ÖZET TÜRKİYE VE CEZAYİR'DE ORDU-DEMOKRASİ İLİŞKİSİ: AB'NİN AKDENİZ POLİTİKASININ BAŞARI YA DA BAŞARISIZLIĞI? Ayşe Aslıhan Çelenk Master, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Tez Yöneticisi: Dr. Aylin Güney Eylül 2003 Bu tez, Avrupa Birliği-Akdeniz Ortaklığı çerçevesinde Türkiye ve Cezayir'de ordu-demokrasi ilişkisini incelemektedir. Türkiye ve Cezayir, ordunun siyasete müdahalesinin ve ordunun politik bir aktör olarak hareket etmesinin gözlemlenebildiği iki ülkedir ve bu tezde; iki ülkedeki ordu-siyaset ve ordu- demokratikleşme ilişkisi AB-Akdeniz ortaklığı ışığında ele alınmakta ve AB'nin Akdeniz politikasının bu ilişkiler üzerindki etkileri açıklanmaktadır. Bu tezin yazılmasındaki amaç; AB'nin Türkiye ile Cezayir'deki ordu-siyaset ilişkisine bakışını karşılaştırmak ve AB'nin Akdeniz politikasının ana hatlarını, etkili olduğu alanları, başarı ve başarısızlıklarını saptamaktır. Anahtar Kelimeler: Ordu, Demokrasi, Ordunun demokratik kontrolü, Türkiye, Cezayir, Avrupa Birliği, AB-Akdeniz Ortaklığı. iv ABSTRACT MILITARY AND DEMOCRACY IN TURKEY AND ALGERIA: THE SUCCESS OR FAILURE OF THE EU'S MEDITERRANEAN POLICY Ayşe Aslıhan Çelenk M. A., Department of Political Science and Public Administration Supervisor: Dr. Aylin Güney September 2003 This thesis analyzes the relationship between the militaries and democratization in Algeria and Turkey within the context of the Euro-Mediterranean Partnership. Turkey and Algeria are the two countries which have a history of military's involvement in politics and whose armies are in an important position in terms of their political influence. In the thesis, the military-democracy relationship in Turkey and Algeria is incorporated into the framework of Euro-Mediterranean Partnership and the impacts of the Mediterranean policy of the EU over this relationship are analyzed by dealing with its basic premises, strengths and weaknesses in terms of promoting the establishment of democratic control over the militaries in the region. Key Words: Military, Democracy, Democratic control of the armed forces, Turkey, Algeria, EU, EUROMED. Ill 90