmesine odaklanılmalıdır. uality management is necessary to minimize health risk. As a goal of expanding our knowledge of the severity of particulate matter (PM) and heavy metal contamination, we should benefit from future research and focus on the identification and measurement of unknown compounds in the air.--------------------ABSTRACTMonitoring Of Air Quality Of Anatolian Side Of İstanbul By Biomonitor LichensAir pollution is an important environmental problem in developed and developing countries due to its harm to human health and the environment. Since lichens are sensitive to many pollutants, they are living things that are used as biomonitors (biomonitoring tool) in the assessment of air quality.The main purpose of this study is to determine the level of air pollution and its distribution according to districts with the biomonitoring method of the city of Istanbul, which is exposed to environmental problems due to global warming, industry dispersed in the city, technology effects as well as high population, heavy traffic and urbanization. In addition, it is aimed to reveal the necessary measures such as understanding the causes of the pollution problem that has increased in the last 15 years and to reduce the use of fossil fuels, and to benefit future biomonitoring studies. In this thesis study, lichen biomonitoring study was carried out to determine the level of heavy metal pollution in the atmosphere. Turkey's megacity as defined adopted in Istanbul's Anatolian side 16 localities out of the trees, showing the spread naturally cosmopolitan Xanthoria parietina (L.) Th. Fr. and Physcia adscendens H. Olivier epiphytic foliose lichen species were collected. Multi-element analysis was applied for 11 elements (Al, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, V, Zn) as pollution indicator in the sampled lichens. The average of the elemental analysis data values obtained in all lichens was evaluated by comparing it with the reference value. In addition, the results were statistically evaluated with SPSS 21. Mapping studies have been carried out to show the spatial distribution of elements in the localities.As a result of the analysis, it was seen that the most polluted area was Elmasburnu Nature Park in Beykoz district in terms of Al, Fe, Mn, V, Cr and As elements. Air pollution in the localities studied is a concern. As a result, air q

YÖK Tez No: 473077 Bolu ili Aladağ Orman İşletme Müdürlüğü Kökez İşletme Şefliği sınırlarında göknar hâkim meşçerelerde liken çeşitliliği üzerine yapılan bu çalışmada 36 örnekleme noktasından 33 cinse ait 56 takson tespit edilmiştir. Bu türlerin yaklaşık % 46'sı kabuksu, % 27'si yapraksı, % 14'ü çalımsı ve %13'ü dalsıdır. Liken türü sayısı ve Liken çeşitlilik değeri indeksi (LDV) ile yükselti, yağış, meşçere orta çapı arasında aynı yönde kuvvetli ilişki tespit edilirken, sıcaklık ile ters yönde kuvvetli bir ilişki tespit edilmiştir. En fazla tür sayısı ortalama 22 ± 2 ile 1500-1620 m yükselti basamağı grubunda en az tür sayısı ortalama 16 ± 3 ile 900-1100 m yükselti basamağında tespit edilmiştir. LDV indeksi ise en yüksek ortalama 35 ±6 ile yine 1500-1620 m yükselti basamağında, en az ortalama ise 27 ± 7 ile 900-1100 m yükselti basamağında tespit edilmiştir. Yükseklik arttıkça artan yağışa bağlı olarak liken türü çeşitliliği ve bolluğu artmaktadır. Yapılan incelemede en çok tür çeşitliliği ve bolluğu ekolojik doğa koruma fonksiyonuna ayrılan orman alanlarında belirlenmiştir. Anahtar sözcükler: Aladağ, Liken çeşitliliği, LDV In this study 56 taxa belonging to 33 genus from 36 sampling points have been identified in Aladag Fir Forest in Bolu Province. About 46% of these species are crustose, 27% are foliose, 14% are shrubby and 13% are furitucose. While the number of lichens and the Lichen diversity value index (LDV) were correlated positively with elevation, precipitation and average tree diameter, they are negatively related with temperature. The number of species mean was found 22 ± 2 at 1500-1620 m elevation the number of species at 900-1100 m altitude was 16 ± 3. The LDV index was highest ,35 ± 6, at 1500-1620 m altitude, and it was calculated as 27 ± 7 at 900-1100 m elevation. As the elevation increases, the diversity and the abundance of lichens increase partly due to the increasing rainfall. The highest lichen diversity and abundance were determined in stands those were designated for nature protection function.

ÖZETRAMALINA CİNSİNE AİT BAZI LİKEN TÜRLERİNİN rDNA ITS DİZİ ANALİZİNE GÖRE MOLEKÜLER FİLOGENİSİGünümüzde moleküler belirteçler yardımıyla taksonlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleştirilen moleküler filogeni çalışmaları önem kazanmıştır. Çalışmamızda bu amaçla, Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanmış Ramalina cinsine ait 7 tür; Ramalina calicaris, Ramalina canariensis, Ramalina capitata, Ramalina chondrina, Ramalina farinaceae, Ramalina fraxinea, Ramalina polymorpha örneklerinden hedef DNA bölgesi ITS1F-ITS4 primerleri kullanılarak PZR ile çoğaltılmıştır. Hedef DNA bölgelerine ait diziler analiz edilerek türler arasındaki evrimsel yakınlık ve genetik akrabalık oluşturulan farklı dendrogramlarla ortaya çıkarılmıştır. Filogenetik analiz sonuçlarına göre Neighbour Joining ile çizilen filogramda Ramalina chondrina ve Ramalina canariensis; Ramalina farinacea ve Ramalina calicaris kendi aralarında gruplaşmışlardır. Ramalina polymorpha filogramda diğer türlerden uzaklaşmıştır. Türkiye’den toplanan Ramalina chondrina ile İspanya’dan toplanan Ramalina chondrina örneklerinin dendrogramda farklı türlerle gruplar oluşturdukları ve genetik olarak uzaklaştıkları görülmüştür. GenBank’tan indirilen veriler kullanılarak Türkiye’den toplanan örneklerin familya ve cins içindeki yeri belirlenmiştir. İncelediğimiz Ramalina cinsine ait Türkiye örneklerinin familya içinde bir araya gelerek gruplaştıkları görülmüştür. Türlerin her biri cins içindeki diğer türlerle farklı gruplaşmalar gösterirken, Ramalina polymorpha cins içinde hiçbir türle gruplaşma göstermemiştir.ABSTRACTMOLECULAR PHYLOGENY OF SOME LICHEN SPECIES OF RAMALINA GENUS BY rDNA ITS SEQUENCE ANALYSISMolecular phylogeny studies to show similarities and differences among taxa have been come into prominence in recent years. In this study, 7 species of Ramalina genus collected from different places in Turkey, Ramalina calicaris, Ramalina canariensis, Ramalina capitata, Ramalina chondrina, Ramalina farinaceae, Ramalina fraxinea, Ramalina polymorpha, target DNA regions obtained from the samples were amplified with PCR by using ITS1F-ITS4 primers. Following the sequence of DNA analysis, the evolutionary proximity and genetic relationship between the species were introduced by constructing dendrograms. According to phylogenetic analysis, Ramalina chondrina with Ramalina canariensis and Ramalina farinaceae with Ramalina calicaris were grouped into each other in Neighbour Joining phylogram. Ramalina polymorpha was become distant from the other species. Turkish sample of Ramalina chondrina and Spanish sample of Ramalina chondrina were made different groups with different species in the dendrogram and genetically regarded as far away. The data obtained from GenBank was used to determine the place of the samples collected from Turkey in the family and in the genus. The investigated Turkish samples of Ramalina were recognized gathering a group in the family. Although each species showed different groupings with other species in the genus, Ramalina polymorpha did not show any grouping with any other species in the genus.

ÖZETGÖLCÜK TABİAT PARKI LİKEN FLORASI VE ISPARTA HAVA KİRLİLİĞİNİN LİKENLERLE DERECELENDİRİLMESİAraştırma kapsamında Gölcük Tabiat Parkı liken mikotasının belirlenmesi ve Isparta kent merkezindeki hava kirliliği analizlerinin yapılması için gereken liken örnekleri, 11 Nisan 2009 ile 22 Temmuz 2010 tarihleri arasındaki çeşitli zamanlarda Isparta kent merkezi ve Gölcük Gölü Tabiat Parkı’ndaki 34 farklı lokaliteden toplanmıştır. Mikotanın belirlenmesi amacıyla toplanan liken örneklerinin tayinleri yapılmış ve çalışmada tamamı Asklı Mantarlar Şubesi’ne (Ascomycota) dâhil olan 61 cinse ait 191 tür ve 3 varyete (toplam 194 takson) tespit edilmiştir. Likenlerin cins deskripsiyonları, takson tayin anahtarları, araştırma alanındaki yayılışları, toplandıkları substratların özellikleri, Isparta’da ve komşu illerdeki yayılışları ile birlikte verilmiştir. 104 tür, araştırma bölgesi ve Isparta için; 9 tür ise Türkiye Liken Mikotası için yeni kayıttır. Ayrıca biyoindikatör sayılabilecek türlerle Isparta İli SO2 seviyesi derecelendirilerek türlerin buna bağlı dağılımını gösteren bir diyagram oluşturulmuştur.Araştırma bölgesinin ağır metal kirliliğinin izlenmesi için Physcia aipolia ve Xanthoria parietina gibi biyomonitör türlere ait 21 liken örneği 17 lokaliteden toplanmış ve Al, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, V, Zn ağır metallerinin ICP-MS analizleri yapılmıştır. Element dizisi, X. parietina türü için V > Ni >Cr >Fe >As >Al >Zn > Cu >Mn >Pb >Cd şeklinde, P. aipolia türü için Ni >Cr > V > Fe >As >Al >Zn > Cu >Mn >Pb >Cd şeklindedir. Bölgedeki ilk üç kirletici fosil yakıtların yanması sonucu atmosfere karışan Cr, Ni ve V elementleridir. ABSTRACTLICHEN FLORA OF GÖLCÜK NATURE PARK ANDGRADING ISPARTA’S AIR POLLUTION VIA LICHENSThe lichen specimens were collected from thirty-four localities in Isparta and Gölcük Nature Park between the dates April 11, 2009 and July 22, 2010, in order to determine lichen mycota of the nature park and to evaluate air pollution level in Isparta city centre. 191 species and 3 varieties (194 taxa) belonging to 61 genera, representing the lichen mycota of Gölcük Nature Park and its surroundings, were identified. Descriptions of genera, keys to taxa, distributions in the research area, Isparta and neighborhood are given as well as substrate and diversity information. 104 species were firstly recorded for the research area and Isparta, together with 9 new records for Turkish Lichen Mycota. In addition, a diagram was made by using bioindicator species’ distributions in the study area, in order to grade SO2 level in Isparta city centre.A total number of 21 specimens as bio-monitoring species Physcia aipolia and Xanthoria parietina, from 17 localities have been collected and analyzed in ICP – MS in order to detect heavy metals such as Al, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, V and Zn. The elemental sequence of X. parietina is V > Ni >Cr >Fe >As >Al >Zn > Cu >Mn >Pb >Cd while P. aipolia’s follows as Ni >Cr > V > Fe >As >Al >Zn > Cu >Mn >Pb >Cd. The major three contaminants in the research area are Cr, Ni and V probably due to heavy use of fossil fuels in Isparta.

ÖZETŞubat-Kasım 2004 tarihleri arasında hava kalitesini izlemek amacıyla stanbul'un çeşitlibölgelerinden (Polonezköy, Şile Yolu, Çamlıca, Hıdiv Kasrı, Büyük Ada, Kınalı Ada,Heybeli Ada, Maltepe, Belgrad Ormanı ve Maslak ) karayosunu ve liken örnekleri(Parmelia caperata, Parmelia sulcata, Parmelia tinctina, Cladonia türleri, Xanthoriaparietina, Hypogymnia tubulosa, Evernia prunastri ve Physcia adscendens) toplanmıştır.Toplanan örneklerde, Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi (ÇNAEM) KimyaLaboratuarında Atomik Absorpsiyon cihazı ile Al, Cd, Cr, Co, Cu, Fe, Pb, Mn, Ni, Znanalizi yapılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen değerlerden yola çıkılarak, elementbirikimleri bakımından karayosunu ile liken örnekleri, ayrıca istasyonlar kendi aralarındakarşılaştırılmıştır.Eylül, 2005 Yeşim Icel ABSTRACTMoss and lichen samples (Parmelia caperata, Parmelia sulcata, Parmelia tinctina,Cladonia species, .Xanthoria parietina, Hypogymnia tubulosa, Evernia prunastri vePhyscia adscendens) were collected from various parts (Polonezköy, Şile Yolu,Çamlıca, Hıdiv Kasrı, Büyük Ada, Kınalı Ada, Heybeli Ada, Maltepe, Belgrad Ormanıve Maslak ) of Istanbul in February-November 2004, for the purpose of evaluating airquaility. The concentration of the following elements Al, Cd, Cr, Co, Cu, Fe, Pb, Mn,Ni, Zn were measured by atomic absorption spectrophotometry (AAS) in ÇekmeceNükleer Araştırma Merkezi (ÇNAEM) Chemistry Laboratory. In relation to the elementdepositions in lichen and moss samples, also the stations are compared to each otheraccording to the analyzing data.Eylül, 2005 Yeşim Icel 106

ÖZETPAMUKKALE YÖRESİ LİKENLERİ ÜZERİNDE TAKSONOMİK VE EKOLOJİK BİR ÇALIŞMAAraştırma bölgesi olarak seçilen Pamukkale yöresinden, bölgenin florasını belirlemek ve tanıtmak amacıyla, 10 Ağustos 2002 ile 20 Mayıs 2004 tarihleri arasında, on iki farklı lokaliteden toplanan liken örneklerinin tayinleri yapılmıştır. Çalışmada 15 familyadan 26 cinse ait 61 tür (62 takson) tespit edilmiştir. Likenlerin cins tayin anahtarı, taksonların tayin anahtarları, deskripsiyonları, araştırma alanındaki yayılışları, toplandıkları substratın özellikleri, Türkiye'deki yayılışları, dünyadaki yayılış alanları ve habitatları ile birlikte verilmiştir. 52 tür, araştırma bölgesi için; 3 tür ise Türkiye Liken Florası için yeni kayıttır. Haziran 2004Mustafa YAVUZABSTRACTA TAXONOMICAL AND ECOLOGICAL STUDY ON LICHENS OF PAMUKKALE DISTRICTThe lichen specimens collected from twelve localities in the research area between the dates August 10 2002 and May 20 2004. The specimens have been determined to represent the lichen flora of Pamukkale and its surroundings. 61 species (62 taxa) belong to 26 genera from 15 families were identified. Keys to genera and taxa, their descriptions, distributions in the research area, in Turkey and in the world with their habitats have been given. 52 species were newly recorded for the research area. Also 3 species and are new records for Turkish Lichen Flora. June 2004Mustafa YAVUZ