Search

Araştırmada 1989 yılında Bulgaristan'dan göç etmiş olan ve Çanakkale İlinin Gökçeada İlçesinde bulunan Şirinköy'e devlet eliyle yerleştirilen göçmenlerin göç öncesinde ve sonrasında sahip oldukları sosyo-ekonomik, kültürel, siyasi, dini ve eğitim durumlarının tespit edilerek karşılaştırılması, kültürel alışverişin etkilerinin ele alınması hedeflenirken; göç sonrasında karşılaşılan sorunların saptanması ve yaşanan sorunların çözümünde atılan adımların detaylı olarak incelenmesi de amaçlanmaktadır.Yapılan literatür çalışması sonucunda alanda benzer çalışmalar olduğu ancak Çanakkale İli'nin bu bağlamda ele alınmadığı tespit edilmiştir. Bu durum çalışmanın çıkış noktasını oluşturmakla birlikte söz konusu olan bu çalışmanın alandaki açığın giderilmesine de katkı sağlayacağı ön görülmektedir. İçerik analizi kullanılarak ortaya konulan bu çalışmada görüşme soruları belirlenmeden önce literatür taraması yapılmış, araştırmacı tarafından kavramsal çerçeve etrafında sorular belirlenmiştir. Sorular uzman görüşüne başvurularak değerlendirilmiş, gerekli düzenlemeler yapılmış ve sorular sosyo-ekonomik, kültürel, siyasi, dini ve eğitim durumlarının tespit edilerek karşılaştırılması için kategorilere ayrılmıştır. Uzman görüşü alınarak hazırlanan sorular öngörüşme yapılarak değerlendirilmiş, elde edilen veriler doğrultusunda tekrardan uzman görüşüne başvurularak görüşme soruları son halini almıştır. Çalışma grubu dahilindeki kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş, görüşmelerden elde edilen görüşmeci ifadeleri doğrudan alıntılama yoluyla çalışmada yer alarak yorumlanmıştır.Görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda Şirinköy'deki Bulgaristan göçmenlerinin uyum sürecinde eğitim, din ve siyasi alanlarda büyük zorluklar yaşamadıkları tespit edilmiş, sosyo-ekonomik alanlarda yaşanılan sıkıntıların diğer alanlara göre daha zorlayıcı olduğu belirlenmiştir.Ayrıca çalışma verilerine göre göçmenlerin zaman içinde yaşadıkları sıkıntıları atlatmalarında ve yerli halk ile kaynaşmalarında ortak paydaların etkili olduğu sonucuna da varılmıştır. In this study it is aimed to determine the problems after migration and examine the steps taken in solving these problems while determining the socio- economic, cultural, political, religious and educational status; affects of cultural interchange on immigrants before and after the immigration who migrate from Bulgaria and settled to Çanakkale Gökçeada's Şirinköy in 1989.In literature review similar studies are seen but none of them has taken Çanakkale in this context. This is the starting point of this study. Also it is believed that it will contribute to eliminate the gap in this area. The data obtained after the meetings has taken place and interpreted in the study by direct quoting. The questions are determined in conceptual frame after doing a literature review by the researcher. The determined questions are evaluated by an expert, required editings are done and questions are disposed. Meetings are done with the people in the study group and the statements of the interviewers has taken place in the study with direct quotation and are interpreted .With the data gathered from the meetings it is found out that the Bulgarian immigrants in Şirinköy haven't faced difficulties in educational, religious, and political areas but faced with socio-economic difficulties and in time they overcomed these difficulties and united with the local people. 208

Bu çalışmada, dünyanın ilk ve tek Sakin Şehir (Cittaslow) ünvanına sahip adası Gökçeada için yavaş turizm odaklı ziyaretçilerin beklenti ve tatmin düzeyleri karşılaştırılmaktadır. Birinci ve ikinci bölümde destinasyon ve yavaş şehir kavramlarıyla ilgili literatür taramasına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Gökçeada'ya turistik ziyarette bulunan misafirlere uygulanan anketin sonucunda elde edilen bulgulara yer verilmiştir.Çalışmanın evrenini Gökçeada'ya turistik ziyarette bulunan turistler oluştururken, örneklemini ise Gökçeada'ya 2016 yaz döneminde turistik gezi düzenleyen 444 ziyaretçi oluşturmaktadır. Çalışmada, nicel araştırma tekniklerinden anket tekniği uygulanmıştır. Anket formuyla ziyaretçilerin, 'Sakin Şehir' (Cittaslow) olan Gökçeada destinasyonuna yönelik beklenti ve tatminleri ile ilgili görüşlerinin açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Bu veriler ışığında önem ve tatmin arasında ilişkiler incelenmiş, Cittaslow Gökçeada için eksiklik ve önem arz eden maddeler belirlenmiştir. In this research, slow tourism-focused tourists' importance and satisfaction levels are compared for Gökçeada, which is the world's first and only Cittaslow island. In the first and second chapter, review of the literature of destination and Cittaslow are mentioned. In the third chapter the findings from the survey with the visitors are mentioned.The universe for the research is tourists who are visiting Gökçeada and the sample is the 444 visitors who are visiting Gökçeada in summer of 2016 and related to tourism in Gökçeada. In the research, the survey technique is applied from the quantitative research techniques. With the questionnaire form, it is aimed to find out of visitors' expectations and satisfactions. Relations between importance and satisfaction were examined with this data, and the incomplete and important clauses were determined for Cittaslow Gökçeada. 163

Gökçeada, Çanakkale İli'nin bir ilçesi ve yüz ölçümü bakımından Türkiye'nin en büyük adasıdır. Kuzey Ege Denizi'nde, Saros Körfezi'nin ve Çanakkale Boğazı'nın girişinde yer almaktadır. Asya ve Avrupa kıtaları arasında bir bağlantı noktası olan Ege Denizi'ndeki stratejik konumu nedeniyle Gökçeada Taş Devri'nden itibaren kesintisiz olarak iskan edilmiş ve Ada'nın egemenliği tarihte çok sık el değiştirmiştir. Antik kaynaklarda Ada'nın ilk olarak Pelasgların egemenliğinde olduğundan bahsedilmektedir. Pelasgların ardından Ada ve çevresinin egemenliğini Persler almıştır. Sonraki yıllarda birçok kez el değiştiren Ada; Atinalılar, Romalılar, Bizanslılar, Cenevizliler, Venedikliler ve Osmanlıların egemenliğine girmiştir. Osmanlı İmparatorluğu uzun yıllar egemenliğinde bulundurduğu Gökçeada'yı Balkan Savaşları'nın ve I. Dünya Savaşı'nın yaşandığı 1912-1918 yılları arasında kaybetmiştir. Kurtuluş Savaşı'nın ardından, 1923 Lozan Antlaşması ile Ada'nın yönetimi Türkiye Cumhuriyeti'ne bırakılmıştır.Ada tarih boyunca farklı uygarlıkların egemenliğinde bulunsa da yerli halkın çoğunluğunu Rumlar oluşturmuştur. Osmanlı İmparatorluğu döneminde de bölgenin kültürel, dini ve etnik yapısı, büyük oranda değişmeden sürmüştür. Türkiye Cumhuriyeti döneminde ise Ada'nın nüfusunda büyük bir artış yaşanmamış, ancak demografik yapısı değişmiştir. Bu süreçte uygulanan nüfus politikaları kapsamında Anadolu'dan gelen nüfus Ada'da ilk kez 1945 yılında iskan edilmiştir. 1960'lardan sonra gelenler ise devlet tarafından kurulan planlı köylere yerleştirilmiştir. Kıbrıs Sorunu ve her ne kadar Gökçeada sürecin dışında tutulsa da Lozan Antlaşması'na dayanan mübadele süreciyle değişen politik, ekonomik ve sosyal dengeler, Ada'da uzun yıllardır yaşamını sürdüren Rum nüfusun azalmasında etkili olmuştur.Geçmişten bu yana sosyal, ekonomik ve kültürel etkenler, Ada'nın doğal ve fiziksel strüktürünün parçası olmuştur. Bu nedenle bu koşullardaki değişim fiziksel çevreyi de etkilemiş, sosyal ve kültürel çeşitliliğin kaybı uzun yıllar bu etkenlerle şekillenen fiziksel çevreye zarar vermiştir.Son yıllarda yeniden değişen sosyal, ekonomik ve politik dengelerle Gökçeada yeni bir değişim süreci içindedir. Geçmişte Ada'yı terkeden nüfus özellikle yaz dönemini ve önemli günleri Gökçeada'da geçirmeye başlamış, bu süreçte bir bölümü geri dönüş yapmıştır. Gelişen turizm potansiyeliyle birlikte büyük şehirlerden ve bölgeden Ada'ya olan talep gün geçtikçe artmakta ve yaz aylarında nüfusta büyük bir artış yaşanmaktadır. Bu durum fiziksel çevre, doğal kaynaklar ve kültürel değerler üzerindeki baskıyı arttırmaktadır. Yaşanan değişimlere rağmen, Ada günümüzde hala özgün kırsal dokusunu korumaktadır.Gökçeada'nın değerlerinin sürdürülmesi konusunda atılan en erken adımlar geleneksel yerleşimler ve bu yerleşimlerdeki anıtsal yapılara yönelik olmuştur. Tekil tescil kararlarının yanı sıra Koruma Kurulları'nın Ada'nın doğal ve kültürel değerlerinin korunmasına yönelik doğal, arkeolojik ve kentsel sit alanı kararları aldığı bilinmektedir. Alınan bu kararların Ada'nın geleneksel kırsal karakterinin korunmasında yeterli olmadığı görülmektedir. Korumaya bakış sit alanları ile sınırlı kalmış, yapıların veya yerleşimlerin doğayla olan, doğanın ise kültürle olan sürekli ve bütünleşik ilişkisi göz ardı edilmiştir.`Doğa` ve `kültür` arasındaki etkileşime dikkat çeken `kültürel peyzaj` kavramı, doğal çevrenin getirdiği belirli fiziksel koşullar altında, sosyal, ekonomik ve kültürel etkilerle şekillenen, kültürün ve yerleşmelerin gelişim süreçlerini anlatan alanların tanımlanması ve korunması için kullanılan bir kavramdır. Kültürel peyzajlar, geleneksel yöntem, teknik, bilgi birikimi ve pratiklerle üretilmiş alanları içerdiği gibi geleneksel üretim tekniklerinin yakın zamanda değiştiği bölgeleri de içeren, dinamik, yaşayan ve değişen çevrelerdir. Kültürel peyzaj tanımı, insanın ve doğanın ortaklaşa katkılarıyla oluşan bu çevrelerin bütüncül bir bakış açısıyla korunmasının yanı sıra gelişimlerini ve değişimlerini yöneten sürdürülebilir bir yaklaşım sağlamaktadır.Gökçeada, ada olmasının getirdiği sınırlı fiziksel koşullar ve kültürel etkenlerle şekillenen, geçmişten bugüne insan ve doğa arasındaki ilişkiyi yansıtan kültürel peyzaj değerlerine sahiptir. Ancak son yıllarda değişen fiziksel, ekonomik ve sosyal dengeler bu değerlerin zarar görmesine ve hatta yok olmasına neden olmaktadır. Bu yok oluşun en önemli nedenlerinden biri koruma konusundaki farkındalığın henüz yeterince gelişmemiş olmasıdır. Çalışma kapsamında, Gökçeada'nın doğal ve kültürel miras değerleri, bu değerlerin tüm bileşenlerine yönelik bütünleşik bir bakış sağlayan kültürel peyzaj kavramı kapsamında ele alınmış ve tanımlanmıştır.Kentsel ve kırsal dokuların bütüncül olarak korunması gerekliliğini kabul eden 1964 tarihli Venedik Tüzüğü ile `bütünleşik koruma` kavramını gündeme getiren 1975 tarihli Amsterdam Bildirgesi, doğa ve kültürün etkileşimi ile oluşan alanların korunması konusunda önemli ve erken tarihli metinlerdir. 1979 tarihli Burra Tüzüğü, 1982 tarihli Floransa Tüzüğü ve 1992 tarihli Rio Deklarasyonu gibi çok sayıda metin, kırsal alanların ve peyzajların somut ve somut olmayan tüm unsurlarıyla birlikte korunmaları gerektiğine dikkat çekmektedir. 1992 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Sözleşmesi'ne kültürel peyzaj tanımının eklenmesi, bu alanların korunması konusunda bir dönüm noktası oluşturmuştur. 1992'den itibaren Dünya Mirası Listesi'ne giren kültürel peyzaj örnekleriyle birlikte dünyada benzer özellikler taşıyan alanların korunması konusunda farkındalık artmış, listeye eklenen örneklerin sayısı çoğalmıştır. Bunun yanısıra, uluslararası kurumların kültürel peyzaj alanlarının korunması konusunda ilkesel metin hazırlama çalışmaları da hız kazanmıştır.Gökçeada'nın kültürel peyzaj değerlerini tartışmadan önce kültürel peyzaj kavramının Dünyadaki gelişimi ele alınmıştır. Kültürel peyzaj kavramının koruma gündemine girmeden önce ortaya çıkışından koruma gündemine girdikten sonra bu alanda çalışan uluslararası ve ulusal kurumların yaklaşımlarına kadar bir değerlendirme yapılmıştır. Kültürel peyzaj alanlarının korunması konusunda çalışmaların hız kazandığı, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren uluslararası kurumların yayınladıkları bildirge, tüzük ve tavsiye kararları üzerinden koruma yaklaşımlarının gelişimi çalışma kapsamında incelenmiştir.Bunun yanısıra, Gökçeada'nın ada yerleşimi olmasından yola çıkılarak Dünyadan ve Türkiye'den belirli kriterler çerçevesinde seçilen ada örnekleri üzerinden kültürel peyzaj değerlerinin korunması konusundaki mevcut yaklaşımlar değerlendirilmiştir. Bu noktada ele alınan örneklerde, kültürel peyzaj koruma yaklaşımlarından çok doğal ve kültürel değerlerin korunmasına yönelik tehditlerin giderilmesi üzerine geliştirilen yaklaşımların olduğu görülmüştür.Yapılan incelemelerden sonra, Gökçeada'nın kültürel peyzaj değerleri UNESCO ile Madran ve Uysal'ın değerlendirmelerinden yola çıkarak, Ada'nın kendine özgü değerlerine yönelik geliştirilen bir sistem kullanılarak sınıflandırılmıştır. Belirlenen kategoriler altından Ada'nın değerleri detaylı olarak açıklanmıştır. Bunun yanısıra, bu değerleri mevcut konumları, çevre ilişkileri ve korunmuşluk durumları ile birlikte görmeyi sağlayan Kültürel Peyzaj Değerleri Bileşenleri Haritası hazırlanmıştır.Kültürel peyzajlar insan müdahalesinin sürmesiyle birlikte değişmeye ve dönüşmeye devam eden alanlardır. Ancak, bu değişimler iyi yönetilemediği durumlarda kültürel peyzaj değerlerini yok olma tehdidi ile karşı karşıya bırakan faktörlere dönüşebilmektedir. ICOMOS ve IFLA'nın birlikte hazırladıkları `Kırsal Peyzaj Mirasına Yönelik İlkeler` başlıklı metinde, kırsal peyzaj ve kırsal peyzaj mirası kavramlarının yanısıra kırsal alanların ve peyzajların değişimine neden olan karşı karşıya kaldıkları tehditlere de dikkat çekilmektedir. Gökçeada'nın kültürel peyzaj değerlerinin korunmasına yönelik tehditler söz konusu metinden yola çıkarak değerlendirilmiş ve Ada'ya özgü yorumlanan farklı kategorilerde ele alınmıştır. Kültürel peyzaj değerleri bileşenlerini gösteren harita üzerinden bu değerlerin korunmasına yönelik tehditlere dikkat çeken Ada geneline ait bir harita daha hazırlanmıştır.Kültürel peyzaj değerlerinin korunmasına yönelik önerilere geçmeden önce; Ada içerisindeki konumu, mevcut değişim baskıları ve değerleri göz önünde bulundurularak seçilen bir bölgede, farklı kurumların haritaları üzerinden bir değerlendirme yapılarak arazi kullanımının zaman boyutundaki analizi ve plan etki analizi üzerine bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın verilerinden yola çıkarak ele alınan bölge için geliştirilen öneriler bu alana özel olmakla birlikte Gökçeada ve Türkiye'de kültürel peyzaj niteliği taşıdığı düşünülen alanlar için genellenebilir nitelikte ve önemdedir. Bu çalışmanın sonuçlarının ardından çalışmanın son bölümünde, Ada genelinde kültürel peyzaj değerlerinin korunmasına yönelik önerilere ise yine tehditlerden yola çıkarak benzer kategorilerde yer verilmiştir. Gökçeada, which is the biggest island of Turkey with regard to the surface area, is situated at the entrance of Dardanelles (Strait of Canakkale) in the north of the Aegean Sea which is the connection point between Asia and Europe. Because of its strategic position, the island has been continuously inhabited since the Stone Age. According to the ancient sources, the island was first ruled by Pelasgians. After the Pelasgians, Persians took the sovereignty of the island and its surroundings. The island has changed hands many times in the following years and has entered the dominion of the Athenians, Romans, Byzantines, Genoese, Venetians and Ottomans. The Ottoman Empire lost Gökçeada, which had been under its rule for many years, between the years 1912-18 during the Balkan Wars and World War I. After the War of Independence and with the Treaty of Lausanne in 1923, the governance of the island was left to the Republic of Turkey.Although the island has been ruled by different civilizations throughout the history, Greeks have been the majority of the local people of the island. The cultural, religious and ethnic structure of the region has remained largely unchanged during the Ottoman Empire. In the period of the Republic of Turkey, the population of the island has not experienced a large increase, but its demographic structure has changed. Within the scope of population policies implemented in this period, inhabitants from Anatolia were first settled in 1945 to the island. Those who arrived after the 1960s were settled in the newly planned villages. The changes of political, economic and social balances caused by the Cyprus Problem and the process of population exchange based on the Treaty of Lausanne, even though Gokceada was excluded from the process, have been effective in reduction of Greek population that has been living on the island for many years.From past to present, social, economic and cultural factors have been part of the natural and physical structure of the island. For this reason, the change in these conditions has also affected the physical environment, and the loss of social and cultural diversity has damaged the physical environment that has been shaped by these factors for many years.Nowadays, Gökçeada is in a new process of alteration with the rechanging social, economic and political balances. Inhabitants who had left the island over the past years started to show interest in coming back. They began to spend especially summer and important religious days in Gökçeada, and a part of them returned permanently to the island in this process. Along with the developing tourism potential, the demand for the island from big cities and from the region is increasing day by day. As a result, there is a big increase in the population of the island during the summer season. Therefore, the pressure on the physical environment, natural resources and cultural values increases. Despite the changes, Gökçeada still preserves its authentic rural fabric.The earliest measures taken regarding the preservation of Gökçeada's values are directed towards traditional settlements and monumental structures in these settlements. It is known that apart from the individual registration decisions, Conservation Boards have taken natural, archaeological and urban site decisions to protect natural and cultural values of Gökçeada. However, it seems that the decisions are inadequate to protect the traditional rural character of the island. The approach to the conservation is limited to site decisions, and also the continuous and integrated relation of structures or settlements with nature and nature with culture has been ignored.The concept of cultural landscape, which draws attention to the interaction between nature and culture, is used for defining and preserving the areas that reflect the improvement processes of culture and settlements shaped by social, economic and cultural influences under certain physical conditions brought by the natural environment. Cultural landscapes are dynamic, living and changing environments, which include the areas where traditional production techniques have recently changed, as well as the areas created by traditional methods, techniques, knowledge and practices. The concept of cultural landscape provides both an integrated approach for conserving the areas formed by the joint contributions of mankind and nature; and a sustainable approach for managing their improvement and change.As a result of being an island settlement Gökçeada was shaped by the limited physical conditions and cultural influences. Therefore, it has distinctive cultural landscape values that reflect the relationship between mankind and nature from past to present. However, recent changes in physical, economic and social balances cause these values to be damaged or even destroyed. One of the most important reasons for this destruction is the lack of adequately developed awareness of conservation. In this thesis, it is aimed to discuss and define the natural and cultural heritage values of Gökçeada in the context of cultural landscape concept that provides an integrated approach to all components of these values.The Venice Charter (1964), which recognizes the necessity of integrated conservation of urban and rural textures and the Amsterdam Declaration (1975) that brought the concept of `integrated conservation` to the agenda are the important and early documents about the conservation of the areas formed by the interaction of nature and culture. The numerous doctrinal texts such as Burra Charter (1979), Florence Charter (1982) and Rio Declaration (1992) drew attention to the need for the preservation of rural areas and landscapes with all of their tangible and intangible elements. The addition of the definition of the cultural landscape to the World Heritage Convention by UNESCO (1992) constituted a milestone in the conservation of these areas. Since 1992, cultural landscape examples added to the World Heritage List raised awareness to preservation of the areas with similar characteristics around the world. Accordingly, the number of cultural landscape examples in the List has increased. In addition, international institutions' efforts to prepare doctrinal texts about the conservation of cultural landscape areas have accelerated.First of all, the development of the concept of cultural landscape in the world is discussed before the cultural landscape values of Gökçeada. An evaluation about the emergence of the concept of cultural landscape in the conservation field and also the approaches of international and national institutions working in this field to the cultural landscape concept, has been carried out. Within the scope of this study, also the development of conservation approaches has been examined through the declarations, regulations and recommendations made by international institutions since the second half of the 20th century when the works on the conservation of cultural landscapes have been accelerated.In addition, current approaches to the preservation of cultural landscape values have been evaluated over the island samples selected according to certain criteria from the world and Turkey on the grounds that Gökçeada is an island settlement. At this point, it is seen that there are approaches developed on the elimination of threats to the protection of natural and cultural values rather than cultural landscape conservation approaches.After the examinations, a classification system specialized on the values of the island has been developed based on the UNESCO's and Madran and Alptekin's (2009) assessments in order to define the cultural landscape values of the island. Under the specified categories, the cultural landscape values of Gökçeada are explained in detail. In addition, a map of the Components of Cultural Landscape Values has prepared to see these values together with their current location, environmental relations and conservation status.Cultural landscapes are the areas that continue to change and transform with the persistence of human intervention. However, these changes can be transformed into factors that confront the cultural landscape values with the threat of extinction, when they cannot be managed well. The text titled Principles Concerning Rural Landscapes as Heritage, which is prepared by ICOMOS and IFLA in 2016, draws attention to the rural landscape and rural landscape heritage concepts as well as the threats they face that cause changes in rural areas and landscapes. In the fifth part of the thesis, threats to Gökçeada's cultural landscape values have been evaluated based on the text in question and are addressed in different categories that are specific to the island. Also, a second map of the whole island, which draws attention to the threats to cultural landscape values, has prepared according to the map showing the components of the cultural landscape values.Before the recommendations for conservation of Gökçeada's cultural landscape values, a study was conducted on the time dimension analysis of land use and plan impact analysis by making an assessment on the maps of different institutions in a selected region in the island by taking into consideration the location, current change pressures and values. While the recommendations developed with this analyses seems to be specific to the selected region in the island, they are also generalizable and important for the other areas that are considered to have cultural landscape qualities in Gökçeada and also in Turkey. Following the conclusion of this study in the final part, recommendations for the conservation of Gökçeada's cultural landscape values have been given in similar categories according to the categories of the threats. 438

Bu tezin amacı Gökçeada'daki tarihöncesi Uğurlu Höyük yerleşiminde açığa çıkarılan figürinlerin araştırılmasıdır. Kimi araştırmacılara göre benzer tarihöncesi figürinler dini varlıkları sembolize etmektedir. Fakat güncel araştırmalar bu tür yorumların tipolojik, zamansal, ve mekansal analizler tarafından desteklenmediğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, Uğurlu Höyük'te bulunan figürinlerin işlevinin anlaşılabilmesı için bu buluntuları şu yöntemlerle incelemektedir: nesnelerin tematik çeşitliliklerine ve standartlaştırma-soyutlama derecelerine göre değerlendirilmesi; hammadde seçimi, üretim tekniği, ve yüzey uygulamarının tetkiki; figürinlerin parçalanma örüntüleri, buluntu bağlamları, ve diğer malzeme grupları ile ilişkilerinin zaman ve mekan ölçeğinde çözümlenmesi. Son olarak, bölgedeki çağdaş yerleşim yerlerinde bulunan benzer betimlemeler, bu toplulukların birbirleriyle olan etkileşimini ve bu nesneleri kullanım biçimleri arasındaki ilişkileri incelemek adına karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir. Araştırmanın sonuçları, figürinlerin yerleşimin yoğun çukur açma ve zaman zaman da gömü aktivitelerinin odaklandığı bir bölümünde kırılma ve dağıtımları yoluyla Uğurlu Höyük toplumunun başka insanlar, gruplar, ve atalarla ilişkilenmesinin yolunu açtığını göstermektedir. Uğurlu Höyük figurinleri MÖ. 7. Binyıl'ın ikinci kısmında Anadolu ile var olan güçlü bağlara işaret etmektedir; 6. Binyıl'da ise figürinler Uğurlu Höyük insanlarının Kuzey Ege toplulukları ile kazı bezeme motiflerinin uygulanması üzerinden, Güney Ege toplulukları ile ise de ortak formlar üzerinden bağdaşabileceği bir vasıta sağlamıştır. Tematik olarak, Uğurlu Höyük figürinleri basit bir erkek-dişi ikiliğine indirgenememektedir. Bunun yerine figürinler kimlik, aidiyet, soy, yenilenme gibi meselelerin tartışılmasında kullanılmıştır ve bu konularda takınılabilecek çeşitli tavırları destekleyebilmektedirler. This thesis is aimed at the investigation of figurines recovered from the site of Uğurlu Höyük in Gökçeada, Turkey. It has previously been put forward that similar prehistoric figurines symbolized religious entities. Recent studies, however, have shown that such interpretations are not supported by scientific analyses. In order to understand the function of figurines in Uğurlu Höyük, this study approaches these objects based on an assessment of their thematic variation, standardization and abstraction, an evaluation of the raw materials, manufacture process and surface treatment, and temporal & spatial analyses of the breakage patterns, find contexts and intra-assemblage relations. Finally, a comparative analysis with figurines from the region is undertaken to examine the relations between these communities and their utilization of similar objects. The results indicate that figurines provided the society of Uğurlu Höyük with a mean of connecting with other people, groups, and ancestors through their fragmentation and distribution, focusing on a part of the settlement associated with intensive pit-digging and occasional mortuary activity. Uğurlu Höyük figurines indicate strong links with Anatolia during late 7th millennium BC; yet in the 6th millennium they provided a medium to relate with other communities in the Northern Aegean through the execution of incised decorative motifs, and with Southern Aegean through their shared forms. Thematically, Uğurlu Höyük figurines cannot be reduced to a simple male-female dichotomy; instead, they were used in the discussion of a variety of issues like identity, affiliation, ancestry, regeneration, and supported a multitude of positions that could be taken. 328

Bu çalışma, Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanmıştır. Erken Bronz Çağı'nda Limni, Midilli ve Sakız adaları gibi Ege adaları yerleşimleriyle benzerliklere sahip olan, Çanakkale ili Gökçeada ilçesindeki Yenibademli Höyük'te arkeolojik kazılar 1996 yılında Prof. Dr. Halime Hüryılmaz'ın bilimsel sorumluluğunda başlatılmıştır. Höyükte, Rum asıllı vatandaşların kültürü, Geç Bronz Çağı ve EBÇ olmak üzere 3 kültür dolgusu saptanmıştır.Denizsel Troia I Kültürü'nün görüldüğü Yenibademli Höyük'te ele geçirilen testiler, bu çalışmanın amacına yönelik olarak hamurlarıyla, formlarıyla, bezemeleriyle ve çevre yerleşimlerindeki çeşitliliği, bağlantısı ve farklılığıyla incelenerek yerleşimin EBÇ'deki yeri ve denizaşırı ilişkileri anlaşılmaya çalışılmıştır.Tarafımızdan yapılan çalışmalar sonucunda 1996-2015 yılları arasında ele geçen ve EBÇ II'ye tarihlendirilen Yenibademli testileri, 6 ana tipe ve 24 alt tipe ayrılarak tipoloji oluşturulmuştur. Tiplerin formlarına ve bulundukları dönemlere bakılarak Anadolu'nun, Ege Adaları'nın, Balkanlar'ın ve Kıta Yunanistan'ın çağdaşı yerleşimlerinde aranarak, karşılaştırmaları yapılmış ve bunların gelişimi ve komşu kültürlerle etkileşimi üzerinde durulmuştur. This work was prepared as a Master's Thesis. In the Early Bronze Age, the excavations in Yenibademli Höyük, which is located in the province of Gökçeada, Çanakkale, which have similarities with the settlements of Aegean islands such as Limni, Midilli and Chios are officially started by under the scientific responsibility of Prof. Dr. Halime Hüryılmaz in 1996. Three culture fills were identified in the mound: the period of the Greek Origin citizens, the Late Bronze Age and the Early Bronze Age.Jugs seized at Yenibademli Höyük, where the Maritimes Troia I Culture was seen, were examined for their purpose in terms of their diversity, connections and differences in their clays, forms, ornaments and surrounding settlements for the purpose of understanding the location of the settlement in the Early Bronze Age and its overseas relations.As a result of the studies carried out by us, a new typology has been formed by dividing the Yenibademli jugs, which were uncovered between 1996 and 2015 and dated to EBA II, into 6 major types and 24 subtypes.By looking at the forms and the periods they were in, they were searched and compared in the contemporary settlements of Anatolia, the Aegean Islands, the Balkans and continental Greece, and their development and interaction with neighboring cultures were emphasized. 346

Bu çalışma Yunanca konuşan Hıristiyan Ortodoks bir ada topluluğu olan ve Türkiye'de azınlık konumunda yer alan, çoğunluğu yurtdışında yaşayan İmrozluların kültürel kimliğine odaklanmaktadır. Araştırma Atina'da ve İmroz'da (Gökçeada) yapılan etnografik alan araştırmasına dayanmaktadır. Çalışma Yunan, Rum ve İmrozlu kavramları ekseninde kimliğin bağlamsallığını tartışmakta, belleğin simgesel bir göstergesi olarak yer ismini (toponimi) ele almaktadır. Ayrıca bir dinsel pratik olduğu kadar kimliğin taşıyıcısı ve aktarıcısı olarak İmroz'daki ritüellere odaklanmaktadır. Böylelikle İmrozlu kimliğinin bağlamsal ve dinamik karakteri anlaşılmaya çalışılmakta ve ritüel, bellek, kimlik arasındaki ilişki örneklendirilmektedir This work focuses on the cultural identity of Imbrosians who are islanders Orthodox Christian and native speaker of Greek. The highest percentage of their population lives out of the island including Greece, USA, Australia, South Africa. The research is based on an ethnographic fieldwork in Athens and Imbros (Gokceada). The work discusses the contextuality of identity in the context of Greek, Rum and Imbrosian concepts and addresses toponymy which is symbolic indicator of memory. Furthermore Imbrosian rituals as the carrier and transmitter of identity as much as they are religious practices, are also entreated. Hence, it is tried to understand the Imbrosian identity and exemplified relationship between ritual, memory and identity. 181

Ege Denizi'nin kuzeydoğusunda bulunan Gökçeada, stratejik konumu, doğal zenginlikleri, elverişli iklimi ve tarım alanlarıyla prehistorik çağlardan itibaren yerleşim görmüştür. Antik dönemde İmbros olarak anılan ada, Osmanlı döneminde İmroz,1970'den itibaren Gökçeada adını alır. Adada bulunan arkeolojik eserler, adanın tarihinin bir rekonstrüksiyonunun oluşturulmasında yardımcı olurken; erken dönemlerinden itibaren varlıkları saptanan kilise yapıları, Hıristiyanlık dönemine ilişkin bilgiler sunmaktadır. İstanbul'un fethine kadar Bizans imparatorluğu sınırları içerisinde ye alan Ada, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet'in başkent İstanbul'u ele geçirmesi ile bölgenin hakimiyeti Osmanlı imparatorluğuna geçmiştir. Adada yaşayan Rumlar ibadetlerini Bizans döneminde inşa edilen kiliselerde sürdürmüşlerdir. Ancak bunların bir kısmı tahrip olmuş ve Osmanlı yönetiminin belirlediği sınırlar çerçevesinde onarılmıştır.18.y.y.'da Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımının etkilerini önlemek isteyen Osmanlı İmparatorluğu Müslüman olmayan topluluklara geniş haklar tanımaya başlamış, 18. y.y.'ın başlarında yeni kilise kurmaları serbest bırakılan Rumlar, yerleşim yerlerinde hızlı bir inşaat faaliyetine girişmişlerdir. İnceleme de, Gökçeada'da 18. ve 20. yy arasında inşa edilen bu Rum yapıları ele alınmıştır. Merkez (Panagia), Yeni Mahalle (Evlambio), ve Tepeköy (Agridya), Dereköy (Sinudi), Zeytinli (Ayii Theodori), Kaleköy (Kastro) ve Eskibademli (Gliki) köylerinde yer alan, 8 kilise Bizans geçmişiyle birlikte değerlendirilmiştir. Yapılar farklı bir plan tipi ortaya çıkarmazken, içerisindeki ikonalar ile zengin bir resim programı sunmaktadır. Kiliseler her ne kadar Hıristiyan dini mimarisi örnekleri olsalar da dönemin üslubundan bağımsız kalmamışlardır. Plan itibariyle ve bünyesinde yer alan devşirme malzemelerle Bizans geçmişini ortaya koyarken, bezeme anlayışı olarak, hem Bizans resim sanatının hem de Osmanlı mimarisindeki geç devir üslupların özelliklerini yansıtan yapılar olmuşlardır.Anahtar Kelimeler: Gökçeada; Mimari; Bizans; Rumlar; Kilise; İkona. Gökçeada, located in the northeast of the Aegean Sea had been populated from prehistoric eras due to its strategic position, natural wealth, favorable climate and cultivated areas. Named as Imbros in the ancient era, the island was called İmroz in Ottoman Period and Gökçeada after 1970. Archeologic assets in the island helped reconstruction of the island, while the churches dating back to early eras present information about the Christian era in the island. It was ruled by the Byzantians until the conquest of İstanbul in 1453. And after that Greek population in the island continued their religious duties in the churches of Byzantian era some of which were destroyed in time and rebuilt during Ottoman period. In 18 th century, in an attempt to avoid the effects of naturalistic movement that arose with the French Revolution, Ottoman Empire accorded rights to non-muslim population and thus the Greek population launched a great construction activity. In our research, Greek buldings between 17 th and 20 th century were listed. Eight churches located in various villages as Merkez (Panayia), Yeni Mahalle (Evlambio), Tepeköy (Agridya), Dereköy (Sinudi), Zeytinli (Ayii Theodori), Kaleköy (Kastro) Eskibademli (Gliki) were evaluated within their Byzantian history. These examples do not provide a different plan while the icons inside show a great taste of paintings. The churches are examples of religious architecture, and still resemble the period's style. They present the Byzantine style with their plans and the use od spoilas in architectural sense. As for their embellishments, they provide Byzantine painting style together with Ottoman late era style. Key Words: Gökçeada; Architecture; Byzantine; Greek; Church; İcon. 222

Ülkemizin tek deniz rezerv alanı olarak kabul edilen Gökçeada Deniz Parkı sınırlarında yer alan Yıldız Koyu'nda bulunan balık türlerinin, zamansal-uzamsal dağılımlarının bolluk verisi ile birlikte ortaya koyulması, topluluk yapılarının temel abiyotik parametreler ve habitat ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.0-5 m, 5-10 m ve 10-15 m derinlik aralıklarında bulunan Taş, Kaya, Posidonia oceanica ve Kum habitatları ile ilişkili balık topluluklarının incelendiği çalışmada SCUBA tekniği ile Sualtı Görsel Sayım metodu uygulanmıştır. Gözlenen balık türlerinin bolluk verisi kaydedilmiş, verinin standardizasyonu için 4x25 m boyutlarında transektler kullanılmıştır. Transekt uzunluğunun belirlenmesinde bir dalıcının palet vuruş sayısı kullanılmıştır. Araştırma boyunca toplam 255 transekt sayımı yapılmış ve replikasyonların ortalaması alınarak 91 transekt istatistik uygulamalarda kullanılmıştır.Sualtı gözlemleri sonucunda tümü kemikli balıklardan olmak üzere 64 tür belirlenmiş ve bunların 50'si incelenen transektler içinde gözlenmiştir. 6 aylık gözlem periyodu sonucunda toplam 85.342 bireyin sayımı yapılmış, Coris julis, Diplodus vulgaris ve Symphodus tinca türlerine tüm dalışlarda rastlanmıştır.Uygulanan çeşitlilik indekslerine göre Temmuz ve Eylül ayları en yüksek değere sahiptir. Ayrıca, Kum habitat da en yüksek çeşitlilik değerlerinin gözlendiği habitat tipidir. Bolluk verisi ile hazırlanan benzerlik analizlerinde, hem derinlik aralıkları hem de habitat tipleri arasında net olmayan ayırımlar saptanmıştır.Bu çalışma, ülkemizde bulunan tek sualtı rezervi olan Gökçeada Deniz Parkı'nın balık türleri ile ilgili ilk kapsamlı sualtı gözlem çalışmasıdır. Balıkçılık kaynaklarının arttırılması için etkili bir yöntem olarak kabul edilen sualtı rezervlerinin etkilerinin anlaşılabilmesi ve rezerv alanlarının ülkemizde yaygınlaştırılabilmesi için bu çalışmaların önemli olduğu düşünülmektedir. The aim of this project is to reveal the spatio-temporal distribution of the fish assemlages and to evaluate the relationship between the basic abiotic parameters and the habitat of the community structures in the Yıldız Bay, which is located within the borders of the Gökçeada Marine Park.Underwater Visual Census method has been applied with SCUBA technique in studying Stony, Rocky, Posidonia oceanica and Sandy habitats in 0-5 m, 5-10 m and 10-15 m depth ranges.Abundance data of fish species were recorded and 4x25 m transects have been used for the standardization of this data. The length of transects has been determined by the number of strokes of a diver's fin. Out of 255 transects in total, the mean value of the replications have been calculated, hereat 91 transects have been used in statistical analyses.As a result of underwater observations, 64 bony fish species were identified, of which 50 species have been observed in the transects. 85,342 individuals have been censused of these 50 species. Coris julis, Diplodus vulgaris and Symphodus tinca species have been observed in every dive. According to the diversity indices applied, July and September have the highest value. In addition, sandy habitat is the type of habitat where the highest diversity values have been observed. In the similarity analyzes prepared with the abundance data, inexplicit differences were found between both depth ranges and habitat types.This study is the first comprehensive underwater observation study of fish species of the Gökçeada Marine Park which is the only underwater reserve area in Turkey. It is believed that these studies are important for understanding the effects of underwater reserve areas, which are accepted as an effective method for increasing fisheries resources, and for spreading them in our country. 93

Bu çalışmanın amacı, Bölgesel Politika/Uyum Politikası kapsamında, yersel uyum anlayışıyla belirginleşen ada ve ada bölgelerinin ortaya çıkış süreci incelemek, Avrupa Birliği perspektifinden durumlarını ve ekonomik özelliklerini analiz etmek, Avrupa Birliği destekli ESPON Programı kapsamındaki projelerden biri olan EUROISLANDS yaklaşımını inceleyerek, Gökçeada örneğinde bu yaklaşımın uygulanmasıyla elde edilen yatırım cazipliği verileri ışığında Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın adaya ilişkin planlarına olası öneriler üretmektir. Çalışmanın iki temel iddiası bulunmaktadır. Birincisi, Avrupa Birliği'nin mekansal planlama yaklaşımı sonucunda üzerinde durmaya başladığı ada ve ada bölgelerine ilişkin olarak, EUROISLANDS yaklaşımının en uygun açıklamaları ve politik olanakları sunduğudur. İkincisi, bu yaklaşımla Gökçeada'nın ekonomik gelişme sorunlarının yatırım cazipliği yönünden tespit edilmesiyle, Güney Marmara Kalkınma Ajansı ve bölge planlarında oluşan boşlukların doldurulmasının mümkün olduğudur.Beş temel bölümde hazırlanan tez çalışmasında, Avrupa Birliği Bölgesel Politikası ve Uyum Politikası, bunlar kapsamında ada ve ada bölgeleri incelenmiş, EUROISLANDS Projesi ele alınarak Gökçeada ve adanın yatırım cazipliği durumu analizi yapılmıştır. Sonuçta, Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın adaya yönelik olarak belirlediği sorunlara ve çözüm önerilerine ilişkin boşluk alanlarının, bu tespitlerle doldurulmasına ilişkin öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Bölgesel Politika, Ada Bölgeleri, ESPON, EUROISLANDS, Gökçeada. The objectives of this study are to exhaust the emergence process of islands and island regions which have become clarified thorough territorial cohesion conception within the scope of the Regional Policy of the European Union, to analyze the significance, situation and economic characteristics of islands and island regions from the European Union perspective, to examine the EUROISLANDS approach as an alternative way of evaluating islands' economic attractiveness and apply it to Gökçeada case by conducting a questionnaire regarding economic and investment attractiveness and to put forward suggestions for South Marmara Development Agency's regional plans concerning Gökçeada.The first claim of the study is that the ESPON EUROISLANDS Project introduces the best way of assessing, explaining and making policy offers for islands and island regions. The second one is that it is possible to fill the gaps in the Agency's plans through clarifying the economic problems of Gökçeada by applying EUROISLANDS approach and determining investment attractiveness situation of the island. As a five parts research, the study concludes its own suggestions for filling these gaps.Keywords: Regional Policy, Islands Regions, ESPON, EUROISLANDS, Gökçeada. 551

Bu tezin konusunu, MÖ 6. binyılın sonları ve MÖ 5. binyılın başlarına denk gelen ana hatlarıyla Trakya'nın güneyinden başlayıp, Batı Anadolu'da Bafa Gölü'ne kadar görülen, adını Çanakkale bölgesindeki Kumtepe ve Beşik-Sivritepe yerleşmelerinden alan Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Kültürü oluşturmaktadır. Bu kültür aynı zamanda Doğu Ege Adaları'nda da görülmektedir. Bu kültür kendisinden önce bölgede görülen Neolitik Çağ kültürlerden belirgin bir biçimde ayrılmaktadır. MÖ 6. binyılın sonları ve MÖ 5. binyılın başlarına denk gelen Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Kültürü, bölgenin Orta Kalkolitik dönemini içermektedir ve kendi içinde iki evreye ayrılmaktır.2009 yılında Uğurlu/Zeytinlik Höyük kazılarının başlamasıyla birlikte, Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Kültürü'ne ait buluntular Gökçeada da tespit edilmiştir. Daha önceki araştırmalarda kültürü tanımamızı sağlayacak mimari bilgilerimiz sadece Gülpınar yerleşimi ile olmuştur. Kültür genellikle çanak çömleği ile tanınmaktaydı. Gökçeada Uğurlu/Zeytinlik Höyük yerleşiminin kazılmasıyla birlikte yeni mimari veriler ortaya çıkmıştır. Amacımız, bu veriler ile birlikte kültürün doğru bir biçimde tanınması ve kültürün görüldüğü yerleşimlerin buluntuları ile karşılaştırarak kültüre yeni bir bakış açısı getirmektir. Bu bağlamda bu çalışmanın sonunda elde edilen bilgiler ve katalog kısmındaki verilerin toplu halde yer alması, gelecekte yapılacak olan çalışmalara da katkı sağlayabilir.Anahtar Kelimeler: Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Kültürü, Gökçeada, Orta Kalkolitik, Batı Anadolu ve Doğu Ege Adaları The topic of this work is Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Culture seen at the end of 6th Millennium BC and the beginning of 5th Millennium BC mainly in the region ranging from the southern Thrace to the Bafa Lake in Western Anatolia, which derives its name from Kumtepe and Beşik-Sivritepe settlements in the Çanakkale Region. This culture is also seen in the Eastern Aegean islands. This culture distinguishes from the Neolithic cultures which has seen in the region before. Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Culture that existed at the end of 6th Millennium BC and the beginning 5th Millennium BC includes the Middle Chalcolithic period of the region. This culture divides into two phasesIn 2009, with the beginning of Uğurlu/Zeytinlik Höyük excavations, the remains of Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Culture was found in Gökçeada. The architectural knowledge of previous researches which lead to know the culture was limited only with Gülpınar settlement. The culture was usually chracterized by pottery. The new architecture data had attained with excavation of Gökçeada Uğurlu/Zeytinlik Höyük. The data correctly to facilitate the recognition of culture and to bring a new perspective by comparing with remains of settlement from the culture. In this context, the information that were obtained at the end of this study and batch data at the catalog may also contribute to future studies.Key words: Kumtepe IA/Beşik-Sivritepe Culture, Gökçeada, Middle Chalcolithic, Western Anatolia and Eastern Aegean İslands. 228

Bu çalışma da ?Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada Kıyılarında Su Altı Dalış Turizmi? çeşitli boyutlarıyla gözler önüne serilmesi amaçlanmaktadır. Sözü edilen kıyıların Akdeniz ile Marmara Denizi arasında geçiş alanı olması, tarih boyunca ticaret ve savaş gemilerinin seyrettiği kıyılar özelliği taşımasına yol açmıştır. Bu nedenle sözü edilen kıyılar batıklar açısından oldukça zengindir. Bununla birlikte, Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada kıyılarının zengin ve korunmuş sualtı flora ve faunası dalış turizmi açısından bu kıyıları oldukça çekici kılmaktadır. Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada İlçeleri kıyılarında su altı dalış turizmi aynı zamanda turizm sezonunun uzaması ve turizmin uluslararası bir boyut kazanması açısından da önemli bir turizm çeşidi seçeneğidir.?Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada Kıyılarında Sualtı Dalış Turizmi? yakından incelendiğinde kıyı turizmine paralel bir gelişim gösterdiği anlaşılmaktadır. Potansiyeli yüksektir, ancak henüz başlangıç seviyesindedir. Bu amaçla araştırmada Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada su altı dalış turizminin gelişimi, uluslararası boyut kazanması için yapılan çalışmalar ve yaşanan sorunlar incelenmektedir. Buna ilaveten Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada Kıyılarında su altı dalış turizmini etkileyen coğrafi etkenler, çekicilik oluşturan faktörler, dalış mevkileri ve karakteristikleri ele alınmaktadır. Turizmde temel unsurlardan konaklama ve ulaşım sorunları ele alınmaktadır. Son olarak bu çalışma da Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada su altı dalış turizminde çekicilik yaratan unsurlarının korunması, dalış mevkilerinin kontrollü dalışa açılması, gerekli reklam ve tanıtımların yapılması, bölgeye gerekli desteklerin verilerek uluslararası standartlara ulaştırılması, yapay resif çalışmalarının hızlandırılması ve su altı dalış turizminin daha fazla gelişmesi için öneriler getirilmektedir.Araştırma kapsamında araştırmanın evreni; Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada İlçeleri kıyıları dalış mevkilerinde 15 Eylül- 15 Haziran 2011 tarihleri arasında yöreye dalış için gelen dalgıç sayısı yaklaşık 3000 olarak belirlenmiştir. Bu veriden yola çıkarak evreni temsil edecek güçte olan 257 kişiye anket uygulanmış ve buna uygun olarak örneklem belirlenmiştir. Toplanan anket sayısı (257) olup araştırma evrenini temsil edecek güçtedir.Balıkadamlara uygulanan anket, yapılan mülakat ve görüşmeler sonrasında elde edilen verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Yapılan tablolar ile sonuçlar çıkarılmış ve bu sonuçların doğruluğu çapraz tablolarla test edilmiştir. Ayrıca elde edilen veriler, sözü edilen dalış mevkilerinde yapılan gezi ve gözlemlerle desteklenmiştir.Çalışmada yapılan araştırmalar sonucunda Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada İlçeleri kıyıları flora ve fauna zenginliği, antik ve tarihi batıklara sahip olması yanında bazı mevkilerde su altında net görüşler sağlanması sebebiyle yüksek bir potansiyele sahip olduğu belirlenmiştir; ama mevcut olan bu potansiyel tam olarak değerlendirilememektedir. Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada İlçeleri kıyılarında dalış turizmi geliştirilerek Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı ve Truva Tarihi Milli Parkına gelen ziyaretçilere Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada İlçeleri kıyılarında ki antik ve tarihi batıklarla ilişkisi anlatılarak sualtına merakı olan ziyaretçilerin bu coğrafyaya yönlendirilmesi gerekmektedir. Bu sayede dalış turizmine kısa sürede ivme kazandırılması önemli olacaktır. Bu da Çanakkale İli'ne gelen yerli ve yabancı turistlerin geceleme sürelerinin artışında etkili olacağı kanısındayız.Anahtar KelimelerBozcaada, Eceabat, Gökçeada, Su altı Dalış Turizmi, Batıklar, Deniz Flora ve Faunası This study ?Underwater Diving Tourism On The Coasts Of The Gulf Of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada District (Çanakkale) ?aims to shows variety dimension. As these coasts are transition lines between Akdeniz and Marmara commerce and war ships frequently visit these coasts throughout the history. Because of this ships that discussed are rich is regard of sunks. And besides, rich and defended underwater flora and fauna of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada gets people eager for diving tourism . Underwater Diving Tourism on the Coast Of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada is an important kind of tourism in terms of longing tourism season and getting international importance on tourism.If you examine carefully underwater diving tourism on the coast of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada, it can easily understand that it gets progress with coast tourism. It has high potential but only beginner stage. Because of that, this research investigates development of underwater diving tourism on Bozcaada, Eceabat ve Gökçeada and studies to get international dimension. And also investigates geographical factors attractive factors, diving places, diving locations and characters which affects underwater diving tourism on the coast of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada and investigates transportation and camping problems on this geography. And lastly this research proposes that diving places should be opened to diving necassary advertising of diving should be done, region should be got international standart with necassary support. Artifical reef studies should be accelareted and attractive component should be protect.The universe of the the research on the extent of the research ; it has been determined that the number of divers are about 3000 visiting the coastline of the boroughs of Bozcada,Eceabat and Gökçeada with the intend of scuba diving from September,15 to June,15. Thanks to this data, each of the 257 people to be able represent the whole universe has been conducted a survey and a sample in accordance to this has been determined.The survey conducted to 257 people has enough strenght to represent the the whole universe.The SPSS packed software has been used for the analysis of the data obtained from the survey conducted to scuba divers and the interviews with them.Inferences have been made from the tables and the accuracy of the inferences has been tested with the cross tables.Besides,the data obtained has been supported with the tours and observations held at the coastal site of diving centers mentioned above.Coast of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada have highly diving potential because of underwater diving tourism potential flora and fauna abundance, ownership of historical wreck and clear visions in some region and they have higly vision capacity because of clear vision in some region; but this present can?t be used completely. With getting better dimension of tourism on the coast of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada and with explaning relationships of national wrecks and coast of Bozcaada, Eceabat and Gökçeada to visitors who come Gelibolu Historical National Park and Truva Historical National Park, visitors who has curious about underwater can easily be direct and it will be very important activity. We esteem that, thus, this will be effective on the esclation of the staying period of the foreign or domestic tourists coming to Çanakkale.Key WordsBozcaada, Eceabat, Gökçeada, Underwater Diving Tourism, Sunks, Sea Flora and Fauna 256

Bu çalışmada, Çanakkale (13 ??, 10 ??, 1 juv.) ve Gökçeada (14 ??, 11 ??, 1 juv.) Ophisops elegans populasyonlarında iskelet kronolojisi yöntemi ile yaş tayini yapılmıştır. Femur kemiklerinin enine kesiti incelenen toplam 50 (27 ??, 21 ??, 2 juv.) örnekte, Çanakkale populasyonunun median yaşı 3 (1-4), Gökçeada populasyonunun median yaşı 3 (1-6) olarak bulunmuştur. Örnekler arasında en büyük yaş Gökçeada populasyonundaki bir erkek bireyde 6 olarak hesaplanmıştır. Populasyonlar arasında B+G uzunlukları bakımından fark olmamakla birlikte ortalama B+G uzunluğu Çanakkale populasyonunda 45,90 mm (SD= 4,06) Gökçeada populasyonunda 43,53 mm (4,11) olarak bulunmuştur. Örneklerin tamamında yaş-boy arasındaki denklem B+G uzunluğu= 36,78 + (2,77 x yaş) olarak hesaplanmış, yapılan doğrusal regresyon analizi sonucunda yaş-boy arasında zayıf bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. In this study, age estimation by the skeletochronology method was done in Çanakkale (13 ??, 10 ??, 1 juv.) and Gökçeada (14 ??, 11 ??, 1 juv.) populations of Ophisops elegans. It was figured out that the median age of Çanakkale population is 3 (1-4) and Gökçeada population is 3 (1-6) in a total of 50 (27 ??, 21 ??, 2 juv.) samples which were analyzed transverse sections of femora. Among the samples, the maximum age was calculated as 6 for a male. There is not a statistically difference between populations in terms of head+body lengths, and it was figured out that the average head+body length in Çanakkale population is 45.90 mm (SD=4.06) and in Gökçeada population is 43.53 mm (4.11). The equation between age and length for all samples was calculated as head+body length= 36.78 + (2.77 x age) and as a result of linear regression analyses. It was determined that there is a weak correlation between age and length. 57

Bu çalışmanın konusunu Gökçeada'nın kuzey kesiminde yer alan Yıldız Koyu'nda alveolar ayrışmayı karakterize eden çeşitli spesifik ayrışma şekilleri oluşturmaktadır. Yıldız Koyu'nda kumtaşları üzerinde tespit edilen alveolar ayrışma çok disiplinli bir yaklaşımla ele alınmış, ayrışma üzerinde etkili olan jeomorfolojik, petrografik, yapısal ve biyolojik etkilerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Alveolizasyon gelişiminin petrografik özelliklerinin ve özellikle mineral bileşimi ile bağlantısının açıklanması amacıyla ayrışma hücrelerinin tabanlarında biriken arena ve mineral kırıntılarından XRD (X-Ray Diffraction) ve XRF (X-Ray Florouscence Spectroscopy) analizleri yapılmış, bu sonuçlar kaya örneklerinden alınan standart petrografik ince kesitlerin sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Alveoller ve tafonilerin morfolojik ve morfometrik özellikleri ile kumtaşlarının petrografik yapısı incelenmiş ayrıca biyoerozyonal topluluğun birincil üreticileri olan mikroskobik epilit ve endolit organizmalar arasındaki ilişkiden kaynaklanan biyoerozyon ele alınmış, alveol ve tafoni tabanlarına yerleşen makroendolit ve yüzey faunasının topluluk yapısı belirlenmiştir. Yapılan arazi çalışmalarında özellikle kurak yaz aylarında tuz kristalizasyonunun alveol gelişimini etkilediği, ayrıca litoral zonda biyolojik etkenlerin kaya kazıyıcı etkilerinin bulunduğu görülmüştür. This thesis dealts with various kinds of weathering forms that characterise alveolar disintegration in Yıldız Bay, which is located in northern part of the Gökçeada Island. The alveolar weathering detected on sandstones in the study area were studied with an multi-disciplinary approach by considering the impacts of geomorphologic, petrographic, structural and biological agents. In order to explain relationships between alveolisation and petrographic attributes of the host rock (particularly mineral composition and cementation), the residues collected from bottom of weathered cells were investigated based on the use of XRD (X-Ray Diffraction) and XRF (X-Ray Florouscence Spectroscopy) as well as petrographic thin section analyses of rock samples. The morphological and morphometric properties of alveoli and tafoni and petrography of sandstones were also investigated. In addition, bioerosion caused by relationships between microscopic epilith and endolith that comprise primer producters of bioerosional community and the surface fauna that they form were taken into account. It was concluded that salt crystallization during dry summer season affect alveoli development together with the influences of rock barnacles on the littoral zone. 61

Gökçeada keçileri Türkiye'de Çanakkale ilinde sınırlı bir alanda yetişen bir keçi populasyonudur. Doğal seleksiyon yoluyla varlığını sürdürmüş olan bu keçi ırkı üzerinde bir genetik çalışma yapılmıştır. OARCP34, ILSTS008, BM4621, ILSTS005, ILSTS011 ve BM1818 mikrosatellit lokusları çalışma için belirlenerek analizler bu lokuslar üzerinden yapılmıştır. Bu çalışmada Gökçeada'da yaşayan keçilerden toplamda 55 hayvan olmak üzere kan örnekleri toplanmış, Chelex ve Fenol- Kloroform İzoamil alkol yöntemleri ile DNA ekstraksiyonu ve izolasyonu yapılmıştır. Genomik DNA %2'lik agaroz jel elektroforezi ile UV kaynağı altında görüntülenmesi ardından DNA'ların saflıkları spektrofotometre ile belirlenmiştir. Polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) çalışması için fenol kloroform izoamilalkol yöntemi ile elde edilen DNA'ların kullanımı tercih edilmiştir. Mikrosatellit lokusların allel dağılımları %4'lük poliakrilamid jel üzerinde gümüş boyama yöntemi ile görünürleştirilmiştir. Üzerinde çalışılan lokusların allel frekansları, gözlenen ve beklenen heterozigotluk değerleri ve Hardy-Weinberg dengesine uyumları tespit edilmiştir. Bunların yanı sıra bu mikrosatellit lokuslar için uyum olasılığı, ayrımlama gücü, dışlama gücü, polimorfik bilgi içeriği, kombine ayrımlama gücü, kombine dışlama gücü değerleri de hesaplanmıştır. Araştırma sonunda ILSTS008 ve BM4621 lokusları haricinde Hardy-Weinberg dengesine uyumsuzluk gözlenmemiştir. 6 lokus için elde edilen kombine ayrımlama gücü 0,9999 ve kombine dışlama gücü 0,9862 ve polimorfik bilgi içeriği ortalaması da 0,7985 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda OARCP34, ILSTS011 ve BM1818 mikrosatellit lokuslarının daha ileriki çalışmalarda kullanılmasının uygun olduğu söylenebilir.Anahtar Kelimeler : Belirteç, keçi, lokus, mikrosatellit, PZR, Gökçeada Keçisi Gökçeada goats are a local goat population which lives in a confined space in Çanakkale province of Turkey. This study was carried on Gökçeada goat population which existed through natural selection. OARCP34, ILSTS008, BM4621, ILSTS005, ILSTS011 and BM1818 are the microsatellite markers attended and all the analyses carried on these loci. In this study there were 55 Gökçeada goats used for collecting blood samples. Chelex and Fenol-Chloroform Isoamylalcohol methods were used to exctract and to isolate the DNA. Genomic DNA was visualised by gel electrophoresis under UV source and DNA purification was tested by spectrophotometer. DNA extraction by the phenol choloroform isoamylalcohol method was chosen to use in polymerase chain reaction (PCR). The allelic distribution of microsatellite markers were visualised by silver staining method on 4% polyacrylamide gel. Allelic frequencies, observed and expected heterozygosity values and Hardy-Weinberg equilibrium compliance was tested on the loci were studied. Also matching probability, power of discrimination, power of exclusion, polymorphic information content, combined power of exclusion and combined power of discrimination values were calculated. The results showed that there were no other loci than ILSTS008 and BM4621 not matching with Hardy-Weinberg equilibrium. The combined power of exclusion value calculated for all the loci was 0,9999 and the combined power of discrimination value was 0,9862 and the average polymorphic information content value was 0,7985. By the guidance of the data gained with this study the microsatellite loci of OARCP34, ILSTS011 and BM1818 can be considered to use in the further studies.Key Words: Marker, goat, locus, microsatellite, PCR, Gökçeada goat 65

Sanayileşme ile birlikte gelişen turizm, yerel toplum (ev sahibi) ile turistin (misafir) bir araya gelmelerini sağlayarak, farklı kültürel ve sosyal yapıya sahip olanların kaynaşmasına neden olmaktadır. Böylece farklı bilgiye, görgüye, geleneğe, göreneğe ve kültüre sahip bu topluluklar birbirinden etkilenmekte ve iki grubunda toplumsal yapıları karşılıklı olarak zamanla değişmektedir.Bu çalışmada, her geçen yıl bir varış noktası (destinasyon) haline gelen Gökçeada'da, ev pansiyonculuğu yapmaya başlayan haneler üzerinden, turist kabul eden kırsal alanın yaşadığı sosyo-kültürel değişme, tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunu tespit yapılmaya çalışırken aynı zamanda Gökçeada'daki ev pansiyonculuğunun kültürel dinamikleri ortaya konulmuştur. Çalışmada mülakat ve katılarak gözlem tekniği kullanılmış ve elde edilen veriler istatistikî analizlere tabi tutulmuştur. Tourism developing together industrialization come together indigenous societies (host) and tourist (visitor) cause to hit it off peoples different cultural backgrounds and social structure. So, peoples different manner, culture, custom and usage influence together and their social structure changes mutually in the course of time.The goal of the study, to determine social-cultural changes in rural by taking advantage of family homes in which begin to lodger rent their rooms for one or more nights in Gokceada which become destination year after year. This study was conducted using interview observation method and the data obtained interpret by statistical methods. 341

Fiziki çevrenin korunması, doğal kaynakların optimal kullanımı ekseninde ortaya çıkan sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir gelişme kavramı, tüm dünyada bir çok ülkenin ve çeşitli sektörlerin kendine adapte ettiği ilkeler ve uygulamalarla yaygınlaşmaktadır. Sürdürülebilir gelişmeyle, doğayı tahrip eden, ne pahasına olursa olsun büyümeyi esas alan anlayış terk edilmeye başlanmıştır. Bu çerçevede hammaddesi büyük oranda doğal, tarihi ve sosyo-kültürel kaynaklar olan turizm, sürdürülebilir olması gereken en önemli sektörlerden biridir. Turizmde sürdürülebilirliği sağlamaya yönelik projelerden biri de ekomüzedir.Bu araştırmanın amacı; sürdürülebilir turizm gelişiminin önemli araçlarından biri olan ekomüzeciliği incelemek ve Gökçeada'nın ekomüze odaklı sürdürülebilir bir destinasyon olabilme potansiyelini paydaşların görüşleri çerçevesinde ölçmektir. Bu çalışmayla Adanın turizm stratejisi ve pozisyonunun yeniden konumlandırılmasına katkı sağlanması beklenmektedir. Destinasyon yönetiminde yerel toplum, yerel girişimciler, yerel yöneticiler ve ziyaretçilerden oluşan paydaşların rolü önemlidir ve Gökçeada'nın ekomüze odaklı sürdürülebilir bir destinasyon pozisyonuna taşınabilmesinin, paydaşların yaklaşımına bağlı olduğu açıktır. Bunun için 2010 yılı Nisan ve Mayıs aylarında Gökçeada'da tüm paydaşlara yönelik anket çalışması uygulanmıştır.Anket sonuçları bilgisayar ortamında SPSS 18.0 istatistiksel programında analiz edilmiştir. Toplam 907 denekten oluşan örneklemin 833'üne ulaşılmış ve görüşleri alınmıştır. Araştırma sonucunda Çanakkale İli Gökçeada İlçesi'nin ekomüze projesiyle sürdürülebilirliğini sağlayabilmek için paydaşların ekomüzelerin ilke ve özellikleri hakkındaki yargıları ölçülmüş; Gökçeada'nın doğal, tarihi kültürel çekiciliklerinin ekomüze unsurları olarak önem düzeyleri belirlenmiştir. Elde edilen veriler üzerinden Gökçeada'nın ekomüze odaklı sürdürülebilirliği değerlendirilmiştir. With sustainable development, the understanding of growth based on ?at all cost? has been abandoned. It is now common practice for various sectors of many countries worldwide to adapt their policies and practices, taking into account factors such as physical protection of the environment and optimal use of natural resources. In this context, sustainability through tourism, whose raw materials include natural, historical and socio-cultural resources, is one of the most important sectors. One of the projects of ensuring the sustainability of tourism is ecomuseum.The purpose of this research is to examine the significance of the ecomuseum as one of the important tools of sustainable development of tourism. The research also aims to look at the potential capacity of Gokceada as a destination for ecomuze from the stakeholders? point of view. Therefore, the findings from this research are expected to contribute towards the tourism strategy of the island. In the process of bringing the island into an ecomuze destination, agents such as the management of the local community, local entrepreneurs, local authorities, stakeholders and the visitors play a significant role. For this reason, a survey was conducted between April and May 2010 among the stakeholders of the island.The SPSS 18.0 statistical program was used to analyse the survey results which were collected from the 833 participants of initial sample of 907. The survey measured the views of stakeholders in terms of the characteristics of the sustainability project of the town of Canakkale province Gokceada as an ekomüze destination. Consequently, the significance of historical and cultural attractiveness of Gokceada as ekomuze has been highlighted. Based on collected data, ecomuze-oriented sustainability of Gokceada has been assessed. 148

Türkiye denizleri'nde ihtiyofauna ile ilgili çalışmalarda taksonomik incelemeler öncelikli olarak yer almış, faunanın belirlenmesine ilişkin önemli katkılar sağlanarak, sularımızda belirlenen türlerin biyolojik özelliklerini konu alan çalışmalar gerçekleştirilmiştir. yapılan bu çalışmaların büyük bir kısmı denizlerimizin littoral bölgesinde yaşayan bentik ve pelajik türleri içermektedir ve derin sularda yaşayan balıklar üzerine yapılmış çalışmalar oldukça az sayıdadır.Ağustos 2008-Nisan 2009 tarihleri arasında Gökçeada civarında yapılan çalışmada derinliği 200 metreden daha fazla olan sularda farklı derinliklerden belirlenen 5 istasyonda trol ve kepçe çekimleri gerçekleştirilerek örnekler elde edilmiştir. çalışma sonucunda 30 familyaya dahil 4 genusa ait 46 tür elde edilmiştir.Gökçeada civarında (Kuzey Ege Denizi) yapılan bu çalışma ile derin deniz alanında bulunan balık türlerinin çeşitliliği, bolluğu ve derinliğe bağlı dağılımları belirlenerek elde edilen bulguların denizlerimiz ihtiyofaunasına önemli bir katkı sağlayacağı ve buna ek olarak ileride balıkçılık yönünden değerledirilme potansiyeli olan derin deniz türlerinin ortaya çıkarılması konusunda yararlı olacağı düşünülmektedir. Taxonomic studies on ichthyofauna in Turkish Seas have a prior importance due to addition for discovering the fauna and to study on the biology of the species. most of these studies conducted in littoral zone and include benthic and pelagic species, but studies on fishes living in deep waters are quite insufficiant.This study conducted between august 2008 - april 2009. Samples were gathered by trawl and scoop net from 5 stations that below 200 m and have different depth range. As a result 46 species belong to 46 genera and 30 familia are captured.This study around Gökçeada (Northern Aegean Sea) is aimed to determine the diversity, abundance and distribution of the deep sea fishes due to depth and will contribute actual data to ichthyofauna of Turkey and investigate the potential exploitable species that may be suitable for the future. 87

Küreselleşme ve sürdürülebilirlik kavramları bugün dünyada tartışılmakta olan iki önemli konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda sürdürülebilirlik kavramı hemen tüm alanlara yansımıştır. Toplumsal yaşamın bir gerekliliği olarak ortaya çıkmış ve tarımın, kentlerin, turizmin, teknolojinin vb. birçok örneğin sürdürülebilirliği, farklı alanlarda örnek niteliği taşımıştır.Kalkınma ya da bölgesel gelişmede önemli bir alt sektör olarak nitelediğimiz turizm, çevre ve doğal kaynaklarla olan sıkı ilişkisi nedeniyle kalkınma ve çevre ilişkisinin uyumluluğa dönüştürülmesi gereğini ortaya koymaktadır. Sürdürülebilir turizm, her aşamasında toplumsal ve kültürel sorumluluk, ekonomik verimlilik ve doğal duyarlılığı içermektedir. Turizm sektörünün var olması ve sürdürülebilirliği, turizme kaynak teşkil eden bölgesel ve yerel alanlara özgü doğal, sosyal ve kültürel değerlerin korunarak kullanılmasıyla gerçekleşebilir.Bir kimlik öğesi olan kültür, toplumun geleneğini göreneğini, yaşama biçimini, adetlerini, alışkanlıklarını kapsayan bir kavram olduğu için, kültür ve kimlik arasındaki ilişkinin vurgulanması önem taşımaktadır. Bir toplumun kültür düzeyinin seviyesi ve nitel unsurları, toplumu oluşturan bireylerin yarattığı çevrenin kimliğini belirlemede ve yönlendirmede etken olarak görev yapmaktadır. Yapısal çevrenin oluşumuna etki eden sosyo-kültürel faktörlerin etkinliği ve son zamanlarda turizmde çevre-kültür-davranış çalışmalarına öncelik ve ağırlık verilmesinin nedeni, çalışmalar kapsamında turizm alanlarındaki niteliksizliğin sebebinin kültür, çevre ve sürdürülebilirlik ilişkisinin iyi kurulamamasıdır. Dolayısıyla, turizm alanları için özde neyi, ne sebeple, ne kadar, nasıl, hangi koşullarda, kimin için ve kimin tarafından korunup sürdürüleceği ve değişimin boyutlarının tespit edilebileceği bir model üzerinden gidilerek belirlenmelidir.Bu çalışmada, Gökçeada'da mevcut olan toplumsal, kültürel, doğal ve mimari değerlerin korunarak, sürdürülebilirlik yaklaşımıyla turizme sunulmasına yönelik model önerisi sunulması amaçlanmaktadır. Önerilmesi düşünülen model ile turistik destinasyonun sürdürülebilir yaklaşımda gelişiminin sağlanmasına dönük sosyo-kültürel sorunların da çözülmesine yönelik adımlar daha sağlıklı atılabilecektir. Nowadays, the concepts of globalisation and sustainability are the important issues that are being argued. Especially the sustainability concept has been reflected in every field. There is the key element in different fields that has been arised a necessity of social life and the sustainability of agriculture, urbans, tourism, technology ect.Tourism, which is an important subsector in the process of development and regional improwement focuses on affirmative relation of development and environment because ofits relation on environment and national sources. Sustainable tourism includes social and cultural liability, economic productivity and ecological sensibility in its all long the line. The existence and sustainability of tourism industry can only become the naturel, social and cultural values of regional and local areas with maintainable responsibility which are the sources of the tourism.Emphasizing the relation between identity and culture have a great importance because of its feature that is a concept including conventions, tradition, and lifestyle of a society for the culture as an item of identity. Qualitative items and cultural level of a society have a function on determining and orientating identity of the environment that designed by the persons who formats the society. Especially, determining the dimensions of change for what reason, however, how, in which conditions, for whoever and by whoever have to be modified on a sustainable model for tourism areas.In this study, that has proposed to suggest a model, which oriented on maintaining social, cultural, natural and architectural values of Gökçeada with the concept of offering tourism in sustainability perspective. However developing touristic destinations in sustainability perspective and resolving social and cultural issues may be easier and more with more bloomed methods with this model suggestion. 234

Bu çalışmada; Gökçeada'nın elektrik ihtiyacının yenilenebilir enerji kaynaklarıyla nasıl karşılanabileceği analiz edilmiştir. Gökçeada'nın elektrik ihtiyacını karşılayacak yenilenebilir enerjili hibrit (melez) veya hibrit olmayan sistem tasarımının en uygununa karar verebilmek için HOMER (Hybrid Optimization Model for Electric Renewable) programı kullanılmıştır. Yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili yapılan benzer çalışmalarda, yıllık ortalama değerlere göre maliyet analizleri yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmada ise, bilgisayar ortamında oluşturulan sistemin mümkün olduğunca gerçekçi olabilmesi için HOMER programı kullanılmıştır. Diğer çalışmalarda, yıl içinde meydana gelen çeşitli değişikliklerin sisteme yansıtılamadığı anlaşılmaktadır. HOMER programıyla; elektrik yükü, rüzgar hızı ve güneş ışınımı gibi zamanla değişen verilerin elektrik sistemine etkisi modellenebilir. Bu verilerin her biri için HOMER'da yıllık 8760 adet değer oluşturulur. HOMER programı 1 saatten daha kısa süreli anlık değişimleri modelleyememektedir. Bununla beraber, 1 saatlik verilerin bu tür bir sistem analizi için yeterli olduğu belirtilmektedir. Bu çalışmada; güneş panelleri, rüzgar türbinleri ve bataryalardan oluşan sistemler, çeşitli senaryolar düşünülerek modellenmiştir. Yedek güç için şebekeye bağlantılı çalışma veya dizel jeneratörle çalışma durumları da modellenmiştir. Yapılan benzetimlerle Gökçeada'nın elektrik enerjisini karşılayabilecek yenilebilir enerji sistemini oluşturan parçaların miktarları ve güçleri belirlenmiştir. Enerji kaynağı potansiyelinin yükten daha fazla olduğu zamanlarda oluşan tüketim fazlası enerji, şebekeye satılarak enerji maliyetinin düşürülmesi de HOMER programıyla modellenebilmektedir. Benzetim sonuçlarına göre, Gökçeada için rüzgar enerjisi kullanılan sistemlerin enerji maliyetlerinin daha az olduğu görülmüştür. Özellikle, şebekeye satış yapılabilen senaryo için elde edilen sonuçlara göre, Gökçeada'da rüzgar enerjisi santrali kurulmasının avantajlı olduğu ortaya çıkmıştır. In this study, electric requirement of Gökçeada is analyzed that how can it be supplied with renewable energy sources. In order to consider the optimal system configuration of hybrid or non-hybrid renewable energy system, the program HOMER (Hybrid Optimization Model for Electric Renewable) is used. At the relevant studies which are done about renewable energy sources, it is seen that cost analysis are done according to annual average values. But in this study, HOMER program is used in order to make the system which is generated with computer, as real as possible. On the other studies, it is found out that various changes which are occurred in the year can not be added to the system. With HOMER; the effect of values which vary by the time like electric load, wind speed and solar radiation, to the electric system are modeled. For each of these data, 8760 values are formed in HOMER. HOMER can?t model transient changes which is smaller than 1 hour. However; it is expressed that, hourly data is sufficient in order to analyze the system like this. In this study; systems which are composed of solar panels, wind turbines and batteries, are modeled with various scenarios. Grid connection or diesel generators for backup power are also modelled. Values of components which form the renewable system of Gökçeada, are determined by the simulations. The excess energy which occurs when the energy source is bigger than the load can be sold to the grid and the cost of energy can be reduced. According to the simulation results; it is seen that, energy costs of wind energy systems are lower for Gökçeada. It is revealed that wind energy is advantageous in Gökçeada especially with grid sales according to the grid connected scenario. 149

ÖZET Ege Denizi'nin kuzeydoğusunda yer alan Gökçeada tektonik bir çukurluk olan Saros körfezinin güneyinde yer almaktadır. Genel olarak dağlık bir görünüme sahip olan adanın başlıca yapısal birimlerini Eosen yaşlı konglomera, kumtaşı, marn, silttaşı ve kireçtaşları, Oligosen yaşlı konglomera, kumtaşı, marn ve kiltaşları, Miyosen yaşlı kumtaşı, silttaşı, marn ve kiltaşları, Kuaterner yaşlı alüvyon ve kolüvyonlar ile Oligosen sonlarına ait andezit, aglomera ve tufler oluşturmaktadır. Gökçeada'nın jeomorfolojisini Pliyosen'den beri meydana gelen tektonik hareketler, yapısal özellikler ve dış süreçler şekillendirmiştir. Gökçeada makroklima tipi olarak, Akdeniz ikliminin sınırları içerisinde olmasına rağmen Akdeniz iklim bölgesinin kuzey sınırında yer almasına bağlı olarak bazı farklılıklar göstermektedir. Sıcaklık ve yağış özellikleriyle alanda Akdeniz iklim rejimi egemen olmakla birlikte, yaz sıcaklıkları ve yaz yağışları bakımından Akdeniz ikliminden farklı özellikler sergilemektedir. Gökçeada'nın en büyük akarsuları Büyükdere ve Ballıdere olup çevrenin suları bu akarsular aracılığıyla denize ulaştırılmaktadır. Adanın yüzey sularını toplayan derelerin çoğu mevsimlik akış gösteren sel rejimli akarsular özelliği taşımaktadır. Gökçeada, sahip olduğu yapısal ve litolojik özellikleri sayesinde kaynak suları açısından oldukça zengindir. Gökçeada uzun bir yerleşme tarihine sahiptir. Prehistorik çağlardan bugüne kadar geçen zaman içinde bitki örtüsü yoğun bir şekilde tahrip edilmiştir. Bitki örtüsü tahribine ve adanın sahip olduğu yüksek ve engebeli rölyefe bağlı olarak toprak örtüsü erozyona maruz kalmıştır. Bu nedenle de ada genelinde horizonlaşmış derin bir toprak örtüsü gelişme gösterememiştir. Mevcut topraklar sığ karakterli iskelet toprak özelliği göstermektedir. Gökçeada'da kızılcam ve meşelerden oluşan orman formasyonlarına oldukça dar alanlarda parçalı bir şekilde rastlanmaktadır. İnsan tahriplerinin etkili olduğu kesimlerde oldukça geniş alanlarda maki, garig ve friganalardan oluşan Akdeniz çalı formasyonları hakimdir. Bu çalı formasyonları içinde friganalar baskın durumdadır. Adada yer yer nem koşullarına bağlı olarak higromorfik ot topluluklarına da rastlanmaktadır. ABSTRACT Gökçeada located in northeastern part of the Aegean Sea situated south of Gulf of Saras which is a tectonic depression. Generally, Gökçeada has a mountainous sight. Eocene conglomerate, sandstone, marl, siltstone and limestone, Oligocene conglomerate, sandstone, marl and shale, Miocene sandstone, siltstone, marl and shale, Quaternary alluvium and collivium and Late Oligocene andesite, agglomerate and tufas are the main structural units of the study area. Geomorphological features of the island are formed by the structural characteristics, the tectonic movements that become active from Pliocene period to Holocene age and the external processes. The Mediterranean climatic conditions are dominant in the study area and climatic elements effected by the location of the area due to the study area is located the north of the the Mediterranean climate region. So some properties of climate has some differences from the Mediterranean climate. In other words, the Mediterranean climatic regime is dominant in the island, but the summer temprature and precipitation are different from the Mediterranean climatic conditions. Büyükdere and Ballidere are the longest streams in Gökçeada. These streams runs through the area and collects the surface water and transports to the sea. Most of the other streams in the island are seasonal and show torrential regime. Gökçeada has a long settlement history. Since Prehistoric times, the vegetation is destroyed by the human being. Due to destruction of the vegetation and the rough relief of the island, soil is exposed to the erosion. So the soil formation has not horizons and a deep profile in the area. The forest formations that include Pinus brutia and Quercus speciesses are spread restricted area. Today, scrubs are dominant on the places destructed by the human beings in the area. Besides, in some places that has humid conditions hygromorphic wild grasses are spread. 153

Bu çalışmanın amacı; pilot bölge olarak seçilen Gökçeada'da İstakoz (Homarus gammarus L, 175 8,) türünün doğal yaşam sahalarında yapay resifler oluşturularak, türün ekstansif ve yarı entansif yetiştiricilik çalışmalarım destekleyecek şekilde bu türün mevcut stoklarım yenileyebilme olanaklarının araştırılmasıdır. Söz konusu çalışma Gökçeada - Kaleköy mevkiinde bulunan TÜDAV (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı) Gökçeada sualtı parkında gerçekleştirilmiştir. Bu sahanın özellikle seçilmesinin nedeni, koruma altında olması ve araştırmanın sonuçlarım olumsuz etkileyebilecek avcılık faaliyetlerine kapalı olmasıdır. Bu amaçla İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Gökçeada Deniz Ürünleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Birimi'nde yapılan 3 adet tünelli beton blok ve İSKİ (İstanbul Belediyesi Su ve Kanalizasyon İşletmeleri )'den temin edilen 23 adet beton künk kullanılmıştır. Bu resifler birbirinden farklı iki bölgeye yerleştirilmiştir. Bir buçuk yıl süren sualtı keşif ve gözlem çalışmalarında, yapay resiflerin pek çok deniz canlısını cezbettiği ve bunlara yaşam alam oluşturduğu görülmesine karşın tezin canlı materyali olan İstakoz (Homarus gammarus) 'un bu resiflere kalıcı olarak yerleşmediği görülmüştür. In this study, the possibility to enhance the natural stocks of Lobster {Homarus gammarus L, 1758) in order to support the extensive and semi-entansive aquaculture of this species by means of constructing artificial reefs in a pilot area Gökçeada, which is the habitat of this species was investigated. This study was accomplished at Kaleköy-Gökçeada in TÜDAV (Turkish Marine Research Foundation) Gökçeada Marine Park. This park was preferred as a pilot area for this study because the area is under protection by laws and/or is conserved against all fisheries and some sportive activities may effect the results of the study negatively. Two blocks with four chambers and one double chambered block, totaly 3 concrete blocks which were constructed in Istanbul University Faculty of Fisheries, Gökçeada Marine Research Center and 23 concrete pipe obtained from ÎSKİ (Istanbul Water and Sewage Administration), were used as artificial reefs. These reefs were placed in two different areas of the marine park. Through the underwater observations and explorations lasted for one and a half year it was observed that different species sharing the same marine environment attracted by the artificial reefs, however lobsters (H. gammarus), biological material of this study did not settle in the reefs permanently. 56

İmroz'da Aidiyet: Türkiye Cumhuriyeti'nde Vatandaşlık ve Egemenlik Elif Müyesser Babül Bu çalışma İmroz/Gökçeada'da aidiyet anlatı ve pratiklerini ve bunların Türkiye genelinde egemenlik ve yönetimsellikle ilgili olarak nelere işaret ettiğini çözümlemeyi amaçlamaktadır. Adanın etnografîk analizi ve saha araştırması sırasında yapılan mülakatların anlatı analizine dayanan çalışma, göç ve aidiyet konularım yönetimsellik ve egemenlik meseleleri olarak ele almaktadır. Bu anlamda tezin amacı, vatandaşlık kavramım toplumsal güç ve otorite ile ilişkisi bağlamında sorunsallaştırmaktır. Tez, Cumhuriyet Türkiyesi'nde vatandaşlığın ortaya çıkışının, milli sınırlar içerisinde meşru aidiyet şeklinin düzenlenmesi doğrultusunda bir kültürel özneleşme/özneleştirilme süreci ve yönetimsellik şekli olduğunu iddia etmektedir. Aidiyet mücadelelerinin güncel olarak yaşandığı İmroz/Gökçeada marjin ve istisna (olağanüstü hal) kavramları bağlamında tanımlanarak, bu kavramların adada nasıl işlediğine bakmanın Cumhuriyet vatandaşlık ve yönetimselliğinin etnisite, din, yerlilik, toprak ve yerelliğe ilişkin söylenmeyenlerine işaret ettiği tartışılmaktadır. vıı Belonging to Imbros: Citizenship and Sovereignty in the Turkish Republic by Elif Müyesser Babül This study aims to analyse the narratives and practices of belonging in Imbros, and the implications of those narratives and practices of belonging related to the larger issues of governmentality and sovereignty in Turkey in general. Based on the ethnographic analysis of the island along with the narrative analysis of the interviews conducted during the fieldwork, it intends to address migration and belonging as issues of governmentality and sovereignty. In that sense, the thesis aims to problematize the concept of citizenship with regard to its relation to power and authority. It claims that the emergence of citizenship in the republican Turkey refers to a cultural process of subjectivation and a form of governmentality through the regulation of the legitimate way of belonging to a place within the national borders. Through the definition of Imbros in terms of marginal and exceptional, where the contestations over belonging take place currently, this thesis argues that looking at the ways in which these terms operate on the island reveals the undeclared of the republican citizenship and governmentality related to ethnicity, religion, nativeness, land and locality. VI 208

ÖZET Turizm son yıllarda Türkiye'nin en gözde sektörlerinden biri olmuştur. Ve turizm, ilgili ülkelerde yarattığı ekonomik etkiler yada sonuçlar açısından değerlendirildiğinde, gerçektende bütün ülkelerin bu sonuçlardan yararlanmak için büyük çaba gösterdiği bir faaliyet alam olduğu kabul edilmektedir. Dünya turizm örgütünün araştırmaları, turizm hareketine katılan insan sayısının ve turizmin ekonomik etkilerinin daha da artacağını ortaya koymaktadır. Çanakkale yöresinde yer alan, Gelibolu Yarımadası, Truva antik kenti, Alexandreia Troas, Assos gibi tarihi ve turistik mekanlar yerli ve yabancı turistlerin yoğun bir şekilde ziyaret ettiği yerler olmasına karşın, Gökçeada ve Bozcaada gerek yerli gerekse yabancı turizm hareketlerinden hak ettiği payı alamamıştır. Bununla birlikte önümüzdeki yüzyılda turizm talebini belirleyen tek seçeneğin çevre olacağı düşünüldüğünde, adalarımızda turistik faaliyetlerin beraberinde getirdiği gürültü, kalabalıklaşma, manzaranın bayağılaşması, ve kirlilik gibi olumsuz etkilerden uzak, kapsamlı, dengeli, öncelikli ihtiyaçlara cevap verebilen, sürdürülebilir, bir turistik kalkınma modelinin tespit edilerek uygulanması yerinde olacaktır. Bu anlamda çalışmamızda, adaların çekicilik özelliklerinin tespiti, mevcut turistik gelişimin fiziksel çevreyle olan etkileşimi, turizm potansiyelinin belirlenmesi ve turistik gelişimine ilişkin sonuçlar üzerinde durulmuştur. ABSTRACT In the past recent years, tourism has became one of the most popular sectors in Turkey. And tourism, as annalised by the effects and results of it in some concerned countries, is accepted as a field which many countries world wide have to work hard to get benefit of economical results of it. The researches of the World Tourism Organisation shows us that many more people are going to get involved in tourist field and the economical effects of it are going to increase. Although the historical places around Çanakkale, such as the Gelibolu Peninsula (Anzac Cove), the ancient city of Troy and Assos and Alexandra Troas are visited by a lot of foreign and local tourists, on the other hand Gökçeada and Bozcaada are not getting the same amount of visitors and not getting as much as attention as they deserve. Moreover, because it is thought that the demand of tourism in the next century is going to be determined by environment, a new establishment should make progress which is going to eliminate the noise, crowd, the ordinary looks of a tourism area and the pollution an bring a long a detailed, balanced program which will give all the solutions of the upcoming problems of tourism sector. Overall, in our work, the determination of the attractive characteristics of the islands, the interaction of the current development in tourism and environment the determination of the potential tourism and the consequences of development in tourism are observed. 148

XV ÖZET Gökçeada, Türkiye sınırlarındaki en büyük adadır. Çanakkale İli'ne bağlı bir ilçe olup, ilginç jeomorfolojik yapısıyla dikkat çeker. Büyük derelerin oluşturduğu düzlüklere ve ani yükselen tepelere sahiptir. Yoğun rüzgar ve dalga etkilerine maruz kalan kuzey kıyılan dik yamaçlara; daha korunaklı güney kıyılan geniş kumullara sahiptir. Aydıncık Mevkii 'nde bir de Tuz Gölü yer alır. Bu kadar farklı yüzey şeklinin tek bir adada bir araya gelmesi, biyolojik çeşitliliği arttırmıştır. Kızılcam Ormanları, Maki alanları, Sarcopoterium spinosum ve Laden Garigleri, kumul vejetasyonu, kuru dere yatağı vejetasyonlan, su kenarı vejetasyonları, yol kenarı vejetasyonları, kuru çimenlikler, tarım alanları, taşlık - kayalık alanlar, adanın floristik zenginliklerini teşkil ederken bu zenginlik, beraberinde pek çok hayvan türünü de getirmektedir. Çeşitli kuş türlerinden sürüngen ve amfibilere, böceklerden kemirgenlere, balıklardan deniz memelilerine, süngerlere dev ahtapotlara kadar bir çok canlı türü burada barınma imkanı bulmaktadır. Tarım, hayvancılık, balıkçılık, bağcılık, sebze ve meyvecilik, pansiyon işletmeciliği, dokumacılık gibi faaliyetlerle geçimini sağlayan ada sakinleri de tarih boyunca adanın bir çok defa el değiştirmesinden ötürü, heterojen bir dokuya sahiptir. Uygun iklimi ve Ege Denizi'nin eşsiz güzellikleri nedeniyle Gökçeada, her geçen gün turizm yatırımcılarının gözbebeği haline gelmektedir. Fakat gerek doğal güzellikleri, gerekse adaya özgü sosyo - kültürel dokuyu koruyabilmek için bu peyzaj analizi çerçevesinde ayrıntılı ekolojik bir analiz ve planlama yapılmalıdır. XVI ZUSAMMENFASSUNG Gökçeada ist die grösste der türkischen Inseln. Sie ist ein Distrikt von der Stadt Çanakkale und fallt mit ihrer geomorphologischen Struktur auf. Sie besteht aus ebenen Flâchen, geformt von grossen Bâchen, und unversehens hochragenden Hügeln. Die den intensiven Wind- und Welleneinflussen ausgesetzten nördlichen Küsten besitzen steile Abhânge; wo dagegen geschützte Südküsten weite Dünen aufweisen. Der Aydıncık Bezirk umfasst zusâtzlich einen Salzsee. Das ein so verschiedenes Relief sich in einer İnsel ansammelt, hat eine biologische Vielfalt zur Folge. Die Pinus brutia Walder, Macchie Gebiete, Sarcopoterium und Cistrosen Gariguen, Dünenvegetation, trockene Bachbettvegetation, Wasserquellenvegetation, Wegrandvegetation, Triften, Feldbau Gebiete, Fels- und Gesteinfluren, welche das floristische Reichtum der Insel darstellen, tragen auch zu der Anwesenheit zahlreicher Tierarten bei. Von verschiedenen Vogelarten bis zu Reptilien und Amphibien, Insekten, Nagetieren, von Fischen bis zu Meeressâugern, Schwammen und enormen Kraken haben viele Lebensarten eine Unterschlupfsmöglichkeit in dieser Insel. Da die Insel in der Geschichte von verschiedenen historischen Reichtümen beherrscht wurde, zeigen die sich mit Agrawirtschaft, Viehzucht, Fishereibetrieb, Weinbau, Gemüse- und Obsthandel, Pensionbetrieb, Weberei beschâfti genden Inselbewohner eine heterogene Struktur auf. Mit angemessenem Klima und der unvergleichlichen Schönheit der Âgâis hat sich Gökçeada zu einem von Tourismusanlegern verfolgten Platz verwandelt. Es muss jedoch um die Naturschönheit, die fur die Insel typische sozio-kulturelle Struktur beizubehalten im Umfang dieser Landschaftsanalyse eine detailierte ekologische Analyse und Planung durchgeführt werden. 180

ÖZET Gökçeada'da nın Tersiyer stratigrafisini Alt Eosen ile Holosen aralığında gelişmiş, ve farklı ortamlarda çökelmiş formasyonlar oluşturur. İstif tabanda erken Eosen döneminde çökelen Koyunlimanı Formasyonu'nun delta önü fasiyesleri ile başlar ve üste doğru türbiditik birimler izlenir. Bunların arasında turbit akıntılarıyla gelmiş ve çökelmiş kalsitûrbiditik seviyeli fosilli arakatkılar görülür. Bu düzeyler üste doğru ıraksak türbiditleri simgeleyen şeyller ile devam eder. Orta -Geç Eosen'de ise bölge tamamen türbidit nitelikli kumtaşlannın çökeldiği bir ortam özelliğindedir. Oligosen başında bu çökelleri tekrar prodelta şeylleri izler. Bu seviyeleri deltaik kumtaşlan ve kalınlığı değişken kırmızı çamurtaşlan ile akarsu kanalarında çökelmiş kömür arakatkılı kaim konglomera ve kumtaşlan tabakalanndan oluşan çökeller üzerler. Bu birimlerin üzerinde Oligosen ortalarında başlayan volkanik faaliyet ile tabandaki tüm birimleri kesen filonlardan çıkan andezitik lavlar yayılmaya başlar. Orta-Geç Oligosen de oluşan bu andezitik volkanizma ile bölgede tamamen karasal ortamda çökelmeye başlayan piroklastik fasiyeslerle ardalanmalı örgülü akarsu ortamında çökelmiş kumtaşı ve konglomeralar geniş alanları kapsar. Erken Miyosen' de volkanitler üzerinde açısal uyumsuz olarak bulunan küçük çakıl seviyeleri içeren menderesli akarsu ortamım temsil eden koyu kırmızı çamurtaşlan çökelir. Bu çamurtaşlan üzerinde Kirazlı Formasyonunun akarsu ve plaj ortandan arasında geçiş gösteren san renkli masif kumtaşlan gelişir. Erken Pleyistosen döneminde ise, olasılıkla karasal koşullar egemendir ve kaba taneli akarsu çökelleri meydana gelmiştir. Tüm bu çökel istifler yer yer Holosen yaşlı deniz-akarsu koşullarının ürünü olan Bademli formasyonu ile Örtülmüştür. Bu çalışma ile Erken Eosende başlayan çökel istifin Gelibolu Yarımadası çökelleri ile aynı denizi ve zaman zaman aynı ortamı paylaştıktan sonucuna vanlmıştır. Gökçeada Erken Eosen'de bölgesel yükselmeyle birlikte oluşan bindirmelerin önünde gelişen vıııhavzalar dolmaya başlar. Orta Eosen'de sona eren bu dönem Gökçeada'da ve Gelibolu'da gerilmeli bir rejime dönüşür. Geç Eosen'de hızlanan tektonik rejim ile havza derinleşmesi de sürer. Oligosen başlarında bu rejimde belirgin bir yavaşlama görülür ve havza da karasal koşullar etkin olur. Bu dönemde Gelibolu Yarımadası'nda asidik ve andezitik bir volkanizma başlaması havzanın bir sıkışma rejimi ile dolduğunu gösterir.. Bölgesel fayların etkinliğ bu dönemde Gökçeada Gelibolu yarımadası gibi kıvrımlamış ve kuzey cephesini yükselmiştir. Bu tektonik dönem de Gelibolu ve Gökçeada, Ganos Fay Sisteminin faaliyetiyle ilişkili bir genişleme alanıdır (Yatarak, 1996). Geç Pliyosen' de Gelibolu Yarımadası'nda Anafartalar Bindirmesinin ortaya çıkmasıyla başlayan sıkışma ve sağ yanal hareket, bölgede yeni bir tektonik rejimi başlatır. Bu dönemde Gelibolu Yarımadasının ve Gökçeada'nın kuzey sahilleri yükselmeye başlamıştır. Bu Ganos fayı üzerinden Ege'ye ulaşan Kuzey Anadolu Fayı'nm bölgede yarattığı bir tektonik rejimin sonucudur. ıx SUMMARY Tertiary stratigraphy of Gökçeada ranges from Lower Eocene to Holocene and consists different kind of geological enviroments.Lower Eocene sequences (Koyunlimani formation) starts with prodelta sediments and turbiditic elastics with tuff interbeds which are overlains ihem. Upper parts of the formation, unit includes calciturbidites (Gizliliman member) and distal turbiditic shales. During Middle-Upper Eocene turbiditic sandstones (Keşan Formation) starts to form. From begining of Oligocene these sediments overlain by prodelta shales-siltstone successions (Mezaredere Formation) grading upward into deltaic sediments (Osmancık formation).On the deltaic sediments(Osmancik formation) there are fluvial clastic red mudstone and fluvial sandstones (Danişment formation). All this units are cut by Middle Oligocene volcanics, andesitic dykes and filons. Pyroclastics rocks overlain all Paleogene sediments. The Miocene sequence consists of two formations. The terresterial sediments (Gazhanedere Formation), which rests with an angular unconformity on Paleogene rocks, are at the base and the marine sediments (Kirazlı formation) are at the top of succession. Early Pleistocene rocks (Aydıncık Formation) represented by terresterial sediments, lies unconformably over Miocene rocks. In some parts of studied area Holocene aged beach and alluvial sediments (Bademli Formation) overlains all Tertiary sequences. As a result of this work, it is found that Tertiary sequences of Gökçeada and Gallipoli Peninsula are products of the same sea and, time to time, same environment. During Early Eocene thrust faults starts to develop as a result of regional uplift. The basins which are form in front of thrusts fills with sediments. This compression^ environment turns to extansional regime at the end of Middle Eocene. During Upper Eocene basins continue their evolution with increasing rate of tectonic activity. Terresterial conditions starts to be active at the beginning of Oligocene as a result of slow down of tectonic activity. At the same time period acidic volcanic activity starts. This volcanism is a result ofcompressional tectonic regime. Under this regime, Northern part of the Gökçeada is uplift and folded as Gallipoli Peninsula. In Miocene, Gökçeada and Gallipoli P. are part of extensional enviroment related with Ganos Fault (Yaltirak, 1996). New tectonic regime starts in Late Pliocene. This regime produce dextral motion and compression which allow to exist Anafartalar Thrust Northern shores of Gökçeada and Gallipoli P. rise as a result of Ganos Fault's activitiy. XI 75

Gökçeada (îmroz) Türkiye'nin Ege Denizi 'ndeki meskun iki adasından biridir. Üzerinde yerleşimin olduğu 5000 yıllık tarihi boyunca coğrafi konumu nedeni ile çok sayıda devletin egemenliği altına girmiş olan ada, 1453 yılında İstanbul'un fethi ile Osmanlı toprağı olmuş, 1923 yılında imzalanan Lozan Anlaşması ile Türkiye'ye katılmıştır. Osmanlı egemenliğinde olduğu dönem boyunca ve cumhuriyetin ilanında. ada nüfusunun tamamına yakınını Rumlar oluşturmakta idi. 1927 yılında yapılan ilk nüfus sayınımda 6762 olan ada nüfusu, geçen 80 yıllık dönemde Türkiye'nin diğer bölgelerine oranla küçük bir değişiklik göstererek 8894' e ulaştıysa da, adanın nüfus örüntüsü önemli şekilde değişmiştir. İlk bakışta durağan görünen ada nüfusunun kır ve kent alanına dağılımı, nüfusun yaş yapısı, cinsiyet oram, ve etnik yapısı tamamen farklılaşmıştır. Adada kent nüfusunu payı 1960'lardan itibaren hızla artmış, yerleşik nüfusun içerisinde çocuk nüfusu ve genç nüfus azalmış, cinsiyet oranı kadınların aleyhinde değişmiş ve adadaki Rum nüfusu yok olmaya yüz tutmuştur. Bu tezde amaçlanan Cumhuriyetin ilanından bugüne Gökçeada' mn nüfusunun dönüşümünü incelemek ve bu dönüşümün nedenlerini ortaya koymaktır. Bu amaçla öncelikle 1927 yılında beri yapılmakta olan Genel Nüfus Sayım' lannm sonuçları değerlendirilmiş, ada nüfusunu ilgilendiren belgeler derlenmiş ve adada iki aşamalı bir saha çalışması yapılmıştır. Bu çalışmanın ilk aşamasında adanın yerel yöneticileri, köy muhtarları, ve adanın dönüşümünün canlı tanığı olan kişilerlerle görüşmeler yapılmıştır. Saha çalışmasının ikinci aşaması olan hanehalkı araştırmasında ise, adada yaşayan hanelerin yaş, cinsiyet, medeni hal, eğitim gibi demografik özelliklerine, doğurganlık çağındaki evlenmiş kadınların doğurganlıklarına, hanedeki ölümlere vegöçlere, adaya sonradan gelenlerin göç öykülerine ve hane üyelerinin adada yaşama veya adadan ayrılma isteklerine dair bilgiler toplanmıştır. Tüm demografik bileşenler incelendiğinde, bunlara ilişkin değişimin doğumlar ve ölümlerden çok adaya ve ada dışına göçlerden kaynaklandığı görülmektedir. Adanın Rum nüfusu, Lozan Anlaşması ile başlayan Rum ve Türk nüfusunun mübadelesinden İstanbul ve Bozcaada Rumları ile beraber muaf tutulmuş ancak Türkiye ile Yunanistan arasındaki 1950'lerde artmaya başlayan politik gerginlikle beraber hızla azalmıştır. Ada bir yandan hızla dışarı göç verirken, bir yandan da 1945 yılından itibaren toplu göçler almaya başlamıştır. 1960'larda askeri personel, açık cezaevi mahkumları ve yatılı okul öğrencileri ile kurumsal nüfusu artan adada, yerleşik nüfus da Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde topraksız köylülerin, doğal afetler nedeni ile evlerini ve topraklarını kaybedenlerin ve enerji santrallerinin yapımı esnasında toprakları kamulaştırılanların Gökçeada'ya İskam ile artmıştır. 1973 yılından itibaren sonuncusu 2000 yılında olmak üzere adada iskanla gelenler için 4 ayrı köy ve bir köye bağlı mahalle kurulmuştur. Saha çalışmasının sonuçlan ada dışında doğanların nüfusun dörtte üçünü oluşturduğunu, adada doğurganlığın, 15 yaş altı nüfusun payının Türkiye geneline göre düşük olduğunu, Rum nüfusun çok küçük yaşlı bir gruptan ibaret olduğunu, tayin ile adaya gelen büyük grubun kısa dönemlerle değişmesinin sosyal ve demografik entegrasyonu engellediğini göstermektedir. Gökçeada'da yaşayan her dört kişiden birinin ada dışma yerleşmek üzere bir planı vardır. Adadaki her sekiz haneden birinden son beş yıl içerisinde en az bir kişi ada dışına göçmüştür. Bu kişilerin çoğunluğunu kısıtlı iş ve eğitim olanakları nedeni ile Gökçeada'dan şikayetçi olan gençler oluşturmaktadır. Gökçeada (İmroz) is one of the two islands of Turkey on the Aegean Sea with resident population. Through its 5000-year history of habitation the island has been ruled over by many states due to its geological location and it has become an Ottoman land by the conquest of Istanbul in 1453. By the sign of the Treaty of Laussane (1923), the island belonged to Turkey. Through the reign of Ottomans and during the proclamation of the Republic, almost all of residents of the island were Greek. Despite the substantial alteration in the characteristics and structure of the population, the size of the total population have exhibited a kind of constancy in the 80-year period between 1923 and 2001. In the first census held in 1927, the island's population was 6762 and it reached to 8894 by the year 2000. This slight increase may generate the view that the island has a rather stationary population, however, the distribution of urban/rural population, the age structure of population, the sex ratio, and the ethnic composition involved remarkable variations. Since 1960s, the proportion of urban population in the total population of the island has increased substantially, a long with the decrease in the' share of the children and young population in the total resident population, sex ratio has altered disadvantageous^ for women, and the Greek population has tended to disappear. The primary objective of the thesis is to work on the differentiation of population structure of the island during the republican era and to put the dynamics of this process forward in detail. With this motivation, first the outcome of the set of population censuses held since 1927 were analysed and a two-stage field survey was designed and implemented along with the compilation of the documents. At the first stage of the field survey, the local administrators of the island, heads of villages, and the native population of the island who witnessed the process of transformation ofpopulation were interviewed. Questions concerning the age/sex structure and the educational and marital status of the household members were directed to the respondents. In addition, ever-married women between ages 15 and 49 were asked questions related with their reproductive history. Along with these, a set of questions was applied to the respondents on both the actual migration history of the households and their intention to migrate. A set of questions that aimed to gather information on the level of mortality was also included in the questionnaires. When all demographic components are analysed for the period, it becomes evident that changes in these components are largely explained by the migratory flows, rather than deaths and births occurred on the island. Although the native population of Gökçeada -and Bozcaaada- was exempt from the population exchange law that came into force after the signing of the treaty Lausanne, the escalating political tension between Turkey and Greece in the early 1950s accelerated the out-migration of the island's residents. At the same time, however, collective migration to the island from the mainland started in the year 1945. Throughout the 1960s, the Island's population exhibited a rapid increase: The arrival of the military force, the prisoners and the students of the boarding school highly contributed to the increase in the institutional population of the island, whereas, the peasants who were displaced due to several factors -such as natural disasters and construction of power plants- and were settled on the island increased the size of resident population of Gökçeada. Since the year 1973, four villages and a sub-district were formed for these displaced people. The outcomes of the field survey show that the three fourth of the population on the island were born outside the island and the share of population under age 1 5 is lessthan that of Turkey. The Greek population consists of a small group of old people. The large group of migrants who come to the island with official appointments shift regularly, and therefore, they do not fully integrate with the social and demographic structure of the island. It is observed that one in every eight households have lost at least one of their members in the last 5 years due to out-migration and one in every four islanders has the tendency to leave the island. These are usually the young people who complain for the limited educational and employment opportunities on the island. 137

ÖZET Gökçeada (Ege Denizi) Littoralinin Bivalvia (Mollusca) Faunası ve Ekolojileri Üzerine Bir Araştırma Gökçeada littoralinde bulunan bivalv türlerinin ve onların kimi ekolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmada, 1998 ve 1999 yıllarında, 0.5-68 m arasındaki derinliklerde bulunan 37 istasyondan direç ve aletli dalış ile elde edilen örneklerin incelenmesi sonucunda 29 familya ve 55 cinse ait toplam 65 bivalv türü saptanmıştır. Eldeki literatür bilgilerine göre, bu türlerden 1 tanesi (Callista chione (Linnaeus, 1758))'nin tüm Türkiye denizleri için, 24 tanesi (Nucula nitidosa Winckworth, 1930, Glycymeris glycymeris (Linnaeus, 1758), Modiolula phaseolina (Philippi, 1844), Aequipecten opercularis (Linnaeus, 1758), Pseudamussium clavatum (Poli, 1795), Flexopecten glaber (Linnaeus, 1758), Limaria tuberculata (Olivi, 1792), Limaria hians (Gmelin, 1791), Myrtea spinifera (Montagu, 1803), Kellia suborbicularis (Montagu, 1803), Venericardia antiquata (Linnaeus, 1758), Acanthocardia aculeata (Linnaeus, 1758), Plagiocardium papillosum (Poli, 1795), Ensis ensis (Linnaeus, 1758), Donax variegatus Gmelin, 1791, Gari fervensis (Gmelin, 1791), Gari costulata (Turton, 1822), Abra alba (Wood W., 1802), Azorinus chamasolen (da Costa, 1778), Coralliophaga lithophagella (Lamarck, 1819), Clausinella fasciata (da Costa, 1778), Timoclea ovata (Pennant, 1777), Gouldia minima (Montagu, 1803), Pitar rudis (Poli, 1795))'nin Türkiye'nin Ege Denizi kıyıları, 2 tanesi (Coralliophaga lithophagella (Lamarck, 1819), Hiatella rugosa (Linnaeus, 1767))'nin de tüm Kuzey Ege Denizi için yeni kayıt oldukları belirlenmiştir. Saptanan 65 türün tanınma özellikleri, şekilleri ve renkli fotoğrafları ile kabuk ölçüleri ve bunlar arasında canlı örnekleri ele geçirilen 41 türün derinlik, suda çözünmüş oksijen, pH, sıcaklık, tuzluluk ve substrat gibi ekolojik özellikleri de verilmiştir. SUMMARY A Study on the Bivalvia (Mollusca) Fauna and Their Ecology Present in Littoral of the Gökçeada (Aegean Sea) In this study, carried out with the aim of determining the bivalve species and their some ecological properties present in littoral of Gökçeada, a total of 65 bivalve species belonging to 55 genera of 29 families was determined as a result of examining the material obtained in 1998 and 1999 from 37 stations between the depths of 0.5-68 m by dredging and scuba diving. According to present literature, it was seen that 1 (Callista chione (Linnaeus, 1758)) of these species was new record for all Turkish seas, 24 (Nucula nitidosa Winckworth, 1930, Glycymeris glycymeris (Linnaeus, 1758), Modiolula phaseolina (Philippi, 1844), Aequipecten opercularis (Linnaeus, 1758), Pseudamussium clavatum (Poli, 1795), Flexopecten glaber (Linnaeus, 1758), Limaria tuberculata (Olivi, 1792), Limaria Mans (Gmelin, 1791), Myrtea spinifera (Montagu, 1803), Kellia suborbicularis (Montagu, 1803), Venericardia antiquata (Linnaeus, 1758), Acanthocardia aculeata (Linnaeus, 1758), Plagiocardium papillosum (Poli, 1795), Ensis ensis (Linnaeus, 1758), Donax variegatus Gmelin, 1791, Gari fervensis (Gmelin, 1791), Gari costulata (Turton, 1822), Abra alba (Wood W., 1802), Azorinus chamasolen (da Costa, 1778), Coralliophaga lithophagella (Lamarck, 1819), Clausinella fasciata (da Costa, 1778), Timoclea ovata (Pennant, 1777), Gouldia minima (Montagu, 1803), Pitar rudis (Poli, 1795)) for the Aegean Sea coasts of Turkey, 2 {Coralliophaga lithophagella (Lamarck, 1819), Hiatella rugosa (Linnaeus, 1 767)) for whole Northern Aegean Sea. This study gives the diagnostic characteristics, figures, coloured photographs and shell sizes of 65 bivalve species and also ecological properties such as depth, dissolved oxygen, pH, temperature, salinity and substrate of 41 species obtained as living samples among 65 species. 129

ÖZET Gökçeada'nın Neritik Bölgesindeki Mnemiopsis leidyi (Agassiz, 1865)'nin Bolluğu ve Dağılımı Mart 1998- Şubat 1999 tarihleri arasında yapılan bu çalışmada Kuzey Ege Denizinde bulunan Gökçeada'nın neritik bölgesinde bir Ctenophora türü olan Mnemiopsis leidyVmn bolluğu ve dağılımı araştırılmıştır. Araştırma materyali 9 istasyondan hem vertikal hem de horizontal çekim yöntemi ile özel plankton ağları ile elde edilmiştir. Örnekler deniz suyu içerisinde incelenmiş, tanımlanmış, miktarları tespit edilmiş ve biyometrik ölçümleri yapılarak 3 ayrı boy grubuna ayrılmıştır. Araştırma sonucunda Mnemiopsis leidyVmn. Gökçeada'nın neritik bölgesindeki ortalama bolluğu vertikal çekimde 0,105 adet/m3 horizontal çekimde ise 0,005 adet/m, yıllık ortalama biyoması ise vertikal çekimde 1,231 g/m3 horizontal çekimde ise 0,059 g/m3 olarak hesaplanmıştır. Mnemiopsis leidyi 5. istasyonda her iki çekimde de maksimum biyomasa ulaşmıştır, 7. istasyonda ise örnekleme yapılan ayların hiçbirinde Mnemiopsis leidyi örneğine rastlanmamıştır. Bölgede Mnemiopsis leidyVmn. yıllık boy ortalamasını ağırlıklı olarak orta boydaki (I=10-45mm) bireyler oluşturmaktadır. Mnemiopsis leidyi yıl içinde her iki çekimde de kış mevsiminde maksimum bolluğa ve sonbaharda da maksimum biyomasa ulaşmıştır. VI SUMMARY Abundance and Distribution of Mnemiopsis leidyi (Agassiz, 1865) in the Neritic Region of Gökçeada (Northern Aegean Sea). In this study, the abundance and distribution of Mnemiopsis leidyi, a ctenophore, was investigated in the neritic region of Gökçeada (Northern Aegean Sea) during the period of March 1998 - February 1999. Samples from nine stations collected both vertically and horizontally using plankton nets of 200 urn and 500 um mesh sizes respectively. Samples collected were examined, identified, counted and measured biometrically dividing into three different length sizes. As a result, average abundance of Mnemiopsis leidyi was calculated 0,105 individual/m3 for vertical haul and 0,005 individual/m3 for horizontal haul; average biomass for a year was found l,231g/m for vertical haul and 0,059g/m for horizontal haul. Mnemiopsis leidyi reached maximum biomass at 5. station vertically and horizontally however Mnemiopsis leidyi was absent at 7. station during the year. Average annual length size of the island was consisted of individual with medium size (1=10-45 mm). Mnemiopsis leidyi reached its maximum abundance in the winter and maximum biomass in the autumn vertically and horizontally. VII 42

Çanakkale Boğazı gerek Akdeniz gerekse Karadeniz'in faunal özelliklerini taşıyan önemli bir geçiş bölgesidir. Molluska faunasının çeşitlilik bakımından en zengin olduğu lokasyonlar Çanakkale Boğazı'nın Ege Denizi'ne açıldığı kesimlerdir. Molluska faunasından Gastropoda'lar daha çok 28-50 m ve 68-71 m'ler arasında, Pelecypoda'lar da benzer şekilde 28- 50 ve 68-81 m'ler arasında bolluk göstermektedir. Bazı lokasyonlarda Gastropoda'ların Pelecypoda'lara göre daha fazla bulunması bazı Gastropoda'ların Pelecypoda'lara yiyerek beslendiğinin ifadesi olduğu düşünülmektedir. Gökçeada-Bozcaada-Çanakkale üçgeni kıta sahanlığında fauna kum içeriği yüksek kesimlerde bolluk göstermektedir. Bazı Gastropoda (Teretia teres (Reeve), Calyptraea chinensis (Linne) vb.) ve Pelecypodalann (Nuculana commutata (Philippi), Anadara dilimi (Lamarck) vb.) yaşama ortamları olarak 50 m den derin ve kumlu ortamları tercih ederken bazı türler (Gastropoda'lardan Cerithium vulgatum (Bruguiere), Pelecypoda'lardan Chlamys glabra (Linne) vb.) 50 m'den daha sığ ve kumlu ortamlarda yaşadığı sonucu çıkmaktadır. Bazı türler örn. Gastropoda'lardan Jujubinus montagui (Wood), Pelecypoda'lardan Glans aculeata Poli ise yaşamlarını akıntı ve dalga etkisinin yoğun olduğu kesimlerde de sürdürmektedirler.Faunanın paleocoğrafik ve coğrafik yayılımı incelendiğinde esas olarak Akdeniz ve Atlantik bölgelerine ait olduğu görülmüştür. Ancak faunanın çok az kısmının da Karadeniz faunasının özelliklerini taşıdığı saptanmıştır. Stratigrafik açıdan faunanın yayılımı irdelendiğinde, birkaç türe dayanarak (Alvania punctura (Montagu), Cerithium vulgatum (Bruguiere), Aequipecten operculum (Linne), Anadara dilimi (Lamarck) vb.) Miyosen' den günümüze kadar geldiği görülmektedir. Ancak birçok lokalitede (16, 17, 19, 34, 35, 58, 68 ve 121 numaralı lokasyonlar) diğer türler ile birlikte görülen Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yayılım gösteren (Tireniyen-Karangatiyen yaşında) Gibbula albida (Gmelin) türüne dayanılarak çalışılan örneklerin yaşı sınırlandırılmış ve Tireniyen-Güncel olarak kabul edilmiştir. Dardanelles Strait is important area where consist of either Mediterranean Fauna or Black Sea Fauna. Locations with very abundant Fauna are the place of Aegean Sea of joining Dardanelles Strait. Gastropods in Mollusca Fauna are usually concentrated between 28-50 meters and 68-71 meters, and Pelecypods between 28-50 and 68-81 meters. Gastropods with regard to Pelecypoda in some locations are abundant. Therefore, it can be considered that Gastropods have fed by eating Pelecypods. Faunas in the triangle of Gökçeada-Bozcaada-Çanakkale in continental shelf are abundant in section with high content of sand. It is concluded that although some Gastropods (Teretia teres (Reeve), Calyptraea chinensis (Linne) etc.) and Pelecypods (Nuculana commutata (Philippi), Anadara diluvii (Lamarck) vb.) preferred zone of deeper than 50 m and of sandy as a living environments, some species (Cerithium vulgatum (Bruguiere) of Gastropoda, Chlamys glabra (Linne) of Pelecypoda etc.) lived shallower than 50 m and sandy environments. Some species, example of Jujubinus montagui (Wood) of Gastropoda, Glans aculeata Poli of Pelecypoda, maintained their life the place of effected by flow and wave.The investigation of Paleogeographic and geographic distribution of fauna, it is seen that fauna have mainly features of Mediterranean and Atlantic region and few of fauna display characteristics of Black Sea fauna. Distribution of fauna studied in terms of stratigraphy is Miocene to recent depending on some species (Alvania punctura (Montagu), Cerithium vulgatum (Bruguiere), Aequipecten opercularis (Linne), Anadara diluvii (Lamarck) etc.) However Gibbula albida (Gmelin) in lots of location (16, 17, 19, 34, 35, 58, 68 and 121) is abundant in Mediterranean and Black Sea region constrain deposition age that we accept Tyrrhenian-Recent. 200

ÖZET Ege'de işgal edilmenin korkularıyla yüzyıllarca yaşamış, bir kültürün göstergesidir Gökçeada. Rum kültürü, Türk kültürü, doğulu, batılı, kent yaşamı, köy yaşamı hayvancılık, tarım, turizm bu çok çeşitliliğin adaya getirdikleri ve götürdükleri incelenmeye çalışılacaktır. Bu kapsamda tez altı ana başlık altında toplanmıştır. Birinci bölümde Gökçeada'nın yeri, konumu, coğrafik yapısı, tarihsel gelişimi, nüfusu ve ekonomik yönden gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümde Gökçeada'da eski ve yeni yerleşim merkezleri anlatılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde sivil mimari örnekleri plan analizleri incelenmiştir. İlk plan tipi şeması ve gelişimi, çeşitli mimari elemanlar sekilerle anlatılmıştır. Dördüncü bölümde sivil mimari örnekleri ve cephe analizleri, elemanlar, oranlar ve estetik yönden ele alınıp incelenmiştir. Beşinci bölümde ise konut dışı yapılar şekil ve resimlerle anlatılmaya çalışılmıştır. Altıncı ve son bölümde ise liman bölgesi fotoğraf ve şematik açıklamalar ile Gökçeada'nın diğer adalarla gösterdiği farklılık, ve bütün bu bölümler sonucunda alınan sonuçlar anlatılmıştır. XVI ABSTRACT Gökçeada constitutes the part of the Aegean Culture which settles people who lived with the fear of being invaded for centuries. Greek culture, Turkish culture, eastern, western, urban and village life styles, animal feeding, agriculture, tourism and what such variation has brought to or ceased from the islanda are taken into consideration. In the context, the thesis has been evaluated under six different headings. First section gives an evaluation of Gökçeada with regard to its location, geographical features, historical development, population and economy. Second section aimed to describe ancient and recent settlement zones in Gökçeada. Third section gives an evaluation concerning civil architecture examples and their analysis of design. The type of first plan, schematic layout and its development are given along with the architectural elements using figures. Fourth section assesses the sampleworks of civil architecture and makes an analysis abouh facades, elements, rates and aesthetic properties. Fifth section aims to describe the buildings other than houses using figures and pictures. Sixth and the last section introduces the Portal Zone using photos and reviews the difference between Gökçeada and other islands as well as the conclusions obtained throughout the whole study. XVII 210

GÖKÇEADA HETEROPTER'LERİNİN FAUNA VE EKOLOJİSİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR (Yüksek Lisans Tezi) Hamdi ÖZSARAÇ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 1997 ÖZET 1996 yılının Mayıs-Eylül aylan arasında yapılan arazi çalışmaları ile Gökçeada'dan 697 Heteroptera örneği toplanarak teşhis edilmiş, teşhis işlemleri sonucunda 13 familyaya ait 61 cins ve 90 tür tespit edilmiştir. Çalışma içerisinde çalışma alanının konumu, bitki örtüsü ve Heteroptera faunası ile ilgili bilgiler belirtilmiştir. Toplama yapılan 17 lokalitedeki habitatlar tanımlanmış, toplama metotları açıklanmıştır. İncelenen materyal, her tür için gerekli toplama bilgileriyle düzenlenmiştir. Ayrıca türlerin yayılışı; Türkiye ve dünyada olmak üzere iki kategoride ele alınmıştır. Yapılan literatür incelemeleri sonucunda bu çalışma ile verilen 90 türden 68 'inin Gökçeada Heteroptera faunası için yeni kayıt olduğu saptanmıştır. Reduviidae, Pyrrhocoridae, Stenocephalidae, Nabidae, Cydnidae familyalarına ait türlerden de ilk defa bu çalışma ile faunistik kayıt verilmiştir. Türlerin Gökçeada'da toplama yapılan lokalitelerdeki dağılışı Pentatomidae ve Miridae familyaları hariç diğer 11 familya (Reduviidae, Pyrrhocoridae, Stenocephalidae, Nabidae, Cydnidae, Lygaeidae, Coreidae, Alydidae, Tingidae, Rhopalidae, Scutelleridae) için ayrı bir harita ile gösterilmiştir. Bilim Kodu : 401.04.04 Anahtar kelimeler: Gökçeada (Çanakkale), fauna, ekoloji, Heteroptera, karasal Sayfa Adedi : 144 Tez Yöneticisi : Doç. Dr. Suat KIYAK STUDIES ON THE FAUNA AND ECOLOGY OF HETEROPTERA OF GÖKÇEADA (M. Sc. Thesis) Hamdi ÖZSARAÇ GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY September 1997 ABSTRACT 697 Heteroptera specimens were collected and identificated during expedition which were made between May-September 1996 in Gökçeada in the result of identification operations 61 genera and 90 species were seen belonging to 13 families. Information about the location of studied area, vegetation and Heteroptera fauna are reported in the search. Habitats of 17 locality where collection is made, are explained and collection methods are described. Meterial examined is arranged for each species with the necessary collecting data. Also the distrubition of species were considened in two categories both in Turkey and in the world. In the results of searchs references 68 of 90 species are new record for Heteroptera fauna of Gökçeada. Also faunistic records are given as the first time for species belonging to Reduviidae, Pyrrhocoridae, Stenocephalidae, Nabidae, Cydnidae faimilies. The distrubition of species of collecting localities (Miridae, Reduviidae, Pyrrhocoridae, Stenocephalidae, Nabidae, Cydnidae, Lygaeidae, Coreidae, Alydidae, Tingidae, Rhopalidae, Scutelleridae, Pentatomidae) are shown on different map for each family. Scince code : 401.04.04 Key words : Gökçeada, fauna, ecology, Heteroptera, terrestrial Page number : 144 Adviser : Doç. Dr. Suat KIYAK 144

ÖZET Gökçeada Civan İhtiyofaunasının Çeşitlilik ve Verimlilik Yönünden Araştırılması Ağustos 1995 - Haziran 1996 tarihleri arasında, önceden seçilen 6 istasyonda, yapılan bu çalışmada Kuzey Ege`de bulunan Gökçeada civarı ihtiyofaunası kalitatif ve kantitatif olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Türlerin dağılımı, bolluğu, ortalama kısmi baskınlığı, her bir türe ait birey sayısı ve ağırlıkları tespit edilmiş; ayrıca bulunma derecesi, sıklık derecesi, baskınlık, tür zenginliği, benzerlik ve verimlilik indeksleri hesaplanmış, mevsimsel olarak ve istasyonlar arasında bu değerlerin değişimleri belirlenerek tablo ve şekillerle gösterilmiştir. Ada çevresinde galsama ağı ve fanyalı ağ ile yapılan örneklemeler sonunda 59 tür, trol ile yapılan örneklemelerde ise bu türlerin haricinde 14 tür daha tespit edilmiştir. Toplam olarak iki subklasis'e ( Chondrichthyes ve Osteichthyes ) dahil 33 familyaya ve 49 cinse ait 73 tür saptanmıştır. Bu türlerden Spicara maena, Boops boops, DtphJus annularis, Mullus surmuktus, Trachurus trachurus, ve Scomber japonicus hem birey sayısı hem de ağırlık olarak en baskın türler oldukları halde Symphodus (Crenilabms) cinerem. Mullus barbatus, Serranus scriba, Pagellus acame, Sardinella aurita yalnızca birey sayısı açısından en baskın türlerdir. Ihtiyofaunanın, çeşitlilik, benzerlik, tür zenginliği indeksleri ilkbaharda maksimum değere ulaşırken baskınlık indeksi değerlerinin, minimuma düştüğü; kış mevsiminde baskınlık indeksi maksimuma çıkarken çeşitlilik, benzerlik ve tür zenginliği indekslerinin ise azaldığı görülmüştür. Verimlilik indeksi ilkbaharda en yüksek değerde kışın en düşük değerde bulunmuştur. SUMMARY A Research On The Productivity And Diversity Of The Ichthyofauna Of Waters Surrounding Gökçeada Between August 1995 and June 1996, the ichthyofauna of Gökçeada ( NE Aegean Sea ) waters were qualitatively and quantitatively investigated. Distribution, abundance, frequency, presence, mean partial dominance, number of the individuals, and total weight, and indexes of species diversity, dominance, richness, and evenness of each species were determined. The variations of the parameters between the seasons and stations were evaluated and presented on tables and figures. Fifty nine fish species were sampled after the catches performed by gill and trammel nets, and in addition 14 species were caught by means of trawling with exception of trammel and gill nets catches. Splcara tnaena, Boops boops, DiploJus annularis, Mul/us surmuletiis, Trachurus trachurus, and Scomber japonicus are the dominant species among the total ichthyofauna with regard to numbers of individuals and their weights; while Symphodus.(Crenilabrus) cinereus, Mullus barbatus, Serranus scriba, Pagellus acarne, and Sardinetta aurita are dominant only with regard to numbers of their individuals. The diversity, evenness and richness indices of the ichthyofauna increase to the maximum while the dominance index decrease to it's minimum. In contrast, the dominance index increase to if s maximum in winter, while the others decrease to the minimum levels. Productivity index reach ifs maximum in spring and decrease to the minimum level in winter. 68 67

oz RÜZGARDAN ELEKTRİK ÜRETİMİNİN FİZİBİLİTESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA: GÖKÇEADA ÖRNE?İ Tokinan, Nihal Yüksek Lisans, Çevre Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Coşkun Yurteri Eylül 1996, 108 sayfa Bu çalışma, bir alternatif enerji kaynağı olarak rüzgar enerjisinin geniş bir açıdan değerlendirilmesini içermektedir. Amacı, rüzgar enerjisi ve özellikle Türkiye'de uygulanabilirliği ile ilgilenen taraflara temel bir rehber oluşturmaktır. Bu amaca yönelik olarak, rüzgar enerjisinin çeşitli boyutlarının (örneğin, uygulama alanları, Türkiye'de ve dünyada rüzgar enerjisi kaynağının özellikleri, olumlu ve olumsuz çevresel etkileri, konunun politik yönleri, gelişiminin önündeki engeller ve teknik hususlar) yanı sıra, bu enerji teknolojisinin dünyadaki mevcut durumu incelenmiştir. Konuyu sonuçlandırmak üzere, Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü (EİE) tarafından belirlenen Türkiye'de rüzgar enerjisi kullanımına en uygun alanlar arasında bulunan Çanakkale, Gökçeada'da bir rüzgar çiftliği kurulabileceği varsayımından hareketle bir örnek çalışma gerçekleştirilmiştir. Söz konusu rüzgar çiftliğinden elde edilebilecek güç ile gereken yatırım ve işletme maliyetlerihesaplanmıştır. Rüzgar çiftliği, çevresel etkileri ve birim üretim maliyetleri açısından aynı bölgeye kurulacak ve yerel linyit kaynaklarım kullanacak bir termik santralla karşılaştırılmıştır. Yapılan çalışmalar, rüzgar enerjisinin Türkiye'de uygun bir elektrik üretim alternatifi olarak görülebileceğini ve maliyetinin kömür gibi konvansiyonel kaynaklarla karşılaştırılabilir düzeyde, çevresel etkilerinin ise genelde olumlu olduğunu göstermiştir. Anahtar Kelimeler: rüzgar enerjisi, elektrik üretimi, birim üretim maliyeti VI ABSTRACT A STUDY ON THE FEASIBILITY OF WIND ELECTRICITY GENERATION: THE CASE OF GÖKÇEADA Tokinan, Nihal M.S., Department of Environmental Engineering Supervisor: Prof. Dr. Coşkun Yurteri September 1996, 108 pages This study entails a wide-scoped evaluation of wind power as an alternative energy source. It is aimed at constituting primary guidance to any party interested in wind energy and especially its applicability in Turkey. To meet this end, relevant data on various dimensions of wind power, namely the areas of application, the resource over the world and Turkey, the positive and negative environmental impacts, the costs and financial issues, political implications and the barriers to its development as well as the technical aspects have been compiled, and the current status of wind power in the world has been investigated. To finalise, a case study has been performed concerning a hypothetical wind farm to be established in Gökçeada, Çanakkale, which is one among the best wind sites in Turkey as determined by the General Directorate of Electric Power Resource Survey and Development Administration (EİE). Within the scope of the case study, the amount of power that could be supplied from the wind farm of concern has been IIIdetermined together with required investment and operation costs. The wind farm has been compared with a thermal power plant to be built in the same area and operating on the local coal resource of lignites in terms of its environmental effects and unit production costs. From the investigation and case study results, it was concluded that wind energy could be considered to be a viable alternative means of electricity generation in Turkey and that it is favourably comparable to conventional resources such as coal in terms of energy production costs and especially environmental impacts. Keywords: wind power, energy, power generation, feasibility, levelised production costs IV 108

ÖZET Kuzey Ege'de yeralan Gökçeada ve Bozcaada'ya 1990 - 1992 yıllarında 2 kez yaz, 1 kez sonbahar ve 1 kez de ilkbahar olmak üzere 4 'er kez gidilerek 122 günlük arazi çalışması sonunda toplam 449 adet kemirici örneği toplanmıştır. Gökçeada'da 14 değişik lokaliteden 261 adet kemirici örneği toplanmış ve bu adada 3 familya 'ya (Sciuridae, Muridae, Spalacidae) bağlı, 5 cinse (Sciurus. Apodemus. Rattus. Mus ve Spa lax) ait 7 türün (Sciurus anomalus. Apodemus f lavicollis, Apodemus sylvaticus. Rattus rattus. Rattus norvegicus. Mus macedonicus ve Spa lax leucodon) bulunduğu tespit edilmiştir. Bozcaada'da ise 11 değişik lokaliteden 188 adet kemirici örneği toplanmış ve bu adada da 2 familya'ya (Muridae, Spalacidae) bağlı, 4 cinse (Apodemus, Rattus, Mus ve Spa lax) ait 4 türün (Apodemus sp., Rattus rattus. Mus domesticus ve Spalax leucodon) bulunduğu tespit edilmiştir. Bu türlere ait ekolojik bilgiler de değerlendirilerek adalarda yasayan kemirici türlerine ait örnekler Trakya ve Kuzeybatı Anadolu'dan elde edilen örnekler ile aynı yas grupları arasında morfolojik olarak karsı İstın lmıst ir. Bu karşılaştırma sonunda Gökçeada Sciurus anomalus ile Bozcaada Apodemus ve Spalax örneklerinin Kuzeybatı Anadolu örneklerine benzer olduğu, Gökçeada Apodemus ve Spalax örneklerinin de Trakya örneklerine benzer olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte her iki adadaki Rattus ve Mus örneklerinin Kuzeybatı Anadolu ve Trakya örneklerine benzer olduğu görülmüştür. Kuzeyden güneye doğru inildiğinde morfolojik özellikleri birbirine karışan A_,_ sylvaticus ile A. f lavicollis örneklerinin tür düzeyindeki teşhisi zorlaşır. Bu nedenle her iki adadaki Apodemus örneklerine morfometrik ve morfolojik indeksler uygulanmış ve bu indekslerin Gökçeada ve Bozcaada Apodemus örneklerinin teşhisinde yetersiz kaldığı görülmüştür. Bunun üzerine Avrupa'da simpatrik olarak bulunan A. sylvaticus ve 2L_ f lavicollis'e ait örneklerin teşhisinde başarıyla kullanılan foreman inkisiv / maksi İla dis sırası uzunluğu (FI/I1-M3) serpilme diyagramı yöntemini adalardaki Apodemus örneklere uygulanmış ve dış morfolojik özelliklerin yardımıyla da örnekler teşhis edilebilmiştir. Bu uygulamanın sonunda Gökçeada'dan elde edilen Apodemus' 1ar m A. f lavicollis ve İL. sylvaticus türlerine ait olduğu fakat Bozcaada Apodemus ' larının Gökçeada Apodemus ' larından tamamen farklı olduğu tespit edilmiştir. Bu yüzden Bozcaada Apodemus 'lan sadece cins düzeyinde teşhis edilebilmiş ve bu örnekler Apodemus sp. olarak verilmiştir.II Gökçeada, Bozcaada, Kuzeybatı Anadolu, Trakya ve Slovenya'ya ait 9 Apodemus populasyonuna ait örnekler üzerine 12 metrik kafatası ölçüsü kullanılarak diskriminant fonksiyon analizi uygulanmıştır. Aynı zamanda kullandığımız ayırma yönteminin geçerliliği kontrol edilmiştir.Bu analizde Gökçeada, Bozcaada, Avrupa ve Kuzeybatı Anadolu Apodemus populasyonlarının birbirleri ile olan yakınlığı, ilişkileri açıklanmıştır. Her iki adadan elde edilen türlerin aynı yas grubu erkek ve dişi örneklerine ait dış vücut ve kafatası ölçüleri tablolar halinde verilmiş ve Spalaxleucodon dışındaki diğer türlerin erkek ve dişileri arasında herhangi bir fark olmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler : Memeliler, adalar, Gökçeada ve Bozcaada. Türkiye'nin kemirici faunası m SUMMARY Gökçeada and Bozcaada, Northen Eagean islands were visited 4 times, twice in summer, once in spring and once in autumn, between 1990 and 1992 and as a total of 122 days 449 rodent samples were collected. In Gökçeada, 261 rodent samples from 14 different localities were collected and 7 specimens (Sciurus anomalus, Apodemus f lavicollis, Apodemus sylvaticua. Rattua rattus, Rattua norvegicus. Mus macedonicus ve Spa lax leucodon). belonging to 5 genus (Sciurua. Apodemus. Rattua. Mus and Spa lax) of 3 families (Sciuridae, Muridae and Spalacidae) were determined. Whereas in Bozcaada, 188 rodent samples from 11 different localities were collected and 4 species (Apodemus sp., Rattua rattus. Mus domesticus ve Spa lax leucodon) belonging to 4 genus (Apodemus. Rattua. Mus and Spa lax) of 2 families (Muridae and Spalacidae) were determined. Using the information about their ecological features, morfological comparison of same-aged rodent samples from islands with the Turkish Thrace and Northwestern Anatolia was carried out. As a result of comparison, it was found that S_j_ anomalus of Gökçeada, Apodemus and Spa lax samples of Bozcaada showed similarity to the samples from Northwestern Anatolia. Whereas Apodemus and Spa lax samples from Gökçeada showed similarity to the samples from Turkish Thrace. However Rattua and Mus samples from both islands showed similarity all samples, from both Turkish Thrace and Northwestern Anatolia. When it is moved from North to South, morphological features of A^ f lavicollis and A^ sylvaticus is getting mixed up, and classification which, on the species level, is getting har der. There for e both morphometric and morphological indexes were used for all Apodemus specimens in both islands However, these indexes are not sufficient for identification of these specimens. Because of that, a method of foreman incisiv / maxilla teeth length (FI/I1-M3) separation diagram, which has been used succesfully in Europae to identify simpatric Apodemus populations, is used on Apodemus specimens in both islands and with the help of external morphological features, samples were identifed. As a result of the application of the new method» it was found that Apodemus specimens in Gökçeada belong to both A_i. f lavicollia and ÜL. aylvaticua but Apodemus samples in Bozcaada were extremly different than Apodemus samples from Gökçeada. Therefore Apodemus samples of Bozcaada could only have been identifed on the genus level and these samples hve been classified as Apodemus sp.IV 9 Apodemua populations from Gökçeada, Bozcaada» Northwestern Anatolia, Turkish Thrace and Slovenia were analysed for discriminant function test accordig to 12 metric skull measurements. On the same time, the previous test is controlled by comparing the results of both tests. With discriminant analysis techinique, the relations of the Apodemus populations, with Gökçeada, Bozcaada, Europea and Northwest Anatolia are cleared. Body and skull measurements of same-aged male and female samples from both islands have been listed in tables and except Spa lax leucodon, no difference between males and females was observed. Key Words: Mammals, rodent fauna of Turkey, islands, Imbros and Tenedos. 150

ÖZET Yüksek Lisans Tezi GÖKÇEADA SULAMASININ İZLEME VE DE?ERLENDİRİLMESİ Mehmet O?UZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tanmsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Mevlüt BEYRİBEY 1994, Sayfa: 87 Jüri: Doç. Dr. Mevlüt BEYRİBEY Prof. Dr. Mehmet KARA Doç. Dr. M. Ali TOKGÖZ Bu çalışma Gökçeada sulamasının izlenmesi ve su kullanımı açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla tarla su uygulama randımanının belirlenmesi, çiftçilerin sulama zamanım belirleme yeteneklerinin tesbiti, sulama yönetiminin planlanması ve değerlendirilmesi, sulama mevsimi öncesi yapılan sulama planlamasının değerlendirilmesi ve sulama oranını etkileyen faktörlerin belirlenmesi konulan incelenmiştir. Sulama yönetimi ile ilgili konularda CROPWAT paket programından yararlanılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Sulama performansı, izleme, değerlendirme, sulama şebekesi, su uygulama randımanı, sulama yönetimi, sulama zamam planlaması, CROPWAT. II ABSTRACT Master's Thesis MONITORING AND EVALUATION OF GÖKÇEADA IRRIGATION PROJECT Mehmet O?UZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Farm Structures and Irrigation Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Mevlüt BEYRİBEY 1994, Page: 87 Jury: Assoc. Prof. Dr. Mevlüt BEYRİBEY Prof. Dr. Mehmet KARA Assoc. Prof. Dr. M. Ali TOKGÖZ This study was carried out to monitor and evaluate the water use of Gökçeada Irrigation Project. For this purpose field application efficiency, farmers capability to determine when to irrigate, planning and evaluation of irrigation management, evaluation of pre-season irrigation planning and the effecting factors for irrigation ratio were investigated. CROPWAT computer programme was used in the subjects related to irrigation management. KEY WORDS: Irrigation performance, monitoring, evaluation, irrigation scheme, water application efficiency, irrigation management, irrigation scheduling, CROPWAT. 87

ÖZ Bu çalışmada Gökçeada Tarım işletmesi topraklarının oluşu, önemli fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri araştırılarak toprak taksonomisi ve FAO/UNESCO sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Çalışma alanında, 5 ayrı fizyografik ünite üzerinde oluşmuş 19 farklı toprak serisi saptanarak tanımlanmıştır. Çalışma alanında yer alan toprakların büyük çoğunluğu AC horizonlu ve orta - ince tekstürlü olup organik madde ve kireç içerikleri düşüktür. Yüksek arazilerde oluşan topraklarda erozyon etkisinde kalmayanlarda A, B ve C horizonları gelişmiş bulunmaktadır. Çalışma alanı toprakları Toprak Taksonomisine (1975) göre Entisol, tnceptisol. Alfisol, Vertisol ordolarında FAO/UNESCO (1974) göre Fluvisol, Cambisol, Luvisol, Vertisol ve Ranker olarak sınıflandırılmıştır. -VIII- ABSTRACT In this research the formation of the soils were studied by determining their physical, chemical and morphological properties of the Gökçeada State Farm. Classification was done according to the Soil Taxonomy and FAO/UNESCO. 19 soil series formed on 5 different physrographic units were determined and defined the study area. The majority of the soils of the study area are very young having AC horizons, fine - medium texture, low organic matter and low calcium carbonates contents. Classification of the soils series revealed presence of Entisols, Inceptisols, Alf isols and Vertisols (USDA, 1975). According to the FAO/UNESCO (1974) soils determined were Fluvisols, Cambisols, Luvisols, Vertisols and Rankers. 140

Son yıllarda, atmosferik yüzey tabaka içindeki yüzey akılarının (momentum, türbülanslı gizli ısı ve buharlaşma gizli ısı akıları) incelenmesi konusundaki çalışmalara büyük önem verilmektedir Yüzey ısı akıları konusu yüzey tabakanın dolayısı ile de atmosferik sınır tabakanın ortalama profillerinin belirlenmesi açısından da önem taşımaktadır. Akı değerlerinin bilinmesi, kısa süreli tahmin çalışmalarında ve Atmosferik Smır Tabaka parametrelerinin saptanmasında da gereklidir. Ayrıca, akılarla ilgili parametreler ve Atmosferik Sınır Tabakanın yüksekliği, hava kirliliği ve okyanus dalga modelleri ile ilgili çalışmalarda yüzey akılarına bağlı girdi parametreleri olarak gözönüne alınır. Deneysel çalışmalar ve m odellem elerde, yüzeydeki momentum, türbülanslı ve buharlaşma gizli akıları rutin olarak ölçülen meteorolojik parametrelerden hesaplanmaktadır, (Holtslag ve Val Ulden (1983), Van Ulden ve Holtslag (1985), Holtslag ve Debruin (1988). Bu çalışmaların amacı, Monin-Obukhov (M-O) teorisine dayalı olarak, hava kirliliği, hidroloji ve rüzgar enerjisi alanlarında atmosfer kararsızlığı sınıflamasına, bir yaklaşım getirmektir. Akılarla ilgili bu incelemeler, kısa vade hava tahmin modellerine de baz oluşturmaktadır, Holtslag ve grubu (1990). Yüzey akıları, bitki örtüsü, toprak tipi, nemi, kar örtüsü, drenajı vb. pekçok parametreye bağlıdır. Kara yüzeyleri üzerindeki atmosferik model çalışmaları için yüzey ısı akıları Beljaars ve Holtslag (1990) tarafından hesaplanmıştır. XIIBurada sunulan çalışmada ortalama yer seviyesinden 2m-10m yukarıdaki yüzey tabakanın yere yakın kısmında, türbülanslı gizli ısı, buharlaşma gizli ısısı ve momentum akılarının zamansal değişimleri incelenmiştir. Çalışma üç ayrı bölgede yürütülmüştür: i) Gökçeada DMI istasyonu (rakımı: 7 İm), ii) Gökçeada Uğurlu istasyonu (rakım: 139m), iii) Maslak İTÜ Gözlem Parkı (rakım :139m). Gözönüne alman bu üç bölge deniz-kara etkileşiminin etkisinde kalmakta olup, Uğurlu istasyonu, Maslak ve Gökçeada (DMI) istasyonlarına nazaran mikro ölçekte daha homojen bir topografyaya sahip bulunmaktadır. Bu nedenle bu iki istasyona ait analizlerin yatay ölçekte sadece 2-3 km 'ye kadar geçerli olduğu söylenebilir. Ancak Uğurlu istasyonunda hesaplanan değerler yaklaşık lOkm'ye kadar temsili olabilmektedir. Burada sunulan çalışmanın ilk kısmı verilerin toplanması ile ilgili olup, deneysel kısmı oluşturmaktadır. Gözlem verilerine dayalı olarak hesaplanan akı değerlerinin zaman serilerinin incelenmesi ve sonuçların karşılaştırılması ise çalışmanın teorik model kısmında ele alınmaktadır. Verilerin gözlenmesi ile ilgili alan çalışmasında öncelikle mevcut sistemler saptanmış ve gerekli diğer ölçüm sistemleri belirlenmiştir. Bu çalışmada kullanılmak üzere saptanan mevcut sistemler i) Gökçeada (DMI) Istasyonu'nda a) mekanik rüzgar hızı kayıt sistem i( ortalama yer seviyesinden (o.y.s) 10 m yukarıda ve saatlik ortalamalar şeklinde, rüzgar hızı (yön ve şiddet ölçümü için), b) termograf (o.y.s'den 2 m yukarıda, saatlik sıcaklık ölçümü için), c) higrograf (o.y.s'den 2 m yukarıda saatlik bağıl nem ölçümü için), ii) Uğurlu istasyonun' da xıııa) digital rüzgar hızı ölçüm sistemi (o.y.s'den 2 m ve İm yukarıda), b) digital sıcaklık ölçüm sistemi (o.y.s'den 4 m yukarıda), iii) Maslak İTÜ Gözlem Parkında a) anemometre (o.y.s'den 2m yukarıda, 7:00, 14:00 ve 21:00 (lokal)'de günde üz kez rüzgar hızı ölçümü için), b) termograf (o.y.s'den 2 m yukarıda), c) higrograf (o.y.s'den 2 m yukarıda). Burada sunulan çalışmanın amacı doğrultusunda ek olarak bu istasyonlara monte edilen ölçüm sistemleri a) digital sıcaklık ve nem ölçüm sistemi (o.y.s'den 2 m yukarıda 2 dakika- bir saatlik periyotlarda, sıcaklık, bağıl nem ortalama değerlerini ölçmek için İTÜ -Maslak Meteoroloji Istasyonu'na monte edilen sistem), b) termograf (o.y.s'den 2m yukarıda),** b) higrograf (o.y.s'den 2m yukarıda),** Çalışmada 28 Ekim-14 Kasım 1992 tarihleri arasında Gökçeada (DMI), Uğurlu ve Maslak istasyonları saatlik gözlem verilerine dayalı olarak ısı akısı değerleri hesaplanmıştır. Ölçüm kalibrasyon ve model test çalışmaları için İTÜ Maslak istasyonuna ait C ak-Nisan 1993 verileri gözönüne alınmıştır. Teorik modele dayalı olarak ısı akılarının hesaplanabilin es i için digital gözlem verileri direkt olarak, mekanik olanlar ise diyagramlardan değerlendirilerek veya tablolardan alınarak bilgisayara yüklenmiştir. Bu şekilde elde edilen yüzey gözlemlerine ek olarak ilgili günlere ait Göztepe radyosonde verileri de gözönüne alınmıştır. * İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından desteklenen yüksek lisans tezi projesi çerçevesinde alınmıştır. *. Gökçeada DMI İstasyonu yedek aletleri geçici süreyle Uğurlu Istasyonu'na monte edilmiştir. (Yazıcı sistemler, İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü'nde Doç. Dr. Selahattin İncecik tarafından yapılan bir araştırma çerçevesinde yaptırılan ve bu çalışma için Gökçeada'ya nakledilen siper içine yerleştirilmiştir). xıvÇalışmanın teorik bölümünde saptanması gereken parametreler arasında öncelikle pürüzlülük yüksekliğinin (z0) belirlenmesi gerekmektedir. Gökçeada (DMI) ve Uğurlu istasyonları pürüzlülük yüksekliği değerlerinin saptanması için her iki bölgenin 30 derecelik açılarla incelenen 12 sektördeki pürüzlülük parametresinin ortalama değerleri kullanılmıştır. Bu aşamada Wieringa (1981), ve Erkmen (1969)tarafmdan sunulan farklı yüzey karakteristikleri için sınırf andırılmış z0 değerlerinden yararlanılmıştır. z0 değerleri sırası ile Gökçeada (DMI) istasyonu için 0.52 m, Uğurlu istasyonu için 0.22 m ve Maslak (İTÜ) Maslak istasyonu için 0.34m olarak alınmıştır. Atmosferik yüzey tabakadaki model çalışmalarında momentum (t), türbülanslı gizli ısı (H) ve buharlaşma gizli ısısı (XE) akıları aşağıdaki bağıntılar yardımı ile hesaplanır (Yaglom 1977), ` -n. O) = e. (2) = Q. (3) u`, 6. ve Q., ısı akısı profili eşitliklerinden hesaplanabilir, Dyer (1974) ve Paulson (1970), u. = 1 (4) to(*2 ; O ~ ¥M(Z2 / L) + //M(z. / L) XVe. = k(e' - e-> (5) ln(z2 / Zj) - //H (z2 / L) + //H (z, / L) Q. = k(q' - *> (6) ln(z2 / zt) - //Q(z2 / L) + vj/qCz! / L) Burada, z. yüzey pürüzlülük parametresi, Uj,u2 iki seviyede ölçülen rüzgar şiddeti, 8t, 62 iki seviyede ölçülen potansiyel sıcaklık, qt, q2 iki seviyede ölçülen nem miktarı, k Von Karman sabiti (k= 0.4), L Monin - Obukhov kararlılık parametresi, //h, ym ve /yQ kararsızlık fonksiyonlarıdır. L, Monin Obukhov uzunluğu, L = w. (7) bağıntısı ile hesaplanmaktadır. Burada g yerçekimi ivmesi, T hava sıcaklığı. Kararlı atmosferik tabakalaşma için L > 0, kararsız koşullarda ise L < 0, dır. Bu çalışmada saatlik ısı akısı hesaplarında M-O uzunluğunun saptanabilmesi için bir başlangıç L değeri gözönüne alınmıştır. Kararlı günler için L=36 m, kararsız tabakalaşma durumunda ise, L=-36 m başlangıç değerinden hareketle (l)-(6) eşitlikleri kullanılarak yapılan iteratif hesaplamalar sonucunda L'nin aktüel değerine yaklaşılmıştır. En çok üç adımdan sonra L değerleri arasındaki fark %5'den küçük olup, bu L değeri gözönüne alınarak ısı akıları hesaplanmıştır. Kararlılık analizinde iki seviye arasındaki (2m-10m) sıcaklık gradyanı xvıincelenmiştir. Gökçeada (DMI) ve Maslak (İTÜ) gözlem istasyonlarındaki düşey sıcaklık pfrofilini saptayabilmek amacı ile Göztepe radyosonde istasyonu aşağı seviye gözlemleri incelenmiştir. 00:00 GMT ve 12:00 GMT sıcaklık ve nem verileri zam ansal ve düşey olarak interpole edilmiş, yukarı seviyedeki (2m-10m) bu sıcaklık ve nem gradyanmm Gökçeada ve Maslak istasyonlarında aynı olduğu kabul edilmiştir. Bu kabul altında, 10m yukarıdaki sıcaklık ve nem değerleri hesaplanmış ve her saat için ısı akıları belirlenmiştir. Momentum, türbülanslı gizli ısı ve nem akılarının hesaplanabilmesi için teorik modele dayalı bir bilgisayar programı hazırlanmış, iki seviyedeki (2m-10m) rüzgar hızı, sıcaklığı ve nem değerleri bu model için girdi verileri olarak kullanılmıştır. (4), (5) ve (6) numaralı eşitliklerdeki fonksiyonlar kararsız koşullar için aşağıdaki bağıntılara dayalı olarak hesaplanmıştır (Paulson,! 970 ve Dyer, 1974) //M = 2 İn 1+ x]. + İn 2 J 1 + x2 - 2tan-J(x) + */2 (8) M>H.Q = 21n[l^] (9) -Hî] % (10) Kararlı atmosfer koşullarında Webb (1970) tarafından önerilen, VM = M>h.q = ~5l 01) bağıntısı ile Holtslag ve De Bruin (1988) tarafından önerilen: xvıı*« = -£- İL C L ~ d exp -d* L be d (12) burada, ve a=0.7, b=0.75, c=5 ve d=0.35 olarak alınmıştır. Cabauw ve civan için (12) numaralı bağıntıya dayalı hesaplar ve (11) numaralı bağıntıya dayalı sonuçlar arasında önemsiz bir fark olduğu belirtilmektedir, Holtslag ve De Bruin (1988). Webb (1970) tarafından önerilen (11) numaralı bağıntı yerine (12) numaralı eşitliğin kullanılması için arazinin oldukça düz ve homojen bir yapıda olması koşulu (0 < z/L < 0.5) koşulu aranmaktadır Hogstrom (1988). Burada sunulan çalışmanın sonuçlan aşağıda özetlenmektedir. Üçayrı gözlem yeri için z/L oranı 10-3 Ve 10-4 arasında değişmekte olup, gerek (11) ve gerekse (12) numaralı eşitliklere dayalı değerler arasmdaki fark değerleri momentum, türbülanslı gizli ısı ve buharlaşma gizli ısı akıları için sırası ile %0.001, %0.01 ve %0.001 mertebelerindedir. Bu çalışmanın analiz kısmında, Gökçeada için hesaplanan akı değerleri incelenerek, kara-deniz etkileşiminin değerlendirilmesine çalışılmıştır. Gökçeada (DMI) ve Uğurlu istasyonlarında hesaplanan ısı akısı değerleri karşılaştırıldığında, buharlaşma gizli ısı akısı değerlerinin (LAMDA H) ortalama olarak Uğurlu istasyonu'nda 1.2 kez daha büyük olduğu sonucuna varılmıştır. Gökçeada (DMI) istasyonu Ada'nm şehirleşme bölgesinde, Uğurlu ise kırsal kesimde yer almaktadır. Bu nedenle şehirleşmenin olduğu bölgedeki momentum akısı değeri kırsal kesime nazaran 1.5 kez daha azdır. Gözönüne alman bu iki inceleme bölgesinde hesaplanan türbülanslı gizli ısı akı değerleri arasında önemli fark belirlenmiştir. En yüksek pozitif (yukarıya doğru) SH değerleri DMI istasyonunda, en büyük negatif (aşağı doğru) SH değerleri ise Uğurlu istasyonunda gözlenmiştir. XV111Hesaplanan ortalama momentum, türbülanslı gizli ısı ve buharlaşma gizli ısı akıları Gökçeada (DMI) için sırası ile 0.27N/m2, 5.76W/m2 ve 3.8W/m2 şeklindedir. Aynı değerler Uğurlu için 0.4N/m2, 6.13W/m2 ve 4.52W/m2 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada, gözönüne alman farklı iki bölge için (şehirsel ve kırsal) momentum, türbülanslı ve buharlaşma gizli ısı akılarının mertebe ve değişim aralığının saptanmasına, kara-deniz etkileşiminin belirlenmesine çalışılmıştır. Sadece sonbahar mevsimi için yürütülen bu çalışmanın Türkiye'nin farklı coğrafi bölgeleri için ve diğer mevsimlerdeki değişimlerin saptanmasına uygulanması bu çalışma ışığında bir sonraki araştırmanın konusunu oluşturabilecektir. The growing interest in the interaction between the atmosphere and the underlying surface is driven by the realization that the surface fluxes of momentum, heat, and moisture determine to an important extent the steady state of the atmosphere. The purpose of this thesis is to analysis the surface fluxes at Gökçeada. In this study the data gared at 2 and 10 m meteorological most of Gökçeada (40° 11 N, 25° 54 E) in the center part and coastal part of island (Uğurlu) are analyzed. The wind, temperature and relative humidity measurements at Maslak (I.T.U) observation park are also taken in to account for calibration and test analysis. The surface fluxes of momentum, sensible heat and latent heat are calculated by using the atmospheric surface layer model based on M-O similarity theory (Beliaars and Holtslag ;1990). To define roughness height 12 sectors are consider at all three station. Momentum fluxes observed at the Uğurlu is 1.4 times grater than central part of Gökçeada, where is considered a rural part of island. 1.2 times grater latent heat fluxes are observed at Uğurlu. The maximum upward sensible heat flux is observed in central part but the maximum downward sensible heat fluxes are observed in Uğurlu. In this thesis, at two different places, one is urban and the other rural, the range and time variation of fluxes are studied. These result would also apply on the fields of `air-pollution modeling`, `hydrology` and `wind energy`. Only the limitation is data recorded in autumn, and the results encode us for further studies. 54

25- SONUÇ Gökçeada» da 1990 yılı Mayıs ve Ağustos aylarında Taenia sollum infeksiyonuna rastlanmamıştır. Adada bugün domuz yetiştirilmemekteöir. Gökçeada'da sanitasyon noksanlığı dışkı ile yayı lan Ascaris ve Trichuris inf eksiyonları fevkalade azal mış fakat temizlik noksanlığını gösteren Giardia ve Ea coli*nin Prevalensinde bir azalma saptanamamıştır. Ayrı ca bu ada halkında $> 29 oranındaki £. vermicularıs pre- valenside arzu edilen temizlik olmadığını göstermektedir. İstanbul Sütlüce Mezbahası* nda Türkiye'nin çeşitli yerlerinden getirilip kestirilen 1052 domuzun kalp, diyafram kası, çene kasları ve tüm gövdede yaptığımız araştırmada Cysticercus cellulosae infeksiyonuna rastlanmamıştır. ÖZET Ada ilkokul öğrencilerinden alınan 547 selüloitli lamda ve 531 dışkıda Taenia halkasına ve yumurtasına rast lanmadı. Gökçeada'da yaşayan nüfusun ^ 95' ini Türk, $> 5 'ini Rumlar oluşturmakta (1990 nüfus sayımına göre) ve artık ada da domuz yetiştirilmemektedir. Gökçeada'nın merkez ve köylerindeki ilkokul öğrenci lerinden aldığımız 531 dışkı örneğinde bulduğumuz parazit inf eksi yonları : A. lumbricoides $ 0.18, T. trichiura # 0.56, E. vermicularis $ 0.37, H. nana i> 2.82, G. intesti- nalis i> 4.33, E. coli £ 1.69, E. histolytica $ 0.18, S. stercoralis $ 0.37'dir. İncelediğimiz 547 selüloitli lamlar da bulduğumuz E. vermicularis inf eksi yonu ise $> 29» dur. İstanbul Sütlüce Mezbahası' nda kesilen 1052 domuzda yaptığımız incelemede Cysticercus cellulosae infeksiyonuna rastlanmadı. 27