Search

Tezimde boşanmanın mali sonuçlarını irdeledim.Boşanmanın yasal sonuçlarını maddi ve mali sonuçlar olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Birinci grupta maddi sonuçları, ikinci grupta mali sonuçları yer alır. Maddi sonuçlar, eşlerin hukuki durumları ile ilgili sonuçlar, çocuklarla ilgili sonuçlar, miras hukuku bakımından sonuçlar,usul hukuku bakımından sonuçlardır. Boşanmanın mali sonuçları maddi tazminat, manevi tazminat, yoksulluk nafakası ile mal rejimlerinin tafiyesi konularıdır.Mal rejimlerinin tasfiyesi konusu çok ayrıntılı ve complex olduğundan incelenmedi., I examined the financial consequnces of divorce in my study.We can separete the legal consequences of divorce into two groups.One is material consequences of divorce,other is financial consequences of divorce.Material consequences are consequences about the spouses juridical state, consequences about the children,consequences about the law of succession, consequences about the law of obligation.Financial consequences of divorce are, material damages, immaterial damages,alimony and matrimonial property systemss. We can not examine matrimonial property systems because it is very coplex and detailed.

Türk hukukunda boşanma, kanunda sayılan belli nedenlerin varlığı halinde ve hakim kararı ile mümkündür. Türk Medeni Kanunu'nun 162-165. maddeleri arasında özel boşanma nedenleri ve 166. maddesinde ise genel boşanma nedenleri düzenlenmiştir. Evlenme sonucunda eşlerin ekonomik, sosyal, kişisel ve hukuksal statülerinde önemli bazı değişiklikler ve yenilikler meydana geldiği gibi boşanma sonucunda da, aynı şekilde boşanan eşlerin sosyal, ekonomik, kişisel ve hukuksal statülerinde önemli bazı değişiklikler ve yenilikler meydana gelmektedir. Boşanmanın mali sonuçları daha üst bir kavram olan boşanmanın hukuksal sonuçlarının en önemli kısmını oluşturur. Ancak, bizim bu çalışmamızda, boşanmanın tüm hukuksal sonuçlarını değil, sadece boşanmanın fer'i sonuçlarından olan, boşanmanın boşanan taraflar açısından ortaya çıkardığı mali sonuçları ve özellikle maddi ve manevi tazminat ele alınarak incelenmiştir. Çalışmamız da uygulamada Aile Mahkemeleri'nin görev alanına giren boşanma davaları hakkında karşılaşılabilecek tüm sorunlarla ilgili çözümleri de içermesi ve uygulamaya da ışık tutması açısından dört kısımdan oluşmakta olup, birinci kısımda genel olarak boşanma hususunda açıklamalara yer verilmiştir, ikinci kısımda boşanma davası genel olarak anlatıldıktan sonra boşanma kararı ve hukuki sonuçları üzerinde durulmuş, üçüncü kısımda boşanmanın mali sonuçlarından maddi tazminat ve dördüncü kısımda da boşanmanın mali sonuçlarından manevi tazminat konuları incelenerek ve konuların daha anlaşılır kılınması maksadı ile yeri geldikçe Yargıtay kararlarına atıf yapılarak uygulamadan örnekler verilerek çalışılmıştır. In The Turk law, Get divorceding is possible for the Judge Decision and evident reasons explained law clearly. The Private Divorce Reasons are arranged between 162-165. substances of The Turk Civil Law. Besides The General Divorce Reasons are arranged 166. substances of The Turk Civil Law. Both as a result of marriage and as a result of divorce ,some important variations and reforms in economical,social, personal and legal status of people occur. The financial results of divorce are the most important part of the legal results of divorce. But in our studying, we didn?t research all the legal results.We only research the financial results of divorce and especially physical and moral action for damage which expose the get divorced sides.Our studying includes solutions related to the whole problems about the divorce law trials which include Family Courts.It contains four parts.The first part includes the explanations about divorce.In the second part,after divorce trial is explained , ıt is refered to get divorceding decision and the legal results.The third part includes physical action for damage which is the financial results of divorce and the fourth part includes moral action for damage which is the financial results of divorce. Making a reference to decisions of Supreme Court, it is given to example. 126

Bu çalışmada Bursa şer’iyye sicillerinden a-154 ve a-155 numaralı 17. yüzyıla ait defterlerdeki mahkeme kayıtları incelenmiştir. Osmanlı toplumunda hukuk sistemi olarak İslâm hukukunun uygulandığı ve hukuk ekolü olarak da Hanefî mezhebine bağlı kalındığına dair yaygın bir kanaat bulunmaktadır. Yine Müslüman toplumlarda, İslâm hukukuna daha çok bağlı kalınan hukuk dalının Aile hukuku olduğu ileri sürülmektedir. Bu çalışmamızda, Osmanlı devletinin kurulduğu bölge olan Bursa’daki mahkemelere intikal eden ve duruşması yapılıp karara bağlanan hükümlerin yer aldığı 17. yüzyıl şer’iye sicillerine ait iki defter veri tabanı olarak alınıp İslâm aile hukuku açısından tahlili yapılmıştır. Osmanlı toplumunda İslam Aile hukukuna bağlı kalınan noktalar ile farklı uygulamalar tespit edilmeye çalışılmıştır. It is a common belief that in Ottoman society, Islamic Law was applied as the judicial system, and Hanafism was followed as the school of law. Also it is claimed that in Muslim societies the most followed kind of law is family law. In this article, we study on the two judicial registers of Bursa in where Ottoman State was founded, including some court decisions pertaining to domestic relations, and we analyse them in terms of Islamic Family Law. In this regard we try to figure out the same and different points from Islamic Family Law.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu 9ah~mamn ara~tlrma problemi, Sakarya ilindeki bo~anml~ kadmlarm, bo~anmanedenlerinin tespiti ile bo~anma sonraSl toplumsal rol ve statiilerindeki degi~imleribelirlemek ve siirekli bir degi~im ve yenilenme izleginde olan toplumsal yaplmlzda,bo~anmamn yol a9tlgl sorunlara dikkat gekmektir. Bu baglamda bu 9ah~manm amaCl,a~agldaki sorulara cevap aramak olacaktlr:1. Bo~anml~ kadmlarm bo~ama nedenleri ile evlilik siirecinde ve bo~anmasonrasmdaki ya~amlarmdakar~lla~tlklangii9liikler nelerdir?2. Bo~anml~ kadmlarm, bo~anma nedenleri ile bo~anma sonrasmdaki toplumsakabulleri onlarm; ya~larma, etnik ve sosyo-kiiltiirel olarak yeti~tikleri ortama,ya~amlanm en uzun nerede ge9irdiklerine, egitim diizeylerine, meslek"statiilerine, evlenme ~ekillerine, evlilik siirelerine ve 90cuk sahibi olmalarma gorefarkhhk gostermekte midir?Bu ama9lar gergevesinde, toplumsal degi~im siirecinde bo~anma olgusu, bo~anmayaneden olan sosyo-kiiltiirel etmenler ve Tiirkiye'de evlilik, bo~anma ve kadm statiisiikonulan, ara~tlrmanm kuramsal gergevesini olu~turan ba~hklardlr. Yine ara~tlrmacltarafmdan geli~tirilen ve bo~anml~ kadmlarm demografik ozellikleri, evlilik siirecineili~kin ozellikler, aile yaplsl, bo~anma nedenleri ve bo~anma sonrasma ili~kin sosyalili~kilerikapsayan37 maddelik anket, orneklem grubunda yer alan bo~anmw kadlnlarauygulanml~ve sonu9lar khi-kare analizlerine tabi tutulmu~tur.Bu gergevede yapuan ara~tlrmadaelde edilen bulgular kIsa'ca ~u ~ekildedir:Bo~anml~ kadlnlarm bo~anma nedenleri en yiiksek oranda "ba~ka birinin varhg1"olarak segeneklendirilen, erkegin evlilik siirecinde ba~ka biriyle ya~adlgl ili~kideyogunla~ml~tlr. Bu segenek sabit tutuldugunda, bo~anma nedenlerinin, kadmlarmya~larma, evlilil, siirelerine, egitim durumlarma, mesleki statiilerine gore farkhla~tlglgoriilmektedir. Bo~anan kadmlarm evlilik siirecinde ~iddete maruz kalma oranlan 90kyiiksektir. Etnik ve kiiltiirel yapl farkliligl ile bo~anma arasmda anlamh bir ili~kibulunamaml~tlr. Bo~anma, kadmlarda gelir kaybma neden olmaktadlr. Bo~anmasonraSl, maddi kaygllar ve 90cuklarm sorumlulugu kadlnlar i9in en yogun streskaynagldlr. Bo~anma sonraSl sosyal gevre kaybl olmakla birlikte telafi edilebilir birdurumdur. This study is about divorced women in Sakarya and to establish reason of divorce anchanging social roles and status of these women after divorce. This study is also preparefor attiacting attention to problems caused by divorce in our social structure whicchanges constantly. So we can Express the aims of this study in the following sentences:1. What are the difficulties of women during their marriege and after divorce irtheir life? What are the causes of divorce? .2. Do causes of divorce for women and social changing of their life after divorcechange according to their ages, ethnic~ social and cultural structures, level aeducation; jobs, and status and kinds or marriage, periods of marriage and havetheir chilaren?iAccording to these aims, event of divorce in the process of social changing, social andcultural factors which causes divorce and marriage in Turkey, divorce and status a~omen are titles of this study. Also researcher improves a guestionaire which has 37items about demoghraphic features of divorced women, characteristics in their marriage,structure of their family, causes of divorce and their social relations after divorce. Thiguestionaire's results are subjected to khi-kare analysis.(rhese are discoverjes from this study:Cause of divorce of women in the high rate is existince of other person. When we lookthis topic, we can see causes of divorce change according to age of women, period of theirmarriage, level of education, their jobs and status.Rate of violence during the marriage of divorced women is high. There is no relationsbetween diversity of ethnics and cultural structures and divorce. Women lose theirincome caused by divorce. Economical anxiety and responibility of their children are themost intensive stres for women after divorce. Divorced women lose their social peripheryafter divorce but this situation can be compensated.Keywords

Bursa şehri Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olması hasebiyle özellikle Osmanlı devlet kurumlarının kurulup geliştiği klâsik dönemdeki toplum yapısının aydınlatılması açısından önemli bir inceleme alanıdır. Osmanlı toplumunun temel yapı birimi olan ailenin dağılma sürecinin aydınlatılması için de, Osmanlı mahkemelerinde tutulan kayıtları kapsayan şer‘iyye sicilleri en önemli kaynaklar arasında yer alır. Zira o dönemde halk mahkemelere sadece aralarında meydana gelen anlaşmazlıkların çözümü için gitmiyordu. Bilakis basit bir vekil tayin etme işleminden kefalete, alım-satımdan kiralamaya, evlilikten boşanmaya kadar toplumda cereyan eden hemen tüm günlük hadiseler için mahkemeye başvuruyordu. Bu nedenle de şer‘iyye sicilleri o dönemdeki toplumun aynası konumundadır. Bursa şer‘iyye sicilleri özellikle klâsik döneme dair içerdiği çok sayıda defterle oldukça zengin bir veri tabanına sahip durumdadır. Bu araştırmada, Osmanlı Devleti’nin klâsik döneminde toplumun yapısını anlamak için vazgeçilmez bir kaynak olan şer‘iyye sicillerinden yararlanarak aile birliğinin hangi şekillerde dağıldığı açıklamaya çalışılacaktır. Because of the fact that it was the first capital of the Ottoman Empire, the city of Bursa shows a curious lacuna and an important area of research illuminating the structure of society in the period in which most of the state’s foundations were established and flourished. While clarifying the process of dissolution of family, one of the major building stone of Ottomon society, Şeriyye Sicilleri comprising the registers recorded in the Ottomon courts constitute the most important category of sources. For, the people at that time appeared in the courts not only for solution of the discords and disagreements between them, but also for all the matters from appointing of a proxy to bailment, from purchase and sale to rent, marriage and divorce issues which occured almost everyday in the society. For that reason, just like a mirror, these registers reflect the structure of society clearly. Bursa’s Şeriyye Sicilleri, with it’s countless register books, have a highly rich database especially about the classical period. This research is intended to spotlight the reasons of the dissolution of conjugal community by utilizing the Şeriyye Sicilleri, an indispensable source for comprehensing the structure of society in the classical period of Ottoman State.

Bu araştırmanın temel amacı, Naglieri ve Das (1997) tarafından geliştirilmiş, İstanbul Üniversitesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Tamer ERGİN tarafından geçerlik, güvenirlik ve norm çalışmaları yapılan doktora çalışması Bilişsel Değerlendirme Sistemi ( Cognitive Assesment Sytem- CAS)’nin kullanılarak, aileye ( anne- baba- çocuklar birlikte/ bütünlüğünü koruyan veya tam aile ) ve parçalanmış aileye sahip 5-6 yaş çocuklarının bilişsel işlevlerdeki farklılıklarının araştırılmasıdır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde, okulöncesi eğitim kurumlarındaki 100 çocuk oluşturmuştur. Bu çalışmanın gerçekleştirilebilmesi için Mustafa Aykın İlköğretim Okulu’ndan, Kalamış İlköğretim Okulu’ndan, İlhami Ahmet Örnekal İlköğretim Okulu’ndan, Özel Alev İlköğretim Okulu’ndan, Özel Coşkun İlköğretim Okulu’ndan, Ponpon Çocuk Kulübü’nden, İstanbul Üniversitesi Çocuklar Evi’nden, Harika Park Çocuk Yuvası’ndan, Özel Eyüboğlu İlköğretim Okulu’ndan 5 ve 6 yaşındaki 100 çocuk ve onların aileleriyle çalışılmıştır. Örnekleme ‘Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS)’ uygulanarak veri toplanılmıştır. Verilerin istatistik analizleri SPSS 13.00 ( Statistical Package of Social Sciences) kullanılarak yapılmıştır. Çeşitli değişkenlere göre CAS ölçeği ve alt testlerinden elde edilen puanların farklılıklarını test etmek için bağımsız (ilişkisiz) grup t- testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılmıştır. Toplanan veriler bu istatistiksel yöntemlerle analiz edilerek bulgular tartışılmıştır. 100 çocuktan 50 tanesini anne- babası birlikte olan ( tam aile- bütünlüğünü koruyan aile) çocuklar, 50 tanesini de parçalanmış aileye ( boşanma, evden ayrılma, ölüm nedenleriyle ebeveynlerinden biriyle yaşayan çocuklar) mensup çocuklar oluşturmuştur. Araştırma sonuçları bu testi oluşturan 12 alt test ve toplam ölçek puanlarının sonuçlarıyla sınırlıdır. Sonuçlarda; kurulan hipotezlerimizin araştırma bulguları ile örtüştüğü görülmüştür. Araştırma sonucunda; parçalanmış aileye sahip çocukların bilişsel işlevleri ile aileye sahip çocukların bilişsel işlevleri arasında; aileye sahip çocukların lehine anlamlı fark bulunmuştur. Bilişsel işlevlerdeki farklılıkların belirlenmesi, ileriki dönemde çocukta ortaya çıkabilecek akademik problemler ile ilgili önlemlerin alınabilmesini, çocuklara ve ailelere verilecek desteğin ve eğitim programlarının okulöncesi döneme ağırlık verilerek planlanmasını, bununla ilgili olarak devlet ve özel kurumlarla işbirliğine gidilebilmesini, çocukların akademik başarıları sekteye uğramadan, özgüvenleri sarsılmadan, erken dönemde gerekli terapötik süreçlerden geçerek hayata hazırlanmalarını sağlayacaktır., The main objective of this study is to examine the differences between the cognitive functions of the children aged 5-6 with a family (a family with mother-father and children together / a family protecting integrity or a whole family) and with a divided family using the Cognitive Assessment System (CAS) developed by Naglieri and Das (1997), subjected to validity, accuracy and norm studies by Assistant Associate Professor Doctor Tamer ERGİN, a member of the university at Istanbul University, Institute of Social Sciences, Department of Educational Sciences. The sampling of the study is constituted by 100 children at preschool organization in Istanbul. In order to realize this study, 100 children aged 5-6 from Mustafa Aykın Primary School, Kalamış Primary School, İlhami Ahmet Örnekal Primary School, Private Alev Primary School, Private Coşkun Primary School, Ponpon Children’s Club, Istanbul University the Children’s Home, Harika Park Nursing Home, Private Eyüboğlu Primary School and their families were worked with. It was attempted to apply the Cognitive Assessment System (CAS) to the sampling and to assess the cognitive processes. The statistical analyses of the data were undertaken using SPSS 13.00 (Statistical Package of Social Sciences). Independent (irrelevant) group t-test and on way variant analysis (ANOVA) were used in order to test the differences in scores obtained from the CAS scale and subtests according to various variants. The collected data were analyzed by these statistical methods and the findings were discussed. Of 100 children, 50 children were children with their mothers and fathers living together (whole family- family protecting integrity) and 50 children were children with divided families (children with a single parent due to divorce, leaving home, and death). The results of the study are limited to the results of the 12 subtests constituting this test and total scale scores. The results revealed that our hypotheses were verified by the findings of the study. As a result of the study, a significant difference was found between the cognitive functions of the children with divided families and with whole families to the favor of the children with whole families. Determining the differences in terms of the cognitive functions will enable measures to be taken with regards to any future academic problems that the child might have in future; support and educational programs for the children and the families to be planned with an emphasis on the preschool period; cooperation between the state and the private organizations in this regard; and will also enable the children to be prepared for life undergoing the necessary therapeutic processes early in life without undermining their academic successes or their self-esteems.

Yoruba Kabilesi; Afrika'nın tarihi çok eskilere dayanan ve zengin bir kültürüolan kabilesi olup aynı zamanda diger Afrika kabileleri içinde önemli bir yere sahiptir.Yoruba Kabilesi; geleneksel Yoruba Kabilesi ve Batı egitimi, sanayilesme ve gelisenteknolojiyle birlikte ortaya çıkan modern Yoruba Kabilesi olarak iki ana gruptadegerlendirilebilir.Geleneksel Yoruba Kabilesi'nin halkları arasında geleneksel dini anlayıs yeralmaktadır. Genelde çok tanrı inancına sahiptirler ama bütün bu tanrılar arasında enbüyük olarak kabul edilen yüce bir tanrı (olorun) vardır. nançlarına göre diger küçüktanrılar kendilerini bu yüce Tanrı'ya götürecek ya da baska bir ifadeyle kendilerini buyüce Tanrı'nın önünde temsil edecektir. Bundan baska çesitli halk inançları ve tabularbulunur ki, bunlar aileden aileye göre degismektedir. Bu inançlar her ailenin üyelerininkültürleri, davranısları, düsünceleri ve yasam tarzlarını derin bir sekilde etkilemektedir.Ayrıca geleneksel Yoruba Kabilesi'nde aile kelimesi son derece önemlidir ve aile sözkonusu olunca çok hassas olmaktadırlar. Ailenin temeli evlilik oldugu için, evlilige debüyük önem vermektedirler. Geleneksel Yoruba Kabilesi'nde birden fazla esli evlilikyaygın oldugundan genis aile yapısı daha çok yer almaktadır.Modern Yoruba Kabilesi ise geleneksel dini reddedip artık slam ve Hıristiyanlıkdinini benimsemektedir. Bu yeni benimsenen iki din, modern Yoruba halklarınınkültürleri, düsünceleri ve yasam tarzlarını tamamen etkilemektedir. Eskisi gibihayatlarında aile çok önemli yeri tutmaktadır. Ancak modern Yoruba Kabilesi'nde tekesli evlilik bulunabildigi gibi, çok esli evlilik de bulunmaktadır. Yani modern YorubaKabilesi'nde hem çekirdek hem de genis aile yapısı bulunmaktadır. Çekirdek aileyapısına daha çok Yoruba Hıristiyanları arasında, genis aile yapısına YorubaMüslümanları arasında daha çok rastlanmaktadır.Geleneksel Yoruba Kabilesi'nden modern Yoruba Kabilesi'ne geldikçe önemlifarklılıklar görülmektedir. Bunun en büyük sebebi, geleneksel inançların, kültürIIIkalıplarının günümüzde etkisini kaybetmesidir. Baska bir ifadeyle, bunların günümüzekadar zamanla degismesi ya da tamamen yok olmasıdır. Baska bir sebep olarak da yenibenimsenen dinlerin (slam ve Hıristiyanlık) halkların üzerindeki etkileri söylenebilir.Batı egitimi, sanayilesme ve teknolojinin ortaya çıkması, halklar arasında çok önemlibir yer tutarak onları ciddi bir sekilde etkilemesi bu degisimin önemli nedenlerindendir.Son olarak geleneksel Yoruba Kabilesine göre modern Yoruba Kabilesi'ndebosanmalara daha çok rastlandıgını söylemek gerekecektir. Ancak yine de modernYoruba kabilesinde aile merkezi kurum olma özelligini sürdürmektedir.Tez Danısmanı: Yard. Doç. Dr. Vejdi BLGNJüri Üyeleri: Yard. Doç. Dr. Vejdi BLGNDoç. Dr. Abdurrahman KURTDoç. Dr. smail GÜLER The Yoruba tribe has a very old and rich history. Also all African tribes are veryrich in culture but Yoruba Tribe owns the most important culture among them all.Yoruba Tribe can be treated in two forms; The Traditional Yoruba Tribe and TheModern Yoruba Tribe that is formed from the existence of western education,industrialization and advance technology.The traditional religion is the religion being practised by the traditional Yorubapeople. They have believe in many gods but there is one among these other gods that isbelieved as the greatest (olorun). According to Yoruba believes, the other small godswill take them to and represent them in front of that greatest God. These small gods are;Sango, Obatala, Orunmila, Ogun, e.t.c. Apart from this, they believe in somesuperstitions and forbiddens acts but all these believes change from one family toanother. These believes really affect their cultures, deeds, thoughts and even their lifestyle. Also the word family is very important among the Traditional Yoruba Tribe. Sofar marriage is the basic root of the family, marriage too is very important among them.Polygamous family structure is the most common type of family structure as far aspolygamous marriage is the most common type of marriage among them.The Modern Yoruba Tribe has accepted two new religions (Islam andChristianity) and no more interested in the traditional religion. These two new acceptedreligions really affect the cultures, thought, deeds and even the life style of the modernYoruba people. Just like the monogamous marriage can be found among the modernYouba tribe, polygamous marriage too can be found. That is, the nuclear familystructure can be found among Modern Yoruba Tribe as well as extended familystructure. The nuclear family structure is common among the Yoruba christians whilethe extended family structure is common among the Yoruba muslims.There are many changes that has occured between The Traditional YorubaTribe?s era and The Modern Yoruba Tribe?s era. One reason for this is that theVtraditional believes, cultures and deeds has lost their effects on Yoruba people withtime. In another word, it is either they have changed or no more existing. Anotherreason is that the two new accepted religions (Islam and Christianity) has big effects onYoruba people of nowadays. The other reason is the existence of western education,industrialization and technology and their effects on Yoruba people.Finally, compare to Traditional Yoruba Tribe, divorce is much more commonamong The Modern Yoruba Tribe so far the factors for divorce are much more commonamong The Modern Yoruba People.Advisor: Vejdi BLGN, Ph. D., Assistant Professor of Sociology of ReligionJurors: Vejdi BLGN, Ph. D., Assistant Professor of Sociology of ReligionAbdurrahman KURT, Ph. D., Associate Professor of Sociology of Religionsmail Güler, Ph. D., Associate Professor of Classic Islamic Sciences 103

342

Boşanma, olumsuz sonuçlarını, taraf olmasalar da en çok çocuklar üzerindedoğurmaktadır. Bazen, çocuklar anne baba arasında kalmakta birinden birine tarafolmaya da zorlanmaktadır. Anne ve baba sonuçta boşanmayı bir çıkış yolu olarak isteristemez arzulamakta, fakat çocuğun isteği göz önüne alınmamaktadır. Bu durum,özellikle anlaşmalı boşanmalarda daha da önem gösterir. Anlaşmalı boşanmalarda,çocuk bazı çıkarlar karşılığında bir eşya gibi anne baba arasında paylaşılmakta,boşanma davasına bakan hakimler de bu durumun çocuğun yararına olup olmadığınıaraştırmaksızın anlaşmayı onaylamaktadırlar. Bazı yerlerdeki mahkemelerin iş yükününçokluğu, bu araştırmanın yapılmamasının haklı gerekçesi olmamalıdır. Çünkü, ailebirliğinin sona ermesinin çocuk üzerinde çok büyük etkileri vardır. Bu durum, çocuğunpsikolojik yapısını, sosyal hayatını, eğitimini doğrudan doğruya etkilemektedir.Çocuğun yararlarını doğrudan etkileyen böyle bir karar verilirken, bunun üzerinde dahabir önemle durulması gerekmektedir. Hakim, çocuğun zararına olabilecek durumlara yolaçmamalı, mutlaka çocuğun yararının hangi yolda olduğunu araştırmalı, kararını ondansonra vermelidir. Çalışmamızın ilk bölümünde bu nedenle, boşanmanın çocuklarınkişilik gelişimleri ve sosyal hayatlarına etkilerine değinilmiş, psikoloji ve sosyolojibiliminin verilerine yer verilmiştir. Çünkü, boşanma, çocuğu sadece hukuki yöndenetkilememekte, çocuğun hayatında bir takım psikolojik ve sosyolojik sonuçlar dadoğurmaktadır.Tez çalışmasında asıl olarak, boşanma sonucunda çocukların velayetinin anave babadan hangisine verileceği, velayet kendisine verilmeyen tarafın, çocukla kişiselilişkilerinin nasıl düzenleneceği ve çocuğun masraflarına katkısının nasıl sağlanacağı vebu hususlar düzenlenirken hakimin göz önünde tutması gereken ölçütlerin neler olacağıüzerinde durulacaktır. Bu ölçütler belirlenirken de, Yargıtay'ın özellikle son yıllara aitkararlarındaki uygulama örneklerinden yararlanılacaktır.Tez konusu, Medeni Kanunun 182 ve 183.maddelerinde düzenlenmiştir.182.maddenin 1.fıkrasında boşanma veya ayrılığa karar verilirken, mahkemenin, olanakbulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayetmakamının düşüncesini aldıktan sonra ana ve babanın haklarını (velayet hakkı) veçocuk ile olan ilişkilerini (kişisel ilişki) düzenleyeceği belirtilmiştir. Maddenin2.fıkrasında ise; velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişiselilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımındanyararlarının esas tutulacağı, velayet kendisine verilmeyen eşin çocuğun bakım ve eğitimgiderlerine gücü oranında katılmak zorunda olduğu (iştirak nafakası), 3.fıkrasında;hakimin, istek halinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecekyıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini kararabağlayabileceği belirtilmiştir. Hakime bu düzenlemeler konusunda geniş bir takdiryetkisi verilmiştir. Hakim, velayet hakkını, çocuğun yararını gözeterek, istediği eşeverebileceği gibi, velayet kendisine verilmeyen eşin çocukla kişisel ilişkilerini deçocuğun yararlarını esas tutarak istediği gibi düzenleyebilir. Tarafların istekleriyle debağlı değildir. lgili hükümlerin, hakimin takdir yetkisi başlığını taşıması da bunugöstermektedir.MK.'un 183.maddesinde ise, durumun değişmesi halinde düzenlemelerindeğiştirilmesi veya gerekli önlemlerin alınması düzenlenmiştir. Hakim, taraflardanbirinin isteği üzerine veya kendiliğinden harekete geçebilir.Uygulamada, hangi düzenlemelerin çocuğun yararlarına uygun olduğuaraştırılmadan, tanık beyanları ve tarafların beyanlarıyla yetinilmekte, kararlar bunlargöz önünde tutularak verilmektedir. Bu durum, çocuğun yararının korunmasını dayeterince sağlayamamaktadır. Mahkeme kararlarıyla, çocuk arada bırakılmakta, yapmışolmak için yapılan düzenlemeler çocuğa faydadan çok zarar vermektedir. Tezde busorun da ele alınacak, çözüm olarak, bu konuda bilirkişilere, örneğin, çocukpsikologlarına çocuğun yararının hangi düzenleme ile sağlanabileceğine ilişkinaraştırma yaptırılabileceği önerilecektir. Hakim, bu araştırmaları serbestçedeğerlendirerek, çocuğun yararına olan düzenlemeye karar verebilecektir. Negative consequences of disengaging arose mostly on children, although theyare not litigators. Sometimes, children are put in a situation between parents, and areforced to take sides. Parents inevitably want divorcing as a way through, but desires ofthe children are not considered. This is especially important in arranged divorces. Thechild is shared between parents like a good for certain profits in an arranged divorce,and judges, who undertake the divorce case, approve this agreement withoutinvestigating the situation in favor of the children. Work load of certain courts shouldnot be the rightful excuse for not investigating this research. Because end of familyunity has great impacts on a child. This directly affects the psychological structure,social life and education of the child. An importance has to be attached on thisjudgment, when giving such a verdict, which affects a child's benefits. Judge should notgive rise to damages for the child, should investigate the best ways in favor of the childby all means, and should give the verdict after these. Therefore, in the first chapter ofour study, effects of divorce in personality development and social lives of the childrenhave been examined, and findings from psychology and sociology sciences have beenpresented. Because, divorce not only affects a child in legal aspects, but also give rise tocertain psychological and sociological consequences in a child's life.In this thesis study these issues will be asserted: placing a child under whichparent's parental authority, after the divorce, how to arrange the relationship betweenthe child and the other part, which has no parental right, and how to assign his/hercontributions to the child's expenses; and the criterion to be considered by judges.Application examples from recent verdicts of Court of Appeals will be utilized indetermination of these criterions.Thesis subject is presented in 182nd and 183rd articles of the Civil Code. In the1st subsection of the 182nd article it is stated that in case of a divorce and separation thecourt arranges, when it's possible, parental rights and relationships (personal relation)with the child after listening the parents, the guardian, if the child is under guardianship,and after taking the opinions of the guardianship authority. And in the 2nd subsection ofthe article it is stated in the arrangement of personal relation of the peer, who has noparental right, with the child that especially health, education and morality benefits ofthe child are taken as essence, and the peer, who has no parental right, has to contributeto care and education expenses of the child in accordance to his/her economical power(participation maintenance); and in the 3rd subsection it is stated that in case of ademand the judge can adjudicate the amount of these expenses, which was previouslydecided to be paid in annuity manner, for the following years according to social andeconomical status of the peer. The judge has a wide judicial discretion in thesearrangements. The judge can give, in respect of his own mind, the parental right to anypeer by considering child's benefits, and also can arrange personal relations of the otherpeer with the child as to his own mind. It is not bounded with the demands of peers. Thetitle `judicial discretion authority of judge` in the related judgment articles testifies this.And 183rd article in the Civil Code change in arrangements or necessaryprecautions are presented, for the case of a change in present status. Judge can act by ademand or by his own will. But in application, it is settled for witness or peer statementswithout investigating their appropriateness to the child, and the verdicts are given byconsidering these matters only. This cannot sufficiently provide preservation of child'sbenefits. The child is put into an interjacent position by court decisions, and cursorilyarrangements give damage to the child, rather than benefit. In thesis this problem hadbeen handled, and as a solution investigation by experts, such as child psychologists,about the most beneficial arrangement had been asserted. The judge can decide the mostbeneficial arrangement for the child by evaluating these investigations independently. 128

TEZ ÖZETİTürk Medeni kanunu, sistemi içerisinde toplumun temeli ve özü olan “aile” ve “aile birliğinin korunmasına” özen gösterilmiş, bunun için müesseseler kurmuş ve mükellefiyetler yüklemiştir. Aile hukukunun çeşitli hükümlerinden doğan bu vecibeler, genel hatları ile bakım ve yardım mükellefiyetleri olmak üzere iki gurup halinde sistemleştirilmekte ve gerek doktrin ve gerekse tatbikatta “nafaka” terimi ile adlandırılmaktadır. Bu mükellefiyetlerin başında da ekonomik niteliği olan nafaka gelmektedir.Nafaka yükümlülüğü, bir şahsın kanunun tayin ettiği derecede yakınına, zarurette bulunduğu ve zaruretten kendi imkânları ile kurtulamadığı takdirde, yaşaması için lüzumlu yardımı temin etmesidir. Bu yardım yükümlülüğü genel hatları ile bakım ve yardım yükümlülüğü olmak üzere iki gurup halinde incelenebilir. Gerek doktrin ve gerekse uygulamada her iki yükümlülüğü de kapsar şekilde “nafaka” terimi ile ifade edilen bu yükümlülük alacaklı için aynı zamanda bir hak oluşturmaktadır. Bu hakkın yerine getirilmesi ise bazen uzun bir zamana ihtiyaç duyduğu nedenle dava konusu veya taraflar bu süreçten zarar görebilmektedirler. Bu riskin ortadan kaldırılması için “derhal infazı gereken geciktirilemez geçici tedbir”e ihtiyaç duyulur. Araştırmamızda ise bu tedbirlerden, boşanma, ayrılık davası veya evliliğin butlanı davarlında alınması gereken geçici önlemleri ve bu önlemler arasında yer alan tedbir nafakasını iki bölüm halinde incelemekteyiz.Türk Medeni Kanunu 169. maddesi “boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır” şeklindeki düzenlemesi ile boşanma veya ayrılık davası açıldığında, açılan davanın devamı süresince gerekli olan tüm geçici önlemleri her hangi bir sınırlama olmaksızın alma yetkisi ve mükellefiyetini hakime vermiştir. Bu önlemler başta eşlerin barınması, geçinmesi, malların yönetimi, çocukların bakımı ve korunmasına ilişkin geçici önlemler olmak üzere geniş kapsamlıdır. Yasa maddesinde kullanılan “özellikle” terimi ile yasada belirtilen tedbirlerin birer örnek olduğu vurgulanmak istenmiş ve alınacak önlemlerin belirlenmesi hakimin takdirine bırakılmıştır. Birinci bölümde bu önlemleri ve özellikle tedbir nafakasını işledikten sonra ikinci bölümde ise genel olarak tedbir nafakasının özelliklerini buna dair açılacak davalarda usul hükümlerini teorik ve uygulamaya yönelik olarak inceleyerek araştırmamızı tamamlamaktayız. SUMMARY OF THE THESISTo protect main basics of society, “family” and “prevention of family unity” special importance is given by establishing foundation, giving duties and obligations because of this, in Turkish Civil Code System. Responsibilities arised from Family Law are systematized two groups in general, care and assistance obligations. It’s classified “alimony” term either in doctrine or in practise. It takes part economic qualification of alimony at first in the thesis.The obligation of alimony means providing essential economic resources in order to live if someone in necessity and couldn’t provide by himself. This can be studied in two groups named care and assistance obligation. These obligations form a right for a creditor are called “alimony” consists both of obligations either in doctrine or in practise. To performe this right can be needed long time and probably may causes damages each part in some cases. To tolerate the risk needs “temporary measures which can be performed immadiately”. They are studied in two parts, necessity of temporary measures of in lawsuits of divorce, legal seperation or invalid marriage and alimony as a measure.169 th article of Turkish Civil Code gives authority and obligation judges by saying “the judge performes temporary measures automatically in order to prevent especially house necessity of partners, living, manage of properties, care and protect children when someone’s lawsuit application without any limitation”. These measures are counted on a large scale in house necessity of partners, living, manage of poperties, care and protect children etc. Counted measures in this article are not limited, they are only samples. It was given large authority to judges in order to make decisions to set measures. It takes part measures and especially alimony as a measure in the first chapter and caracteristics of alimony as a measure and procedure of lawsuits either in theory or in practise in the second chapter.

1.ÖZETBOŞANMAK Ç N BAŞVURAN KADINLARIN EVL L KTEK C NSELYAŞAMLARINI BOŞANMA NEDEN OLARAK GÖRME DURUMLARIBu çalışma, Kadınların Eşleriyle Olan Cinsel Yaşamlarını Boşanma Nedeni Olarak GörmeDurumlarını saptamak amacıyla yapılmıştır.Tanımlayıcı olarak gerçekleştirilen bu çalışmanın örneklemini, Ocak 2005 tarihinden itibarenSakarya Adliyesi I. ve II. Aile Mahkemesi'ne boşanmak için başvuran toplam 150 gönüllü kadınoluşturmuştur. Çalışma, adı geçen mahkemelere intikal eden dosyalardan boşanmak için başvurankadınların adresleri tespit edilerek anket yöntemiyle gerçekleştirilmiştir.Verilerin toplanmasında, olguların sosyo-demografik ve evlilik ilişkilerini saptamaya yönelik 28sorudan oluşan `Görüşme Formu' (Ek I), evliliklerindeki cinsel yaşantılarını ve cinsellikleriniboşanma nedeni olarak görme durumlarını belirlemeye yönelik 19 soruluk `Cinsel AnamnezFormu' (Ek II), evlilik ilişkilerini değerlendirmek amacıyla 15 maddelik `Evlilikte Uyum Ölçeği'(EUÖ) (Ek III), boşanma sürecinde ve sonrasındaki depresyon düzeylerini belirlemeye yönelik 21soruluk `Beck Depresyon Envanteri' (Ek IV) kullanılmıştır. Bu formlar, araştırmacı tarafındanuygun ortam sağlanarak ya da kadınların uygun gördüğü bir yerde birebir görüşme yöntemiyleuygulanmıştır.Bilgisayar ortamında gerçekleştirilen verilerin analizinde: Yüzdelik, Ki-Kare, ANOVA, T-Test,Pearson Correlation kullanılmıştır.Çalışmada kadınların yaş ortalamasının 32.36, %54.7'sinin eğitim durumlarının ortaoku/liseolduğu ve yarıdan fazlasının ( %54) çalıştığı saptanmıştır. Evliliklerinin 1-5 yıl sürdüğü (%45.4),evlilik ilişkilerini (%44) kötü/çok kötü olarak, , evliliklerindeki cinselliklerini ise genellikle (%56)kötü olarak değerlendirdikleri ve %56.7'sinin eşlerinden şiddet gördüğü belirlenmiştir. Olgularınkendi evliklerindeki cinselliklerini boşanma nedeni olarak görme oranının %15.3 olduğu, bunakarşın kendi dışındaki evliliklerde cinselliği boşanma nedeni olarak görme oranın %92. 7 olduğuortaya çıkmıştır.Ayrıca kadınların EUÖ'den aldıkları puanın olguların Evlilik Uyum Ölçeğine (EUÖ) verdiklericevaplara göre puanlarının 23.77 ile çok düşük ve Beck Depresyon Ölçeğine (BDÖ) verdiklericevaplara göre total puanlarının 40.02 ile çok yüksek olduğu saptanmıştır.Çalışmanın sonucunda; boşanmak için başvuran kadınların eşleriyle olan cinselliklerininçoğunlukla kötü olduğu ve bu durumun kayıtlara yansımamakla birlikte boşanmayı başlatanönemli faktörlerden biri olduğu saptanmıştır.Son olarak ise elde edilen sonuçlara yönelik konu ile ilgili gerekli önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler : Boşanma, Evlilik Memnuniyeti, Cinsellik 2. SUMMARYCONSIDERING THE SEXUAL LIFE AS A CAUSE OF DIVORCE BY WOMENThis study has been carried out in order to determine the role of couples? unsatisfactorysexual life in divorce.150 volunteer women going to law trial for divorve since January 2005, enrolled inthis descriptive study. Addresses of the women collected from the triall and each ofthe women answered a quastionnaire.To yield the data, each individual was given a questionnaire including ?interventionform?(app l) for sociodemografic status and marital problems, ?sexual historyform?(app ll) for sexual lives and problems leading to divorce, ?marital accomadationscale?(app lll) for evaluation the marital relations and ?Beck depression inventory?(app lV) for determining meanwhile deppresion status. These forms were given thewomen in suitable place or where the women desired and in a manner vis-a-vis.For interpretation the data, percetage, qi-square, ANOVA, T-test and Pearsoncorrelation tests were used .Mean age was 32,36 years, 54.7% of the women graduated highschool and 54% ofthem were working. Of the women 45.4 % lasted 1-5 years duration of marriage, 44%had bad/worse marital relations, 56% had dissatisfaction in sexual life and 56.7% facedviolence. But 15.3 % of the women accepted the sexual dissatisfaction as a cause ofdivorce for themselves and 92.7% of them seen the other couples divorced due to thesexual dissatisfaction.The women collected 23.77 points according to the marital accomadation scale, whichis very low. They also had 40.02 points in Beck depression inventory, which is veryhigh.1As a result most of the women going to law trial had a sexual dissatisfaction, even ifthey did not admit officially, and so the divorce started.Finally, all the women advised according to the results regarding the subject.Keywords: Divorce, Marital satisfaction, Sexuality2 122

GENEL BİLGİLERİsim ve Soyadı: Goncagül Keser AvcıAnabilm Dalı: Hukuk Tez Danışmanı: Doç. Dr. Serap HelvacıTez Türü ve Tarihi: Yüksek Lisans - Temmuz 2004Anahtar Kelimeler: Boşanma, Evlilik Birliğinin Temelinden SarsılmasıÖZETTÜRK HUKUKUNDA EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI NEDENİYLE BOŞANMA (TMK. md. 166, f. I-II)Türk hukukunda boşanma kanunda sayılan belli nedenlerin varlığı halinde ve hakim kararı ile mümkündür. Türk Medeni Kanunu'nun 162-165. maddeleri arasında özel boşanma nedenleri düzenlenmektedir. Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesinde ise genel boşanma nedeni olan evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma düzenlenmektedir. Ülkemizde son dönemlerde açılan boşanma davaları istatistiksel olarak incelendiğinde genel boşanma nedenine dayanılarak açılan davaların toplam boşanma davalarının %90'ından fazlasını teşkil ettiği görülmektedir. Genel boşanma nedeninin bu derece yoğun kullanılması karşısında özel boşanma nedenlerinin gerekliliği üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu çalışma ile boşanma nedenleri arasında önemli bir yeri olan evlilik birliğinin temelinden sarsılması boşanma nedeni, unsurları ve bu boşanma nedenin de kusurun davaya etkisi anlatılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Türk Boşanma Hukukunda yargılama usulüne de değinilerek, yeni bir gelişme olan aile mahkemeleri ile ilgili genel bir bilgi aktarılmaya çalışılmıştır. Ülkemiz açısından çok yeni olan bu özel mahkemelerin boşanma davaları üzerinde olumlu etkileri olacağına inanılmaktadır.GENERAL KNOWLEDGEName and Surname:Goncagül Keser AvcıField: Law Supervisor: Ass. Prof. Dr. Serap HelvacıDegree Awarded and Date: Master - July 2004Keywords: Divorce, incompatibilityABSTRACTDIVORCE ON THE GROUND OF INCOMPATIBILTY UNDER TURKISH LAW(Turkish Civil Code Article 166/I-II)Under Turkish law, divorce is possible by a court judgment based on one of the divorce grounds laid down by law. Turkish Civil Code has laid down, on the one hand, several specific grounds for divorce (Articles 162-165), and on the other hand, incompatibility as the general ground of divorce has been prescribed by Article 166 of Turkish Civil Code. When the divorce suits initiated in the last decade in our country are reviewed statistically, it would be observed that 90 % of total suits for divorce had been based on the general ground of divorce. Thus, the fact of benefiting frequently from the general ground of divorce necessitates a through examination of the specific grounds if they are necessary for divorce. In this research the concept of incompatibility as the general ground of divorce and the effect of fault playing an important role regarding the grounds for divorce have been examined. Further, information has been given on the recently established family courts taking into account the trial procedure relating to Turkish divorce law. It is generally believed that the specific family courts as a new development in Turkey would result positive effects on divorce suits.

Aile, “ toplumun en küçük birimi” olarak tanımlanmaktadır. Tarihsel süreçte kutsallığı ve kurumsallığı ile vazgeçilmez öneme sahip sosyal bir birim olduğu dünyada kabul görmüştür. Ailenin vazgeçilmezliği grup ve toplumun devamını sağlayan bir mekanizmaya sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Böyle bir durum toplumda ailenin alternatifi olmadığını göstermektedir. Her toplumda farklı yapılanmış olsa da amaçları ve fonksiyonları açısından bakıldığında çok farklı sonuçların ortaya çıkmaması dikkat çekmektedir. Aile hayatındaki beklenmedik sorunların çözümüne yönelik karşılıklı anlayışın zayıflığı ailenin fonksiyonlarını yerine getirmesini engellemektedir. Karşılaşılan zorluklar aşılamadığı için ailedeki çözülmeler boşanma sürecini etkinleştirmektedir. Boşananların ikinci evliliği yapmamaları veya yapamamaları nedeniyle tek ebeveynli aile yapısının ortaya çıkmasına, yaşam biçimine yeni aile biçimi olarak sosyolojik literatürde yerini almasına katkı sağlamıştır. Tek ebeveynli ailenin artışı birey ve toplumu olumsuz etkilediği için öncelikli olarak araştırma konusu seçilmiştir. Bu çalışmada Kazakistan’ın Taras şehrinde boşanma sonucu ortaya çıkan tek ebeveynli aileye boşanmış kadınların bakışı ele alınarak incelemesi yapılmıştır. Bu araştırma sonucu elde edilen yaklaşık sonuçlar ise, boşanmaların %46,80 mahkeme kararı, %41,20’si evli çiftlerin kendi aralarında anlaşarak ayrılma, %12,00 ise terk etme ile sonuçlanmıştır. Boşanan kadınların yaklaşık % 45’i nafaka almadıkları ya da alamadıkları tespit edilmiştir. Boşanan kadınların ise %98 çocuklarını babalarına göstermedikleri tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Kazakistan-Taras’da tek ebeveynli aile yapısı artış eğilimi göstermektedir. Gelecekte ise çok ciddi sosyolojik aile dramları, aile yapısında ciddi değişmelere ve sosyolojik olarak toplumsal yeni katmanların oluşmasına uzun vade de neden olabileceği ifade edilmiştir. Family is defined the "smallest unit of the society". During the history, family is always considered a scared and institutional social structure in all over the world. Family has the function of the continuation of the groups and society and it is viewed as an indispensable part of the social life. Because of that, there is no alternative structure or institution of family unit. Even tough family has different function and structure in every society, the basic roles and aims are not very much differed from one society to others. In family life, unaccepted problems may arise and the couples may have different views to approach them. When the problems are not solved and not reached a consensus, divorce may become an alternative solution. When the problems are not worked out effectively and solved then divorce may occur. After the divorce, some parents may chose to have a second marriage or some prefer to stay single. This new trend and life style become a new phenomenon in sociology literature and it is called "single parent families". The increasing number of single parent families are constituted a risk for social life; thus, the propose of this study is to investigate this phenomena in depth. In this study, divorced and single parent women, who are living in the city of Taras, in Kazakhstan, their views, are investigated in connection with their divorce, divorce process and single parenthood. The results revealed that, 46.80 % divorced in court process, 41.20 % married could has reached an agreement between them and divorced, 12 % left the home and finished the marriage. It is found that 45 % of divorced women did not or could not receive alimony or any financial support. Among them, 98 % of divorced women did not show their children to see their fathers. The result of this research shows that, single parent family structure is increasing in Talas, Kazakhstan. It seems that, in the long run, this may lead to some new social changes and new way of life. This can also cause a new social strata and new type of social problems.

88

ÖZET Çalışmamızın giriş bölümünde iddetin lügat ve terim anlamlarım açıklayıp tarihteki uygulamalarından örnekler sunduk. Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam öncesi Araplardaki iddetin uygulamasını belirttik. Daha sonra tarihte uygulanan boşanma şekilleri hakkında kısa bir bilgi verip İslam hukukunda ve medeni hukukta evliliğin sona ermesi konusu çerçevesinde boşanmayı genel hatlarıyla ve iddetle ilgili bağlantıları göz önünde tutarak açıkladık. Boşanmanın sonuçlarını da genel olarak verdik. Birinci bölümde İslam hukukunda iddetin dayandığı delileri, iddetle ilgili özel durumları, tarihin uzun bir döneminde yürürlükte olan kölelikle ilgili hükümleri ve iddetin hikmetlerini de birinci bölümün İslam hukukunda iddet kısmında inceledik. Bundan sonra da birinci bölümün son kısmında medeni hukuktaki iddetle ilgili maddeleri inceleyip bir başka `bekleme` şekli olan ve günümüz hukuk sistemlerinin benimsediği `kazâî bekleme` yi açıkladık. ikinci bölümde iddetin taraflara ve topluma yüklediği birtakım sorumluluklar ve kazandırdığı haklar çerçevesinde iddetten doğan hak ve sorumlulukları inceledik. Bu süre içinde evliliğin haram oluşu, kadının mesken hakkının bulunması, nafakasının temini, nafakayı düşürücü durumlar, nesep, miras ve yas tutma İslam hukukunda iddetle ilgili hükümleri oluşturmaktadır. İkinci bölümün son kısmında ise medeni hukukta iddetin yeni bir evliliğe etkisi, nesep, miras ve nafaka konulan açıklanmıştır. Bu çalışmanın kaynaklarını, boşanma ve iddetle ilgili ayetlerin daha açık hale gelmesi için başvurulan tefsirler, tartışma konusu olan birtakım hadisler için yararlanılan şerhler, klasik fıkıh literatürümüzün bu konulara tahsis edilmiş `kitab` ve `bâb`ları, günümüzde İslam hukukuyla ilgili yapılmış çalışmaların `ahvâl-i şahsiyye` kitapları, fıkıh usûlü eserleri, medeni hukukun bir bölümünü oluşturan `aile hukuku` kitapları, hayız, doğum vb. konuları günümüz tıbbî verileri çerçevesinde açıklayan tıp kitapları, ansiklopediler ve tezler oluşturmaktadır. SUMMARY THE CONCEPT OF IDDET (THE WAITING PERIOD) IN ISLAMIC LAW AND THE CIVIL LAW In this treatise, we tried to give information about kinds of divorce put into practise throughout history and explain divorce, in the frame of legally ending of the marriage in the Islamic and civil law, generally, keeping in mind the connections related to it. We also tried to show the results of divorce. In the first chapter we dealt with the literal and terminological meanings of iddet (the waiting period of a woman) and presented some examples of the divorce practised in the past, and after explained the status of iddet in the Judaism, Christianity and Arabs before Islam we dealt with basis of it in Islamic law and its kinds. We also dealt with special occasions in regard with iddet, the regulations about slavery practised for a long period in the history and some wisdoms of iddet in the first chapter. In the last part of the first chapter we studied the articles related to iddet and explained the juridical waiting period the civil law in the present determines. In the second chapter we examined the responsibilites and rights results form iddet in the frame of responsibilities with which iddet burdens community and litigants. Prohibition of marriage in this period, woman's right of residence and allowance, the conditions invalidate the allowance, lineage, inheritance and mourning -all of these constitute the regulations of the Islamic law. In the last part of the second chapter we used as refrences the interpretation of the verses about divorce and iddet and explanation of some hadiths made the subject of discussion, books related to this matter in the terminology of classical Islamic law and the books of civil status in the modern studies in Islamic law, works of methodology of Islamic law, the books of family law that constitute a part of civil law, menstruation and birth and some medical books, encyclopedias and thesis. IX 100

URL: http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/557

147

Cinsel işlev bozuklukları hem erkeklerde, hem de kadınlarda sık olarak görülebilen bir durumdur. İyi giden bir evlilik birliğinin teşekkülünde uyumlu bir cinsel birlikteliğin varlığı önemli bir yer tutmaktadır. 15u uyumun bozulduğu durumlarda eşler evlilik birlikteliklerinin daha fazla devam edemeyeceğini belirterek boşanmak amacı ile mahkemelere başvuruda bulunabilmektedirler. Adli tıp uzmanları bir çok konuda olduğu gibi cinsel işlev bozuklukları konusunda da mahkemelere tıbbi bilirkişi olarak bilgi sunmaktadırlar. Ancak gözlemlerimiz mahkemelerin cinsel işlev bozuklukları ile ilgili olarak adli tıp uzmanlarına daha ziyade erkekler ile ilgili başvurularda bulundukları yönündedir. Kadın cinsel işlev bozuklukları erkek cinsel işlev bozuklukları gibi kompleks bir yapıya sahiptir. Üstelik genel inanışın aksine kadın cinsel işlev bozukluklarına erkek cinsel işlev bozukluklarından daha sık rastlanmaktadır. Ülkemizde bu konuda fazla sayıda çalışmanın yapılmış olmamasının sebebi belki de Türk aile hayatının bu tür konularda dışa kapalı bir yapıda olmasıdır. 15u çalışmanın amacı kadın cinsel işlev bozuklukları ile ilgili genel bilgiler sunarak konunun adli tıbbi ve hukuki yönlerini irdelemektir. Dileğimiz bu konuda çalışmalar yapan kişilerin sayılarının artmasıdır.Anahtar Kelimeler: Cinsel İşlev Bozukluğu, kadın, adli tıp. boşanma

Bu çalışma boşanma sonrası çalışan kadının konumu ve rollerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Tezin ilk bölümünde, aile içi rol ve ilişkiler, cinsiyet rolleri, aile konusunda kuramsal yaklaşımlar, aile türlerine göre aile içinde kadının konumu ve boşanma konusundaki tutumları, ikinci bölümde evlilik ve boşanma olgusu, boşanma nedenleri, üçüncü bölümde boşanmanın kadın açısından sonuçları ve çalışma yaşamı içinde kadının konumu, araştırmanın metodolojisi, araştırmanın amacı, hipotezler, araştırma evreni ve araştırma teknikleri ele alınmıştır. Kuramsal çerçeve ve hipotezler doğrultusunda 120 boşanmış kadınla yapılan derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler x2 tekniği ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın dördüncü bölümünde, demografik veriler, altıncı bölümde boşanmanın çalışma yaşamı üzerine etkileri ve son bölümde boşanma boşanma sonrasında aile yapısı ve sosyal ilişkilere ait veriler değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuç bölümü, çalışmanın bütünsel olarak bir değerlendirilmesini ve önerileri kapsamaktadır., This research aims to define statue and roles of the working women after divorce. In the first chapter roles and relations in the family, roles of the sex, theoretical approach about the family, statue in the family according to the family types and attitude about divorce of the working woman are discussed. In the second chapter the event of marriage and divorce, and reason of the divorce; results of the divorce and statue in the working life of the women; besides methodology and aim of the research, hypothesises, searching square and searching techniques are discussed in the third chapter. Considering theoretical framework and hypothesises, interviewed with 120 divorced women and provided data were analysed with chi-square test. The population data are analysed in the forth chapter, the data connected with relations in the family are analysed are analysed in the fifth chapter, the data connected with effects of divorce on the working life are analysed in the sixth chapter and, the data connected with the structure of the family and social relations after divorce are analysed in the last chapter. The consequence of the research covers a general evaluation and proposals.

75

164

ÖZET Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Ana Bilim Dalında 1994 yılında yapıldı. Boşanma ile sonlanatı evliliklerde aile içi saldırganlığın sıklığını, çeşidini, şiddetini, kime yöneldiğini saptamak ve bazı demografik verilerle ilişkisini değerlendirmek amaçlandı. Veriler 1993 yılında Konya Merkez Sulh Hukuk Mahkemelerinde boşanma ile sonlanan dava kararları esas alınarak derlendi. Boşanma ile sonlanan 526 evliliğin %37.07'(l95)sinde saldırganlık tesbit edildi. Bunların %26.42'( 1 39)sinde kadına, %26.42'(36)sinin erkeğe yöneldiği, %3.80'(20)inde ise eşlerin karşılıklı olarak birbirlerine saldırdıkları saptandı. Saldırganlığa hedef olma saldırganlığın çeşidine bağlı bulundu(p0.05), evlilik süresine(p>0.05). yerleşim yerme(p>0.ö5), çocuk sayısına(p>0.05), evlilik sayısına(p>0.05) bağlı bulunmadı. 76 85

54

Alimony is a partly continuation of the obligation of mutual aid and solidarity between the spouses during marriage, after the marriage. Social and moral considerations are the basis of this obligation. In order to be able to claim alimony, it is necessary to fall into poverty due to divorce and not be more fault than the other party. The fault of the other party is not sought. If these conditions are found, alimony may be demanded indefinitely in proportion to the financial power of the other party. Thus, spouses who have been married for a short period of time are becoming lifelong livelihoods. The dispute between divorced spouses is lifelong.The reasons for divorce in our law include contractual divorce and de facto separation. However, the divorce system was mainly based on the fault principle and the special reasons enumerated in the Law. As an extension of this situation, the party who wants alimony should not be more fault than the other party. As a result, during the divorce and after the divorce, the spouses follow each other and seek each other’s fault. Moreover, even spouses who have been married for a very short period of time may request alimony indefinitely. In the study, the important problems related to alimony, especially those issues were discussed in the light of comparative law, Yoksulluk nafakası, evlilik esnasında eşler arasında geçerli olan birbirine yardım ve dayanışma yükümlülüğünün evlilik sonrasında da kısmen devam etmesi niteliğindedir. Sosyal ve ahlaki düşünceler bu yükümlülüğe dayanak oluşturmaktadır. Yoksulluk nafakası talep edilebilmesi için boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olmak, karşı taraftan daha fazla kusurlu olmamak gerekir. Karşı tarafın kusuru aranmaz. Bu şartların bulunması halinde karşı tarafın mali gücüyle orantılı olarak, süresiz şekilde yoksulluk nafakası talep edilebilir. Hukukumuzda boşanma sebepleri arasında anlaşmalı boşanmaya ve fiili ayrılığa yer verilmiştir. Bununla birlikte boşanma sistemi esas itibariyle kusur esasına ve Kanunda sayılan özel sebeplere dayandırılmıştır. Bu durumun bir uzantısı olarak, yoksulluk nafakası isteyen tarafın karşı taraftan daha fazla kusurlu olmaması gerekir. Bunun sonucu olarak boşanma sürecinde ve boşanma sonrasında eşler birbirini takip etmekte ve birbirinin kusurunu aramaktadır. Ayrıca, çok kısa süre evli kalmış eşler bile süresiz olarak nafaka talebinde bulunabilmektedir. Böylece kısa süre evli kalmış eşler birbirinin hayat boyu geçim kaynağı haline gelmektedir. Boşanmış eşler arasındaki ihtilaf da hayat boyu sürmektedir. Çalışmada bu hususlar başta olmak üzere yoksulluk nafakasına dair önemli görülen sorunlar mukayeseli hukuk ışığında ele alınmıştır.