Search

Bu çalışma ile 2015 yılında Bilecik ilinde meydana gelen ilkbahar geç don olayı sonrasında Alphonse Lavallée, Cardinal ve Hamburg Misketi çeşitlerinde dondan zarar görme durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bağların henüz uyanma döneminde 23 Nisan-24 Nisan gecesi meydana gelen don olayında sıcaklık -2,8oC’e kadar düşmüştür. 48 saat sonra dondan zarar görme durumlarının tespiti amacıyla gözlem ve sayımlar yapılmıştır. Daha sonra 4 hafta sonra tekrar gözlem ve sayımlar yapılarak asmada bırakılan göz sayıları, uyanan göz sayıları, dondan zarar gören göz sayısı ve yeniden uyanan göz sayıları ve oranları belirlenmiştir. Yapılan çalışma ile Hamburg Misketi çeşidinde bırakılan gözlerin don olayının gerçekleştiği tarihte ortalama %82,83’ünün uyandığı ve bunların %95,93’ünün dondan zarar gördüğü belirlenmiştir. Cardinal çeşidinde bırakılan gözlerin don olayının gerçekleştiği tarihte ortalama %66,97’inin uyandığı ve bunların da %91,15’inin dondan zarar gördüğü belirlenmiştir. Alphonse Lavallée çeşidinde ise gözlerde uyanma oranı %69,45 iken bu gözlerin %94,01’i dondan zarar görmüştür. Yapılan çalışma ile, ayrıca zarar gören gözlerin yeniden uyanma oranları ile bu gözlerdeki salkım sayıları da belirlenmiştir.

2021-2022 yıllarında Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesinde yürütülen bu çalışmada, 15 farklı asma anacının (Fercal ,41B, Harmony, Ramsey, 8B, SO4, 1103P, 99R, Dogridge, 5BB, 44/53, 110R, 1613C, 140 Ru., 1616C) köklenme durumları belirlenmiştir. Çalışma kapsamında, anaçlara ait çeliklerin dikimden itibaren ilk köklenme tarihleri de saptanmıştır. Ayrıca, araştırma kapsamında anaçların köklenme yüzdeleri (%), kök sayıları (adet), kök ağırlıkları (g), kök uzunlukları (cm) belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre anaçlar arasında köklenme süresi açısından her iki yılda da 1616 C ön plana çıkmış olup, 1. yıl 16. Günde, 2. yıl ise 9. günde ilk köklenme görülmüştür. En geç köklenen anaç çeşidi ise 35. gün ile 1045 anacı olmuştur. Köklenme oranları açısından çalışmada %100 ile en yüksek köklenme oranına sahip anaç çeşitleri 1613C, 140 Ruggueri, 41 B ve Harmony olurken, en düşük köklenme oranı ise %33.3 ile 110 R anaç çeşidinde tespit edilmiştir. Kök ağırlığı bakımından, çelik başına en yüksek kök ağırlığı 99R anacından, en düşük kök ağırlığı ise 110 R anacından elde edilmiştir. Kök uzunluğu bakımından yapılan değerlendirmede, en yüksek ortalama kök uzunluğu Fercal anacından elde edilmiştir.

their protectiveness against some types of cancer and heart diseases. The most important health effects of these compounds are that they act as antioxidants that react with free oxygen molecules and free radicals in the human body. As in all fruit types, the fruit content of grapes is of great importance in terms of nutrition. Grape fruit is very valuable because it contains important compounds in terms of health as well as nutrition. In addition to the physical properties of table grape varieties, their chemical properties, especially the potential in terms of phenolic compounds, have gained importance as quality elements. Grape is one of the foodstuffs that must be included in our daily diet because of its richness in phenolic compounds and important bioactive properties for human health. In this study, the phytochemical contents of grapes and their effects on human health were determined., Fitokimyasallar, son yıllarda sağlık üzerindeki olumlu etkileri ve özellikle bazı kanser türleri ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu olmalarıyla dikkat çekmektedir. Bu bileşiklerin sağlık açısından en önemli etkisi, vücutta serbest oksijen molekülleri ve serbest radikallerle reaksiyona giren antioksidanlar gibi işlev görmeleridir. Tüm meyve türlerinde olduğu gibi üzümde de meyve içeriği beslenme açısından büyük önem taşımaktadır. Üzüm meyvesi beslenme açısından önemli olduğu kadar sağlık açısından da önemli bileşikler içermesi nedeniyle oldukça değerlidir. Sofralık üzüm çeşitlerinin fiziksel özelliklerinin yanında kimyasal nitelikleri, başta fenolik bileşikler bakımından sahip olunan potansiyel, kalite unsurları olarak önem kazanmıştır. Üzüm gerek sofralık tüketim ve gerekse bunlardan elde edilen çok çeşitli üzüm ürünlerinin fenolik bileşikler bakımından çok zengin olması ve insan sağlığı açısından önemli bioaktif özellikleri sebebiyle günlük beslenmemizde mutlaka yer alması gereken gıda maddelerindendir. Bu çalışmada üzümün fitokimyasal içerikleri ile bu içeriklerin insan sağlığına olan etkileri incelenmiştir.

Bu yayın "Türkiye 9. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu"nda bildiri olarak sunulmuştır. Ülkemiz, birçok diğer meyve türünde olduğu gibi, asmanın da ana vatanı içerisinde yer almaktadır. Bu durum ülkemizin hemen her bölgesinde asmada geniş bir çeşit varyasyonu oluşturmuştur. Ülkemizin diğer bölgelerinde olduğu gibi Bilecik’te de yetiştiriciliği yapılan çok sayıda yöresel üzüm çeşidi bulunduğu bilinmektedir. Bu çeşitlerden bir kısmı daha önce yapılan çalışmalar ile Milli Koleksiyon Bağı’na kazandırılmış olmasına rağmen tamamının koruma altına aldığı söylenemez. Bu çalışma ile Bilecik illinde yöresel olarak yetiştirilen ve genetik kaynak olarak değer taşıdığına inandığımız üzüm çeşitlerinin belirlenerek genetik kaynakları içeren Milli Koleksiyon Bağı’na kazandırılması amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda Bilecik ve ilçelerine bağlı köylerde yapılan tarama çalışmalarında genetik kaynak özelliği taşıyan 19 yeni yöresel üzüm çeşidi belirlenerek bunlardan aşı kalemleri alınmış fidanları üretilerek Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde bulunan genetik kaynaklar parseline dikilmiştir. Our country, as in many other fruit species, is one of the major genetic resource center for grape. Therefore, there is a wide variety variations. As in different ecological region of our country, there are large numbers of grape variety that grown in Bilecik province, Turkey. Although some of these varieties have been given the "National Collection" with previous studies, it cannot be said that the whole is under protection. In this study, it is aimed to determine the grape varieties grown locally in Bilecik that believed to be valuable as genetic resources and gain them to the National Collection which includes genetic resources. As a result of the study, 19 new regional grape varieties with genetic resource characteristics were identified in the surveys conducted in Bilecik and its villages. Genetic resources were planted to National Grape Biodiversity Vineyard in the Manisa Viticulture Research Institute.

Üzüm ve üzümle ilgili kavramlar (bağ, yaprak, şarap vb.) insan yaşamının her alanında önemli bir yere sahip olmuştur. Tarih boyunca insanların hem dini yaşamındaki inançlar konusunda hem de gündelik hayatlarında kullandıkları eşyalar ve yaşam alanlarındaki mimari eserlerde üzümle ilgili kavramların sembolleri yer almıştır. Bu durum üzüme verdikleri önemin bir göstergesidir. Bunun en büyük kanıtı ise geçmişten bugüne kadar gelen ve halen arkeolojik kazılar sonucu ortaya çıkan tarihi eserlerde bu sembollerin görülmesidir. Üzüm, mitolojik dönemden itibaren dünyanın en önemli meyvelerinden birisi olmaya devam etmiştir. Mitolojik dönemde tanrılara üzüm ve üzüm ürünleri adanmış, sanatsal eserlerde hep üzüm yer almıştır. Üzüm ve üzümden yapılan şarap tarihin her döneminde önemini korumuştur. Tek tanrılı dinler döneminde, özellikle Hristiyanlık dönemi olmak üzere dinsel bir anlam kazanan şarap büyük bir değere sahip olmuştur. Müslümanlığın yayılması ile Müslümanlığın hakim olduğu yerlerde şarap önemini yitirmiştir. Ancak, üzüm ve üzüm figürleri sanattaki yerini almaya devam etmiştir. Bu çalışmada insan hayatının farklı alanlarında ve farklı toplumlarda üzüme verilen önem tarihsel bir yaklaşımla gözden geçirilerek üzümün mitolojideki yeri örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır., Grapes and grape-related notions (vine, leaves, wine, etc.) have had an importance in the all periods of the human life. Symbols and notions of grapes has been had importance role on religious beliefs, daily life, goods, habitats that they used as well as architectural monuments and artistic works since human being beginnings. This situation is an indication of the importance given to the grapes. The biggest evidence of these is the symbols and notions of grapes that found by archaeological excavations emerging since the human being until today. Grape has continued to be one of the world's most important fruit from the mythological period. Grape and grape products were dedicated to the gods, also grape and grape notions were used in artistic works during the mythological period. Also grape and wine that made from grape have flourished in every historical period. During monotheistic religions, especially with Christian era wine has winning a great value in religious meaning. With the spread of Islam, wine has lost its importance in areas where Muslims were dominated. However, grapes and grape figures have continued to take its place in art in these places. In this study, the emphasis on grape in different areas of human life and in different societies also the importance of grape in the mythology were explained with examples revised as historical approach.

V ÖZET SULTANI ÇEKİRDEKSİZ UZUM ÇEŞİDİNİN ANA EBEVEYN OLARAK KULLAMLDIĞI MELEZLEMELERDEN EMBRİYO KÜLTÜRÜ YOLUYLA BİTKİ ELDESİ ÜZERİNDE ARAŞTTRMALAR SAĞLAM ÇALKAN, Özlem Doktora Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Serdar KARA Şubat 2006, 108 Sayfa Bu çalışma 2003-2004 yıllarında Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü'nde gerçekleştirilmiştir. Sultani Çekirdeksiz üzüm çeşidinde embriyo kültürü yoluyla bitki eldesi olanakları araştırılmıştır. Çalışmada, tozlayıcı olarak Michele Palieri, Siyah Çekirdeksiz ve Fantasy Seedless üzüm çeşitleri kullanılmıştır. Melezleme yapılan salkımlardan farklı zamanlarda örnekler alınarak çekirdek taslakları embriyo kurtarma tekniği ile E20A ve MS besin ortamlarına ekilmiştir. Bu yolla en uygun örnek alma zamanı ve kültür ortamının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sultani Çekirdeksiz çeşidinin ana ebeveyn olarak kullanıldığı melezleme çalışmalarında Ege Bölgesi için örnek alma zamanı olarak tozlamadan itibaren sekizinci ve dokuzuncu haftalar önerilmektedir. Ayrıca E20A kültür ortamı olarak ön plana çıkmaktadır. Embriyo kurtarma tekniği, basan şansı çok düşük olan, pahalı bir teknik olması, yüksek teknik beceri ve bilgi istemesine rağmen çekirdeksiz x çekirdeksiz melezlemelerinde başka alternatif olmadığı için önerilmektedir. Anahtar sözcükler: Sultani Çekirdeksiz, melezleme, embriyo, çekirdek taslağı, invitro, emaskülasyon vn ABSTRACT RESEARCHES ON DEVELOPING NEW PLANTS BY EMBRYO RESCUE TECHNIQUE IN HYBRIDIZATION THAT SULTANI ÇEKİRDEKSİZ USED AS MOHER PARENT ÇALKAN SA?LAM, Özlem PhD. In, Horticulture Supervisor: Assoc Prof. Dr. Serdar KARA February 2006, 108 pages This research was carried out in 2003 and 2004 in Manisa Viticulture Research Institute. Plant developing possibilities were investigated by embryo culture in Sultani Çekirdeksiz. In this study, Michele Palieri, Siyah Çekirdeksiz and Fantasy Seedless varieties were used as pollen donor. Ovules that taken in different time from cross- pollinated clusters were sowed in to E20A and MS culture media by using embryo rescue technique. By this by, it is aimed to determine most suitable time for taking ovules and most suitable culture media for embryo rescue technique. It was suggested to take ovules in eighth and ninth weeks after pollination for Sultani Çekirdeksiz in Aegean Region for embryo culture. On the other hand, E20A seems as most suitable culture media. As a result of this study, embryo rescue technique is suggested because no another alternative method for developing new plants for seedless x seedless combinations although it is a more expensive, needs high level knowledge and skill, has a little chance to success. Key words: Sultani Çekirdeksiz, hybridization, embryo, ovule, in vitro, emasculation 132

Türkiye, bağcılık için dünyanın en elverişli iklim koşullarına sahip ülkelerinden birisidir. Üzüm (Vitis vinifera L.), ülkemizde en çok yetiştirilen meyve durumunda iken dünyada üçüncü sıradadır. Türkiye kuru üzüm üretiminde ise dünyada birinci sırada iken, toplam üzüm üretim alanı bakımından beşinci ve üretim miktarı bakımından ise altıncı sıradadır. Üzüm yetiştiriciliğinde önemli bir ülke olan Türkiye, birim alandaki verim düşüklüğü nedeniyle alt sıralara gerilemektedir. Verim düşüklüğünde üretim alanlarındaki iklim koşulları ve hastalıklar (bitki patojeni virüsler, mantarlar ve diğer bakteriler) önemli birer tehdit durumundadır. Verim düşüklüğündeki diğer bir sorunda geleneksel çoğaltma yöntemleri ile zaman alıcı fidan üretimidir. Bu nedenle hem hastalıktan ari hemde hızlı fidan üretimi için meristem kültürü ile mikroçoğaltım son yıllarda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ancak meristem kültürü için aktif dönemde alınan sürgünlerdeki patojen inokulumunun fazla olması ve yetersiz sterilizasyon koşullarında hastalıklardan ari fidan eldesini güçleştirmektedir. Ayrıca eksplant kaynaklarının bitkinin aktif dönemdeki organlarından eldesi mikroçoğaltım sürecinin uzamasına sebep olmaktadır. Bu amaçla çalışmada, ülkemizde yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan üç farklı üzüm çeşidinde (Trakya İlkeren, Alphonse Lavallée ve Sultani Çekirdeksiz) dormant dönemde alınan gözlerde meristem kültürü ile çoğaltma olanakları araştırılmıştır. Çeşitlerden alınan gözlerde meristem canlılığı, meristem gelişim düzeyleri ve bitkiye dönüşüm oranları incelenmiştir. Meristem canlılığının en fazla olduğu çeşidin Alphonse Lavallée; en az canlılığa sahip çeşidin Sultani Çekirdeksiz olduğu görülmüştür. Bitkiye dönüşüm oranı bakımından çeşitlerin Trakya İlkeren, Alphonse Lavallée, Sultani Çekirdeksiz şeklinde sıralandığı belirlenmiştir. Yapılan bu çalışma sonucuna göre hastalıktan ari asma fidanı üretimi için dormant dönemde alınan gözler üretim için önemli avantajlar sağlarken diğer çeşitlerin dormant dönemde meristem kültürü ile çoğaltmaya uygunluk durumlarının araştırılarak üretime kazandırılması gerekmektedir. Türkiye is one of the countries with the most favorable climatic conditions in the world for viticulture. While grape (Vitis vinifera L.) is the most grown fruit in our country, it ranks third in the world. Our country ranks first in the world in raisin production, fifth in terms of total grape production area and sixth in terms of production amount. Türkiye, which is an important country in grape cultivation, regresses to the lower ranks due to the low yield per unit area. Climatic conditions and diseases (plant pathogenic viruses, fungi and other bacteria) in the production areas are important threats in low yields. Another problem in low yield is time-consuming sapling production with traditional propagation methods. For this reason, meristem culture and micropropagation have been widely used in recent years for both disease-free and rapid sapling production. However, the high amount of pathogen inoculum in the shoots taken during the active period in meristem culture and insufficient sterilization conditions make it difficult to obtain disease-free saplings. In addition, obtaining the explant sources from the organs of the plant in the active period causes the prolongation of micropropagation. For this purpose, the reproduction possibilities of three different grape varieties (Trakya İlkeren, Alphonse Lavallée and Sultani Çekirdeksiz) which are widely grown in our country were investigated by meristem culture in shoots taken during the dormant period. Meristem viability, meristem development levels and plant transformation rates were investigated in buds taken from cultivars. The variety with the highest meristem vitality is Alphonse Lavallée; It was seen that the cultivar with the least vitality was Sultani Çekirdeksiz. It was determined that the cultivars were ranked as Trakya İlkeren, Alphonse Lavallée, Sultani Çekirdeksiz in terms of conversion rate to plant. According to the results of this study, while the buds taken in the dormant period for the production of disease-free vine saplings provide significant advantages for production, the suitability of other varieties for reproduction with meristem culture in the dormant period should be investigated and brought into production.

Bu çalışmada, sağlıklı asma fidanı üretiminde Agrobacterium vitis eleminasyonu amacıyla yapılan sıcak su uygulamasının aşılı çeliklerde kallus oluşumuna etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 99R ve Ramsey anaçlarına ait aşılık çelikler ile Sultani Çekirdeksiz ve Yalova İncisi çeşitlerine ait kalemler materyal olarak kullanılmıştır. Aşılık çelik ve kalemler 50 oC de 15, 30 ve 45 dakikalık sıcak su uygulamaların ardından masabaşı omega aşılama yöntemi ile aşılanmıştır. Ramsey anacına Sultani Çekirdeksiz çeşidi, 99R anacına ise Sultani Çekirdeksiz ve Yalova İncisi çeşitleri aşılanmıştır. Bunun ardından aşılı çelikler standart aşılı fidan üretim programına alınarak kallus oluşumu durumu değerlendirilmiştir. Sıcak su uygulaması yapıldıktan sonra 21 gün gelişmeye bırakılmış aşılı çeliklerde kallus oluşumları değerlendirilmiştir. Kombinasyonlar arasında önemli farklar olduğu belirlenmiştir. Sıcak su uygulamasında kallus oluşturma durumu uygulama süresinden çok anaç ve çeşide bağlı görünmektedir.