MS'de en sık tercih edilen tedavi seçeneği olmasına karşın, IFNß uygulaması sırasında tedavi etkinliğini olumsuz yönde etkileyebilen anti-IFNß antikorlarının gelişmesi önemli bir problemdir. Bu nedenle hastalarda anti-IFNß antikorlarının ve/veya IFNß'nın in vivo biyolojik aktivite düzeylerinin belirlenmesini içeren laboratuar yöntemleri ile tanı ve izleminin gerekli olduğu kabul edilmektedir. IFNß tedavisine farmakolojik yanıtsız hastaların saptanması için, en sık kullanılan biyolojik gösterge nötralizan antikorlardır (NAb). Ancak NAb'ların tespiti için özel laboratuar donanımına ihtiyaç duyulduğundan bu testin uygulanması sınırlı ve zordur. Bağlayıcı antikorlar (BAb) ise daha çok tarama ve konfirmasyonu amacıyla kullanılan göstergelerdir. Son yıllarda bu amaçla üçüncü bir gösterge olarak, IFNß'nın ürünlerinden olan Myxovirus direnç proteininin (MxA) önemi üzerinde durulmaktadır. MxA mRNA ölçümlerinin, hastaların gerek IFNß tedavisine karşı farmakolojik yanıtlarının belirlenmesinde, gerekse Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ölçümlerine ek olarak hastalık aktivitesinin önceden değerlendirilmesinde prognostik değere sahip bir biyolojik gösterge olduğu kabul edilmektedir. Özellikle nötralizan etkinliğe sahip anti-IFNß'ları ve/veya in vivo biyolojik aktivite kaybı tespit edildiğinde, tedavinin IFNß dışı bir preparatla yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurgulayan yaklaşımlar mevcuttur. Buna karşın gerek bu amaçla kullanılacak biyolojik markerlerin ve laboratuar verilerinin klinik uyarlanımına, gerekse olası yeni tedavi seçeneğine ilişkin, bu yaklaşımı destekleyecek bilimsel ve klinik verilerin henüz yeterli düzeyde olmadığı da öne sürülmektedir. Bu çalışmada, IFNß tedavisi alan MS'li hastalarda, BAb seropozitifliği ve IFNß'nın in vivo biyolojik aktivite düzeylerini yansıtan MxA mRNA gen ekspresyon düzeylerinin saptanması; elde edilen laboratuar verileri ile hastaların radyolojik aktivesi, relaps oranı ve EDSS (genişletilmiş özürlülük durumu ölçeği, Expanded Disability Status Scale) skorunu baz alan klinik düzeyleri karşılaştırarak, IFNß'nın hastalardaki tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmaya dahil edilen 218 hastada, ticari ELISA yöntemi ile elde edilen BAb seropozitiflik oranları Avonex, Rebif ve Betaferon'a karşı sırasıyla, % 21,4, % 28,6 ve % 70,4; toplamda ise % 40 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca 128 hastada RT-PCR yöntemi ile ölçülen MxA mRNA düzeylerinin baz alındığı azalmış biyoaktivite kaybı, Avonex, Rebif ve Betaferon'a karşı sırasıyla, % 4,7, % 9,5 ve % 34,8; toplamda ise % 16,4 olarak; tam biyoaktivite yokluğu ise, yine sırasıyla % 9,3, % 9,5 ve % 11,6; totalde ise % 10,2 oranında tespit edilmiş ve IFNß preparatalarının immünojenitelerinin sırasıyla Avonex, Rebif ve Betaferon yönünde artış gösterdiği saptanmıştır. Sonuç olarak hastaların tedavi yanıtlarının her yönüyle değerlendirilmesinde laboratuar verilerinin, sınırlı bir prediktif değerliliğe sahip olduğu; buna karşın özellikle bireysel bazda hastaların tedavi ve klinik yanıtlarının daha objektif ve daha etkin bir şekilde değerlendirilmesinde yararı olduğu anlaşılmıştır.Anahtar Kelimer: Multipl Skleroz; İnterferon-beta; MxA (Myxovirus direnç protein); BAb (Bağlanan Antikor); NAb (Nötralizan antikor) Although Interferon-beta (IFNß) it is used as the most preferred treatment method in MS patients, production of anti-IFNß antibodies by the host that can adversely affect the treatment outcome remains as a major problem. Therefore, it is important to use laboratory methods to detect and monitor the anti-IFNß antibodies and/or their in-vivo biological activity levels. Neutralizing antibodies (NAb) are the most commonly used biological markers for detecting the patients with absent pharmacological response to the treatment. However, detection of NAbs requires sophisticated laboratory equipment that makes this method challenging and limits its use. On the other hand, binding antibodies (BAbs) are the most commonly used biomarkers for screening and confirming. There has been emphasize on the use of a third biological marker, Myxovirus resistance marker (MxA). It is commonly accepted that measurement of MxA mRNA has a prognostic value in determining pharmacological response to IFNß treatment and disease activity in addition to MRG measurement. Some approaches indicate the necessity for redesigning the treatment regimen with a new preparation other than IFNß when neutralizing anti-IFNßs and/or in vivo biological activity loss is detected. However, there is a lack of scientific and clinical data regarding selection of biomarkers and extrapolation of laboratory data for clinical use and the type of new treatment to support this approach. The aim of the current study was to evaluate the clinical effectiveness of IFNß in MS patients by measuring the MxA mRNA gene expression levels that reflect the BAb seropositivity and in vivo biological activity of IFNß and comparing laboratory data with MR activity, relapse rate, and EDSS levels in patients. BAb seropositivity rate against Avonex, Rebif and Betaferon was detected as 21.4 %, 28.6% and 70.4 % respectively and as 40 % in total by a commercial EIA method. In addition, RT-PCR was used to detect MxA mRNA which is indicated in loss of bioactivity. Loss of bioactivity rate for Avonex, Rebif and Betaferon was found to be 4.7 %, 9.5% and 34.8% in total as 16.4%. Total biactivity loss for Avonex, Rebif ve Betaferon was detected as 9,3%, 9,5% and 11,6% and in total as 10.2 %. Degree of immunogenicity of IFNß preparations was found highest in Betafon and lowest in Avonex, Rebif being intermediate. The results of this study indicate that, laboratory data alone has a limited predictive value in evaluation of treatment success with IFNß. However, it can help the clinician to evaluate the clinical responses to the treatment more objectively and effectively.Key Words: Multiple Sclerosis, Interferon-beta; MxA (Myxovirus resistance protein); BAb (Binding antibodies); NAb (Neutralizing antibodies) 161