Search

Dit onderzoek is in opdracht van het College van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Loppersum uitgevoerd door een onderzoeker van het Kenniscentrum NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. De aanleiding voor dit onderzoek is gelegen in de transities in het sociale domein door de decentralisaties van de AWBZ, Jeugdzorg, Participatiewet en Passend onderwijs. In dit onderzoek stonden twee hoofdvragen centraal: 1.In welke mate komen de beleidsverwachtingen van de gemeente Loppersum over de bijdragen van haar dorpsgemeenschappen aan het sociale domein overeen met wat in de huidige dorpsvisies daarover is geschreven? 2.In welke mate sluiten de beleidsverwachtingen van de gemeente Loppersum over de bijdragen van haar dorpsgemeenschappen aan het sociale domein aan bij wat dorpsgemeenschappen zelf willen, kunnen en doen? Er zijn drie deelonderzoeken uitgevoerd. Allereerst zijn de beleidsverwachtingen van de gemeente Loppersum over de bijdrage van (groepen) inwoners aan het sociale domein uit het Beleidsplan 4D’s beschreven door het toepassen van close reading als onderzoeksmethode. Close reading is ook gebruikt voor het benoemen van de onderwerpen die tot het sociale domein behoren in de huidige dorpsvisies van 15 dorpen van de gemeente Loppersum met de daarbij behorende formuleringen van sociale ambities. In het derde deelonderzoek is in vier focusgroepsessies met 22 bestuursleden van de dorpsbelangenverenigingen (gemeente Loppersum) geïnventariseerd hoe inwoners in hun dorpen bijdragen aan het sociale domein en welke sociale ambities de besturen van de dorpsbelangenverenigingen voor mogelijk houden voor hun dorp. De conclusie op de eerste onderzoeksvraag luidt dat in de huidige dorpsvisies een dorpseigen invulling van de beleidsverwachtingen van de gemeente over de bijdragen van groepen inwoners aan het sociale domein ontbreekt. Omdat de meeste dorpsvisies uit het vorige decennium stammen, mag op basis van dit onderzoek echter niet beweerd worden dat de dorpsvisies hierin tekort schieten. In alle dorpsvisies staan voornamelijk ruimtelijke doelstellingen en blijkbaar pasten die doelstellingen goed bij het tijdsgewricht van de jaren 2000 – 2010. De conclusie op de tweede onderzoeksvraag luidt derhalve dat de besturen van de dorpsbelangenverenigingen diverse activiteiten van mede-inwoners zien die op bijdragen aan het sociale domein duiden. Voorts handelen de besturen als georganiseerde groep inwoners in lijn met de beleidsverwachtingen van de gemeenten doordat ze sociale activiteiten in hun dorpen organiseren en bereid zijn om sociale ambities (nog) verder te willen uitwerken. Er zijn meerdere (praktisische) aanbevelingen geformuleerd voor zowel de gemeente als de besturen van de dorpsbelangenverenigingen.

Dit onderzoek is in opdracht van het College van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Loppersum uitgevoerd door een onderzoeker van het Kenniscentrum NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. De aanleiding voor dit onderzoek is gelegen in de transities in het sociale domein door de decentralisaties van de AWBZ, Jeugdzorg, Participatiewet en Passend onderwijs. In dit onderzoek stonden twee hoofdvragen centraal: 1.In welke mate komen de beleidsverwachtingen van de gemeente Loppersum over de bijdragen van haar dorpsgemeenschappen aan het sociale domein overeen met wat in de huidige dorpsvisies daarover is geschreven? 2.In welke mate sluiten de beleidsverwachtingen van de gemeente Loppersum over de bijdragen van haar dorpsgemeenschappen aan het sociale domein aan bij wat dorpsgemeenschappen zelf willen, kunnen en doen? Er zijn drie deelonderzoeken uitgevoerd. Allereerst zijn de beleidsverwachtingen van de gemeente Loppersum over de bijdrage van (groepen) inwoners aan het sociale domein uit het Beleidsplan 4D’s beschreven door het toepassen van close reading als onderzoeksmethode. Close reading is ook gebruikt voor het benoemen van de onderwerpen die tot het sociale domein behoren in de huidige dorpsvisies van 15 dorpen van de gemeente Loppersum met de daarbij behorende formuleringen van sociale ambities. In het derde deelonderzoek is in vier focusgroepsessies met 22 bestuursleden van de dorpsbelangenverenigingen (gemeente Loppersum) geïnventariseerd hoe inwoners in hun dorpen bijdragen aan het sociale domein en welke sociale ambities de besturen van de dorpsbelangenverenigingen voor mogelijk houden voor hun dorp. De conclusie op de eerste onderzoeksvraag luidt dat in de huidige dorpsvisies een dorpseigen invulling van de beleidsverwachtingen van de gemeente over de bijdragen van groepen inwoners aan het sociale domein ontbreekt. Omdat de meeste dorpsvisies uit het vorige decennium stammen, mag op basis van dit onderzoek echter niet beweerd worden dat de dorpsvisies hierin tekort schieten. In alle dorpsvisies staan voornamelijk ruimtelijke doelstellingen en blijkbaar pasten die doelstellingen goed bij het tijdsgewricht van de jaren 2000 – 2010. De conclusie op de tweede onderzoeksvraag luidt derhalve dat de besturen van de dorpsbelangenverenigingen diverse activiteiten van mede-inwoners zien die op bijdragen aan het sociale domein duiden. Voorts handelen de besturen als georganiseerde groep inwoners in lijn met de beleidsverwachtingen van de gemeenten doordat ze sociale activiteiten in hun dorpen organiseren en bereid zijn om sociale ambities (nog) verder te willen uitwerken. Er zijn meerdere (praktisische) aanbevelingen geformuleerd voor zowel de gemeente als de besturen van de dorpsbelangenverenigingen.

Urologische problemen kunnen tijdens de adolescentie verbeteren of verergeren. Adolescenten moeten leren om zelf verantwoordelijkheid voor hun gezondheid te dragen. Therapietrouw is daarbij een moeilijk punt en gebrek hieraan kan een bedreiging vormen voor de urinewegen. Voor grotere centra is het aan te bevelen om de zorg voor adolescenten vorm te geven. Follow-up onderzoek is belangrijk om de uitkomsten van kinderurologisch handelen te evalueren.

Mijn Pad is van jou. Het gaat over jouw leven en over de weg naar jouw gewenste toekomst: jouw pad. Wat wil je bereiken en wat is daarbij de eerst volgende stap? Je kunt Mijn Pad zelf invullen of samen met iemand die jij uitkiest. Ook bepaal je zelf hoe je Mijn Pad bewaart en wie het boekje in mag zien. Met Mijn Pad zet je op een rij: 1. Wat wil je op dit moment bespreken? Waar denk je aan? 2. Wat gaat goed, waarover ben je tevreden? En wat is lastig, gaat niet zo goed? 3. Wat wil je veranderen, verbeteren? 4. Wat is daarbij de eerstvolgende stap? 5. Wat is er nodig om die stap te kunnen zetten? Aan het eind van Mijn Pad maak je een overzicht en een stappenplan. Als dat klaar is kun je bedenken: wat kan ik zelf en waar kan ik hulp bij gebruiken? En: met wie ga ik in gesprek over mijn stappenplan? De liniaal is geschikt om de scores uit het werkboek te meten.

Mijn Pad is van jou. Het gaat over jouw leven en over de weg naar jouw gewenste toekomst: jouw pad. Wat wil je bereiken en wat is daarbij de eerst volgende stap? Je kunt Mijn Pad zelf invullen of samen met iemand die jij uitkiest. Ook bepaal je zelf hoe je Mijn Pad bewaart en wie het boekje in mag zien. Met Mijn Pad zet je op een rij: 1. Wat wil je op dit moment bespreken? Waar denk je aan? 2. Wat gaat goed, waarover ben je tevreden? En wat is lastig, gaat niet zo goed? 3. Wat wil je veranderen, verbeteren? 4. Wat is daarbij de eerstvolgende stap? 5. Wat is er nodig om die stap te kunnen zetten? Aan het eind van Mijn Pad maak je een overzicht en een stappenplan. Als dat klaar is kun je bedenken: wat kan ik zelf en waar kan ik hulp bij gebruiken? En: met wie ga ik in gesprek over mijn stappenplan? De liniaal is geschikt om de scores uit het werkboek te meten.

Voor jongeren en jongvolwassenen met verstandelijke beperkingen in combinatie met somatische of psychiatrische comorbiditeit is (volledige) zelfstandigheid en zelfredzaamheid niet haalbaar, blijft de rol van de ouders onverminderd groot en zijn de uitdagingen op sociaal gebied (participatie) vaak (nog) groter dan in de kindertijd. Tegelijkertijd is hun zorgvraag vaak toenemend complex, terwijl het aanbod meer versnipperd is en hun overdracht naar de zorg voor volwassenen vaak problemen oplevert. Er is in Nederland nog weinig onderzoek naar deze problematiek gedaan, zodat we nog niet weten welke problemen er voorkomen en welke activiteiten zorgverleners ondernemen om de transitie te structureren. Doelstelling: Inventariseren van ervaringen van diverse zorgprofessionals met transitie van kinderzorg naar de volwassenenzorg bij vijf verschillende deelgroepen van jongeren met een verstandelijke beperking (15-25 jaar). Dit onderzoek heeft laten zien dat professionals die werken met jongeren met verstandelijke beperkingen in de transitiefase nog regelmatig problemen ervaren met de overdracht van zorg. Er worden ook nog weinig activiteiten ondernomen om de transitie in zorg structureel te verbeteren. De belangrijkste aanbevelingen richten zich op: versterking van de rol van de Arts Verstandelijk Gehandicapten; het realiseren van adequate financiering; het initiëren van nieuwe samenwerkingsverbanden en transitiearrangementen tussen kinder- en volwassenenzorg waarbij ook huisartsen zijn betrokken; het betrekken van ouders bij de (voorbereiding op de) transfer en het zorgen voor een generalistische, holistische visie op het volwassen worden met een verstandelijke beperking.

Voor jongeren en jongvolwassenen met verstandelijke beperkingen in combinatie met somatische of psychiatrische comorbiditeit is (volledige) zelfstandigheid en zelfredzaamheid niet haalbaar, blijft de rol van de ouders onverminderd groot en zijn de uitdagingen op sociaal gebied (participatie) vaak (nog) groter dan in de kindertijd. Tegelijkertijd is hun zorgvraag vaak toenemend complex, terwijl het aanbod meer versnipperd is en hun overdracht naar de zorg voor volwassenen vaak problemen oplevert. Er is in Nederland nog weinig onderzoek naar deze problematiek gedaan, zodat we nog niet weten welke problemen er voorkomen en welke activiteiten zorgverleners ondernemen om de transitie te structureren. Doelstelling: Inventariseren van ervaringen van diverse zorgprofessionals met transitie van kinderzorg naar de volwassenenzorg bij vijf verschillende deelgroepen van jongeren met een verstandelijke beperking (15-25 jaar). Dit onderzoek heeft laten zien dat professionals die werken met jongeren met verstandelijke beperkingen in de transitiefase nog regelmatig problemen ervaren met de overdracht van zorg. Er worden ook nog weinig activiteiten ondernomen om de transitie in zorg structureel te verbeteren. De belangrijkste aanbevelingen richten zich op: versterking van de rol van de Arts Verstandelijk Gehandicapten; het realiseren van adequate financiering; het initiëren van nieuwe samenwerkingsverbanden en transitiearrangementen tussen kinder- en volwassenenzorg waarbij ook huisartsen zijn betrokken; het betrekken van ouders bij de (voorbereiding op de) transfer en het zorgen voor een generalistische, holistische visie op het volwassen worden met een verstandelijke beperking.

Voor jongeren en jongvolwassenen met verstandelijke beperkingen in combinatie met somatische of psychiatrische comorbiditeit is (volledige) zelfstandigheid en zelfredzaamheid niet haalbaar, blijft de rol van de ouders onverminderd groot en zijn de uitdagingen op sociaal gebied (participatie) vaak (nog) groter dan in de kindertijd. Tegelijkertijd is hun zorgvraag vaak toenemend complex, terwijl het aanbod meer versnipperd is en hun overdracht naar de zorg voor volwassenen vaak problemen oplevert. Er is in Nederland nog weinig onderzoek naar deze problematiek gedaan, zodat we nog niet weten welke problemen er voorkomen en welke activiteiten zorgverleners ondernemen om de transitie te structureren. Doelstelling: Inventariseren van ervaringen van diverse zorgprofessionals met transitie van kinderzorg naar de volwassenenzorg bij vijf verschillende deelgroepen van jongeren met een verstandelijke beperking (15-25 jaar). Dit onderzoek heeft laten zien dat professionals die werken met jongeren met verstandelijke beperkingen in de transitiefase nog regelmatig problemen ervaren met de overdracht van zorg. Er worden ook nog weinig activiteiten ondernomen om de transitie in zorg structureel te verbeteren. De belangrijkste aanbevelingen richten zich op: versterking van de rol van de Arts Verstandelijk Gehandicapten; het realiseren van adequate financiering; het initiëren van nieuwe samenwerkingsverbanden en transitiearrangementen tussen kinder- en volwassenenzorg waarbij ook huisartsen zijn betrokken; het betrekken van ouders bij de (voorbereiding op de) transfer en het zorgen voor een generalistische, holistische visie op het volwassen worden met een verstandelijke beperking.

Voor jongeren en jongvolwassenen met verstandelijke beperkingen in combinatie met somatische of psychiatrische comorbiditeit is (volledige) zelfstandigheid en zelfredzaamheid niet haalbaar, blijft de rol van de ouders onverminderd groot en zijn de uitdagingen op sociaal gebied (participatie) vaak (nog) groter dan in de kindertijd. Tegelijkertijd is hun zorgvraag vaak toenemend complex, terwijl het aanbod meer versnipperd is en hun overdracht naar de zorg voor volwassenen vaak problemen oplevert. Er is in Nederland nog weinig onderzoek naar deze problematiek gedaan, zodat we nog niet weten welke problemen er voorkomen en welke activiteiten zorgverleners ondernemen om de transitie te structureren. Doelstelling: Inventariseren van ervaringen van diverse zorgprofessionals met transitie van kinderzorg naar de volwassenenzorg bij vijf verschillende deelgroepen van jongeren met een verstandelijke beperking (15-25 jaar). Dit onderzoek heeft laten zien dat professionals die werken met jongeren met verstandelijke beperkingen in de transitiefase nog regelmatig problemen ervaren met de overdracht van zorg. Er worden ook nog weinig activiteiten ondernomen om de transitie in zorg structureel te verbeteren. De belangrijkste aanbevelingen richten zich op: versterking van de rol van de Arts Verstandelijk Gehandicapten; het realiseren van adequate financiering; het initiëren van nieuwe samenwerkingsverbanden en transitiearrangementen tussen kinder- en volwassenenzorg waarbij ook huisartsen zijn betrokken; het betrekken van ouders bij de (voorbereiding op de) transfer en het zorgen voor een generalistische, holistische visie op het volwassen worden met een verstandelijke beperking.

Transities zijn het nieuwe toverwoord in het duurzaamheidsdebat. Mits goed gehanteerd, kan het concept een echte meerwaarde bieden. Specifiek voor de vakbond biedt het begrip transities een kans om zich te herpositioneren en de link tussen sociale en groene thema’s te versterken. Zo kan het concept een hefboom zijn om de eigen syndicale prioriteiten mee te nemen in het hele duurzaamheidsdebat. Toch staan niet alle militanten in de bedrijven zo positief tegenover transities, duurzaamheid en milieubescherming (Liagre et al, 2011). Hoewel niet te veralgemenen, wordt duurzaamheid door sommigen nog steeds als een bedreiging gezien, een bedreiging die (teveel) verandering inhoudt en banen kan kosten. In dit artikel bekijken we buitenlandse voorbeelden die inspiratie kunnen bieden in het versterken van de werking rond transities binnen de vakbondscentrales. Een aantal van die buitenlandse initiatieven zouden vandaag in de Belgische context moeilijk te realiseren zijn en het is daarom wellicht noodzakelijk dat de vakbondswerking op bepaalde vlakken zelf een transitie ondergaat. We bekijken welke struikelblokken de vakbond moet overwinnen om vergelijkbare initiatieven te realiseren en proactief te werken rond transities op sectoraal niveau en op bedrijfsniveau. ispartof: De Gids op Maatschappelijk Gebied vol:105 issue:4 pages:36-41 status: published

PURPOSE: To gain insight into the development of young persons with chronic conditions towards independence by comparing their lived experiences to those of their parents. METHODS: Semi-structured interviews were held with 16 young persons (7 males, 9 females; 15-22 years) and one of their parents (n=16), asking about the young persons' daily lives and their development towards adulthood. Themes were deductively derived from the Skills for Growing Up framework, i.e. agency, living and daily activities, social and intimate relationships, education, work, leisure activities, transportation, and healthcare. Parents also reflected on how they dealt with the child's chronic condition. A paired thematic analysis was conducted. RESULTS: Parents were often less convinced that their children could act independently than the young persons themselves. They were concerned about them and tended to interfere with their daily lives, often to the annoyance of their children. Also, parents often perceived more barriers in social participation, while young persons were more positive. CONCLUSION: The perceptions of young persons and their parents clashed on living independently, intimate relationships, leisure activities, and healthcare. Young people might benefit from professional support in these domains to help them strengthen their autonomy and to prevent child-parent conflict and negative outcomes.

PURPOSE: To gain insight into the development of young persons with chronic conditions towards independence by comparing their lived experiences to those of their parents. METHODS: Semi-structured interviews were held with 16 young persons (7 males, 9 females; 15-22 years) and one of their parents (n=16), asking about the young persons' daily lives and their development towards adulthood. Themes were deductively derived from the Skills for Growing Up framework, i.e. agency, living and daily activities, social and intimate relationships, education, work, leisure activities, transportation, and healthcare. Parents also reflected on how they dealt with the child's chronic condition. A paired thematic analysis was conducted. RESULTS: Parents were often less convinced that their children could act independently than the young persons themselves. They were concerned about them and tended to interfere with their daily lives, often to the annoyance of their children. Also, parents often perceived more barriers in social participation, while young persons were more positive. CONCLUSION: The perceptions of young persons and their parents clashed on living independently, intimate relationships, leisure activities, and healthcare. Young people might benefit from professional support in these domains to help them strengthen their autonomy and to prevent child-parent conflict and negative outcomes.

Column van lector Sabine Meier in dit themanummer: ‘nieuwe tijden voor architecten en ontwerpers’. In het debat over demografische transitie gaat het nog te weinig over de vraag wat te doen met de overmaat aan ruimte die gaat ontstaan. Hoe gaan we reageren op ‘open plekken’ waarvan de locatie nog niet valt te voorspellen?

Column van lector Sabine Meier in dit themanummer: ‘nieuwe tijden voor architecten en ontwerpers’. In het debat over demografische transitie gaat het nog te weinig over de vraag wat te doen met de overmaat aan ruimte die gaat ontstaan. Hoe gaan we reageren op ‘open plekken’ waarvan de locatie nog niet valt te voorspellen?

Het fenomeen armenzorg treffen we in de gehele geschiedenis van de mensheid aan, maar laten we ons beperken tot de West-Europese arrangementen die bepalend werden voor onze huidige samenleving: de Nieuwe Tijd. Vanaf het begin van de zestiende eeuw. Kenmerkend daarvoor is de opkomst van het ‘mechanistisch-mathematisch wereldbeeld’. Er kwamen nieuwe manieren van produceren op, en nieuwe sociale verhoudingen. De feodale standenmaatschappij verschoof naar een samenleving met een nieuwe, ondernemende klasse, de burgerij. Nieuwe staten vormden zich, die door overzeese uitbreidingen en slavenhandel nieuwe grondstoffen gingen delven. De helft van de bewoonde wereld verstedelijkte en ‘rationaliseerde’.

Het fenomeen armenzorg treffen we in de gehele geschiedenis van de mensheid aan, maar laten we ons beperken tot de West-Europese arrangementen die bepalend werden voor onze huidige samenleving: de Nieuwe Tijd. Vanaf het begin van de zestiende eeuw. Kenmerkend daarvoor is de opkomst van het ‘mechanistisch-mathematisch wereldbeeld’. Er kwamen nieuwe manieren van produceren op, en nieuwe sociale verhoudingen. De feodale standenmaatschappij verschoof naar een samenleving met een nieuwe, ondernemende klasse, de burgerij. Nieuwe staten vormden zich, die door overzeese uitbreidingen en slavenhandel nieuwe grondstoffen gingen delven. De helft van de bewoonde wereld verstedelijkte en ‘rationaliseerde’.

nrpages: 64 status: published

Het kenniscentrum CaRES van de Hanzehogeschool Groningen en de gemeente Groningen hebben structurele samenwerking rond jeugdvraagstukken. Beide partijen delen de ambitie om uitvoering te geven aan positief jeugdbeleid. Aan de hand van een gezamenlijk praktijkgericht onderzoeksproject: Een stap naar voren. Preventief en omgevingsgericht werken vanuit het CJG wordt getoond hoe die samenwerking vorm en inhoud krijgt.

De overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs kan als complex ervaren worden. Mogelijk doordat er in het voortgezet onderwijs een groot beroep gedaan wordt op zelfregulatie vaardigheden, zoals planning, kennis-activatie, metacognitieve monitoring en regulatie, en reflectie. Basisschoolleerlingen beschikken niet altijd over deze vaardigheden. Onderzoek wijst uit dat leerlingen die beschikken over zelfregulatie vaardigheden beter presteren (Cleary & Zimmerman, 2001). Zelfregulerend leren in het basisonderwijs zou gebaseerd moeten zijn op de ontwikkeling van een strategie-repertoire en feedback op het gebruik ervan. In het voortgezet onderwijs zou het accent moeten liggen op metacognitie, metacognitieve reflectie en het nut van de inzet van zelfregulatie strategieën (Dignath & Buettner, 2008). In dit onderzoek wordt onderzocht of formatieve assessments in het basisonderwijs bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van zelfregulerend leren en daardoor een bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de overgang naar het voortgezet onderwijs.

De overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs kan als complex ervaren worden. Mogelijk doordat er in het voortgezet onderwijs een groot beroep gedaan wordt op zelfregulatie vaardigheden, zoals planning, kennis-activatie, metacognitieve monitoring en regulatie, en reflectie. Basisschoolleerlingen beschikken niet altijd over deze vaardigheden. Onderzoek wijst uit dat leerlingen die beschikken over zelfregulatie vaardigheden beter presteren (Cleary & Zimmerman, 2001). Zelfregulerend leren in het basisonderwijs zou gebaseerd moeten zijn op de ontwikkeling van een strategie-repertoire en feedback op het gebruik ervan. In het voortgezet onderwijs zou het accent moeten liggen op metacognitie, metacognitieve reflectie en het nut van de inzet van zelfregulatie strategieën (Dignath & Buettner, 2008). In dit onderzoek wordt onderzocht of formatieve assessments in het basisonderwijs bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van zelfregulerend leren en daardoor een bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de overgang naar het voortgezet onderwijs.

De evaluatie van de voortgang van een transitie is de evaluatie van een proces met vele technische, economische, ecologische, sociale en institutionele aspecten. Het beschrijft, hoe we in het heden bezig zijn om op lange termijn (vele decennia) ergens uit te komen. Er bestaan wel vele visies op de processen, er is geen praktisch draaiboek voor de uitvoering van zo'n evaluatie. Voor de concretisering ervan is een experiment uitgevoerd, waarbij diverse analyse-instrumenten en modellen zijn getoetst op hun bruikbaarheid. Twee hoofdrichting kunnen worden onderscheiden: een actorgerichte benadering en een technisch-economische doorrekening. Voor het experiment is het voorbeeld van Novel Protein Foods (NPF's) gebruikt. De verkregen resultaten moeten worden gezien als illustraties van de mogelijkheden, die het instrumentarium biedt.

De evaluatie van de voortgang van een transitie is de evaluatie van een proces met vele technische, economische, ecologische, sociale en institutionele aspecten. Het beschrijft, hoe we in het heden bezig zijn om op lange termijn (vele decennia) ergens uit te komen. Er bestaan wel vele visies op de processen, er is geen praktisch draaiboek voor de uitvoering van zo'n evaluatie. Voor de concretisering ervan is een experiment uitgevoerd, waarbij diverse analyse-instrumenten en modellen zijn getoetst op hun bruikbaarheid. Twee hoofdrichting kunnen worden onderscheiden: een actorgerichte benadering en een technisch-economische doorrekening. Voor het experiment is het voorbeeld van Novel Protein Foods (NPF's) gebruikt. De verkregen resultaten moeten worden gezien als illustraties van de mogelijkheden, die het instrumentarium biedt.

Transities kunnen worden gezien als structurele maatschappelijke veranderingen. Zij vragen tijd, vele decennia soms. Het kan dus lang duren, voordat de resultaten van een transitie echt zichtbaar worden. Om de voortgang al in een vroeg stadium te kunnen beoordelen is dus meer nodig dan het in beeld brengen van de daadwerkelijke verandering. Het gaat om een analyse van vele activiteiten van vele actoren. In het beschreven onderzoek staan (verdere) ontwikkeling van de methodiek voor die analyse en de eerste toepassing voor de casus Nederlandse landbouw en voedingsketen centraal. Voor een overzichtelijke analyse zijn alle activiteiten in een transitieproces in dit onderzoek toegedeeld aan zes arena's. Een arena is daarmee gedefinieerd als een samenspel van activiteiten en actoren rond een bepaald onderdeel van de transitie. De structuur van arena's met hun onderlinge verbanden heeft geholpen om de relatie tussen gegevens op microniveau en inzicht op macroniveau vast te houden. Voor analyse binnen de arena's is modelinstrumentarium van het MNP-RIVM toegepast en verder ontwikkeld. De belangrijkste resultaten in de methodische ontwikkeling zijn een systematische, kwantitatieve benadering van de betekenis van toekomstbeelden voor de transitie, de operationalisatie van krachtenveldanalyses rond actoren en de verdere detaillering van de landbouw en voedingsketen in input-output modellen; op enkele punten worden voorstellen gedaan om gebruikte methoden nog een stap verder uit te werken en te koppelen aan monitoring. De methoden zijn behulpzaam gebleken bij het genereren van een zekere maat om de voortgang binnen een arena vast te stellen. Hiermee is het mogelijk gebleken ook de interactie tussen de arena's te evalueren, hetgeen voor het voorbeeld van biologische landbouw is uitgewerkt. In het kader van transitie-evaluatie kunnen conclusies worden getrokken op het niveau van een arena en voor een bepaald onderwerp over de arena's heen. Hiermee is de basis gelegd voor conclusies op het meest algemene niveau: over arena's en onderwerpen binnen de transitie heen. Dit laatste vraagt niet zozeer meer methoden, als wel meer gegevens en meer deelanalyses. Hoewel voor een complete inhoudelijke evaluatie van de transitie in de landbouw en voedingsketen nog onvoldoende gegevens beschikbaar waren, is het beeld ontstaan van een transitie met vele gerelateerde problemen, waarvoor steeds meer langetermijndoelen worden gesteld voor landbouw en milieu, veel minder voor de consumenten en hun voeding of de afwenteling op het buitenland. Deze probleemperceptie en doelen hebben tal van activiteiten in onderzoek (Nederland heeft relatief veel R&D op dit terrein) en praktijkexperimenten op gang gebracht. Diverse niches zijn (technisch en institutioneel) ingericht. Doorwerking in de daadwerkelijke systeemverandering hapert echter, mede doordat het toekomstbeeld op het punt van middelen (technieken en structuren) te weinig houvast biedt. Dat wordt veroorzaakt door de vele (gepercipieerde) nadelen, die naast de voordelen aan de nieuwe opties voor de lange termijn kleven. Bovendien laten krachtenveld- en actoranalyses zien, dat er nog grote weerstanden moeten worden overwonnen. Die hebben te maken met kosten van afbraak van het oude systeem en schaalvergroting van nieuwe processen, en zijn sterk afhankelijk van institutionele randvoorwaarden (onder andere internationaal).

Transities kunnen worden gezien als structurele maatschappelijke veranderingen. Zij vragen tijd, vele decennia soms. Het kan dus lang duren, voordat de resultaten van een transitie echt zichtbaar worden. Om de voortgang al in een vroeg stadium te kunnen beoordelen is dus meer nodig dan het in beeld brengen van de daadwerkelijke verandering. Het gaat om een analyse van vele activiteiten van vele actoren. In het beschreven onderzoek staan (verdere) ontwikkeling van de methodiek voor die analyse en de eerste toepassing voor de casus Nederlandse landbouw en voedingsketen centraal. Voor een overzichtelijke analyse zijn alle activiteiten in een transitieproces in dit onderzoek toegedeeld aan zes arena's. Een arena is daarmee gedefinieerd als een samenspel van activiteiten en actoren rond een bepaald onderdeel van de transitie. De structuur van arena's met hun onderlinge verbanden heeft geholpen om de relatie tussen gegevens op microniveau en inzicht op macroniveau vast te houden. Voor analyse binnen de arena's is modelinstrumentarium van het MNP-RIVM toegepast en verder ontwikkeld. De belangrijkste resultaten in de methodische ontwikkeling zijn een systematische, kwantitatieve benadering van de betekenis van toekomstbeelden voor de transitie, de operationalisatie van krachtenveldanalyses rond actoren en de verdere detaillering van de landbouw en voedingsketen in input-output modellen; op enkele punten worden voorstellen gedaan om gebruikte methoden nog een stap verder uit te werken en te koppelen aan monitoring. De methoden zijn behulpzaam gebleken bij het genereren van een zekere maat om de voortgang binnen een arena vast te stellen. Hiermee is het mogelijk gebleken ook de interactie tussen de arena's te evalueren, hetgeen voor het voorbeeld van biologische landbouw is uitgewerkt. In het kader van transitie-evaluatie kunnen conclusies worden getrokken op het niveau van een arena en voor een bepaald onderwerp over de arena's heen. Hiermee is de basis gelegd voor conclusies op het meest algemene niveau: over arena's en onderwerpen binnen de transitie heen. Dit laatste vraagt niet zozeer meer methoden, als wel meer gegevens en meer deelanalyses. Hoewel voor een complete inhoudelijke evaluatie van de transitie in de landbouw en voedingsketen nog onvoldoende gegevens beschikbaar waren, is het beeld ontstaan van een transitie met vele gerelateerde problemen, waarvoor steeds meer langetermijndoelen worden gesteld voor landbouw en milieu, veel minder voor de consumenten en hun voeding of de afwenteling op het buitenland. Deze probleemperceptie en doelen hebben tal van activiteiten in onderzoek (Nederland heeft relatief veel R&D op dit terrein) en praktijkexperimenten op gang gebracht. Diverse niches zijn (technisch en institutioneel) ingericht. Doorwerking in de daadwerkelijke systeemverandering hapert echter, mede doordat het toekomstbeeld op het punt van middelen (technieken en structuren) te weinig houvast biedt. Dat wordt veroorzaakt door de vele (gepercipieerde) nadelen, die naast de voordelen aan de nieuwe opties voor de lange termijn kleven. Bovendien laten krachtenveld- en actoranalyses zien, dat er nog grote weerstanden moeten worden overwonnen. Die hebben te maken met kosten van afbraak van het oude systeem en schaalvergroting van nieuwe processen, en zijn sterk afhankelijk van institutionele randvoorwaarden (onder andere internationaal).

De zorg voor iemand met dementie is zwaar. Het doel van de inzet van zorg in de thuissituatie is dat de persoon met dementie, voor zover gewenst en reëel, zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. Er kan echter een moment komen dat het thuis niet meer gaat. Zowel voor de persoon met dementie als voor de mantelzorger is dat moeilijk om onder ogen te zien. De (aanstaande) opname in een verpleeghuis of andere woonvoorziening is een ingrijpende gebeurtenis die het leven van de betrokkenen (tijdelijk) ernstig kan ontwrichten. Met deze handreiking kunnen zorgverleners mensen met dementie en hun mantelzorgers zo optimaal mogelijk begeleiden bij (het nemen van een beslissing over) een eventuele verhuizing naar een verpleeghuis of andere woonvoorziening, zodat een geleidelijke overgang en een succesvolle transitie kunnen plaatsvinden.

De zorg voor iemand met dementie is zwaar. Het doel van de inzet van zorg in de thuissituatie is dat de persoon met dementie, voor zover gewenst en reëel, zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. Er kan echter een moment komen dat het thuis niet meer gaat. Zowel voor de persoon met dementie als voor de mantelzorger is dat moeilijk om onder ogen te zien. De (aanstaande) opname in een verpleeghuis of andere woonvoorziening is een ingrijpende gebeurtenis die het leven van de betrokkenen (tijdelijk) ernstig kan ontwrichten. Met deze handreiking kunnen zorgverleners mensen met dementie en hun mantelzorgers zo optimaal mogelijk begeleiden bij (het nemen van een beslissing over) een eventuele verhuizing naar een verpleeghuis of andere woonvoorziening, zodat een geleidelijke overgang en een succesvolle transitie kunnen plaatsvinden.

Er komt steeds meer aandacht voor de overgang (transitie) van kind naar volwassenheid voor jongeren met chronische aandoeningen. Dit geldt ook voor de nefrologie. In deze transitiefase (16-24 jaar) staat de ontwikkeling naar autonomie en de overstap naar de zorg voor volwassenen centraal. Zelfstandig worden moet echter al eerder beginnen: het is een onderdeel van de levensloop van kind naar volwassene. Bij jongeren met chronische nieraandoeningen is extra aandacht voor zelfstandigheid, en sociale participatie noodzakelijk vanwege de dreiging in achterstand op deze terreinen. Voor chronische nierpatiënten is de noodzaak om adequaat zelfmanagement te ontwikkelen groot. Binnen de kinderrevalidatie in Nederland is recent de Groei-wijzer (GW) ontwikkeld en getest. Kinderen/jongeren en ouders gaan hiermee na hoe het gaat met de zelfstandigheidsontwikkeling op negen domeinen (Ik, Zorg, Relaties, Studie, Werk, Wonen, Vervoer, Vrije tijd en Sport – deze sluiten aan bij de website www.opeigenbenen.nu) en er kunnen doelen worden gesteld. De Groei-wijzer is ontwikkeld voor kinderen met een functiebeperking. Voor kinderen met chronische nieraandoeningen lijkt de Groei-wijzer ook geschikt als instrument om zelfstandigheid / zelfmanagement te bevorderen, maar inhoudelijke aanpassingen zijn noodzakelijk (bv. omgaan met medicatie en dieet). In dit project werden professionals en jongeren en ouders met chronische nieraandoeningen betrokken bij de inhoudelijke aanpassing van het instrument. Deze pilot Nier Groei-wijzer (NGW) werd getest in de praktijk en op basis van de resultaten werd de definitieve NGW opgesteld. Het gebruik van de NGW in de zorg voor jongeren met een chronische nieraandoening levert meerwaarde op, maar is in de huidige vorm niet haalbaar. Daarom is een aanbeveling om de NGW te integreren in een web-based systeem zoals KLIK (Kwaliteit van Leven in de spreekkamer, zie www.hetklikt.nu). Naast aandacht voor competenties gerelateerd aan de zorg, is systematische aandacht nodig voor zelfredzaamheid, autonomie en sociale participatie van jongeren met een chronische (nier)aandoening. De (N)GW biedt hier goede mogelijkheden voor. Daarom wordt aanbevolen om de NGW systematisch in te zetten in de zorg voor jongeren met een chronische nieraandoening en om de mogelijkheden te verkennen om de GW aan te passen en te gebruiken in de zorg voor jongeren met andere chronische aandoeningen.

Er komt steeds meer aandacht voor de overgang (transitie) van kind naar volwassenheid voor jongeren met chronische aandoeningen. Dit geldt ook voor de nefrologie. In deze transitiefase (16-24 jaar) staat de ontwikkeling naar autonomie en de overstap naar de zorg voor volwassenen centraal. Zelfstandig worden moet echter al eerder beginnen: het is een onderdeel van de levensloop van kind naar volwassene. Bij jongeren met chronische nieraandoeningen is extra aandacht voor zelfstandigheid, en sociale participatie noodzakelijk vanwege de dreiging in achterstand op deze terreinen. Voor chronische nierpatiënten is de noodzaak om adequaat zelfmanagement te ontwikkelen groot. Binnen de kinderrevalidatie in Nederland is recent de Groei-wijzer (GW) ontwikkeld en getest. Kinderen/jongeren en ouders gaan hiermee na hoe het gaat met de zelfstandigheidsontwikkeling op negen domeinen (Ik, Zorg, Relaties, Studie, Werk, Wonen, Vervoer, Vrije tijd en Sport – deze sluiten aan bij de website www.opeigenbenen.nu) en er kunnen doelen worden gesteld. De Groei-wijzer is ontwikkeld voor kinderen met een functiebeperking. Voor kinderen met chronische nieraandoeningen lijkt de Groei-wijzer ook geschikt als instrument om zelfstandigheid / zelfmanagement te bevorderen, maar inhoudelijke aanpassingen zijn noodzakelijk (bv. omgaan met medicatie en dieet). In dit project werden professionals en jongeren en ouders met chronische nieraandoeningen betrokken bij de inhoudelijke aanpassing van het instrument. Deze pilot Nier Groei-wijzer (NGW) werd getest in de praktijk en op basis van de resultaten werd de definitieve NGW opgesteld. Het gebruik van de NGW in de zorg voor jongeren met een chronische nieraandoening levert meerwaarde op, maar is in de huidige vorm niet haalbaar. Daarom is een aanbeveling om de NGW te integreren in een web-based systeem zoals KLIK (Kwaliteit van Leven in de spreekkamer, zie www.hetklikt.nu). Naast aandacht voor competenties gerelateerd aan de zorg, is systematische aandacht nodig voor zelfredzaamheid, autonomie en sociale participatie van jongeren met een chronische (nier)aandoening. De (N)GW biedt hier goede mogelijkheden voor. Daarom wordt aanbevolen om de NGW systematisch in te zetten in de zorg voor jongeren met een chronische nieraandoening en om de mogelijkheden te verkennen om de GW aan te passen en te gebruiken in de zorg voor jongeren met andere chronische aandoeningen.

Resultaten van het Actieprogramma Op Eigen Benen Vooruit! (2008-2012)

Resultaten van het Actieprogramma Op Eigen Benen Vooruit! (2008-2012)

Camp COOL is een activiteitenkamp voor 16 – 25 jarigen met een chronische nieraandoening. ‘COOL’ staat voor Communicatie, Ontplooiing, Ontmoeting en Lol. Het kamp wil jongeren ondersteunen bij het ontwikkelen van zelfstandigheid tijdens de transitieperiode van kindertijd naar volwassenheid. Uniek aan Camp COOL is het buddy-deelnemer concept. Jongeren die zelf eerder mee zijn geweest en de transitie naar de zorg voor volwassenen hebben doorlopen, leiden het kamp. Bijzonder is ook dat jongeren door de zorgverlener uit het ziekenhuis worden ‘verwezen’ en geen lid hoeven te zijn van een patiëntenorganisatie. De ervaringen met het kamp zijn positief, maar gegevens over de specifieke werkzame elementen van de opzet, de waardering van de deelnemers en de effecten van deelname op zelfstandigheid en maatschappelijke participatie van de jongeren is nog niet systematisch in kaart gebracht. Het doel van het ‘Evaluatieonderzoek Camp COOL’ is om de ervaringen van deelnemers aan Camp COOL en het effect dat dit specifieke ondersteuningsprogramma op hen heeft in kaart te brengen. De vraagstelling luidt als volgt: 1) Wat zijn de ervaringen en waardering van jongeren met chronische nieraandoeningen die als buddy of deelnemer aan Camp COOL hebben meegedaan en welke effecten heeft deelname volgens hen en hun zorgverleners gehad op het zelf managen van hun aandoening en leven (d.w.z. op hun zelfstandigheid en maatschappelijke participatie). 2) Welke interesse bestaat er onder andere patiëntenorganisaties voor Camp COOL en welke mogelijkheden zijn er om dit concept te verbreden naar andere doelgroepen?

In this chapter it is argued that fundamental change in society is required, because environmental problems are serious and ask for a factor 10 or more shift in society, the resilience approach (as outlined in Chap. 2 ) implies change to higher resilience systems and current spatial planning is unable to facilitate fundamental change. Transition of an existing system into a better version of the same system does not comply with the demands of fundamental changes. Instead of choosing for the pathway of change, a change of pathway is required. This transformation of the existing stable regime (system A) into a fundamental other regime (system B) is able to meet the urgency to change. However, Transformation of a system is only possible when the new system is fundamental separated from the original and is capable to develop its own growth curve. The proposed pathway courses via B-minus. A predecessing state of system B consisting of rudimentary spatial elements, which can be observed as critical early warning signals and can be created at speci fi c intersections in the network. These signals require a spatial translation to become useful in spatial planning. Network analysis is needed to determine the locations where to create starting points for a system change.

Verbetering van de aansluiting tussen het VSO (VMBO en Havo) en het MBO. Een onderzoek naar de competenties die voor het MBO relevant zijn en de ontwikkeling van een onderwijsaanbod in het VSO die jongeren met een beperking ondersteunen bij het verwerven en versterken van deze competenties. Verbetering van de intake door een betere afstemming tussen VSO en MBO, een versterking van de loopbaanbegeleiding in het VSO, het vroegtijdig inschakelen van de ambulant begeleider, de ontwikkeling van een competentiegricht portfolio en het opstellen van een Individueel transitieprofiel en -plan voor elke leerling.

Verbetering van de aansluiting tussen het VSO (VMBO en Havo) en het MBO. Een onderzoek naar de competenties die voor het MBO relevant zijn en de ontwikkeling van een onderwijsaanbod in het VSO die jongeren met een beperking ondersteunen bij het verwerven en versterken van deze competenties. Verbetering van de intake door een betere afstemming tussen VSO en MBO, een versterking van de loopbaanbegeleiding in het VSO, het vroegtijdig inschakelen van de ambulant begeleider, de ontwikkeling van een competentiegricht portfolio en het opstellen van een Individueel transitieprofiel en -plan voor elke leerling.

Een actieonderzoek naar de ontwikkeling van een leerlingversterkend onderwijsprogramma met het doel leerlingen met een visuele beperking beter voor te bereiden op hun transitie naar volwassenheid en waar mogelijk een betaalde baan. Belangrijke thema's: inclusie en exclusie, empowerment, stem van de leerling, transitie naar volwassenheid en het burgerschapsmodel tegenover het medische model.

Een actieonderzoek naar de ontwikkeling van een leerlingversterkend onderwijsprogramma met het doel leerlingen met een visuele beperking beter voor te bereiden op hun transitie naar volwassenheid en waar mogelijk een betaalde baan. Belangrijke thema's: inclusie en exclusie, empowerment, stem van de leerling, transitie naar volwassenheid en het burgerschapsmodel tegenover het medische model.

De auteurs toetsen het Vlaamse woonmodel aan recente veranderingen en verwachtingen. Ze kijken naar demografische ontwikkelingen, sociaal-culturele veranderingen en woonwensen. Daaruit besluiten ze dat het Vlaamse woonmodel in transitie is: alleen al de vaststaande demografische trends (vergrijzing en de gevolgen van de migratie voor het stedelijk wonen) maken dat de niet-stedelijke gezinswoning niet langer de voornaamste hoeksteen van het wonen in Vlaanderen is. Ze toetsen de nieuwe woonvragen die uit die transitie voortkomen aan de ruimtelijke mogelijkheden om aan nieuwe woonvormen een plaats te bieden. Het leidt tot de conclusie dat er heel wat vrijheidsgraden overblijven om het antwoord te formuleren. Er kunnen dus keuzes gemaakt worden. Het boek verkent de randvoorwaarden voor toekomstige woonontwikkelingen als die keuzes geleid worden door enkele cruciale principes van duurzame ontwikkeling. De afstemming tussen de toekomstige woningvraag en het aanbod zal grotendeels via de markt tot stand komen.Welke factoren spelen er en hoe zullen die de prijzen in de toekomst beïnvloeden? Een belangrijke vraag daarbij is hoe de betaalbaarheid zal evolueren: zal de kloof tussen huurders en eigenaars nog verder uitdiepen? Dit roept onmiddellijk ook de vraag op naar wat de overheid nog kan en zal doen op de woningmarkt. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden over welke correcties nodig en nuttig zijn om ervoor te zorgen dat goed wonen voor iedereen betaalbaar is.