Search

Bestrijding van grondwateroverlast in stedelijk gebied vindt in veel gevallen plaats door middel van ontwatering en daarmee gepaard gaande verlaging van de grondwaterspiegel. Dit laatste is ongewenst met het oog op de bijdrage aan verdroging. Men zal daarom een ontwateringssysteem bij voorkeur zo ontwerpen, dat aan de ontwateringseisen die voortvloeien uit de bestemming van het gebied wordt voldaan, zonder dat meer water wordt afgevoerd dan strikt noodzakelijk is. Verhoging van de ontwateringsbasis is daarbij een voor de hand liggende mogelijkheid. Dit leidt behalve tot een hogere gemiddelde grondwaterstand echter ook tot verminderde (grondwaterlberging en daardoor tot een toename van de vereiste ontwateringscapaciteit. In veel gevallen zal zo de afstand tussen de ontwateringsmiddelen onaanvaardbaar klein worden. Een alternatief is een automatisch gereguleerd ontwateringssysteem met diepe (tijdelijke) ontwateringsbasis, dat alleen werkt als er grondwater moet worden afgevoerd en zichzelf uitschakelt als dat niet nodig is

39 - ÖZET Bu araştırmada, Gediz Havzasında bulunan dört yağış istasyonunda kaydedilen l günlük, 2 gün üstüste, 3 gün üstüste, 4 gün üstüste ve 5 gün üsütüste meydana gelen maksimum yağışlardan yararlanılarak olasılık dağılım modeli parametrelerinin hesaplanmasında kullanılabilecek bazı yöntemlerin karşılaştırılarak en uygun yönteminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada; Gediz Havzasında bulunan Akhisar, Manisa, Salihli ve Kemalpaşa yağış gözlem istasyonlarında 1961-1990 yılları arasında kaydedilen l günlük, 2 gün üstüste, 3 gün üstüste, 4 gün üstüste ve 5 gün üstüste gelen maksimum yağışlardan isatistiksel diziler oluşturulmuştur. Bu yağış gözlem verilerinin Gumbel olasılık dağılım modeline uyduğu düşünülerek Gumbel olasılık dağılım modeli parametreleri, maksimum olabilirlik ve momentler yöntemiyle ayrı ayrı saptanmıştır. Maksimum olabilirlik ve momentler yöntemiyle hesaplanan parametreler karşılaştırıldığında ` a ` parametreleri arasında önemli farklılıkların olmasına karşılık ` p ` parametreleri arasında önemli farklılıkların olmadığı saptanmıştır. Momentler ve maksimum olabilirlik parametreleri kullanılarak l günlük, 2 gün üstüste, 3 gün üstüste, 4 gün üstüste ve 5 gün üstüste gelebilecek maksimum yağış tahminleri yapılmıştır. Yapılan bu tahminler incelendiğinde 2 yıllık tahminlerde önemli farklılıkların olmadığı fakat 5, 10, 25, 50 ve 100 yıllık tahminlerde önemli farklılıkların olduğu saptanmıştır. Bu durumda 2 yıllık tahminlerin moment veya maksimum.- 40 - olabilirlik parametreleriyle hesaplanması sonuca önemli etki yapmadığından her iki yöntemle hesaplanan parametrelerin kullanılabileceği fakat 5, 10, 25, 50 ve 100 yıllık tahminlerde momentler yönteminin, maksimum olabilirlik yöntemine nazaran daha büyük sonuçlar verdiğinden maksimum yağışların olasılık dağılım modeli parametrelerinin hesaplanmasında maksimum olabilirlik yönteminin kullanılması önerilmiştir. - 41 - SUMMARY The aim of the research is to determine the most suitab le method which is able to be used for reckoning the parameters of the probability distribution model. For the aim of that; Your rain-gauges were used by recording rainfall as one-day and as a consecutive groupes of2-days. 3-days, 4-days and 5-days. In this research, statistical sets of rainfall as one- day and consective groups of 2-days, 3-days, 4-days, 5-days from the rain-gauges of Akhisar, Manisa, Salihli and Kemal paşa for the period of 1961-1990 in Gedi2 Basin. As thought of that, the data are f if fed to the Gumbel Probability Distribution Model, the parameters of Gumbel Probability Distribution were determined one with the method of maximum probability Distribution were determined one by one with the method of maximum probabilty and moments. When compared parameters which are reckond by the methods of maximum Probability and moments, it's determined that,hovever the ` a ` parameters have important differencies ` p ` parameters doesnit have differencies importantly. Using the methods of Moments and Maximum Probability parameters, maximum rainfall to be occured for one-day and a consecutive promps of 2, 3, 4, 5 days were estimated. When examined this estimation, it's determined that the two years estimation didn't have important differencies, but 5, 10, 25, 50 and 100-years of that are of importance.- 42 - It's conculated that; The reckoning of 2-years estimating with the parameters of Maximum Probability and. moments didnt take an important effect on the result so, these parameters reckoned by the two methods can be used for 2-years estimation. But for 5, 10, 25, 50 and 100-years estimations because of that Moments method has been giving results much more than Probability method, it's suggested that; Maximum Probability method should be used for estimating the parameters of maximum rainfall probability model. 45

The land planing studies, which were carried out by Can-Ag Enterprises Limited, were mathematically modelled using a modified version of the Chemicals, Runoff and Erosion from Agricultural Management Systems (CREAMS, Ver. 1.7) model. This modelling assignment focused on the first phase of model application, the prediction of overland flow episodes, and was based on a procedure which encompassed five areas of model development and application. These areas included problem identification, stated objective, development of method, results and evaluation of results. Based on this procedure, 116 out of 130 observed episodes of overland flow were predicted for the twelve fields in the land planing studies for the time period from April '89 to September '90. In addition, 38 predictions were made which could not be explained, i.e. the failure of monitoring equipment. These results were dependent on a number of factors including the proximity of an agricultural field to precipitation measurement as well as the seasonal variation in infiltration characteristics of heavy clay soils. The predictions of overland flow episodes resulted from a novel approach of applying the CREAMS Ver. 1.7 model to agricultural fields across seasons. This approach provided a solid basis for the next phase of modelling application: an emphasis on the prediction of flow quantities and sediment and phosphorus concentrations and loadings. The framework for such an emphasis could easily be patterned on the framework developed in this assignment, the first phase of model application. Agriculture Canada

Can-Ag Enterprises was contracted by Supply and Services in the fall of 1988 to conduct a three year study on land planing, focusing on a comparison of runoff quantity and quality, soils and agronomic aspects of planed versus unplaned fields. Four cooperators allowed and assisted us to monitor, on each of the four farms, a planed and unplaned field worked under similar agronomic practices, as well as having reasonably controlled surface runoff outflows. The goal of this project was to determine the efficacy, costs and farm management changes associated with land reshaping, in comparison to conventional water management practices. The objectives of this research were: 1. to develop a method for measuring or estimating the differential phosphorus movement rates from cropped areas under the two different water management practices, 2. to locate suitable sites for the testing of these water management practices, 3. to monitor the P movement, crop yields and management requirements of the fields under the two systems, and 4. to analyze the data and report on the relative merits, associated difficulties and suggested improvements to water management by planing on lowland clay soils. Agriculture Canada

Ook in grootschalige landbouwgebieden is het mogelijk om natuurwaarden op relatief eenvoudige wijze te vergroten. Dit kan onder andere door de vegetatie in de kavelsloten minder vaak te maaien. Dit hoeft niet tot hogere kosten of problemen met de waterafvoer te leiden.

De exploitatie van zware rivierklei (komklei) is voor een veehouder verre van eenvoudig. Dit heeft vooral te maken met de vrij hoge veebezetting, het intensief gebruik van het grasland en de zware machines waarmee gewerkt wordt.

Optimum bitki gelişiminde sulamanın, ayrılmaz bir parçası olan drenaj, yağış miktarının çok, toprak geçirgenliğinin düşük ve boşaltma ağzının yetersiz olduğu tarım alanlarında önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, Uludağ Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi Arazisinin drenaj sorunları belirlenmeye çalışılmış, çözüm önerilerinde bulunulmuş ve yüzey drenaj sistemi projelenmiştir. İnceleme alanında KATKAT ve Ark. (1984) tarafından yapılan toprak etüdleri sonucunda 4 farklı toprak grubu bulunmuştur. Bunlar Vertisol, Rendzina, Kahverengi orman ve Aluviyal grubu topraklardır. Bu toprakların büyük bir çoğunluğu Vertisol ve Rendzina grubu topraklardır. Yapılan denemelerde, kanal kapasitesinin hesabında gerekli olan yüzey akışın belirlenmesi için TÜLÜCÜ(1987) 'de esasları belirtilen McMath metodu kullanılmıştır. Hidrolik iletkenlik ölçümleri ise 0?UZER(1981)'de esasları belirtilen Ters Kuyu metoduna göre yapılmıştır. Araştırma ile belirlenen sorunları gidermeye yönelik öneriler; elde edilen veriler ve ilgisi kaynaklar ışığında aşağıdaki biçimde sıralanabilir. 1. İnceleme alanının topoğrafik durumu, çıkış ağzı, mevcut dere ve doğal hendeklerin durumu, arazinin eğimi ve toprak yapısı gözönüne alındığında düşen yağışlar, alanın güney ve kuzey-batı bölgelerinde yüzey su birikintilerine neden olmaktadır. Drenaj sorunu bulunan eğimi %l-5 arasındaki alanlarda yüzey drenaj kanalları açılmalıdır. 2. İnceleme alanının kuzeyinden geçen Nilüfer Çayı, boşaltma ağzı görevini yapmaktadır. Boşaltma ağzının kapasitesini etkileyen faktörler yağışlar ve yağışlardan akışa geçen yüzey akış miktarıdır. Boşaltma ağzı kapasitesi 10 yıl tekerrürlü 1.19 saat süreli en büyük yağış değerine göre-66- 6.4 m3 /s olmalıdır. 3. Haftalık yapılan taban suyu düzeyi ölçüm sonuçlarına göre, alana düşen yağışlar dikkate alındığında sorunun yağışlardan kaynaklandığı belirlenmiştir. 4. Hidrolojik etüdleri sonucunda alana yıllık 713.1 mm düşen yağışın % 39. 2 'si kış aylarında düşmektedir. Alanın düz ve düze yakın bölgelerinde kış yağışları, toprak geçirgenliğinin çok düşük olması nedeniyle yüzey su birikintilerine neden olmaktadır. 5. Kanal kapasitelerini belirlemek amacıyla derelerin yüzey akış kapasiteleri hesaplanmıştır. Ayıcı Pınar Deresi yüzey akış debisi 1.2 m3 /s, Ayıcı Dere yüzey akış debisi 1.32 m3 /s ve Görükle Deresi yüzey akış debisi ise 6.4 m3 /s bulunmuştur. 6. Drenaj sularının analiz sonuçlarına göre, drenaj suyunun tekrar sulamada kullanılması mümkün görünmektedir. Bu nedenle Ayıcı Dere üzerinde bir gölet yapımı uygun olacaktır. 7. Görükle Deresine paralel biçimde uzanan dar ve uzun bir şeritte oluşan ıslaklık ve yüksek taban suyu seviyesinin önlenebilmesi için Görükle Deresine dökülen dere ve doğal hendekler ıslah edilmelidir. 8. Ortalama eğimin % 3 dolaylarında olduğu Görükle yolu ile işletme binaları arasındaki alana tesviye eğrilerine paralel yüzey drenaj kanalları açılmalıdır. 9. İnceleme alanının sıralanan sorunlarını çözmeye yardımcı olmak üzere elde edilen verilerin ışığında bir yüzey drenaj planlaması yapılmış ve Ek 1' ve Ek 2' de verilmiştir. Projenin uygulamaya konulması durumunda sorunların büyük oranda çözülmesi mümkün olacaktır.ALAGÖZ, H., 1967. Kurutma ve Drenaj, E.Ü. Zir. Fak. Yayınları, No: 123, Ankara. AKALAN, t., 1983. Toprak ve Su Muhafazası, A.Ü. Zir. Fak. Yayınları, No: 873, Ankara. ANONYMOUS, 1974. Ortalama ve Ekstrem Kıymetler Meteoroloji Bülteni, Başbakanlık Basımevi, Ankara ANONYMOUS, 1978. Türkiye Arazi Varlığı, TOPRAKSU Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. ANONYMOUS, 1983. Bursa tli Verimlilik Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu, Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı TOPRAKSU Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 724, Ankara. ANONYMOUS, 1987. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü APK Dairesi Başkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Şube Müdürlüğü, Yayın No: 57, Ankara. ANONYMOUS. 1989. tiden İle Tarım Bursa, TOK Dergisi Sayı: 41 s. 41-43. ARICI, i., 1988. örtü malzemelerinin Dik Eğimli Şevlerde Erozyon ve Bitki örtüsü Oluşumuna Etkisi Üzerine Bir Araştırma, U.Ü. Zir. Fak. Yayınları No: 7-015-0175, Bursa. AVCI, K., 1986. Bafra Ovası Kapalı Drenaj Projeleme Kriterleri, T.C. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Köy Hizmetleri Samsun Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No: 40, Samsun. AYDENtZ, A., 1976. İklim Verimlilik İlişkileri, Topraksu Teknik Dergisi, Sayı: 44, Ankara. AYYILDIZ, M., 1983a. Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk Problemleri, A.Ü. Zir. Fak. Yayınları, No: 879, Ankara. ABSTRACT In this study, the drainage problems of university of Uludağ, Agricultural Research and Practice Centre field were determined. The main problems encountered in the study area were high amount of rainfall, low permeability in soil and inadequate capacity of streamlet and natural ditches. These problematic conditions causes inadequate drainage in flat and semi-flat areas. In this study, proposals were introduced for the solution of these problems and surface drainage capacities were calculated and canal sections were designed. KEY WORDS : Surface drainage, surface flows, water table, hydraulic permeability, hydrologic research, topographic research, discharging point 70