Search

The appendices of Michael of Devol to the chronicle of John Skylitzes are a valuable testimony in the knowledge of the Balkan wars of emperor Basil II and the first century of Byzantine rule in Bulgaria. They also provide important information on the biographies of individual members of the Komitopules family or the process of assimilation of Bulgarian elites in the geographical area of Macedonia under Byzantine rule in the XI-XII centuries.

A lot of attention has been paid within academic and journalistic literature to how India’s relationship with Israel has improved under the rule of the Bharatiya Janata Party (BJP). Looking beyond this, the objective of this article is to assess the position of Palestine and its liberation struggle within the Global Hindu Nationalist imaginary. The study’s main argument, therefore, is that the broader Palestinian liberation struggle, in its pluralism, its global scope, and its interconnectivity with various struggles over the course of its history, implicitly represents a refutation of the core ideological mechanisms that underpin the Hindu Nationalist Project, including but not limited to its othering of Muslims and other non-Hindu groups as well as its more recent embrace of neoliberal capitalism. More explicitly, the articles argues that the way Hindu Nationalists construct Indian Muslim and Palestinian subjectivities as being analogous and connected through tropes of them as invaders and terrorists – in line with broader imperialist constructions of Muslim subjectivities – is a key feature of Global Hindutva’s globality. To make this argument, this article first examines the literature on the historical relationship between Hindu Nationalism and Zionist settler colonialism. After this, the article analyses the overlap between Indian state and Hindutva positions on the Palestine Question before exploring practical tensions between the Hindutva outlook and the Palestinian liberation struggle. The final section of the article explores how Global Hindutva’s historic and strategic alignment against the Palestinian liberation struggle manifests in both Indian foreign and domestic policy and in Hindu Nationalist mobilisations across the world.

This article charts the different modalities of political transgression that marked an act of religious conversion and inter-faith marriage performed by a Muslim female subject in contemporary India, and the subsequent misreading of this transgression; a misreading made possible by liberal political thought’s delineations of the conceptual category of “interest”. Existing legal, political, academic, and popular discourses have read the prominent 2016 event of the conversion of a Hindu woman named Akhila into Islam, as either the “false consciousness” of a “vulnerable” individual whose self-interests were unintelligible to herself, or, as an unambiguous case of a “mature” woman in a “modernising” Kerala “choosing” to opt for an inter-faith marriage and to convert; a liberal idiom of choice that thereby needs to be safeguarded via Constitutional provisions. The article, even while acknowledging the political need to adhere to the latter reading/constitution of the female (Islamic) subject’s sovereign desire to convert, shows some of the limitations of both these ideologically antithetical positions. It argues that the desire of Hadiya (Akhila’s new name after converting to Islam) to convert remains unreadable by both the right-wing Indian judiciary, backed up by Hindutva forces, as well as the “left-liberal” feminist intelligentsia that sought to support her autonomy. In fact, both these ideologically opposed stances often legitimised each other. By examining the legal debates that took place in the Indian courts, the article shows how construing Hadiya’s act of conversion solely through the legal-juridical prisms of “religious freedom” and “choice”, pegged to the concept of self-interest, is vigorously insufficient.

This article focuses on the relationship between nation-making and the emergence of Islamophobia in India. Studies on anti-Muslim violence and Islamophobia in India either tend to dismiss the concept or limit its deployment by identifying it within the actions of Hindu nationalist groups situating their rise as an exception to India’s secular and multicultural trajectory. Premising on the idea that Islamophobia should be understood as the negation of Muslim political subjectivity this article argues that Hindutva is not an aberration. Rather, it is a continuation of the Indian nation-making project with the Muslim placed as the other of this project. Further, the article frames India as a racial state and this argument would include identifying its systemic nature by looking at the sections of the Indian constitutions and constituent assembly debates. Thus, the Indian state will be understood not as a mere facilitator but as an embodiment of Brahminical hegemony that generates racial conflict and divisions and attempts to exclude or eliminate Muslimness through homogenizing or marginalizing processes.

Disputes around the Babri masjid have been crucial for understanding the Muslim subject position in India, also because mosques are public expressions of Muslimness. I read the legal proceedings of the Babri masjid dispute leading to the Supreme Court’s controversial judgment in 2019, tracing the life of Babri masjid unfolding as a mosque, a disputed site and, finally, a Hindu temple. Focusing on the theological and secular claims of Hindu and Muslim litigants, I look at the differential approach to belief and historical claims within the legal adjudication. I especially analyse two strategies, disruption and description, that significantly led to the changes in the attributes of the mosque. Comparing the Babri dispute with the case of the Malappuram mosque dispute in the eighteenth century, this article analyses theological claims on a mosque, asking the question why the Muslim narrative shifted from one rooted in religious reverence, Allah’s house , to one anchored in secular symbolism, the domes of secularism ? It would discreetly give an idea of the practice of secularism in India which, as different scholars contend, systematically erases Muslim religiosity from the public space. I suggest reading the anchoring of Muslim claims in secularism as pointing to the crucial changes in the Muslim subject position that is decisively framed through excessive powers of the modern nation-state.

The article is an attempt to unpack the famous “Hindutva verdict” of 1995, by specifically paying attention to the construction of culture and its relationship with Hinduism in India. The verdict opens up an avenue to think afresh about the relationship between the state and religion in the context of Hinduism, supporting me to argue that the question of (religious) authority for Hinduism is distinctly connected to secular sovereignty unlike in the case of Islam or Christianity. This in turn suggests that there is no authoritative distinction between Hinduism and Hindutva since these discourses are the products of the state’s ongoing effort to define Hinduism as the context demands. The practice of the state in authorizing acts, attitudes, norms, and sensibilities that are deemed Hindu is encased in the construct of culture and its various enunciations such as legal and rhetoric. One must attend to the genealogy of culture in order to understand the nature of authority in Hinduism as well as the form of sovereignty recognized and exercised in India.

Scholars of Indian religious traditions have described how Muslims belong to Indian society as a charismatic other, a sectarian minority, and a liminal community ( Ahmad and Reifeld 2004 ; Gold 2013 ; Sila-Khan 2004 ; Robinson 1979 ). While these are important analyses, they do not adequately address recent developments in Muslim self-statement and identification that are determinedly Indian and Muslim, grounded in a rejection of the limited terms of their acceptance and inclusion. This article identifies a new trend in understanding Indian Muslim affiliation, one that is continually shaped by the long-standing question of Muslim belonging. I turn to data from contexts of public and private performances of Muslim identities that emerged throughout India, and around the world, in response to the official exclusion of Muslims from the premises of citizenship in the 2019 CAA (Citizenship Amendment Bill) legislation. From late 2019 to early 2020, Muslims and their allies in the anti-CAA movement publicly recited poetry, staged theatrical performances in the street, and organized a weeks-long women-led sit-in in Delhi to collectively reject the exclusionary premises of the new citizenship legislation and argue that being Muslim and Indian is no contradiction. How the question of Muslim affiliation is articulated and contested in genres of performance not only newly theorizes Muslim belonging in India today, but also reveals the important role of performance in constructing notions of religion, community, and nation.

مسئلۀ این‌همانی شخصی افراد انسانی در طول حیات دنیوی و اخروی یکی از مباحث اساسی در تاریخ فلسفه و الهیات است. فیلسوفان از منظرهای مختلف به بررسی این مسئله پرداخته و آرای متعارضی در این زمینه مطرح کرده‌اند. این پرسش برای ابن‌سینا و ملاصدرا نیز تا حدودی مطرح بوده و هر دو فیلسوف در چارچوب نظام فلسفی خویش به بررسی آن پرداخته‌اند. ابن‌سینا بر این باور بود که انسان نوع واحدی است که نفس مجرد او، با عوارض و لواحقی، متشخص و متمایز می‌شود و هویت و تشخص فرد انسانی با بقای آن همچنان محفوظ است، هرچند بدن او تغییر کرده باشد یا به کلی از بین رفته باشد. ملاصدرا نیز طبق مبانی فلسفی خود، به ویژه حرکت جوهری، براین باور بود که هویت آدمی در تحول وجودی به سر می‌برد و حرکت اتصالی مساوقِ وحدت شخصی است. بنابراین با بقای این وجود متصل و جامع، هویت فرد در دنیا و آخرت محفوظ است و بر آن اساس می‌توان گفت که فرد اخروی همان فرد دنیوی است. گرچه هر دو نظر، بر اساس مبانی فلسفی خود، نکات برجسته و قابل دفاعی دارند، لکن از آنجا که طبق نظر هر دو فلسفه، در حیات اخروی، بدن مادی با ویژگی‌های دنیوی حضور ندارد، لذا شناسایی افراد در حیات اخروی توسط ناظر بشری و تطبیق آنها با افراد دنیوی با چالش مواجه است. بررسی این دو دیدگاه از جهات مختلف با رویکرد توصیفی-تحلیلی وظیفه‌ای است که این مقاله آن را بر عهده گرفته است.

اختلال افسردگی از رایج‌ترین اختلالاتی است که بشر همواره در طول حیات خود افتان و خیزان با آن دست به گریبان بوده است. با نظر به عوامل و نشانه‌های شناختی و هستی‌شناسانۀ این اختلال و با وجود همۀ تحقیقات روان‌شناختی صورت‌پذیرفته پیرامون آن، همچنان خلأ پژوهش‌های فلسفی در این باره بیش از هر پژوهش دیگری احساس می‌شود. بر همین اساس، پرسش اصلی تحقیق حاضر آن است که دیدگاه صدرالمتألهین در خصوص برخی علائم شناختی اختلال افسردگی همچون احساس پوچی و احساس اندوه کدام است؟ نگارندگان در روی‌آوردی تحلیلی-توصیفی به آرای صدرالمتألهین، به این نتایج دست یافته‌اند که اساساً احساس پوچی در انسان ریشه در نیافتن معنای زندگی دارد و با دریافتی درست از این معنا می‌توان تا حد فزاینده‌ای بر این احساس و نیز افسردگی حاصل از آن فائق آمد. از نظر ملاصدرا، غایت تکوینی آفرینش همۀ موجودات بازگشت آنها به سوی خیر اعلی یعنی خداوند است. انسان به واسطه جایگاه خاص خود در عالم آفرینش، علاوه بر سیر جبلی، به نحو ارادی نیز می‌تواند این مسیر را طی کند و در نتیجه یک غایت تشریعی نیز برای او قرار داده شده است. همچنین بر اساس مبانی ملاصدرا، با تقسیم اندوه و شادی به اقسام چهارگانه حسی و خیالی و وهمی و عقلی می‌توان گونه‌ها و مراتب شادی و اندوه را بهتر شناخت و تا حد امکان از احساس غم در اختلال افسردگی، که ناشی از پندار منافرت برخی اشیاء با طبع انسان است، جلوگیری به عمل آورد.

برهان حفظ شریعت با تقریرهای سه‌گانه‌اش یکی از دلیل‌های عقلی است که متکلمان شیعه از قدیم‌الایام برای اثبات عصمت و خطاناپذیری امامان از آن بهره جسته‌اند. در مورد این برهان اشکالات متعددی مطرح شده که مهم‌ترین آنها، که در این سیاهه به آن پرداخته می‌شود، به چگونگی حفظ شریعت در دوران غیبت حضرت مهدی بازمی‌گردد. نگارنده با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، پس از طرح این برهان و تنقیح اشکال، جواب‌هایی را می‌آورد که به این اشکال داده شده است. این جواب‌ها عبارت‌اند از وجوب ظهور امام در صورت انسداد راه علم، هدایتگری امام به طور غیرمتعارف، برطرف شدن نیاز جامعه به تشریع توسط فقها، و عدم لزوم حفاظت فعلی از شریعت توسط امام. سپس این جواب‌ها نقد و بررسی می‌شود. پس از اثبات استواری و استحکام این اشکال و همچنین فراگیری آن نسبت به شرایع سابق، نگارنده اتخاذ دو مبنا را پیشنهاد داده است. نخست، عدم امکان اثبات عصمت انبیاء و اوصیاء از طریق این برهان و در عین حال امکان اعتقاد به عصمت ایشان از جهت مصداقی؛ دوم ضرورت عصمت مگر در مواردی که مصلحت اقتضا کند که البته نتیجۀ هر دو مبنا با آنچه متکلمان از اثبات عصمت برای پیامبران و جانشینانشان انتظار دارند ناسازگار است.

سبک زندگی از موضوعات مهم جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و البته دین‌شناختی در جهان معاصر است. نگرش‌های کلان و جهان‌بینی در ایجاد، تقسیم و تبیین سبک زندگی نقش دارند. نگرش‌های کلان الهی و مادی سبک زندگی را به دو گونۀ مهم الهی و مادی تقسیم می‌کند. مسئلۀ اصلی این نوشتار نقش مهم‌ترین بنیان و زیرساخت اسلام، یعنی توحید، در سبک زندگی است. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ گفتن به این پرسش‌هاست: خداباوری چه نقشی در سبک زندگی انسان‌ها دارد؟ ویژگی‌های اصلی سبک زندگی توحیدی چیست؟ و آیا تنها یک گونه سبک زندگی توحیدی وجود دارد یا می‌توان به گونه‌های متفاوت سبک زندگی توحیدی باور داشت؟ دستاوردهای پژوهش عبارت‌اند از این که باور به توحید سبک زندگی را به طور کلی دگرگون می‌کند و سبک زندگی خداباورانه به کلی متفاوت از غیر آن است؛ سبک زندگی موحدانه باعث نگاه خوش‌بینانه به عالم و زندگی، فهم عمیق و جامع از انسان و جهان، تعادل در گزینش‌های زندگی، لذت‌های عمیق، نظام منسجم در زندگی، علم و ارزش‌های برتر و کنش عقلانی در زندگی، سنجش‌پذیر ساختن جنبه‌های سنجش‌ناپذیر امور، ایجاد ظرفیت گزینش‌های برتر و جهت دادن به گزینش‌ها می‌شود. در نهایت، سبک زندگی توحیدی دارای مراتب تشکیکی است و چنین نیست که تنها با یک گونۀ سبک زندگی موحدانه مواجه باشیم.

در این مقاله کوشیده‌ایم نشان دهیم که رویکرد پدیدارشناختی می‌تواند روشی مناسب برای تحلیل تجربه دینی در حیطه تعلیم و تربیت باشد. برای نشان دادن این امر استدلال کرده‌ایم که روش پدیدارشناختی به مثابه روش توصیفی از منظر اول‌شخص این امکان را می‌دهد که فرد مستقیماً تجربه زیسته خود را توصیف و تحلیل کند و تحلیلگر نیز با این تجربه زیسته او می‌تواند به تحلیل معنای تجربه او دست زند و فرد از معنای تجربه دینی خودش شناخت و معرفت لازم را کسب کند. بنابراین در قسمت اول این مقاله به برخی ویژگی‌های مهم روش پدیدارشناختی اشاره کرده‌ایم. همچنین در این مقاله نشان داده‌ایم که رویکرد کل‌گرایانه این امکان را برای پژوهشگر پدیدارشناس فراهم می‌سازد تا بتواند فرد مورد نظر -یعنی متربی یا دانش‌آموز- را مبتنی بر تجربه دینی او از زوایای مختلف در معرض توصیف و تحلیل پدیدارشناختی قرار دهد. افزون بر این دو نکته مهم، به این مطلب نیز پرداخته شده است که اتخاذ رویکرد پدیدارشناختی در تحلیل تجربه دینی در تعلیم و تربیت امکان گشودگی فکر برای پژوهشگر را فراهم می‌کند تا بدون تعصب و پیشداوری بتواند درباره باورهای مختلف دینی پژوهش کند، بدون آن که درباره درست و نادرست بودن آنها قضاوت کند. این موضوع می‌تواند یکی از نقاط قوت چنین پژوهش‌هایی باشد که در زمینه تعلیم و تربیت دینی به فرد پژوهشگر و افراد مورد پژوهش این امکان را می‌دهد که بتوانند بدون تعصب و پیشداوری تجربه‌های زیسته دینی‌شان را در حیطه تعلیم و تربیت به اشتراک بگذارند.

مسئله شر نقضی بر منظومه علم مطلق، قدرت مطلق و خیرخواهی مطلق خداوند تلقی شده است. در این مسئله، چند نوع دفاع از وجود خداوند وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از دفاع مبتنی بر موهوم یا عدمی انگاشتن شر، دفاع مبتنی بر حاصل جمع برتر خیرها، و دفاع مبتنی بر توجه به سایر صفات خداوند یا توجه به اختیار انسان. علامه طباطبائی پاسخی در باب شرور داده است که راهی چندجانبه را طی می‌کند. وی بر اساس فلسفه هبوط زمینی آدم و به دنبال آن هم‌آغوشی آدمی با اعتباریات، از سویی، و ازخودبیگانگی آدمی، از سوی دیگر، تبیینی برای سختی‌ها و شرور داده است. هبوط زمینی انسان، که ناشی از توجه به بدن زمینی به همراه غفلت از توجه به حضور خداوند است، معرفتی جدید و به دنبال خود عالَمی جدید برای انسان رقم می‌زند که همراه رنج‌ها و سختی‌هاست. در این عالَم جدید، اعتبار از حقیقت و تشریع از تکوین جدا می‌گردد و همین بستری می‌شود تا شرور تکوینی نیز از شرور اعتباری و تشریعی منحاز شوند، به گونه‌ای که گاهی یک شر تکوینی امری خیر اعتبار و تلقی شود. آدمی دردها و رنج‌های تکوینی را می‌تواند وسیله‌ای جهت امتحان و توجه به حضور خداوند قرار دهد، و در این صورت دردها و رنج‌ها نه تنها تسکین و معنا می‌یابند، بلکه ناپدید می‌شوند. شرور حقیقی یا اعتباری هم می‌توانند بر اساس معنایی که پیدا می‌کنند در همین وضعیت دنیایی خود خیر تلقی شوند.

مفهوم «ایمان» یکی از مفاهیم اساسی در فلسفه دین به شمار می‌رود که شالودۀ بسیاری از مسائل جدید در معرفت‌شناسی دینی معاصر را تشکیل می‌دهد. گره‌گشایی از مسائلی چون رابطۀ ایمان و عقلانیت مبتنی بر فهم ایمان و تبیین مقومات ماهوی آن است. چه در متون دینی و چه در آثار فلسفی، ایمان گستره‌ای از معانی مختلف از معرفت تا احساس و از اعتقاد تا اعتماد را در برمی‌گیرد، از این رو ماهیتی غامض و چالش‌برانگیز دارد. این ابهام در چیستی ایمان به مسائل ثانوی فلسفی نیز سرایت کرده است. لذا برخی پرسش‌ها در باب معقولیت ایمان همچنان در هاله‌ای از ابهام مانده‌اند. این ضرورت بازنگری در ماهیت ایمان و پیرایش نظریه‌های فلسفی و دینی را آشکار می‌کند. نوشتار حاضر با رویکرد تحلیلی-انتقادی بر آن است تا با تبیین ایمان بر اساس مؤلفه‌های معرفت‌شناختی و غیرمعرفت‌شناختی نشان دهد ایمان ماهیتی چندگانه دارد. نادیده انگاشتن هر یک از این مؤلفه‌ها دریافتِ ناقص و ناکافی از معنای ایمان به دنبال دارد. بر اساس رهاورد پژوهش حاضر، ایمان حقیقتی است برساخته از معرفت و اعتقاد، برخاسته از تصدیق و اعتماد، آمیخته با احساس و عمل که ماهیتی مستقل دارد و نمی‌توان آن را به هیچ یک از مؤلفه‌های مذکور به تنهایی تحویل برد. تحویل‌نگری در ماهیت ایمان موجب دامن زدن به چالش ایمان و عقلانیت می‌شود. در تعیین هستۀ اصلی ایمان نیز اگر مؤلفه‌های معرفتی زیربنای مؤلفه‌های دیگر واقع شوند، به نحوی که مؤلفه‌های غیرمعرفت‌شناختی بر آن استوار گردند، مواجهۀ درستی میان ایمان و عقلانیت برقرار می‌شود.

این مقاله نقدی است بر مقالۀ «چرا معجزه راه مناسبی جهت اثبات صدق دعوی نبوت نیست؟ (انواری، 1402)» که با محوریت دیدگاه‌های ابن‌رشد، غزالی و ملاصدرا نگاشته شده بود. برای نمونه، در نقد این سخن که ایمان از راه معجزه، ایمان عوامانه است و باید از راه شهود به پیامبر ایمان آورد، باید گفت که اگر خداوند معجزات را همراه با پیامبر فرستاده، پس می‌خواهد که مردم با آن به صدق دعوی نبی ایمان بیاورند؛ پس ایمان از راه معجزه صحیح است. به علاوه، قوت ایمان لزوماً وابسته به قوت دلیل -شهود- نیست. همچنین در نقد این که ملازمه‌ای میان معجزه و ادعای نبوت وجود ندارد، باید گفت که معجزه برای اثبات نمایندگی انسانی از سوی خداوند متعال است، پس اگر معجزه بودن یک عمل ثابت شود، ادعا ثابت شده است. همچنین در نقد این سخن که راهکار عملی برای تشخیص معجزه وجود ندارد، باید گفت که این سخن با معجزه دانستن قرآن و دیگر معجزات منافات دارد. افزون بر آن، توجه به قید همراهی معجزه با ادعای الهی بودن و نیز انضمام برهان حکمت به آن، تشخیص معجزه از غیرمعجزه را امکان‌پذیر می‌سازد. نویسنده تشبه روحی به پیامبر و نیز بررسی معارف آنها را راه پیشنهادی خود برای صدق دعوی نبی معرفی می‌کند، حال آن که باید گفت معیاری برای تعیین مقدار لازم تشبه به یک نفر ارائه نشده است. ثانیاً بر فرض تحقق تشبه روحی به فرد مدعی نبوت، صرفاً از تحقق تشبه، نبوت او ثابت نمی‌شود. به نظر می‌رسد، توجه به قیود دخیل در معجزه و انضمام برهان حکمتْ راهگشای حل مشکلات موجود سر راه دلالت معجزه در صدق دعوی نبوت است.

تا چه میزان الگوهای دین‌پژوهیِ حاصل از تحقیقات شناختی موفق بوده‌اند؟ هدف مقاله پاسخ به این پرسش است. مطالعۀ شناختیِ دین حوزه‌ای است که روش‌ها و نظریه‌های علوم شناختی را برای فهم چگونگی ایجاد و انتقال افکار، باورها و رفتارهای دینی به کار می‌گیرد. انگارۀ اصلیِ مقاله آن است که اگر الگوهای شناختی مسئلۀ تبیین را حل نکنند، عملاً طرح و برنامۀ مطالعۀ شناختیِ دین با تردید مواجه خواهد شد. تبیین‌های شناختی از چند جهت قابل نقد و بررسی‌اند و از این رو تا رسیدن به الگوهای خوب فاصله دارند. (1) مبانی نظری: شناخت سوم‌شخصی و بیگانه با تجربۀ زیستۀ دیندار دارند. بر خلاف ادعای این تحقیقات، شناخت تأملی و شهودی در دینداران توأمان است. این تبیین‌ها تأکید صرف بر طبیعت‌گراییِ روش‌شناختی دارند که این با چندتباری بودنِ مسائل دین همخوانی ندارد. (2) نگاه حذف‌گرایانه: این تبیین‌ها مؤلفه‌های مهم در شکل‌گیری، تداوم، تقویت و رواج باورهای دینی همچون جریان وحی و نبوت، تربیت، اجتماع و فرهنگ را نادیده می‌گیرند. (3) شواهد علمی: تکرار و همانندسازیِ تجربۀ دینی با تبیین‌های علمیِ عصبی‌شناختی در محیط آزمایشگاهی دشوار است. نتایج برخی تحقیقات با نظریۀ ابزار بیش‌فعالِ کشف عامل همسویی ندارد. افراد اوتیستیک خلاف ادعای نظریۀ اطلاعات اجتماعیِ راهبردی را نشان دادند. ضمن بحث از دشواری‌های تبیین در الگوهای شناختی، پیشنهادهایی برای اصلاح و تکمیل آنها ارائه شده است: توجه به نگرش اول‌شخص نسبت به دینداران، ضرورت تأکید بر شناخت آگاهانۀ باورمندان، تمرکز بر کثرت‌گراییِ روش‌شناختی در تبیین پدیده‌های دینی، توجه به زمینه‌های شکل‌گیریِ ادیان، و لزوم برخورداری از نگاه واقع‌بینانه نسبت به رشد خداباوری.

یکی از براهین جدید و معروف در انکار خداوند برهان اختفای الهی است. بر مبنای این برهان، که نخستین بار جان شلنبرگ، فیلسوف معاصر کانادایی، آن را طرح کرده است، اختفاء و پنهان بودن خداوند با عاشقِ مطلق بودن او در تضاد است. در پرتو توجه به این تضاد، مدافعان برهان اختفای الهی وجود خداوند را انکار کرده‌اند. شیخ شهاب‌الدین سهروردی با اتخاذ رویکردی نو به مسائل هستی و معرفت، دیدگاهی متفاوت از نظریۀ فوق ارائه کرده است. سهروردی خداوند را نورالانوار می‌نامد. در نظر او، ذات خداوند چیزی جز نوریتش نیست و نور نیز امری ظاهر و آشکار است. بنابراین لازم می‌آید که ذات خداوند نیز ظاهر و آشکار باشد. البته سهروردی نیز به بحث اختفای الهی و نسبت آن با نفس انسانی توجه کرده است. در نگاه سهروردی، اختفای الهی به دلیل عدم توجه انسان به مبدأ عالم (نورالانوار) و غفلت او از وجه وجودی (نورانی) خودش است. اما در نظر شلنبرگ، عامل پنهان بودن و خفای الهی خودِ خداوند است و مسئولیت کمتری متوجه انسان است. این نوشتار با روشی توصیفی-تحلیلی، ضمن مقایسۀ آرای سهروردی و شلنبرگ در باب اختفای الهی، درصدد است این امر را تبیین کند که چگونه ذات خداوند در عین ظهور و آشکارگی می‌تواند مخفی باشد، اما این اختفاء به ذات او برنگردد.

مسئلۀ شر از دیرباز چالشی بزرگ در برابر خداباوری بوده و در طول تاریخ بحث‌های فراوانی حول این مسئله از جانب خداباوران و خداناباوران مطرح شده است. اما آنچه می‌تواند مشکلی جدیدتر برای خداباوری در نظر گرفته شود استدلال اختفای الهی است. شباهت‌های فراوان میان این دو استدلال برخی را بر آن داشته است که یکی از این دو را به دیگری تحویل ببرند و صرفاً یکی را اصیل به شمار آورند. ممکن است یکی از مفاهیم شر و پنهان بودن خدا به دیگری تحویل برده شود، یا یکی از استدلال‌های اقامه‌شده مبتنی بر آنها، و یا تحویل در هر دو مورد رخ دهد. با توجه به گستردگی دامنۀ هر دو استدلال، آنچه این مقاله صرفاً در پی آن است بررسی دلایل کسانی است که معتقدند اختفای الهی چیزی جز صورت‌بندی دیگری از شر نیست و لزومی ندارد به طور مستقل به آن پرداخت. این دلایل می‌تواند شامل مواردی همچون تشابه ساختار منطقی، روش، نتیجه و پاسخ‌ها باشد تا نشان دهد استدلال اختفای الهی یا اساساً مستقل نیست و یا اگر هم باشد، دلیل بسیار ضعیف‌تری نسبت به شر به حساب می‌آید، پس شایستۀ توجه چندانی نیست. نتیجه‌ای که در پایان حاصل می‌شود این است که به رغم همۀ قرابت‌ها و شباهت‌های موجود، چنین فروکاستنی کاملاً نارواست و هر دو مسئله، فارغ از قابلیت مستدل ساختن ادعا، به تنهایی ارزشمند، قابل بررسی و اصیل است.

جامعه، از آن حیث که در سلسله ممکنات قرار دارد، در هستی‌اش نیازمند واجب است. خداوند، به عنوان فاعل و خالق عالم ممکنات، هستی جامعه را از طریق اراده‌ها و کنش‌های انسانی به آن اعطا می‌کند، به گونه‌ای که وجود جامعه با عدم آن قابل جمع نیست. سنن الهی، که در ساختارهای وحیانی و عقلانی به آنها معرفت پیدا می‌کنیم، زمینه‌ساز هستی ما و تمام واقعیت‌های دیگر است. همان گونه که واقع‌گرایی پیش‌شرط وجود ما و تمام نظریات علمی و عقلی است، سنن الهی نیز به همان میزان و با همان گستردگی زمینه حیات فردی و اجتماعی ما را مهیا می‌کند. بر این اساس، جامعه مجموعه‌ای از سنن الهی است که برای ظهور نیازمند به کنش جمعی است. سنن الهی، به مثابه قواعد قوام‌بخش، نقش علّی در تحقق و بقای جامعه ایفا می‌کنند. پذیرش این امر لوازمی به دنبال خواهد داشت، که این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به برخی از آنها می‌پردازد، و از آن جمله است: محوریت یافتن فطرت انسانی در فهم سنن الهی و تکون جامعه، عکس الحمل بودن حمل سنت بر جامعه، لزوم تجرد جامعه، دفع نسبی‌گرایی و حفظ اختیار و مسئولیت انسانی.

Contemporary theology is realizing the importance of integrating the knowledge ofmodern/contemporary physics into the metaphysical and ontological categories usedto consider God and the God-world relationship. Time is a complex notion withdifferent meanings, characterized by a plurality of uses. The concept of time opens upto broader conceptions than those of physics, mathematics and philosophy and revealsthat the human being, the earth and the cosmos are not the center of space or time.The concepts of space, time and matter, to which the concept of vacuum is connected,are of central importance in any modern physical theory, and particularly in thetheories of unification. It is being discovered that spacetime is absent at the mostfundamental level and only emerges at an appropriate limit. This emerging image oftime leads to new conceptual challenges that must be faced in parallel withphilosophy and theological research to achieve its correct understanding. It is acomparison of the viewpoints of the three investigative domains concerned withunderstanding the nature of consciousness, namely science, philosophy andmetaphysics. This thought process is connected to the intuitions of the contemplativeand mystical traditions

Over the centuries, the concept of the self has remained a prominent subject of philosophical inquiry. However, recent years have witnessed a notable shift, with empirical investigations in fields such as psychology, neuroscience, and anthropology directing their focus toward unravelling the mysteries of the self. These multidisciplinary endeavours have yielded profound insights into the nature of the self, particularly its intricate connection to the physical body. This article centres on a prevailing theory in contemporary discourse: the concept of the embodied self. Central to this theory is the proposition that the self is not an abstract entity but is fundamentally constituted by and inseparably linked with the corporeal form. The article provides an analytical examination of the theoretical scaffolding supporting this theory, drawing substantiation from recent empirical studies spanning diverse disciplines, including philosophy, psychology, and cognitive science. Additionally, it delves into the realm of phenomenology, briefly delving into Merleau-Ponty's philosophical contributions.

The aim of this paper is to dissociate Metaphysics and Theology. In Metaphysics, I propose a Neutral Monist foundation of the Being of Reality, which is, therefore, not material or ideal, but a cosmic field of possibilities that generate both domains. God is conceived as one possibility embedded in the Being of Reality that may or may not become actual, depending on conditions established by the evolution of the Cosmos. As far as we know, the conditions for actualization of God are satisfied by human consciousness. The relation between the Being of Reality and its outcomes, as the realization of God in human society, is one of actualization of potentialities, as in Aristotelian philosophy. This approach leads to a Feuerbachian view of God as emergent in social conscious experience, achieving embodied expression in human social practices, from the legitimate symbolic message of prophets, in sacred texts, rituals, images, buildings and social institutions implemented by religious organizations.

The existence of subjective facts in the epistemic sense defined by Thomas Nagel’s famous article, “What is like to be a bat?”, might be taken to support an anti-physicalist conclusion. I argue that it does not. The combination of nonreductive physicalism and teleo-pragmatic functionalism is not only consistent with such subjective facts but predicts their existence. The notion that conscious minds are self-understanding autopoietic systems plays a key role in the argument. Global Neuronal Workspace theory is assessed in terms of its potential to answer David Chalmers’ Hard Problem of consciousness. A suggestion is made for augmenting the theory that involves another sense in which facts about conscious experience are subjective. The idea of conscious minds as self-understanding systems again plays an important role.

Abstract: According a widely held view in the philosophy of mind, property dualism is a respectable theory whereas substance dualism need not be taken seriously. This paper argues that property dualism, as it is usually understood, is incoherent. The commitments that are meant to lead to property dualism actually lead to substance dualism. The argument presented here adds weight to David Chalmers’ suggestion that the serious nonphysicalist options are in fact various kinds of panpsychism and substance dualism. Along the way I offer an account of the substance/property distinction, argue against the existence of substrata as distinct from substances and properties, and describe a new position which I call ‘transcendent panpsychism’. I identify some reasons why philosophers of mind might have overlooked the incoherence of property dualism and finish with some thoughts on the significance of my conclusion for developmental psychologyAbstract: According a widely held view in the philosophy of mind, property dualism is a respectable theory whereas substance dualism need not be taken seriously. This paper argues that property dualism, as it is usually understood, is incoherent. The commitments that are meant to lead to property dualism actually lead to substance dualism.

The process of self-awareness and awareness of the surrounding world for Muslim scholars has been categorized into divisions such as experiential and acquired awareness. However, the ontology of awareness, meaning the discussion of whether awareness is immaterial or material, as well as the material or immaterial nature of the origin and end of awareness, has been a particularly challenging topic among Muslim theologians. Some Muslim scholars, denying the existence of a factor beyond the human body for his movement and life, considered both awareness and the process of awareness formation in humans and the factor shaping awareness in humans to be within the same body. They engaged in critiquing the perspectives and foundations of philosophers, especially Ibn Sina, on this matter and, utilizing specific principles in their philosophical physicalistic psychology, regarded awareness as a material entity. In this discussion, after examining the foundations of this group of Muslim theologians regarding the material nature of awareness and their criticisms of considering awareness as immaterial, we will focus on the philosophical and epistemological consequences arising from their materialistic view of awareness in their thought.

Physicalists and dualists have been unable to give a convincing answer to the mind-body problem, because they sacrifice, respectively, the mental causation and the close relationship between mind and body. Consequently, some recent philosophers, like Timothy O'Connor and Jonathan Jacobs, have turned to the idea of strong emergentism considereing the mind as an emergent but physical substance that has independent causal powers. If this answer is defensible, it will be a promising approach to solve the mind-body problem. However, there are significant challenges facing the idea of strong emergentism. In this article, we have two objectives: firstly, to address these challenges and to show that even the most serious one, the Collapse Problem, cannot threaten a particular understanding of strong emergentism. Secondly, we argue that O'Connor and Jacobs's proposal, although thought-provoking, is not comprehensible and can only be understood clearly when we consider the emergent substance to be not merely physical.

It is usually, and without much disagreement, regarded that 'knowing one's own consciousness' is strikingly and fundamentally different from 'knowing other things.' The peculiar way in which conscious subjects introspectively know their own consciousness in their immediate awareness is of immense importance with regard to the understanding of consciousness insofar as it has a direct bearing upon consciousness’ fundamental existence. However, when it comes to the understanding of consciousness, the role of consciousness’ introspective knowledge is rather downplayed or not given much importance with regard to its ontology. With this in the background, the whole purpose of this paper is, first, to make the rather obvious point that the very existence of consciousness in its most fundamental form is constituted by this introspective knowledge of it or its epistemic dimension, whereby its ontology gets its epistemological or epistemic nature. Second, it aims to strengthen the explanatory gap argument by appealing to our enhanced understanding of consciousness in terms of its epistemic ontology.

People usually think that phenomenal consciousness is unique to humans and animals, but panpsychism extends it to other beings and considers consciousness to be fundamental and ubiquitous in the natural world. This extension is the common claim of panpsychists and has ethical implications. Panpsychists differ from each other in the extent of extension of consciousness. Micropsychism extends consciousness to the fundamental particles at the micro-level, and macropsychism extends it to cosmos and all physical objects in the universe. According to micropsychism, fundamental particles have moral status and significant moral standing, but this truth has no practical moral consequences and does not require us to change our behavior towards them. According to macropsychism, the universe has moral status and significant moral standing, and we should act in a way that increases the pleasure and decreases the pain of all beings that we know the cause of their pleasure and pain. Also, macropsychism requires admitting the moral status and significant moral standing of all animate and inanimate beings, and we must behave in such a way that the pleasure of animals and plants increases and their pain decreases, but we do not have any moral obligation regarding inanimate beings.

Abstract This article presents the dilemma of girls working as ulos weavers in North Tapanuli Regency. By using cultural, socio-economic, and pastoral psychology analysis, it is found that: ulos weaving is a gender-based work because it is specifically done by women; parents let their children work as ulos weavers to meet the family’s needs; forms of conformity in adolescence in Batak society are influenced by patrilineal culture. Based on these findings, a theological-psychological pastoral approach is offered which aims to free children from injustice and violence by building democratic relational relations within the family. Family counseling with the family system theory method is considered useful in helping dysfunctional families as a background of children working as weavers. The method used in this article is a qualitative research method based on working methods of literature and verbatim research as field data collection tools. Abstrak Artikel ini menyajikan fenomena dilematik anak perempuan bertenun ulos di Kabupaten Tapanuli Utara. Dengan menggunakan analisis budaya, sosial ekonomi, dan pastoral psikologi ditemukan bahwa: bertenun ulos adalah pekerjaan berbasis gender karena khusus dilakukan oleh kaum perempuan; orang tua yang membiarkan anak bertenun untuk mencukupi kebutuhan hidup keluarga; bentuk konformitas pada usia remaja dalam masyarakat Batak dipengaruhi oleh budaya patrilineal. Berdasarkan temuan tersebut maka ditawarkan respons berbasis pastoral teologis-psikologis yang bertujuan membebaskan anak dari ketidakadilan dan kekerasan, yaitu dengan membangun hubungan relasional demokratis di dalam keluarga. Konseling keluarga dengan metode Teori Sistem Keluarga dianggap mampu untuk menolong keluarga yang difungsional sebagai latar belakang anak bekerja bertenun. Metode yang digunakan pada artikel ini adalah metode penelitian kualitatif berdasarkan metode kerja studi pustaka dan verbatim sebagai alat pengumpul data lapangan.

Abstract War after war has been fought on earth for centuries, without a single one succeeding in bringing true peace. However, there are still many people and state leaders, including church leaders, who believe in the truth of the proposition “Si vis pacem, para bellum”. This article shows that the proposition is problematic since it originates from the national security paradigm. This article emphasizes the need to understand peace positively and actively, as a comprehensive idea related to relations and interconnectedness between humans and between humans and the non-human natural environment. In this light, Christian pacifism calls for the church and Christians to abandon all forms of violence, including war, as they are not in accordance with Christian ethics. It seeks peace that is based on symbiocentric paradigm, which considers not primarily the security of oneself and one’s group exclusively, but the sustainable well-being of all life. Christian Pacifism also calls on everyone to abandon the safety net of moral certainty, for Christian Pacifism is not primarily a technical or methodological issue related to war; about which methods can be more effective in resolving conflicts. Christian pacifism is a matter of faith and repentance. Equipped with this belief, churches and Christians can embody the Pancadharma of Peace which contains the Christian virtues of hope, vulnerability, humility, patience, and empathy. Abstrak Perang demi perang telah terjadi di bumi selama berabad-abad lamanya, tanpa satu pun berhasil membawa perdamaian sejati. Namun demikian, masih banyak orang dan pemimpin negara, termasuk pemimpin gereja, yang meyakini kebenaran dalil “Si vis pacem, para bellum”. Tulisan ini menunjukkan bahwa dalil tersebut bermasalah karena bersumber dari paradigma national security. Tulisan ini menekankan perlunya memahami perdamaian secara positif dan aktif, sebagai sebuah gagasan komprehensif terkait relasi antarmanusia dan antara manusia dan alam lingkungan non-manusia. Dalam terang itu, pacifisme Kristen memanggil gereja dan orang-orang Kristen untuk meninggalkan segala macam bentuk kekerasan, termasuk perang, karena tidak sesuai dengan etika Kristen. Pacifisme Kristen mencari upaya perdamaian yang dilandaskan pada paradigma symbiocentric yang memperhitungkan bukan terutama keamanan diri sendiri dan kelompok sendiri secara eksklusif, tetapi kesejahteraan seluruh kehidupan yang berkelanjutan. Pacifisme Kristen juga mengajak semua orang meninggalkan jaring pengaman kepastian moral, karena pacifisme Kristen bukan terutama masalah teknis atau metodologis terkait perang; tentang metode mana yang lebih efektif dalam penyelesaian konflik. Pacifisme Kristen adalah persoalan iman dan pertobatan. Berbekal keyakinan inilah gereja dan orang-orang Kristen bisa menghidupi dan membudayakan Pancadharma Perdamaian yang berisi kebajikan-kebajikan Kristiani, yaitu: pengharapan, kerentanan, kerendahan-hati, kesabaran, dan empati.

Abstract This paper offers a wordless space as a term for the wounded space for male survivors of sexual violence. Wordless space is offered as a perspective on trauma theology from the perspective of male survivors of sexual violence. This perspective departs from the data on sexual violence against men, which is quite high but still lacks attention from various parties. The assumption that men are the perpetrators of sexual violence, social constructions of masculinity and certain theological thinking have resulted in male survivors of sexual violence suppressing the voice of their wounds and limiting the space for the voice of their wounds. The thoughts of Annie Rogers, Cathy Caruth, and Shelly Rambo, in relation to trauma, are used to look at the traumatic experiences of male survivors of sexual violence as well as the basis for wordless space as a perspective in trauma theology. Abstrak Tulisan ini menawarkan ruang nir-kata sebagai sebutan bagi ruang luka bagi laki-laki penyintas kekerasan seksual. Ruang nir-kata ditawarkan sebagai perspektif berteologi trauma dari sudut pandang laki-laki penyintas kekerasan seksual. Perspektif ini berangkat dari data kekerasan seksual pada laki-laki berada pada angka yang cukup tinggi namun masih kurang mendapatkan perhatian dari berbagai pihak. Anggapan tentang laki-laki adalah pelaku kekerasan seksual, konstruksi sosial tentang maskulinitas, dan pemikiran teologi tertentu telah mengakibatkan laki-laki penyintas kekerasan seksual memendam suara luka mereka dan membatasi ruang bagi suara luka tersebut. Pemikiran dari Annie Rogers, Cathy Caruth, dan Shelly Rambo, dalam kaitannya dengan trauma, dipakai untuk melihat pengalaman traumatis laki-laki penyintas kekerasan seksual sekaligus landasan bagi ruang nir-kata sebagai perspektif dalam berteologi trauma.

Abstract This article discusses the encounter of mindfulness in the modern world which are rooted in the Buddhist tradition and the Christian tradition, which is known as contemplation. The encounter of two religious’ traditions, Buddhism and Christianity, forms the basis for exploring the spiritual formation of Christian mindfulness as a holistic spirituality of daily life. Christian mindfulness becomes an interdisciplinary spirituality in the modern world and interspirituality in a plural world. Abstrak Artikel ini mendiskusikan perjumpaan mindfulness di dunia modern yang berakar pada tradisi Buddha dan tradisi Kristen, yang dikenal dengan kontemplasi. Perjumpaan dua tradisi religius, tradisi Buddha dan tradisi Kristen menjadi dasar penggalian formasi spiritual Christian mindfulness sebagai sebuah spiritualitas holistik keseharian. Christian mindfulness menjadi spiritualitas interdisipliner di dunia modern dan interspiritualitas di dunia plural.

Abstract This descriptive qualitative research aimed to determine the activities of sega mubeng at the Saint Anthony of Padua Catholic Church Presbytery, Kotabaru, Yogyakarta, as a form of Christ’s love and Christian philanthropy. Accordingly, this research collected data through interviews, field observations, and documentation. This study concluded that the goodness taught to the love of Christ in the form of loving and caring for one another by distributing rice boxes was realized in sega mubeng. In addition, sega mubeng also stands as the practice of Christian philanthropy in the form of Charity, referring to unconditional love through welfare for the recipients of rice boxes. Abstrak Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui kegiatan sega mubeng di Pastoran Gereja Santo Antonius Padua Kotabaru Yogyakarta sebagai bentuk kasih Kristus dan filantropi Kristen. Metode penelitian yang digunakan ialah kualitatif deskriptif. Teknik pengumpulan data penelitian ini melalui wawancara, observasi lapangan dan dokumentasi. Hasil dari penelitian ini menunjukkan bahwasanya kebaikan-kebaikan yang diajarkan pada kasih Kristus berupa saling mengasihi dan menyayangi dengan cara membagikan nasi bungkus yang terealisasikan dalam kegiatan ini, terutama motif daripada perasaan para relawan ketika membagikan nasi bungkus kepada kelompok sasaran. Selain itu, kegiatan sega mubeng merupakan bentuk filantropi Kristen yang berupa charity yaitu cinta tak bersyarat dengan cara menyejahterakan kelompok sasaran dengan memberikan nasi bungkus kepada mereka.

Abstract Matthew 25:31-46 is a text that uniquely illustrates Jesus’ concept of the end times. The text shows that faith is not the important dimension in the end times, but attitude and deeds. The cursed and the righteous also do not know that what they “have” done is also for Jesus. This passage is not only present in the tension between faith and unknowing but also as a transformative solution for the people amid the reality of life. Through a narrative approach to Matthew 25:31-46, a construction of thinking will be built that finding the “hidden face of Jesus” is a difficult thing to do (especially for those who are “foreign”) if people do not know that Jesus revealed Himself as the lowly. In practice, the dimension of tension between faith and ignorance is very large in the search for the hidden face of Jesus which makes eschatological ethics precisely present at this time. The result of this study is that the text of Matthew 25:31-46 cannot be read as a justification for the help given to others, without maintaining the tension between faith and unknowing. Abstrak Matius 25:31-46 merupakan teks yang menggambarkan dengan unik konsep Yesus tentang akhir zaman. Teks memperlihatkan bahwa iman bukanlah dimensi penting pada akhir zaman, melainkan sikap dan perbuatan. Orang-orang terkutuk dan benar juga tidak tahu bahwa apa yang “telah” mereka lakukan ternyata juga untuk Yesus. Perikop ini tidak sekadar hadir dalam ketegangan antara iman dan ketidaktahuan, tetapi juga sebagai solusi transformatif umat di tengah realitas kehidupan. Melalui pendekatan naratif terhadap Matius 25:31-46, akan dibangun konstruksi berpikir bahwa menemukan “wajah Yesus yang tersembunyi” merupakan hal yang sulit dilakukan (terlebih kepada mereka yang “asing”) apabila orang tidak mengetahui bahwa Yesus mengungkapkan diri-Nya sebagai yang hina. Dalam praksisnya, dimensi ketegangan antara iman dan ketidaktahuan sangat besar dalam pencarian wajah Yesus yang tersembunyi yang membuat etika eskatologis justru hadir di saat ini. Hasil penelitian ini melihat bahwa teks Matius 25:31-46 tidak dapat dibaca sebagai pembenaran akan bantuan yang diberikan kepada sesama, tanpa mempertahankan ketegangan antara iman dan ketidaktahuan tersebut.

Abstract The argument of this paper is that Bathsheba, in the stories of 2 Samuel 11-12 and 1 Kings 1:1-2:25, when read in narrative criticism emerge as an empowered survivor of sexual violence. The prophet Nathan, who became Bathsheba’s confidant, contributed to Bathsheba regaining her honor that was lost due to David’s rape. From a trauma studies perspective, Bathsheba experienced posttraumatic growth (PTG), which is the ability to overcome post-traumatic syndrome disorder (PTSD). This paper is useful in illustrating the narrative’s strategic tactics to get out of a helpless situation. The courageous attitude in expressing bitter experiences, good relationships with the environment, appreciation of life, the opening of new opportunities, and connection with God are factors of Bathsheba’s PTG. Abstrak Argumentasi tulisan ini adalah Batsyeba dalam kisah 2 Samuel 11-12 dan 1 Raja-raja 1:1-2:25, yang dibaca dalam kritik narasi (narrative criticism), akan tampil sebagai penyintas kekerasan seksual yang berdaya. Nabi Natan, yang menjadi lingkungan terdekat Batsyeba, berkontribusi bagi Batsyeba untuk mendapatkan kembali kehormatan yang pernah hilang darinya karena rudapaksa Daud. Dalam kacamata studi trauma, Batsyeba mengalami posttraumatic growth (PTG), yaitu kemampuan mengatasi posttraumatic syndrome disorder (PTSD). Tulisan ini bermanfaat dalam menggambarkan taktik strategis narasi untuk keluar dari situasi tak berdaya. Sikap berani dalam mengungkapkan pengalaman pahit, relasi baik dengan lingkungan, penghargaan terhadap hidup, terbukanya kesempatan baru dan hubungan dengan Allah menjadi faktor PTG Batsyeba.

This issue of Religious: Jurnal Studi Agama-agama dan Lintas Budaya presents a collection of eight articles that examine the intricate intersections of religion, culture, and politics in Indonesia and beyond. The studies explore a range of topics, including the regulation of religious practices, the politicisation of Islamophobia, the influence of social networks on political behaviour, and the use of digital platforms in preserving cultural values. The issue also delves into local religious responses to agricultural crises and the role of religious identity in fostering social cohesion. Together, these articles contribute to broader discussions on how religious and cultural practices adapt to changing societal contexts, providing valuable insights for researchers, policymakers, and academics.

Artikel ini membahas terkait makna semiotika dari kampanye moderasi beragama pada masyarakat milenial dalam komik karikatur karya Abdullah Ibnu Thalhah. Media komik karikatur ini dibuat untuk memudahkan masyarakat milenial mendapatkan nilai-nilai penting dari moderasi beragama. Karena bisa dilihat pada saat ini banyak sekali konflik-konflik kekerasan antar umat beragama hal tersebut terjadi karena kurangnya edukasi dari antar umat beragama itu sendiri. Penelitian dengan analisis semiotika ini untuk memahami bagaimana pesan moderasi yang disampaikan, melalui analisis yang mengidentifikasikan simbol, ikon, serta indeks yang digunakan dalam komik karikatur untuk pemahaman dan refleksi bagi masyarakat milenial terhadap nilai-nilai moderasi beragama. Melalui analisis semiotika ini kalangan milenial mendapatkan edukasi moderasi beragama dengan cara yang mudah dan praktis. Metode penelitian menggunakan pendekatan kualitatif dengan analisis semiotika Roland Barthes. Analisis semiotika ini bertujuan untuk mempermudah dalam memahami bagaimana pesan moderasi beragama yang disampaikan melalui gambar-gambar yang ada di dalam komik karikatur. Metode pengumpulan data yang digunakan yaitu wawancara, dokumentasi, serta analisis semiotika di dalam komik karikatur tersebut.

This article aims to explore the meaning of the Islamization of Contemporary Science and Islamic Scholarship, as well as a comparison of the paradigms of the two. Both have a role in integrating Islam and science, which has the aim of eliminating the dichotomy between science and Islam. So, both of these come forward to play a role in this goal. The study of the integration of Islam and Science is very thick and has many styles in Indonesia in particular, such as the Tree of Science, Interconnection Integration of Cobwebs, Twins Tower, Pedati Wheel, Diamond Model of Science, Islamization of Contemporary Science, Islamic Science and so on. However, the author only examines the two styles, namely Islamization and (scientific) Islamic Science. This research uses library research with a comparative analysis method. So that it produces several points including that the Islamization of science and the science of Islam have the same goal, namely to integrate religion with science, so that there is no dichotomy between the two. However, there are differences in the paradigm of the two, Islamization of science is said to be mentioned from context to text, but the author does not agree with that opinion, rather agreeing that Islamization of science is a way of Islamizing or returning the meaning of science to the original, so that there is no mixture with secular science. While the Islamization of science is reading an object from text to context, in the author's opinion this is more to answer the wonders of the text in the Qur'an. From the conclusion, if all styles or types of integration in Indonesia agree and join, the scientific tradition in Islam will be more advanced and developed.

Melalui refleksi atas pengalaman hidupnya sendiri sebagai bagian dari komunitas muslim, Riffat Hassan menunjukan adanya fakta sosial mengenai ketimpangan gender yang terjadi dalam mayoritas masyarakat yang memeluk agama Islam. Menurutnya, fakta ini bertentangan dengan ajaran Islam itu sendiri yang justru menjunjung tinggi kesetaraan dan keadilan. Kemudian untuk menjawab persoalan tersebut, Riffat Hassan mengajukan gagasan mengenai teologi feminis. Dalam artikel ini, penulis akan mengkaji pemikiran Riffat Hassan mengenai teologi feminisnya dan menunjukan relevansi pemikiran tersebut terhadap peran laki-laki dalam isu gender. Hasil kajian yang diperoleh menunjukan, pertama Riffat Hassan berhasil mengungkap bahwa penyebab ketimpangan gender adalah kultur patriarki yang melatarbelakangi tafsir dan pemikiran terhadap ajaran Islam. Misalnya, ditunjukan melalui pelestarian mitos penciptaan Hawa dari tulang rusuk Adam yang menurut Riffat Hassan, kisah ini telah dijadikan legitimasi paling kuat untuk menggambarkan superioritas laki-laki atas perempuan. Kedua, tujuan teologi feminis bagi Riffat Hassan tidak hanya untuk membebaskan perempuan muslim, melainkan laki-laki muslim, karena keduanya adalah sama-sama korban kultur patriarki. Di sinilah, peran laki-laki dalam isu gender menemukan relevansinya. Kata kunci: teologi feminis, kultur patriarki, ketimpangan gender, mitos penciptaan

Artikel ini bertujuan untuk melakukan studi komparatif antara pemikiran dua tokoh besar, yaitu Paul Feyerabend dan Muhammad Iqbal, dalam konteks pemikiran filosofisnya. Feyerabend, seorang filsuf ilmu dari Austria, dikenal karena pluralisme metodologisnya yang radikal dan pandangannya terhadap anarkisme ilmiah. Di sisi lain, Muhammad Iqbal, seorang cendekiawan Muslim dari India, terkenal karena konsepnya tentang "khudi" atau konsep diri yang diperbaharui dalam pemikiran Islam modern. Dalam artikel ini, kedua pemikiran akan dieksplorasi secara terperinci, dengan fokus pada persamaan dan perbedaan dalam pendekatan mereka terhadap kebebasan pemikiran serta implikasi pemikiran mereka dalam pengembangan pengetahuan dan praktek ilmiah. Penelitian ini menggunakan metode penelitian kualitatif dengan corak studi pustaka yang dilakukan melalui tahapan analisis data deskriptif-interpretatif dengan dimulai dari penggambaran secara keseluruhan pemikiran kedua tokoh kemudian diambil pemahaman yang koheren terkait persamaan dan perbedaan pemikiran keduanya. Hasil penelitian menunjukkan bahwa keduanya menekankan pentingnya kebebasan berpikir dan menentang otoritas yang menghalangi perkembangan pengetahuan. Feyerabend, dengan konsep pluralisme metodologisnya, menyoroti bahwa tidak ada satu metode ilmiah yang benar, sementara Iqbal, melalui konsep Khudi, menekankan pentingnya kebebasan berpikir dalam mencapai potensi manusia yang penuh. Meskipun memiliki persamaan ini, Feyerabend dan Iqbal memiliki perbedaan dalam konteks budaya dan pendekatan filosofis. Feyerabend menempatkan penekanan pada keragaman epistemologis dan penolakan terhadap otoritas ilmiah, sementara Iqbal memadukan prinsip-prinsip Islam dengan gagasan-gagasan filosofis Barat untuk menciptakan pemikiran Islam yang modern. Implikasi dari dari pemikiran mereka adalah pentingnya mengakui keragaman pandangan filosofis dan budaya serta mengutamakan pendekatan inklusifitas terhadap sains dan agama dalam praktik ilmiah modern.

Penelitian ini bertujuan untuk memahami peran Islam dan filsafat dalam pengembangan ilmu pengetahuan. Islam dan filsafat memiliki peran yang signifikan dalam membentuk pandangan dunia, nilai-nilai, dan pendekatan epistemologis yang mendasari pengembangan ilmu pengetahuan. Penelitian ini menggunakan pendekatan deskriptif-analitis untuk menggali hubungan antara agama, filsafat, dan ilmu pengetahuan. Data dikumpulkan melalui studi literatur yang mencakup sumber-sumber primer dan sekunder yang relevan dengan topik penelitian. Analisis data dilakukan melalui proses pengumpulan, klasifikasi, dan interpretasi informasi yang relevan. Hasil penelitian menunjukkan bahwa Islam memiliki pengaruh yang kuat dalam pengembangan ilmu pengetahuan melalui perspektif moral, etika, dan pandangan tentang alam semesta. Islam sering menyediakan kerangka nilai yang membentuk motivasi dan tujuan penelitian, serta mempengaruhi keputusan etis dalam praktik ilmiah. Di sisi lain, filsafat juga memainkan peran penting dalam pengembangan ilmu pengetahuan melalui kajian epistemologi, logika, dan metode penelitian. Filsafat menyediakan landasan teoritis dan konseptual yang mendukung pemahaman, penalaran, dan refleksi kritis dalam praktik ilmiah. Keterkaitan antara Islam, filsafat, dan ilmu pengetahuan juga mencerminkan dialog dan interaksi antara kepercayaan religius, filsafat rasional, dan pemahaman empiris. Penggabungan aspek-aspek ini memungkinkan pengembangan ilmu pengetahuan yang holistik, menggabungkan aspek spiritual, intelektual, dan empiris dalam pemahaman dan penjelasan fenomena alam.

Tulisan ini ingin menggarap medan pemikiran Ibn Thufail terkait dengan teologi dan pendidikan. Ibn Thufail yang hidup pada masa Dinasti Umayyah di Andalusia menjadi seorang genius yang diperhitungkan oleh khalifah. genius ini yang kemudian di Barat dikenal dengan Abbubacer. Pemikiran sangat khas terkiat syarat dan makna perkembangan hidup seorang manusia melalui Roman Hayy bin Yadzhan. Pemikiran yang dikembangkan oleh Ibn Thufail secara evolusi seperti pola kesadaran umat manusia dalam memahami realita kehidupan di dunia ini. Dengan menggunakan metode library research penelitian ini ingin mengungkapkan bagaimana konsep teologi yang didasrai oleh seorang manusia yang telah memahami alam yang telah mengasuhnya. Dengan menggunakan akal manusia diharapkan bisa dan mampu mempelajari apa-apa yang datang mereka pelajar semasa perkembangnnya di dunia ini. Bahkan dalam mengembangkan konsep pendidikan ini Ibn Thufail menganggap ada beberapa metode dan konsep cara memperoleh pengetahuan. Berupa metode berdasarkan pada rasio dan metode berdasarkan intuisi dan jiwa bahkan metode berdasarkan panca indra.

There are differences in the approach to law and ethics in Western philosophy compared to law and ethics in Islamic philosophy. Western philosophy itself is divided into several schools, including natural law philosophy, legal realism or positivistic philosophy, historical philosophy of law, sociological philosophy of law, and utilitarianism. These schools have different views on the position of law and ethics. In the discourse of Islamic philosophy, Law and Ethics or Morality are seen as interrelated principles. While Western philosophy is divided into several schools and dichotomizes between Law and Ethics, in Islamic philosophy they are integrated into the view that law and ethics are a unity and represent the spirit of Islamic teachings. This research aims to explain the role of law and ethics in Western philosophical schools. This research will explain how Western philosophical thought relates to law and ethics, and how the integration of law and ethics occurs in the context of Islamic philosophy. This research is a type of literature review or bibliographic study. The method applied in this research is descriptive analysis using a comparative approach. In the issue of Law and ethics, Western philosophical schools are divided into two views: those that unite law and those that separate law and ethics. The view that unites law and ethics includes natural law philosophy and historical philosophy of law. The view that separates law and ethics includes legal realism, positivism, social jurisprudence, and utilitarianism. Meanwhile, in the context of Islamic philosophy, the relationship between law and ethics is considered an integrated dimension in human life that cannot be separated.

In the era of globalization, a deep understanding of the ḥalālan ṭayyiban food concept is becoming increasingly important. How we, especially the nation’s young generation, must understand, internalize, and apply these principles in our daily lives is an increasingly urgent challenge. Learning the concepts of ḥalāl food and thayyib is no longer just a matter of factual knowledge, but is also a deep ethical and religious responsibility. This article aims to prove and evaluate a relevant and innovative learning approach to be applied in schools in re-conceptualizing the subject of ḥalālan ṭayyiban food in science subjects. The method used in the research was the pre-experiment method with a sample of 37 students in grades 4, 5, and 6 at The Mother Foundation Elementary School, who were selected randomly. Data collection was carried out using a quantitative and qualitative approach (mixed method) which was then analyzed descriptively using an epistemological philosophy of science perspective. Data obtained was taken using interview instruments and concept understanding tests. The results of this research show that the constructivist epistemological approach can increase students' conceptual understanding of the subject of ḥalālan ṭayyiban food with the gain calculation being in the high category. This proves that the constructivist epistemological approach can provide meaningful learning that directs students to explore their thinking in more depth.