Search

Anahtar Kelimeler: Uluslararası Finansal Raporlama Standartları, Uluslararası Muhasebe Standartları, Vergi Yasaları, Temel Mali Tablolar, Finansal AnalizÖZETULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINA VE VERGİ YASALARINA GÖRE DÜZENLENEN TEMEL MALİ TABLOLARIN FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ VE TÜRKİYE UYGULAMASI Dünya genelinde muhasebe alanında hızı değişimler yaşanmaktadır. Bu değişimlerin başında Uluslararası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (UMS ve UFRS) gelmektedir. Bu standartların dünya genelinde uygulamaya konulmasında uluslararası kurum ve kuruşların katkıları bulunmaktadır. Bu kurum ve kuruşlar yapmış oldukları çalışmalarında UMS ve UFRS’lerin uygulanmasını teşvik etmektedir. Bu gelişmeler ışığında ülkemizde de UMS ve UFRS’lere geçiş sürecinde önemli çalışmalar yapılmıştır. Standartlaşma sürecine katkı sağlayan önemli kuruluşların başında Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu gelmektedir. Bu kurul, UMS ve UFRS’lerin İngilizce metinlerini aynen Türkçeye çevirmiş ve bu standartların kod numaraları ve isimlerinde değişiklik yapmadan yayınlama görevini üstlenmiştir. UMS ve UFRS’lere yönelik hem dünya hem de ülkemiz açısından meydana gelen bu gelişmeler, işletmelerin finansal raporlama uygulamalarına önemli etkilerde bulunmaktadır. Finansal raporlama uygulamalarında yaşanan değişimler, işletmelerin finansal tablolarının kompozisyonunu değiştirmekte ve dolayısıyla finansal analiz süreci de bu değişiklikten etkilenmektedir. Nitekim UMS ve UFRS uygulamalarının getirdiği değişimler ile finansal analiz ilişkisinin incelenmesi, işletmelerin özellikle alacakları stratejik kararlar açısından önemlidir. Bu bağlamda çalışmada UMS ve UFRS’lerin işletmelerin finansal tablo ve analizine ne şekilde etkide bulunduğunu incelemek amaçlanmakta olup, ilk olarak konuya ilişkin teorik çerçeve sunulmuştur. Daha sonra teorik çerçeve esas alınmak suretiyle İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl düzenli olarak yayımlanan 2007 yılı için “Türkiye’nin İlk 500 Büyük Sanayi Şirketi” listesi baz alınarak anket çalışması yapılmıştır. Bu anket çalışmasında UMS ve UFRS’lerin finansal analiz açısından işletmeler üzerindeki etkilerini ve algılamalarını ölçmek amaçlanmıştır. Ayrıca UMS ve UFRS’lerin finansal analize etkilerini incelemek amacıyla bir işletme üzerinde örnek bir uygulama yapılmıştır. Keywords:International Financial Reporting Standards, International Accounting Standards, Tax Laws, Basic Financial Statements, Financial AnalysisABSTRACTTHE COMPARATIVE STUDY OF BASIC FINANCIAL STATEMENTS PREPARED IN ACCORDANCE WITH INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARDS AND TAX LAWS IN TERMS OF FINANCIAL ANALYSIS: THE APPLICATION IN TURKEYAcross the globe, rapid changes have been occurring lately. International Accounting and Financial Reporting Standards (IAS and IFRS) take the lead among them. International institutions and associations had contributions in the worldwide implementation of these standards. These institutions encourage the implementation of IAS and IFRS in the studies they have executed. In the light of this progress, significant attempts are made during the process of transition to IAS and IFRS implementations. The Turkish Accounting Standards Board heads the list of important organizations which contribute to the process of standardization. This board had identically translated the original IAS and IFRS texts into Turkish and undertook the job of publishing the code numbers and names of these standards without making any alterations. The developments which occurred with regard to IAS and IFRS all over the world had significant effects on the financial reporting applications of the enterprises. The changes in the application of financial reporting change the composition of financial statements of the enterprises thus the process of financial analysis is affected from this amendment. Nevertheless the inspection of the relation between the changes brought up by IAS and IFRS applications and the financial analysis relation is of vital importance in terms of the strategic decisions they will take. In this context, the purpose is to examine how the IAS and IFRS affects the financial statements and analysis of the enterprises and the theory regarding the first issue was presented in this framework. This was followed by the survey conducted based on the list of “The First 500 Greatest Industrial Corporations in Turkey” for the year 2007 regularly published by Istanbul Chamber of Commerce each year in line with the theoretical scope. The objective in this survey was to measure the effects of IAS and IFRS on enterprises in terms of financial analysis within the framework of this study conducted. Furthermore, a sample implementation was performed on an enterprise so as to examine the effects of IAS and IFRS on financial analysis.

İşletmeler, toplum çıkarlarına ters düşmemek koşulu ile finansal değerlerini artırarak korumak ve pay sahiplerine en yüksek temettüyü sağlamak amacı ile faaliyetlerde bulunurlar. Küreselleşme sayesinde günümüzde oldukça küçülen dünyada faaliyetlerine büyüyerek devam etmek isteyen işletmelerin amaçlarını gerçekleştirmek için son yıllarda en çok kullandıkları yöntemlerden birisi de birleşmelerdir.Birleşme, iki veya daha fazla işletmenin bir araya gelerek, yeni bir işletme oluşturması veya bir ya da daha fazla işletmenin kontrolünün, diğer bir işletme tarafından ele geçirilmesi yahut iki veya daha fazla işletmenin çıkarlarının birleştirilmesi olarak ifade edilmektedir.İşletme birleşmelerinin birçok farklı sebebi vardır. Bunlar; sinerji etkisinden yararlanma, rekabette avantaj sağlama, vergi avantajlarından yaralanma, yeni pazarlara girme avantajından yararlanma, yönetim sorunlarını çözme, finansal yapıyı güçlendirme vb. sebeplerdir. Bu sayılan veya diğer sebeplerden dolayı bir araya gelen isletmeler pazar ortamında birçok üstünlükler elde eder. Bu üstünlükler ile işletmelerin, büyüyerek faaliyette bulunduğu ülkelere vergi gelirlerini artırma, insanlara iş imkanı sağlama, teknoloji transferi sağlama, eğitilmiş insan sayısını artırma, ülkeye yeni yatırımlar çekme gibi birçok alanda yararları dokunur.İşletme birleşmeleri ile ilgili muhasebe uygulamalarında Türkiye Muhasebe Standartları ile Uluslararası Muhasebe Standartları arasında uyum sağlanması bakımından Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK), Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarından ?IFRS 3? nolu standardı aynen kabul etmiş ve uygulamaya koymuştur. Managements acts according to redound their financial income and provide maximum profit to shareholders provided that they do not violate social contract. Coalition is the most popular method that managements use to maintain their actions in globalization based shrunken world.Merge is defined as establishing a new enterprise by two or more companies coming together, or acquisition of control of two or more companies by another company, or uniting benefits of two or more companies.There are many reasons in management coalitions. These can be listed as following; using the advantage of synergism effect, gaining advantage in competition environment, having benefits on taxes, introduction to new markets, solving administrative problems, enhancing financial structure, etc. Unified managements gain mastery because of these or many more advantages. The mastery that managements gain result in many benefits to the countries they established such as increased tax income in country, more job opportunities to local people, transfer of technology, increased number of trained people, new investments in country.According to establish concordance between Turkish Bookkeeping Standards and International Bookkeeping Standards about management coalition Association of Turkish Bookkeeping Standards accepted the standard numbered ?IFRS3? of International Financial Reporting Standards and put into application. 162

Globalleşme ile birlikte ülkeler arasında uluslararası sermaye akımları da artmaya başlamıştır. İşletmelerin uluslararası sermayeleri çekebilmeleri için muhasebe sistemlerini de dünyada kabul gören muhasebe standartlarına göre düzenleme gereği ortaya çıkmıştır. Uluslararası muhasebe standartlarının işletmelerde uygulanmasıyla, mali tabloların güvenilirliği, karşılaştırılabilirliği, doğruluğu, ihtiyaca uygunluğu konusundaki şüpheler ortadan kalkacaktır. Bununla birlikte, bütün dünyanın kabul ettiği standartlar finansal tablolara uygulandığında, uluslararası yatırım yapacak kişi ya da kurumlar finansal tablolara baktıklarında; finansal tabloların aynı ilkelere göre düzenlendiğini bilecek ve kararlarını buna göre vereceklerdir. Finansal tablolar aynı muhasebe standartlarına göre düzenlendiğinden, yatırım yapacak kişi ya da kurumlar bu finansal tabloları kendi ülkeleri ve diğer ülkelerde hazırlanan finansal tablolarla karşılaştırabileceklerdir. Bu nedenlerden dolayı, finansal tabloların raporlanmasında dünyada tek bir muhasebe dili kullanılması gerektiği ortaya çıkmıştır.Dünyada bir çok ülke, işletmelerin finansal tablolarının, karşılaştırılabilir, ihtiyaca uygun, güvenilir ve anlaşılabilir olması için uluslararası muhasebe standartlarını, muhasebe uygulamaları ile yakınsama eğilimi içine girmişlerdir. Bu ülkelerden bazıları uluslararası muhasebe standartlarının tamamını, bazıları ise bir kısmını alıp muhasebe uygulamalarına uyumlaştırmışlardır.Uluslararası muhasebe standartlarının işletmelerde uygulanmasıyla vergi mevzuatı ve standartlar arasında farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Çalışmada seçilen standartların üretim işletmesinde uygulanması sonucunda, üretim işletmesinin kullandığı hesap planı, hesaplanan kâr, varlık ? kaynak yapısı önemli ölçüde değişmiştir. Yani uluslararası muhasebe standartlarının uygulanması soncu işletmelerin mali tablolarının biçim ve içeriği değişmektedir. International financial flows have gathered pace with the process of globalization. It has in this regard become a requirement for enterprises to arrange their accounting standards in line with the internationally-confirmed accounting standards. And once these standards are implemented by enterprises, the uncertainties over the reliability, comparability, correctness and functionality of the accounting tables will gradually clear away. Correspondingly, individual or institutional international investors will make their investment decisions through taking into consideration whether the financial tables in any context have been arranged according to the same standards after the internationally-confirmed standards have been applied to the financial tables. As the financial tables are arranged according to the same accounting standards, individual or institutional investors will be able to compare these tables with those prepared in their own or the other countries. Under these circumstances, it has become a requirement to use a single accounting language across the world.All across the world many countries have taken initiative to bring the international accounting standards in line with the accounting applications in order that the financial tables of the enterprises would be comparable, functional, reliable and understandable. In some countries all of the international accounting standards and in some others a part of them have been applied to the accounting applications.With the application of the international accounting standards in enterprises, some divergences come out between tax legislation and standards. As a result of the fact that the application of the selected standards have been implemented in the enterprise, the calculation plan the production enterprise uses, the profit calculated and the asset-resource proportion have undergone profound changes. In concise, in case the international accounting standards are implemented, the style and content of financial tables of the enterprises change. 238

İşletme sahip ve yöneticilerinin, işletmeye kredi verenlerin işletmeye ait bilgi ihtiyaçları sürekli artmakta ve bu bilgiler işletmenin çeşitli yönleriyle ilgili olmaktadır. İşletmelerin ürettiği ürünlerin çeşitlenmesi ve farklı coğrafi bölgelerde faaliyet göstermesi ile birlikte bölümsel faaliyet sonuçlarına olan ihtiyaçlar artmıştır. Finansal bilgi kullanıcıları, işletme performansını daha iyi anlayabilmek ve bölümler arasında karşılaştırma yapabilmek için işletmelerin faaliyet bölümleri bazında sunduğu finansal bilgilere ihtiyaç duyarlar. İşletmelerin ürettiği ürünlerin hangilerinin kârlı olduğunu, hangi satış bölgelerinin diğerlerinden daha yüksek performansa sahip olduğunu ve hangi üretim bölümlerinin kapasiteyi veya kaynakları diğerlerinden daha etkin kullandığını tespit edebilmek ancak bölümsel bazda raporlanan bilgilerle mümkün olabilmektedir.1960'lı yılların başında işletmelerin holdingleşmeye başlaması ile birlikte faaliyet alanları genişlemiştir. Bu işletmelerin bazıları kendi istekleri ile bölümsel bazda raporlama yapmalarına karşılık, 1960'lı yılların sonlarına doğru finansal bilgilerin faaliyet bölümlerine göre sunulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu durum uluslar arası muhasebe komitelerinin dikkatini çekmiş ve bu alanda 1970'li yıllardan itibaren çeşitli düzenlemeler yapmışlardır. Ülkemizde ise, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından bölümsel raporlama ile ilgili olarak, Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması Standardı (TMS 11) Nisan 1996 tarihinde yayınlanmıştır. Daha sonra bu standardın yerine 03.03.2006 tarih ve ?26097 sayılı Resmi Gazetede Bölümlere Göre Raporlamaya İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 14) hakkında Tebliğ Sıra No: 24 yayınlanmıştır. Daha sonra bu standart değiştirilerek 15.07.2007 tarih ve 26583 no ile Resmi Gazete'de yayınlanan ve 01.01.2009 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Faaliyet Bölümlerine İlişkin Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS 8) yayınlanmıştır. TFRS 8 Faaliyet Bölümleri Standardı'nın yürürlüğe girmesi ile TMS 14 Bölümlere Göre Raporlama Standardı yürürlükten kaldırılmıştır.Bu çalışma; işletmelerin açıklayacakları bilgilere yeni bir boyut getiren TFRS 8 Faaliyet Bölümleri Standardı'nın incelenmesi, TMS 14 Bölümlere Göre Raporlama Standardı ile karşılaştırılması ve Türkiye uygulamasında karşılaşılan sorunların değerlendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. The needs of the owners and the managers of the enterprises for information are constantly increasing and this information is related to various parts of the enterprise. The need for segment operating results has inceased because of the variety in the products that the enterprises have produced and of their operation in different geographical areas. The users of financial information need financial information that the enterprises have presented at segment-base in order to better understand the performance of the enterprise and to make a comparison among enterprises. It is only possible by the help of the information reported at segment-base to diagnose which productions that the enterprises have produced are profittable, which sale areas have a higher perfomance than the others, and which production areas use the capacity and the resources more efectively than the others,The operational areas of the enterprises have vasted with the start of the conglomeration in the early 1960s. While some of these enterprises volunteered to prepare reports at segment-base, the need for presentation of the financial information at segment-base rose in the late 1960s. This case arouse the attention of the international accountancy committees and they have made various regulations on this field since 1970s. As for our country Standards for Segment Reporting of the Financial Information (TMS11) was released by Turkey Accounting Standards Committee in April, 1996. Afterwards, the Notice 24 was released about Turkey Accounting Standards for Segments (TMS 14) in the official journal numbered as 26097 and dated as 03.03.2006. These standards were soon changed and Turkey Financial Reporting Standards for Operating Segments (TFRS 8) was released in the official journal dated as 15.07.2007 and numbered as 26583. Within the approval of TFRS 8 Operational Segments Reporting Standards, TMS 14 Standards for Segment Reporting was abolished.This study has been prepared in order to observe TFRS 8 Operational Segments Standards, which has brought a new perpective into the information that the enterprises will report; to compare it with TMS 14 Standards for Segment Reporting; and to make an evaluation of the problems met during its practice in Turkey. 140

Kamu yönetiminde son dönemde en çok tartışılan konuların başında gelen mali saydamlığa nasıl ulaşılacağı net olarak belirlenememiştir. Devlet muhasebesi standartlarının mali saydamlığın sağlanmasında ne gibi faydaları olacağı ile ilgili olan konumuz gereği birçok konuya değinildi.. Öncelikle mali saydamlığın ne olduğundan ve IMF'nin mali saydamlık konusunu somut ve ölçülebilir bir komu haline getirmek için hazırladığı Mali Saydamlık İyi Uygulamalar Tüzüğüne değinildi, ardından dünyada ve Türkiye de mali saydamlığın nerede olduğu ve mali raporlama ile ilgili mali saydamlık sorunlarının neler olduğundan bahsedildi. Daha sonrasında UMS-UFRS'nin altyapısından ve oluşturulma sürecinden değinildi. Bunları tamamladıktan sonra devlet muhasebesinin ne olduğu kullanılan kayıt yöntemlerinin neler olduğu ve son dönemde yaşanılan değişimlerden bahsettik. Sonrasında ise mali saydamlığı sağlamak için UFRS-UMS altyapısını kullanan uluslar arası kamu sektörü muhasebe standartlarının ülkemizde mali saydamlığa katkılarına değindikten sonra İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresinin mali tablolarını kamu oyuna açıklamalarına uygulama olarak gerçekleştirildi.. It?s not clearly determined how to reach fiscal transparency which is being discussed recently as a head of the topics in public management. We had to mention about many topics by the force of our subject about which benefits can be sustained by governmental accounting standards to ensure fiscal transparency. Primarily, we mentioned about what the fiscal transparency is and the Fiscal Transparency Best Practices Regulation that has been prepared to concretize Fiscal Transparency of IMF issue, afterwards we cited the level of fiscal transparency both in Turkey and in the World, and we also touched on what the fiscal transparency related problems are. Later on we mentioned about infrastructure of IFRS-IAS and about its creation process. After accomplished those issues we mentioned about what the governmental accounting is, the current registration methods and also about recently experienced alterations. We deal with the contributions of the accounting standards of international public sector that use IFRS-IAS infrastructure to ensure fiscal transparency, to fiscal transparency in our country. Lastly we mentioned about the public declaration of financial statements of Istanbul Water and Sewerage Administration. 116

Bu çalışmada araştırma ve geliştirme giderlerinin (AR ? GE) muhasebeleştirilmesi uluslar arası finansal raporlama standartları, amerikan genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve Türkiye'deki muhasebe hükümleri açılarından incelenmiş, birbirleri ile karşılaştırılmıştır. AR ? GE giderlerinin muhasebeleştirilmesi uluslar arası ve ulusal açıdan incelenmiş, bu giderlerin muhasebeleştirilmesinde işletmelerin farklı alternatiflere sahip oldukları ortaya konulmuş ve bu değerleme esaslarının yanı sıra Türkiye'de AR ? GE faaliyetlerinin teşvik edilmesi için düzenlenmiş olan teşvik uygulamaları da vergi kanunları ile birlikte ele alınmıştır. Çalışmanın sonucunda ise AR ? GE giderlerinin muhasebeleştirilmesinin farklı muhasebe sistemleri ve hükümleri kullanılarak, yatırımcı kararlarını etkileyebilecek bilgilerin doğru ve güvenilir bir biçimde karşılaştırılabilmesini engellediği ortaya konmuştur. Die vorliegende Arbeit versucht, die Bilanzierungskonzeptionen der F&E Aufwendungen aus der Sicht der IFRS, US ? GAAP und türkischen Rechnungslegungsvorschriften zu analysieren und miteinander zu vergleichen. Die Bilanzierungsdilemma der F&E Aufwendungen wird sowohl international als auch national dargestellt und es ist festzustellen, dass der Bilanzierende bei der Bilanzierung der F&E Aufwendungen viele Alternative hat. Neben diesen Behandlungen werden die steuerrechtlichen Fördermaßnahmen über die F&E Aufwendungen detailliert erläutert. Letztlich ist es klar zu verdeutlichen, dass verschiedenartige Anwendungen der Rechnungslegungssysteme Verletzung der Homogenität der Bilanzierungskonzeptionen der F&E Aufwendungen sowie der verlässlichen Vergleichbarkeit der entscheidungsrelevanten Informationen über die tatsächliche und künftige Lage der Unternehmen verursachen. 128

Türkiye'de firmaların büyük bir çoğunluğu, finansal raporlarını Vergi Usul Kanunu (V.U.K.)'nda yer alan hükümlere göre düzenlemektedirler. Stokların işletmelerin aktiflerinde ve dönen varlıklarında büyük bir öneme sahip oldukları düşünüldüğünde, işletmelerin finansal raporlarını devletin vergi alacağını korumaya yönelik olarak düzenlenen esaslar çerçevesinde düzenlemek, kuşkusuz finansal tablo kullanıcılarını yanıltacaktır. Doğru ve gerçeği yansıtacak en makul bilgilerden mahrum kalan finansal rapor kullanıcıları, firma hakkında isabetli karar veremeyecektir. Küreselleşmeyle birlikte Türkiye'deki küçük ölçekli firmalar bile uluslararası alanda rekabet edebilir duruma gelmiştir. Dünyada finansal raporlamada bir tek düzelik sağlayabilmek için Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (U.F.R.S.) oluşturulmaktadır. U.F.R.S. ile düzenlenmiş finansal raporlar, tüm finansal rapor kullanıcılarına daha doğru bilgiler sunmaktadır. Türkiye'de de bu çerçevede Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (T.M.S.K.) tarafından, U.F.R.S. ile uyumlu olarak Türkiye Muhasebe Standartları (T.M.S.) yayınlanmıştır. Yeni Türk Ticaret Kanunu tasarısının kabul edilmesiyle beraber, Türkiye'deki firmalar T.M.S.'yi uygulamak zorunda kalacaktır. Türkiye Muhasebe Standartları'ndan ikincisi, Stoklar ile alakalı düzenlenmiştir. Bu çalışmada, stoklar V.U.K. ve T.M.S. 2 açısından kapsamlı bir şekilde ele alınarak, uygulamaya ne gibi etkileri olduğu değerlendirilmiştir. V.U.K.'a göre stoklar, maliyet bedeliyle değerlenir. Stokların değerinde düşme olduğu durumlarda, yasanın el verdiği şekillerde emsal bedeli ile değerleme imkanı vardır. T.M.S. 2'ye göre stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenecektir. V.U.K.'a göre sabit genel üretim giderlerinin dönüştürme maliyetine yüklenmesinde üretim kapasitesinin teorik kapasitede olduğu varsayılmaktadır. T.M.S. 2'de, sabit genel üretim giderlerinin dönüştürme maliyetlerine dağıtımında, üretimin ?normal kapasitede? gerçekleştiği varsayılmaktadır. İşletmeler stoklarını vadeli olarak satın aldıkları durumlarda peşin alım ile vadeli alım arasındaki fark T.M.S. 2'ye göre finansman gideri olarak dikkate alınacaktır. V.U.K.'a göre ise, buradaki vade farkı emtianın maliyetine eklenecektir. Most of the companies in Turkey arrange their financial reports according to the decisions in Tax Procedure Law (T.P.L.) . When we think that inventories have great importance in assets of business enterprises and their returning properties, it is undoubtedly going to mislead the financial table users when business enterprises arrange their reports according to fundamental principles of the protecting tax claim of government. Financial table users who are deprived of the most reasonable information that reflects the truth and fact will not be able to make an appropriate decision. Together with globalism, even small companies now can rival in international field. In order to make financial reporting monotonous, International Financial Reporting Standards (I.F.R.S.) is being formed. Reports that are arranged through I.F.R.S. present more accurate information to all financial report users. In Turkey also Turkish Accounting Standards (T.A.S.), which is in harmony with U.F.R.S., was published by Turkish Accounting Standards Board. Together with the acceptance of New Turkish Trade Law, companies in Turkey are going to have to apply T.A.S. The second one of T.A.S. was arranged about the inventories. In this study, inventories were considered with the point of view of T.P.L. and T.A.S. 2 and evaluated about what kind of effects it had. According to T.P.L., inventories gain in value with its cost price. When there is decrease in the value of inventories, there is a chance to value them in harmony with the law. According to T.A.S. 2, inventories shall be measured at the lower of cost and net realizable value. According to T.P.L., while loading fixed production overheads to the conversion cost, it is assumed that production capacity is in theoric capacity. In T.A.S. 2, in distributing fixed production overheads to conversion cost, production is assumed to be carried out in ?normal capacity?. When business enterprises buy their inventories with a fixed term, the difference between beforehand purchase and purchase with fixed term is going to be taken into consideration as financing expense according to T.A.S. 2. But according to T.P.L. the difference of fixed period of time is going to be added to the cost of inventories 171

Bankalar karlarının çoğunu kredilerden elde etmektedirler. Ancak, kredilerin temerrüde düşme olasılığı diğer aktif kalemlere göre daha fazladır. Bu gerçekten dolayı bankalar kredi analizi yapmaktadırlar. Kredi analizi temel olarak bir kredi isteklisi müşterinin kredi ödeme gücü ve isteğini sistematik ve detaylı bir şekilde yapılmasıdır.Bazen bankalar tek bir firmanın ödeme kapasitesi ve kredi ödeme isteğinin analizi yerine bir grubun veya ana ortaklığın ödeme kapasitesi ve kredi ödeme isteğinin analizini yapmak durumunda kalabilirler. Grubun veya ana ortaklığın ödeme kapasitesini belirlemek için konsolide finansal tabloların analiz edilmesi gerekir.Konsolide finansal tablolar bir grubun (ana ortaklık ve bağlı ortaklılıklarının) finansal yapısı ve faaliyet sonuçlarını raporlamaktadırlar.Konsolide finansal tablolar iki aşamada düzenlenir: Birinci aşamada ana ortaklık ve bağlı ortaklığın varlık, borç, gelir ve giderleri satır satır toplanır. İkinci aşamada da, grup içi işlemler eliminasyona tabi tutulur.Bu çalışma ile konsolidasyonun UFRS'ye göre nasıl düzenleneceği detaylı bir şekilde incelenmiştir. Banks principally make their profits by issuing loans. Banks loans also have a higher probability of default than other assets. Because of that phenomenon banks make credit analysis which is an investigative framework that permits the systematic and comprehensive assessment of a firm?s capacity and willingness to pay its financial obligations.Sometimes bans analyze the group or the parent rather than a single firm. In that case, the credit analysis is about determining the group?s ability to pay its credit in full. To determine the ability of a group we should analyze the groups consolidated financial statements.Consolidated financial statements report the result of operations and financial condition of a parent company and its subsidiaries in one set of statements. Consolidated financial statements reflect a business entity controlled by a single company called the parent.Consolidation involves two stages: aggregation and elimination: First; assets, liabilities, revenues, and expenses of subsidiaries and the parent. The second stage is to eliminate intercompany transactions to avoid double counting.With this study preparing consolidated financial statements is explained. 309

Para ve Sermaye piyasalarının gelişmesi, uluslararası rekabetin artması, muhasebe sistemlerinin karmaşıklığı, kamuya bilgi vermenin öneminin artması finansal raporlama sürecini etkileyen önemli etmenlerdir. Ülkelerin finans piyasalarının gelişmesinde en önemli etmen şeffaflıktır. Kamuya bu bağlamda açıklanan finansal tabloların gerçekliği konusunda dürüstçe bilgi verilmesi gerekmektedir. Uluslararası bir finansal tablo hazırlama rehberinin olmaması ve ülkeler arasında farklı finansal tablo hazırlama yükümlülüklerinin olması şeffaflığı olumsuz etkilemektedir. Ayrıca farklı ülkelerde farklı muhasebe politikalarının uygulanması finansal tabloların karşılaştırılabilirliğini zorlaştırmaktadır.UFRS'nın kullanımı tüm dünyada giderek yaygınlaşmaktadır. Birçok ülke kendi muhasebe standartları ile UFRS'ları arasında harmonizasyon yapmaktadır. Günümüzde uluslararası alanda ortak muhasebe raporlama dili UFRS'dir. Avrupa'da hisse senetleri borsada işlem gören firmaları 2005 yılı itibari ile finansal tablolarını UFRS'ye göre hazırlamaktadır. Buna paralel olarak Türkiye dahil birçok ülke kendi muhasebe sistemlerini UFRS'na göre hazırlamakta ve hatta uygulamaya başlamıştır. Türkiye'de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 01.01.2005 tarihinden itibaren SPK'ya tabi şirketlerin UFRS'ye uyumlu şekilde muhasebe kayıtları tutmasını zorunlu kılmıştır.Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu'nun (TMSK) çıkardığı Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) UFRS'nı aynen set olarak kabul etmiştir. Türk Ticaret Kanunu Taslağı'da muhasebe uygulamalarında TMSK standartlarını referans göstermektedir.Öte yandan Küçük ve Orta Büyüklükteki işletmeler ( KOBİ) kamusal sorumluluğu UFRS kullanması beklenen işletmelere nispeten çok daha az olan, halka açık olmayan işletmelere yönelik muhasebe ve finansal raporlama standartlarının hazırlanarak, KOBİ'ler için uluslararası arenada tek bir finansal raporlama dilinin geliştirilmesi ve uygulanması ihtiyacı gündeme gelmiştir.UMSK, KOBİ'ler için muhasebe ve finansal raporlama standartlarının geliştirilmesine yönelik bir proje başlatmıştır. Söz konusu proje ile ilgili olarak, Haziran 2004 tarihinde KOBİ'ler için hazırlanacak finansal raporlama standartlarının kapsam ve içeriğine ilişkin bir görüş UMSK tarafından kamuoyunun görüşlerine açılmış ve dünya üzerindeki pek çok ilgi grubunun söz konusu projeye destek ve katılımının sağlanması amaçlanmıştır.Yine Nisan 2005 tarihinde ise KOBİ Muhasebe Standartlarında yer alacak muhasebeleştirme ve ölçme esaslarına ilişkin bir anket yapılmış ve anket sonucu alınan görüşler doğrultusunda Taslak metin üzerindeki çalışmalara hız verilmiştir. Şubat 2007'de kamuoyunun görüşlerine açılan taslak metin için görüş alma süresi 30 Kasım 2007 tarihine kadar uzatılmış, uygulamaya ilişkin saha test çalışmalarına ise Haziran 2007'de başlanılmıştır. Bu aşamada oluşan görüşlere göre yapılacak değerlendirmeler sonucunda UMSK tarafından KOBİ standartlarının yayımlanması beklenmektedir. The most important factors that influence the financial reporting process include the development of Money and Capital markets, the increase of international competition, the complexity of accounting systems and the increasing importance of briefing the media. The most important factor in the development of financial markets of the nations is transparency. Accurate information must be provided in the financial statements, which are made public. Lack of an international financial statement preparation guideline and the existence of varying financial statement preparation obligations between different countries also affect the transparency. The implementation of differing accounting policies in different countries make it even harder to compare the financial statements.Implementation of IFRS (International Financial Reporting Standards) is increasing in the world. Many countries are harmonizing their own accounting standards with the IFRS. Common accounting reporting language today is IFRS. The companies, which have their stocks dealt in the stock exchange, are preparing the financial statements as of 2007 in compliance with the IFRS. Many countries, including Turkey, have started to implement IFRS to the preparation of their own accounting systems IFRS. Turkish Capital Market Board (SPK) has necessitated that the companies, which are subject to SPK, will keep accounting records in compliance with the IFRS. Turkish Financial Reporting Standards (TFRS) issued by Turkish Accounting Standards Board (TMSK) accept the IFRS as a set. Turkish Commerce Code Draft also makes reference to the TMSK standards in the accounting applications.On the other hand the necessity has arisen to prepare accounting and financial reporting standards for close corporations, which have a less public responsibility compared to the enterprises that are expected to implement IFRS, and to develop and implement a single financial reporting language for SME in the international arena. IASB has initiated a project for the development of accounting and financial reporting standards for the SME. A view concerning the scope and content of the financial reporting standards to be prepared by SME has been submitted for public approval in June 2004 and it has been intended that many interest groups in the world support and participate in the project. Again in April 2005 a survey regarding the accounting and measurement principles, which will be included in the SME Accounting Standards, has been conducted and the efforts on the Draft text have been accelerated in parallel with the views from the survey. The consultation period for the draft text, which has been submitted for public approval, has been extended until 30 November 2007 and the field test efforts regarding the application have been initiated in June 2007. It is expected that the SME standards are published by IASB at the end of the evaluation to be carried out in parallel with the incoming views. 139

Uluslararası muhasebe uygulamalarında uyumlaştırma ve yakınsama çalışmaları, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının (UFRS) Avrupa Birliği üyeleri ve diğer bazı ülkeler tarafından kullanılacak olması ile önemli bir aşama kaydetmiştir. Muhasebede yakınsamanın temel amacı, dünya üzerinde karşılaştırılabilir finansal tablo düzenlenmesini sağlamaktır. Ulusal muhasebe uygulamalarının ise sosyal, politik, ekonomik ve kültürel değerlerden etkilendiği geçmiş araştırmalarda ortaya konulmuştur. Bu tez çalışmasında UFRS kullanılarak hazırlanan finansal tablolarda yer alan finansal açıklamalar üzerinde kültürel değerlerin etkilerinin 2005 tarihinden sonra ortadan kalkıp kalkmadığı incelenmiştir. Bu amaçla, yedi ülkeden seçilmiş şirketlerin 2004, 2005 ve 2006 finansal tabloları incelenerek finansal açıklama endeksi oluşturulmuştur. Finansal açıklama endeksi ve kültür değerleri üzerinde yapılan regresyon analizleri sonuçlarına göre, kültür değerleri 2004 yılında ve UFRS uygulanılmaya başlanan 2005 ve 2006 yıllarında da finansal açıklama üzerinde önemli etkiye sahiptir. Analizler, örneklemde yer alan şirketlerin hukuk sistemleri ayrıştırılarak yinelendiğinde, İçtihat Hukuku sisteminde yer alan şirketlerde kültür değerlerinin finansal açıklama üzerindeki etkisinin UFRS kullanılarak finansal tablo hazırlanmasından sonra ortadan kalktığı belirlenmiştir. Roma Hukuku sisteminde yer alan şirketlerde ise kültür değerlerinin etkileri devam etmektedir. Ancak, 2004, 2005 ve 2006 yılı finansal tablolarında yer alan açıklamalara bakıldığında UFRS uygulaması ile birlikte, açıklama düzeyinin tüm ülkelerde arttığı da gözlenmiştir. Dolayısıyla UFRS uygulamasının muhasebede yakınsamada tümüyle başarısız olduğunu söylemek doğru değildir. Ancak, ülkeler arasında yer alan kültürel farkların finansal açıklamaya olan etkisi tek bir muhasebe standart seti kullanılarak tamamen ortadan kaldırılamamıştır. An important step has been achieved in international accounting harmonization and convergence, with the use of International Financial Reporting Standards (IFRS) by the European Union members and some other countries. Principal objective of accounting convergence is to produce globally comparable financial statements. Previous research has shown that accounting practices are influenced by national social, political, economic and cultural factors. This dissertation investigates whether the differences among financial statements due to cultural values has diminished after the use of IFRS, effective from 2005. For this purpose, disclosure index was constructed for 2004, 2005 and 2006 financial statements of companies selected from seven countries. According to the results of regression analyses performed on financial disclosure and cultural values, cultural values affected the disclosure both in 2004 (before the use of IFRS) and in 2005 and 2006 (after the use of IFRS). The analyses were repeated separately on the data of Common and Code Law countries. The findings suggest that cultural values significantly affected financial disclosure of Common Law countries before 2005, but lost their significance after the use of IFRS. The effect of culture on disclosure continued in Code Law countries after the use of IFRS. However, it is also observed from the disclosure data, that after the use of IFRS, level of financial disclosure increased in all countries examined. Accordingly, it is not wise to state convergence activities are completely unsuccessful. However, the impact of cultural values on financial disclosure could not be completely eliminated by the use of single set of accounting standards.

Bu çalışmada, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) paralelinde düzenlenerek yayımlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının finansal tablo kullanıcılarına muhtemel etkileri ve ülkeye katkıları araştırılmıştır. Bu amaçla, finansal tablo kullanıcıları ve onların beklentileri; finansal raporlama standartlarının gelişimi ve muhasebe standartlarının oluşumundaki kurumsal yapı ile Türkiye'deki gelişme incelenmiştir. Bu bağlamda Türkiye'de uygulanan muhasebe standartlarının değerleme ölçüleri Türk Mevzuatı ile karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları paralelinde yayımlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartları'nın muhtemel etkilerini saptamak amacıyla nitelikli araştırma yöntemi kullanılarak finansal tablo hazırlayıcıları ve kullanıcıları ile denetçiler, mali analistler ve akademisyenler nezdinde yüz yüze görüşme yapılmıştır. Görüşme bulguları değerlendirilerek belirlenen muhtemel etkiler belirlenmiş ve bazı öneriler geliştirilmiştir In this research, the possible effects of the Turkish Financial Reporting Standards that are prepared paralel to the International Financial Reporting Standards, upon the financial report users have been studied. For this purpose, the financial report users and their expectations; the development in the financial reporting standards and the corporate constitution of the accounting standards as well as its progression in Turkey have been explicated. In order to verify the possible effects, a qualified research technique has been used by interviewing some financial report planners and users; auditors, financial analysists and academics. Diagnosis from these interviews have been evaluated for designation of the possible effects and some proposals have been made. 405

Yapılan çalışmada, İşletmelerde iç denetim konusundaki mevcut durum ve değerlendirmeler anket yöntemiyle ele alınarak analiz edilmiştir. Öncelikle iç denetim konusunda önemli yer tutan Uluslararası Finansal Raporlama Standartları açıklanarak standartlara geçiş süreci ve kapsamı üzerinde durulmuştur. Ayrıca ülkemizde de uygulanacak olan Basel II standartları, işletme faaliyetlerini nasıl etkileyeceği ve işletmelerin iç denetim faaliyetlerini nasıl düzenlemeleri gerektiği ve bu standartlar bütününe nasıl uyum sağlayabileceği konusunda mevcut durum ve genel değerlendirmeler ele alınmıştır.İç denetim hakkında bilgi verildikten sonra anket yöntemiyle reel sektörde faaliyet gösteren 200 işletmeden oluşan örneklem kütlenin genel ve iç denetime ilişkin özellikleri yanı sıra standartlara geçiş süreci ve faaliyetleri değerlendirilerek sorunlar ve çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Uygulanan anket sonuçları ve gözlemler örneklem grubun UFRS ve Basel II standartları konusunda bilgi düzeylerinin yetersiz ve etkin bir iç denetim sistemlerine sahip olmadıklarını göstermiştir. Configuration study, internal audit in enterprises and evaluations regarding the current situation be addressed with the survey methods were analyzed. First, internal audit issues of importance in the International Financial Reporting Standards transition to open standards and be focused on the scope. In addition, in our country which apply Basel II standards, will affect business operations and business activities of the internal audit arrangements as needed, and how these standards can adapt all about how the current status and general assessments have been addressed Internal audit has been given information about the survey methods, operating in the real sector consists of 200 enterprises of the sample mass and internal audits related to general features, as well as standards and transition activities are assessed and problems and solutions are emphasized. Survey results and observations are applied IFRS and Basel II standards of the sample group in their level of knowledge is inadequate and does not have an effective system of internal audit has shown 166

ÖZETİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI’NDA UMS/UFRS UYGULAMASININ BİLGİ ASİMETRİSİNE OLAN ETKİSİBu çalışma IMKB (İstanbul Menkul Kıymetler Borsası)’de UFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları)’nin zorunlu olarak uygulanmasının bilgi asimetrisi üzerinde pozitif bir etkisi olup olmadığını incelemiştir. Alım-satım arası fark, işlem hacmi ve fiyat oynaklığı modellerini kullanarak, ilk olarak tanımlayıcı analizlerle etkiler incelenmiş daha sonra analizlere, EKK (Sıradan En Küçük Kareler) ve 2EKK (İki Aşamalı En Küçük Kareler) regresyon yöntemleriyle devam edilmiştir. Her iki regresyon yönteminin sonuçları yeni muhasebe standartlarının uygulanmasıyla, alım-satım arası fark açısından istatistiki olarak anlamlı azalma olduğunu doğrulamıştır. IMKB gibi emir güdümlü bir piyasada UFRS’nin zorunlu uygulanmasının bilgi asimetrisine olan etkisini Türkiye’de ilk kez araştıran bu çalışma, gelişmekte olan bir piyasada artan finansal açıklamalar ve bilgi asimetrisi arasındaki ekonomik ilişkiyi ortaya koyarak literatüre katkıda bulunmaktadır. Aynı zamanda sermaye piyasalarındaki muhasebe düzenlemelerinin uzun vadede bilgi asimetrisi riskini azalttığını göstermektdir.ABSTRACTTHE IMPACT OF ADOPTION OF IAS/IFRS ON INFORMATION ASYMMETRY IN ISTANBUL STOCK EXCHANGEThis dissertation investigated whether the mandatory adoption of IFRSs (International Financial Reporting Standards) had a positive impact on information asymmetry in ISE (Istanbul Stock Exchange). Using the bid-ask spread, trading volume and price volatility models, we investigated the effects by descriptive analysis at first, and then we continued our analysis using the OLS regression and the two-stage least squares regression method. Both the findings of regression analyses confirmed significant reductions in bid-ask spread subsequent to the adoption of the new accounting standards. The purpose of this study is to extend the spread decomposition literature into the order-driven environment. The dissertation, first research in Turkey to examine the impact of the mandatory adoption of IFRSs on information asymmetry in ISE, contributes to the literature by providing evidence on the economic link between increased accounting disclosure and information asymmetry in an emerging market. It also demonstrates that the accounting regulations permanently reduce long-run information asymmetry risk in capital markets.

Sermaye piyasalarında meydana gelen değişim ve gelişmeler sonucunda şirketler birden fazla sektörde ve farklı ülkelerde faaliyet göstermeye başlamışlardır. Ekonomik ve siyasi çevrelerin farklı endüstri ve faaliyet alanlarını değişik açılardan etkilemesi, endüstrilerin karlılık ve risk oranları arasında farklılıkların bulunmasından dolayı finansal tablolarını konsolide olarak yayınlayan grup şirketlerin finansal bilgileri finansal bilgi kullanıcıları tarafından anlamsız hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak uluslararası finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyacını karşılayacak finansal bilgilerin hazırlanması ve yayınlanması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyacın karşılanması için faaliyetlerini çeşitlendiren grup şirketlerin bölümlere göre raporlanması yapması gereği ortaya çıkmıştır.Bölümlere göre raporlar, şirketlerin ürettiği farklı tür mal ve hizmetler ile faaliyette bulunduğu farklı coğrafi alanlar dikkate alınarak ve şirketin geçmiş performansının daha iyi anlaşılması, risk ve getirilerinin daha iyi değerlendirilmesi ve şirket hakkında bir bütün olarak daha doğru bir karara varılması için hazırlanmaktadır. Bu nedenle raporlanacak bölüm seçimi, bölümsel raporlamada önemli bir aşamadır. Seçimi yapılan bölüm; finansal bilgi kullanıcıları için karlılık oranlarını, çeşitli risk derecelerini, değişen büyüme fırsatlarını, çeşitli finansal durumlar karşısında farklılık gösteren karlılığı, büyümeyi ve riski ölçmek için en iyi ölçüyü sağlamalıdır.Bölümlere göre raporlama ile ilgili olarak yapılan bu çalışmamızda; öncelikle ekonomik ve teknolojik gelişmelerin finansal bilgi, finansal raporlama ve muhasebe standartlarına olan etkisi üzerinde durulmuş daha sonra bölümlere göre raporlamanın nasıl yapılması gerektiği açıklanmıştır. Son olarak da IFRS 8 faaliyet bölümleri standardına göre hazırlanmış bir uygulama çalışmasına yer verilmiştir. As a result of the change and developments in capital markets, companies started to operate in more than one industry and country. Economic and political environments affect various industries and segments in different ways and there are differences between profitability and risk ratios of the industries. Therefore, financial information disclosed by the group companies which publish their financial statements as consolidated, has become insignificant for the users of this financial information. As a result of this, the need for preparation and publication of the international financial information for the users of this information has emerged. In order to meet this need, group companies which diversify their activities now need to report their financial information by segments.Segment reports are prepared for better understanding of the past performance, better evaluation of the risks and returns and better judgment of the companies, considering the different goods and services produced by the companies and the different geographic locations they operate. Therefore, selection of the segment to be reported is an important stage in segment reporting. The selected segment must provide the best measure for measuring; the profitability rates for financial information users, various risk degrees, changing growth opportunities, differing profitability against various financial situations, growth and risk.In this study of segment reporting; primarily the effects of the economic and technologic developments on financial information, financial reporting and accounting standards and afterwards the application of segment reporting are explained. Finally, a case study prepared in accordance with IFRS 8 Operating Segments Standard is given. 184

ÖzetHızla gelişen iletişim teknolojileri sayesinde sermaye ve yatırım hareketleri de küresel boyuta taşınmıştır. Böylece şirketlerin finansal tabloları yerel nitelikli birer veri olmaktan çıkmış, küresel kredi kuruluşları ve yatırımcıları da ilgilendirmeye başlamıştır. Bu noktada şirket mali verilerinin şeffaf, karşılaştırılabilinir ve anlaşılabilirliğinin sağlanmasına yönelik küresel alanda uluslararası ortak bir raporlama sistemine ihtiyaç duyulmuştur Ülkemizin Avrupa Birliği’ne aday ülke konumuna gelmesiyle, Avrupa Birliği’ne uyum süreci çerçevesinde uluslararası finansal raporlama standartları ışığında Türk Vergi Kanunu’nda yeni düzenlemelere gidilmiştir.Bu çalışmada şirket varlıkları arasında önemli oranda yer alan ve şirket değerlerinin tespitinde belirleyici faktörler arasında yer alan maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ilişkin uluslar arası finansal raporlama standartlarında ve Türk Vergi Kanunu’nda yer alan düzenlemeler karşılaştırmalı olarak incelenmiş, görece benzerlik ve farklılıkları masaya yatırılmıştır. Türk Vergi Kanunu’nda yapılan son yasal değişikliklerin Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde uluslararası finansal raporlama standartlarına ne kadar yaklaşıldığı ve ek yeni düzenlemelere gerek olup olmadığı araştırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Maddi Duran Varlıklar, Maddi Olmayan Duran Varlıklar, Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları, Türk Vergi Kanunu AbstractDue to the fast-improving communication technologies, capital and investment transactions have moved to global arena. Thus financial statements of corporations are no longer of only domestic interest but also of global creditors’ and investors’. Hence a common international reporting system has been required in order to provide transparency, comparability and comprehensibility of corporate financial data. After Turkey has become a candidate country to enter European Union, new regulations have been made in the Turkish Tax Law within the context of integration to European Union and light of International Financial Reporting Standards.In this thesis, the relative differences and similarities between tangible and intangible assets which have significant share in total corporate assets and play a vital role in the assessment of corporate value are analyzed when both International Financial Reporting Standards and regulations in Turkish Tax Law are considered. Consequently, the achieved degree of correspondence of Turkish Tax Law’s latest regulations with the International Financial Reporting Standards during the integration process and any possible need for extra regulations are inquired.Keywords: Plant property and equipment, intangible assets, International Financial Reporting Standarts, Turkish Tax Law.

Bu tezde, bir değerleme formuyla, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası ? Ulusal 30 firmaları ve Londra Menkul Kıymetler Borsası'nın en büyük firmalarından 30 tanesi, Uluslararası Muhasebe Standardı 14 (UMS 14), Bölümlere Göre Raporlama kapsamında açıklanması gereken maddelere gore istatistiksel bir model oluşturularak değerlendirilmiştir. Bunun sonucunda IMKB'deki firmaların yaptığı bölümlere gore raporlama bilgilendirmesinin UMS 14'le tamamen uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. In this thesis, using an evaluation form consisting of the items that shall be disclosed according to International Accounting Standard 14 (IAS 14), Segment Reporting, the companies in Istanbul Stock Exchange (ISE) -National 30 and 30 major companies from London Stock Exchange (LSE) are evaluated by constructing a statistical model. Our findings suggest that none of the segment reporting disclosures of the firms in ISE are fully in accordance with IAS 14 74

Birleşme, birden fazla işletmenin tek bir tüzel kişilik altında toplanmasıdır. Günümüzde önemi gittikçe artan şirket birleşmeleri hakkında hem hukuk hem de muhasebe alanında günümüz koşullarına uyacak şekilde gerekli düzenlemelerin yapılması büyük önem taşımaktadır. UFRS' de şirket birleşmeleri satın alma ve menfaatlerin birleşmesi yöntemleri olmak üzere iki şekilde muhasebeleştirilmektedir. Bu iki yöntem birbirinin alternatifi değildir. Eğer alıcı taraf belirlenebiliyorsa satın alma yönteminin kullanılması zorunludur. Alıcı taraf belirlenemiyorsa menfaatlerin birleşmesi yöntemi kullanılabilir. Fakat menfaatlerin birleşmesi yöntemi bazı ülkelerin muhasebe standartlarında yasaklanmış bazılarında ise ağır koşullara bağlanmıştır. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sermaye şirketleri ve birleşme işlemi TTK açısından ele alınarak tanıtılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde ise birleşmenin özellikle ekonomik ve finansal nedenleri incelenmiş ayrıca vergisel boyutu açkılanmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise gerek UFRS gerek TMS açışından şirket birleşmeleri ele alınmış ve UFRS' de yer alan yöntemler kullanılarak muhasebeleştirilmeye çalışılmıştır. A combination is the merging of two or more organizations in the form of a seperate legal entity. It is extrsmely critical to make the necessary regulations and update both the legal and accounting systems regarding corporate mergers that are increasingly becoming more important. In 1FRS (International Financial Reporting Standards), the business combinations are accounted for two different ways; acquisition and the uniting of interests. These two methods are not substitutes for one another. If the acquiring party can be identified, the buying method must be used. If the acquiring party cannot be defined, then the method of uniting of interests can be applied. However, the method öf uniting of interests is banned in the accounting standards of some countries or can be applied only through strict regulations. The thesis has three sections, in the first section, the stock companies and merging process are defined from the Turkish Commercial Law point of view. The second section analyses mainly the economic and financial causes of the combination and points out the aspect of taxation. The last section, explains the business combinations both from the fFRS and Turkish Accounting Standards View and presents the application of various accounting methods mentioned in IFRS. 165

Sermaye piyasalarının globalleşmesi, bilgi işleme kapasitelerinin artması, internet ve telekomünikasyon alanındaki gelişmeler, şeffaf ve karşılaştırılabilir finansal raporlama standartlarını gerektirmektedir. Bu gereksinim doğrultusunda dünyada muhasebe ve denetim alanında global standartlar seti oluşturulması için çalışmalara başlanmıştır. Bu tez çalışmasında ABD ve Avrupa'da meydana gelen muhasebe skandallarının nedenlerinin incelenmesi ve bu skandallardan sonra ortaya çıkan gelişmelerin ülkemiz muhasebe uygulamalarına etkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. The globalization of capital markets, the increasing on the capacity of information systems, and the developments in the internet and telecomunications have required the transparent and comparable financial reporting standards. In accordance with this case, the preparations of setting the global standards in accounting and auditing have been started in the world. The purpose of this study is to examine causes of the accounting scandals taking place in the USA and Europe, and to put the effects of developments after these scandals on the Turkish Accounting Practices. m 146