Search

The second coastal safety assay in The Netherlands, reported in 2006, showed that more than 70% of the 24-kilometre-long Wadden Sea dyke on the island of Texel failed to meet safety standards. A refurbishment was executed on 14 kilometres of the dyke, increasing its width and height, and adding a cover layer of grass and asphalt. Along the remaining 3.2-kilometre long section in front of the Prins Hendrik Polder (Section 9), a soft coastal protection design called the Prins Hendrik Zanddijk (PHZD) was realised. A dune and beach sandbody was reclaimed seaward of the dyke, upgrading some 200 hectares of the Wadden Sea area.

The freshwater Scheldt Estuary (Belgium), located in one of the most densely populated areas of Europe (over 500 inh./km²), is a highly eutrophic system currently recovering from hyper-eutrophication thanks to improved waste water treatment efforts. As a result, the ecosystem shifted from a respiration dominated system towards a more autotrophic system, causing a spectacular and rapid improvement of the water quality, especially documented by increased oxygen levels. However, focusing at the biogenic parameters in the water column, the freshwater Scheldt does not meet good water quality standards yet, and for the past 10 years, no important further improvement is recorded. On the contrary, there are indications of a declining quality again. This time, water quality from the catchment is no longer the major problem. Important hydrodynamic and geomorphologic changes caused by dredging, deepening, … what else? Activities in favor of navigation ( ) within the estuary itself seem to influence water quality. Altered residence times and a changing light climate can indeed strongly reduce pelagic primary production.

De Hedwigepolder, letterlijk en figuurlijk een godvergeten uithoek van Nederland, geprangd tussen het verdronken land van Saeftinge, de Schelde en de Belgisch-Nederlandse grens, werd plots landelijk nieuws in Nederland en voorwerp van een jarenlange discussie tussen Vlaanderen en Nederland en van harde acties tegen het ontpolderen. In het in 2005 gesloten Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Vlaams Gewest betreffende de uitvoering van de Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium werd immers afgesproken om in het kader van natuurherstel de Hedwigepolder te ontpolderen, waardoor het weer onderhevig zou worden aan de getijdenwerking en het opnieuw tot een slik- en schorgebied zou kunnen ontwikkelen. Op het eerste zicht lijkt het teruggeven van land aan de zee misschien wel een beetje absurd en zeker in Zeeland waar de desastreuze overstromingen van 1953 bij de oudere bevolking nog een echt trauma is. Het doorsteken van dijken roept die oude herinneringen op en alle daarmee gepaard gaande emoties. Is het hele plan om de Hedwigepolder te ontpolderen dan een absurd idee? Uiteraard niet en in deze bijdrage wil ik ingaan op hoe dit plan is tot stand gekomen en wat we mogen verwachten in het gebied, eens ontpolderd. Het is niet de bedoeling om een gedetailleerd beeld te schetsen van alle procedures, ik wil vooral aangeven hoe dit project past binnen een integrale visie op het duurzaam beheer van het Schelde estuarium.

Implementing ‘Working with nature’ in sediment management means the development of sediment management strategies that are more cost-effective and include additional environmental benefits by supporting the creation of specific habitats. Such a smart sediment strategy may not only improve the status of protected areas and species, but at the same time provides multiple socio-economic benefits, known as ecosystems services. Although ecosystem services is considered a key concept to guide sustainable management, practical tools to apply the concept in an estuarine context were found to be missing. In this paper we introduce a GIS-tool that identifies the benefits from ecosystem services in estuaries and links these to several sediment management measures. The tool allows managers to investigate and demonstrate the effects of different sediment management strategies on the delivery of ecosystem services. State-of-the-art knowledge on ecosystem processes and the relationships with ecosystem services were used to develop the impact calculation rules. Following ecosystem services can be assessed: food production (mussels, shrimp and sole), water quality regulation, flood regulation, raw materials provisioning, navigation, climate regulation, recreation (on-shore, swimming and recreational navigation) and habitat support (for seals, breeding birds and wading birds). The practicability and validity of the tool is tested on a series of smart sediment management strategies in the transboundary Scheldt delta.

The Water Nexus project is a policy support research project financed by the Belgian Directorate General for Development Cooperation and Humanitarian Aid (DGD) and conducted by a consortium of Belgian universities. The outcomes are used to map the Belgian actors and programs in the water domain and to develop a consolidated Belgian water strategy for development cooperation programs.

In deze studie werd de performantie van de huidige indexen voor macro-invertebraten (de Multimetrische Macro-Invertebraat Index Vlaanderen – MMIF) en fytobenthos (Procentuele Abundantie van Impact Sensitieve en Impact Geassiocieerde Diatomeeën – PISIAD) geëvalueerd voor het Vlaamse watertype polderwaterlopen (P) met opsplitsing in zoete (Pz) en brakke (Pb) polderwaterlopen. Eveneens werd de fysicochemie van zoete en brakke polderwaterlopen met elkaar vergeleken. Op basis van chlorideconcentraties werd vastgesteld dat enkele waterlichamen die aangeduid staan als type Pb zouden moeten behoren tot het type Pz. Hiervoor werd een voorstel tot wijziging geformuleerd. De PISIAD-index bleek onvoldoende te presteren voor beide types. Voor een zinnige verandering in klasseindeling (de renspercentages van IA en IS taxa) werd namelijk geen bewijs gevonden Het werd duidelijk dat de MMIF voor de zoete(re) punten een associatie heeft met de waterkwaliteit. Voor brakke lopen vertoonde de MMIF geen zinvolle correlatie met de fysisch-chemische karakteristieken, maar eveneens werden er geen goede vervangindexen gevonden Er werd aangeraden om meer onderzoek te doen naar soortgemeenschappe in plaats van familie- en genus-gemeenschappen in brakke polderlopen. Vooral het effect van zoutfluctuatie dient hierin te worden meegenomen.

Zowel de Marker Horizons, als de Surface Elevation Table’s en de Marker Palen geven nog steeds aan dat een sterke opslibbing van het gebied gaande is. De trend die in 2014 reed opgemerkt werd, met name de vermindering van de hoeveelheid jaarlijks afgezette sediment, werd verder doorgetrokken in 2015. De verklaring hiervoor is dat de meeste slikken zich niet ver meer onder de gemiddelde hoogwaterlijn bevinden. Verwacht wordt dat de sedimentatiesnelheden de komende jaren nog verder zullen dalen. Voor de vegetatie is dit positief nieuws. Nu al merken we in het noordwestelijke gedeelte van het gebied, het gebied met de laagste sedimentatiesnelheden, een voorzichtige ontwikkeling van de diverse schorvegetaties op. Andere delen hebben anderzijds nog steeds te lijden onder de hoge sedimentatiesnelheden, waardoor vegetaties niet de kans hebben om de stukken te koloniseren. Een aantal algemene tot schaarse schorrensoorten hebben het gebied ondertussen weten te vinden en zetten de eerste stapjes in het kolonisatieproces. Andere zeldzame, maar te verwachten schorrensoorten, hebben het gebied nog niet ontdekt. Dit is niet geheel onlogisch daar de meeste van deze soorten typisch pas verschijnen in de latere successiestadia van de vegetatie. Verwacht wordt dat het dan ook maar een kwestie van tijd is tot de meeste van deze soorten Burchtse Weel weten te koloniseren.

In high-latitude fjord ecosystems, the spring bloom accounts for a major part of the annual primary production and thus provides a crucial energy supply to the marine food web. However, the environmental factors that control the timing and intensity of these spring blooms remain uncertain. In 2013, we studied the spring bloom dynamics in Godthabsfjord, a large fjord system adjacent to the Greenland Ice Sheet. Our surveys revealed that the spring bloom did not initiate in the inner stratified part of the fjord system but only started farther away from tidewater outlet glaciers. A combination of out-fjord winds and coastal inflows drove an upwelling in the inner part of the fjord during spring (April-May), which supplied nutrient-rich water to the surface layer. This surface water was subsequently transported out-fjord, and due to this circulation regime, the biomass accumulation of phytoplankton was displaced away from the glaciers. In late May, the upwelling weakened and the dominant wind direction changed, thus reversing the direction of the surface water transport. Warmer water was now transported toward the inner fjord, and a bloom was observed close to the glacier terminus. Overall, our findings imply that the timing, intensity, and location of the spring blooms in Godthabsfjord are controlled by a combination of upwelling strength and wind forcing. Together with sea ice cover, the hydrodynamic regime hence plays a crucial role in structuring food web dynamics of the fjord ecosystem.