Search

Onderzoekers van Alterra hebben een eerste rekeninstrument ontwikkeld waarmee waterbeheerders gevoel kunnen krijgen voor de verdeling van zoet water over Laag-Nederland. ‘Het is de vraag of we alles uit de bestaande infrastructuur hebben gehaald om in tijden van schaarste overal voldoende zoet water te krijgen.’

Dit onderzoek toont hoe de landbouw zich kan ontwikkelen bij een veranderende beschikbaarheid aan zoet water. Het onderzoek is opgebouwd langs de volgende lijnen: - een beschrijving van de huidige situatie in de landbouw en de samenhangende zoetwatervoorziening; - een beschrijving van een referentiescenario voor de landbouw en de watervraag voor 2025 zonder klimaatverandering en adaptatie inclusief de resultaten van modelberekeningen en een afsluitend essay; - een kwalitatieve analyse van landbouw- en klimaatscenario's voor 2050; - adaptief vermogen en innovaties in de landbouw en de consequenties daarvan voor de watervraag (scenarioanalyse en essaybenadering).

The latest climate impact assessments show that climate change will cause an increasing mismatch between demand and supply of fresh water in many densely populated deltas around the world. Recent studies for the Netherlands show that the current water supply strategy is not climate proof in the long-run. Therefore, a future ‘climate proof’ fresh water supply is national priority on the Dutch water policy agenda

In opdracht van het onderzoeksprogramma Kas als Energiebron is onderzoek uitgevoerd naar mogelijkheden om het energieverbruik voor het droogstoken van Phalaenopsis te verminderen door de planten na het bovendoor watergeven droog te blazen of door de planten te dompelen zodat de planten helemaal niet meer nat worden. Om druppels van de bladeren te blazen is een sterke luchtstroom nodig. Bij de bovenste bladeren gaf het blazen goede resultaten, maar bij de onderste bladeren werden druppels of plasjes water onvoldoende weggeblazen. Bovendien was de benodigde blaaskracht zo hoog, dat bij jonge planten stukjes bark uit de pot werden geblazen. Na het droogblazen waren de planten wel sneller droog dan zonder droogblazen. Het dompelen gaf goede resultaten.

Samenvatting In opdracht van de provincie Zuid-Holland is als quick scan de watervraag voan de glastuinbouw in het gebied Midden West-Nederland berekend. Dit is gedaan aan de hand van de areaalgegevens van de landbouwtelling 2009. Het gebied is onderverdeeld in 12 subgebieden die qua structuur, aard van de bedrijven of als geografische eenheid logischerwijze bij elkaar horen. Van deze gebieden is een karakterisering gegeven van de type bedrijven en teelten die daar plaatsvinden. De verschillen in watervraag tussen gewassen is groot , bovendien is er een groot aantal parameters van belang. Om overzicht te krijgen zijn de gewassen ingedeeld in waterverbruiksklassen, die qua teeltwijze, watervraag en met name zoutgevoeligheid bij elkaar horen. Voor de watervraag is in ieder geval van belang onderscheid te maken tussen substraatteelt en grondgebonden teelt. Aangezien de CBS cijfers hierover geen informatie geven is per teelt of teeltcategorie van de CBS data op basis van expert judgement aangemerkt of het substraat- of grondgebonden teelt betreft. Uiteindelijk zijn de waterverbruiksklassen nog weer samengenomen in vier groepen: substraatteelt groenten, substraatteelt bloemen, grondgebonden bloemen en grondgebonden groenten. Uit elke groep is één vertegenwoordiger genomen, waarvoor berekeningen zijn uitgevoerd van de waterbehoefte met het model WATERSTROMEN. De berekeningen zijn gedaan met drie weerjaren: 1967 als een normaal jaar, en twee extreem droge jaren 1976 en 2003, voor drie klimaat scenario’s: de werkelijke situatie (huidig klimaat), het W scenario (warm en nat klimaat) en het W+ scenario (warm en droog). De datasets waren gedeeltelijk afkomstig van de meetstations van het KNMI (Scheveningen, Hoofddorp, De Bilt) en van WUR-glastuinbouw (Naaldwijk). Om de afhankelijkheid van de kwaliteit van het gietwater ook in beeld te brengen zijn alle modelruns gedaan met twee varianten, namelijk met aanvullend water via omgekeerde osmose en suppletie via oppervlaktwater. Er zijn kenmerkende verschillen tussen de regio’s. Afgezien van de verschillen in totale oppervlakte glas komen bepaalde teelten of teeltwijzen in sommige regios sterker voor dan anderen. Ook het verschil in gemiddelde bedrijfoppervlakte is evident. Op deze manier is elke gebied enigszins te karakteriseren. De resultaten geven aan dat in het huidige klimaat, met een weersitiuatie als in 1967, de glastuinbouw nagenoeg volledig zelfvoorzienend is, met uitzondering van de grondgebonden teelten, waar voor een deel (de groenteteelt) bewust oppervlaktewater wordt gebruikt. In extreem droge jaren zoals in 1976 en 2003 neemt de afhankelijkheid van externe bronnen echter sterk toe. Uit hemelwater is dan niet meer dan 65 a 70% dekking mogelijk. De invloed van de klimaatscenarios is veel kleiner dan het efffect van droge of natte jaren. Door de verschillen in (geschat) stralingsniveau is er soms minder water vraag (W) soms iets meer (W+) , maar vooral de verschillen in neerslag werken uit in verschillen in dekkingsgraad. In het W scenario is de situatie soms iets gunstiger dan het huidig scenario, gemiddeld is de uitkomst van dit scenario dat de glastuinbouw iets minder afhankelijk is van aanvullend water dan in het huidig klimaat. In het W+ scenario is er ook voor een normaal jaar onvoldoende dekking (92 – 94%) maar in de extreem droge jaren neemt het af tot

In de Zuidwestelijke Delta is zoetwater voor de landbouw schaars. Het grond- en oppervlaktewater in de polders is ongeschikt omdat het overwegend brak tot zout is. De zoetwatervoorraad in de kreekruggen is niet voldoende om in tijden van droogte aan de watervraag vanuit de landbouw te kunnen voldoen. Hierdoor is de kans op gewasschade aanzienlijk tijdens langdurige periodes van droogte. De dikte van de zoetwaterbel in en onder de kreekrug wordt gehanteerd als uitgangspunt in een mogelijke oplossing voor zoetwatervoorziening. Omdat de slecht doorlatende kleilaag onder de kreekrug zich op meer dan 60m beneden maaiveld bevindt, zal de groei van de zoetwaterbel als gevolg van een ingreep als ‘De KREEK teRUG’ niet door geologische barrières worden afgeremd

Samenvatting In opdracht van de provincie Zuid-Holland is als quick scan de watervraag voan de glastuinbouw in het gebied Midden West-Nederland berekend. Dit is gedaan aan de hand van de areaalgegevens van de landbouwtelling 2009. Het gebied is onderverdeeld in 12 subgebieden die qua structuur, aard van de bedrijven of als geografische eenheid logischerwijze bij elkaar horen. Van deze gebieden is een karakterisering gegeven van de type bedrijven en teelten die daar plaatsvinden. De verschillen in watervraag tussen gewassen is groot , bovendien is er een groot aantal parameters van belang. Om overzicht te krijgen zijn de gewassen ingedeeld in waterverbruiksklassen, die qua teeltwijze, watervraag en met name zoutgevoeligheid bij elkaar horen. Voor de watervraag is in ieder geval van belang onderscheid te maken tussen substraatteelt en grondgebonden teelt. Aangezien de CBS cijfers hierover geen informatie geven is per teelt of teeltcategorie van de CBS data op basis van expert judgement aangemerkt of het substraat- of grondgebonden teelt betreft. Uiteindelijk zijn de waterverbruiksklassen nog weer samengenomen in vier groepen: substraatteelt groenten, substraatteelt bloemen, grondgebonden bloemen en grondgebonden groenten. Uit elke groep is één vertegenwoordiger genomen, waarvoor berekeningen zijn uitgevoerd van de waterbehoefte met het model WATERSTROMEN. De berekeningen zijn gedaan met drie weerjaren: 1967 als een normaal jaar, en twee extreem droge jaren 1976 en 2003, voor drie klimaat scenario’s: de werkelijke situatie (huidig klimaat), het W scenario (warm en nat klimaat) en het W+ scenario (warm en droog). De datasets waren gedeeltelijk afkomstig van de meetstations van het KNMI (Scheveningen, Hoofddorp, De Bilt) en van WUR-glastuinbouw (Naaldwijk). Om de afhankelijkheid van de kwaliteit van het gietwater ook in beeld te brengen zijn alle modelruns gedaan met twee varianten, namelijk met aanvullend water via omgekeerde osmose en suppletie via oppervlaktwater. Er zijn kenmerkende verschillen tussen de regio’s. Afgezien van de verschillen in totale oppervlakte glas komen bepaalde teelten of teeltwijzen in sommige regios sterker voor dan anderen. Ook het verschil in gemiddelde bedrijfoppervlakte is evident. Op deze manier is elke gebied enigszins te karakteriseren. De resultaten geven aan dat in het huidige klimaat, met een weersitiuatie als in 1967, de glastuinbouw nagenoeg volledig zelfvoorzienend is, met uitzondering van de grondgebonden teelten, waar voor een deel (de groenteteelt) bewust oppervlaktewater wordt gebruikt. In extreem droge jaren zoals in 1976 en 2003 neemt de afhankelijkheid van externe bronnen echter sterk toe. Uit hemelwater is dan niet meer dan 65 a 70% dekking mogelijk. De invloed van de klimaatscenarios is veel kleiner dan het efffect van droge of natte jaren. Door de verschillen in (geschat) stralingsniveau is er soms minder water vraag (W) soms iets meer (W+) , maar vooral de verschillen in neerslag werken uit in verschillen in dekkingsgraad. In het W scenario is de situatie soms iets gunstiger dan het huidig scenario, gemiddeld is de uitkomst van dit scenario dat de glastuinbouw iets minder afhankelijk is van aanvullend water dan in het huidig klimaat. In het W+ scenario is er ook voor een normaal jaar onvoldoende dekking (92 – 94%) maar in de extreem droge jaren neemt het af tot

Dit onderzoek toont hoe de landbouw zich kan ontwikkelen bij een veranderende beschikbaarheid aan zoet water. Het onderzoek is opgebouwd langs de volgende lijnen: - een beschrijving van de huidige situatie in de landbouw en de samenhangende zoetwatervoorziening; - een beschrijving van een referentiescenario voor de landbouw en de watervraag voor 2025 zonder klimaatverandering en adaptatie inclusief de resultaten van modelberekeningen en een afsluitend essay; - een kwalitatieve analyse van landbouw- en klimaatscenario's voor 2050; - adaptief vermogen en innovaties in de landbouw en de consequenties daarvan voor de watervraag (scenarioanalyse en essaybenadering).

To meet the food demand of a growing global population, agricultural production will have to more than double in this century. Agricultural land expansion combined with yield increases will therefore be required. This thesis investigates whether enough water resources will be available to sustain the future food production. Using a global scale hydrology and crop growth model, the combined effect of climate change and socio economic changes on water scarcity and food production were quantified. The first thing to explore was where water for agriculture is currently extracted. Reservoirs behind large dams are found to be very important for agriculture and contribute around 18% of the total irrigation water today. It is shown however that with current reservoir capacities and irrigation efficiencies, not enough water can be supplied to sustain an increased food production. Irrigation water shortage can lead to a loss of 20% of the irrigated crop production globally, but with important regional differences. Regions particularly at risk include basins in Southern Africa and South Asia, where production losses on irrigated cropland can become over 50%. This means that unless major investments are made towards improving irrigation efficiency and increasing storage capacity, water shortage will put a serious constraint on future food production.

Er is geëxperimenteerd met een waterverbruik van 12 en 25 liter spoelwater per koe per dag. In beide gevallen werd 10 keer per dag gespoeld gedurende enkele seconden.

Heeft de verwachte klimaatverandering invloed op de frequentie en omvang van laagwater in de zomer in de Maas. Modelstudies op grond van klimaatscenario's en analyse van historische data m.b.t. neerslag en waterafvoer tonen aan dat er, met de huidige behoefte aan Maaswater, een grote kans is dat aanzienlijke economische schade ontstaat als gevolg van langdurig lage afvoeren (zelfs zonder klimaatverandering)

In this knowledge compendium a series of contributions illustrates how Wageningen UR cooperates with African organizations in finding innovations to combat water scarcity and to deliver the scientific knowledge necessary for future actions. In most of these activities, the integration of the formal knowledge of WUR with the tacit knowledge of the local stakeholders plays an important role. The Dutch Ministery of Economic Affairs, Agriculture and Innovation (EL&I) has stimulated the preparation of this compendium to disseminate the knowledge on these innovations among stakeholders throughout the African continent. This knowledge compendium presents a selection of recently finished research projects or on-going projects on water challenges in African food security. They are clustered under four themes: (1) challenges; (2) advances in research; (3) adaptation and implementation; (4) knowledge transfer. The contributions aim to stimulate further research and cooperation as a basis for the development of further management measures.

In a past of abundance, we had clean water to meet our demands for showers, pools, farms and rivers. Our laws and customs did not need to regulate or ration demand. Over time, our demand has grown, and scarcity has replaced abundance. We don't have as much clean water as we want. We can respond to the end of abundance with old ideas or adopt new tools specifically designed to address water scarcity. In this book, the author describes the impact of scarcity on our many water uses, how the institutions of abundance fail in scarcity, and how economic ideas and tools can help us direct water to its highest and best use.

De studie ‘Groene Ruggengraat’ maakt onderdeel uit van het Kennis voor Klimaat onderzoeksthema ‘Zoetwatervoorziening’. De casestudie richt zich op de lange termijn opgaven voor een klimaatbestendige zoetwatervoorziening in en rondom de Groene Ruggengraat, mede in relatie met andere opgaven die er liggen voor natuur en landbouw. Het project bestaat uit 3 case studies: Haarlemmermeerpolder, Schieland en de driehoek ‘Gouwe Wiericke/Zegveld/Boskoop. Doel van de workshop was: - kennis maken met de verschillende deelonderzoeken binnen Kennis voor Klimaat; - kennis maken met de verschillende beleidslijnen (o.a. Regionaal beleid en Deltaprogramma); - met elkaar verkennen hoe Kennis uit KvK bij kan dragen bij het in beeld brengen van de opgaven bij het realiseren van de Groene Ruggengraat en welke kennisvragen en kennisproducten daarbij horen.

Het klimaat verandert en dat heeft de nodige consequenties voor de zoetwatervoorziening en de verwerking van neerslagpieken. Inmiddels wordt al volop gewerkt aan plannen om Nederland klimaatbestendiger te maken, onder meer in het Deltaprogramma. In deze fase worden strategische keuzen rond lange termijn veiligheid en zoetwatervoorziening voorbereid. In dat kader past ook het verkennende onderzoek naar de watervoorziening in de Gronings-Drentse Veenkoloniën. Met een hydrologisch model is nagegaan of water vasthouden in regionale retentiegebieden een realistisch alternatief kan bieden voor het verminderen of zo mogelijk volledig stoppen van wateraanvoer vanuit het IJsselmeer.

Deze knelpuntenanalyse is een eerste stap in een verkenning van de zoetwaterproblematiek. Doel van de landelijke knelpuntenanalyse is om vast te stellen waar de toekomstige watervraag groter is dan de waterbeschikbaarheid, hetzij qua hoeveelheid, hetzij qua kwaliteit. Daartoe is de watervraag van diverse gebruikers in beeld gebracht, evenals de waterbeschikbaarheid, nu en in de toekomst. Voor het verkennen van de toekomst is gebruik gemaakt van deltascenario's.

This report provides an assessment of the consequences of changing water availability for production of drinking water, the manufacturing industry and power production in Europe, due to climate change and socio-economic developments. The report is based up on projections of demographic and socio-economic trends and climate change impacts, according to the SRES A2 and B1 scenario’s also used by IPCC

TNO heeft samen met Wageningen UR Glastuinbouw een inventarisatie uitgevoerd naar geschikte zuiveringstechnieken om de waterstroom op tuinbouwbedrijven gesloten te krijgen. Uit de haalbaarheidstudie komen twee veelbelovende technieken naar voren die op vrij korte termijn inzetbaar zijn: omgekeerde osmose en membraandestillatie.

Waarom is het zo moeilijk de stedelijke bevolking in ontwikkelingslanden van leidingwater te voorzien op een manier die financieel-economisch duurzaam is? Financieel-economische duurzaamheid betekent dat de consumenten een prijs voor leidingwater betalen die alle kosten van deze service dekken. Het gebrek aan een regelmatige stroom van bijdragen wanneer de huidige consumenten niet voorzien in de volledige kosten van de waterleidingsvoorziening, kan ertoe leiden dat investeringen achterwege blijven. Mogelijke gevolgen zijn dat afvalwater direct in het oppervlaktewater terechtkomt, dat te veel grondwater wordt gebruikt en dat verzilting en watervervuiling optreden. Kennis over de markten voor drinkwater in ontwikkelingslanden ontbreekt grotendeels. Er is wel wetenschappelijke literatuur, maar die betreft voornamelijk de watermarkt in de ontwikkelde wereld. Het gevolg is dat veel van de resultaten voor ontwikkelde landen gebruikt worden om beleid te ontwikkelen in ontwikkelingslanden. Maar het kopiëren van modellen en normen van ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden kan leiden tot inadequaat beleid, wanneer de situatie daar erg verschillend is. Een opvallend kenmerk van de watermarkt in ontwikkelingslanden is dat deze minder homogeen is dan in ontwikkelde landen. Leidingwater is vaak maar één van de verschillende waterbronnen die de bevolking ter beschikking staan. De verschillen in kwaliteit, beschikbaarheid en kosten van de waterbronnen maken dat voor verschillende doeleinden verschillende bronnen worden gebruikt.

In this knowledge compendium a series of contributions illustrates how Wageningen UR cooperates with African organizations in finding innovations to combat water scarcity and to deliver the scientific knowledge necessary for future actions. In most of these activities, the integration of the formal knowledge of WUR with the tacit knowledge of the local stakeholders plays an important role. The Dutch Ministery of Economic Affairs, Agriculture and Innovation (EL&I) has stimulated the preparation of this compendium to disseminate the knowledge on these innovations among stakeholders throughout the African continent. This knowledge compendium presents a selection of recently finished research projects or on-going projects on water challenges in African food security. They are clustered under four themes: (1) challenges; (2) advances in research; (3) adaptation and implementation; (4) knowledge transfer. The contributions aim to stimulate further research and cooperation as a basis for the development of further management measures.

De lysimeters van PWN in de duinen van Castricum hebben vorige eeuw grote bekendheid gekregen. De wetenschappelijke vraagstelling van de invloed van begroeiing op de aanvulling van het onderliggende grondwater stond in het centrum van de hydrologische belangstelling. Vooral in de periode 1941 - 1972 was niets teveel om zoveel mogelijk gegevens te verzamelen. Piet van der Hoeven heeft in de jaren negentig zich beijverd de archieven voor een ieder beschikbaar te krijgen. Middels deze serie rapporten doet hij verslag van zijn resultaten. In dit 5e rapport wordt de waarnemingspraktijk met een neutronensonde in 4 lysimeters vochtprofielen beschreven.

This report provides an assessment of the consequences of changing water availability for production of drinking water, the manufacturing industry and power production in Europe, due to climate change and socio-economic developments. The report is based up on projections of demographic and socio-economic trends and climate change impacts, according to the SRES A2 and B1 scenario’s also used by IPCC

Met lit. opg.

De lysimeters van PWN in de duinen van Castricum hebben in de vorige eeuw grote bekendheid gekregen. De wetenschappelijke vraagstelling van de invloed van begroeiing op de aanvulling van het onderliggende grondwater stond in het centrum van de hydrologische belangstelling. Vooral in de periode 1941 - 1972 was niets teveel om zoveel mogelijk gegevens te verzamelen. Piet van der Hoeven heeft in de jaren negentig zich beijverd de archieven voor een ieder beschikbaar te krijgen. Middels deze serie rapporten doet hij verslag van zijn resultaten. Nadat de invoer van de belangrijkste gegevens aan kant was en daar tevens de jacht op fouten eroverheen gegaan was, was duidelijk dat de bestanden daarmee nog geenszins volledig homogeen behoefden te zijn. Het verwijderen van die inhomogeniteiten is het onderwerp van dit rapport.

In a past of abundance, we had clean water to meet our demands for showers, pools, farms and rivers. Our laws and customs did not need to regulate or ration demand. Over time, our demand has grown, and scarcity has replaced abundance. We don't have as much clean water as we want. We can respond to the end of abundance with old ideas or adopt new tools specifically designed to address water scarcity. In this book, the author describes the impact of scarcity on our many water uses, how the institutions of abundance fail in scarcity, and how economic ideas and tools can help us direct water to its highest and best use.

Phalaeonopsisplanten krijgen in de teelt bovendoor water. Daarna worden de planten en de kas drooggestookt om ziekten te voorkomen. Hier valt energie te besparen. Onderzoeker Arca Kromwijk bekeek twee alternatieven: het dompelen van de planten zodat het gewas droog blijft en het droogblazen van het gewas na het bovendoor water geven.

The report provides information based on which the Royal Netherlands Embassy in Cairo can detail its strategy for broadening the cooperation between Egypt and the Netherlands in the area of water management and agriculture. The mounting problems in the field of water resources management combined with the ambitious plans of the Egyptian government to develop the agricultural sector offer a wide variety of opportunities for the Dutch private sector and research institutes. However, seizing the opportunities will require strategic and careful planning of using the programmes and facilities available to promote Dutch–Egyptian cooperation. Strategic decisions on where to focus on and how to make optimal use of the programmes and facilities available have are still to be made by the embassy.

TNO heeft samen met Wageningen UR Glastuinbouw een inventarisatie uitgevoerd naar geschikte zuiveringstechnieken om de waterstroom op tuinbouwbedrijven gesloten te krijgen. Uit de haalbaarheidstudie komen twee veelbelovende technieken naar voren die op vrij korte termijn inzetbaar zijn: omgekeerde osmose en membraandestillatie.

Given the need for continued quality control of surface waters used for the production of drinking water by state-of-the-art bioassays and biological early warning systems, the objective of the present thesis was to validate and improve some of the bioassays and biological early warning systems used for quality control of surface water. Although there is a decline in the (geno)toxicity of surface waters over the years as observed for example for the water from the River Rhine over last decades, there is still a need for continued quality control. Due to the lower (geno)toxicity, bioassays with increased sensitivity are needed

Deze knelpuntenanalyse is een eerste stap in een verkenning van de zoetwaterproblematiek. Doel van de landelijke knelpuntenanalyse is om vast te stellen waar de toekomstige watervraag groter is dan de waterbeschikbaarheid, hetzij qua hoeveelheid, hetzij qua kwaliteit. Daartoe is de watervraag van diverse gebruikers in beeld gebracht, evenals de waterbeschikbaarheid, nu en in de toekomst. Voor het verkennen van de toekomst is gebruik gemaakt van deltascenario's.

In het stroomgebied van de Inkomati-rivier in zuidelijk Afrika, maken partijen uit drie landen aanspraak op het rivierwater. LEI, Alterra en adviesbureau WaterWatch ontwikkelden met lokale partners een tool die betrokkenen laat zien wat ander landgebruik betekent voor de beschikbaarheid van dat water.

Mozambique werd in 2001 getroffen door grote overstromingen. In Nante, een landbouwgebied aan de rivier de Licungo, zijn toen onder andere dijken en wegen vernietigd. Na de overstromingen begonnen vrij snel herstelwerkzaamheden, die ervoor moeten gaan zorgen dat deze regio een belangrijk rijstproductiegebied wordt. Een duurzame watervoorziening is hiervoor een belangrijke voorwaarde. Om inzicht te krijgen in de waterhuishouding is een hydrologische studie uitgevoerd van dit deel van het stroomgebied van de Licungo. Hieruit blijkt dat het irrigatiesysteem onder vrij verval gevoed kan worden door de rivier; een haalbaar en goedkoop alternatief voor het installeren van een nieuw pomphuis

Given the need for continued quality control of surface waters used for the production of drinking water by state-of-the-art bioassays and biological early warning systems, the objective of the present thesis was to validate and improve some of the bioassays and biological early warning systems used for quality control of surface water. Although there is a decline in the (geno)toxicity of surface waters over the years as observed for example for the water from the River Rhine over last decades, there is still a need for continued quality control. Due to the lower (geno)toxicity, bioassays with increased sensitivity are needed

De lysimeters van PWN in de duinen van Castricum hebben in de vorige eeuw grote bekendheid gekregen. De wetenschappelijke vraagstelling van de invloed van begroeiing op de aanvulling van het onderliggende grondwater stond in het centrum van de hydrologische belangstelling. Vooral in de periode 1941 - 1972 was niets teveel om zoveel mogelijk gegevens te verzamelen. Piet van der Hoeven heeft in de jaren negentig zich beijverd de archieven voor een ieder beschikbaar te krijgen. Middels deze serie rapporten doet hij verslag van zijn resultaten. Nadat de invoer van de belangrijkste gegevens aan kant was en daar tevens de jacht op fouten eroverheen gegaan was, was duidelijk dat de bestanden daarmee nog geenszins volledig homogeen behoefden te zijn. Het verwijderen van die inhomogeniteiten is het onderwerp van dit rapport.

De lysimeters van PWN in de duinen van Castricum hebben vorige eeuw grote bekendheid gekregen. De wetenschappelijke vraagstelling van de invloed van begroeiing op de aanvulling van het onderliggende grondwater stond in het centrum van de hydrologische belangstelling. Vooral in de periode 1941 - 1972 was niets teveel om zoveel mogelijk gegevens te verzamelen. Piet van der Hoeven heeft in de jaren negentig zich beijverd de archieven voor een ieder beschikbaar te krijgen. Middels deze serie rapporten doet hij verslag van zijn resultaten. In dit 5e rapport wordt de waarnemingspraktijk met een neutronensonde in 4 lysimeters vochtprofielen beschreven.

Waarom is het zo moeilijk de stedelijke bevolking in ontwikkelingslanden van leidingwater te voorzien op een manier die financieel-economisch duurzaam is? Financieel-economische duurzaamheid betekent dat de consumenten een prijs voor leidingwater betalen die alle kosten van deze service dekken. Het gebrek aan een regelmatige stroom van bijdragen wanneer de huidige consumenten niet voorzien in de volledige kosten van de waterleidingsvoorziening, kan ertoe leiden dat investeringen achterwege blijven. Mogelijke gevolgen zijn dat afvalwater direct in het oppervlaktewater terechtkomt, dat te veel grondwater wordt gebruikt en dat verzilting en watervervuiling optreden. Kennis over de markten voor drinkwater in ontwikkelingslanden ontbreekt grotendeels. Er is wel wetenschappelijke literatuur, maar die betreft voornamelijk de watermarkt in de ontwikkelde wereld. Het gevolg is dat veel van de resultaten voor ontwikkelde landen gebruikt worden om beleid te ontwikkelen in ontwikkelingslanden. Maar het kopiëren van modellen en normen van ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden kan leiden tot inadequaat beleid, wanneer de situatie daar erg verschillend is. Een opvallend kenmerk van de watermarkt in ontwikkelingslanden is dat deze minder homogeen is dan in ontwikkelde landen. Leidingwater is vaak maar één van de verschillende waterbronnen die de bevolking ter beschikking staan. De verschillen in kwaliteit, beschikbaarheid en kosten van de waterbronnen maken dat voor verschillende doeleinden verschillende bronnen worden gebruikt.

In het stroomgebied van de Inkomati-rivier in zuidelijk Afrika, maken partijen uit drie landen aanspraak op het rivierwater. LEI, Alterra en adviesbureau WaterWatch ontwikkelden met lokale partners een tool die betrokkenen laat zien wat ander landgebruik betekent voor de beschikbaarheid van dat water.

Waarom is het zo moeilijk de stedelijke bevolking in ontwikkelingslanden van leidingwater te voorzien op een manier die financieel-economisch duurzaam is? Financieel-economische duurzaamheid betekent dat de consumenten een prijs voor leidingwater betalen die alle kosten van deze service dekken. Het gebrek aan een regelmatige stroom van bijdragen wanneer de huidige consumenten niet voorzien in de volledige kosten van de waterleidingsvoorziening, kan ertoe leiden dat investeringen achterwege blijven. Mogelijke gevolgen zijn dat afvalwater direct in het oppervlaktewater terechtkomt, dat te veel grondwater wordt gebruikt en dat verzilting en watervervuiling optreden. Kennis over de markten voor drinkwater in ontwikkelingslanden ontbreekt grotendeels. Er is wel wetenschappelijke literatuur, maar die betreft voornamelijk de watermarkt in de ontwikkelde wereld. Het gevolg is dat veel van de resultaten voor ontwikkelde landen gebruikt worden om beleid te ontwikkelen in ontwikkelingslanden. Maar het kopiëren van modellen en normen van ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden kan leiden tot inadequaat beleid, wanneer de situatie daar erg verschillend is. Een opvallend kenmerk van de watermarkt in ontwikkelingslanden is dat deze minder homogeen is dan in ontwikkelde landen. Leidingwater is vaak maar één van de verschillende waterbronnen die de bevolking ter beschikking staan. De verschillen in kwaliteit, beschikbaarheid en kosten van de waterbronnen maken dat voor verschillende doeleinden verschillende bronnen worden gebruikt.

Met lit. opg.

The report provides information based on which the Royal Netherlands Embassy in Cairo can detail its strategy for broadening the cooperation between Egypt and the Netherlands in the area of water management and agriculture. The mounting problems in the field of water resources management combined with the ambitious plans of the Egyptian government to develop the agricultural sector offer a wide variety of opportunities for the Dutch private sector and research institutes. However, seizing the opportunities will require strategic and careful planning of using the programmes and facilities available to promote Dutch–Egyptian cooperation. Strategic decisions on where to focus on and how to make optimal use of the programmes and facilities available have are still to be made by the embassy.