Search

Op de basisschool sporten kinderen nog volop, maar na het eerste jaar van de middelbare school daalt het percentage leerlingen dat lid is van een sportvereniging drastisch. Dit geldt nog meer voor leerlingen in het vmbo. Deze doelgroep heeft ook een minder gezonde leefstijl dan leerlingen op hogere onderwijsniveaus. Reden voor het lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap van het Hanze Instituut voor Sportstudies om 'Goalkeeper!' te ontwikkelen: een methode waarmee leerlingen hun sportvaardigheden ontwikkelen en aan een gezonde leefstijl werken. De focus van de methode ligt op zelfregulatievaardigheden, waarbij de context van de gymles en de rol van de vakleerkracht een cruciale rol spelen. 

Korte beschrijving van het project 'Muziek is Taal en Rekenen' in Delft, waarin basisschoolleerkrachten geleerd wordt te werken met de door Wolf Brinkman en DOK Delft ontwikkelde M=T+R-methodologie.

De eerste zinnen van de Kerndoelen Primair Onderwijs zijn: ‘Onderwijs heeft drie belangrijke functies: het draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen, het zorgt voor overdracht van maatschappelijke en culturele verworvenheden en het rust kinderen toe voor participatie in de samenleving’. In deze zinnen klinkt door dat we niet voor de school, maar voor het leven leren en dat basisvaardigheden zoals spellen en cijferen niet het hoofddoel zijn, maar een basis waarop complexere vaardigheden kunnen worden gebouwd. In dit kader valt vaak de term ‘rijke leeromgeving’ als middel om deze hoge ambities te realiseren. In dit artikel gaan we in op de vraag wat de kenmerken van een rijke leeromgeving zijn, wat kinderen hierin kunnen leren en wat het vraagt van leraren en schoolleiders. We doen dit aan de hand van een voorbeeld: het pannenkoekenrestaurant. .

Herziene versie van het rapport ‘Doelgericht werken aan opbrengsten’. Herziening was wenselijk om een tweetal redenen. Op de eerste plaats was het wenselijk opnieuw te kijken naar de gebruikte observatie instrumenten voor het in beeld brengen van de kwaliteit van de instructie van de leerkracht bij aanvankelijk en vloeiend lezen. Deze instrumenten waren ontwikkeld in 2008, de beginperiode van het LIST-project. Op basis van de zeer ruime ervaring met het werken met deze instrumenten, zijn verbeteringen aangebracht in alle observatie instrumenten. Verder leerde de ervaring dat het mogelijk was de procedure van het werken met de cycli voor doelgericht werken nog verder te vereenvoudigen, door de vragenlijsten voor de leerkrachten te vervangen door enkele aanvullende vragen op de observatie formulieren. Ook zijn de vragenlijsten voor het management vereenvoudigd. Geen vragenlijsten voor leerkrachten meer, dus minder werk voor de leerkrachten. Naar wij hopen en verwachten, vergroot dat de kans op correcte uitvoering van de aanpak en daarmee op succes bij de leerlingen. Tenslotte hebben wij ervoor gekozen de werkdocumenten die nodig zijn voor doelgericht werken aan opbrengsten, niet als bijlagen op te nemen in deze rapportage, maar als afzonderlijke werkdocumenten.

Richtlijnen voor het coachen van leerkrachten in de middenbouw van het basisonderwijs voor muzieklessen gericht op het stimuleren van creatief talent.

Dit inspiratieboek is uitgegeven naar aanleiding van het project ‘’Leren van spel”, dat financieel werd ondersteund vanuit RAAK- Sia. Een projectgroep bestaande uit onderzoekers en lectoren vanuit verschillende hogescholen was verantwoordelijk voor de uitvoering. Vier hogescholen deden mee: Windesheim (Flevoland en Zwolle), Stenden Hogeschool en Saxion. Het doel van het project was om professionals, die werken met jonge kinderen, toe te rusten om spel in een rijke speelleeromgeving te stimuleren en dit te koppelen aan leerdoelen binnen de cognitieve ontwikkeling en zelfsturing. In het project "Leren van spel" zijn op vijf locaties in Nederland leerkrachten en pedagogisch medewerkers samen in Professionele Leergemeenschappen (PLG’s) aan de slag gegaan om rijke speelleeromgevingen te ontwerpen, waarin kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen.

Dirk De Wachter is hoogleraar psychiatrie aan de KU in Leuven en expert in de wereld van het menselijk tekort. In dit interview maakt hij ons deelgenoot van zijn ideeën over omgaan met verschillen in een wereld waarin succes het ultieme doel lijkt. Dit artikel is een bewerkte versie van het artikel van Dorian de Haan en Hans Bakker uit tijdschrift Zone nr. 1 2018.

Deze studie biedt een overzicht van wat uit onderzoek bekend is over effectief onderwijs in begrijpend lezen. De rapportage vormt het kader voor een peiling naar de stand van zaken in het begrijpend leesonderwijs aan het eind van het basisonderwijs die in 2021 wordt uitgevoerd.

De rytmisch-dynamische benadering van transculturele dans in het primair onderwijs In dit onderzoek ontwikkelden Faizah Grootens en Ise An Verstegen een model voor ‘ritmisch-dynamisch dansonderwijs’ in het primair onderwijs. De ritmisch-dynamische benadering is een vorm van transcultureel onderwijs waarin de docent de aangeboden stof vermengt met de individuele belevingswereld, afkomst en interesse van de deelnemer, waarbij de eigen inbreng wordt gestimuleerd en gewaardeerd. Door interviews brachten de onderzoekers in kaart hoe de ritmisch-dynamische benadering wordt toegepast op de opleiding Docent Dans van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, waarna ze deze benadering onderbouwden met literatuur. Uit het onderzoek bleek dat de ritmisch-dynamische benadering zich kenmerkt door een specifieke didactiek (holistische didactiek), inhoud (polyritmiek, polycentrisme en expressiviteit), en door een specifieke attitude (o.a. lichaam en geest als geheel, collectiviteit, uithoudingsvermogen en mindset). Vervolgens werden de mogelijkheden en moeilijkheden van ritmisch-dynamisch dansonderwijs in de praktijk van het primair onderwijs onderzocht door middel van actieonderzoek. Door de combinatie van theorie en praktijk levert dit onderzoek zowel een theoretische basis op voor ritmisch-dynamisch dansonderwijs als voorbeelden van lessen voor dansdocenten die met deze benadering aan de slag willen gaan.

Deze studie biedt een overzicht van wat uit onderzoek bekend is over effectief onderwijs in begrijpend lezen. De rapportage vormt het kader voor een peiling naar de stand van zaken in het begrijpend leesonderwijs aan het eind van het basisonderwijs die in 2021 wordt uitgevoerd.

Herziene versie van het rapport ‘Doelgericht werken aan opbrengsten’. Herziening was wenselijk om een tweetal redenen. Op de eerste plaats was het wenselijk opnieuw te kijken naar de gebruikte observatie instrumenten voor het in beeld brengen van de kwaliteit van de instructie van de leerkracht bij aanvankelijk en vloeiend lezen. Deze instrumenten waren ontwikkeld in 2008, de beginperiode van het LIST-project. Op basis van de zeer ruime ervaring met het werken met deze instrumenten, zijn verbeteringen aangebracht in alle observatie instrumenten. Verder leerde de ervaring dat het mogelijk was de procedure van het werken met de cycli voor doelgericht werken nog verder te vereenvoudigen, door de vragenlijsten voor de leerkrachten te vervangen door enkele aanvullende vragen op de observatie formulieren. Ook zijn de vragenlijsten voor het management vereenvoudigd. Geen vragenlijsten voor leerkrachten meer, dus minder werk voor de leerkrachten. Naar wij hopen en verwachten, vergroot dat de kans op correcte uitvoering van de aanpak en daarmee op succes bij de leerlingen. Tenslotte hebben wij ervoor gekozen de werkdocumenten die nodig zijn voor doelgericht werken aan opbrengsten, niet als bijlagen op te nemen in deze rapportage, maar als afzonderlijke werkdocumenten.

In het project Inclusief Natuur- en techniekonderwijs (gefinancierd door Nordforsk/NRO, looptijd van 2018 tot 2021) beproeven leerkrachten in Noorwegen, Zweden en Nederland in de bovenbouw van het basisonderwijs dezelfde, op inclusie gerichte N&T-materialen in drie modules: rond de thema’s ‘geluid’, ‘technologie (onderhoud)’ en ‘ecologie (plantengroei en kringlopen)’. De deelnemende leerkrachten krijgen professionalisering om vertrouwd te raken met de N&T-inhouden en -lesmaterialen, en om kennis op te doen over taalondersteunende strategieën die het N&T-onderwijs inclusiever kunnen maken.

Dit inspiratieboek is uitgegeven naar aanleiding van het project ‘’Leren van spel”, dat financieel werd ondersteund vanuit RAAK- Sia. Een projectgroep bestaande uit onderzoekers en lectoren vanuit verschillende hogescholen was verantwoordelijk voor de uitvoering. Vier hogescholen deden mee: Windesheim (Flevoland en Zwolle), Stenden Hogeschool en Saxion. Het doel van het project was om professionals, die werken met jonge kinderen, toe te rusten om spel in een rijke speelleeromgeving te stimuleren en dit te koppelen aan leerdoelen binnen de cognitieve ontwikkeling en zelfsturing. In het project "Leren van spel" zijn op vijf locaties in Nederland leerkrachten en pedagogisch medewerkers samen in Professionele Leergemeenschappen (PLG’s) aan de slag gegaan om rijke speelleeromgevingen te ontwerpen, waarin kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen.

In het project Inclusief Natuur- en techniekonderwijs (gefinancierd door Nordforsk/NRO, looptijd van 2018 tot 2021) beproeven leerkrachten in Noorwegen, Zweden en Nederland in de bovenbouw van het basisonderwijs dezelfde, op inclusie gerichte N&T-materialen in drie modules: rond de thema’s ‘geluid’, ‘technologie (onderhoud)’ en ‘ecologie (plantengroei en kringlopen)’. De deelnemende leerkrachten krijgen professionalisering om vertrouwd te raken met de N&T-inhouden en -lesmaterialen, en om kennis op te doen over taalondersteunende strategieën die het N&T-onderwijs inclusiever kunnen maken.

De eerste zinnen van de Kerndoelen Primair Onderwijs zijn: ‘Onderwijs heeft drie belangrijke functies: het draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen, het zorgt voor overdracht van maatschappelijke en culturele verworvenheden en het rust kinderen toe voor participatie in de samenleving’. In deze zinnen klinkt door dat we niet voor de school, maar voor het leven leren en dat basisvaardigheden zoals spellen en cijferen niet het hoofddoel zijn, maar een basis waarop complexere vaardigheden kunnen worden gebouwd. In dit kader valt vaak de term ‘rijke leeromgeving’ als middel om deze hoge ambities te realiseren. In dit artikel gaan we in op de vraag wat de kenmerken van een rijke leeromgeving zijn, wat kinderen hierin kunnen leren en wat het vraagt van leraren en schoolleiders. We doen dit aan de hand van een voorbeeld: het pannenkoekenrestaurant. .

Problemen met sensorische prikkelverwerking belemmeren kinderen in hun ontwikkeling en kunnen een negatief effect hebben op leerprestaties. Kennis van deze problematiek en de ondersteuningsmogelijkheden, zou leerkrachten in het basisonderwijs kunnen helpen beter aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften van kinderen. In het basisonderwijs worden verschillende hulpmiddelen gebruikt, die een prikkelstimulerende of een prikkeldempende werking kunnen hebben. Echter, er is weinig wetenschappelijk onderzoek bekend naar de effecten op leerprestaties bij het inzetten van deze hulpmiddelen. Doel van dit onderzoek was het verkleinen van het kennistekort rond het effect van wiebelkussens en tangles, op de leerprestaties van basisschoolkinderen, waarbij de vier prikkelverwerkingspatronen gebrekkige registratie, prikkelzoeker, prikkelgevoelig en prikkelvermijder, zoals beschreven door Dunn (1997) in acht werden genomen. Als eerste werd sensorische prikkelverwerking verkend op het gebied van prevalentie, leeftijd, geslacht en schoolprestaties. Vervolgens werd met een Repeated Measures Design (Creswell, 2014) het effect van het gebruik van een wiebelkussen en een tangle op rekenprestaties (in snelheid en nauwkeurigheid) en begrijpend leesprestaties onderzocht in drie condities: wiebelkussen, tangle en controle. 53 Kinderen uit groep 3 en 4 en hun ouders, van zes reguliere basisscholen in Midden Nederland namen deel aan het onderzoek. Om de sensorische prikkelverwerking vast te stellen, is gebruik gemaakt van de Sensory Profile, Herziene Nederlandse Editie (SP-NL) (Rietman & Dunn, 2006), die door ouders werd ingevuld. Voor het meten van rekenprestaties werd gebruik gemaakt van een van een werkblad met rekensommen, aansluitend bij het verwachte rekenniveau in respectievelijk groep 3 of 4, in de tweede helft van het schooljaar. Hiervoor werd een prestatiemaat in snelheid en in nauwkeurigheid gecreëerd. Voor het meten van de prestaties bij begrijpend lezen werd gebruik gemaakt van een leestekst met open vragen. Het niveau van teksten en vragen was passend bij het verwachte leesniveau in respectievelijk groep 3 en 4, in de tweede helft van het schooljaar. De resultaten uit dit onderzoek werden, door de te kleine steekproef, nauwelijks statistisch ondersteund en zullen met grote voorzichtigheid geïnterpreteerd dienen te worden. Echter, speculatief kan gesteld worden dat ongeveer 30% van de kinderen in het reguliere basisonderwijs mogelijk prikkelverwerkingsproblematiek heeft, waarbij er geen verschil is tussen jongens en meisjes of leeftijd in groep 3 en 4. Het lijkt erop dat het inzetten van een wiebelkussen of een tangle zowel een positief als een negatief effect op leerprestaties tot gevolg kan hebben. Dit is mogelijk afhankelijk van kenmerken van de taak, zoals de mate van belasting van het werkgeheugen, of van kindkenmerken zoals specifieke profielen van prikkelverwerkingsproblematiek. Het lijkt erop dat kinderen met een hoge prikkeldrempel baat kunnen hebben bij het inzetten van hulpmiddelen en kinderen met een lage prikkeldrempel juist last ondervinden van hulpmiddelen. Daarom is zorgvuldig toepassen in de praktijk en nader onderzoek naar oorzaken hiervan noodzakelijk. Met dit onderzoek is een (geringe) bijdrage geleverd aan het verkleinen van het kennistekort rond het effect van wiebelkussen en tangle op leerprestaties, in relatie tot de prikkelverwerkingsprofielen van Dunn (1997). Daarnaast zijn nieuwe vragen gerezen rond het effect het inzetten van hulpmiddelen op leerprestaties, in relatie tot kindkenmerken en kenmerken van de taak. Toekomstig vergelijkbaar onderzoek met een grotere steekproef zou mogelijk meer duidelijkheid kunnen geven.

In this article the work of power through discourse in music education in primary schools in the Netherlands is examined. After introducing the central concepts of culture, practice, discourse, and power, the current dominant musical discourse in the Netherlands is presented as expressed in three nested perspectives: the perspective of music as a specialist domain, the perspective of music as (essentially instrumental) performance, and the perspective of music as Art. Then, a central document in current music educational developments in Dutch primary schools is analyzed. It is demonstrated that specifically the perspectives of music as a specialist domain and (partly) music as (instrumental) performance have a strong presence in the document. The article finishes with calling for more attention to the workings of dominant musical discourse in music pedagogical debates.

iSelf flowchart https://www.saxion.nl/binaries/content/assets/onderzoek/meer-onderzoek/vernieuwingsonderwijs/iself-flowchart.pdf

In het onderwijs worden leerlingen voorbereid op hun hun toekomst en op deelname aan de maatschappij. Voor sommige kinderen is het lastig om onderwijs te volgen. Dit kan veroorzaakt worden door de manier van sensorische prikkelverwerking (SP) waardoor zij problemen kunnen hebben met het vasthouden van hun aandacht, het leren, het omgaan met vrienden en de leerkracht. Binnen ons schoolsysteem maken kinderen deel uit van een groep en ontwikkelen zij relaties met medeleerlingen en de leerkracht. De relaties die kinderen met klasgenootjes hebben, zijn van invloed op de manier waarop kinderen naar zichzelf kijken en hun zelfbeeld ontwikkelen. De leerkracht zorgt voor emotionele ondersteuning, instructie en een goed klassenmanagement en hierbij is een goede relatie met de leerling van belang. Daarnaast ontwikkelen kinderen een eigen persoonlijkheid die mogelijk een samenhang kan hebben met SP. Het is nog onduidelijk of er een samenhang is tussen problemen met de SP, de relaties met klasgenoten en met de leerkracht en met persoonlijkheidskenmerken bij kinderen van de groepen vijf tot en met acht van de basisschool. Middels een observationeel cross-sectioneel design is de samenhang tussen de SP, de relaties met klasgenootjes, de leerkracht en persoonlijkheidskenmerken onderzocht. De onderzoeksgroep bestond uit 103 leerlingen uit de groepen vijf tot en met 8 van het reguliere basisonderwijs. Door de ouders en/of verzorgers is de Sensory Profile (SP-NL; Dunn, 2006) ingevuld om het SP profiel (gebrekkige registratie, prikkel zoekend, prikkel vermijdend en gevoelig voor prikkels) te meten en vast te stellen. De relaties tussen leerlingen onderling zijn gemeten door het afnemen van een sociogram. De relatie tussen de leerling en de leerkracht is gemeten met de Leerling Leerkracht Relatie Vragenlijst (LLRV; Koomen, Verschueren & Pianta, 2007) en de persoonlijkheidskenmerken zijn gemeten met de Big Five Questionaire for Children (BFQ-C; Barbarelli, Caprara, Rabasca & Pastorelli, 2003). Geconcludeerd kan worden dat er geen relatie is gevonden tussen SP en de relaties die leerlingen onderling hebben. Gebleken is dat kinderen met meer problemen met SP overwegend een slechtere relatie met de leerkracht hadden en meer kenmerken van het persoonlijkheidskenmerk neuroticisme vertoonden. Daarnaast is er een samenhang gevonden tussen de profielen van SP onderling wat aangeeft dat als een kind hoger scoort op één van de profielen, het ook hoger scoort op de andere profielen. Verschillen met betrekking tot leeftijd en geslacht en SP problemen zijn niet gevonden. Door het huidige onderzoek is meer bekend geworden over de relatie tussen SP, de relaties die kinderen met andere leerlingen en de leerkracht hebben en de rol van persoonlijkheidskenmerken. Om in het basisonderwijs tegemoet te kunnen komen aan de behoefte die bij kinderen ontstaat door SP problemen, vraagt dit meer kennis van de leerkracht over SP. Hierdoor kunnen zij problemen eerder herkennen en de juiste interventies toepassen. Tenslotte zou een grotere steekproef gewenst zijn met betrekking tot de bevindingen van dit onderzoek

Presentatie opzet thematisch overzichtsartikel tijdens inspiratiebijeenkomst NRO 2018

Literatuurstudie over Makersplaatsen bij bibliotheken en hun (mogelijke) rol bij de ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden bij basisschoolleerlingen. Uitgevoerd ten bate van het KIEM-onderzoek ‘Roadmap ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden van basisschoolleerlingen van Makersplaatsen bij bibliotheken’ van kenniscentrum Creating 010 van Hogeschool Rotterdam, in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Koninklijke Bibliotheek.

Literatuurstudie over Makersplaatsen bij bibliotheken en hun (mogelijke) rol bij de ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden bij basisschoolleerlingen. Uitgevoerd ten bate van het KIEM-onderzoek ‘Roadmap ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden van basisschoolleerlingen van Makersplaatsen bij bibliotheken’ van kenniscentrum Creating 010 van Hogeschool Rotterdam, in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Koninklijke Bibliotheek.

In 2016 heeft het bedrijf ‘AndersWinst digitaal leren’ het digitale werkboek Kpito ontworpen. In dit onderzoek is de derde pilotversie van Kpito getest, waarin leerlingen adaptief aan opdrachten kunnen werken en waaraan een beloningssysteem is toegevoegd. Digitaal oefenen van spellingvaardigheid is controversieel in het basisonderwijs en verschillende onderzoeken rapporteren daarbij uiteenlopende resultaten. Doel van dit onderzoek is het effect te meten van het gebruik van het digitale werkboek Kpito, met de toegevoegde spelelementen (feedback, beloning en uitdaging), op de motivatie en spellingvaardigheid van basisschoolleerlingen. Daartoe worden de motivatie en spellingvaardigheid in twee condities (Kpito-gebruik versus de gangbare methode) vergeleken. Aan het experiment namen 97 leerlingen uit groep 5, 6 en 7 van twee verschillende basisscholen deel. De experimentgroep (n = 48) maakte gedurende zes weken gemiddeld 60 minuten per week gebruik van het digitale werkboek Kpito voor het maken van spellingoefeningen. De controlegroep (n = 49) besteedde in dezelfde periode evenveel tijd aan het maken van spellingoefeningen in het papieren werkboek Taalactief. De onderzoeksgroep bestond uit 56 jongens (58%) en 42 meisjes (42%); met een gemiddelde leeftijd van 9 jaar. In een quasi-experimenteel design met pre- en posttests zijn veranderingen in de motivatie en spellingvaardigheid vergeleken. Hiervoor is gebruik gemaakt van Mixed ANOVA. Aanvullend zijn kwalitatieve gegevens verzameld door afname van semi-gestructureerde interviews met leerlingen uit de kpito-groep (n = 10) om de waardering voor het programma en de spelelementen te inventariseren. De leerlingen vulden een vragenlijst in gebaseerd op de Intrinsic Motivation Inventory (Ryan & Deci, 2000) en maakten de SchoolVaardigheidsToets-Spelling (Braams & De Vos, 2015) als voor- en nameting. Het gebruik van het digitale werkboek blijkt een groot positief effect te hebben op de motivatie voor het maken van spellingoefeningen. Dit effect is het grootst bij leerlingen met beperkingen in hun (schrijf)motorische vaardigheid. Er was geen significante groei in spellingvaardigheid in beide condities. De meeste leerlingen beoordelen het gebruik van het digitale werkboek positief. Vooral de directe feedback en de mogelijkheid om te herkansen worden gewaardeerd. De conclusie is dat het gebruik van het digitale werkboek Kpito een groot positief effect heeft op de motivatie van leerlingen voor het maken van spellingoefeningen. De grote verschillen in motivatie tussen motorisch beperkte en niet beperkte leerlingen worden zelfs geminimaliseerd. Er zijn geen verschillen gevonden in de leeropbrengsten voor spellingvaardigheid, ook niet wanneer werd gecompenseerd voor de toegenomen motivatie als mediator.

Op de reguliere basisschool hebben de meeste kinderen geen diagnose wat betreft gedrags- of leerstoornissen. Uit de praktijk blijkt echter dat ook het gedrag van kinderen zonder diagnose kan opvallen. Zo ervaren ook kinderen zonder Atenttion Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) en/of Autisme Spectrum Stoornis (ASS) in de leeftijd van zes tot twaalf jaar in zekere mate problemen met hun sensorische prikkelverwerking (Cheung & Siu, 2009). Hierdoor wordt soms ten onrechte ADHD of ASS gediagnosticeerd (Critz et al., 2015). Uit onderzoek van Hamerslag et al. (2015) blijkt dat deze gedragingen een negatieve samenhang met de schoolprestaties vertonen. Daarnaast onderschrijven diverse onderzoeken (Bull & Scerif, 2001; Christopher et al., 2012; Gioia et al., 2002; Toll et al., 2011; Rosenblum et al., 2010) de relatie tussen executieve functies en leerproblemen bij kinderen en volwassenen. Het verband tussen enerzijds schoolprestaties en sensorische prikkelverwerking en anderzijds tussen leerprestaties en executieve functies is door diverse onderzoekers aangetoond. Het doel van dit onderzoek is om eerder genoemd kennistekort te verkleinen, waardoor wetenschappers, docenten en professionals meer inzicht verkrijgen in de relatie tussen Sensorische Prikkelverwerking (SP) en Executieve Functies (EF) in de voorspelling van schoolprestaties. Deze mogelijke relatie is onderzocht middels een correlationeel onderzoek. Er is sprake van een gestratificeerde aselecte steekproef. Gestratificeerd, omdat het onderzoek plaats had op een basisschool, in vijf van de acht groepen. Aselect, omdat binnen desbetreffende groepen elke leerling evenveel kans had om mee te doen. De participanten bestonden uit 93 leerlingen uit groep 4 tot en met 8 uit het reguliere basisonderwijs. Door de ouders en/of verzorgers is de Sensory Profile (SP-NL; Dunn, 2006) ingevuld om het profiel betreffende het SP te meten. De data betreffende EF is verzameld door middel van afname van vier testen: (1) een aangepaste versie van de digit span (Baddeley, 1996; Woods et al., 2011) om het updaten/werkgeheugen te meten, (2) een aangepaste versie van de Stroop colour-word interference-test (Stroop, 1935) om inhibitie te meten, (3) een aangepaste versie van de trail-making test (Armitages, 1946; Reitan, 1958) om shifting te meten en (4) de D2-test (Brickenkamp & Zillmer, 1998) om de mate van aandacht te meten. Tenslotte werden de data met betrekking tot de schoolprestaties verzameld door gebruik te maken van de Citotoets, CITO-LVS, voor rekenen, begrijpend lezen en spelling. Geconcludeerd kan worden dat EF sterke voorspellers zijn van schoolprestaties en het belang SP in de voorspelling van schoolprestaties ten dele aangetoond kan worden. Diverse SP-kwadranten laten een trend zien wat betreft de beïnvloeding van schoolprestaties. Dit behoeft verder onderzoek. Ook heeft huidig onderzoek diverse verschillen tussen jongens en meisjes op het gebied van SP en EF aangetoond. Door huidig onderzoek is een hiaat in kennis omtrent de relatie tussen SP, EF en schoolprestaties verkleind. In het basisonderwijs kunnen kinderen geholpen worden bij het reguleren van prikkels door het aanleren van strategieën, zoals: terugtrekken, even bewegen en gebruik van hulpmiddelen. Tenslotte zou een grotere steekproef relevant zijn met betrekking tot de ontwikkeling van gesignaleerde trends.

Basisscholen geven allemaal op een andere manier Engels, wat leidt tot wisselende niveaus in de brugklas. De aansluiting kan beter, ook zonder landelijke richtlijnen.

Lezing voor groepsleerkrachten basisonderwijs van basisscholen gemeente Ten Boer in project ‘De Muziekparade’, Ten Boer

In het basisonderwijs wordt steeds vaker aandacht besteed aan programmeren, of aan computational thinking als onderdeel van leerlijn digitale geletterdheid. De niveauverschillen tussen kinderen hierin zijn groot, mede doordat sommige kinderen zelf al thuis bezig zijn met programmeren. Dit maakt het ingewikkeld voor leerkrachten om de lesstof af te stemmen op het niveau van de leerling. Stichting Groningen Programmeert heeft, samen met studenten van de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool, een programmeerpaspoort ontwikkeld waarin de voortgang van leerlingen wordt bijgehouden en dynamisch de meest leerzaamste lessen voor kinderen selecteert. In deze sessie demonstreren we het resultaat en vertellen we over onze ervaringen.

Posterpresentatie Symposium CoE Healthy Ageing 2017

In this article the work of power through discourse in music education in primary schools in the Netherlands is examined. After introducing the central concepts of culture, practice, discourse, and power, the current dominant musical discourse in the Netherlands is presented as expressed in three nested perspectives: the perspective of music as a specialist domain, the perspective of music as (essentially instrumental) performance, and the perspective of music as Art. Then, a central document in current music educational developments in Dutch primary schools is analyzed. It is demonstrated that specifically the perspectives of music as a specialist domain and (partly) music as (instrumental) performance have a strong presence in the document. The article finishes with calling for more attention to the workings of dominant musical discourse in music pedagogical debates.

Veel basisscholen vinden Wetenschap en Technologie en Onderzoekend en Ontwerpend Leren heel belangrijk. Want kinderen zijn van nature nieuwsgierig naar de wereld om hen heen en naar de rol die zij nu en straks kunnen spelen in onze samenleving. Door kinderen nieuwsgierig te maken en een onderzoekende en ontwerpende houding te laten ontwikkelen, helpen we ze hun talenten te ontdekken en bereiden we ze voor op de wereld van morgen. Veel leerkrachten vinden het nog best lastig om wetenschap en technologie in te passen in het programma. Dit boek helpt daarbij.

Goed begrijpen wat je leest is het belangrijkste doel van het leesonderwijs. Hiermee gaat het in Nederland niet echt goed. Niet alleen daalt de positie van Nederland internationaal gezien gestaag, vooral het ontbreken van leesplezier van onze leerlingen valt sterk op. In de praktijk van het begrijpend leesonderwijs, staat het aanleren en oefenen van begrijpend leesstrategieën centraal. De laatste jaren is een óf-óf discussie ontstaan. Sommigen stellen dat relevante achtergrondkennis doorslaggevend is voor begrip. Begrijpend leesonderwijs zou dan ook vooral gericht moeten zijn op het opbouwen van kennis van de wereld. Anderen stellen dat kennis hebben van begrijpend leesstrategieën en wanneer deze te gebruiken essentieel is. Uit onderzoek is bekend dat leesbegrip door een veelheid aan elementen beïnvloed wordt: 1. Achtergrondkennis; 2. Woordenschat; 3. Kennis van genre en tekststructuur; 4. Kennis van waarom en wanneer strategieën in te zetten; 5. Praten over teksten; 6. Schrijven over of herschrijven van teksten; motivatie voor het lezen van een tekst. In het begrijpend leesprogramma DENK! voor het basisonderwijs, komen deze elementen tegelijkertijd aan de orde. In DENK! wordt zowel gewerkt aan het opbouwen van achtergrondkennis, als aan het bewust activeren van leesbegrip, door te werken met aan de zaakvakken gerelateerde thema’s, die ongeveer acht weken duren. Er zijn twee soorten lessen ontwikkeld die in ieder thema gegeven worden. Lesvariant 1 (de KiloMeters-les) is verwant aan de stilleesles in het LIST-project. Tijdens deze lessen lezen de leerlingen tenminste twee boeken over het thema om hun kennis over het thema op te bouwen. Tijdens lesvariant 2 (de Reading to Learn-les (R2L)), wordt de leerlingen geleerd teksten over het thema te begrijpen die zij zelfstandig nog niet kunnen lezen. In deze rapportage is een onderbouwing gegeven van DENK!, is het programma uitgewerkt in een handleiding en zijn de eerste resultaten beschreven.

Dit rapport is een neerslag van de opbrengsten van het Lectoraat Geletterdheid van de Hogeschool Utrecht. Het lectoraat heeft zich gericht op de vraag of de groei van de taal- en kennisontwikkeling van kinderen kan worden bevorderd door een rijk onderwijsaanbod aan betekenisvolle en motiverende leeservaringen. Ten behoeve daarvan is de evidentie uit onderzoek bijeengebracht en vertaald in programma's voor het basisonderwijs en het curriculum van de lerarenopleiding basisonderwijs en de master educational needs. Het curriculum van zowel het basisonderwijs onderwijs als van de lerarenopleidingen zou daardoor zoveel als mogelijk gebaseerd kunnen worden op hetgeen uit onderzoek bekend is over hoe geletterdheid tot stand komt en welke consequenties dat heeft voor de instructie van de leerkracht.

4CO-teaching is een methodiek waarbij alle partijen een gedeelde verantwoordelijkheid nemen voor zowel het ontwerp, de uitvoering, de debriefing als de reflectie op de lessen en zo de onderlinge samenwerking verbeteren om het onderwijs te verbeteren. Om dit project te evalueren zijn het ontwerp en de uitvoering onderzocht vanuit de visie van de verschillende docentopleiders van de AHK/HvA en de studenten. Doel van het onderzoek was om meer inzicht te krijgen in de opbrengsten en de uitdagingen van een dergelijke samenwerking en kijken waar de module verbeterd kan worden. De bevindingen zijn relevant voor zowel de opleidingsinstituten als de aankomende kunstvakdocenten en groepsleerkrachten die co-teaching in het kunstonderwijs (moeten) gaan toepassen.

Dirk De Wachter is hoogleraar psychiatrie aan de KU in Leuven en expert in de wereld van het menselijk tekort. In dit interview maakt hij ons deelgenoot van zijn ideeën over omgaan met verschillen in een wereld waarin succes het ultieme doel lijkt.

Goed begrijpen wat je leest is het belangrijkste doel van het leesonderwijs. Hiermee gaat het in Nederland niet echt goed. Niet alleen daalt de positie van Nederland internationaal gezien gestaag, vooral het ontbreken van leesplezier van onze leerlingen valt sterk op. In de praktijk van het begrijpend leesonderwijs, staat het aanleren en oefenen van begrijpend leesstrategieën centraal. De laatste jaren is een óf-óf discussie ontstaan. Sommigen stellen dat relevante achtergrondkennis doorslaggevend is voor begrip. Begrijpend leesonderwijs zou dan ook vooral gericht moeten zijn op het opbouwen van kennis van de wereld. Anderen stellen dat kennis hebben van begrijpend leesstrategieën en wanneer deze te gebruiken essentieel is. Uit onderzoek is bekend dat leesbegrip door een veelheid aan elementen beïnvloed wordt: 1. Achtergrondkennis; 2. Woordenschat; 3. Kennis van genre en tekststructuur; 4. Kennis van waarom en wanneer strategieën in te zetten; 5. Praten over teksten; 6. Schrijven over of herschrijven van teksten; motivatie voor het lezen van een tekst. In het begrijpend leesprogramma DENK! voor het basisonderwijs, komen deze elementen tegelijkertijd aan de orde. In DENK! wordt zowel gewerkt aan het opbouwen van achtergrondkennis, als aan het bewust activeren van leesbegrip, door te werken met aan de zaakvakken gerelateerde thema’s, die ongeveer acht weken duren. Er zijn twee soorten lessen ontwikkeld die in ieder thema gegeven worden. Lesvariant 1 (de KiloMeters-les) is verwant aan de stilleesles in het LIST-project. Tijdens deze lessen lezen de leerlingen tenminste twee boeken over het thema om hun kennis over het thema op te bouwen. Tijdens lesvariant 2 (de Reading to Learn-les (R2L)), wordt de leerlingen geleerd teksten over het thema te begrijpen die zij zelfstandig nog niet kunnen lezen. In deze rapportage is een onderbouwing gegeven van DENK!, is het programma uitgewerkt in een handleiding en zijn de eerste resultaten beschreven.

4CO-teaching is een methodiek waarbij alle partijen een gedeelde verantwoordelijkheid nemen voor zowel het ontwerp, de uitvoering, de debriefing als de reflectie op de lessen en zo de onderlinge samenwerking verbeteren om het onderwijs te verbeteren. Om dit project te evalueren zijn het ontwerp en de uitvoering onderzocht vanuit de visie van de verschillende docentopleiders van de AHK/HvA en de studenten. Doel van het onderzoek was om meer inzicht te krijgen in de opbrengsten en de uitdagingen van een dergelijke samenwerking en kijken waar de module verbeterd kan worden. De bevindingen zijn relevant voor zowel de opleidingsinstituten als de aankomende kunstvakdocenten en groepsleerkrachten die co-teaching in het kunstonderwijs (moeten) gaan toepassen.

Op 6 maart 2018 nam prof. dr. Luc Stevens officieel afscheid als directeur van het NIVOZ (Nederlands Instituut voor Onderwijs- en opvoedingszaken). Hilbertine Bos en Hans Bakker hadden een gesprek met hem om te polsen hoe zijn gedachtegoed te verbinden is met de visie van Ontwikkelingsgericht Onderwijs.

Resultaten van onderzoek naar sportdeelname en motieven bij BO leerlingen in de gemeente Groningen in de wijk Beijum 2017-2018

Veel basisscholen vinden Wetenschap en Technologie en Onderzoekend en Ontwerpend Leren heel belangrijk. Want kinderen zijn van nature nieuwsgierig naar de wereld om hen heen en naar de rol die zij nu en straks kunnen spelen in onze samenleving. Door kinderen nieuwsgierig te maken en een onderzoekende en ontwerpende houding te laten ontwikkelen, helpen we ze hun talenten te ontdekken en bereiden we ze voor op de wereld van morgen. Veel leerkrachten vinden het nog best lastig om wetenschap en technologie in te passen in het programma. Dit boek helpt daarbij.

Dirk De Wachter is hoogleraar psychiatrie aan de KU in Leuven en expert in de wereld van het menselijk tekort. In dit interview maakt hij ons deelgenoot van zijn ideeën over omgaan met verschillen in een wereld waarin succes het ultieme doel lijkt. Dit artikel is een bewerkte versie van het artikel van Dorian de Haan en Hans Bakker uit tijdschrift Zone nr. 1 2018.

Case report. Dossiernummer 405-17-720 In deze studie onderzochten we de opzet en inhoud van professionalisering van leraren in basis- en voortgezet onderwijs aan nieuwkomers-kinderen in Zweden en Vlaanderen. Dit deden we tegen de achtergrond van zorgen in Nederland rond de kwaliteit van onderwijs aan deze doelgroep. Opleiding en van leraren maakt deel uit van deze bredere problematiek. De centrale onderzoeksvraag was: Hoe wordt in Zweden en Vlaanderen vorm en inhoud gegeven aan de professionalisering van leraren die onderwijs verzorgen aan nieuwkomers, en welke aanknopingspunten biedt dit voor Nederland? Om niet alleen de opzet van professionalisering op hoofdlijnen, maar ook de inhoud aandacht te kunnen geven, werden drie inhoudelijke professionaliseringsthema’s nader onder de loep genomen waarop vanuit de discussies rond 'Ruimte voor nieuwe talenten' (Schrijfgroep LPTN, 2017) een duidelijke scholingsbehoefte in het veld bestond: (1) de intake van nieuwkomers; (2) de verhouding tussen onderwijs in de tweede taal en de positie van moedertalen; (3) de methodiek van tweede-taalonderwijs. Het onderzoek werd uitgevoerd via een combinatie van deskresearch, interviews met sleutelpersonen uit beleid, professionalisering en wetenschap, en praktijkbezoeken. Het analysekader, tussentijdse bevindingen en eindresultaten zijn op drie momenten voorgelegd aan Nederlandse referenten die een rol spelen bij beleid, professionalisering, praktijk en wetenschap, om de betekenis voor Nederland gezamenlijk met betrokkenen te kunnen duiden.