Search

Bu çalışmada, son yıllarda sıkça kullanılan sosyal sermaye kavramı ve sosyal sermaye düzeyinin ölçülmesi analiz edilmiştir. Sosyal sermaye kavramı öncelikle hem teorik hem de ampirik boyutuyla ele alınmıştır. Sosyal sermaye düzeyini belirlemek amacıyla, Kayseri'deki gönüllü kuruluşların faaliyetlerine katılan (hem üye hem de üye olmayan) bireylere yöneltilen anket bulguları tahlil edilmiştir. Anket, uluslararası literatürde sosyal sermayeyi belirlemede kullanılan göstergelerden faydalanılarak 5'li Likert ölçeğine göre hazırlanmıştır. Bu göstergelerden kullanılarak güven endeksi, resmi ve gayri resmi ağlara üyelik endeksi, yardımlaşma ve ortak işbirliği endeksi oluşturulmuştur. Söz konusu üç endeksten yararlanarak tek bir sosyal sermaye endeksi hesaplanmıştır. Örnek kütlenin yaş, eğitim, dini eğilimleri, kendine olan güvenleri, yerel basın organlarını takip etme sıklıkları, seçimlerde oy kullanmaları, yaşam süreleri ve faaliyet gösterilen sektör gibi demografik özellikleri ile sosyal sermaye düzeyi arasındaki ilişki Ki-Kare yöntemine göre; sosyal sermaye düzeyi ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin yönü ise korelasyon analizine göre test edilmiştir. Özellikle eğitim düzeyi ve bireylerin kendilerini değerli hissetmeleri ile sosyal sermaye arasında doğrusal bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Sermaye, Güven, İş Birliği, Sosyal İlişkiler Ağı, Sosyal Sermayenin Ölçümü ve Sivil Toplum Kuruluşları. In this study, it was tried to explain the concept of social capital which was frequently used in recent years and role of social capital in regional economic development. Firstly the concept of social capital was handled with both theoretical and empirical dimensions. For the purpose of measure of social capital level, it was informed about performed survey on the sample which consist of persons who were members of voluntary organizations in Kayseri and nonmembers but tied in voluntary organizations. The survey was prepared in the format of quintet likert-scale following up the indicators which was used to measure level of social capital in international literature. The indicators consist of confidence, membership to formal and informal networks, helping each other and common collaboration and it was designed the social capital index as combination of three indexes. In addition it was asked to members about their demographic characteristics such as age, education, religious behavior, self confidence, frequency of following local media, voting in elections, lifetime and occupation sector and the relationships between social capital and demographic characteristics was tested with the method of chi-square. The directions of relationships between social capital and demographic characteristics were obtained with the correlation analysis. It was found that there was a linear relationship especially between social capital and education level and the feeling herself valued.Key Words: Social Capital, Trust, Collective Action, Networks, Measurement of Social Capital And Non-Governmental Organizations. 143

Türk bankacılık sektörü, 1980 sonrası finansal liberalleşme hareketleriyle dünya ekonomilerine uyum sürecine girmiştir. Gerekli altyapı ve tecrübe eksikliği nedeniyle bankacılık sektörü çeşitli aralıklarla finansal türbülanslara yakalanmış; kriz ortamına girmiştir. Şüphesiz krizlerin bankacılık ve reel sektöre maliyeti ağır olmuştur. Bu tez, Türk ticari bankacılık sektörünün 1995-2008 yılları arasındaki performansını, 2001 bankacılık krizi çerçevesinde inceler. Performans değerlendirmesi, CAMELS derecelendirme sistemiyle yapılmıştır. Analiz, CAMELS'ın altı bileşenine (sermaye yeterliliği, aktif kalitesi, yönetim kalitesi, kârlılık, likidite, piyasa risklerine duyarlılık), seçilen yirmi beş finansal gösterge aracılığıyla yapılmıştır. Bileşenlerin gelişimi, hesaplanan performans endeksi yardımıyla açıklanmıştır. Bulgular, Türk ticari bankacılık sektörü 2001 krizinde ciddi hasar görmüştür. Ancak, 2001 bankacılık krizi sonrası uygulanan makroekonomik politikalar ve siyasi istikrar, ticari bankaların performanslarını olumlu etkilemiştir. Ayrıca, CAMELS değerlerinin son gözlem yılı bozulmaya başlaması, küresel finans krizinin yansımasını göstermiştir.Türk bankacılık sektörünün 2009 sonu itibariyle BDDK ve TBB verilerine göre finansal kesimdeki payı % 80'dir. Türk ticaret bankalarının bankacılık sektöründeki payı ise % 96'dır. Buna göre, Türk ticaret bankacılık sektörü finansal sistemin en büyük aktörüdür. Bunun için, ticari bankacılık sektörünün sağlamlığı, finansal sistemin gelişimi ve reel sektörün finansmanı açısından önemlidir. Türkiye'de erken uyarı sistemi olarak, CAMELS derecelendirme sistemi tüm bileşenleriyle kullanılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Ticari Bankacılık, 2001 Krizi, CAMELS Derecelendirme Sistemi. Turkish banking sector has been in the process of adaptation to world economies since 1980 together with the financial liberalisation movement. Due to lack of background and experience banking sector has occasionally undergone financial turbulence and crises. Undoubtedly the cost of these crises to banking and real sector was very high. This thesis studies performance of Turkish commercial banking sector between 1995-2008 within the framework of banking crisis in 2001. The evaluating of performance was made with CAMELS ratings system. The analysis is made by means of twenty five indicators which chosen for CAMEL?s six dimensions which (capital adequacy, asset quality, management soundness, earnings, profitability, liquidity, sensitivity to market risk). The development of dimensions is explained by means of calculated performance index. The founds show that Turkish commercial banking sector, suffered seriously from the crisis in 2001. But the macroeconomic policies and political stability which practised after 2001, affected performance of commercial banks positively. Also beginnig to spoil dimensions of CAMELS in last observation year, showed reflection of global finance crises.According to informations of BDDK and TBB with the late of 2009 Turkish banking sector had portion of 80% in financial part, Turkish commercial banks had 90% in banking sector. Turkish commercial banking sector is most important factor in financial system. For this, commercial banking is important in terms of soundness of commercial banking sector, development of financial system and real sector financing. CAMELS ratings system should be used with all of its dimensions in Turkey as early warning system.Keywords: Commercial Banking, Crisis of 2001, CAMELS Ratings System 164

İş süreçlerinin performansının kuruluşların başarısı için önemi inkar edilemez. Yaşamlarını sürdürebilmek ve rekabet edebilmek için kuruluşlar iş süreçlerini iyileştirerek kendilerini geliştirmelidirler. Bu da, süreç performansının iyileştirilmesinin günümüzde neden çok popüler ve faydalı olduğunu ve kuruluşlarda neden sıkça uygulandığını açıklamaktadır. Bu konuda yapılmış ve hala yapılmakta olan pek çok çalışma bulunmaktadır.Bu tezin hazırlanması ile amaçlanan; süreç performansının yönetimi alanında farklı noktalarda kullanılan süreç nitelendirilmesi, beşinci disiplin, sürdürülebilirlik, altı sigma gibi yöntemleri bir araya getirerek aralarındaki ilişkileri ve birbirlerine sağlayabilecekleri katkıları incelemektir. Böylelikle, bu yöntemler birlikte kullanılarak daha güçlü hale getirilecek, bu da daha etkin bir performans yönetimi sağlayacaktır.Tezde süreç niteliği ile süreç performansı arasındaki sebep-sonuç ilişkisi gösterilmektedir. Süreç niteliğinde sağlanan bir iyileşmenin süreç performansında nasıl iyileşme sağladığı otomotiv sektöründe çalışan bir kuruluşta yapılan uygulama ile gösterilmiştir. Ayrıca, gerçekleştirilen iyileştirmelerin kalıcılığını sağlamak için önerilen model verilmiştir. The importance of the performance of business processes for the success of organisations is undeniable. For surviving and being able to compete, organisations have to improve themselves by improving their business processes. This explains why process performance improvement is very popular and beneficial today. Therefore, it is used widely in organisations nowadays. There are many studies realised and published on this subject and many new studies are being performed.This thesis aims to integrate the techniques such as process qualification, fifth discipline, sustainability and six sigma, which are used in different points throughout process performance management, to examine the relationships between them and to investigate the possible contributions they may have on each other. In this manner, these techniques and methodologies will become more powerful by being used together and this will provide a more efficient performance management.The thesis shows the cause and effect relationship between process qualification and process performance. How an improvement obtained in process qualification causes an improvement in process performance is demonstrated by an application in an organisation working in automotive sector. Also, the model proposed for ensuring sustainability of realised improvements is given. 96

Her sey hızla degismektedir, müsteri beklentileri de hızla degismektedir.Bu gelisen dünyada sadece en iyi firmalar ayakta kalabilmektedir. Bunun içindeyapılması gereken sey müsteri odaklılıktır.Müsteriye odaklanmak için öncelikle yapılması gereken sey müsteriyitanımaktır, daha sonra müsterinin ihtiyaç ve beklentilerini bilmek ve bunlarıkarsılamaktır (kalite yönetim prensiplerinden müsteri odaklılık prensibi).Kurulusların müsteri ihtiyaç ve beklentilerini karsılamaları için artıkdegismeleri ve iyilesmeleri gerekmektedir. Kurulusların performanslarınıarttırmaları ve iyilesmeleri için toplam kalite yönetimini ve kalite yönetimprensiplerini benimsemeleri gerekmektedir. Ayrıca kurulusların gelenekselorganizasyon düsüncesini terk etmeleri ve kalite yönetim prensiplerinden enönemlisi olan süreç yönetimini benimsemeleri gerekmektedir. Kısacası artıkkurulusların süreç bakıs açısıyla bakmayı ögrenmeleri ve süreçleri degistirip,gelistirmeleri gerekmektedir.Kalite yönetim prensiplerinden süreç yönetimi diger kalite yönetimprensiplerini içinde barındırmaktadır. Buna göre süreç yönetimi müsteriodaklılıgı saglar, organizasyondaki faaliyetlere sistematik bir yaklasım getirir,herkesin bu çalısmalara katılmasını saglar (tedarikçilerde dahil), herkesinfikirlerini rahatça dile getirebildikleri bir ortamı saglar, ayrıca süreç yönetimitek bir defalık bir proje degil sürekli olması gereken bir çalısmadır. Kısacasısürekli iyilesmeyi benimseyen bir yaklasımdır.Hem üretim hem de hizmet sektöründeki bütün firmaların süreçyönetimini benimsemeleri gerekmektedir. Bu çalısmada departmanmagazacılıgındaki sorunlar ele alınmıstır ve bu sorunlara çözüm olarak süreçyönetimi benimsenerek is süreçlerinde iyilestirmeler yapılmıstır.Anahtar Kelimeler: 1) Kalite Yönetim Prensipleri, 2) Süreç yönetimi, 3) MüsteriOdaklılık, 4) Toplam Kalite Yönetimi Everything is changing fastly and customer expectations are changingtoo, in developing world, only best companies can stand, for that reason,customer focus must be been.Firstly, for focusing customer, we must know customer, his/herexpectations, needs and we must meet them (customer focus principle is one ofquality management principles). The companies to meet customer expactations,companies must change and develop, companies must adopt Total QualityManagement and principles of quality management for increasing theirperformance. Otherwise, companies must leave classic organizational geniusand process management (most important principle) must be adopted. Shortly,companies must learn to look process viewpoint and must change and improvetheir process.Process management that is one of the quality management principlescontains the other principles. According to this, process management providescustomer focus, provides system approach to activities on organization andprovides involvement of people. And, process manegement is not for only onetime project. It?s a non-stop working. Shortly, process management is anapproach which adopts continual improvement.All companies in manufactures sector, service sector must adopt processmanagement. In this research, it was talked about departman store?s problemsand for solution, process management approach was adopted and bussinessprocess improvement was done.Key Words: 1) Principles Of Quality Management (Quality ManagementPrinciples), 2) Process Management, 3) Customer Focus, 4) Total QualityManagament 183

Belirli bir insan grubunun ya da bireyin bir yerden diğer bir yere göç etmeleri, toplumsal açıdan basit bir olay olarak görülmemelidir. Göç olayının, bireysel ya da grupsal düzeyde incelenmesi, sosyolojik bakımdan önem taşımaktadır. Göçlerin `nedenleri`, toplumsal, kültürel, ekonomik, siyasal, hukuksal ve yönetimsel bakımdan ortaya çıkardığı `sonuçları` ele alınması gereken noktalardandır.Otuz yıllık bir zaman dilimini kapsayan Birinci ve İkinci Dünya Savaşları döneminin (1914 ? 1944) ardından Batı Avrupa ülkelerinde savaş ekonomisinden barış ekonomisine geçiş sürecinin tamamlanmasını takiben üretim ve istihdam hızlı bir şekilde artış göstermiştir. Savaşlar sırasında azalan nüfusun çalışan işgücü açısından sıkıntılar yaratmaya başlaması neticesinde ise bu ülkelerce işgücü ithal edilmesi gündeme gelmiştir. Ülkemizde anılan dönemde işgücü fazlası bulunması ve Batı Avrupa ülkeleri ile farklı iktisadi ihtiyaçlarının örtüşmesi sonucunda çok sayıda vatandaşımız bu ülkelere çalışmak için gönderilmiştir. Yurtdışına gönderilen işçilerimizin başlangıçta bu ülkelerde geçici olarak çalışması planlandıysa da daha sonraları gidilen ülkelere yerleşme eğilimi ağırlık kazanmıştır. Bu bağlamda 1960'lı yılların başlarından itibaren yoğun olarak Batı Avrupa ülkelerine işçi olarak giden vatandaşlarımızın kazandığı dövizler ve birikimler uzun yıllar boyunca birçok alanda ülkemiz ekonomisine katkı sağlamıştır.Anahtar Kelimeler: Göç,İşgücü Göçü, İşçi Dövizleri Immigration of a determined human group, or an individual from a place to another must not be seen as a simple event from angle ofsocial view. Evaluation of immigration event in individual or group levels present's importance from sociological point. Reason of immigrations, results rise from social, cultural, economic, political, legal and administrational aspects are the points that must be handled.After the period of the First and Second World Wars about thirty years (1914 ? 1944) following the process of transition from war economy to peace economy, production and employment rose sharply in Western European countries. Because of the decreasing population numbers during war times and problems arising due to this situation related to manpower, these countries decided to import workforce. As a result of both excess labor force in our country and satisfying the different economic needs in Western European countries, Turkey sent a large number of workforce. Although it had been planned as a temporary workforce export at the beginning, the workers chose to stay in the countries where they had been working. In this context, those workers? earnings and savings have contributed to our economy in many areas for a long time.Key Words: İmmigration, Workforce Emigration, Workers? Remittances 110

Günümüzün küresel pazar ortamında firmaların yerlerini koruyabilmek, ayakta durabilmek, büyümeyi ve gelişmeyi sağlamak için verimliliklerini arttırmaları gerekmektedir. Verimlilik artışını sağlamak için israfı önlemek ve kıt olan kaynakları verimli kullanmak zorundadırlar. Bu verimlilik artışı ve tasarrufu sağlamanın en hızlı sonuç verecek yolu ise üretim/imalat süreçlerinin yönetiminde ve kontrolünde radikal bir değişiklik yaratabilecek olan yalın düşünce ve yalın üretimdir. Yalın üretim, müşterilere istediklerini zamanında, en düşük fiyatla ve en yüksek kaliteyle sağlamaya odaklanarak bu değişikliği gerçekleştirir. Yalın üretim, minimum kayıp ve maksimum esneklik ile üretim yapan süreçler tasarlanmasına yardım eder.Elektronik endüstrisi ülkemizin en hızlı gelişen ve kar marjı en yüksek olan endüstrilerinden biridir. Elektronik endüstrisinde ürünlerin ortalama pazar ömrü gün geçtikçe kısalmaktadır ve yakın rekabet firmaları çok hızlı bir şekilde tasarım, üretim ve pazarlama yapmaya zorlamaktadır. Bu durumda gerçek üretim ortamı, çok zorlayıcı amaçlara sahiptir. Aynı makine aynı ürünün birbirinden çok az farklı varyasyonlarını veya farklı ürün tipleri üretmek için kullanıldığı için maliyet açısından etkinlik ve yüksek doğruluğun (kalitenin) yanı sıra esneklik de anahtar bir faktördür.Montaj üretimi pek çok ürün için kullanılmasına karşılık, elektronik ürün montajında ürünün karmaşıklığına göre monte edilen parça sayısı milyonlarca olabilmektedir. Bu nedenle elektronik ürünlerin montajı, diğer montaj ürünlerinden daha karmaşık ve problemlidir. Bu çalışmada özellikle elektronik montaj sektöründe yalınlaşma ve montaj için tasarım, başarılı bir örnek uygulama ile birlikte detaylı bir şekilde açıklanmaktadır Elektronik endüstrisinde montaj için tasarım ile ilgili bir ilk olacak bu çalışma aynı zamanda bir işletmede hem süreç, hem ürün hem de prosedürler üzerinde yalınlaşma sağlanması dolayısıyla da kapsamlı bir uygulama içermektedir. In today?s global environment, companies should improve their efficiency in order to maintain their positions in the market and assure their growth and progress. They have to use their sources efficiently and avoid waste to assure the efficiency increase. One way of providing this increase is Lean Production, which creates a radical change in both the management and production of the company. Lean production focuses on providing the most cost-effective and high-quality products on customers? demand. It also helps the design of processes by minimum waste and maximum flexibility.Electronic industry is one of the most rapidly growing industries in Turkey and has a high profit margin above the mean. The average product lifespan has shortened radically, and close competition forces companies to design, manufacture and market the products on a tight schedule. The actual production is subject to very ambitious goals. In addition to cost-efficiency and high-precision, ? exibility is a key factor, since the same machinery is used to manufacture slightly differing variants of the same product as well as a range of different product types.Although many products are manufactured by assembly production, there may be millions of parts in electronics assembly. This makes electronics assembly more complex and sophisticated. This study explains lean production in electronics industry with a successful case study and is a pioneer in design-for-assembly applications with a whole approach containing the lean design of processes, products and procedures. 100

Ülkeler arası sınırların ticari alanda kalktığı, müşteri potansiyelinin ve isteklerinin çok yüksek olduğu ve sürekli değişimin yaşandığı iş dünyasında organizasyonların varlıklarını sürdürebilmek için artık sadece üretim yapıp, pazarlaması yeterli olmamaktadır. Her işlev ve fonksiyonunda kendisini sürekli iyileştiren, yaptığıyla yetinmeyerek sürekli daha iyiyi arayan ve müşterilerinin istek, ihtiyaç ve beklentilerine değer veren, onları araştırıp, yaptığı ürünlere yansıtan organizasyonlar büyük rekabet avantajı sağlamaktadır.Bugünün organizasyonları çalışanlarıyla birlikte öğrenip, onların tam katılımından yararlanarak, eğitim, iletişim ve takım çalışmasına önem vermek-tedir. Sürekli iyileştirmenin gereğini anlayan organizasyonlar, birçok gelişim araç ve tekniğinden yararlanmaktadır. Dünyaca ünlü organizasyonların sağla-dığı büyük tasarruflar nedeniyle bu araç ve tekniklerden özellikle Altı Sigma ve Yalın Üretim dikkat çekmektedir.Bu tez kapsamında Altı Sigma, Yalın Üretim ve ISO 90001: 2000 Kalite Yönetim Sistemi incelendi. Bir kalite yönetim sistemiyle birlikte uygulandığında muazzam sonuçlar veren Altı Sigma ve Yalın Üretim'in, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Standardı ile nasıl bütünleştirileceği açıklanarak, bütünleştirilmiş bir standart hazırlandı. Bu bütünleşik standardın ana basamakları bir otomotiv şirketinde araştırılarak, bulgular açıklandı ve önerilerde bulunuldu.Anahtar Kelimeler: ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi, Altı Sigma, Yalın Üretim, Yalın Altı Sigma, Sürekli İyileştirme. In the business world where there is no economical boundry between countries, a huge potential of customers and their requests and which chan-ges continiously, for organizations it is not enough to produce product and market them. Organizations which make improvements in every functions and activities, always try to make progress, find their customers? requests, needs and expectations and use them to make product, win great competition edge.Todays organizations learn with their employees and give an big attention to education, communication and team work. Organizations which understand the needs of continuously improvements, use many improvement tools and tecniques. From these tools and tecniques, Six Sigma and Lean Manufacturing attract attention because of huge savings of popular world class organizations.In this thesis, Six Sigma, Lean Manufacturing and ISO 9001:2000 Quality Management System is studied. It is explained that how to Six Sigma and Lean Manufacturing which provide good outcomes when use with ISO 9001:2000 Quality Management System, complement with ISO 9001:2000 Quality Manage-ment System and prepare an complemented standard. Main steps of this complemented standard are studied in an automotive organization, findings are explained and suggestions are made.Key Words: ISO 9001: 2000 Quality Management System, Six Sigma, Lean Manufacturing, Lean Six Sigma and Continuously Improvement. 169

Bilgisayar teknolojisindeki ilerleme, işletmelerin çok miktardaki veriyi saklayabilmesi ve gerektiğinde veriyi anlamlı bilgiye dönüştürmesini sağlamaktadır. Mevcut verileri bilgiye dönüştürme sürecinde veri madenciliği teknikleri kullanılarak süreçler analiz edilebilmektedir. Veri Madenciliği ile elde edilen sonuçlar müşteri odaklı bir işletme için girdi teşkil etmektedir.Bu çalışmada işletmelerin artan rekabet koşulları karşında ayakta kalabilmesi için kaçınılmaz olarak hedeflenen sürekli iyileştirme ve bu amacı benimseyen Altı Sigma metodolojisi ve teknikleri incelenmiştir. Altı Sigma yol haritası olarak kullanılan DMAIC döngüsündeki aşamalara ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Özellikle verilerin toplanması, ölçülmesi ve analiz edilmesi sürecinde Veri Madenciliği tekniklerinden faydalanılması amaçlanmıştır. Son olarak da çalışma sonunda bugüne kadar yapılan araştırmalar incelenmiştir. The improvement in the soft technology provides the companies with the storage of many data and when necessary, data can be transformed into significant information. In the process of transforming the existing data into information, the process can be analized with the help of data mining techniques. The results obtained from the data mining can be used as an input for a company which focuses on the customer.In this thesis, six sigma metodology and its techniques which aim the continuous improvement of the companies to develop are examined in details. The stages in DMAIC which is used as a six sigma road map are researched in details. Especially it is purposed to use from data mining techniques during the processes which are collection of data, measurement of data and analyze of data. As a final, at the end of this thesis the researches made up till now are examined. 175

Son yirmi yıl süreç yaklaşımı giderek daha önemli hale gelmiştir.Önümüzdeki yıllarda da süreç yaklaşımının önemi giderek artacaktır. Buyaklaşımın en önemli kazancı çıktılar üzerinde müşterilerinde katılımıylabelirlenmiş olan hedefler ve bu hedeflerin süreçlere yayılımıdır.Kalite yönetiminde iki temel prensip ön plana çıkar: müşteri odaklılık vesürekli iyileştirme. Bu prensipler diğerlerini de tetiklemektedirler. Proseslerinperformans kriterleri sürekli iyileştirmede takip edilecek ve üzerinde durulacaknoktalardır. Sürekli iyileştirmenin üç hedef yapısı vardır : etkinlik kriterleri,verimlilik kriterleri ve süreçlerin değişen koşullara uyum sağlama yeteneği.Etkinlik müşteri ihtiyaçlarını doğru anlayarak, müşteriye istediğiözelliklerde ürünü, hizmeti sağlayabilmektir. Verimlilik kriterleri kaynaklarınoptimum kullanımıyla ilişkilidir. Stok maliyetleri, hurda, yeniden işleme,firmaların yüz yüze geleceği problemlerden sadece birkaçıdır. Firmaların;geçmişte, şu anda ve gelecekte, şartlar değiştiğinde bile müşterilerinin isteklerinikarşılamaları da uyum sağlama yetenekleri ile ilgilidir.Bir organizasyonda süreçlerin belirlenmesi, tanımlanması, bu süreçleresahiplerinin atanması ve süreçlerin sürekli izlenmesi süreç yönetimi olaraktanımlanmaktadır. Süreç yönetimini uygulayacak bir organizasyonda atılacakilk adım sürecin tanımlanmasıdır. Tanımlanma adımında süreci dokümanteetmek her zaman gerçeği yansıtmayabilir bu durumda çalışanların süreçteaslında ne olduğunu anlaması için süreç yürüyüşü yapılabilir. Süreçtekideğişkenliği açıklayan ve sürecin mükemmelliğe ulaşmasında izlenecek bir diğeryol da altı sigma felsefesinin uygulanmasıdır.Altı sigma bir süreç ölçüm yöntemidir. Bu yöntemde kilit müşteriler vetemel süreçler belirlenerek müşterilerin gereksinimleri sağlanır. Mevcutperformansın ölçülmesinin ardından iyileştirmeler uygulanır.Anahtar Kelimeler : 1) Süreç yürüyüşü, 2) Süreç Yönetimi, 3) Altı Sigma Proses approach becomes more important in last 20 years. The importancewill be increased more in the following years. In this approach the mostimportant gain is, the targets which are determinated from outputs with thehelp of customers participations.In quality management two basic principle come to the front : focusing oncustomers and continuously improvement. These principles triggers the others.Performance criterions of process?s are the important points to follow and todwell upon in process improvement. In continuously improvement there arethree target structures : effectiveness criterions, productivity criterions andprocess?s skills of being in harmony against the changeable conditions.Effectiveness is supplying the good or servise which customer wants, byunderstanding customers needs. Productivity criterions are related with theright usage sources. Stock costs, scraps, rework, etc. these are only the fewproblems that firms come face to face. Even the conditions are changed firmsmeet customers needs in the past, now and in the future, it is related with theability of harmonyIn an organisation, process management is determining and defining theprocess, design process? owners and observe the process. The first step in anorganisation which manage its process is defining. In defining step,documenting the process will not point out the truth always in this case byprocess walkthrough workers can understand what is exactly being in theprocess. The other way to follow in explaining variability in the process and toreach the process to excellence is six sigma.Six sigma is a process measuring method. In this method by defining the keycustomers and basic process, customer?s needs obtain. After presentperformance measuring improving actions put in to practice.Key Words : 1) Process Walkthrough, 2) Process Management, 3) Six Sigma 70

Dogrudan yabancı sermaye yatırımları dıs finansman kaynakları içerisinde en güvenilirve en kalıcı olanıdır. lk örneklerine yirminci yüzyılın baslarında rastlanılan bu yatırımlarınasıl gelisimi kinci Dünya Savası'nın bitimi sonrası olmustur. Dogrudan yabancı sermayeyatırımları, 1980'lerden itibaren ise özellikle gelismekte olan ülkeler için en önemli dısfinansman kaynagı olmustur. Tasarruf yetersizligi, issizlik, ödemeler bilançosu açıkları vedısarıdan teknoloji temini gibi sıkıntılar yasayan gelismekte olan ülkeler için daima gündemdetutulmustur. Bu nedenle hem gelismis hem de gelismekte olan ülkeler, dogrudan yabancısermaye yatırımlarını kendi ülkelerine çekmek için çaba sarf etmektedirler.Türkiye'de ise Cumhuriyetin ilk yıllarında duyulan sermaye sıkıntısı ve hedeflenenkalkınma düzeyinin yakalanabilmesi için dogrudan yabancı sermaye yatırımları gündemealınmıstır. Fakat 1929 Ekonomik Bunalımı ve kinci Dünya Savası'nın agır kosullarınedeniyle bu yatırımlardan yeterince faydalanılmamıstır. Savas sonrasında ise Türkiye de,dünyadaki egilimi takip etmis ve seçimini dogrudan yabancı sermaye yatırımını çekecekpolitikalar yönünde kullanmıstır. Bu amaçla 1954 yılında dünyanın en liberal dogrudanyabancı sermaye yatırımı kanunlarından biri yasalasmıstır. Fakat bu alandaki lider ülkelerlekıyaslanınca bu kanunun da ülkeye yeterli miktarda yatırım getirmedigi söylenilebilir.Türkiye'deki asıl degisim ise ekonomi politikalarının birçogunun liberallestirildigi 1980 yılısonrasında yasanmıstır.Dogrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicilerine ve ev sahibi ülkelere olanetkilerine bakıldıgında gelismis ülkelerin bu yatırımlardan daha fazla fayda sagladıgıgörülmektedir. Ayrıca dogrudan yabancı sermaye yatırımları çogunlukla gelismis ülkelerinkendi aralarında yapılmaktadır. Türkiye ise dogrudan yabancı sermaye yatırımlarından sonbirkaç yıl hariç olmak üzere yeteri kadar yararlanamamıstır ve yeterli miktarda dogrudanyabancı sermaye yatırımı çekememistir. Fakat Türkiye'ye gelen dogrudan yabancı sermayeyatırımları ile ilgili yapılan ampirik analizde dogrudan yabancı sermaye yatırımlarınınekonomik büyümeye incelenen diger gelismekte olan ülkelere nazaran daha fazla katkı yaptıgıortaya çıkmıstır. Foreign direct investment is the most reliable and the most permanent one among all theexternal financing resources. The first examples of these kind of investments appeared in theearly period of the 20th century however actual expansion of foreign direct investment raisedafter the end of Second World War. Beginning from the 1980s foreign direct investment hasbecome the most important financing resource especially for the developing countries whichhave problems always in terms of lack of savings, unemployment, balance of paymentdeficits, and the provision of foreign technology. For these reasons, both developed anddeveloping countries struggle to get the foreign direct investment to their own countries.In Turkey, foreign direct investment was put on the agenda in the early years of TurkishRepublic in order to catch the targeted development level and to overcome the capitaldifficulties. However as a result of the 1929 Great Depression and the difficult conditions ofthe Second World War Turkey could not benefited from these investments in a sufficient way.After the Second World War, Turkey followed the wide-ranging trend of the world and madeher own preference to bring the foreign direct investment. For this purpose, in 1954 one of themost liberal foreign direct investment laws of the world was enacted. But this law neverbrought enough investment to the country when compared with the leader countries of thatfield. The actual change happened in Turkey after 1980 since most economic policiesliberalized.It is seemed that developed countries are the most favoured countries from foreign directinvestment when we take into consideration the determinants and the host country effects offoreign direct investment. Additionally foreign direct investment is usually performedbetween the developed countries. Except last few years Turkey had never benefited fromforeign direct investment and brought sufficient foreign direct investment as desired. But it isclear from this empirical analysis on the foreign direct investment in Turkey that foreigndirect investment has more contribution to the economic growth of Turkey with respect to theother analyzed developing countries. 153

ÖZET Değişen dünya şartlarında Turizm gibi hassas bir sektörde faaliyet göstermenin güçlüğü gittikçe artmaktadır. Dünyayı tedirgin eden terör olayları, doğal felaketler ve salgın hastalık riskleri insanların seyahat etme özgürlüklerini kendiliğinden kısıtlarken, her şeye rağmen varlığını sürdürmek zorunda olan turizm işletmeleri de kendilerine göre bir takım önlemler almaktadır. En önemli olan noktalardan biri, bir yandan değişikliğe ayak uydurabilecek bir yapıyı oluşturabilmek diğer yandan da çeşitli kriz ortamlarında direnç gösterebilecek şekilde kendi istikrarlı yönetim anlayışını oluşturmaktır. Bu iki tezat gibi görünen anlayışın bir arada işleyebileceği yeni anlayış kalite yönetimi ve prensiplerine sahip çıkma ihtiyacım ortaya çıkarmıştır. İnsanların bilinç düzeyleri ve beklentileri arttıkça müşteriye odaklı olma gerçeği artık göz ardı edilemez olmuş, bütün faaliyetlerin merkezine müşteri kavramı oturtulmuştur. Otelcilik sektöründe en çabuk uyum sağlanan prensip bu olmalıdır çünkü işin doğası gereği, sürekli müşteri ile yüz yüze çalışılan bu sektörde zaten müşterinin öncelikli olması fikri her zaman kabul görmüştür. Müşteriye verilecek hizmeti bir sistem dahilinde gerçekleştirmek ve bu sistemin sürekli gelişmesini sağlamak, bu gelişme ihtiyaçlarını da veri analizleri yaparak tespit etmek konunun özünü oluşturmaktadır. Sistemi oluştururken tüm faaliyetlerin bir süreç yaklaşımıyla yeniden organize edilmesi, süreçlerdeki gelişmeler için çalışanların da katkı yapacağı ortamlar hazırlanması için ise işletmede kalite yönetim sistemini oluşturma vizyonu olan liderlerin varlığı çok önemlidir. Çünkü liderlerin vizyonunu aktarabilecek şekilde iletişime açık olmaları ve aktardıkları ve örnek davranışları ile de çalışanların ufuklarını açmaları gerekmektedir. Toplam kalite yönetiminde bilginin paylaşılması bu anlayışın yayılması konusuna ivme kazandırmaktadır. Dolayısıyla işletmede yapılan bu çalışmaların tedarikçiler ve diğer kuruluşlara anlatılabilmesi fırsatlarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Pine Bay Holiday Resort'ta yapılan bu çalışmaların örnekleri verilmiştir. Tüm çalışmalarda önce personele bilgi aktarılmış onların katkıları alınmış, faaliyet gerçekleştirildikten sonra anket çalışmaları yapılmış sonuçları değerlendirilmiş ve iyileştirme önlemleri alınmıştır. Ayrıca çalışmaların varsa önceki yıllardaki sonuçlarıyla karşılaştırmalı analizleri yapılmıştır. vi ABSTRACT Tourism has become a highly sensitive sector due to the recent changes that take place throughout the world. While terror, natural disasters and epidemics limit people's freedom of travel, tourism sector has been taking precautions to overcome these mentioned obstacles. One of the most important points for the people involved in this sector is that they should, in one hand, restructure in accordance with the changes and, in the other, they are in a position to establish a stable management system to resist to these contexts of crises. Consequently, there has occurred the need for a new understanding for quality management and its principles where these two seemingly contradictory situations above can exist hand in hand with one another. As people's expectations and consciousness increase, becoming more customer-centred has been inevitable and the concept of customer has been placed in the centre of all the activities in tourism sector. Similarly, this view appeared to be a key the principle to be adopted as soon as possible in the hotel management and as it is a sector where there is always an ongoing interaction with customers, it had an immediate acceptance. Realising the services to offer the customers in a systematic manner and improving this system, identifying the requirements for this improvement by means of data analysis constitute the core of this understanding. In order to reorganise all the activities with a process- approach and create contexts where the employees contribute to these processes, the existence of leaders who have a vision for quality management system is of utmost importance. The leaders are expected to convey their vision via their openness for interaction with employees and broaden their horizons through effective modelling. In total quality management, sharing the knowledge speeds up the spreading of this new understanding. Thus, the opportunities to inform the suppliers and other institutions about the activities should not be ignored. In this study, the examples of activities conducted within this framework in Pine Bay Holiday Resort are presented. During the activities, the employees were informed of the actions which were about to take place and their continual contribution to these activities was maintained throughout. Moreover, following the activities, the employees' views regarding the activities were elicited by means of questionnaires and finally, the results obtained were analysed. Based on the results reached, steps to be taken were determined. In addition, the results were compared and contrasted where possible with the results of similar activities previously conducted. vu 94

GEL ŞMEKTE OLAN ÜLKELER ARASINDA EKONOM K ENTEGRASYON:ECO ÖRNEĞÖZETECO kurulduğu 1985 yılından beri ekonomik entegrasyonu gerçekleştirme yolunda,hedefleri doğrultusunda mesafe almaya çalışmaktadır.Bu çalışmanın amacı gelişmekte olan ülkeler arası bir entegrasyon hareketi olanECO'nun gelişme sürecini ve bu çerçevede Türkiye'nin ECO bölgesi ile olan ilişkileriniincelemektir. Bu çalışmada öncelikle küreselleşme hareketlerinin hız kazanması ile birliktegiderek önemi artan ve gelişmekte olan ülkeler arasında çeşitli şekillerde gerçekleştirilenekonomik entegrasyon hareketlerinin nedenleri, etkileri, başarı koşulları ve bu entegrasyonhareketlerinin sorunları ele alınacaktır. Esasen bu çalışmanın cevaplamaya çalıştığı iki temelsoru bulunmaktadır. Bir entegrasyon hareketi olarak ECO entegrasyonun başarısını sınırlayantemel engeller nelerdir? ECO hareketi üyesi olan ülkelerin dış ticaretine ne ölçüde katkısağlamaktadır?Zübeyde EROĞLU ECONOMIC INTEGRATION AMONG DEVOLOPING COUNTRIES:THE CASE OF ECOABSTRACTECO has been trying to make some progress towards realizing an economicintegration since founding in 1985.The aim of this dissertation is to examine both the development process of ECO,which is an economic integration initiative among some developing countries, and theTurkey?s relations with the ECO region. In this study, the thesis, first, explores the reasons,the effects, the success conditions and the problems of the integration among developingcountries as well as ECO integration. The thesis, in particular, focuses on the two basicquestions: What are the main obstacles which restricts the success of ECO? To what extent,does ECO Project contribute the foreign trade performance of the member countries?Zübeyde EROĞLUGEL ŞMEKTE OLAN ÜLKELER ARASINDA EKONOM K ENTEGRASYON:ECO ÖRNEĞÖZETECO kurulduğu 1985 yılından beri ekonomik entegrasyonu gerçekleştirme yolunda,hedefleri doğrultusunda mesafe almaya çalışmaktadır.Bu çalışmanın amacı gelişmekte olan ülkeler arası bir entegrasyon hareketi olanECO?nun gelişme sürecini ve bu çerçevede Türkiye?nin ECO bölgesi ile olan ilişkileriniincelemektir. Bu çalışmada öncelikle küreselleşme hareketlerinin hız kazanması ile birliktegiderek önemi artan ve gelişmekte olan ülkeler arasında çeşitli şekillerde gerçekleştirilenekonomik entegrasyon hareketlerinin nedenleri, etkileri, başarı koşulları ve bu entegrasyonhareketlerinin sorunları ele alınacaktır. Esasen bu çalışmanın cevaplamaya çalıştığı iki temelsoru bulunmaktadır. Bir entegrasyon hareketi olarak ECO entegrasyonun başarısını sınırlayantemel engeller nelerdir? ECO hareketi üyesi olan ülkelerin dış ticaretine ne ölçüde katkısağlamaktadır?Zübeyde EROĞLU 115

Bu çalışmada Swot analizi, Kurumsal Karne ve Kalite FonksiyonYayılımı (KFY) tekniklerinin bütünleştirilerek stratejik planlamada nasılkullanılabileceği incelenmiştir. Swot analizi ve Kurumsal Karne `nin stratejikplanlamada kullanılmasıyla ilgili bir çok çalışma yapılmıştır.KFY tekniği isedaha çok ürün tasarımında kullanılmıştır.Bu çalışmada bütün bu tekniklerinbütünleştirilmesi, ve özellikle KFY'nın ürün tasarımı dışında farklı bir alandakullanılması amaçlanmıştır. Sun Tzu'nun Savaş Sanatı bunlara ilave olarakdaha yapısal bir strateji formülasyonunu sağlar. SWOT matrisinin, KurumsalKarne ile birleştirilmesi sistematik yönetim sistemini oluşturur. SWOT matrisiKurumsal Karne' yi oluşturan farklı bakış açıları için kritik başarı faktörleriniaçıkça tanımlar. Bu metod, Kurumsal Karne'yi oluştururken daha sıkkullanılan beyin fırtınası ve sezgilere dayalı karar verme yerine daha yapısalbir yaklaşımdır. Bir sonraki adım ise KFY metodolojisinin Kurumsal Karneözellikleri ile birleştirilmesidir. Kurumsal Karne özellikleri ?ne'ler? olarakyatay düzlemde yer alırken Sun Tzu'nun İşletme Yönetimi Stratejileri?Nasıl'lar? olarak dikey düzlemde kalite evinde yer alır.KFY matrisininyapısında bunlar arasındaki ilişkilerde yer alır. Bu düşünce yaklaşımıkullanarak şirketler, işletme strateji planlarını geliştirebilirler.Bu düşüncedenyola çıkarak Görteks Tekstil atölyesinde stratejik planlama çalışması yapılmışve sonuçlar değerlendirilmiştir.Anahtar kelimeler: 1) Stratejik planlama 2) Swot analizi 3) Kurumsal Karne4) Kalite Fonksiyon Yayılımı 5 ) Sun Tzu ` nun İşletme Yönetimi Stratejileri In this study, how we use the combination of Balanced Scorecard (BSC),SWOT analysis and Quality Function Deployment (QFD) in strategic planning isexplored. There are lots of study about SWOT analysis and Balanced Scorecard instrategic planning. QFD technique is especially use design of product. In thisstudy, our purpose is how all of these techniques are combined and using QFDtechnique different area from product design. Sun Tzu?s Art of War is furtherincorporated to develop a more structured strategic formulation. Conjoining theSWOT matrix with the balanced scorecard makes a systematic strategicmanagement system. The SWOT matrix clearly identifies the critical successfactors that can be implented into the identification of the different aspects towardthe balanced scorecard. It is, therefore, a more structural approach in setting upthe foundation of the balanced scorecard; instead of via gut feeling or bybrainstorming. The next step is use the quality function deployment with thebalanced scorecard attributes identified as the ?What?s? on the vertical axis, andthe major strategies of ?The Art of Business Management? Sun Tzu?s as thehorizontal ?How's? axis. The relationship is then studied in the body of the QFDmatrix. Using this approach to develop their corporate business strategic plan.Using this approach , there was a study about strategic planning at Görteks textilestudio and the results obtained have been evaluated.Key Words: 1) Strategic planning 2) Swot Analysis 3) Balanced Scorecard 4) QualityFunction Deployment 5) Sun Tzu?s Business Management Strategies 110

ÖZETYüksek Lisans Teziş ve Yönetim Problemleri Çözümünde TR Z Yaklaşımının KullanılmasıÜzerine Bir AraştırmaŞebnem TÜRKMENDokuz Eylül ÜniversitesiSosyal Bilimleri EnstitüsüEkonometri Anabilim DalıTR Z problemlere yenilikçi ve yaratıcı çözümler üretmek amacı ile ilkkez 1946 yılında G. Altshuller tarafından eski Sovyetler Birliğinde geliştirilmiş.Yapılmış olan icatlarla ilgili on binlerce patentin incelenmesi ve yeniliklerinnasıl yapıldığının araştırması sonucunda icatların ortak noktaları tespitedilerek `Yenilikçi Problem Çözme Teorisi`, ortaya çıkmıştır. Günümüzdeyeni icatların yapılmasında ve ürün geliştirmesinde kullanılan TR Z `inkısaltması bu yöntemin Rusça adındaki kelimelerin baş harflerindenoluşmaktadır.Bu çalışmada tam olarak yapmak istediğimiz problemin tanımlanmasıve bu tanımdan doğarak, sistematik olarak yeniden üretilebilecek şekildefırsatlar yaratılması ve problemlerin çözümüne yardımcı olan araçlarıngösterilmesi ve bunlar içerisinden en uygun sistematik yenilikçi çözümünseçilmesi ve değerlendirilmesine yol gösterecek tüm teknikleri teorik olarakanlatılması ve bu tekniklerin yaptığımız uygulama ile de iş ve yönetimproblemleri çözümünde göstermektir.Anahtar Kelimeler: 1)Yenilik, 2)Fırsatlar, 3)Yenilikçi Problem Çözme Teorisi(TR Z), 4)Sistematik ABSTRACTThesis Of MasterA Practise About Using Solving the Problem of Business And ManagementŞebnem TÜRKMENDokuz Eylul UniversityInstitute Of Social SciencesDepartment of EconometricsTRIZ was first developed in the year of 1946 by G. Altshuller, in the previousSoviet Union, with the aim of introducing new and creative solutions toproblems. Through investigating thousans of patents relating to variousinventions and searching how the innovations were made, the common pointsbetween the inventions were determined and `The Theory of InnovativeProblem Solving` was developed. TRIZ, which is used to make new inventionsand to develop products nowadays, has its name from the initials of thetechique's Russion name.This work involves the definition of the problem under evaluation, and in thelight of this definition, the creation of systematically reproducible chances andthe determination of the tools that aid in problem solving. In addition, itdescribes theoretically the techniques that aid in the selection and evaluation ofthe most suitable systematically innovative solution. The aforementionedtechniques are also shown in the practice of solving the problem of businessand management that is included in this work.Key World: 1) Innovation, 2) Chances, 3) The Theory of Innovative ProblemSolving (TRIZ), 4) Systematic, 140

ÖZET Günümüz koşullarında rekabet etme, hızla gelişen teknolojiyle birlikte müşteri odaklı hale gelmiştir. Artık işletmeler iç pazar paylarını korumaya çalışırken, dış pazar stratejileri için önemli bir paya sahiptir. Değişim esaslı olan Kalite Yönetimi anlayışını, yapılan yenilikleri görmezden gelmek mümkün olmamaktadır ki Altı Sigma yaklaşımı bunlardan biridir. Yaklaşımın temel amacı, müşteri memnuniyetini sağlamak ve artırmak olmaktadır. Böylece işletmenin sosyal ve teknik araçlarını bu doğrultuda yapılandırmak söz konusudur. Bir çok sektörde kullanılabilecek olan bu yaklaşımla, rekabet gücünü olumlu yönde etkilemek ve karlılığı artırmak doğal bir sonuç haline gelecektir. Bu çalışmada, hizmet sektöründe Altı Sigma araçlarını kullanarak süreç iyileştirmenin gerçekleştirilmesine yardımcı olacak teknikler değerlendirilmiştir. Temel amaç, müşteri şikayetlerini azaltarak verimliliğin artırılmasını sağlamaktır. Bunun için temel anlamda kullanılan teknikler ve tekniklere İstatistiksel Düşünce yaklaşımı ile değerlendirmeler yapılmıştır. Uygulamaya en etkili olacak Altı Sigma teknikleri kullanılarak optimum sonuçlara ulaşmak hedeflenmiştir. Verilerin, istatistiksel olarak incelenmesi ve tekniklerin kullanılması ile ortaya çıkan analiz değerlendirilmiştir. vı ABSTRACT Today, competition is focused on customers together with rapidly developing technology. Operations are trying to develop foreign market strategies while keeping domestic market shares stable. It is hard to be neglectful against improvements, which Six Sigma is one of them, in Quality Management understanding that is based on improvement itself. The aim of the approach is to guarantee customer satisfaction and to increase it. This would enable us to re-structure social and technical tools of the operation accordingly. This approach, which can be used in any sector, will naturally affect competitiveness positively and increase profitability. In this project, techniques that will help realizing process improvement by using Six Sigma tools in service sector were assessed. Main aim is to increase efficiency by reducing customer complaints. Thus, basic techniques were assessed with statistical thinking approach. It is aimed to reach optimum solutions by using Six Sigma techniques, which will be most effective in practice. The analyses of the statistical study of the data results were assessed. VII 112

ÖZET Bu çalışmada, bir kuruluşun hedeflerinin kuruluş içine etkin olarak yayılımının sağlanabilmesi için bir yol haritası verilmiştir. Buna göre, ilk olarak etkili bir hedef belirleme süreci, ardından hedeflerin aktarım süreci ve bunların hayata geçirilmesi, bu yolun kilometre taşlarını oluşturmaktadır. Bu yolda ilerleyebilmek, tüm sürece bütünsel olarak bakma yeteneğinin geliştirilmesine ve mümkün olduğunca çalışanlarının bu sürece katılımının sağlanmasına bağlıdır. Bu nedenle, hedeflerin aktarımında süreç yönetimi yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmada aynı zamanda bir deri konfeksiyonu işletmesinde ve bir otelde yapılan uygulamalara yer verilmiştir. ABSTRACT In this study, it is given a map for effectively deploying an organization's objectives into organization. According to this map, firstly an effective objective setting process and then policy deployment and implementation process constitute its milestones. Getting in progress to this way depends on improving ability to see the complete process as a whole and allowing employee commitment to this process as much as possible. For this reason, it is used process management approach during the deployment process. Here, there is also place for the applications in a leather clothes firm and a hotel. VI 163

ÖZET Dünyanın birçok sanayi sektörünün son yıllarda karşı karşıya kaldığı hızla büyüyen global rekabet, hızlı teknolojik değişimler ye ürün çeşitliliğinin durmadan artması kuruluşları rekabet edebilir durumda kalmak için sürekli ve en iyi yönetim prensip, strateji ve teknolojilerini uygulamaya zorluyor. Kuruluşun rekabet edebilme gücü onun maliyet, kalite, teslimattaki güvenilirliği, hızı, kendini yenilemesi, esnekliği ve sergilediği performans gibi boyutları ile ölçülmektedir. Faaliyetlerin stratejik önceliğe göre sıralanması rekabetin çekirdeği olduğundan operasyonel süreçlerin sürekli iyileştirilmesi uzun dönemli rekabette yer alabilmek için çok önemli ve tamamlayıcı olmaktadır. Kuruluşlar süreçlerin sürekli iyileştirilmesi için iç ve dış müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerini tespit etmek ve bunları karşılamak, dolayısı ile de onların memnuniyetini sağlayarak varlıklarını sürdürmek mecburiyetindedir. Bunun için de süreçlerinin müşterilerini, tedarikçilerini, girdi-çıktı ilişkilerini en etkili ve verimli olabilecek şekilde belirlemeleri gerekmektedir. Bu çalışmada süreç haritalama tekniklerinden SIPOC yöntemi kullanılarak Pine Bay Holiday Resort'un faaliyetini sürdürmesi için kritik süreçler tanımlanmış, bu süreçlerin girdi-çıktı bağlantıları oluşturularak kuruluşun sistem haritası ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada, şirket bünyesinde uygulanan İç Müşteri Memnuniyeti ve Misafir Memnuniyeti anketlerinin sonuçlarına yer verilmiş, süreç performans göstergelerine ait son 2-3 yıllık veriler sunulmuştur. Süreç haritalarının analizi sonucunda oluşturulan sistem haritasında kuruluşun kritik süreçleri, müşterileri ve tedarikçileri arasındaki etkileşim görülmektedir. Performans sonuçlarının büyük bölümündeki artış eğilimi süreç iyileştirme çalışmalarının ve performans takibinin müşteri memnuniyetine olan olumlu etkilerini ortaya koymaktadır. VI ABSTRACT The rapidly growing global market that the most industrial sectors of the world have faced recently, the rapid technological changes, and continuous increase in product diversity, force the organisation to put into practice their permanent and the best principals, strategies, and technologies of management, in order that they could remain capable of competing. Competing capability of the organisation is measured by its dimensions such as cost, quality, reliability in delivery, speed, self-innovation, flexibility and the performance that it displays. The continuous improvement of operational processes is very important and complementary to take place in long-term competition, because the arrangement of activities in order of priority, is the stone of competition. The organisations have to determine and meet the needs and expectations of internal and external customers, and consequently keep on surviving by providing their satisfaction, in order to improve the processes permanently. Therefore, they have to determine the customers, suppliers, input- output relations of their processes in the effective and productive way. In this study, the critical processes necessary for Pine Bay Holiday Resort to continue its activity have been determined by using SIPOC method which is one of the process maping techniques, the system map of the organisation has been exposed by forming input-output ties of these processes. The results of Internal Customer Satisfaction and Guest Satisfaction surveys that were applied in company have been given place, the data of last 2-3 years concerning process performance indicators have been presented in this study. The interaction between critical processes, customers and suppliers appears in the system map, which is formed as a result of analysis of process maps. Tendency in increase of the important part of performance results reveals the positive effects of process improvement studies and performance pursuit on the customer satisfaction. Vll 157

101

ÖZET 1900 lü yıllara kadar üretim teknolojik yetersizliklerden ve pazarın yapısından dolayı emek yoğun sistem ile gerçekleştirilmekteydi. Pazarın genişlemesi ve üretimin arttırılması için vasıflı işçinin bulunamaması, seri üretimin temellerinin atılmasına neden olmuştur. Ayrıca teknolojideki gelişmeler de üretim yöntemlerinin değiştirilebilmesine imkan sağlamıştır. 1955 li yıllara gelindiğinde seri üretimin kurucusu Ford en parlak çağını yakalamıştır. Fakat Japonların sosyo ekonomik koşullarının farklılıklarından dolayı Japonyada seri üretim sistemi kullanılamamış ve ortaya yalın üretim sistemi çıkmıştır. Yalın üretimin amacı, müşteri ilişkileri, ürün tasarımı, tedarikçi ilişkileri ve fabrika yönetimi de dahil olmak üzere, üretimin her aşamasındaki israfı : yok edilmesidir. Hedef daha az insan g ücü, daha az stok, daha kısa ürün geliştirme süresi ve daha az alan kullanarak müşteri taleplerine çok iyi cevap verebilen kaliteli ürünleri mümkün olan en ekonomik ve verimli şekilde üretmektir. Bu çalışmanın ana amacı yalın üretin; sisteminin ve uygulanmasında kullanılan yardımcı tekniklerin ele alınmasıdır. Çalışmada öncelikle emek yoğun üretim sisteminden başlayarak yalın üretim sistemine kadar olan üretim sistemlerinde yaşanan değişimler incelenmiştir. Daha sonra seri üretim ve yalın üretim arasındaki farklar ve yalın üretimin tanımı derinlemesine ele alınmıştır. Yalın değer akış metodolojisi, kanban sistemi, üretim dengeleme, tek parça akışı, 5S, shojinka, tekli dakikalarda kalıp değişimi, toplam üretken bakım ve poka yoke teknikleri uygulamaya yönelik olarak tek tek analiz edilmiştir. Son olarak da bazı yardımcı tekniklerin bir alüminyum enjeksiyon firmasındaki uygulamaları incelenmiştir. ABSTRACT Until 1900s because of the technological insufficiencies and market structure, production has been done manually by craftsmen. Expansion of the market and the absence of skilled workers have formed basics of mass production. And also technological improvements gave the chance of differentiating of production methods. In 1955s the founder of mass production Ford reached his top point Because of social and economical differences of Japan, mass production system could not be implemented in Japan and lean manufacturing system appeared. The aim of lean production is to eliminate all kinds of waste in customer relations, product design, supplier relations, and factory management. Objective is to produce, high quality products that exactly fit customer needs, by using less manpower, less stock, shorter product development time and less area. The aim of this study is to consider lean production system and techniques that used in the implement? lion. In this study firstly the evolution of production systems starting form craft production to lean production has been examined. Secondly mass production and lean production systems compared and lean production definitions deeply studied. After these steps, value stream mapping, kanban system, production leveling, one-piece flow, 5S, shojinka, single minute exchange of dies, total productive maintenance and poka yoke techniques considered one by one. Finally, implementation of lean production system and some of these techniques, in an aluminum injection die casting company, have besn examined. VI 197

ÖZET Etkinlik, organizasyonların hayatta kalması ve gelişimi için en önemli faktörlerden biridir. Veri Zarflama Analizi (VZA), karşılaştırmalı etkinlik değerlendirmesi için kullanılan doğrusal programlama tabanlı bir yaklaşımdır. Bu çalışmada, VZA'nın genel yapısı ve temel modelleri tanıtılmış ve Türkiye'deki devlet üniversitelerinin etkinlik analizi yapılmıştır. Ayrıca gerçek etkinlik skorlarının birer tahminleyicisi olan VZA etkinlik skorlarının istatistiksel özellikleri tanıtılmıştır. Gerçek etkinlik değerlerinin güven aralıklarının bulunması için bootstrapping ve çok değişkenli çekirdek yoğunluk tahminlemesi yöntemlerini kullanan bir algoritma önerilmiş ve Monte Carlo simülasyonları ile test edilmiştir. VI ABSTRACT Efficiency is one of the most important factors for the survival and improvement of organizations. Data Envelopment Analysis (DEA) is a linear programming based technique to evaluate relative efficiencies of decision making units. In this study, general structure and basic models of DEA are presented and efficiencies of Turkish state universities are evaluated. In addition, statistical properties of DEA efficiency scores, which are estimators of real efficiency scores, are presented. An algorithm that uses bootstrapping and multivariate kernel density estimation is suggested and tested by Monte Carlo simulations. VII 159

ÖZET Teknolojiye ve çağımız teknolojisinin kaynağı olan bilime egemen ülkeler, sanayi başta olmak üzere, bütün ekonomik etkinlik alanlarında mutlak bir üstünlük elde etme yolundadırlar. Kısacası, teknoloji, ulusların rekabet üstünlüğünün tek anahtarı haline gelmiştir. Dolayısıyla da dünya nimetlerinin yeniden paylaşılmasında ve toplumsal refahın yükseltilmesinde bilim ve teknoloji alanındaki üstünlük belirleyici olmaktadır. Uluslar arası hizmet ve teknolojik alanlarındaki rekabet gittikçe daha çetin olmaktadır. Bu durum bir krizler devri olduğu kadar bir fırsatlar devridir de. Gümrük duvarlarının ve geleneksel korumacılığın giderek kalktığı bir dünyada rekabet edebilmek için belirleyici olan faktör, pazarlanabilir yeni ürün ve üretim yöntemleri, yeni yönetim teknikleri ve yeni teknolojiler geliştirmeye yönelik, bütünsel bir yeteneğin kazanılmış olmasıdır. Ancak, bireylerin yaratıcılık yeteneğinin ve kuruluşların problem çözme kabiliyetlerinin, esas temeli insan beyninin soyut kapasitesine dayanmaktadır. İyi bir eğitim görmüş olmalarına rağmen konularında uzman teknik elemanlar ve araştırmacılar her zaman yeterince yaratıcı değildirler. Yaratıcılık için esin gerekli olmakla beraber sınırlarının ötesini düşünebilmek esas gerekliliktir. `Teknik elemanlar ve araştırmacılar kimya, makine, bilgisayar vb. gibi konularında kendi bilgi ve deneyimlerini artırırlar ancak aynı zamanda da yaratıcılık yeteneklerini kaybetmektedirler` denilmektedir. O halde `yaratıcılık/yenilik yeteneğimizi` nasıl geliştirebiliriz veya artırabiliriz. Yıllardan beri bu sorunun cevabı aranmış ve tamamen insan beyninin soyut kapasitesine bağlı yöntemler geliştirilmiştir. Üstelik bu kapasitenin ortaya çıkmasını beklemek gerektiğinden fazla vakit alabilir ya da bizim o kadar vaktimiz olmayabilir. Peki her insan yaratıcı ya da mucit olabilir mi? Mucit olma doğal bir yetenek midir? ; daha sonradan öğrenilebilir mi? Bu sorulara verilecek cevap : `Evettir`. İşte bu sebeplerden dolayı insanlara yaratıcılığı sistematik olarak öğretebilecek, tekrarlanabilir, bilimsel temellere dayanan ve herkestarafından uygulanabilen bir öğretiye ihtiyaç vardır. Bu durumun değiştirilmesi olasılığı taşıması konusunda son zamanlarda TRIZ' e dikkat çekilmektedir. Bu tezin konusu da böyle bir öğretinin var olduğunu kaynaktan yararlanacaklara anlatabilmek ve uygulamalarında yol göstermektir. Bunu yaparken öncelikle öğretinin dayandığı temeller, TRIZ 'in tarihsel gelişimi içinde anlatılarak açıklanmış ve mantığı okuyucuya verilmeye çalışılmıştır. Fakat bu mantık okuyucu için askıda bırakılmamış yine disiplinleri onları oluşturan çelişkiler temelinde açıklanmıştır. Daha sonra çeşitli örnekler ve örneklerde kullanılan TRIZ araçlarının kullanımının anlatılması ile uygulama pekiştirilmiş ve ekte verilmiş mühendislik, sosyal hayat ve iş hayatı ile ilgili örneklerle okuyucunun kendi ayakları üzerinde durması için yardım edilmiştir. 4&5&11*T ABSTRACT The countries, which are dominant to the technology and science that is source to the technology, will have absolute hegemony on industry and the other economic activities. In a word, technology has become the only key of the nation's competition. Consequently, priority on science and technology will be diagnostic on sharing of world's blessings and promoting social prosperity. Competition between international duty and technology is becoming more arduous. This state is not only crisis but also opportunity period. Diagnostic factor for competing in a world that the customs, gradually disappear, is gaining a n integral ability for the purpose of developing new products, production and new management methods. But, individual innovation ability and organizations problem solving competence depends on human brain's abstract capacity. In spite of being well educated in their expert areas, technical staff and researchers can't be creative. However inspiration is essential for being creative, seeing beyond the borders is required. It can be said that:`Technical staff and researchers expend their knowledge and experience but at the same time they lose their innovation ability.` In that case, how can we develop or improve our `innovative / novelty ability`? Throughout the entire years, this question's answer has been searched for and the ways which is only dependent to the human brain's abstract capacity, could be developed. Furthermore, for waiting that capacity to come out can take lots of time or we can't have any time. Well then, could every people be innovative or an inventor? Being an inventor natural ability? Or can be learned afterwards? The answer that can be given to all these questions is: `Yes`. For about all these reasons, there must be a doctrine which is repeatable, on the basis of science and can be put in to practice by any people, essential. This case brings the attention to TRIZ. VIIThe subject of this thesis is to show to the people who will use the thesis as a source that there is a doctrine like this and show the ways of using it in their applications. When doing this first of all the sources of the doctrine is enlightened in the historic development of TRIZ and the logic is tried to be given to the reader. But this logic is not left in doubt and the disciplines which forms them is enlightened in the form of contradictions. Afterwards, with expressing of various examples and TRIZ tools which is used in these examples, applications stiffened and with the help of the examples about engineering, social and business life, the reader is tried to be self sufficient. vm 145

ÖZET Bu çalışmada, veri yığınlarının analiz öncesinde ve analiz yapılırken kullanılan grafik yöntemler ve açıklayıcı veri analizi yöntemlerinin basit olmayan veri yapılan için kullanımları anlatılmıştır. Birinci bölümde, çeşitli grafik yöntemler açılanmıştır. Bilinen grafik yöntemlerin yanı sıra açıklayıcı veri analizindeki grafikler ile üç boyutlu grafikler de gösterilmiştir. İkinci bölümde, açıklayıcı veri analizi yöntemleri üzerinde durulmuş, farklı veri yapılan için değişik teknikler anlatılmıştır. Son bölümde ise Avrupa Birliği'ne üye ve aday ülkelere ait veriler için grafik ve açıklayıcı veri analizi yöntemleri kullanılarak uygulama yapılmıştır. ABSTRACT In this working, graphical methods and exploratory data analysis that are used before and after data analysis are explained for dirty data. In the first section, various graphical methods are explained. Not only classic graphical methods but also graphs are used by exploratory data analysis and three dimension graphs are shown. In the second section, exploratory data analysis is denoted and various methods are explained for different data structure. In the last section, using graphical methods and exploratory data analysis, application is done for data of member and candidate countries of Europe Union. 157

ÖZET Bu yüksek lisans tezi, işletmelerde toplam kalite yönetimine geçiş için daha sistematik ve izlenebilir bir yol oluşturabilmeyi amaçlamaktadır. Stratejik planlama, süreç yönetimi ve performans yönetimi ana aşamalarının birbirine sürekli bağlanmasıyla oluşan bu yol, önerilen geçiş modelinin temel kısımlarını oluşturmaktadır. Stratejik planlama, kuruluşlarda gerçekleştirilen faaliyetlerin ana amaçlarını oluşturmak ve kuruluşa, ilerlediği yolda bir yön vermek için gerçekleştirilir. Bunu takip eden süreç yönetimi çalışmaları, belirlenen yön için kuruluşun gerekli düzeni almasını sağlar. Performans yönetimi aşamasında, hedeflere yönelik olarak kuruluş performansı izlenir ve değerlendirilir. Bu değerlendirmeye bağlı olarak da kuruluş hedeflerinin yeniden belirlenmesi ile bir sonraki döngü başlamış olur. Bahsedilen amacı paylaşan kuruluşların içinde, bire bir yapılan çalışmalar, anlatılan bu aşamaların uygulamalarından oluşmaktadır. Uygulamaların düzeni ve ilişkisi, anlatılan aşamaların alt detayları olarak tez içinde izlenebilir. ABSTRACT This thesis aims to create a more systematic and traceable path for implementation of total quality management in business enterprises. The main sections on this path are the continuous repeat of these three subjects: strategic planning, process management, performance management. Strategic planning is the action to create the main goals of an enterprise and direct it towards these goals. In the following step, process management creates the required facilities in order to reach these goals. In the final step, performance monitoring and assessment takes place due to these goals. According to the results of this step, new goals are determined and the next cycle of the steps mentioned above starts. Examples shown in thesis' scope are the applications executed during the implementation process. Order and relation of these minor steps can be followed in detail under the main steps mentioned above. ^- VI 113

ÖZET Kültür, toplum tarafından şekillendirilmiş davranışlar olup, tamamen eğitim yoluyla kazanılmıştır. Bazen bir toplumda mevcut kültürün değişimi kaçınılmaz olur. Dışarıdan gelen farklı değişimler, bu sistemi oluşan yeni şartlara ayak uydurma zorunda bırakır. Mevcut sistemdeki kültürün değiştirilmesi ise oldukça zordur. Her sistemin bir alt, bir de üst sisteme bağlılığı vardır. Bu mantığa göre organizasyonlar, girdi temini yardımıyla, çıktı olarak sundukları hizmet veya ürünleri ile toplumun bir alt sistemidirler. Toplumsal kültürün değiştirilmesine, bir alt kültür olan organizasyonların sahip oldukları kültürel yapının değiştirilmesi ile başlanmalıdır. Ancak her organizasyon farklı bir kültür sergiler. Bunun nedeni, kültürü oluşturan öğelerin (değerler, liderler, normlar, hikayeler, örfler, dil, semboller ve törenler, felsefe, çalışanların ve işe yeni girenlerin sosyalizasyonu) her organizasyonda farklı olmasıdır. Buna rağmen ortak bir takım eylemler ile farklı kültüre sahip organizasyonlarda yakın etki yaratılabilinir. Bu çalışmanın birinci bölümünde kültür üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, organizasyon kültürünün tanımlaması yapılmış ve öğrenen organizasyonların oluşturulması ile kültürel yapının nasıl değiştirilmesi gerektiğinden bahsedilmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde kültürel değişim araçlarına değinilmiş ve kültürel değişim araçları olarak kalitenin, stratejik planlamanın ve standardizasyonun bu değişim üzerindeki rolleri açıklanmaya çalışılmıştır. Beşinci bölümde bir takım verilerle Avrupa Birliği sürecinde neden kültürel değişimin gerektiği ortaya konmuştur. Altıncı bölümde ise Türk firmalarının mevcut kültürel profilleri, EFQM Mükemmellik modeli ile belirlenmeye çalışılmıştır. VI ABSTRACT Culture is a shape of behaviour created by society and gained through education. Sometimes it is inevitable that some changes happen on existing culture in the society. The outside influences, forces the system to adapt to the new conditions but it is very difficult to change the culture in the existing system. Every system is connected to the dominant and subsystems. According to this logic the organisations are with the service they provide or product they produce a subsystem of the society. The change in the social culture started with the change in the subculture of the organisations. But every organisation has got a different culture. This is because the elements that create the culture leaders, stories, traditions, language, symbols, habits, logic the social rights of the working class and new employees etc. are all different in every organisation. Nevertheless with combined activities it is possible to create close contact between the different organisations. Culture is a main subject in the first section of this study. In the second section, organisation culture has been described and it has been mentioned how to change the cultural structure by creating learning organisations. In the third and fourth section, role of quality, strategic planning and standardisation (which are cultural changing elements) play, in cultural changing have been explained.. Why cultural change is needed to join EU has been proven with facts and examples in the fifth section. In the sixth section, the existing cultural profile of Turkish organisations has been analysed with the EFQM excellence model. VII 159

ÖZET Globalleşen dünyada şirketler kar elde etmek ile onları daha düşük fiyatlara zorlayan global Pazar koşulları arasında bir denge kurmak zorundadırlar. Bir üretim ortamında karlılığı sağlayan önemli noktalardan birisi makinaların çalışmadıkları süreyi azaltmak ve optimal ekipman performansını korumaktır. Toplam Üretken Bakım sisteminin kurulması şirketlerin ekipmanlarının güvenilirlik ve verimliliğini arttırmalarını sağlar. Toplam Üretken Bakım şirketlerin toplam ekipman etkinliğini arttırmak için her kademeden ve her bölümden çalışanların katıldığı bir yönetim felsefesidir. Güvenilirlik, problem çözme, takım çalışması ve sürekli gelişim gibi disiplinleri bir araya getirerek sıfır arıza ve maksimum çıktı amaçlarına yönlendirir. Günümüzde pek çok şirkette bakım ve üretim bölümleri arı faaliyet gösterecek şekilde organize edilmiştir. Her ikisi de kar eden bir firmadaki üretken bir birim olma amacını gütmelerine rağmen, çoğu zaman aralarındaki kopukluklardan dolayı gecikmeler ve üretim duruşları meydana gelir. Toplam Üretken Bakım, Bakım ve üretim bölümlerinin ürün kalitesini, ekipmanların kullanılır durumda olmasını ve ekipman güvenilirliğini geliştirmek için bir arada takım halinde çalışmasını sağlayan bir mekanizmadır. Bu çalışmada Toplam Üretken Bakım' in teknikleri ve uygulama prosedürü tanıtılacak ve bir firmadaki uygulaması hakkında bilgi verilecektir. VI ABSTRACT With the increasing globalization of the World, companies are being forced to find a balance between making a profit and global market conditions that compel them to lower prices. In a manufacturing environment, one of the main keys to profitability is to reduce machine downtime and maintain optimal equipment performance. Implementing a Total Productive Maintenance system can help companies to improve the overall reliability and efficiency of their equipment. Total Productive Maintenance is a management philosophy that involves employees at every level and from every department in maximizing Total Equipment Effectiveness. Total Productive Maintenance brings together disciplines such as reliability, problem solving, teamwork and continuous improvement and directs them at the goals of zero downtime and maximum output. Most companies today are organized with maintenance on one side and operations on the other. Although both sides have the same goal of being a productive unit in a profitable company, frequently broken links between them cause delays and production stoppages. Total Productive Maintenance provides a mechanism for both sides to work together as a team to improve product quality, equipment availability, and equipment reliability. In this study the techniques and application procedure of Total Productive Maintenance will be introduced and implementation in a company is explained. VII 129

118

ÖZET Kalite Fonksiyon Göçerimi (KFG); müşterilerin tam olarak ne istediklerini anlamanın ve bu isteklerin eldeki kaynaklarla en iyi şekilde nasd yerine getirileceğini belirlemenin en doğru yoludur. Bu tezde; Kalite Fonksiyon Goçerimi'nin Toplam Kalite Yönetimi içindeki yeri, KFG sureci ve çeşitli uygulama alanları ile KFG süreci ile entegre olarak kullanılabilen belli başlı teknikler tanıtdmaktadır. Tez iki farklı alandaki KFG uygulamasıyla sona ermektedir. IV i ABSTRACT Quality Function Deployment (QFD) is the best method to understand and determine the ways to meet the customer requirements with available resources. In this thesis; the position of QFD in Total Quality Management, QFD process, its various implementation areas and some major techniques that can be integrated to QFD process are being introduced. The thesis ends with two QFD applications in different areas. k 203

125

ÖZET Son on yıl içinde üretim sektörüne göre daha çok büyüyen hizmet sektörünün şekillenmesini sağlayan temel unsur müşteri beklenti ve ihtiyaçlarıdır. Beklenti ve ihtiyaçlardaki bu değişim dağıtılan hizmetlerin ve proseslerinin daha karmaşık olması sonucunu doğurmuştur. Hizmet organizasyonlanndaki bu karmaşa, müşterinin algıladığı hizmetin kalitesine de doğrudan etki etmektedir. Müşteri memnuniyetinin temel rekabet araçlarından biri olduğu günümüzde, hizmet kalitesinin tanımı, müşterinin beklediği hizmet ile hizmet prosesleri sonrasında algıladığı hizmet arasındaki farkın derecesi olarak tanımlanır. Müşteri memnuniyeti ise müşteri beklentilerinin hizmet organizasyonu tarafından karşılanması veya bu beklentilerin üstünde hizmet dağıtımı ile oluşmaktadır. Bu çalışmada, hizmet kalitesi ölçütleri ve hizmet kalitesini etkileyen beş ayrı boşluk tek tek ele alınarak incelenmiş, boşlukların nedenleri Hata Modu ve Etkileri Analizi kullanılarak bir hizmet organizasyonunda araştırılmıştır. Ayrıca, ilgili organizasyonun müşterileri üzerinde müşterinin hizmet beklenti ve algısını belirleyen bir anket uygulanarak hizmet kalitesi ölçülmüştür. Veriler istatistiksel olarak yorumlanmış, öneri ve eleştiriler yapılmıştır. ABSTRACT In last decade years, service industry has been enlarged more than production industry. The key component that affect enlargement of service industry are customer requirements and expectations. Changes in customer requirements and expectations mingle the service processes. Thus the service processes directly affect customer requirements and expectations. The thing that counts today is customer satisfaction. If your customer is satisfied, your service quality levels greater than your competitor. Then what is the service quality and customer satisfaction? Service quality is a distinction between customer expectation of service and customer perception during service processes. Customer satisfaction is `a customer's perception that his/her expectations have been met or surpassed.` In this study, service quality's dimensions, service quality's gaps that affect the providing `excellent service` are examined. FMEA technique is used to the gaps reasons. A questionnaire has been developed and implemented to measure customer satisfaction and organisation's service quality level, in a selected service organisation. Consequences of questionnaire are analysed by statistical methods and suggestion and critiques are made. 192

ÖZET Özellikle son yıllarda kalite iyileştirme faaliyetleri deney tasarımı ve yanıt yüzeyi metodolojisini yoğun olarak kullanan çalışmalar içermektedir. Ayrıca, genelleştirilmiş doğrusal modellerin bu konuya uyarlanması ile ilgili çalışmalarda göze çarpmaktadır. Bu çalışmanın odak noktası, bir çok yeni çalışmada olduğu gibi, Taguchi yaklaşımının etkinleştirilmesi çalışmaları, kalite karakteristiklerinin ortalama ve varyanslarının ayrı ayrı modellenmesi üzerine kurulmaktadır. Burada, tasarım ve gürültü faktörlerinin doğrudan ortalama ve/veya varyansını etkileyen faktörler olarak ayrıştırılmasını da içermektedir. Bu çalışmada daha büyük daha iyidir ve daha küçük daha iyidir kalite karakteristikleri için, dağılışın ortalama ve varyansına ek olarak çarpıklığın da dikkate alındığı modelleme ve performans istatistikleri oluşturulmaya çalışılmıştır. ABSTRACT Recent studies about quality improvement activities are intensively use to design of experiments and response surface methodology. Generalized linear models are also favorite approach for quality improvement activities, as many studies of recently done. All of these techniques/approaches are conducted for improvement Taguchi methods. Therefore, these studies constructs the models of mean and variance seperately. Furterly, design and noise factors were examined and classified seperately direct and indirect effects on quality characteristic mean and variance. In this thesis model construction are taken care additionally skewness for the case of larger the better and smaller the better quality characteristics are used with proposed performance measures. 368

ÖZET: Birçok sektörde olduğu gibi tekstil sektöründe de değişen müşteri beklentileri ile birlikte, pazarda fiyat kadar kalite, ürün çeşitliliği ve hızlı teslimat önem kazanmıştır. Sektörde ayakta kalabilmenin ve sürekliliğin marka yaratmaya kadar varan bir seri stratejik hedefle gerçekleşebileceği görülmektedir. Bu hedeflerin gerçekleşmesi için planlı bir şekilde satın almadan satışa, kalite ve ürün standardizasyonundan maliyetlendirmeye kadar sistem alt yapı çalışmaları oluşturularak yeniden yapılanma faaliyetlerinin başlatılması gerekmektedir. Bu çalışmada değişen rekabet koşullarına uyum sağlayabilmek amacı ile yeniden yapılanma faaliyetleri başlatan entegre bir tekstil işletmesinin seçtiği küçük şirketlere bölünerek ayrı kar merkezleri oluşturma modeli ele alınmış, seçilen üç yeni şirketin temel fonksiyonları için sistem analizi yaklaşımıyla modeller oluşturulmuştur. Çalışmada temel sistem ve sistem analizi kavranılan tanıtılmış, sunulan tekniklerde özellikle sistem analizinde insan ilişkilerinin önemi vurgulanarak detaylandırılmıştır. Sistem analizinde yapılan analizlerin başarısı modellerin teknik olarak sağlamlılığının yanısıra anlaşılabilir olmasına da bağlıdır. Bu nedenle modellerin etkili ve anlaşılabilir şekilde sunulması için sistem akış diyagramlarını baz alan yeni bir gösterim yöntemi geliştirilmiştir. Uygulamada ele alman üç analizin ikisinde proseslere göre temel fonksiyonlar belirlenerek görev tanımlan da oluşturulmuştur. ABSTRACT : In textile industry, just like the others, there is a shift in customer demand patterns from price to the quality, product variety, and short delivery times. To survive in today's business environment and being consistent with that is only possible with a series of strategic decisions but especially `creating new trade marks`. In order to implement these decisions, we need to reorganize all functions of our business from purchasing to sales and from quality to costing. In this study, a base model which will create seperate profit centers is selected to apply an integrated textile company which is started an reorganization projects, in order to adapt to the changing business conditions. As a result, three seperate new companies are selected and their main functions is determined using a system analysis approach. This study introduced the main system and system analysis approach. In the presented approach is emphasized the importance of the human relations and communications. In system analysis approach, the success of the proposed models is not only depend on the strongness technical details but also its understandability. So, in order to a new system flow diagrams type are developed for effective and explanative presentation. In Application, two out three analysis have definition of the main characteristics of the prosesses as well as their job definitions. 113

ÖZET Bir üretim sürecinde değişkenliğin tesadüfi veya özel faktörlerin hangisinin etkisiyle meydana geldiğinin saptanabilmesi, kontrol kartlarında kontrol sınırlarının belirlenmesi ile mümkün olmaktadır. Bu sınırlar olasılık kurallarına dayanılarak hesaplanmakta ve bekle nilenin dışındaki değişkenliğin özel faktörlerin etkisi ile meydana geldiği kabul edilmekte dir. Kontrol sınırlan dışına taşan bir değişkenlik görüldüğü takdirde, süreçten özel faktörün varlığı araştırıl maktadır. Değişkenlik kontrol sınırlan içinde kaldığı sürece, süreçte sadece tesadüfi etkenlerin bulunduğu ve bu nedenle herhangi bir düzeltici önlem alınmasına gerek olmadığı sonucuna vanlmaktadır. Birinci bölümde kısaca, kalite ve kalite kontrolüne değinilmektedir. İkinci bölümde, kalite kontrolündeki temel kavramlar ve tek değişkenli Shewhart kalite kontrol kanlan in celenmektedir. Tek değişkenli kontrol kartları değişkenleri özelliklere göre ele alınmaktadır. Bu bölümün sonunda kontrol kartlannın yorumlanması ve trend kuralı kon trol kartlannın doğrusal değişme altında performanslan incelenmektedir. Üçüncü bölümde, çok değişkenli kalite kontrolüne yer verilmekte ve ortalama değerlerin kontrolü incelendikten sonra bireysel gözlemler için çok değişkenli kontrol kartlan dikkate alınmaktadır. Dördüncü bölümde, kontrol kartlannın ekonomik tasannu konusunda süreç karak teristikleri ve maliyet parametreleri açıklanmaktadır. Beşinci bölümde, ambalaj malzemesi üreten bir firmada üretim sürecinde plastiğin gerilme dayanıklılığı ve kalınlık verileri alınarak çok değişkenli kontrol kartlan için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. ABSTRACT In a production process, it is possible to find the cause of variability whether by chance or special factors by using control limits in control cards. These limits are calcu- luted by using probability rules and if the variability is more than expected, it is consid ered that this result is due to special factors. If variability is between expected limits, it is considered that there are only chance factors in the process, and therefore there is no need for an improvement. In the first chapter, quality and quality control is discussed. In the second chapter, basic definitions of quality control and variable Shewhart quality control cards is dis cussed. Variables of variable control cards are discussed with their properties. At the end of the chapter, control cards are interpreted and performance of control cards within the linear shift is discussed by trend rule. In the third chapter, multivariate quality control is discussed and multivariate control cuards are taken into consideration for observations after controlling average values. In the fourth chapter, process characteristics about the economic design of control cards and cost parameters are explained. In the fifth chapter, in the production process of a packacing company different methods are applied for multivariate control cards with tensile strength resistance and thickness values. 139

ÖZET Özellikle, kalite geliştirmenin önem kazandığı rekabet ortamında, kalite geliştirmenin iki temel yolu olan on-line ve off-line kalite kontrolundan off-line kalite kontrol ön plana çıkmaktadır. Ürünün ve sürecin tasarım aşamasında ürün kalitesinin birinci derecede tesbit edildiği dikkate alınarak bu çalışmada off-line kalite geliştirme araçlarından Taguchi yöntemleri ele alınmıştır. Deney tasarım yöntemleri ile optimal faktör seviyelerini kayıp fonksiyonları ile bağlantılı per formans ölçülerine göre seçiminin elde edilmesine çalışılmıştır. Hedef olarak seçilen performans ölçüleri kullanılarak bir denemedeki tekrar sayısının tesbiti ve kalite karakteristiklerinin dağılış varsayımı altındaki riskleri nin elde edilmesi bu çalışmanın temel bulguları arasındadır. Uygulama bölümünde, faktör seviyelerinin ortogonal dizinleri kullanan Taguchi yöntemlerinin yardımı ile seçilmesi iki gerçek olay ve bir literatür örneği ile gösterilmiştir. Ayrıca, Taguchi karesel kayıp fonksiyonunun farklı uygulama alanlarına sahip olduğuna dikkat çekilmeye çalışılmıştır. 143