Search

Brown trout (Salmo trutta fario) ile Arctic char (Salvelinus alpinus) arasında yapılan suni dölleme ile melez kombinasyonlar elde edilmiştir. Bu melez kombinasyonlar saf kombinasyonlarla üreme özellikleri ve try dönemlerindeki yaşama güçleri ve ağırlık artışları karşılaştırılmıştır. Döllülük oranı, çıkış gücü, kuluçka randımanı, keseli dönemde yaşama gücü, genel spesifik büyüme oram ve genel yem değerlendirme katsayısı bakımından SaşxSa0.05). Brood female and male fishes from Salmo trutta fario (Brown trout) and Salvelinus alpinus (Arctic char) were crossed reciprocally and obtained pure and cross offsprings. Pure and cross combinations were compared in respect to survival and growth rate in fry periods. The differences among SasxSa^, Stsx St0.05). 70

Bu çalışmada, gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) rasyonlarına farklı oranlarda sentetik esansiyel amino asitlerin katılmasının; balıkların canlı ağırlık, total boy, canlı ağırlık artışı, oransal büyüme, spesifik büyüme oram, kondisyon faktörü, aylık yem tüketimi, canlı ağırlığa göre günlük yem tüketimi, yem dönüşüm oram, protein etkinlik oranı, protein değerlendirme indeksi, karkas verimi, fileto verimi, balık etinin kimyasal yapısı (ham protein, ham yağ, ham küL azotsuz öz madde, su, esansiyel ve esansiyel olmayan amino asitler) ve pazarlama ağırlığına ulaşma süresine olan etkilerinin ortaya konulması amaçlandı. Bu amaçla, bir kontrol ve iki adet deneme rasyonu hazırlandı. Kontrol rasyonundaki bazı esansiyel amino asitlerin (rasyonun yüzdesi olarak; lisin % 3.1, izolösin % 1.9, arjinin % 2.3, fenilalanin % 1.9, valin % 2.0, treonin % 1.4, metiyonin % 0.9) düzeyleri bir nolu deneme rasyonu için % 10 ve iki nolu deneme rasyonu için de % 20 oranında arttırıldı. Çalışma ikişer tekerrür halinde gerçekleştirildi. Canlı ağırlığın yüzdesi oranında hesaplanan yem miktarı gökkuşağı alabalıklarına günde üç öğün halinde verildi.m Sonuç olarak, iki nolu deneme rasyonuyla beslenen balıklardan sağlanan; canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, oransal büyüme ve aylık yem tüketimi değerleri kontrol rasyonuyla beslenen gökkuşağı alabalıklarından sağlanan değerlerden önemli derecede yüksek (sırasıyla; pO.001, p0.05 her bir durum için) tespit edildi. Ayrıca kontrol, bir ve iki nolu deneme gruplarındaki balıkların sırasıyla; 9, 8 ve 7 ayda pazarlama ağırlığına ulaştıkları belirlendi. İncelenen parametrelere ait değerlerden görüleceği gibi, en başarılı sonuç iki nolu deneme rasyonundan elde edildi. Bu nedenle, gökkuşağı alabalıklarının büyütme yeminde; lisin % 3.72, izolösin % 2.28, arjinin % 2.76, fenilalanin % 2.28 valin % 2.40, treonin % 1.68, metiyonin % 1.08, histidin % 1.09, lösin %1.80 ve triptofan ise yemin %0.54'ü oranında bulunmalıdır. Anahtar Kelimeler: Gökkuşağı alabalığı, Oncorhynchus mykiss, esansiyel amino asit, ihtiyaç, büyüme performansı. In this study, it was aimed to determine the effects of adding different ratios of synthetic essential amino acids to rainbow trout, Oncorhynchus mykiss rations on the live weight, total length, live weight gain, relative growth rate, spesific growth rate, condition factor, monthly food intake, daily food intake, feed conversion ratio, protein efficiency ratio, protein productive value, carcass yield, fillet yield, proximate structure (crude protein, crude fat, crude ash, nitrogen free extract, moisture, essential and non-essential amino acids) offish meat and duration until reaching marketing weight offish. For this purpose, one control and two experimental rations were prepared. Some amino acid levels (as a percentage of the ration; 3.1 % lysine, 1.9 % iso leucine, 2.3 % arginine, 1.9 % phenylalanine, 2.0 % valine, 1.4 % threonine and 0.9 % methionine) of the control ration were increased 10 % for the first experimental ration, and 20 % for the second experimental ration. This study was replicated twice. The food calculated as a percentage of the live weight was given for fishes three times in a day.V In conclusion, it was a significant difference between the fishes fed with the second ration and the fishes fed with control in the live weight, live weight gain, relative growth rate and monthly food intake (p0.05 for each case). The fishes fed with control, first and second rations reached marketable weight in 9, 8 and 7 month respectively. As it can be seen from the investigated parameters, the best result was obtained from the second ration. Therefore the growth food of rainbow trout should contain 3.72 % lysine, 2.28 % izo leucine, 2.76 % arginine, 2.28 % phenylalanine, 2.40 % valine, 1.68 % threonine, 1.08 % methionine, 1.09 % histidine, 1.80 % leucine and 0.54 % triptophan. Key Words: Rainbow trout, Oncorhynchus mykiss, essential amino acid, requirement, growth performance. 104

ÖZET Tarım arazilerinde gün geçtikçe daha geniş kullanım alanı bulan sentetik piretroitlerden Cypermethrin' in gökkuşağı alabalığında neden olduğu, makroskobik ve histopatolojik değişiklikler, hematotoksisitesi ve kan biyokimyasına etkisinin belirlenmesi amacıyla balıklar bu pestisitin letal dozunun (LC5o96h=0.0082 mg/1) altındaki 3 farklı dozuna (1/2 letal doz, lA letal doz ve 1/8 letal doz) maruz bırakılmışlardır. Makroskobik incelemede, pestisit uygulanan gruplardaki balıklarda solungaçlarda anemik görünüm yanında hafif kanamalar, intestinal bölgede adipoz dokuda peteşiler, peritonda ve göz çevresinde hemoraji, dalak renginde koyulaşma, karaciğer renginde ise hafif solgunluk ve vücut renginde genel olarak bir koyulaşma belirlenmiştir. Histopatolojik incelemeler sonucunda; Cypermethrin' in toksik etkisi ile, karaciğerde, hepatositlerde hidrofik dejenerasyon, vakuller dejenerasyon, yağlanma, hemoraji ve hücresel nekroz, böbreklerde vasküler dilatasyon, glomerüllerde hücresel proliferasyon ve nekroz gibi semptomlar tespit edilmiştir. Hematolojik parametrelerden Eritrosit sayısı, Trombosit sayısı, Hemoglobin ve Eritrosit - Sedimentasyon oram gibi değerlerde pestisite maruz kalan gruplarda kontrol ile karşılaştırıldığında artış görülürken, toplam lökosit sayısı ve hematokrit değerinde ise azalma belirlenmiştir. Biyokimyasal parametrelere bakıldığında; ALP, GPT ve LDH yükselirken, GOT, Chol, Ca ve P düşmüştür. Glu, Cre, TP ve Na değerleri ise farklı dozlarda farklı tepkiler göstermiştir. II SUMMARY Fish were exposed to 3 different doses which were below lethal dose (LCso96h=0.0082 mg/1) in order to determine the effect of Cypermethrin from snythetic pyrethroids are being used increasingly in agriculturel lands, on macroscobic and histopathological alterations and haematotoxicity and blood biochemistry. In macroscobic evaluation they were determined that, fish in pesticide applied group had slightly hemorrhages in peritoneum and around eyes, darkening in the color of spleen, slightly paleness in the color of liver, and darkening on the color of whole body. As results of histopathological examination, symptoms such as hydrophic and vacuolar deterioration in hepatocits, hemorrhage, cellular necrosis in hepatocyte and liver, fatty liver, vascular dilatation, cellular proliferation in glomerules and necrosis in kidney. They were determined that trombocyte count (Pit), erythrocyte count (RBC), haemoglobin content and erythrocyte - sedimentation rate (ESR) increased when compored control with group exposed to pesticide, however, total leukocyte count and haematocrit values decreased. Once looking at biochemical parameters, when ALP, GPT and LDH increased, GOT, Choi, Ca and P decreased. Glu, Cre, TP and Na values had demonstrated different responses in various doses. 131

Ill ÖZET DOKTORA TEZİ FARKLI ORANLARDA MISIR GLÜTENİ İÇEREN RAS YONLARIN GÖKKUŞAĞI ALABALIĞINDA (Oncorhynchus mykiss W.) BÜYÜME VE SİNDİRİM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN EKSTERNAL VE İNTERNAL İNDİKATÖRLER YARDIMIYLA ARAŞTIRILMASI M. Nuri ÇAKMAK Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Anabilim Dalı 2000, Sayfa: 59 Bu araştırma, farklı oranlarda alabalık rasyonlarına katılan mısır glüteninin ham besin maddelerinin sindirim dereceleri ve büyüme üzerindeki etkisini eksternal ve internal indikatörler aracılığıyla incelemek amacıyla yürütüldü. Araştırma gruplarını mısır glüteni oranları oluşturdu. Buna göre mısır glüteni katılmayan grup Kontrol grubunu, % 15 mısır glüteni katılan grup Deneme I, % 30 mısır glüteni katılan grup Deneme II grubunu oluşturdu. Sindirim katsayısının belirlenmesinde eksternal indikatör olarak kromoksit, internal indikatör olarak ham selüloz ile asitte çözünmeyen kül kullanıldı ve balıklardan dışkı örnekleri masaj metodu ile alındı. Ham yağ, dışında en yüksek ham besin maddesi sindirilme dereceleri Kontrol ve Deneme I grubunda elde edilirken (p>0.05) en düşük sindirilme dereceleri Deneme II grubunda elde edildi. Kromoksit ve ham selüloz indikatörleri arasında fark saptanmazken, asitte çözünmeyen kül indikatörü ile en yüksek sindirim katsayıları elde edildi. Deneme sonunda gruplarda ortalama canlı ağırlıklar Kontrol, Deneme I ve Deneme II gruplarında sırası ile 313.49±IV 0.98, 311.18±0.94 g ve 221.44±0.86 g olarak belirlendi. Yemden yararlanma oranlan gruplarda sırası ile ortalama 1.88, 1.91 ve 2.37 olarak belirlendi. Sonuç olarak, % 15 oranında alabalık rasyonlarına katılan mısır glüteninin balık unu yerine rahatlıkla kullanılabileceği kanaatine varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mısır glüteni, sindirim, indikatörler, gökkuşağı alabalığı. ABSTRACT PhD Thesis INVESTIGATION EFFECTS OF DIETS CONTAINING DIFERENT LEVELS OF CORN GLUTEN ON GROWTH AND DIGESTIBILITY IN RAINBOW TROUT (Oncorhynchus mykiss W.) WITH EXTERNAL AND INTERNAL MARKERS M. Nuri ÇAKMAK Fırat University Graduate Scholl of Natural and Applied Sciences Depertment of Aquaculture 2000, Page: 59 This study was conducted to investigate the effects of corn gluten and crude nutrient matters added in rainbow trout ratios at increasing proportions on digestibility levels by means of external and internal indicators. Experimental groups were consisted of corn gluten ratios. According to this, control group Treatment I and Treatment II were formed from an added corn gluten 15 % added corn gluten and 30 % added corn gluten, respectively. To determine digestibility coefficients chromic oxide was added as external indicator, crude cellulose was used as internal indicator and feces examples from fish were taken by means of strpping method. Highest digestibility levels of crude nutrient matter except crude fat was observed in control group and lowest digestibility levels were found in second experimental group. Although there was no statistically significant differences between chromic oxide and cellulose (p>0.05) highest digestibility coefficients was observed with acid insoluble ash (p

m GÖKKUŞAĞI ALABALIĞINDA (Oncorhynchus mykiss W. 1792) BİREYSEL VE GRUP MARKALAMASI YÖNTEMLERİNİN DENENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ÖZET Samsun, Bafra Derbent Baraj Gölü'nde, plastik ağ kafeslerde, ortalama ağırlıkları 64.33±0.19 g olan 360 adet Gökkuşağı alabalığı markalanmıştır. Deneme, iki tekerrürlü 4 gruptan oluşmaktadır. Grup markalaması yöntemi uygulanan (işaretlenen) grupların her birine 30 adet yağ yüzgeci kesilmiş, 30 adet kuyruk yüzgeci kesilmiş, 30 adet göğüs yüzgeci kesilmiş, 30 adet de hiçbir işlem uygulanmamış (kontrol grubu) alabalık konulmuş, etiketleme yöntemi uygulanan grupların her birine ise 30 adet etiketli, 30 adette etiketsiz (kontrol grubu) alabalık stoklanmıştır. 99 günlük deneme sonunda, yüzgeçleri kesilen gruplarla kontrol gruplarının büyüme ve yaşama oranlan arasında farklılık olmadığı saptanmıştır. Yağ yüzgeci kesilen grupta balıklar ortalama 152.37±3.46 g'a, kuyruk yüzgeci kesilen grupta 152.52±3.86 g'a, göğüs yüzgeci kesilen grupta 155.25±3.40 g'a, kontrol grubunda ise 157.52±3.25 g'a ulaşmıştır. Araştırmada, etiketli ve etiketsiz balıkların yaşama oranlarında farklılık olmadığı, ancak etiketlemenin büyümeyi gerilettiği saptanmıştır. Etiketli grupta balıklar ortalama 144.9±3.79 g'a, etiketsiz gruplar ise 163.07±3.73 g'a ulaşmıştır. Anahtar Kelimeler: Yüzgeç kesme, Etiketleme, Gökkuşağı alabalığı, Oncorhynchus mykis (Walbaum 1792 A RESEARCH ON INDIVIDUAL AND GROUP MARKING TECHNIQUES IN RAINBOW TROUT (Oncorhynchus mykiss W. 1792) ABSTRACT Mean weights of 64.33±X).19 g of 360 rainbow trouts were marked in plastic net cages in Samsun, Bafra, Lake Derbent Dam. The research was conducted in 4 groups with 2 replicates. In the each marked group, 30 indivuduals per group, adipose, caudal, pectoral fin-clipped and no operationed control groups were stocked. In the each tagged group, 30 trouts of tagged and 30 of untagged trouts were stocked. At the end of the research for 99 days, no differences were determined in terms of growth and survival rate between fin-clipped groups and control groups. The mean weights of adipose, caudal, pectoral fin-clipped and control group were determined as 152.37+3.46 g, 152.52±3.86 g, 155.25±3.40 g and 157.52±3.25 g while the mean weights of tagged and untagged groups were determined as 144.9±3.79 g and 163.07±3.73 g, respectively. No differences were determined between tagged and untagged groups regarding survival rate, but tagging process caused a decrease in growth rate. Key Words: Fin-clipping, tagging, Rainbow trout, Oncorhynchus mykiss (Walbaum 1792). 61

oz YÜKSEK LİSANS TEZİ Alabalık Yemlerine Yapılan DL-Alanin ve Betain Katkısının Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss, W. 1972) Fingerliklerinin Gelişme ve Karkas Kompozisyonu Üzerine Etkileri Gülsün BEKLEVİK ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SU ÜRÜNLERİ ANABİLİM DALI Danışman: Doç. Dr. Abdurrahman POLAT Yıl 1999, Sayfa 40 Jüri: Doç Dr. Abdurrahman POLAT Doç. Dr. Metin KUMLU Yrd. Doç. Dr. Mehmet ÇELİK Bu çalışmada, ülkemizde ve dünyada yetiştiriciliği yaygın olarak yapılan gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) fingerliklerinin, yemlerine cezbedici madde olarak DL-alanin ve betain ilavesinin balıkların gelişimine ve karkas besin madde bileşenleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Araştırma sonucunda, % 1.5 oranında DL-alanin ve % 1.5 oranında betain ilave edilen yemlerle beslenen balıklarda (sırasıyla 35.36+1.81 g ve 38.47±3.02 g) kontrol rasyonuyla beslenen balıklara göre (28.32±0.31 g) daha yüksek canlı ağırlık artışı olduğu saptanmıştır (p0.05). DL-alanin ilaveli yemlerle beslenen grupta karkas kuru madde oranı diğer gruplardan daha yüksek bulunmuştur (p0.05). Anahtar kelimeler: Gökkuşağı alabalığı, DL-alanin, Betain, Cezbedici madde. ABSTRACT MSc THESIS Effects of Suplementing DL-Alanine and Betaine as an Attractant Substance on Growth and Carcass Composition of Fingerling Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss, W.1972) Diet Gülsün BEKLEVIK DEPARTMENT OF FISHERIES INSTUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Abdurrahman POLAT Year 1999, Pages 40 Jury: Assoc. Prof. Dr. Abdurrahman POLAT Assoc. Prof. Dr. Metin KUMLU Asst.Prof. Dr. Mehmet ÇELİK In this study, effects of feeds suplemented with DL-alanine and betaine as attractants on growth and carcass composition of the fingerling rainbow trout (Oncorhynchus mykiss), commonly cultured in our country and world, have been investigated. As a result of this experiment, fish fed on DL-alanine (1.5 % of diet) and betaine (1.5 % of diet) supplemented diets gave the highest weight gain (35.36±1.81g and 38.47+3.02 g respectively) than those fed on control diet (28.32+0.31 g). It is found that the groups fed with attractant suplemented diets had better feed conversion rate and protein efficiency rate than control group. Total body dry matter, carcass and total body crude ash and protein ratio were smilar in all the groups (p>0.05). The group fed on DL-alanine supplemented diet had a higher carcass dry matter ratio than the control group (p0.05). Key Words: Rainbow trout, DL-alanine, Betaine, Attractants n 40

ÖZET Gökkuşağı Alabalıklarında (O. mykiss) İlk Altı Aylık Dönemde Farklı Yemleme Sistemlerinin Büyüme Üzerine Etkisi Bu çalışmada, gökkuşağı alabalıklarında (0. mykiss) 6 aylık büyüme dönemine gelinceye kadar elle yemleme yöntemi ve otomatik yemleme yöntemlerinin büyüme üzerine etkileri araştırılmıştır. Başlangıçta, ortalama bireysel canlı ağırlık değerleri I. grupta 1. 64 gr., TL. grupta 1,35 gr., IH. grupta 1.71 gr., IV. grupta 1.34 gr. olan balıklar, yemleme deneyleri süresince her birinde 1300 adet bulunacak şekilde 4 adet deney tankına yerleştirilmiştir. Yemleme deneyleri süresince, I. ve II. gruba otomatik yemleme, III. ve IV. gruba ise elle yemleme yöntemi uygulanmıştır. Toplam 154 gün süren çalışma sonunda, I. grup 81.16, II. grup 71.57, III. grup 81.52 ve IV. grup 88.13 gr. ortalama bireysel canlı ağırlık değerine ulaşmışlardır. Gruplarda yemden yararlanma oram, I. grupta 1.24, II. grupta 1.34, İÜ. grupta 1.24, IV. grupta 1.11; spefik büyüme oranı, I. grupta 2.48, Il.grupta 2.52, III. grupta 2.41, IV. grupta 2.68; kondüsyon faktörü ise I. grupta 1.22, H grupta 1.16, El. grupta 1.17 ve IV. grupta 1.14 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak, araştırmadan elde edilen verilere göre, ilk altı aylık dönemdeki gökkuşağı alabalıklarında, elle yapılan yemleme büyüme üzerine daha etkili gibi görünmekte ise de, yapılan varyans analizlerinde istatistiki olarak yemleme yöntemlerinin büyüme üzerine etkilerinde, anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür (P> 0.05). VI SUMMARY The Growth Effect of Different Feeding Systems in Six Months Period of Rainbow Trout (O.mykiss) In this study the growth effect of automatic feeding system and hand feeding were investigated during 6 months period of time in rainbow trout (O. mykiss). At the beginning 1300 fish were put to each tanks, respectively. The average live weights were at the I. group 1.64 gr., at the n. group 1.35 gr., at the HI. group 1.71 gr., and at the IV. group 1.34 gr. The feeding was performed by automatic feeding system to I. and II. groups. Hand feeding was performed to III. and IV. groups. After 154 days of the period each group had spesific growth of at the I. group 2.48, at the II. group 2.52, at the III. group 2.41, at the IV group 2.68 and feed convertion rates were 1.24 (I), 1.34 (IT), 1.24 (HI), 1.11 (IV), the condition factors were found 1.22 (I), 1.16 (II), 1.17 (IH), 1.14 (IV) and the total average live weights were 81.16 (I), 71.57 (II), 81.52 (III) and 88.13 (IV) gr. As a result of this study, the growth performance of hand feeding seems to be more efficient against automatic feeding system but as a statistical variance analysis results there was no difference (P>0.05) between the two feeding systems at all. VII 51

ÖZET Araştırmada, gökkuşağı alabalıklarının (Oncorhynchus mykiss Walbaum) aynı yaşlı fakat gelişme durumları farklı ik grubunda ve albino melezlerinde Campylobacter upsaliensis enfeksiyonunun klinik etkileri ve grupların hassasiyetleri ile balıkların kan kimyasında meydana gelen değişmeler incelenmiştir. Balıklara 5xl05 canlı Campylobacter upsaliensis bakteri hücresi intramüsküler yolla enjekte edilerek oluşturulan enfeksiyonun normal gökkuşağı alabalığı grubunun hem daha iyi gelişen ve ortalama 75.06Ü0.22 g canlı ağırlığa sahip grupta ve hem de daha düşük canlı ağırlığa sahip (ortalama 25.924±2.1 g) grupta %90 ölüme sebep olmuştur. Melez albino grupta ise %100 ölüme sebep olduğu gözlenmiştir. Ancak melez albino balıkların stres ve enfeksiyondan çok daha çabuk etkilendikleri görülmüştür. Enfeksiyonun ve enjeksiyon stresi ile koma haline giren albino melezi balıkların serum kreatinin seviyelerinde önemli azalmalar görülmüştür (p0.05). Enfeksiyon ve enjeksiyon stresi ile ölen albino melezi balıkların serum total protein seviyelerinde önemli azalmalar görülmüş (p0.05). Enfeksiyona maruz kalan her iki grubun kan hematokrit seviyeleri sağlıklı kontrol grubuna göre önemli derecede azalmış (p 0.05). Serum total protein levels in gross-albino fish dead under stress of injection were significantly decreased (p < 0.05) but no statistically significant differences (p > 0.05) were observed among the other treatments. Blood haematocrit levels of each infected fish group (rainbow trout and gross-albino) were significantly lower than that of healthy control fish (p < 0.05) while differences were not significant among the other groups. 35

ÖZET GÖKKUŞAĞI ALABALIKLARINDA ( O. Mykiss W. ) FARKLI YERSİNİOZİS AŞILARININ ETKİNLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Bu çalışmada Gökkuşağı alabalıklarında ( O. mykiss WALBAUM ) iki farklı Yersiniozis ( ERM ) aşısının, Orantısal Hayatta Kalma Yüzdeleri ( RPS ) açısından etkinlikleri araştırılmıştır. Araştırmada ortalama 4,2 g. ağırlığındaki 350 adet gökkuşağı alabalığı yavrusu kullanılmıştır. Araştırma su sıcaklığının 15 +. 1° C, pH in 7, oksijen içeriğinin 8 mg / İt. olduğu 90 x 90 x 180 cm. boyutlu PVC tanklarda yapılmıştır. Balıklar deneme boyunca günde iki kez ticari granül pelet yemle beslenmiştir. Deneysel infeksiyon için A, B ve C grubu oluşturulmuştur. A grubu 108, B grubu 109 hücre / mi. Y. ruckeri ile infekte edilmiş, C grubu kontrol grubu olarak bırakılmıştır. Kaydedilen ölümlere göre 109 hücre / ml. Y. ruckeri ile infekte edilen B grubunda 15 günde % 50 mortalite ( LD50 ) gözlenmiştir. Daha sonra oluşturulan D, E, F, G gruplarından D grubu X aşısı ile E grubu Y aşısı ile immersiyon metoduyla aşılanmış, F grubu ise kontrol grubu olarak bırakılmıştır. Bağışıklık oluşumu için 34 gün beklendikten sonra 109 hücre / mi. Yersinia ruckeri ile D, E, F grupları eprüve edilmiş, G grubu ise kontrol grubu olarak bırakılmıştır. Eprüvasyondan sonraki 27 gün boyunca gruplar gözlenmiş ve ölümler günlük olarak kaydedilmiştir. Eprüvasyondan sonra 15 'inci günde F grubunda 25 adet, D ve E gruplarında 4'er adet ölüm kaydedilmiş, G grubunda ise ölüm meydana gelmemiştir. Bu sonuçlara göre D. ve E aşı gruplarında % 8; F kontrol grubunda % 50 mortalite meydana gelmiştir. Gruplarda meydana gelen mortalitelere göre; X ve Y aşılarının hesaplanan Orantısal Hayatta Kalma Yüzdeleri ( RPS ) % 84 olarak eşit çıkmıştır. SUMMARY A STUDY ON THE EFFECTS OF DIFFERENT ERM ( Enteric Red Mouth ) VACCINES AT RAINBOW TROUT ( O. mykiss W.) At this study, the effects of two different ERM ( Enteric Red Mouth ) vaccines that are used for rainbow trout ( Onchorhynchus mykiss W ALB AUM ) has been searched by giving importance to Relative Percent Survival ( RPS ). At this study, 350 rainbow trout fingerlings whose body weight about 4,2 g. have been used, 90 x 90 x 180 cm. length PVC tanks have been used, water temperature was 15 ±_ 1° C, pH was 7 and the content of oxygen was 8mg / It. The fish have been fed by commersional granular peled food, two time a day during the study. For the experimental infection A, B and C groups have been produced. Group A has been infected with 108 cell / ml. Y. ruckeri, group B with 109 cell / ml. Y. ruckeri. Group C has been left as the control group. According to the noted mortalities, % 50 mortality ( LD50 ) for 15 days has been observed at the group B which has been infected with 109 cell / ml. Y. ruckeri. From the groups D, E, F, G that have been produced later, the group D has been vaccinated with vaccine X, group E has been vaccinated with vaccine Y by using immersion method and group F has been left as the control group. We have waited for 34 days to see immunization and later D, E, F groups have been challenged with 109 cell / ml. Y. ruckeri and group G has been left as the control group. Groups have observed during 27 days after challenge deads have been noted day by day. At the 15th day after challenge 25 deads from group F, 4 deads from each group D and E have been noted and there was no dead from group G. According to there result ther was % 8 mortality at group D and E and % 50 at control group F. According to the mortalities of groups Relative Percent Survival ( RPS ) values of X and Y vaccines were equal as % 84. VI 31

ÖZET GÖKKUŞAĞI ALABALIĞI (Oncorhynchus mykiss W.,1792)'nııı BESİSİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA SEÇEN,Figen Yüksek Lisans Tezi, Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Yetiştiriciliği Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Atilla G.ALPBAZ Aralık 1998, 30 sayfa Bu çalışmada; Türkiye'de porsiyonluk alabalık yetiştiriciliğinde pazarlama boyu olarak kabul edilen balıklan bir süre daha besiye tabi tutarak ;600-700gr.) dolaylarında pazarlama olanakları üzerinde durulmuştur. Yaştırma Gürle Alabalık Çiftliğinde yürütülmüştür. Çalışma birbirinden bağımsız ve farklı tarihlerde üç ayrı grup üzerinde ienenmiştir. Ele alman tür Gökkuşağı Alabalığı(Oncorhynchus mykiss İV.,1792)'dir.(225-250gr.) ağırlığındaki balıklar diğer işletmelerden satın ılınarak; üç aylık besi sonunda pazara sunulmuştur. Çalışmada işletmede ıygulanan yetiştirme yöntemi ele alınmış, sonuçlar bilimsel olarak artışılmaya çalışılmıştır. Araştırmada Gökkuşağı alabalığı(Oncorhynchus mykiss W.,1792)'mn ığırlık, çatal boy, standart boy, total boy, vücut yüksekliği ve vücut eni izerinde çalışılmıştır. Ayrıca su ile ilgili olarak çözünmüş oksijen ve su uçaklığı ölçümleri üzerinde durulmuştur. Gökkuşağı yabalığı(Oncorhynchus mykiss W.,1792)'mn ağırlık, çatal boy, standart >oy, total boy, vücut yüksekliği ve vücut eni ölçümlerinde etkili bir artış ağlandığı gözlenmiş olup, balıklarda (483±10gr.) olan başlangıç ağırlığı iki y sonunda (8 13±19gr.)'a ulaşmıştır. Sonuç olarak alabalıkları porsiyonluk olarak pazarlama yerine bir süre laha besiye tabi tutmanın önemli balık eti üretimi sağlayabileceği ve bunun konomik bir çalışma olabileceği görüşüne ulaşılmıştır. anahtar sözcükler: Gökkuşağı Alabalığı(Oncorhynchus mykiss W., 1792), yetiştiricilik. VI ABSTRACT A RESEARCH ON BREEDING OF RAINBOW TROUT(Oncorhynchus mykiss W.,1792) SEÇEN, Figen MSc, Faculty of Fisheries, Aquaculture Department Supervisor: Prof. Dr. Atilla G. ALPBAZ DECEMBER 1998,30 PAGES In this study; marketing posibilities of fish about (600-700gr.) weight which had been went on breeding after portional size in Turkey in trout culture were considered. Study was carried out in Gürle Trout Farm. Study was tried on three different groups on different dates. Rainbow Trout(Oncorhynchus mykiss W.,1792)was considered species. Fish (225-250gr.) weight were bought from other managements and served to the market at the end of threemonths breeding. In the study, culture procedure which has been applied in the farm and results were discussed scretifically. In the study, it was studied about weight, fork length, standart length, total length, body height and body width measures of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss W.,1792). In addition, dissolved oxygene and water temperature were measured as water quality. A sufficent increasing was observed in weight, fork length, standart lenght, total length, body width measurements of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss W.,1792) and beginnig weight which was (483±10gr.) was reached (813±19gr.) at the end of two months. Key words: Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss W.,1792), culture. 30

Bu çalışmada, Türkiye'nin 3 ayrı bölgesinden toplana kahverengi alabalık (Salmo trutta L.) toplumlarının genetik yapısı, mitokondriyal DNA m iki böldesi açısından araştırılmıştır. Mitokondriyal DNA mn iki bölgesi: ND-1 ve ND-5/6 polimeraz zincir reaksiyonu ile çoğaltıldı ve bu genlerin kesim parçacıkları uzunluk polimorfizmi (RFLP) analizi yapıldı.ND-1 geni 7 restriksiyon enzimi ile kesildi. Tek bir haplotip gözlendi. Bu haplotip çalışılan tüm Türkiye kahverengi alabalık toplumlarında sabit frekans göstermiştir. ND-5/6 geni 8 restriksiyon enzimi ile kesildi. Bu enzimlerin altısı ile gruplararası varyasyon bulundu. Üç populasyonda iki haplotip gözlendi. Bu haplotiplerden birincisi güney-batı Anadolu; Alakır populasyonunda, ikincisi ise orta-kuzey Anadolu; Abant populasyonunda ve doğu Karadeniz; Sümer populasyonunda sabit frekans göstermiştir. Bu çalışmanın sonuçlan, DNA standartlarından elde edilen sonuçlarla karşılaştırıldığında günet-batı Anadolu populasyonunun Akdeniz filogenetik grubuna ait olduğu bulundu. Aynı karşılaştırma orta-kuzey Anadolu ve Doğu Karadeniz toplumlarının Tuna grubuna ait olabileceğini göstermiştir. Anahtar kelimeler: Kahverengi alabalık toplumları, polimeraz zincir reaksiyonu, Kesim parçacıkları uzunluk polimorfizmi (RFLP), haplotip, ND-1 geni, ND-5/6 geni, mitokondriyal DNA varyasyonu, filogenetik grup. In this study, based on two mtDNA regions genetic structures of brown trout (Salmo trutta L.) populations collected from the three distinct locations in Turkey were examined. Two regions of mitochondrial DNA corresponding to two genes: ND-1 and ND-5/6 were amplified by polymerase chain reaction and restriction fragment length polymorphism (RFLP) analyses of these two genes were carried out. ND-1 gene was digested with the seven restriction endonucleases. A single haplotype was observed. These haplotype was fixed in all Turkish brown trout populations studied. iiiND-5/6 gene was digested with the eigth restriction endonucleases. Among group variation was detected by six of the enzymes. No within group variation was observed. Two haplotypes were formed for the three populations. One of them was in the south-west Anatolian, in Alakir population, populations while the second haplotype was fixed in the north- central Anatolia, in Abant and the east Black Sea population, in Sümer. When the results of the present study were compared with those obtained by the DNA standards, the south-west Anatolian population was found to belong the Mediteranean phylogenetic group. Similar comparisons indicated that the north-central Anatolian and the east Black Sea populations belong to the Danubian phylogenetic group. Keywords: Brown trout populations, Polymerase chain reaction, Restriction fragment length polymorphism (RFLP), haplotype, ND-1 gene, ND 5/6 gene mtDNA variation, phylogenetic group. 71

V ÖZET ERZURUM İLİ ALABALIK ÜRETİM TESİSLERİNİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA UYGUR, Ş. Ömür Yüksek Lisans Tezi, Zootekni Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Mehmet Ali CANYURT Ağustos 1999, 71 Sayfa Tatlısu balıkçılığı Türkiye'de her geçen gün gelişen bir sektör halindedir. Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki uygun ekolojik ve doğal potansiyelin değerlendirilmesi, yeni ve daha yüksek gelir elde edilmesi açısından giderek yaygınlaşan bir üretim alanıdır. Bu araştırmada, Erzurum ilinde alabalık yetiştiriciliği yapan 12 işletmenin teknik özellikleri, üretim şartları ve sorunları ele alınarak analiz edilmiştir. İnceleme yapılan işletmelerde su koşullarının alabalık yetiştiriciliğine uygun olduğu, işletmelerin tümüne yakınının açık arazilerde kurulduğu ve işletme arazilerinin genellikle özmülk olduğu belirlenmiştir. Ayrıca işletmelerin büyük bir kısmının proje yapılmadan kurulmuş olduğu, projeli tesis edilenlerin de projeye büyük ölçüde uymadıkları gözlenmiştir. Sonuç olarak; işletmelerin sorunları, teknik, ekonomik ve sosyal sorunlar olarak belirlenmiştir. İşletmelerin bu sorunlarını çözebilmeleri için en uygun model olarak kooperatif kurulması önerilebilir. Anahtar Sözcükler: Alabalık, alabalık üretim tesisleri, tatlısu balıkçılığı, teknik özellikler, kooperatif. VII ABSTRACT A RESEARCH ON THE TECHNICAL FEATURES OF TROUT FARMS IN ERZURUM UYGUR, Ş. ÖMÜR MSc in Animal Science Supervisor: Prof.Dr. Mehmet Ali CANYURT August 1999, 71 Pages Aquaculture is a developing sector in Turkey. Especially, it is a spreading production area for obtaining higher income due to appropriate ecological and natural potential of Eastern Anatolia. In this research the technical features, condition and problems of the production of 12 trout farms in Erzurum were examined. In the farms under investigation, it was reported that the conditions of water used were suitable for trout farming, most of the farms were operating on the open fields and the farm fields were possessing the farmers own properties. In addition, most of the farms were built without a feasibility study. Few farms with feasibility study were observed not to follow the directions in the study. As a result, the problems of the farms were technical, economical and social. In order to solve these problems, founding a cooperative can be advised. Keywords: Trout, trout farms, aquaculture, technical features, cooperative. 71

Modifiye Atmosferde Ambalajlama Tekniğinin Alabalık (Oncorhynchus /mv/«ss,WALBAUM 1792) Ürünlerinin Kalite ve Dayanma Süresine Etkisi Son yıllarda dünyada olduğu gibi, ülkemizde de hazır yemekler çalışan kadın ve yalnız yaşayan kişi sayısının artması, beslenme alışkanlıklarının değişmesi sonucu marketlerde ve evlerimizde daha çok yer tutmaya başlamıştır. Tüketici, beslenme konusunda giderek daha bilinçli olmaya ve proteince zengin, doymamış yağ asitlerini yüksek seviyede içeren ve sindirimi kolay olan gıdalara yönelmektedir. Balık ve diğer su ürünleri, bu nitelikleri bünyesinde ideal bir şekilde barındırmaktadır. Bundan 7-8 yıl önce tüketicinin satın almayı hiç düşünmediği konserve ve dondurulmuş olarak satılan çeşitli su ürünlerinin bugün giderek artan bir çeşitlilikle sunulduğu ve her gün piyasaya yeni ürünlerin girdiği bir gerçektir. Özellikle batı ülkelerinde tüketicinin günlük alış-verişinin büyük bölümünü oluşturan hazır gıdalar ülkemizde de marketlerde giderek daha önemli bir yer kaplamaya ve giderek daha da tercih edilir hale gelmeye başlamıştır. Bu ürünlerin çeşitliliğinin artırılarak tüketiciye yeni seçenekler sunulmasının önem kazanan bir konu olmasıyla birlikte, olabildiğince uzun süre sağlıklı olarak saklanabilmesi de önem taşımaktadır. Bu ihtiyaçtan yola çıkılarak, çalışmamızda ülkemizde önemli bir üretim potansiyeli olan alabalık kullanılarak hazır ürünlerin geliştirilmesi amaçlanmış; ve bu ürünlerin dayanım süresinin artırılması konusunda modifiye atmosferle paketleme teknolojisinin etkisi incelenmiştir. Çalışmada, alabalık burgeri ve dolması olmak üzere iki ürün hazırlanmış ve paketlenerek +4°C'de depolamaya alınmışlardır. Ürünler, tamamen atmosferik hava ile paketlenen kontrol grubu, %5 Ö2+%35 C02 +% 60N2 içeren A grubu ve % 30CO2+% 70 N2 içeren B grubu olmak üzere üç grup halinde paketlenmişlerdir. Alabalık burgerlerinde 7, dolmalarında ise 3 günde bir olmak üzere yapılan duyusal, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik analizlerle paketleme koşullarının depolama süresi üzerine etkisi araştırılmıştır. Elde edilen duyusal ve TVB-N analizi sonuçlarına göre, kontrol (atmosferik hava içeren) grubu olarak paketlenen alabalık burgerlerinin raf ömrü 21, modifiye atmosfer şartlarında hazırlanan A ve B gruplarının ise 35 gün olarak tespit edilmiştir. Ancak, özellikle toplam bakteri yükünün depolamanın erken safhalarından itibaren yüksek oluşu, ürünün bu kadar uzun ürelerde tüketilmesini riskli kılmaktadır. Alabalık dolmalarında ise dayanım süresinin kontrol grubunda 6, A ve B gruplarında ise 9 gün olduğu belirlenmiştir. Bu, modifiye atmosferle paketlemenin raf ömrünü alabalık dolmaları için % 50 oranında artırdığını göstermektedir. Özellikle satıcı açısından soğutulmuş olarak satışa sunulan bir su ürününün raf ömrünü 1-2 gün artırabilmek bile büyük avantajlar sağlamakta olduğundan, bunun olumlu bir sonuç olduğu görülmekte, bu konuda araştırma ve geliştirmelere devam edilmesi gerekli görülmektedir. Modifiye atmosferle hazırlanan A ve B grubu örneklerin dayanım süreleri arasında belirgin bir farklılık saptanmamış olup, her iki paketleme ortamının da raf ömrünün artırılması konusunda başarılı olduğu görülmüştür. VIÜrün hazırlama aşamasında hijyen ve sanitasyona dikkat edilmesi, üretim ve paketleme alanının mikroorganizma gelişimini artıracak şekilde sıcak olmaması, ürünün hazırlandıktan sonra açıkta ve sıcakta bekletilmemesi, kullanılacak olan katkı maddelerinin mikrobiyal açıdan temiz olması gibi faktörlere dikkat edilmesi ürünün başlangıç kalitesini artıracağından daha uzun süre sağlıklı olarak korunabilen ürünler elde edilmesi açısından faydalı olacaktır. Ürün paketlerinin depolanması aşamasında sürekli sıcaklık kontrolünün sağlanması, güneş ışığı altında kalacak şekilde saklanmaması ve tüketim aşamasına kadar soğuk zincirin kırılmamasına dikkat edilmesi de son derece önemlidir. Ülkemizde modifiye atmosfer çalışmaları yeni başlamış olup, bu konuda su ürünleri üzerine yapılmış çalışma da yok denecek kadar azdır. Paketlenen balığın ya da su ürününün türü, paketlemede kullanılan gazlar, depolama sıcaklığı; paketlenen ürün bir hazır yemekse bunun yapımında kullanılan balığın türü, katkı maddeleri, ürüne ön pişirme uygulanmış veya uygulanmamış olması gibi faktörler modifiye atmosferin depolama süresine etkisini değiştireceğinden, bu konuda yapılacak olan yeni çalışmalara ihtiyaç vardır. The Effect of Modified Atmosphere Packaging Technology on the Quality and the Shelf Life of Rainbow Trout (Oncorhymchus mj;/

10 enzim sisteminin (AAT, CK, EST,LDH, MDH, MEP, GPI, PGM, SOD ve TF) 21 lokusu çalışılarak Alakır, Gödene (Alakır-3), Eşen, Abant, Mudurnu, Sümer, Karadeniz, ve Fırtına isimlerindeki 8 Türk kahverengi alabalık {Salmo trutta L.) populasyonunun genetik yapılan, nişasta jel elektroforezi ve selüloz asetat kağıdı elektroforezi ile belirlenmiştir. Oniki lokusun polimorfik ve LDH-B2 ve SOD-1 lokuslannın toplumlara özgü aileleri olduğu gözlenmiştir. Alakır, Gödene (Alakır-3) ve Eşen populasyonlarmda yüksek düzeyde (0.1006) beklenen heterozigotluk görülmektedir ve en yüksek düzeyde polimorfik lokus yüzdesi Karadeniz (42.86) ve Sümer (38.10) populasyonlarmda gözlenmiştir. Her populasyon için etkin allel sayısı 1.1149 ile 1.2125 arasında değişmektedir. Fıs, Frr ve Fst için ortalama değerler sırasıyla 0.3715, 0.4770 ve 0.2549 olarak bulunmuştur. Bazı Avrupa ülkelerinin sonuçlan ile bu çalışmanın sonuçlan birleştirilmiş, 8 lokus kullanılarak Nei'in genetik uzaklığına göre komşu birleştirme metoduyla dendogram oluşturulmuştur. Sonuçlar,Türk kahverengi alabalık populasyonlanmn Akdeniz ve Tuna filocoğrafik gruplanna benzediğini göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Türk kahverengi alabalık populasyonlan, Salmo trutta L., AAT, CK, EST, LDH, MDH, MEP, GPI, PGM, SOD, TF, Protein elektroforezi, Komşu birleştinne dendogramı. Based on 21 loci of 10 enzyme systems (AAT, CK, EST, LDFLMDH,MEP, GPI, PGM, SOD and TF). genetic structures of 8 Turkish Brown Trout {Salmo trutta L.) populations, namely Alakir, Gödene (Alakir-3), Eşen, Abant, Mudurnu, Sümer, Blacksea and Fırtına were determined by starch gel and cellulose acetate paper electrophoresis. Twelve of the loci were polymorphic and there were population specific fixed alleles of LDH-B2 and SOD-1 loci. Alakir, Gödene (Alakir-3) and Eşen populations showed the highest level of expected heterozygosity (0.1006). The highest percentage of polymorphic loci were observed in Blacksea (42.86) and Sümer (38.10) populations. The mean number of effective alleles for each population was between 1.1149 and 1.2125. The mean values for Fk was 0.3715, for Frr it was 0.4770 and for Fst it was 0.2549.By combining the results belonging to some of the European countries and the result of the present study the neighbour joining dendogram based on Nei's genetic distance was constructed by using 8 loci. The results suggested that Turkish brown trout populations are close to Mediterranean and Danube phylogeographic groups. Keywords:Turkish brown trout populations, Salmo trutta L., AAT, CK, EST, LDH, MDH, MEP, GPI, PGM, SOD, TF, Protein electrophoresis, neighbour joining dendogram 94

İİİ DENİZDE YETİŞTİRİLEN ALABALIKLARIN (Oncorhynchus mykiss W.1792) BESLENMESİNDE BALIK SİLAJININ KULLANIMI ÖZET Bu araştırmada Karadeniz'de ağ kafeslerde gökkuşağı alabalığının (Oncorhynchus mykiss W. 1792,) beslenmesinde balık silajının kullanımı incelenmiştir. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sinop Su Ürünleri Fakültesinin denizdeki yetiştiricilik ünitesinde yürütülen araştırmada canlı ağırlıkları ortalama 172 g olan 100 adet gökkuşağı alabalığı kullanılmış, deneme 3 hafta devam etmiştir. Deneme sonuçlarına göre alabalıkların beslenmesinde balık silajının kullanımının mümkün olabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler : Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss W. 1792,), Balık silajı, Besleme ve büyüme parametreleri. iv USAGE OF FISH SILAGE FEEDING ON CULTURED RAINBOW TROUT (Oncorhynchus mykiss W. 1792) AT THE SEA WATER ABSTRACT The research has been conducted in the using offish silage in feed on rainbow trout {Oncorhynchus mykiss W. 1792) reared in sea cages in Black Sea. In the research which was carried out for 3 weeks in sea cage unit of Ondokuz Mayıs University Fisheries Faculty of Sinop, 100 rainbow trouts with initial mean weight of 172 g were used. The results show that it may be possible to use fish silage in rainbow trout nutrition. Key Words : Rainbow trout (Oncorhynchus mykiss W. 1792,), Fish Silage, Nutrition and Growth Parameters. 33

DERBENT BARAJ GÖLÜNDE KÜLTÜRÜ YAPILAN GÖKKUŞAĞI ALABALIĞINDA (OncorhynchusmykissW,1792) TOTAL YAĞ VE YAĞ ASİDİ MİKTARI İLE YAĞ ASİDİ CİNSLERİNİN AYLARA VE MEVSİMLERE GÖRE DEĞİŞİMİ ÖZET Bu çalışmada, Derbent Baraj Gölünde Kültürü Yapılan Gökkuşağı alabalığı'nın (Oncorhynchus mykiss ) kas dokusu ve karaciğerinde total lipid ve total yağ asidi miktarı ile yağ asitlerinin cins ve miktarlarının değişimi aylara ve mevsimlere göre incelendi. Her iki yapıdaki total lipid ve yağ asidi miktarları, sabit kalmayarak mevsimlere, mevsimin aylarına ve organlara göre değişik varyasyonlar göstermiştir (P

Araştırmada gökkuşağı alabalığı (Oncorynchus mykiss) rasyonlarında farklı protein düzeyleri (% 35 ve % 45) ve yağ düzeyleri (% 10 ve % 20) ile yağ çeşitlerinin (soya yağı, keten yağı, iç yağ ve balık yağı) alabalıkların ortalama canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yem tüketimi, yemden yararlanma oranı, proteinden yararlanma oranı (PER), özel büyüme oranı (SGR), kondisyon faktörü, karkas bileşimi ve iç organ ağırlığının toplam vücut ağırlığına oranı gibi çeşitli özellikler araştırılmıştır. Denemede ortalama canlı ağırlığı 17.30-17.70 g arasında değişen 4800 adet gökkuşağı alabalığı yavrusu kullanılmış ve deneme 12 hafta sürmüştür. Deneme % 45 ve % 35 protein düzeyleri ile % 10 ve % 20 yağ düzeylerinde soya, keten, iç yağ ve balık yağının kullanıldığı 16 gruptan oluşturulmuş ve deneme faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada elde edilen sonuçlar; besi boyunca farklı protein ve yağ düzeylerinin balıkların ortalama canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yem tüketimi, yemden yararlanma oranı, özel büyüme oranı ve karkas bileşimi üzerindeki etkisinin önemli olduğunu göstermektedir (P< 0.01). Buna karşılık kondisyon faktörü ve iç organ ağırlığının toplam vücut ağırlığına oranı farklılıklarının ise önemli olmadığı saptanmıştır. Yemdeki protein oranının artışına bağlı olarak ortalama canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yemden yararlanma yeteneği, özel büyüme oranı ve karkas protein içeriğinin arttığı, yem tüketimi, proteinden yararlanma oranı, karkasta su, ham yağ ve ham kül içeriğinin azaldığı belirlenmiştir. Yağ düzeyindeki artış sonucunda; ortalama canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yemden yararlanma yeteneği, proteinden yararlanma oranı, özel büyüme oranı ile karkasta ham yağ içeriği artmış, yem tüketimi, karkasta su ve ham protein içeriği azalmıştır.73 Besi boyunca yağ çeşitlerinin ortalama canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yem tüketimi, yemden yararlanma oranı, proteinden yararlanma oranı ve özel büyüme oranı üzerine etkisinin önemli olduğu (P< 0.01 ), ancak kondisyon faktörü, iç organ ağırlığının toplam vücut ağırlığına oranı ve karkas bileşimi üzerine etkisinin ise önemli olmadığı saptanmıştır. Ortalama canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, yem tüketimi, yemden yararlanma oranı ve özel büyüme oranı üzerine en olumlu etkiyi balık yağı, en olumsuz etkiyi ise rasyonda iç yağın kullanılması sonucunda elde edildiği belirlenmiştir. In this research, the effects of different dietary protein levels ( 35 % and 45 %), fat levels (10 % and 20 %), and kinds (soybean oil, linseed oil, tallow and fish oil) on the average live weight, live weight gain, feed consumption, feed conversion ratio, protein efficiency ratio (PER), specific growth rate (SGR), condition factor, carcass composition and the ratio of internal organs weight to total body weight of rainbow trout (Oncorynchus mykiss) was investigated. Animal material of the research was 4800 rainbow trout juveniles with average weights ranging between 17.30 and 17.70 g. The research period was 12 weeks. 16 combinations composed of three factors (dietary protein levels, dietary fat levels and oil kinds) were used in each application with three replicates of factorial experimental design. The results obtained from experiments indicated that different dietary protein and fat levels had affected the average live weight, live weight gain, feed consumption, feed conversion ratio, protein efficiency ratio (PER), specific growth rate (SGR), carcass composition significantly (P

ÖZET Gökkuşağı Alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss) Fry Mortalite Scndromu (FMS) Üzerinde Bir Çalışma Bu çalışma iki alabalık işletmesinde fry mortalite sendromuna neden olan ve ağır mortalite ile seyreden hastalığın, hastalık etkenlerini ve histopatolojik değişiklikleri tespit etmek için yapılmıştır. İki işletmeden temin edilen 90 ömek balığa bakteriyolojik ve histopatolojik muayene uygulanmıştır. Karaciğer, böbrek ve dalak bakteriyolojik olarak incelenmiştir. Tryptic Soy Agar (TSA) ve Modified Anacker and Ordal Agar (MAOA)'a bakteriyolojik ekimler yapılarak patojenik organizmalar izole edilmiştir. İzole edilen bakteriler morfolojik ve biyokimyasal yöntemler ile identifıye edilmiştir. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Sapanca İç Su Ürünleri Üretim Birimi'nden temin edilen hasta çelikbaş fry'larının Flavobacterium psychrophilum izole edilmiştir. Hasta balıklarda durgunluk, renkte koyulaşma, iştah kaybı ve ağır mortalite, dorsal yüzgeçte erime ve dorsal yüzgeç tabanında ülserasyon ve dalakta büyüme gözlenmiştir. Halbuki, Balıkesir Gönen Yeşil Yurt Alabalık Üretim Tesisi'nden temin edilen hasta gökkuşağı alabalığı fry'lapnda dorsal yüzgeçte erime ve yüzgeç dibinde ülserasyon ve dalakta büyüme dışında benzer klinik ve patolojik bulgular görülmesine rağmen, hasta balıkların viseral organlarından A. salmonicida subsp cıchromogenes izole edilmiştir. Histopatolojik olarak F. psychrophilum ve A. salmonicida subsp achromogenes enfeksiyonlarında dalağın kırmızı ve beyaz pulpalarmda boşalma tespit edilmiştir. IV SUMMARY A Study On The Fry Mortality Syndrome(FMS) Of The Rainbow Trout (Oncorhynchus my kiss) The present work was carried out to determine histopathological changes and the aetiological agents of the disease induced fry mortality syndrome caused severe mortality in two rainbow trout hatcheries. Ninety fish samples from two hatcheries were bacteriologically and histopathologically examined. Liver, kidney, and spleen were bacteriologically examined. Material was streaked on Tryptic Soy Agar (TSA) and on Modified Anacker and Ordal Agar (MAOA). The isolated bacteria were identified by morphologic and biochemical examination. Flavobacterium psychrophilum was isolated from the visceral organs of steelhead trout fry samples obtained from Freshwater Fish Production Hatchery Unite, Fisheries Faculty, Istanbul University. Sick fish fry showed lethargie, darkening of the skin colour, loss of appatite and heavy mortality, dorsal fin and ulceration at the base of the dorsal fin and enlarged spleen. Whereas A. salmonicida subsp achromogenes was isolated from the visceral organs of rainbow trout fry samples were obtained from Yeşil Yurt Trout Farm, Gönen, Balıkesir. Sick fish were exhibited similar clinic and pathologic findings except dorsal fin rot and ulcerative lesion under dorsal fin. Spleen was found shrink in sick fish samples. Histopathologically, depletion of the red and white pulps in the spleen was noted as a result of infections by F. psychrophilum and by A. salmonicida subsp achromogenes. 54

ÖZET Bu çalışmada, Doğu Karadeniz şartlarında gökkuşağı alabalığının {Onchorynchus mykiss, Walbaum 1792) fileto büyüklüğüne getirilmesinde uygulanabilecek yetiştirme sistemlerinden, deniz suyu sıcaklığının yükseldiği yaz aylarında geçici olarak içsu havuzlarına taşıma ve tekrar deniz kafeslerine yerleştirme sistemi araştırılmıştır. Araştırma, Kasım 1995'de ortalama 17.7±0.25 cm boy ve 85.0±3.73 g ağırlıktaki 1630 adet balığın, Trabzon- Yomra balıkçı barınağındaki deniz kafeslerine yerleştirilmesi ile başlamıştır. Sıcak yaz aylarını içsu havuzlarında geçiren balıkların erkekleri 46.5±0.23 cm, 1583.0±28.99 g; sağılmış olan dişileri 51.0±0.40 cm, 2257.0±57.78 g ve sağılmayan dişiler 49.5±0.37 cm boy ve 2057.0±41.46 g büyüklüğe ulaştığı Mayıs 1997'de hasat edilmişlerdir. Cinsiyet ve sağımın gelişmeye etkisini belirlemek için, cinsi olgunluğa gelen mevcut populasyondan 20 Ocak 1997'de tesadüfi olarak 19 adet erkek ve 43 adet dişi balık alınarak cinsiyet gruplarına ayrılmıştır. Dişi balıklardan iki grup oluşturularak, bir grubun sağımı yapılarak yumurtaları alınmış (20 adet), diğer gruptaki balıklar (23 adet) sağılmadan yumurtalı olarak bırakılmıştır. Araştırma süresince balıklar doyuncaya kadar el ile serbest yemleme yöntemi ile yenilenmiştir. Spesifik büyüme oranı, yem değerlendirme oranı, mutlak ağırlık artışı ve yaşama oram sıra ile birinci aşamada (deniz kafesi) 1.10, 1.77, 739 g, % 80; ikinci aşamada (içsu havuzu) 0.18, 1.94, 263 g, % 95; üçüncü aşamada, erkek bireylerde 0.24, 5.10, 415 g, % 58; sağılmış dişilerde 0.54, 1.91, 1018 g, % 75 ve sağılmamış dişilerde 0.36, 2.38, 753 g, % 100 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Doğu Karadeniz şartlarında gökkuşağı alabalığının, yaz aylarında geçici olarak içsu havuzlarına taşınması ile 26-27 ayda fileto ağırlığına getirilebileceği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Gökkuşağı alabalığı, Onchorynchus mykiss, Büyüme, Fileto, Kafes, İçsu Havuzu, Cinsiyet, Sağım, Karadeniz IV SUMMARY Investigations on Rearing System of Fillet Size Rainbow Trout were Reared in Eastern Black Sea Conditions In this study, system of transfer from sea cages to fresh water ponds during the summer season was investigated to get fillet size of rainbow trout (Onchotynchus mykiss, Walbaum 1792) in the Eastern Black Sea conditions. Study has been carried out in the three rearing stages. In the first stage, 17.7±0.25 cm in length and 85.0±3.73 g in weight offish (n=1630) were stocked to cages located in Trabzon- Yomra Fisherman Shelter at 4 October 1995 and growth was followed up until 1 June 1996. In the second stage, fish were transferred from sea cages to fresh water ponds in Maçka (Trabzon) and growth followed up until 30 October 1996. In third stage, fish were transferred to sea cages again and were divided into two groups as male(19) and female (n=43) and then female fish divided into two subgroups at 20 January 1997. One of the subgroups (n=20) were stripped and the other subgroup (n=23) were not stripped. Fish were fed by hand three times a day, morning, noon and evening, up to they were satisfied. At the end of the experiment (May 1997), fish size was determined as 46.5±0.23 cm and 1583.0±28.99 g male, 51.0±0.40 cm and 2257.0±57.78 g stripped females, 49.5±0.37 cm and 2057.0±41.46 g nonstripped females (P

Campylobacter upsaliensis bakterisinin 1 yaşlı gökkuşağı alabalığı üzerinde intramüskûler enjeksiyon yapılarak denenen patojenite testi sonunda değişik sayıdaki bakteri ile enfekte edilen gruplarda % 62.5 ile % 87.5 arasında ölümler gözlenmiştir. Enfekte balıkların böbrek, solungaç ve karaciğerinde 5.79x 1010 - 4.89x 1012 arasında patojen bakteri izole edilmiştir. Enfekte balıklarda klinik olarak solungaç, yüzgeç,karaciğer ve bağırsağında önemli belirtiler görülmüştür. Enfeksiyon balıkların hematokrit seviyesi, eritrosit sayısı, serum kolesterol, trigliserit, albumin ve toplam protein seviyelerinde önemli azalmalara sebep olmuştur. Kan lökosit sayısında ise önemli değişmeler gözlenmemiştir. Anahtar kelimeler: Balık, Hastalık, Campylobacter upsaliensis, Gökkuşağı alabalığı, Kan, Hematoloji, Biyokimya. ABSTRACT Pathogenicity of Campylobacter upsaliensis was tested by intramuscular injection using lyear- old - rainbow trout (Oncorhynchus mykiss), and artifically infection caused mortalities between 62.5 % - 87. 5^% in infected fish groups. Clinical signs were observed in gill, fins, liver, kidney and intestine of infected fish. Campylobacter upsaliensis was isolated between 5-79x 1019 - 4.89x 1012 c.f.ur / g from gill, liver and kidney, of infected fish. Serum cholesterol, triğlyseride,albumin, toplam protein levels, hematocrit values and erythrocyte number in blood of infected fish were significantly decreased. Leucocyte number was not significantly decreased. Leucocyte number was not significantly different between the infected and healthy fish groups. Key Words: Fish, Disease, Campylobacter upsaliensis, Rainbow Trout, Blood, Hematology, Biochemistry 42

m Bafra Derbent Alabalık Çiftliği'nde İşletme İçi Hazırlanan Yemin Gökkuşağı Alabalıklarının Büyümesi Üzerine Etkisi ÖZET Bu çalışmada, özel bir yem fabrikasından temin edilmiş pelet yemle, işletmede hazırlanan pelet alabalık yeminin, başlangıç ortalama canlı ağırlıkları 23 g olan alabalıkların büyümesi üzerine etkileri incelenmiştir. İki periyot halinde yürütülen denemenin I. periyodu başında her iki gruba m3,e ortalama 7 kg balık olacak şekilde, her bir havuza 1500 adet balık stoklanmıştır. Deneme süresince I. grup özel bir yem fabrikası tarafından üretilen pelet yemle, II. grup ise işletmede hazırlanan pelet yemle yemlenmişlerdir. I. periyot sonunda, m3'teki yoğunlukları ortalama 26 kg'a ulaşan balıkların sırasıyla canlı ağırlıkla rı 90.70±0.24 ve 88.6910.23 g olmuştur. I. periyot sonunda ortalama canlı ağırlıklar arasında yapılan t- testi sonunda gruplar arasındaki farklılığın önemli (t= 2.911, P

ÖZET Normal pigmentli ve albino damızlıklarından elde edilen yumurta ve yavruların gelişiminin incelenmesini esas alan bu çalışmada, yumurtaların ölüm oram, açılma zamanı, yavruların büyüme performansları ve yem değerlendirme oranlan tespit edilmeye çalışılmıştır. Açılım oranlarına bakıldığında bu çalışmada heterozigot albinonun bulunduğu söylenebilir. Çünkü, albino ile normal pigmentli damızlıklar çaprazlandığmda yan yarıya albino ve normal pigmentli yavrular meydana gelmiştir. Aynı şekilde albinolarm kendi araların çiftleştirildiğinde %25 normal ve %75 albino yavrular elde edilmiştir. Yumurtaiardaki kayıp oranlan ve açılma süreleri incelendiğinde gruplar arasında önemli bir fark olmadığı görülmüştür. Akvaryum ve tanklarda yetiştirilen yavrulann büyüme performansı ve yem değerlendirme oranlan incelendiğinde albino x albino çiftleştirilmesinden elde edilen albino yavrularda, son ağırlık üzerinden, nispeten kötü büyüme tespit edilmiştir. Ama diğer gruplardaki albinolann normaller kadar iyi büyüdüğü de tespit edilmiştir. Sonuç olarak çalışmada kullandığımız albinolann bilinenin aksine homozigot resesif değil, heterozigot ve albinolann normaller üzerinde örtücü (epistatik) etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir. Aynca albinolann normal pigmentliler ile aynı ortamı paylaştıkiannda hemen hemen normaller kadar iyi büyüme gösterdikleri tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Gökkuşağı alabalığı, Oncorhynchus mykiss, albino, normal pigmentli, albinizm, epistasi, büyüme performansı, yem tüketimi. SUMMARY The Investigation of Developing of Eggs and Progenies Which has Occurrence from Albino and Normal Pigmented Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Broods In this study, occurrence of albino progenies produced from albino x albino and albino x normal pigmented rainbow trout mating has been tested. In addition growth performance of these progenies has been compared. When the rates of albino and normal pigmented progenies are considered, it can be concluded that the albino parents are heterozygous. Because when the albino and normal pigmented broods are crossed, albino : normal ratio is around 1:1. Similarly, when the albino and albino is mated, 25% of the progenies are normal and the rest (75%) is albino. It has been concluded that the albino broods used in this preliminary study were heterozygous and albinizm has epistatic effect on normal pigmentation in rainbow trout. In addition, when two phenotypes are reared in same culture unit, there seems to be no dominance of any of the groups. Key Words: Rainbow trout, Oncorhynchus mykiss, normal pigmented, albino, albinizm, epistatic, growth performance, feed conversion ratio 55

öz Bu çalışma; 18.03.1998-03.04.1998 tarihleri arasında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi balık hastalıkları laboratuvarında bulunan küvetlerde yapılmıştır. Düşük su sıcaklığında (5±1°C) oluşturulan Campylobacter tıpsaliensis enfeksiyonunun gökkuşağı alabalığı kanının kimyasal özelliklerinde meydana getirebildiği değişmeler incelenmiştir. Campylobacter upsaliensis bakterisinin düşük su sıcaklığında LD50 (Letal Doz5o)'u 7.79x10` olarak hesaplanmıştır. Suni enfekte balıklar ile sağlıklı kontrol grubunun kan GPT (Glutamat Piruvat Transaminaz) ve GLC (glukoz) seviyeleri arasında istatistiki olarak önemli farklılık gözlenmezken (p>0.05), GOT (Glutamat Oksalasetat Transaminaz) ve ALP (Alkalin Fosfataz) seviyeleri arasında önemli farklılıklar bulunmuştur (p0.05), significant differences was determined GOT (Glutamate Oxalacetate Transaminase) and ALP (Alkaline Phosphatase) between the in blood serum levels of artificial infected and control fish groups (p

ÖZET Bu çalışmada, farklı gelişme dönemlerindeki Gökkuşağı alabalıklarının sindirim sistemine ait mide, pilorik sekalar, barsaklar, karaciğer ve pankreasın histolojik yapısı ile histokimyasal özelliklerinin ışık mikroskobik düzeyde belirlenmesi amaçlandı. Araştırmada, toplam 35 adet Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) kullanıldı. 32 ve 59 günlük balıklarda mide bölümleri ayırdedilemezken 94, 120, 180, 210 ve 300 günlük balıklarda ise midenin kardiya, fundus ve piloris bölgelerinden oluştuğu tespit edildi. 32 günlük balıklarda dorsal bölgede çok katlı görünümde olan lamina epİtelyalisin diğer dönemlerde tek katlı prizmatik yapı kazandığı belirlendi. Tüm gelişim dönemlerinde lamina epİtelyalisin PAS (+) ve AB (+) mukus maddesi içerdiği saptandı. Gelişim dönemlerine bağlı olarak gastrik bezlerde artış tespit edildi. Tunika muskularisin sirküler ve longttudunal kas tabakalarından oluştuğu belirlendi. 32 ve 59 günlük balıklarda barsaklar goblet hücre yoğunlukları dikkate alınarak anterior ve posterior olmak üzere iki bölüm halinde değerlendirildi. 94, 120, 180 ve 300 günlük balıklarda ise ince ve kaim barsaklann kesin olarak ayranı yapılabildi. Barsak ve pilorik seka lamina epitelyalislerinin AB (+) ve zayıf AF(+) karakterde olduğu, goblet hücrelerinin de PAS, AB (pH 2.5) ve AF uygulamalarına olumlu tepkime verdiği saptandı. Gelişmenin erken dönemlerinde karaciğerde lopçuk ve safra kanallarının bulunmadığı saptandı. Bu dönemde hepatositlerde kuvvetli PAS (+) özellik ve glikojen gözlendi. Lopçukların ve safra kanallarının gelişmiş olduğu ileri dönemlerde ise hepatositlerde zayıf PAS (+) AB (+) özelliğin bulunduğu tespit edildi. PAS'a karşı tepkime aynı zamanda, safra kanallarına ait hücrelerin apikallerinde de gözlendi. Gelişmenin erken dönemlerinde, pankreas langerhans adacıklarının az sayıda bulunduğu ileri evrelerde ise artış gösterdikleri belirlendi. Gelişmenin tüm dönemlerinde ekzokrin kısımda yer alan hücrelerin basofilik karakterde oldukları saptandı. Çalışılan bütün dönemlerde pankreasın uygulanan histokimyasal yöntemlerle boyanmadığı tespit edildi. Sonuç olarak, gelişmenin erken dönemlerinde barsaklann mideden önce geliştiği, aynı dönemde midenin kese şeklinde bir yapıya sahip olduğu ve pilorik sekalann kısa tüpçükler halinde bulunduktan tespit edildi. Karaciğerin, midenin anterio-ventral bölgesinde yer aldığı, pankreasın da pilorik sekalar arasında yaygın biçimde bulunduğu belirlendi. Tüm dönemlerde gastrointestinal kanalın nötral ve asidik mukus maddesi kaynağını önemli ölçüde mide lamina epitelyalis hücreleriyle pilorik seka ve barsaklara ait goblet hücrelerinin oluşturduğu saptandı. n ABSTRACT In this study, it was aimed to determine of histochemical structure and histological characters of stomach, pyloric caeca, intestines, liver and pancreas which belong to digestive system of rainbow trout in the different developmental stages in light microscopic level. Totally 35 rainbow trout (Oncorhychus mykiss Walbaum, 1792) were used. In 94, 120, 180, 210 and 300 days from hatching, it was observed that the stomach consisted of cardia, fundus and pylorus parts. But the parts of stomach couldn't be distinguished in 32 and 59 days after hatching. Lamina epitelyalis that seen multilayered in dorsal area at 32-day-old larvae was determined to have simple columnar structure in other development periods. It was found that lamina epithelialis included PAS (+) and AB (+) mucosubstance in all of development periods. In gastric glands was showed the increase as related with development periods. It was seen tunica muscularis composed of circular and longitudinal muscle layers. At 32 and 59-day-old samples, intestine was evaluated as anterior and posterior parts by take into consideration to density of goblet cells. It was realised that certainly identification of small and large intestine of samples that are 94, 120, 180 and 300 days old. Lamina epithelialis of intestine and pyloric caeca was showed AB (+) and weakly AF (+) characters, in addition to goblet cells showed positive reaction to PAS, AB (pH 2.5) and AF applications. In early development periods the lobules and bile ducts were seen in liver.lt was observed that densely PAS (+) characters and glycogen in hepatocytes in same periods. In later periods that developed of lobules and bile duct weakly PAS (+) and AB (+) characters were found in hepatocytes. The reaction against to PAS was also observed in apicals of cells of bile ducts. In early development periods, islet of langerhans were found in a few numbers, on the other hand the increasing were seen in later stages. In all of the development periods the cells of exocrine part to show basophilic characters were seen. In the all of the periods, the cells of pancreas was not stained by applications of histochemical methods. As a result; It was seen that in early development periods, The intestine developed before the stomach that is similar to pouch structure and pyloric caeca shaped as tubes. The liver was seen on anterio-ventral area of stomach. The pancreas was found among the pyloric caeca, as commonly. The reserve of neutral and acidic mucosubstance of gastrointestinal duct was formed by lamina epitelyalis cells of stomach and the goblet cells belong to pyloric caeca and intestines, in all periods as significantly. T.C, `TMJLU lHjik*Jl''Li............. i... ^ji'ii'lJSZi 49

ÖZET Araştırmada, gökkuşağı alabalıkları (Oncorhynchus mykiss Walbaum) ve albino melezlerinde Campylobacter npsaliensis enfeksiyonunun klinik etkileri ile balıkların kan kimyasında meydana gelen değişmeler incelenmiştir. Balıklara 5xl05 canlı Campylobacter ııpsaliensis bakteri hücresi intramüsküler yolla enjekte edilerek oluşturulan enfeksiyonun normal gökkuşağı alabalığı grubunda %90, melez albino grupta ise %100 ölüme sebep olduğu gözlenmiştir. Ancak melez albino balıkların stres ve enfeksiyondan çok daha çabuk etkilendikleri görülmüştür. Enfeksiyonun etkisi ile koma haline giren balıkların ve enjeksiyon sırasında stresin etkisi ile ölen balıkların kan glukoz seviyelerinde önemli azalmalar görülmüştür (p0.05). Enfeksiyondan ölen normal alabalıkların ve melez albinoların serum trigliserit seviyelerinin sağlıklı kontrol grubuna göre önemli derecede yükseldiği görülmüş (p0.05). Enfeksiyondan ölen normal gökkuşağı alabalığı ve albino melezi balıklar ile enjeksiyon stresi ile ölen balıkların serum GOT(glutamat oksalasetat transaminaz) seviyeleri, sağlıklı kontrol grubuna göre artmıştır (p0.05). Serum GPT (glutamat piruvat transaminaz) seviyesi ise; enfeksiyondan ölen albino melezi grupta sağlıklı kontrol grubuna göre önemli derecede yükselmiştir (p0.05 ). The serum triglyceride values of Campylobacter upsaliensis infected fish groups (Gross-albino and rainbow trout) were significantly higher than that of healthy fish (p>0.05) while their differences was not significantly among the others. The mean activity of glutamate oxalacetate transaminase (GOT) (glutamate oksalasetat transaminase enzyme significantly increased in blood serum of infected rainbow trout gross-albino and fish dead from injection stress. The serum GPT (glutamate pyruvate transaminase) value of Campylobacter upsaliensis infected gross-albino fish was significantly higher (p

oz 10-25 Haziran 1998 tarihleri arasında Erzurum, Tortum (Erzurum), Gürün (Sivas), Evciler (Çanakkale-Bayramiç) ve Çırpılar (Çanakkale-Bayramiç)'da bulunan 5 özel alabalık çiftliğinde rakım farkının; alabalıkların (Oncorhynchııs mykiss Walbaum) hematolojik, kanın biyokimyasal özellikleri ve kan gazları üzerine etkisi araştırılmıştır. Rakımın hematolojik parametreler (lökosit sayısı, eritrosit sayısı, hemoglobin seviyesi, hematokrit seviyesi ) üzerine önemli etkiye sahip olmadığı; biyokimyasal özellikler (glukoz, kreatin, albumin) ve kan gazlan parametrelerinde (pH, pÛ2, tCÛ2) rakıma bağlı önemli değişimlerin olduğu gözlenmiştir. Daha hassas bir çalışmanın bölgeler arasında, su pH'sı, su sıcaklığı ve kalitesi, balıkların beslenmesi açısından eşitlik sağlanarak yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. II ABSTRACT The effects of altitude difference on blood biochemistry, gas and hematological aspects of rainbow trout (Onchorhynchus mykiss Walbaum) were investigated between 10-25 June 1998 at five trout farms located in Erzurum, Tortum (Erzurum), Gürün (Sivas), Evciler (Çanakkale) and Çırpılar (Çanakkale), respectively. It was determined that altitude did not influence hematological parameters (leucocytes, erythrocytes, hemoglobin, hematocrit) significantly. However, biochemical (glucose, creatinine, albumin) and gas parameters (pH, p02, tC02) of blood were observed to be changed by altitude difference. It was suggested that detailed studies including water pH, temperature and other quality parameters are necessary to demonstrate if there is any regional differences. 45

IX öz Bu çalışmada LAS'ın gökkuşağı alabalığında (Oncorhynchus mykiss) toksisitesi incelendi. LAS'ın gökkuşağı alabalığına lethal dozu akvaryum içerisindeki su içerisine kademeli ilave edilen LAS ile 12.5 mg/l olduğu tespit edilmiştir. Aynı etki tek dozda LAS ilavesinde de saptanmıştır. LAS'ın organlara yığışması metakromatik metodla incelenmiş ve en yoğun olarak solungaçların LAS sorbe ettiği tespit edilmiştir. Gökkuşağı alabalığının (Oncorhynchus mykiss) kan analizinde GPT (glutamik pirüvik transaminaz) seviyesinin arttığı tespit edilmiştir. LAS'ın şebeke suyunda ve deniz suyundaki parçalanması da incelenmiştir. Bu incelemede zamanla LAS'ın parçalandığı görülmüştür. Şebeke suyunda 7 günde LAS'ın parçalanmasının % 79, buna karşı deniz suyunda 7 günde % 74 olduğu tespit edilmiştir. Tayinler MBAS ve HPLC metodu ile yapılmıştır. HPLC metodunda LAS miktarının hesaplanması C]0 - C)4 piklerinin total alanlarından yapılmıştır, keza her bir pikin alanından da hesaplamalar yapılmış ve LAS komponentlerinin herbirinin kaybı tayinlerle akvaryumda günlük yapılmıştır. Buna göre 4.'cü gün 2-4-5-7-8-10-11 -12. 'ci pikler, 5.'ci gün l.'ci pik kaybolmuştur. En stabil olan pikler 3-6-9'dur. LAS'ın havalandırılmış şartta parçalanması % 99.04 olup 5 günde tamamlanmıştır. ABSTRACT In this work the toxicity of LAS was investigated on Oncorhynchus mykiss. Lethal dose of LAS on Oncorhynchus mykiss was determined as 12.5 mg/L in an aquarium into which LAS has been added in small increments. The same effect was observed when LAS was added single dose. Accumulation of LAS in the organs was determined by metachromatic method, gills having sorbed the most. The blood analysis of Oncorhynchus mykiss showed that GPT (glutamic pyravic transaminase) level increased. The degradation of LAS was determined in tap water as well as in sea water. The LAS amount in tested water decreased in time. Loss of LAS was 79% in tap water in 7 days whereas 74% in sea water in 7 days. Determination was made MBAS and HPLC methods. LAS amount was calculated in the latter from the total area of Cw - Ci4 peaks. Furthermore calculation was also made by taking area of each peak, thus the loss of each component of LAS was determined. The tests were made dailv on the samoles taken from the aauarium. It was observed that in the 4th dav 94

IV ÖZET DOĞAL KATKI MADDELERİ İLE ALABALIK (Oncorhynchus mykiss, W. 1792)'TAN BALIK BURGER ÜRETİMİ VE KALİTE DEĞERLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA TAŞKAYA, Lâtif Yüksek Lisans Tezi, Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü Tez Yöneticisi: Yrd.Doç.Dr. Şükran Çaklı Ocak 1998, 108 sayfa Tüketime hazır et ürünleri arasında porsiyon şekli ve hazırlama kolaylığı açısından burgerler önemli bir yer tutmaktadır. Büyük kentlerde çalışan nüfusun artmasına paralel olarak tüketici daha çok hazırlanması ve tüketimi kolay, besleyici değeri yüksek ürünlere yönelmektedir. Bu nedenle ana hammaddesi et kıymaları olan burgerler toplu tüketim yerlerinin önemli bir ürünü olmuştur. Ürüne olan talebin artması tüketim ile ilgilidir. Bu yüzden tüketicilere sağlıklı ve kaliteli ürünler vermek önemlidir. Ülkemizde burgerler olarak tüketime sunulan ürünler sığır ve tavuk etlerinden hazırlanmıştır. Ülkemizde bugüne değin balık etlerinden yapılmış; burgerler üzerinde bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu amaçla, bu araştırmada alabalıktan (O. mykiss, W.) farklı ham materyal özelliği ve farklı formülasyonlar kullanılarak balık burgerler hazırlanmıştır. Bu çalışmada ham materyal olarak alabalıkların kullanılmasının amacı`gökkuşağı alabalıkları tüketiminin daha az olduğu dönemde hem daha ekonomik hem de farklı tüketim` ile değerlendirilmesidir. Hem taze hem de dondurarak-çözündürülmüş alabalıktan yumurta akı ilaveli ve ilavesiz iki farklı formülasyonda yapılan burgerlerin, kimyasal kompozisyon oranlan (ham protein, ham yağ, ham kül, nem, karbonhidrat ve tuz içerikleri) saptanmıştır. 0- 4° C deki 21 günlük depolanmasındaki bazı kalite kriterleri (pH, TBÂ, duyusal değerlendirme) saptanmıştır. Taze alabalıklar da ham protein % 21.67±0.25, ham yağ %3.66±0.13, nem % 71.92±0.20, ham kül % 1.56±0.25, karbonhidrat %1.19±0.39 ve tuz oranı % 0.45±0.07 olarak bulgulanmıştır. Taze alabalık filetoları kullanılarak hazırlanan yumurta akı ilaveli burgerlerde (Grup A) bu oranlar sırasıyla; % 16.34±0.43, % 2.40±0.09, % 65.59±0.08, % 2.83±0.27, % 12.84±0.80 ve %0.90±0.05'dir. Yumurta akı ilavesiz burgerlerde (Grup B) bu oranlar sırasıyla % 16.63±0.25, % 1.95±0.08, % 63.61±0.20, %3.38±0.22, % 14.43±0.70 ve % 0.88±0.03'dir. Bu sonuçların ışığı altında taze alabalıkların burger formuna girmesiyle yumurta akı ilaveli ve ilavesiz ürünlerde protein yağ, nem içeriklerinin düştüğü, buna karşın ham kül, karbonhidrat içeriklerinin arttığı tespit edilmiştir. Taze ham materyalden yapılmış yumurta akı ilaveli ve ilavesiz ürünler arasında ham protein ve tuz içerikleri arasındaki fark görülmemesine karşın ham yağ, nem, ham kül ve karbonhidrat içeriklerinde farklılıklar tespit edilmiştir. Dondurarak-çözündürülmüş alabalıklarda ham protein %19.83±0.36, ham yağ % 4.11±0.05, nem % 74.21±0.21, ham kül % 1.53±0.18, karbonhidrat % 0.32±0.03 ve tuz % 0.78±0.02 oranındadır. Dondurarak-çözündürülmüş alabalık filetolarıVI kullanılarak hazırlanan yumurta akı ilaveli burgerlerde (Grup C) bu oranlar sırasıyla % 16.27±0.02, % 2.60±0.05, % 65.14±0.09, % 3.39±0.03, % 12.60±0.91 ve % 0.72±0.07'dir. Yumurta akı ilavesiz burgerlerde (Grup D) bu oranlar sırasıyla % 17.5±0.25, % 2.87±0.10, %61.87±0.38, % 3.33±0.30, % 14.56±0.30 ve % 0.78±0.02'dir. Dondurarak-çözündürülmüş alabalıkların burger formuna girmesiyle yumurta akı ilaveli ve ilavesiz ürünlerde ham protein, ham yağ ve nem oranlarında azalma, ham kül ve karbonhidrat oranlarında artış bulgulanmıştır. Tuz içeriklerinde fazla bir değişme saptanmamıştır. Dondurarak-çözündürülmüş ham materyalden yapılmış, yumurta akı ilaveli ve ilavesiz ürünler arasında ham kül ve tuz içerikleri arasında fark görülmemesine karşın diğer kompozisyon bileşimlerinde farklılıklar tespit edilmiştir. Taze ve dondurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan burgerlerın istatistiki değerlendirilmesi sonucunda ham yağ içerikleri açısından taze ve dondurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan yumurta akı ilaveli (Grup A ve Grup C) ve dondurarak- çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan burgerler (Grup C ve Grup D) arasındaki farklar önemsiz (p0.05). Burger grupları arasında sadece ham protein açısından hem taze hem de dondurarak-çözündürülmüş balıklardan hazırlanan yumurta akı ilaveli (Grup A ve Grup C) ve ilavesiz (Grup B ve Grup D) burgerler arasındaki istatistiki fark önemli olarak tespit edilmiştir (p>0.05). Tüm gruplar arasında karbonhidrat, ham kül ve tuz içerikleri açısından farklar önemsizVII (p0.05). Hem taze hem de dondurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan burgerlerin 0-4°C'deki 21 günlük depolanması sonucunda tüm gruplarda TBA sayısı (mg/malonaldehit kg)'nda depolama günlerine bağlı olarak artış, pH değerlerinde azalma saptanmıştır. Hem taze hem de dondurarak-çözündürülmüş alabalık filetolarından hazırlanmış yumurta akı ilaveli ve ilavesiz gruplar arasında TBA sayısı ve pH değeri açısından çok önemli farklar tespit edilmemiştir. TBA açısından depolamaya bağlı burgerlerdeki istatistiki değerlendirilmesi sonucu 0. günde sadece hem taze hem de dondurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan yumurta akı ilavesiz (Grup B ve Grup D) burgerler arasında fark önemli olarak bulgulanırken depolamanın son gününde tüm gruptaki farklar önemli olarak bulgulanmıştır (p>0.05). Burgerlerin depolanmasındaki 0. gün ve 21. günde ki pH değerleri; taze ve donrurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan yumurta akı ilaveli burgerler (Grup A ve Grup C), taze ve dondurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan yumurta akı ilavesiz (Grup B ve Grup D) ürünler arasında belirgin bir fark bulgulanırken (p>0.05), 0. gün ve 21. günde taze alabalıklardan hazırlanan burgerlerle (Grup A ve Grup B), dondurarak-çözündürülmüş alabalıklardan hazırlanan burgerler (Grup C ve Grup D) arasındaki farklar önemsiz olarak tespit edilmiştir (p0.05). Baharat ve renk açısından depolamanın başlangıcında ve sonunda burgerler arasındaki fark önemsiz olarak tespit edilmiştir (p0.05); depolama sonunda da tüm gruplarda koku aynı olduğu saptanmıştır (p0.05), depolamanın sonunda tüm gruplarda doku değerleri eşit düzeylerde bulgulanmıştır (p0.05). Anahtar sözcükler: Balık burger, dondurarak-çözündürülmüş, ham materyal, kimyasal kompozisyon. IX ABSTRACT A STUDY ABOUT PRODUCING FISH BURGER MADE FROM RAINBOW TROUT (Oncorhynchus my kiss,W. 1792) WITH NATURAL ADDITIONAL SUBSTANTS TAŞKAYA, Lâtif MSc, Faculty of Fisheries, Fish Processing Technology Department Supervisor: Ass. Prf. Şükran Çakh January 1998, 68 pages Burgers that are prepared meat products are taking very important position for consumption about portion from and easy preparation consumers that are parallel to increased working people in the big cities tend to ready products that to prepared and to consume are easy and that nutritive value is high. Therefore, burgers that main raw material is minced meat are important product in consumption place. It is in which demand to product is increasing in connection with consumption, for this reason giving healthy and quality products to consumers is important. In our country burgers are made from beef and chicken, until today the study about burgers made from fish are not met. For this reason in this study burgers are made from rainbow trouts that is fresh water fish by using different raw materials and different formulas. In this study; the aim of using rainbow trouts as a raw material, on period that consumption of rainbow trouts is less, is evaluation with both more economy and more different consumption of rainbow trouts.X Percent chemical composition (crude protein, crude oil, crude ash, moisture, carbonhidrate and salt content) rates of burgers, that made from both fresh and frozen-thaw rainbow trout with and without the white of an egg in two different formules were determined. Some quality values (pH, moisture, TBA, sensory evaluation) of rainbow trouts that were stored at 0-4°C for 21 days were determined. That crude protein ratio at fresh rainbow trout is 21.67±0.25 %, that crude oil ratio of fresh rainbow trouts is 3.66±0.13 %, that moisture ratio of fresh rainbow trouts is 71.92±0.20 %, that crude ash ratio of fresh rainbow trouts is 1.56±0.25 %, that carbonhidrate ratio is 1.19±0.39 % and that salt ratio is 0.45±0.07 % were determined. These rates, at burgers made by using rain trouts fillets with white of an egg. (Group A) respectively are 16.34±0.43 %, 2.40±0.09 %, 65.59±0.08 %, 2.83±0.27 %, 12.84±0.80 % and 0.90±0.05 %. These rates at burgers without white of an egg (Group B) are respectively 16.63±0.25 %, 1.95±0.08 %, 63.61±0.20 %, 3.38±0.22 %, 14.43±0.70 % and 0.88±0.03 %. From those results, that protein oil, moisture rates of burgers made from rainbow trouts in products with and without white of an egg were decreased, and that although crude ash, carbonhidrate rates were increased were determined. At products made from fresh raw materials with and without white an egg, althought different rations between crude protein a ratio and salt ratio were not observed, different rations at crude oil, moisture, crude ash, and carbonhidrate rates were determined. At frozen-thaw rainbow trouts crude protein is 19.83±0.36 %, crude oil is 4.11±0.05 %, moisture is 74.21±0.21 %, crude ash isXI 1.53±0.18 %, carbonhidrate is 0.32±0.03 % and salt is 0.78±0.02 %. At burgers made by using frozen-thaw rainbow trouts fillets with white an egg (Group C) these rates respectively are 16.27±0.02 %, 2.60±0.05 %, 65.14±0.08 %, 3.39±0.03 %, 12.60±0.19 % and 0.72±0.07 %. At burgers without white an egg (Group D). These rates are respectively 17.5±0.25 %, 2.87±0.10 %, 61.87±0.37 %, 3.33±0.29 %, 14.56±0.29 % and 0.78±0.01 %. Rates of crude protein, crude oil, and moisture of burger shaped frozen-thaw rainbow trouts at products with and without white of an egg were increased, but futher variation at salt content did not determine. At the end of statistics evaluation of burgers made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts about raw oil contents, while that differences between burgers made from both fresh and frozen- thaw rainbow trouts with white of an egg (Group A and Group C) and burgers made from frozen-thaw rainbow trouts (Group C and Group D) were unimportant (p0.05). Amongst burgers groups, about only crude protein contents, that statistic difference between group made from both fresh and frozen-thaw rainbow both trouts with white of an egg (Group A and Group C) and group made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts without white of an egg (Group B and Group D) was important, was determined (p>0.05). While that differences amongst all groups about carbonhidrate, crude ash and salt contents, were unimportant was determined (p0.05). Between at the products made from frozen-thaw raw material with and without white of an egg although difference between crude ash and salt contents was not observed, differences in all groups of burgers made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts at the end of storage at 0-4°C for 21 days, was increased in depending on storage days but decrease in pH value was determined. Amongst groups made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts fillets, with and without white of an egg. In respect of TBA and pH value very important differences were not determined. At the end of statistic evaluations depending on storage for 0. day, while that difference amongst only burgers made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts without white of an egg (Group B and Group D) was important was determined; at the final storage day that differences in all groups were important was determined (p>0.05). While that definite difference between burgers made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts with while of an egg (Group A and Group C), and burgers made from both fresh and frozen-thaw rainbow trouts without white of an egg (Group B and Group D) about pH values of storage for 0. day and fro 21st day was determined (p>0.05); that differences between burgers made from fresh rainbow trouts and burgers (Group A and Group B) made from frozen-thaw rainbow trouts were unimportant at storage 0. day and 21st day was determined (p0.05). About spice and colour, that difference between the beginning of the storage and end of the storage was unimportant was determined (p0.05); that small in all groups was same at the end of storage was determined (p0.05); at the end of the storage that texture values in all groups were same levels was determined (p0.05). Keywords: Fish burger, frozen-thaw, raw material, chemical composition. 108

Bu araştırmada Salmonidae familyasından Oncorhynchus mykiss (W.,1792)'in triploidleştirmesi yapılarak, triploid ve diploid balıkların erken hayat evreleri karşılaştırılmıştır.Araştırmada üç deney grubu bir de kontrol grubu kullanılmıştır. Gruplarda sırası ile %80, %80 ve %90 lik triploidliğe dönüşüm sağlanmiştir. Yaşam oranları 60. günden sonra deney gruplarından birinci grupta %5 1, ikinci grupta %52 ve üçüncü grupta %47 olarak bulunmuştur. Bu oran kontrol grubunda %67 olmuştur.Deney gruplarindaki yaşama oranlarının kontrol grubu oranından yaklaşık olarak %20 düşük olduğu görülmüştür. Triploidy was induced in Oncorhynchus mykiss (W.,1792) from Salmonidae family and early life history of triploid and diploid fish were compared.Three triploid groups and one (control) diploid group is used.Induced triploidy was %80, %80 and %90 in these three groups. Survival rates were found to be %51, %52 and %47 respectively, after 60 days.In the control group survival rate was %67.When compared, it was seen that death rate is appoximately %20 larger than in triploid groups with respect to the control group. 37

ÖZET Bu çalışmada, saf ve karışık olarak yetiştirilen albino ve normal pigmentli gökkuşağı alabalıklarının {Oncorhynchus mykiss) büyüme performansları, günlük yem tüketimleri, yem değerlendirme oranlan ve kondisyon aktörleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca bu varyetelerin etlerinin biyokimyasal kompozisyonları ve pazar albenileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada 0+ yaş grubuna ait ortalama 75 g ağırlığında 150 adet albino ve 150 adet normal pigmentli gökkuşağı alabalığı kullanılmıştır. Deneme, saf normal (50), katışık (25 normal ve 25 albino) ve saf albino (50) olmak üzere 2 tekerrürlü 3 gruptan oluşturulmuştur. 120 günlük çalışma sonunda, saf normal grubu 317.5+66.03 g, karışık gruptaki normaller 366.4±74.27 g, karışık gruptaki albinolar 315.3±44.63 g ve saf albino grubu 319.9±50.26 g ortalama ağırlıklarına ulaşmışlardır. Son ağırlık değerlerine göre karışık gruptaki normallerin diğer gruplardan daha yüksek bir büyüme performansı gösterdiği saptanmıştır (P

ÖZET Doktora Tezi STOKLAMA YOĞUNLUĞU VE RASYONDAKİ PROTEİN DÜZEYİNİN ALABALIKLARIN (Oncorhynchus mykiss) BESİ PERFORMANSI VE KARKAS KOMPOZİSYONUNA ETKİSİ Hayati OY ANIK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı 1998, 88 Sayfa Danışman: Doç. Dr. Ayhan ÖZTÜRK Jüri : Prof.Dr.Sıtkı ARAŞ Doç.Dr.Ayhan ÖZTÜRK Doç.Dr. Yılmaz BAHTİYARCA Bu araştırma, değişik stoklama yoğunluğu ve farklı rasyon protein düzeylerinin alabalıklarda besi performansı ve karkas kompozisyonuna etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla m3'e 35 (Sı), 40 (S2), 45 (S3) ve 50 (S4) adet balık yerleştirilerek, % 30 (Rı), 35 (R2) ve 40 (R3) protein ihtiva eden 3-4 mm' lik üç ayrı pelet yemle beslenmiştir. Balıkların canlı ağırlıkları he.- iki haftada bir grup şeklinde tespit edilmiştir. Her gruptan rastgele alınan 10'ar balıkta vücut ölçümleri ve balık etinin ham protein, ham yağ, ham kül ve kuru madde miktarları tayin edilmiştir. Stoklama yoğunluğu (SY) ve rasyon protein düzeyinin (RPD) besi somu canlı ağırlığına etkisi önemli (P < 0.0i) bulunmuş olup farklı stoklama gruplarının besi sonu ortalama canlı ağırlıkları 281.80, 274.63, 256.50 ve 252.60 g ; farklı rasyon grupları için ise 277.66, 253.71 ve 256.98 g olmuştur. Yem değerlendirme katsayısı (YDK), kondisyon faktörü (KF) ve yaşama gücü (YG) Sı, S2, S3 ve S4 'de sırasıyla, 2.00, 1.84, 1.71, 1.71; 1.26, 1.26, 1.33, 1.34 ve % 93.43, 93.25, 94.07, 92.00 bulunurken, bu değerler Ru R2 ve R3 için 1.79, 1.82, 1.84; 1.25, 1.33, 1.25 ve % 92.05, 94.88, 92.73 olarak tespit edilmiştir. YDK, KF, YG' ye SY ve RPD' nin etkisi önemli olmamıştır. Stoklama yoğunluğu (SY) ve rasyon protein düzeyimin (RPD) karkas randımanına etkisi olmamış fakat SY ve SY x RPD interaksiyonu karkas ağırlığını önemli olarak etkilemiştir (P

Araştırma üç deneme grubundan oluşmuştur. Bunlar yaş yem, pelet yem, yaş yem + pelet yem'dir. Araştırmada kullanılan balıkların gruplara göre başlangıç ağırlık ortalamaları sıra ile 55.288 + 11.052 g (n=80), 56.063 + 14.513 g (n=8Q) ve 54.875 ±14.227 g (n=80) olup, her grup iki tekerrürlü olarak tanklara yerleştirilmişlerdir. Çalışma 06.12.1996 - 09.06.1997 tarihleri arasında 180 gün sürmüştür. Çalışma sonunda ortalama canlı ağırlıklar, gruplara göre, sırasıyla; 262.550+ 76.022. g (n=80), 341.400+61.659 g (n=80), 312.700+ 92.807 g (n=80) olarak saptanmıştır. Spesifik büyüme oranlan bakımından (yaş yemle besleme %0.886, kuru yemle besleme %1.004, yaş yem + kuru yemle besleme %0.967) gruplar arasındaki farklılık önemsiz, yem değerlendirme değerleri (yaş yemle besleme 6.092, kuru yemle besleme 1.583, yaş yem + kuru yemle besleme 3.321) ve günlük yem tüketimleri (yaş yemle besleme%4.912, kuru yemle besleme %1.466, yaş yem + kuru yemle besleme %2.927) bakımından ise önemli bulunmuştur (P

Çoruh Havzasında yer alan Cenker Çayında yaşayan Salmo trutta labrax (Pallas, 1811) populasyonunun yapısı, büyüme özellikleri, karkas verimi ve araştırma bölgesi suyunun bazı fiziko-kimyasal parametreleri incelenmiştir. Bu amaçla Şubat 1998-Ağustos 1998 tarihleri arasında aylık su numuneleri, Temmuz 1998 içerisinde de balık örnekleri alınmıştır. Su sıcaklığı 1-20°C arasında değişmiş, ortalama 10.14±3.01°C olarak tespit edilmiştir. Suyun kimyasal özelliklerinden pH, Ca^, Mg^, sertlik, organik madde, toplam alkalinite değerleri ortalama olarak sırası ile, 7.69±0.11, 24.11±3.81 mg/1, 13.71+5.39 mg/1, 12.60±2.91FrS, 1.25+0.18 mg/1, 59.71± 16.04 mg/1 CaC03 olarak tespit edilmiştir. Populasyonda yaş dağılımının I-X arasında değiştiği ve %37.07'lik oranla II. yaş grubunun dominant olduğu tespit edilmiştir. Populasyonun %51.72'ni erkeklerin, %48.28'ni dişilerin oluşturduğu, cinsiyetler arası farkın istatistik! olarak H ve V. yaşta önemli olduğu belirlenmiştir (p Boyca ve ağırlıkça en yüksek mutlak ve oransal büyümenin H yaşta gerçekleştiği tespit edilmiştir. Von Bertalanffy büyüme denklemleri FLt=36.88(l-e-°1514 ve Wt=553.49(l V1514(t+1 228)f897 olarak hesaplanmıştır. Boy-ağırlık ilişkisi en küçük kareler metodu ile hesaplanmış olup, logaritmik eşitlik LogW= -0.0160+2.897LogFL (Çatal boy) olarak bulunmuştur. Ortalama kondisyon faktörü 1.13±0.01 olarak tespit edilmiş ve cinsiyetler arasındaki farkın istatistiki olarak önemsiz olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Ortama karkas verimi %70.86±0.37 olarak tespit edilmiştir. The population structure, growth properties, carcass yield of Salmo trutta labrax (Pallas, 1811) living in Brook Cenker located in Çoruh Basin, and some physical and chemical parameters of water were examined. For this purpose, water samples were taken between February 1998 and August 1998, and fish samples were taken in July 1998. Water temperature of Brook Cenker ranged between 1-20°C and mean temperature was determined as 10.14±3.01°C. Chemical parameters of water such as, pH, Ca^, Mg4`*, hardness, organic matter and total alkalinity were determined as 7.69+0.11, 24.11+3.81 mg/1, 13.71+5.39 mg/1, 12.60+2.91FrS, 1.25±0.18 mg/1, 59.71± 16.04 mg/1 CaC03 respectively. The distribution of age in population varied between I and X, and the third age group was dominant with 37.07% proportion. The population composed of 51.72% males and 48.28% females and the differences between sexes were statically significant in the second and fifth age groups (p The specific and relative growth for length and weight were maximum in the second age group. The age-length and age-weight relationships of population were found as FLt=36.88(l-e-°1514(t+1-228)) and Wt=553.49(l-e^151«t+1-228))2-897 by the Von Bertalanffy formula respectively. The length-weight relationship of population was calculated by least square method and the logarithmic equation was found as LogW= - 0.01 60+2. 897LogFL (Fork length). The mean condition factor of population was found as 1.13+0.01, and the differences between sexes were not statically significant (p>0.05). The mean carcass yield of population was found as 70.86+0.37%. 56

ÖZET Bu araştırmada; Doğu Karadeniz Bölgesi'nde gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) yetiştiriciliğinde yaygın olarak kullanılan üç farklı ticari pelet yemin günlük tüketimi, değerlendirme oranı, sağladıkları büyüme performansı ve ekonomik yönden karşılaştırması yapılmıştır. 155 gün süren araştırma periyodunda büyüme, yem değerlendirme oranı, canlı ağırlığın yüzdesi olarak tüketilen yem miktarı, kondisyon faktörü aylık olarak belirlenmiştir. 16.54+3.48 (A), 16.51+3.24 (B) ve 16.50±2.70 g (C)'lık balıkçıklar 75 adet/tank stok yoğunluğunda 2'şer tekerrürlü olarak 0.3 m3 hacime sahip tanklara yerleştirilmiştir. Deneme sonunda bu stoklardan sırası ile 90.47, 84.81 ve 86.55 kg/m3 yoğunluk ve 383.57+96.30 g, 359.60±93.27 g ve 366.97±84.21 g ortalama hasat ağırlıkları elde edilmiştir. Spesifik büyüme oranı % 1.17-4.06, yem değerlendirme değeri 0.88-1.37 ve yemleme oranı %1. 09-4.46 arasında değişmiştir. Ekonomik yönden yapılan analizde ise net gelirin yüzdesi olarak ortalama yem gideri en düşük %36.1 ile B grubunda gerçekleşmiş, bunu %39.7 ile A ve %41.5 ile C izlemiştir. Araştırma sonunda daha fazla bitkisel hammadde kullanılarak hazırlanan B kodlu yemin gerek sağladığı büyüme performansı ve gerekse yetiştiriciye getirdiği düşük maliyet sebebiyle tercih edilmesi, birim hacimden en fazla ürünü alabilmek ve üretim maliyetini minimuma indirebilmek için tanklarda 80-90 kg/m3 stoklama yoğunluğu ile üretim yapılması, günlük yem miktarının ise canlı ağırlığın % 1.09-4. 46 arasında olması gerektiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler : Gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliği, Oncorhynchus mykiss, Pelet yem, Günlük tüketim, Yem tüketim oranı, Büyüme performansı, Biyo-Ekonomik analiz SUMMARY In this study, daily consumption rates, conversion ratios, growth performance and economy of three commercial palletised trout feeds widely used in rainbow trout farms in Eastern Black Sea region have been compared. Six groups, two replicates for each feed type, offish each comprising 75 fingerlings with mean initial weights of 16.54±3.48 (A), 16.51±3.24 (B) and 16.50±2.70 g (C) were established in 0.3 m3 fiberglas tanks. Monthly and daily mean values of growth and feed consumption rates, feed conversion ratios and condition factor were determined during 155 day study period and using these data bio-economical analysis of feeds has been conducted. Mean weights of fish at harvest reached 383.57±96.30, 359.60+93.27 and 366.97±84.21 g for groups A, B and C, while the final stocking densities were 90.47, 84.81 and 86.55 kg/ m3, respectively. Specific growth, feed consumption and conversion rates ranged between 1.17-4.06%, 1.09-4.46% and 0.88-1.37. As percentage of net income the mean feed cost was lowest for feed B, 36.1% followed by A, 39.7% and C,41.5%. It has been concluded that feed B which containing more plant material appears to more economical than the others, stock densities of 80-90 kg/ m3 at harvest are quite suitable for tank culture and daily feed consumption rates from 1.09% to 4.46% depending on fish size, feed type and water temperature. Key words : Rainbow trout culture, Oncorhynchus mykis, Pelletised feed, Daily feed consumption, Feed conversion ratio, Growth performance, Bio-economic analysis VI 86

ÖZET Doktora Tezi TATLI SU SULUĞU NEPHELOPSIS ' OBSCURATHV& BİYOLOJİSİ, BÂZI KİMYASAL MADDELERLE KONTROLÜ VE ALABALIĞA ( ONCORHYNCHUS MYKISSS OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Nairn SAĞLAM Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Anabilim Dalı 1997, Sayfa: 118 Bu araştırmada tatlı su sülüğü NephelopsJs obscura'nın doğadaki yoğunluğu, hareket ve davranışları, morfolojik özellikleri, beslenme, büyüme, üreme ve yumurtlama gibi biyolojik özellikleri araştırılarak, Alabalıkla t Oncorhynchus mykiss) olan paraziter ilişkisiyle, N. obscura nın hayat devri saptanmaya çalışıldı. N. obscura'nın kontrol altına alınması amacıyla, laboratuvarda Formalin, Lysol ve Neguvon gibi kimyasal maddelerin 100 ppm, 200 ppm, 300 ppm, 500. ppm, 1000 ppm, 1500 ppm, 2000 ppm, 2500 ppm, 5000 ppm, 10000 ppm, 20000 ppm ve 40000 ppm lik konsantrasyonları banyo şeklinde uygulanmasıyla en uygun kimyasal madde ve konsantrasyonu araştırıldı. N. obscura nın Haziran ve Temmuz aylarında en yüksek (8.86+1.25 adet/ m2 ve 8.86±1.21 adet/m2), Aralıkta (2.37±0.04 adet/m2) ise en düşük yoğunlukta olduğu tespit edildi. Su ortamında balık, Tubifeı ve Gammarus ile beslenebildiği saptandı. Gelişimini laboratuvar koşullarındaII 13 ayda tamamlayıp, kokon vermeye başladığı belirlendi. Bir M obscura nın ortalama 1.89+0.24 (1-4, n=19) kokon bıraktığı ve bir kokonun da ortalama 3.48+0.28 (1-8, n=50) yumurta taşıdığı gözlendi. En ilginci de yumurtlama yapan M obscura da % 93.33-96,67 oranında ölüm görulmesiydi. Yumurtadan çıkan yavruların olgunlaşıncaya kadar ortalama % 33.44+0.86 (+Sx) kayıp verdiği belirlendi. M obscura, alabalığa saldırdığında balıkların gözlerine ve yüzgeçlerine tutunduğu ve bu organları yediği, balığın vücudunda yaptığı yaralar sonucu kanamalar oluşturduğu görüldü. Alabalık havuzlarında hem M obscura nın invazyonlarını. hem de taşıyabileceği parazitleri bulaştırmasını önlemek için; Formalin in 200 ppm'inin 110-170 dakika, 300 ppm'inin 60-110 dakika, 500 ppm'inin 40-45 dakika, 1000 ppm'inin 15 dakika ve 1500 ppm'inin 10 dakika sureyle banyo şeklinde uygulanarak en etkili olduğu tespit edildi. Lysof ün balıkları öldürdüğü halde sülükleri öldürmediği görüldü. Neguvon'un ise M obscura nın hareketini durdurarak tutunma yeteneğini önlediği saptandı. Neguvon uygulanan M obscura 1ar, temiz suya alındıklarında tekrar canlandıkları belirlendi. Kokonlardaki larvaların öldürülmesinde Formalin tamamen başarılı olurken, Lysol kısmen etkili oldu, Neguvon'un ise etkili olmadığı görüldü. ANAHTAR KELİMELER: Tatlı su sülüğü, NepheJopsis obscura Morfoloji, Biyoloji. Paraziter etki, Alabalık, Formalin, Lysol, Neguvon III SUMMARY PhD Thesis STUDY ON BIOLOGY OF FRESHWATER LEECH, NEPHELOPS IS OBSCURA, EFFECT ON RAINBOW TROUT ( ONCORHYNCHUS MYKISSS AND ITS CONTROL WITH SOME CHEMICALS Nairn SA?LAM Fırat University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Aquaculture 1997, Page: 118 In this study, biological characters including feeding, growth, breeding and egg laying, morphological features, movement, behaviour and abundance of freshwater leech, N. obscura were investigated. Life- cycle of N. obscura was determined by parasitic interactions with trout {Oncorhynchus myJr/ss). In order to control N. obscura the most appropriate chemical substance was determined by using 100 ppm, 200 ppm, 300 ppm, 500 ppm, 1000 ppm, 1500 ppm, 2000 ppm, 2500 ppm, 5000 ppm, 10000 ppm, 20000 ppm and 40000 ppm concentration of Formalin, Lysol and Neguvon solution in laboratory. The highest abundance (8.86+1.25 individual/m2 and 8.86+1.21 individual/m2) of N. obscura was found in June and July; the lowest abundance (2.37+0.04 individual/ m2) of N. obscura was found in December. It was determined that N. obscura can feed on fish, Tubifex andIV Gammarus in water. In laboratory condition, it becomes mature in 13 month and it produces egg. It was also observed that one N. obscura gives average 1.89+0.24 (1-4, n=19) cocoon and cocoon has average 3.48+0.28 (1-8, n=50. Interestingly, 9333-96.67 % of M obscura died after egg lay. From hatching to developed stage, 33.44±0.86 % (+Sx) of the young of leech died. When M obscura attacked to rainbow trout, it attacked to eyes and fins, eats them and wounded area of body surface may bleed. In order to prevent invasion and also parasite transmission of N. obscura; it exposed to 200 ppm Formalin for 1 10-170 minute, 300 ppm for 60-1 10 min., 500 ppm for 40-45 min, 1000 ppm for 15 min and 1500 ppm for 10 min. and the most effective concentration was observed. Lysol was letal to fish but not to leeches. Neguvon has stopped N. obscura s movemend and its attaching ability. When N. obscura was transfferred to clean water after exposing to Neguvon solution, it became alive again. Formalin was found to be effective to larvae in cocoon Lysol was relatively effective but Neguvon was not effective. KEY WORDS: Freshwater leech, Nephelopsis obscura, Morphology, Biology, Parasitic effect, Trout, Formalin, Lysol, Neguvon 118

Gökkuşağı alabalıklarında tedavi amacıyla kullanılan sulfadiazin, sulfamerazin, sulfametazin, sulfametaksazol ve sulfadimetoksin'in dokulardaki kalıntı düzeylerinin ne kadar zamanda tolerans limitlerinin altına düştüğü, ilaç uygulamasından ne kadar süre sonra tüketime sunulması gerektiği ve sülfonamid grubu ilaçlar uygulandığı zaman dokularda hangi düzeylerde bulunduğu ortaya konulmuştur. Grup ortalama ağırlıkları birbirine yakın olacak şekildel80 adet balık her grupta 36 adet olacak şekilde 5 gruba ayrıldı. Grubun herbirine bir sülfonamid türevi uygulandı. Sulfadiazin, sulfamerazin, sulfametazin ve sulfametaksazolun 11. günde, sulfadimetoksinin ise 7. günde tolerans limitinin altına indiği saptanmıştır. Bu sonuçlara göre Gökkuşağı alabalıklarının sulfadiazin, sulfamerazin, sulfametazin ve sulfametaksazol için 1 1. günden, sulfadimetoksin için ise 7. günden sonra tüketime sunulabileceği kanısına varılmıştır. Gökkuşağı alabalığı kas dokusunda sulfadiazin 17. günde 18 ppb, sulfamerazin 19. günde 10 ppb, sulfametazin 17. günde 10 ppb, sulfametaksazol 15. günde 4 ppb, sulfadimetoksin ise 1 1. günde 3 ppb düzeyinde tesbit edilmiştir. In the study, sulfadiazine, sulfamerazine, sulfamethazine, sulfamethoxazole and sulfadimethoxine were applied to rainbow trouts. The duration of lowering sulfonamides below tolerance limits for the residue levels accumulated in tissues was researched by HPLC. In addition consumption time after medication, and occurance levels of sulfonamide group in tissues were monitored. 180 rainbow trouts with close group weights were chosen and were devided into 5 groups and each group contained 36 rainbow trouts. Then, a sulfonmide derivative was applied to each group. It was found that the tolerance limits of sulfadiazine, sulfamerazine, sulfamethazine and sulfamethoxazole lowered below on the 1 1th day. However it was below on the 7th day in term of sulfadimethoxine. It was concluded that the rainbow trouts could be consumed after the 11th day in point of sulfadiazine, sulfamerazine, sulfamethazine and sulfamethoxazole, and after the 7th day for sulfadimethoxine. Levels of sulfadiazine, sulfamerazine, sulfamethazine, sulfamethoxazole and finally sulfadimethoxine were found as 18 ppb on the 17th day, 10 ppb on the 19th day, 10 ppb on the 17th day, 4 ppb on the 15th day, and 3 ppb on the 1 1th day respectivelly. 66

Tortum-Uzundere yöresinde bulunan alabalık işletmelerinde alabalık üretim maliyeti hesaplanmıştır. Verilerin, 1 1 işletmeden temin edildiği çalışmada tek ürün bütçe analiz yöntemi kullanılmıştır. Bulunan maliyetlerin, kaynaklarına göre maliyetleri hesaplanmış ve piyasadaki alabalık satış fiyatıyla karşılaştırılarak işletmelerin kârlılıkları hesaplanmıştır. Araştırmada, işletmeler ortalamasının 1.48 milyar lira varlığı bulunurken, bunun %53.2' si işletme varlığı, %46.8' i arazi varlığından oluşmaktadır. İşletmeler ortalamasında 1 kilogram balığın üretim maliyeti 226.860 lira olarak belirlenirken, bu maliyetin % 57' si değişken, % 43' ü sabit masraflardan kaynaklanmaktadır. Yine işletmeler ortalamasında, 1 liralık masrafa karşılık 0.54 lira kâr elde edilirken, 1 liralık kâr elde edilmesi için gereken masraf miktarı 1.84 lira olarak belirlenmiştir. Masrafların faktör fiyat etkinliklerinin hesaplanması sonucu, yem, işçilik, envanter kıymet eksilişleri ve yumurta-yavru alım masraflarının faktör fiyat etkinlik katsayıları düşük olan işletmelerde maliyetlerin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; işletmelerin mikro düzeyde problemleri, yem ve yavru temini, hastalık, sermaye yetersizliği ve kredi temini, atıl kapasite, örgütlenme, proje hazırlama ve uygulama, müteşebbislerin eğitim düzeyi, kirlilik ve taşkın, ürün işleme ve değerlendirme olarak belirlenmiştir. İşletmelerin bu problemlerini halledebilmesi için en uygun model olarak kooperatif kurulması önerilmiştir. Trout producing costs of trout farms located in Tortum and Uzundere towns were calculated. Data used in this study are collected from 1 1 trout farms through survey. Budget method for one product is used in the analysis. The distribution of costs was also calculated according to the different types of costs and these costs were compared to the market prices in order to find the profit margin of the farms. According to the finding of this study, assets of trout farms averaged to 1.48 billion Turkish Liras, 46.8 and 53.2 percent of which are land and other assets respectively. The cost of 1 kg fish averaged to 226.860 TL, 57 and 43 percent of which are variable and fixed costs respectively. It is calculated that 0.54 TL profit can be made out of 1 TL production cost. On the other hand, it is also calculated that it is necessary to spend 1.34 TL in order to make 1 TL profit. In conclusion, micro problems of the trout farms are determined to be acquiring feed and fingerling, diseases, capital shortage, financing, idle capacity, organization, project and its application, education level of farmers, pollution and overflowing, product processing and utilization. It is suggested that establishing a trout farms cooperative may help to solve this problems. 93

Bu çalışmada, Ağrı Doğubeyazıt Balık Gölünden yakalanan Sahno trutta labrax natio lacustris (Slastenenko, 1955) balığının populasyon yapısı, büyüme özellikleri, çeşitli vücut kasımlarının toplam ağırlıktaki % paylan ve araştırma bölgesi suyunun bazı fiziko kimyasal parametreleri incelendiği bu araştırmada, balık örnekleri Aralık 1996 Haziran 1997 arasında toplanmıştır. Populasyonda yaş kompozisyonu I-VH yaşlar arasında dağılım göstermiş olup, % 44, 62 ile I. yaş grubunun dominant olduğu gözlenmiştir. Populasyonu % 55,39 unu cinsiyeti belli olmayanlar, % 23.08 ini dişiler % 21, 53 ünü erkekler oluşturmaktadır. Yaşlara göre cinsiyetler arasındaki fark önemsiz bulunmuştur (p>0,05). İncelenen 65 bireyde, ortalama çatal boy 26.49 cm, ortalama canlı ağırlık, 311,42 g olarak tesbit edilmiştir. Yaşlara göre cinsiyetler arasındaki fark, çatal boy ve canlı ağırlıklar bakımından önemsiz bulunmuştur (p>0,05).Boyca ve ağırlıkça oransal ve spesifik büyüme en yüksek IH. yaşta gerçekleşmiştir. Boy ağırlık ilişkisi ` en küçük kareler metodu` ile hesaplanmış olup eşitlik Log (W) = l,4323+2,596xLog FL (Çatal Boy) olarak bulunmuştur. Ortalama kondüsyon faktörü 1.167 olarak hesaplanmış ve cinsiyetler arasındaki farkın önemsiz olduğu gözlenmiştir. Çeşitli vücut kısımlarının toplam ağırlıktaki % oranı, erkek+dişi bireylerde et randımanında % 72,51-80-51, karaciğerde % 1,36-1,65, iç organlarda % 13,11-28,41, baş ağırlığında % 9,09-11,79 yüzgeç ağırlığında da %1,25-1.90 arasında değişmektedir. Göl suyunun sıcaklığı (Mart-Haziran ) -1,5 ile 15 °C arasında pH 7,9 - 8,6 sertlik ise Fransız sertliği cinsinden 9,01-12,5 arasında değişim göstermiştir. The population structure, growth properties of Salmo trutta labrax natio lacustris (Slastenenko, 1955) caught from Lake Balık and some physical and chemical parameters of water were examined. For this purpose fish samples were taken between December 1996 and June 1977. The age composition of population varied I. and VU. ages, and the most abundant age group was the first age group (44, 62 % ). The population was composed of (55, 39%)immature fish, (23,08 %) females and (21,53 %) males and the differences between sexes were not statistically, significant (p>0,05). The mean fork lenght and the mean body weight of examined 65 individuals were 26,49 cm and 311, 42 g respectively. The differences between sexes according to age groups for fork lenght and weight were not statistically, significant (p>0,05). The Length-Weight relationship of population was calculated by least squeres method and the logarithmic equation was found as Log W= 1,4323 + 2,596x Log FL (Fork legth. ). The mean condition factor of population was found as 1,167, and the differences between sexas were not statistically, significant. (p>0,05).. Carcas yield, hepatosometik index (HSI), offals weight head weight, fins weight were calculated as 72,51-80,51 %, 1,36-1,65 %, 13,11-28,41%, 9,09-11,79%, 1,25-1,90 %, respectively. (Males+females) In Lake Balık, temparature ranged between -1,5 and 15°C (December-June), the pH and hardness of water ranged between 7,9-8,6 and 9,01-12,5 FrS, respectively. 59

Abant Alabalığı (Salmo trutta abanticus TORT, 1954)' nın Kırklareli Bölgesi, Alabalık Kültür Koşullarına Adaptasyonu Bu araştırmada Abant gölünden temin edilen Abant Alası (Salmo trııtta abanticus TORT., 1954) ve aynı balığın gözlü evreye ulaşmış yumurtaları'nın, kültür ortamına adaptasyonu araştırılmıştır. Araştırma 07 Şubat 1996 tarihinde başlayıp 15 Ağustos 1996 tarihleri arasında Kırklareli Dereköy' de bulunan Aras Alabalık Üretim Tesislerinde gerçekleştirilmiştir. The adaptation to culture condition of Abant trout (Salmo trııtta abanticus TORT.,19 54) in Kırklareli area. In this study, adaptation of broad Abant trout and eyed eggs to culture condition were examined. This studyjcarried out in Aras Trout Farm, Dereköy, Kırklareli during the date of 7.2.1996 and 15.8.1996. IV 44

Karasu Irmağı'nı besleyen kaynaklardan Tekederesinde yaşayan Salmo trutta macrostigma (Dumeril, 1858) balığının populasyon yapısı, büyüme özellikleri, karkas verimi ve araştırma bölgesi suyunun bazı fiziko-kimyasal parametreleri incelenmiştir. Bu amaçla su örnekleri Eylül 1996 ve Ağustos 1997 tarihleri arasında aylık olarak alınmış, balık örnekleri ise Nisan 1997 ve Ağustos 1997 tarihleri arasında avlanmıştır. Tekederesi suyunun sıcaklığı 1 ile 21 °C arasında değişiklik göstermiştir. Suyun kimyasal özelliklerinden; pH, kalsiyum, magnezyum, sertlik, toplam alkalinite, kondüktivite ve organik madde değerleri sırasıyla; 7.10-8.53r 14-54.6 mg/1, 3.36-29.6 mg/1, 6.3-26.6 FrS, 35-106.67 mg/1 CaC03, 50-266.67 umhos/cm, 1.067-3.2 mg/1 olarak tespit edilmiştir. Populasyonda yaş kompozisyonu. I-V yaşlar arasında dağılım göstermiş olup,, %37.04'lük oranla HI. yaş grubunun dominant olduğu gözlenmiştir. Populasyonun %64.81'i dişiler, %35.19'u ise erkeklerden oluşmakta, cinsiyetler arasındaki farklılık istatistiki olarak önemli bulunmuştur (pQ.Q5)_ Boyca ve ağırlıkça oransal ve spesifik büyüme en yüksek DL yaşta gerçekleşmiştir. Boy-ağırlık ilişkisi `en küçük kareler metodu` ile hesaplanmış olup,, logaritmik eşitlik Log W= -1.4684+2.590 Log EL (Çatal boy) olarak bulunmuştur. Ortalama kondisyon faktörü 1.052 olarak hesaplanmış ve cinsiyetler arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olmadığı gözlenmiştir (p>0.05). Ortalama hepatosomatik indeks 1.888 olarak hesaplanmış ve cinsiyetler arasındaki farkın istatistiki olarak sadece IV. yaş grubunda önemli olduğu gözlenmiştir (p0.05). The population structure, growth properties and carcass yield of Salmo trutta macrostigma (Dumeril, 1858) caught from Stream Tekederesi which is one of the feeding branch of the River Karasu and some physico-chemical parameters of water were examined. For this purpose, water samples were taken between September 1996 and August 1997 monthly, fish samples were hunted between April and August 1997. Water temperature of Stream Tekederesi varried between 1 and 21 °C. Chemical parameters of water such as pH, calcium, magnesium, hardness, total, alkalinity, conductivity, organic matter ranged between 7.10-8.53, 14-54.6 mg/1, 3.36-29.6 mg/1, 6.3-26.6 FrS, 35-106.67 mg/1 CaC03, 50-264.67 umhos/cm, 1.067-3.2 mg/1 respectively. The age composition of population varied between I and V ages, and the most abundant age group was the third age group (37.04 %). The population was composed of 64.81 % females and 35.19 % males and the differences between sexes were statically significant (p0.05). The spesific and relative growth for length and weight were maximum in the second age. The Length- Weight relationship of population was calculated by least squares method and the logarithmic equation was found as Log W= - 1.4684 + 2.590 Log FL (Fork length). The mean condition factor of population was found as 1.052, and the differences between sexes were not statically significant (p>0.05). The mean hepatosomatic index for population was found as 1.888 and the differences between sexes were statically significant in the fourth age group (p0.05). 55

Aygır Gölünde yaşayan yerli alabalıkların {Salmo tnıita L.) populasyon yapısı, büyüme özellikleri, kan parametreleri ve göl suyunun bazı fiziko-kimyasal parametrelerinin incelenmesi amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Bu amaçla su örnekleri Haziran, Ağustos ve Ekim 1996 aylan arasında, balık örnekleri ise Haziran ve Ağustos 1996 tarihlerinde alınmıştır. Populasyonda yaş kompozisyonu II- VI yaşlar arasında dağılım göstermiş olup, % 58.6 lık oranla II. yaş grubunun dominant olduğu gözlenmiştir. Populasyonun % 21.00' ini dişiler, % 79.00' unu ise erkekler oluşturmuştur. Yaşlara göre cinsiyetler arasındaki fark önemlidir (p 0.05). Omur sayısı 56-57 arasında tespit edilmiştir. Bu özellik Anadolu sularında yaşayan alt türlerden Salmo trutta macrostigmc? ya has bir karakter olmaktadır. Araştırma süresince su sıcaklığı 6.5 ile +16.5 °C arasında değişmiştir. Suyun sertliği 5.0- 7.0 FrS, pH* sı 6.7-8.0 değerleri arasında değişim göstermiştir. The population structure, growth properties, blood parameters of native trouts (Salmo trutta L) caught from Lake Aygır, and some physico-chemical parameters of water were examined. For this purpose, fish samples were taken in June and August 1996, water samples were taken in June, August and October 1996 The age composition of population varied between II and VI ages, and the most abundant age group was the second age group (58.6%). The population was composed of 21.0 % females and 79.0 % males and the differences between sexes were statistically significant (p0.05). In Lake Aygır, temperature ranged between 6.5 ile +16.5 °C. The hardness and pH of water ranged between 5.0-7.0 FrS, and 6.7-8.0 respectively. 44

w ALABALIKLARIN BESLENMESİNDE BALIK İÇ ORGANLARI VE HAMSİNİN KULLANILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ÖZET: Denemede, ortalama ağırlığı 100 g olan 4 farklı gruptaki gökkuşağı alabalıklarına sırasıyla Kontrol grubuna alabalık pelet yemi. I gruba %50 alabalık ıçorganı - %30 Soya Fasulyesi Unu (SFL) - °o20 Buğday Kepeği (BK). II gruba °o50 hamsi kısması - V30 SFU - °o20 BK ve III gruba °050 palamut içorganı - °o30 SFU - °o20 BK karışımlarından yapılmış yan yaş yemler verilmiştir 90 gün suren deneme sonunda sırasıyla 324.85 = 4.62 g. 261.79 ± 3 23 g. 282.03 = 3 63 g ve 276.57 = 3 87 g ortalama ağırlıklar elde edilmiş ve hasatta elde edilen ortalama ağırlıklar arasındaki farkın önemli olup olmadığı varyans analizi ve Duncan testi ile incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre Kontrol grubu ile I.. II. ve III. grup, I. ile II. ve I. ile III. gruplar arasındaki farklar önemli (P0.05). Gruplara ait bireysel canlı ağırlık artışları sırasıyla 224.89 g. 162.02 g. 182.09 g ve 176.46 g olarak saptanmıştır. Deneme sonunda grupların ortalama kondisyon faktörü değerleri sırasıyla 1.28 ± 0,17, 1.33 ± 0.13, 1.32 ± 0.13 ve 1.28 = 0.12 olarak bulunmuştur. Yem değerlendirme sayılan gruplarda sırasıyla 1.46, 2.94, 3.42 ve 2.86 olarak hesaplanmıştır. Böylece yan yaş yemlerin alabalık pelet yemine kıyasla yem masraflarında I. Grup'ta %67.78, II. Grup'ta %55.49 ve III. Grup'ta ise ° o68.65 oranında bir tasarruf sağladığı tespit edilmiştir..Araştırmadan elde edilen canlı ağırlık artışı ve ekonomik analiz sonuçlan alabalık içorganı, hamsi ve palamut içorganı ile soya unu ve iyi öğütülmüş buğday kepeği karışımlarıyla yapılan yan yaş yemlerin gökkuşağı alabalıklarının beslenmesinde kullanılabileceğini ve yem giderlerinde bir azalma yapacağını göstermiştir. Anahtar kelimeler : Oncorhynchus mykiss, yarı yaş yem, büyüme oranı. VII ABSTRACT : In the research, four experimental croups of rainbow trouts with initial mean weights of 100 g were fed on rainbow trout pellets and semi moist feeds The four groups were fed on rainbow trout pellets only in Control group, a mixture of 50% rainbow trout viscera ^ 30% Soybean Meal (SM) - 20% Wheat Bran (/YB) in I group, a mixture of 50% minced anchovy + 30% SM - 20% /VB in II Group and 50% bonito viscera + 30% SM + 20% WB in III. Group, respectively. At the end of the experiment which was carried out for a period of 90 days, final average weights of 324.85 ± 4.62 g, 261.79 ± 3.23 g, 282.03 ± 3.63 g and 276.57 ± 3.87 g have been obtained, respectively and the difference between the harvesting weights was determined by variance analysis and Duncan test. According to the results of analysis, the differences between the Control group and I. group, Control group and II. Group, Control group and III. group, I. group and II. group, I. group and III. group were found statistically significant (P0.05). Individual weight gain in the groups were found as 224.89 g, 162.02 g, 182.09 g and 176.46 g, respectively. Condition factors at the research were found as 1.28 ± 0.17, 1.33 ±0.13, 1.32 ± 0.13 and 1.28 ± 0.12, respectively. Food conversion rates in the experimental groups have been determined as 1.46, 2.94, 3.42 and 2.86, respectively. Consequently, a cost reduction of 67.78%, in the I. group, 55.49% in the II. group and 68.65% in the III. group has been recorded in semi moist feeds in comparison with pellets. According to the individual weight gain and the results of economic analyses, it has been concluded that semi moist mixtures of trout viscera, anchovy and bonito viscera (all diets mixed with soybean meal and wheat meal) can be used as feed for rainbow trouts. Key words'. Oncorhynchus mykiss, semi moist feed, grmvth rate. 47

(iv) ÖZET ALABALIK {Oncorhynchus mykiss W.) KARMA YEMLERİNE BAZI DOĞAL VE SENTETİK PİGMENT İLAVESİNİN ET-DERİ RENGİ VE BÜYÜME ÜZERİNE ETKİLERİ DİLER, İbrahim Doktora Tezi, Su Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı Tez Yöneticisi; Doç. Dr. Belgin HOŞSU Eylül 1997, 90 sayfa Alabalıkların deri ve etindeki arzu edilen pembe-kırmızı renk karotenoid grubu renk maddeleri tarafından sağlanmaktadır. Doğal ve sentetik renk maddelerinin et ve derideki birikimlerini karşılaştırmak amacıyle yapılan bu çalışma; 100 g.'lık alabalıklarda 6 grup halinde (30 ve 60 ppm.astaksantin İlaveli Al ve A2, 30 ve 60 ppm. kırmızı biber ilaveli Kİ ve K2, karides artık unu ilaveli Pl ve P2) ve 3 ay süresince düzenlenmiştir. Deneme gruplarında et ve derisinde görsel (Roche Renk Kartı), kimyasal (spektrofotometrik) fiziksel (Hunter L, a, b) ölçümler yapılmıştır. Araştırma sonucunda en iyi renklenme her 3 ölçüm tipinde de fileto ve deride A2 ve Al, en düşük KO grubunda elde edilmiştir. A2 ve Al'i sırasıyle K2, Kİ, P2 ve Pl grupları izlemiştir. Canlı ağırlık artışı ve yem değerlendirme katsayılarıda benzer şekilde bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Gökkuşağı alabalığı, pigmentasyon, doğal ve sentetik, hunter L, a, b, spesifik büyüme oranı, yemden yararlanma, protein etkinlik oranı (v) ABSTRACT THE EFFECTS of ADDING NATURAL and SYNTHETIC PIGMENTS TO DUCTS ON FLESH and SKIN COLORATION and GROWTH PROPERTIES of RAINBOW TROUTS {Oncorhynchm mykiss W.) DILER, Ibrahim Ph. D. In Aquaculture Eng. Supervisor: Doç. Dr. Belgin HOŞSU September 1997, 90 pages The desired pink to red colour in the skin and flesh of rainbow trout (Oncorhynchm mykiss) is provided by the pigment materials known as carotenoids.This study for determination, of the retention of the natural and synthetic earotenoid pigment sources in the fillet and the skin, the 3 months long study concerning with 6 grups. Visual (R.CC), chemical (spectrophotometric) and physical (Hunter L, a, b) measurements done on fillet and skin of fishes in this groups. The best colouring were determined in A2 and Al with all 3 measurement types while the lowest was in K0 group.K2, Kl, P2 and PI were followed A2 and Al.The obtained same of groups weight gain and feed conversion rate. Keywords: Rainbow trout, pigmentation, natural and. synthetic, hunter L, as b, specific growth rate, feed conversion ratio, protein efficiency ratio. 101

49 7-SÜMMARY In this study, the level of AST, ALT, ALP and y - GT in the liver, kidney and serum of the sea adapted Rainbow trout were determined. The level of those were also determined in the Rainbow trout which were grown m the pool. Fifty trout having the length of 26 cm and the weight of 200 g grown m the pool were used as control while fifty of the sea adapted trout the length of 26 cm and the weight of 240 g were used as experimental. The blood and tissue samples were taken in their original place. The samples were prepared as described in materials and methods and kept in the freezer until used. The mean level of AST in the serum 52.23 IU/L, in the liver 73.48 IU/g, in the kidney 58.13 IU/g, ALT level in the serum 17.96 IU/L, in the liver 42.90 IU/g, in the kidney 29.94 IU/g, ALP level in the serum 198.60 IU/L. in the liver 13.97 IU/g, in the kidney 37.66 IU/g, y - GT level in the serum 1.67 IU/L, in the liver 3.07 IU/g, in the kidney 30.39 IU/g were determined in the control group.50 The mean level of AST in the serum 247.74 IU/L, in the liver 132.70 IU/g, in the kidney 80.94 IU/g,.ALT level in the serum 30.74 IU/L, in the liver 79.06 IU/g, in the kidney 43.24 IU/g, ALP level in the serum 271.70 IU/L, in the liver 22.3 1 IU/g, in the kidney 46.41 IU/g, y - GT level in the serum 6. 16 IU/L, in the liver 7.44 IU/g, in the kidney 46.71 IU/g were determined in the experimental group. The p value of the AST m the liver p

oz DÖRT TÜRK DO?AL ALABALIK (Salmo trutta L.) TOPLUMU ARASINDA MORFOLOJİK VE GENETİK DE?İŞKENLİK Yalın, Ali Erdinç Yüksek Lisans, Biyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. İnci Togan Şubat 1996, 64 sayfa Bu çalışmada, Türkiye'nin 4 ayrı bölgesinden toplanan kahverengi alabalık örnekleri genetik ve morfolojik olarak çalışılmıştır. Daha önceki çalışmalara göre Abant toplumu (Salmo trutta abanticus ) endemik bir alt tür idi. Rize, Gödene ve Üzüm diğer alt türün (Salmo trutta macrostigma) yerel toplumlarıydı. Gödene ve Melyat deresinde yaşayan toplumların genetik yapılan 15 lokus tarafından kodlanan 8 enzim sistemi ile elektroforez tekniği kullanılarak çalışılmıştır. Bu lokuslardan 3'ü (Aat-4,elektroforez tekniği kullanılarak çalışılmıştır. Bu lokuslardan 3'ü (Aat-4, Ldh-5 ve Mdh-3,4) polimorfîk olarak bulunmuştur. Gödene toplumu Ldh-5 lokusunda 100 ve 110 alellerine, Mdh-3,4 lokusunda ise 85 ve 125 alellerine sahip oluşuyla diğer toplumlardan farklıdır. Bu, Gödene' de Salmo marmaratus ve doğal stokların yakın bir zaman içerisinde hibridleştiklerini akla getirmektedir. Diğer çalışmalara göre daha yüksek ortalama heterozigotluk düzeyi gözlenmiştir. Genetik varyasyona ek olarak, 23 morfometrik ve 5 meristik karakter kullanılarak toplumların morfolojik farklılıkları ve ayrışım fonksiyonu analizi ile toplumların morfolojik ilişkileri incelenmiştir. Bu analizde toplumların morfometrik ve meristik karakterlerin beraber kullanımıyla en doğru sınıflandırma (%93.3) elde edildi. Çalışılan karakterlerden anal ışınlan ve solungaç dikenleri toplumları ayırıcı en iyi ayırtaç olarak bulundu. Toplum ortalamalarının birbirlerinden anlamlı (P

III ÖZET Yüksek lisans Tezi FIRAT ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ CİP BALIK ÜRETİM VE YETİŞTİRME TESİSLERİ `N0EKİ YENİ ALABALIK YE SAZAN HAVUZLARI'NDAKİ ALG FLORASININ ARAŞTIRILMASI Feray ÖZRENK Fırat üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Temel Bilimler Anabilim Dalı 1996, Sayfa 61 Bu araştırmada, Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Cip Balık Üretim ve Yetiştirme Tesisleri `ndeki yeni alabalık ve sazan havuzundaki algler, Eylül 1 994 - Ağustos 1 995 tarihleri arasında incelenmiştir. Araştırılan havuzlardaki alg florası Baeillariophyta, Chlorophyta, Cryptophyta, Cyanophyta, Dinophyta ve Euglenophyta divizyolarına ait üyelerden ibaret olmuştur. Araştırma süresince Bacillariophyta'ya ait 97,Chlorophyta*yaait31,Cryptophyta*yaait 2,Cyanophyta'ya ait 18, Dinophyta'ya ait 1 ve Euglenophyta'ya ait 13 takson belirlenmiştir. Algler havuzlarda su içerisinde (pelajik) ve havuzlan n yan beton duvarları ile tabandaki taşlar üzerinde (epilitik) olmak üzere iki ayrı topluluk oluşturmuşlardır. Diyatomeler her iki topluluk içerisinde en önemli algler olmuşlardır. Tüm diyatomeler arasında ise Nitrshis türleri havuzların epilitik ve pelajik toplulukları içerisinde en önemli populasyonları oluşturan diyatomeler olarak kaydedilmişlerdir. Bu diyatomeleri Cymbslla ve Naviculs türleri izlemiştir. Diyatomelerin bu topluluklar içerisindeki en iyi gelişmeleri sonbahar ve ilkbahar mevsimlerinde gerçekleşirken yaz ve kış diyatomelerin birey sayılan bakımından fakir olduğu devreler olmuştur. ANAHTAR KELİMELER :Alg, Epilitik, Pelajik, Balık havuzlan, Elazığ. IV SUMMARY Masters Thesis A STUDY ON ALGAL FLORA OF NEW FISH PONDS OF CİP FISH HUSBANDRY CENTER OF FACULTY OF FISHERIES, FİRAT UNIVERSITY FerayÖZRENK Fırat University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Fisheries 1996, Page 61 In this study, algae occurring in nev fish ponds of Cip Fish Husbandry Center of Faculty of Fisheries, Fırat University vere investigated between September 1 994 and August 1 995. Algal flora of fish ponds consisted of Bacillariophyta (97 taxa),Chlorophyta(31 taxa), Cryptophyta (2 taxa), Cyanophyta (18 taxa), Dinophyta (1 taxon) and Euglenophyta (13 taxa). A total of 162 taxa belonging to these divislo vere recorded. Algae constituted pelagic communities in waters and epilithic communities on stones and vails of the ponds. Diatoms vere the most important algae both in pelagic and epilithic communities. M'tsseM* spp. vere recorded as the most conspicuous algae with respect to frequency of occurrence and population density in all ponds. These diatoms vere followed by Hamate and CymbtUs spp. Diatoms shoved their best growths in vinter and spring whilst they occurred in low numbers in other seasons. Chlorophyta and Cyanophyta vere other Important group of algae generally occurring In summer and autumn. KEY WORDS : Algae, Epilithic, Pelagic, Fish ponds, Elazii 61

Bu araştırma 1994-1996 tarihleri arasında Erzurum'un Aşkale ilçesinin 33 km. güneyinde yer alan Şah Gölü üzerinde yapılmıştır. Şah gölü, 2435 m. rakımda yer alıp takriben 8-10 dekar yüzey alanına sahip olan Limnokrena memba veya buzul gölü görünümündedir. Göl sularının % 90'ı Kasım-Nisan ayları arasında donduğu ve yaz aylarında ise su sıcaklığının en fazla 18 °C 'ye yükseldiği müşahade edilmiştir. Gölde Salmonid familyasına ait Salmo trutta L macrostigma alt türünün yaşadığı tesbit edilmiştir. Bu balıklardan 35 adeti üzerinde yapılan incelemelerde en yaşlı 5 yıllık balıklara rastlanmış. Kondüsyon faktörleri ortalama 1,123 olarak regrasyon eğrisinin `b` değeri ise 3,09 olarak tesbit edilmiştir. Bu kriterler gölün alabalıklar için iyi bir habitat olduğu fikrini uyandırmıştır. This study was carried out on Şah Lake located 33 km. of south of Aşkale district in Erzurum. Şah Lake with 2435 m. altitude and about 8 - 10 are surface area has appearance like a Limnokrena source or a glacial lake. It was observed that the 90 % of the water mass in the lake freezing between the month of November and April and water temperature reaching 18 °C maximum in summer months. It was found that there were Salmo trutta macrostigma sub-species, belonging Salmonidae family, living naturally in the Lake. After the examinations on total 35 fish, the oldest one was in age of 5, conduction factor of them was 1.123 and `b` value from regression curve was calculated as 3.09. These criterion gave an idea that the Lake is a good habitat for trout to live. 42

Bu çalışma, Ege denizinde yüksek tuzlulukta ( %o 35-37 ) Atlantik salmonu ve Gökkuşağı Alabalığının adaptasyonu, gelişmesi ve yaşama oranlarını tesbit ederek aynı çalışmanın tatlı suda yapılması ve her iki ortam sonuçlarının değerlendirilmesidir. Çalışma, toplam 4 gruptan ( 250 şer adet ) oluşmaktadır. Bir grup salmonla alabalık denize konarken diğer gruplar tatlı suda tutuldu. Denize konulan Atlantik salmonlar 77.93 gr., Gökkuşağı alabalıkları 86.33 gr. canlı ağırlığa, tatlı suya konulan Atlantik salmonlar 78.10 gr., Gökkuşağı alabalıkları 84.27 gr.'lık canlı ağırlığa sahiplerdi. Beş aylık çalışma sonunda denizdeki Atlantik salmonlarda 372.44 gr., Alabalıklarda 338.00 gr.'lık artış olurken tatlı sudaki Atlantik salmonlarda 208.9 gr., Gökkuşağı alabalıklarda 336.66 gr.'lık canlı ağırlık artışı olmuştur. Yaşam oranlan en yüksek tatlı sudaki alabalıklarda %100, Salmonlarda %96.8, denizdeki salmonlarda %90 iken denizdeki alabalıklarda %62 olmuştur. Yemden en iyi şekilde denizdeki alabalıklar yararlanmıştır ( 1.37 ). Kondüsyon faktörü ( tıknazlık ) açısından en iyi sonuç 1.34 ile denizdeki alabalıklar, en düşük ise tatlı sudaki salmonlarda ( 1.18 ) tesbit edildi. Mayıs ayında su sıcaklığının yüksek oluşu balıklarda ölümlerin başlamasıyla çalışmaya son verildi. Çalışma sonunda elde edilen bilgiler ışığında, Ege denizinde ancak su sıcaklığının 17°C nin altında olduğu dönemlerde Salmon ve Alabalık yetiştiriciliği mümkün olabileceği görülmüştür. ABSTRACT This study is determination of adaptation, development and living rates of. Atlantic salmon and Rainbow trout at high salinity ( 35-37 %o ) of Aegean Sea while same study has carried on unsalty water simultaneously and companison of two environmental results. This study is formed of 4 groups with 250 each. One group consisting of salmon and trout were kept under the sea and other groups were held at unsalty water. The live weight, of Atlantic salmons were 77.93, Rainbow trouts were 86.33 grams before introducing to the sea. Atlantic salmons also have live weight of 78.10 grams and Rainbow trouts have live weight of 84.27 grams before introduction to lake. After studying for five months; Atlantic salmons increased live weights to. 372.44 and Trouts to 338.00 grams at the sea. Meanwhile Atlantic salmons increased live weights to 208.90 grams and Trouts to 336.66 grams at the lake. Highest rate of life was observed with Trouts in the lake with 100 %. Salmons rate of living were 96.8 %. Salmons in the sea arrived to 90 % and trouts to 62 %. Trouts in the sea have used their food most advantugeously ( 1.37 ).The best result for plumpness ( condition ) factor were among trout in the sea with 1.34 and the lowest resultwas 1.18 with salmons in the lake as 1.18. Studies has come to an end with starting of fish deaths on may because of high temperature in water. Studies showed that it is possible to make grow Salmon and Trout in Aegean Sea if, temperature of water is below 17 °C. 77

V. ÖZET Günümüzde, insan sayısının artması ve yaşam koşullarının farklılaşması ülkemizde sanayileşmeye bağlı olarak beslenme alışkanlıklarında bazı değişikliklere neden olmuştur. Bununla birlikte bazı ulaşım araçları, işyerleri, oteller ve restaurantlarda da personel ve müşterilere besleyici, güvenli ve çabuk hazırlanabilir yemekler verme zorunluluğu doğmuştur. Tüm bunlar `Hazır Yemek Teknolojisi` (CATERlNG)'nin gelişmesine neden olmuştur. Bu nedenle çalışmamızda su ürünleri kökenli iki hazır gıdanın hazırlanabilirliliği ve sağlıklı olarak depolanabilme süresi araştırılmıştır. Bu çalışmanın amacı; +2 °C±rde depolanan alabalık salatası ve köftesinin raf ömrünü belirlemektir. Çalışmamızda kullanılan gökkuşağı alabalıkları Kırklareli 'nde bulunan Araş Alabalık Üretim Tesisi'nden temin edilmiştir. Taze gökkuşağı alabalıkları ile fiziksel, kimyasal ve duyusal analizler yapılmıştır. Balıklar iç organları temizlenip, haşlanıp, küçük parçalara ayrıldıktan sonra; salata yapımında kullanılacak olanlar baharat ve katkı maddeleri ilavesi ile hazırlanmıştır. Hazırlanan alabalık salata ve köfteleri kumlara konularak streç film ile ambalajlandıktan sonra +2 °C±l'de depolanmıştır. Soğukta depolanan alabalık salatası analizleri dört günde bir, alabalık köftesi analizleri iki günde bir yapılmışta. Uygulanan fiziksel analizler; ağırlık kaybı ve pH tayinidir. Kimyasal analiz ise TVB-N tayinidir. 63Bu çalışmada, taze alabalık etinin pH ve TVB-N değerleri sırayla 6,93 ve 14,49 mg / 100 g olarak saptanmıştır. Taze alabalığın duyusal analizleri `Çok iyi` kalite (A kalite) olarak belirlenmiştir. Soğuk depolamanın ilk günlerinde `Çok iyi` kalitede olan alabalık salatası 16. güne kadar `İyi` kalitede olduğu belirlenmiştir. Soğuk depolamanın 16. gününden sonra alabalık salatasının `Tüketilemez` olduğu belirlenmiştir. Soğuk koşullarda depolanan alabalık köftesi 2. güne kadar `Çok iyi`, 8. güne kadar `İyi`, 10. güne sonra `Pazarlanabilir` kalitede; depolamanın 10. gününden sonra `Tüketilemez` olduğu belirlenmiştir. 6-1 SUMMARY THE STUDY ON THE PHYSICAL AND CHEMICAL CHANGES OF THE MEATBALL AND SALAD OF THE RAINBOW TROUT (Oncorhynchus mykiss) DURING THE COLD STORAGE Nowadays, increase of the human population and differentiation of life conditions or styles depending upon industrialization in our country have caused some changes in the nutritional habits of people. However, necessity oF giving the nutritious, safe, and fast preparable foods to the personel and customers in some transportation vehicles, offices, hotels, and also restaurants has risen. All these have caused the development of the `Ready-to-eat Food Technology` (CATERING). For this reason, in our study, preparability and shelf life safety limits of two different ready-to-eat food based on fishery products were investigated. The aim of this study was to determine the shelf-life of the rainbow trout salad and meatball which were stored at +2 °C+1. The rainbow trout fish which were used in our study were obtained from The ARAS Rainbow Trout Production Plant in Kırklareli. Physical, chemical, and sensory analyses on the fresh Rainbow trout samples were made. The fish were eviscerated, cleaned and boiled. For salad preparation those fish were cut into small pieces and garnished. The other part of fish meat were prepared with spices to make meatball. Later, the rainbow trout salad and meatball were placed in boxes, wrapped up with 65stretclı film, and stored at +2 °C±1. In the rainbow trout salad and meatball, stored in cold conditions, physical, sensory, and chemical analyses were carried out throughout the cold storage. The analyses were performed with four-day intervals for rainbow trout salad and two-day intervals for rainbow trout meatball. Applied physical analyses were the loss of weight and pH. Chemical analysis was T VB-N (Total Volatile Basic Nitrogen). In the study, pH and TVB-N values of the fresh Rainbow trout meat were measured as 6,93 and 14,49 mg/100 g, respectively. Furthermore, sensory analyses were determined as of `very good` quality (A quality) in the fresh rainbow trout. The rainbow trout salad, which was of `very good` quality during the initial days of the cold storage, was of `good` quality until 16 th days. After the 16 th days of the cold storage, the rainbow trout salads were unconsumable. The rainbow trout meatball which was stored under cold conditions was determined to be of `very good` quality until the second day, of `good` quality until the 8 th day, `marketable` until the 10 th day. Meatball of the Rainbow trout was determined to be unconsumable after the 10 th day of the cold storage. 64

Karadeniz'deki (Sinop) Ağ Kafeslerde Yetiştirilen Gökkuşağı Alabalığının (Oncorhynchus mykiss) Gelişme ve Yem Değerlendirmesine Farklı Yemleme Düzeylerinin Etkileri ABSTRAKT Denemede, ortalama vücut ağırlığı 123 g civarında olan gökkuşağı alabalıklarına sırasıyla canlı ağırlığın % 1.5-1.8'i (I. grup), % 2.25-2.7'si (II. grup) ve doyuncaya kadar (III. grup) yem verilmiş olup farklı yemleme düzeylerinin büyüme ve yem değerlendirme üzerine etkileri incelenmiştir. Deneme sonunda gruplardan sırasıyla 411.3 ± 10.08 g, 484.2 ± 14.23 g ve 513.5 ± 14.93 g ortalama canlı ağırlıklar elde edilmiş ve hasatta elde edilen ortalama canlı ağırlıklar arasındaki farkın önemli olup olmadığı Variyans analizi ve Duncan testi ile incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre I. grup ile II. grup ve I. grup ile III. grup arasındaki farklar önemli (p0.05) çıkmıştır. Grupların günlük yüzde canlı ağırlık artışları sırasıyla % 3. 1 2, % 3. 86 ve % 4. 1 8 olarak saptanmıştır. Yem değerlendirmeye ilişkin gruplardan elde edilen değerler sırasıyla 1.10, 1.54 ve 1.92 olarak tespit edilmiş ve yemi en iyi değerlendiren grubun canlı ağırlığın % 1.5-1.8'i düzeyinde yemlenen I. grup olduğu ve bu grubu II. ve III grubun takip ettiği belirlenmiştir. Deneme sonunda grupların kondüsyon faktörü değerleri sırasıyla 1.29 ± 0.03, 1.33 ± 0.03 ve 1.38 ± 0.04, iç organların canlı ağırlığa oranlan % 10.99 ± 0.55, % 12.05 ± 0.70 ve % 13.68 ± 0.69, hepatosomatik indeks değerleri % 1.74 ± 0.08, % 2.03 ± 0.09 ve % 2.21 ± 0.10, et randımanı değerleri % 77.42 ± 0.59, % 76.78± 0.58 ve % 74.97 ± 0.55, ölüm oranlan % 4.17, % 13.75 ve % 17.92 olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler. Oncorhynchus mykiss, yemleme düzeyleri, büyüme, yem değerlendirme sayısı V Einflüsse der unterschiedlichen Futterraûonen auf Wachstum und Futterverwertung bei der Regenbogenforellenaufzucht in Netzkâfîgen im Schwarzesmeer ABSTRAKT In dieser Arbeit wurden die durchschnittliche 123 g schweren Regenbogenforellen mit Rationen von 1.5-1.8 % (Gruppe I), 2.25-2.7 % (Gruppe II) des Gesamtfischgewichtes und bis Sâttigung (Gruppe III) gefuttert und die Einflüsse der unterschiedlichen Futtermengen auf Wachstum und Futterverwertung untersucht. Am Ende des Versuches wurden bei den Gruppen der Reihe nach 411.3±10.08 g, 484.2 ±14.23 g und 513.5 ±14.93 g durchschinittliche Korpergewichte ermittelt. Mit der Varianzanalyse und Duncan-Test wurde es festgestellt, ob die DifFerenz zwischen den durchschnittlichen Korpergewichten bei der Abfischung erhaltene Fische signifikant ist. Nach dem Resultat der Analyse waren die Differenzen sowohl zwischen Gruppe I und II als auch zwischen Gruppe I und III signifikant (p0.05). Die tagliche Gewichtzunahmen von Gruppen wurden der Reihe nach 3.12 %, 3.86 % und 4.18 % festgestellt. Hİnsichtlich des Futterquotient wurden die Werte bei den Gruppen als 1.10, 1.54 und 1.92 bestimmt. Den besten Futterquotient hat die Gruppe I dargestellt und diese Gruppe wurde von Gruppe II und Gruppe III gefolgt. Am Versuchsende wurde bei alien Gruppe die Korpulenzfaktor reihenweise 1.29 ± 0.03, 1.33 ± 0.03 und 1.38 ± 0.04; der prozentuale Anteil der inneren Organen 10.99 ± 0.55 %, 12.05 ± 0.70 % und 13.68 ± 0.69 %; Hepatosomatischer Index 1.74 ± 0.08 %, 2.03 ± 0.09 % und 2.21 ± 0. 10 %; Schlachtkörper 77.42 ± 0.59 %, 76.78 ± 0.58 % und 74.97 ± 0.55; Mortalitat 4.17 %, 13.75 % und 17.92 % ermittelt. Keenworter : Oncorhynchus mykiss, Futterrationen, Wachstum, Futterverwertung. 47