Search

Onderzocht is hoe een domeinspecifieke vocabulaire is te construeren, waarmee voor de voedingsmiddelenindustrie het zoekproces in zeer grote databestanden efficiënt kan worden uitgevoerd

De snelle veranderingen die zich in Nederland voordoen met betrekking tot het gebruik van ruimte en de conflicterende belangen van veel gebruikers van deze ruimte, zorgen voor een voortdurende behoefte aan actuele geografische bestanden. Eén van deze bestanden is het Landelijke Grondgebruiksbestand Nederland (LGN). Sinds 1986 wordt met een periodiciteit van 3-5 jaar het LGN-bestand geproduceerd. Het LGN6-bestand is een rasterbestand met een resolutie van 25*25 m. Het bestand geeft het Nederlandse landgebruik voor de jaren 2007/2008 weer. De thematiek en geometrie van Top10vector (versie 2006) vormt op hoofdklassen de basis voor LGN6. Daarnaast zijn satellietbeelden, luchtfoto’s en enkele bestanden, o.a. ‘Bestand BodemGebruik 2003’ en ‘Basiskaart Natuur 2007’ gebruikt voor de productie van LGN6. In het bestand worden 39 verschillende typen van landgebruik onderscheiden. De 39 landgebruiksklassen zijn geaggregeerd naar de monitoringsklassen agrarisch gebied, boomgaarden, kassen, bebouwd gebied, bos, water, infrastructuur en natuur. Veranderingen in landgebruik tussen LGN5 en LGN6 zijn voor deze klassen gemonitoord. In de betreffende periode 2004-2008 is 0.7% van het Nederlands land oppervlak in landgebruik veranderd.

Al vanaf de jaren '70 verzamelen waterschappen gegevens over de waterkwaliteit. Sinds midden jaren '90 worden deze data gebundeld in de Limnodata Neerlandica. Deze gegevens kunnen gebruikt worden voor het analyseren van het functioneren van het ecosysteem (toestand) en voor het bepalen en volgen van effecten van bijvoorbeeld het klimaat en door de mens gepleegde ingrepen (trend). Het is dan wel belangrijk dat de gegevens kwalitatief en kwantitatief toereikend zijn. Genoemde auteurs hebben een analyse verricht naar de kwaliteit en compleetheid van gegevens in de Limnodata Neerlandica. Deze analyse bevestigt het vermoeden dat de kwaliteit van de gegevens niet altijd voldoende is. Dit artikel bevat aanbevelingen voor verbetering van de kwaliteit van de meetgegevens van de waterschappen en daarmee die van de Limnodata Neerlandica.

Artikel over het opnieuw ontmoeten van plantenecologen en vegetatiekundigen. Hierdoor kunnen inzichten en de schaalniveaus uit beide vakgebieden met elkaar verbonden worden. In ecologische studies – en dat geldt zeker voor nietmobiele soorten als planten – is de laatste tijd het belang van ruimtelijke verspreiding van soorten en levensgemeenschappen steeds nadrukkelijker naar voren gekomen, evenals de relatie tussen beiden. De ruimtelijke verspreiding van soorten bepaalt de soortenvoorraad waaruit soorten bij elkaar komen en een lokale (planten)gemeenschap vormen. Dit brengt floristen en vegetatiekundigen bij elkaar. Een tweede verandering is de nadruk die meer recent is komen te liggen op de relatie biodiversiteit en ecosysteemfuncties waarbinnen planten een primaire rol hebben.

This report describes the potential and functionality of software for spatial analysis, prediction and stochastic simulation of continuous soil properties using data from the Dutch Soil Information System (BIS). A geostatistical framework and R codes were developed. The geostatistical model of a soil property has a deterministic component representing the mean value within a soil category, and a stochastic component of standardized residuals. The standardized residuals are interpolated or simulated based on the simple kriging system. The software was tested in four case studies: exchangeable soil pH, clay content, organic matter content and Mean Spring Water table depth (MSW). It is concluded that the geostatistical framework and R codes developed in this study enable to predict values of continuous soil properties spatially, and to quantify the inaccuracy of these predictions. The inaccuracy of a spatial prediction at a certain location is quantified by the kriging variance, which can be interpreted as an indication of the uncertainty about the true value.

Met de ‘Klimaat Respons Database’ kunnen niet alleen wetenschappers maar ook beleidsmakers, planologen, natuurbeheerders en andere geïnteresseerden zelf in kaart brengen welke gevolgen klimaatverandering op flora en fauna kan hebben. Zo is te zien dat voor de Cetti’s zanger, een vogeltje uit zuidelijke streken, de geschikte klimaatzone langzaam opschuift naar het noorden, naar Nederland. En de soort wordt inderdaad al regelmatig in Nederland aangetroffen.

This report describes a harmonized set of soil property estimates for Tunisia.

In het kader van het project `Monitoring Stroomgebieden' worden gemeten nutriëntenconcentraties en waterafvoeren opgeslagen in een database. Deze database is voorzien van functionaliteit die de invoer controleert op een groot aantal potentiële fouten. Tevens kan de database op basis van de opgeslagen gegevens afgeleide gegevens berekenen. In dit rapport wordt deze `slimme database' beschreven.

De snelle veranderingen die zich in Nederland voordoen met betrekking tot het gebruik van ruimte en de conflicterende belangen van veel gebruikers van deze ruimte, zorgen voor een voortdurende behoefte aan actuele geografische bestanden. Eén van deze bestanden is het Landelijke Grondgebruiksbestand Nederland (LGN). Sinds 1986 wordt met een periodiciteit van 3-5 jaar het LGN-bestand geproduceerd. Het LGN6-bestand is een rasterbestand met een resolutie van 25*25 m. Het bestand geeft het Nederlandse landgebruik voor de jaren 2007/2008 weer. De thematiek en geometrie van Top10vector (versie 2006) vormt op hoofdklassen de basis voor LGN6. Daarnaast zijn satellietbeelden, luchtfoto’s en enkele bestanden, o.a. ‘Bestand BodemGebruik 2003’ en ‘Basiskaart Natuur 2007’ gebruikt voor de productie van LGN6. In het bestand worden 39 verschillende typen van landgebruik onderscheiden. De 39 landgebruiksklassen zijn geaggregeerd naar de monitoringsklassen agrarisch gebied, boomgaarden, kassen, bebouwd gebied, bos, water, infrastructuur en natuur. Veranderingen in landgebruik tussen LGN5 en LGN6 zijn voor deze klassen gemonitoord. In de betreffende periode 2004-2008 is 0.7% van het Nederlands land oppervlak in landgebruik veranderd.

Als je vaste grond onder de voeten hebt, dan hoef je niet meer te twijfelen. Maar hoe zeker kun je zijn over de grond onder je voeten? Hoe betrouwbaar is de bodemkaart, schaal 1:50.000?

In the EFABISnet project, a collaborative effort of EAAP, FAO and partners from 14 European countries, in cooperation with the European Regional Focal Point for Animal Genetic Resources (ERFP), national information systems for monitoring the animal genetic resources on breed level were established in Austria, Cyprus, Estonia, Georgia, Iceland, Ireland, Italy, Netherlands, Slovakia, Slovenia, Switzerland, and United Kingdom. The network was soon extended beyond the project plans, with the establishment of EFABIS databases in Finland, Greece, and Hungary. The network was then complemented by a set of inventories of national gene bank collections to strengthen the documentation of ex situ conservation programmes. These documentation systems were established by the National Focal Points for management of farm animal genetic resources. Here we present the experience gained in establishment of these national inventories of gene banks and their relevance to the Strategic Priority Areas of the Global Plan of Action which could be useful for other areas in the world.

Artikel over het opnieuw ontmoeten van plantenecologen en vegetatiekundigen. Hierdoor kunnen inzichten en de schaalniveaus uit beide vakgebieden met elkaar verbonden worden. In ecologische studies – en dat geldt zeker voor nietmobiele soorten als planten – is de laatste tijd het belang van ruimtelijke verspreiding van soorten en levensgemeenschappen steeds nadrukkelijker naar voren gekomen, evenals de relatie tussen beiden. De ruimtelijke verspreiding van soorten bepaalt de soortenvoorraad waaruit soorten bij elkaar komen en een lokale (planten)gemeenschap vormen. Dit brengt floristen en vegetatiekundigen bij elkaar. Een tweede verandering is de nadruk die meer recent is komen te liggen op de relatie biodiversiteit en ecosysteemfuncties waarbinnen planten een primaire rol hebben.

Het doel van dit project is een methode te ontwikkelen waarmee landsdekkend informatie over kleine groene landschapselementen in het landelijke gebied en over het groen in de stad c.q. bebouwd gebied verzameld wordt. Op basis van de beschikbare luchtfoto 2006 is voor Utrecht en Almere het groen in het stedelijk gebied verzameld. Voor het landelijk gebied is een deel van het Nationaal Landschap Het Groene Woud verwerkt.

In the study presented here a database was developed with spatial distribution pattern of fishing effort, catches and catch values of the Dutch and non-Dutch fisheries in the Dutch section of the North Sea. Distribution maps were produced on the basis of this database. In addition, estimates were made of the value of different fisheries in areas designated by the Netherlands as Natura 2000 areas.

Dit rapport beschrijft een referentiebestand waarmee wordt beoogd een standaard hulpmiddel aan te bieden om bij het karteren van deze habitattypen de beperkende criteria goed toe te passen. Dit referentiebestand bestaat uit twee GIS-bestanden. Het GIS-bestand 'n2tmkbos' geeft invulling aan het criterium 'oude bosgroeiplaats' door voor alle Natura 2000-gebieden op de Hogere zandgronden en in het Heuvelland zo exact mogelijk de locaties weer te geven waar in 1850 bos aanwezig was. Rond deze tijd kwam de eerste landsdekkende topografische kaart beschikbaar: de Topografische en Militaire Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden (TMK). De oude bosgroeiplaatsen zijn overlegd met de digitale bodemkaart van Nederland 1:50.000 waarbij voor alle bodemcodes is aangegeven of ze voldoen aan het bodemkundig criterium voor habitattype Oude eikenbossen. Het GIS-bestand 'n2bosstat4' helpt bij de toepassing van het criterium 'honderdjarige bosopstand': het is een uitsnede van de Vierde bosstatistiek voor alle Natura 2000-gebieden op de Hogere zandgronden en in het Heuvelland. De bestanden zelf zijn als ESRI-shapefile beschikbaar.

Het doel van dit project is een methode te ontwikkelen waarmee landsdekkend informatie over kleine groene landschapselementen in het landelijke gebied en over het groen in de stad c.q. bebouwd gebied verzameld wordt. Op basis van de beschikbare luchtfoto 2006 is voor Utrecht en Almere het groen in het stedelijk gebied verzameld. Voor het landelijk gebied is een deel van het Nationaal Landschap Het Groene Woud verwerkt.

Met de ‘Klimaat Respons Database’ kunnen niet alleen wetenschappers maar ook beleidsmakers, planologen, natuurbeheerders en andere geïnteresseerden zelf in kaart brengen welke gevolgen klimaatverandering op flora en fauna kan hebben. Zo is te zien dat voor de Cetti’s zanger, een vogeltje uit zuidelijke streken, de geschikte klimaatzone langzaam opschuift naar het noorden, naar Nederland. En de soort wordt inderdaad al regelmatig in Nederland aangetroffen.

This report describes the potential and functionality of software for spatial analysis, prediction and stochastic simulation of continuous soil properties using data from the Dutch Soil Information System (BIS). A geostatistical framework and R codes were developed. The geostatistical model of a soil property has a deterministic component representing the mean value within a soil category, and a stochastic component of standardized residuals. The standardized residuals are interpolated or simulated based on the simple kriging system. The software was tested in four case studies: exchangeable soil pH, clay content, organic matter content and Mean Spring Water table depth (MSW). It is concluded that the geostatistical framework and R codes developed in this study enable to predict values of continuous soil properties spatially, and to quantify the inaccuracy of these predictions. The inaccuracy of a spatial prediction at a certain location is quantified by the kriging variance, which can be interpreted as an indication of the uncertainty about the true value.

In het kader van het project `Monitoring Stroomgebieden' worden gemeten nutriëntenconcentraties en waterafvoeren opgeslagen in een database. Deze database is voorzien van functionaliteit die de invoer controleert op een groot aantal potentiële fouten. Tevens kan de database op basis van de opgeslagen gegevens afgeleide gegevens berekenen. In dit rapport wordt deze `slimme database' beschreven.

In the study presented here a database was developed with spatial distribution pattern of fishing effort, catches and catch values of the Dutch and non-Dutch fisheries in the Dutch section of the North Sea. Distribution maps were produced on the basis of this database. In addition, estimates were made of the value of different fisheries in areas designated by the Netherlands as Natura 2000 areas.

Alterra, Research Instituut voor Groene Ruimte, beschikt over een grote collectie analoge kaarten van bodem, grondwater, geomorfologie, historische geografie, landschap, vegetatie en ecologie van delen van Nederland. Alterra en Bibliotheek Wageningen UR hebben de kaartbeschrijvingen op Internet beschikbaar gemaakt en voorzien van een gebruiksvriendelijke zoekstructuur. De originele kaarten kunnen na het zoekproces on-line worden opgevraagd bij bibliotheek ‘De Haaff’. Een volgende wens is om de originele kaarten on-line op Internet te kunnen bekijken. Een marktverkenning heeft aangetoond dat er veel belangstelling is voor kaartenbestanden, vooral als deze voorzien zijn van on-line oproepbare kaartbeelden. Er wordt contact gezocht met andere bezitters van kaartcollecties om na te gaan of er samengewerkt kan worden.

National and regional datasets on landscape features can be used to analyse the stock and change of farmland features. However, these landscape datasets are not categorised according to farmland features, farmed features or unfarmed features. The available national level datasets are used to obtain information on the extent and distribution of farmland features within the major Member States of the European Union. Data on farmland features is extracted from nationally-focused projects and datasets. These projects have been carried out for governments to analyse stock and change in the country for policy purposes, and have been carried out in Great Britain, Sweden and Spain. Extra datasets exist that also plot stock and change in a country, and have been carried out in the Netherlands and in Austria, but these studies do not have a national policy objective. The lack of universal definitions of landscape features means that comparisons between national datasets in not always reliable. There is particularly sparse data on the lengths of linear features and point features, as these surveys established set rules on what should be recorded, and what should not. This has caused differences in data available from different projects. In addition, the presence of solitary trees and small patches of natural grasslands are not collected in all of these surveys. Alterra developed a typology suitable for use with the available data. This typology proposes eight main classes of farmed and unfarmed features. Among these classes, two (class 5 and 6) fulfil the definition of a ‘farmland feature on EU farmland’, as defined for this study, as follows: - Linear or point features on, or adjacent to, farmland, that are managed directly e.g. hedges on farmland or terrace walls in managed vineyards. - Linear or point features on, or adjacent to, farmland, that are indirectly influenced by agriculture but are not managed actively e.g. field corners and small woodlands surrounded by agricultural land. During the analysis of the datasets we have harmonised and refined this typology as far as possible given the different structures, designs and underlying methodologies of the various datasets. However, examining the entire landscape matrix is essential to obtain a clear perception of the relative proportion of farmland features across the entire land surface. As national datasets do not discern between farmland and forest, it is important in this project to make such a distinction. This distinction sets the baseline between (currently) farmed land and land out of farming, such as land abandoned in the past and now under forest.

In de BIS-database van Alterra en de DINO-database van TNO is veel informatie opgeslagen over de bodem en de ondergrond van Nederland. Deze databases zijn jaren geleden ontstaan vanuit verschillende achtergronden. Daardoor komen er verschillen voor bij de indelingen en terminologie voor de gegevens. Dit rapport bevat concrete voorstellen om de gegevens in beide databestanden beter op elkaar af te stemmen

In de BIS-database van Alterra en de DINO-database van TNO is veel informatie opgeslagen over de bodem en de ondergrond van Nederland. Deze databases zijn jaren geleden ontstaan vanuit verschillende achtergronden. Daardoor komen er verschillen voor bij de indelingen en terminologie voor de gegevens. Dit rapport bevat concrete voorstellen om de gegevens in beide databestanden beter op elkaar af te stemmen

The Second Meeting of the Vegetables Network (VEGNET) of the European Cooperative Programme for Plant Genetic Resources (ECPGR) was held on 26-28 June 2007 in Olomouc, Czech Republic. The meeting was organized jointly with the Third Meeting of the ECPGR Working Group on Medicinal and Aromatic Plants (MAP WG), which had been formally included in the VEGNET from January 2004 to September 2006. The local organization of the meetings was arranged by the Crop Research Institute, Prague-Ruzyne, Division of Plant Genetics, Breeding and Product Quality, and its local Department of Vegetables and Special Crops in Olomouc. The first introductory session was attended jointly by the VEGNET and MAP Working Groups.

National and regional datasets on landscape features can be used to analyse the stock and change of farmland features. However, these landscape datasets are not categorised according to farmland features, farmed features or unfarmed features. The available national level datasets are used to obtain information on the extent and distribution of farmland features within the major Member States of the European Union. Data on farmland features is extracted from nationally-focused projects and datasets. These projects have been carried out for governments to analyse stock and change in the country for policy purposes, and have been carried out in Great Britain, Sweden and Spain. Extra datasets exist that also plot stock and change in a country, and have been carried out in the Netherlands and in Austria, but these studies do not have a national policy objective. The lack of universal definitions of landscape features means that comparisons between national datasets in not always reliable. There is particularly sparse data on the lengths of linear features and point features, as these surveys established set rules on what should be recorded, and what should not. This has caused differences in data available from different projects. In addition, the presence of solitary trees and small patches of natural grasslands are not collected in all of these surveys. Alterra developed a typology suitable for use with the available data. This typology proposes eight main classes of farmed and unfarmed features. Among these classes, two (class 5 and 6) fulfil the definition of a ‘farmland feature on EU farmland’, as defined for this study, as follows: - Linear or point features on, or adjacent to, farmland, that are managed directly e.g. hedges on farmland or terrace walls in managed vineyards. - Linear or point features on, or adjacent to, farmland, that are indirectly influenced by agriculture but are not managed actively e.g. field corners and small woodlands surrounded by agricultural land. During the analysis of the datasets we have harmonised and refined this typology as far as possible given the different structures, designs and underlying methodologies of the various datasets. However, examining the entire landscape matrix is essential to obtain a clear perception of the relative proportion of farmland features across the entire land surface. As national datasets do not discern between farmland and forest, it is important in this project to make such a distinction. This distinction sets the baseline between (currently) farmed land and land out of farming, such as land abandoned in the past and now under forest.

IMARES has been tasked to perform an ICA assessment on a simulated Jack Mackerel dataset. This in order to provide management advice within the SPRFMO framework. The results of the assessments are only briefly discussed, as the Assessment Simulation Task Team mainly focused on agreeing on the underlying simulated dataset and assessment settings during the 8th SPRFMO meeting in Auckland, New Zealand. The summarized outcome of these discussions was that more realistic characteristics of the real fishery and surveys should be incorporated into the simulated dataset. This has been communicated to the designer of the dataset and will result in a revised dataset. CVO (Centrum voor Visserij Onderzoek) has proposed to include the SPRFMO work in the near future into WOT tasks (Wettelijke Onderzoeks Taken). Early 2010 another meeting will be organized in which the Assessment Simulation Task Team will discuss the revised simulated datasets, discuss general assessment settings, perform assessments, compare and discuss these results. The results as listed in this report will be used within these discussions.

Dit artikel beschrijft de ontwikkeling van referentiegegevens voor de verzuimduur naar diagnose. Daarbij worden twee bronnen vergeleken: (1) gegevens van het Peilstation die zijn aangeleverd door getrainde bedrijfsartsen over een beperkt aantal verzuimgevallen; en (2) verzuimgegevens uit de registraties van arbodiensten over grote aantallen verzuimgegevens waarvan de kwaliteit onbekend is. In dit onderzoek staat centraal in hoeverre gegevens van het Peilstation representatief zijn voor alle verzuimgevallen en in hoeverre de arbodienstgegevens bruikbaar zijn om referentiegegevens op te baseren. Deze vragen worden beantwoord door koppeling van de beide databestanden op individueel niveau, waarbij de overeenkomsten en discrepanties in diagnose en verzuimduur worden onderzocht. Geconcludeerd wordt dat de gegevens van het Peilstation in voldoende mate representatief zijn. Verder zijn de arbodienstdata bruikbaar om referentiegegevens voor verzuimduur naar diagnose op te baseren na weging om te corrigeren voor selectieve toekenning van diagnoses.

In het IMBOD project worden de mogelijkheden onderzocht voor de integratie van de gegevens in de DINO-database van TNO en de BIS-database van Alterra, zodat de informatie in de toekomst via één loket verstrekt kan worden. Dit rapport geeft een beschrijving van de overeenkomsten en verschillen van de gegevens in beide databestanden en het bevat adviezen voor een betere afstemming

The Second Meeting of the Vegetables Network (VEGNET) of the European Cooperative Programme for Plant Genetic Resources (ECPGR) was held on 26-28 June 2007 in Olomouc, Czech Republic. The meeting was organized jointly with the Third Meeting of the ECPGR Working Group on Medicinal and Aromatic Plants (MAP WG), which had been formally included in the VEGNET from January 2004 to September 2006. The local organization of the meetings was arranged by the Crop Research Institute, Prague-Ruzyne, Division of Plant Genetics, Breeding and Product Quality, and its local Department of Vegetables and Special Crops in Olomouc. The first introductory session was attended jointly by the VEGNET and MAP Working Groups.

IMARES has been tasked to perform an ICA assessment on a simulated Jack Mackerel dataset. This in order to provide management advice within the SPRFMO framework. The results of the assessments are only briefly discussed, as the Assessment Simulation Task Team mainly focused on agreeing on the underlying simulated dataset and assessment settings during the 8th SPRFMO meeting in Auckland, New Zealand. The summarized outcome of these discussions was that more realistic characteristics of the real fishery and surveys should be incorporated into the simulated dataset. This has been communicated to the designer of the dataset and will result in a revised dataset. CVO (Centrum voor Visserij Onderzoek) has proposed to include the SPRFMO work in the near future into WOT tasks (Wettelijke Onderzoeks Taken). Early 2010 another meeting will be organized in which the Assessment Simulation Task Team will discuss the revised simulated datasets, discuss general assessment settings, perform assessments, compare and discuss these results. The results as listed in this report will be used within these discussions.

Dit artikel beschrijft de ontwikkeling van referentiegegevens voor de verzuimduur naar diagnose. Daarbij worden twee bronnen vergeleken: (1) gegevens van het Peilstation die zijn aangeleverd door getrainde bedrijfsartsen over een beperkt aantal verzuimgevallen; en (2) verzuimgegevens uit de registraties van arbodiensten over grote aantallen verzuimgegevens waarvan de kwaliteit onbekend is. In dit onderzoek staat centraal in hoeverre gegevens van het Peilstation representatief zijn voor alle verzuimgevallen en in hoeverre de arbodienstgegevens bruikbaar zijn om referentiegegevens op te baseren. Deze vragen worden beantwoord door koppeling van de beide databestanden op individueel niveau, waarbij de overeenkomsten en discrepanties in diagnose en verzuimduur worden onderzocht. Geconcludeerd wordt dat de gegevens van het Peilstation in voldoende mate representatief zijn. Verder zijn de arbodienstdata bruikbaar om referentiegegevens voor verzuimduur naar diagnose op te baseren na weging om te corrigeren voor selectieve toekenning van diagnoses.

In this paper the authors try to describe the current situation regarding the documentation of Plant Genetic Resources (PGR) maintained in ex situ collections in Europe. It will tackle the systems that are used to manage the information involved, the mechanisms and systems that exist to exchange this information, and we will discuss the developments and challenges in this area. Apart from this technical description, the authors also try to give a functional description of the changing role of these systems in the light of international, technical and legal developments.

Objectives: Workers in many industries are exposed to endotoxins, which may cause adverse health effects. In exposure assessment, information about exposure variability is essential. However, variability in exposure has rarely been investigated for biological agents and more specifically for endotoxin. Therefore, variance components and determinants of exposure were studied in a large database with >2000 endotoxin measurements. Methods: Data from 10 individual studies were combined to create a database with 2010 personal inhalable dust and endotoxin measurements, of which 1650 were repeated measurements. Exposure groups were defined based on job codes. Between- and within-worker variance components were estimated for different grouping strategies, and determinants of exposure were studied using mixed effects models. Results: Inhalable dust and endotoxin exposure levels are summarized for 46 industries and 4 broadly defined sectors. The between-worker variability exceeded the within-worker variability overall and within sectors and subsectors, and variance components were larger for endotoxin than for dust. Between-worker variability also exceeded within-worker variability in nearly half of the exposure groups based upon industries or job code within industries for endotoxin exposure and in 10% of the groups for dust exposure. Among other things, dustiness of the process, contact with animals, bulk production, presence of plant material or a cyclic process appeared as determinants of exposure, which largely explained the between-worker variability. Conclusions: Exposure groups were much less homogeneous for endotoxin exposure than for dust exposure. This is distinctly different than for chemical exposure. Large variability in measured exposure levels is inherent to endotoxin exposure, which is caused in part by determinants that influence growth of microorganisms. These findings have major consequences for the design of future occupational intervention and epidemiological studies. The measurement effort needs to be greater than exposure assessment for chemical agents which demonstrate lower exposure variability, especially when evaluating endotoxin exposure for compliance testing. The established determinants of exposure give direction for potential exposure control, although more information about determinants of day-to-day variability in exposure is still needed to be able to effectively control endotoxin exposure. © The Author 2008. Published by Oxford University Press on behalf of the British Occupational Hygiene Society.

The CLC2006 databases were produced by the Centre for Geo-Information (Alterra-WUR), the NRC Land cover for the Netherlands. The national CLC2006 project took place under the umbrella of the overall GMES Fast Track Service Percursor (FTSP) Land Monitoring. The basis for the production of the CLC2006 databases was the CLC2000 database that was also produced by the same team of Alterra. Alterra was also involved in the production of the CLC1990 database and the change database between 1990 and 2000. The national project was financed by the Ministry of Housing and Spatial Planning, the National Environmental Agency (MNP) and the European Environmental Agency (EEA). The present document is an interim report accompanying the delivery of the CLC2006 databases to the EEA.