Search

Çalışma yıllık veriler ile 1980-2019 döneminde Türkiye ekonomisi için finansallaşma ile verimlilik artışı arasındaki ilişkiyi Araştırmaktadır. Çalışmada verimlilik ile finansallaşma arasındaki ters U şeklindeki ilişkinin Türkiye ekonomisi için de geçerli olduğu görülmektedir. Buna göre finansallaşma ilk aşamasında verimlilik artışına katkı sağlarken, finansallaşmanın belirli bir aşamadan sonra verimlilik düzeyinde ters yönlü etki bırakmıştır. Sonuçlar finansallaşmanın verimlilik üzerindeki etkisine mutlak değerce bakıldığında aşırı finansallaşma sonrasındaki durum verimliliği azaltıcı etkinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Türkiye’de verimlilik artışındaki yavaşlamanın belirleyicilerinden biri olarak finansal aracı kurumların kaynak tahsis noktasında etkinliğinin azalması ve finansal olmayan firmaların kar arayışlarını daha çok finans sektöründe araması olduğu düşünülmektedir. Politika yapıcıların finansallaşmanın iktisadi kalkınmayı artırıcı rolüne yönelik politikalar oluşturması gerekmektedir.

Türkiye ekonomisi, Cumhuriyet döneminden itibaren çeşitli dönemlerde krizlere maruz kalmıştır. Krizlerin ortaya çıkış nedenleri zaman içinde farklılıklar gösterse de krizlerin oluşumunu açıklamada kullanılan nedenlerin zaman içerisinde ortaya çıkmış ancak çözümü gerçekleştirilemeyen sorunlardan kaynaklandığı gözlenmektedir. Finansal krizlerin etkisini gidermek amacıyla çeşitli regülasyon uygulamaları yapılmıştır. Regülasyon uygulamalarında asıl varılmak istenen hedef ise toplumsal refahı artırmaktır. Bu amaca yönelik olarak finansal sektörün düzenlenmesi ve bu şekilde finansal krizlerin önlenmesine yönelik olarak ihtiyari regülasyon uygulamaları ve finansal liberalizasyon tercih edilmiştir. Regülasyonun krizlerden çıkmak için önemli bir rolü olmasının yanında uygulama maliyetinin artması ve amacına ulaşılamama risklerini de barındırmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 1980-2021 dönemi arasında yaşanan finansal liberalizasyonların ve finansal regülasyonların finansal krizler üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır. Çalışmada, Türkiye’de 1998, 2005 ve 2008 yıllarında yapılan regülasyonların makro değişkenler üzerindeki etkisi görülmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Logit Modeli yardımıyla regülasyon dönemi sonrasında makro değişkenlerin nasıl etkilendiği hesaplanmaya çalışılmıştır. Bu hesaplamada ele alınan değişkenlerin öncelikle durağanlık testleri yapılmıştır. Daha sonra değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü görebilmek amacıyla Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Granger testi sonucuna göre banka kredilerinden GSYİH, net rezervler, döviz kuru, Borsa İstanbul endeksi ve M1’e doğru bir nedensellik hesaplanmıştır. Bulgular Türkiye’de 1994, 2001, 2008 ve 2018 krizi öncesi yapılan regülasyonların krizler üzerinde etkisi olduğunu göstermiştir. 1980’lerde yapılan regülâsyonların 1994 krizini derinleştirdiği belirlenmiştir. 2000-2001 krizinin de aşırı finansal liberalizasyon nedeniyle derinleştiği saptanmıştır. Bu krizler sonrası yapılan düzenlemelerin 2008 krizinin etkilerini azaltıcı rol oynadığı tespit edilmiştir. The Turkish economy has been exposed to crises in various periods since the Republican period. Although the reasons for the emergence of crises show differences over time, it is observed that the reasons used to explain the occurrence of crises arise from problems that have emerged over time but cannot be solved. Various regulation applications have been made in order to eliminate the effect of financial crises. The main goal in regulation practices is to increase social welfare. For this purpose, discretionary regulation practices and financial liberalization have been preferred in order to regulate the financial sector and thus to prevent financial crises. In addition to the fact that the regulation has an important role in getting out of the crises, it also has the risks of increasing the cost of implementation and not achieving its purpose. This study aims to investigate the effects of financial liberalizations and financial regulations experienced in Turkey between 1980-2021 on financial crises. The effects of the regulations made in Turkey in 1998, 2005 and 2008 on macro variables have been examined. For this purpose, it has been tried to calculate how macro variables are affected after the regulation period with the help of the Logit Model. First of all, stationarity tests of the variables considered in this calculation were performed. Then, Granger causality test was applied in order to see the direction of the relationship between the variables. According to the Granger test result, a causality was calculated from bank loans to GDP, net reserves, exchange rate, Borsa Istanbul index and M1. The findings have showed that the regulations made before the 1994, 2001, 2008 and 2018 crisis in Turkey had an effect on the crises. It has been determined that the regulations made in the 1980s deepened the 1994 crisis. It has been determined that the 2000-2001 crisis has deepened due to excessive financial liberalization. It has been determined that the regulations made after these crises played a role in reducing the effects of the 2008 crisis.

1990 sonrası dönemde, ICT’de (Bilişim ve İletişim Teknolojileri) yaşanan gelişmeler, uluslararası ticaret üzerinde büyük etkiler yaratmıştır. Bu süreçte ülkelerin mal ve sermaye piyasalarının serbestleştirme hızı artmıştır. Özellikle gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerin mal ve sermaye piyasalarını hızlı bir şekilde serbestleştirmesi bu ülkelerin zayıf finansal sistemlerini daha kırılgan hale getirmiştir. Bununla birlikte, gelişmiş ekonomilerde yaşanan durgunlukların etkisi, diğer ülkelere daha hızlı sirayet etmiştir. Türkiye de 1980 sonrası yaşanan serbestleşme döneminde, diğer gelişmekte olan ülkelerdekine benzer etkilere maruz kalmıştır ve 1990 sonrasında ortaya çıkan global krizlerden etkilenmiştir. Bu çalışmada, 1990 sonrasında yaşanan global krizlerin Türkiye’ye etkisinin yanında, bu etkilerin yoğun olarak görüldüğü bankacılık kesimi ele alınacaktır. Türkiye’deki bankacılık kesimi ele alınırken sektörün sorunları, uluslararası sermaye hareketlerinin değişen yapısı ve ülkedeki siyasi istikrarsızlığın etkileri değerlendirilecektir. Türkiye ekonomisi, Cumhuriyet döneminden itibaren çeşitli dönemlerde krizlere maruz kalmıştır. Krizlerin ortaya çıkış nedenleri, zaman içinde farklılıklar göstermekle beraber, krizlerin oluşumunu açıklamada kullanılan nedenlerin ortak ve zaman içinde çözümü gerçekleştirilemeyen sorunlardan kaynaklandığı gözlenmektedir. Ayrıca, dünya ekonomisinin bir parçası olarak değerlendirdiğimiz Türkiye ekonomisi, krizlerinin oluşumunda ülke ekonomisinin dünya ekonomisi ile etkileşiminin varlığı da göz ardı edilememektedir.1980’li yıllar, dünya genelinde uygulamaya geçirilen ekonomik politikaların etkinliğinin azaldığı bir dönem olarak değerlendirilir. Ekonomi politikalarındaki bu azalma, 1990’larda finansal krizleri ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu krizler Türkiye ekonomisinde de yaşanmıştır. 1994 ve 2001 yıllarında yaşanan krizlerin temelde farklı nedenleri olmamakla beraber tetikleyici nedenleri açısından ve mevcut sorunların birikerek büyümesinden kaynaklanan farklılıklar içermektedir. Türkiye ekonomisinde 1950’li yıllardan itibaren çeşitlenerek ve birikerek gelen bazı sorunlar vardır. Bu sorunların bazıları her iki krizin (1994, 2001) nedenleri olarak sayılabilir:• Kamu açıklarının ortaya çıkmasındaki ilk aşama olarak değerlendirilen 1950’li yıllardan itibaren başlayan bütçe denkliğindeki bozulmalar,• Türkiye ekonomisinde 1950’li yıllarda başlayıp, 1970’li yıllarda yüksek seviyeye ulaşan enflasyon,• 1989 yılında 32 sayılı kararname ile hayata geçirilen sermaye hareketlerindeki serbestleşme,• Bankacılık sektöründeki aksaklıklar.Bu temel nedenler dışında, krizleri birbirinden ayıran nedenlerde vardır. Şubat 2001 krizini 1994 krizinden farklı kılan en önemli nokta 2001 krizinin, ortaya çıktığında uygulanmakta olan ve dünya genelindeki uygulamalarının çoğu krizle sonuçlanan, döviz kuruna dayalı istikrar programıdır. Developments in ICT (Information and Communication Technologies) in the post-1990 period have had a great impact on international trade. This process has also accelerated the liberalization of countries' capital markets. Especially rapid liberalization of the goods and capital markets of developing and less developed countries has made the financial systems of these countries more fragile. At the same time, the effects of recessions in advanced economies have become more influential in other countries. Turkey also has been exposed to similar effect in the post-liberalization occurred after 1980 and has been affected by the global crisis began in the 1990s. The banking sector is seen as intense these effects near the impact of the global crisis on Turkey will be addressed in this study. When dealing with the problems of the banking sector in Turkey will be evaluated and the effects of the changing nature of political instability in the country in international capital movements.The Turkish economy has been exposed to several economic crises since it was established. Although these crises differ from each other, the reasons behind them seem to be common and originated from problems that could not be solved in the time.Actually, interaction between the Turkish economy, as a part of the world economy and the world economy cannot be overlooked when regarding the reasons behind crises occured in the Turkish economy. As all over the world, financial crises of the 1990s' regarded as congestion of economic policies started to operate after the 1980s occured, the Turkish economy faced with crises since the 1990s. Although 1994 and 2001 crises does not differ from each other basically, they have some differences in triggering factors.Below mentioned reasons can be regarded as the causes of both crises:• Spoiling of budgetary balance since the 1950s as the first step of public deficits,• Inflation which came into place first in the Turkish economy since 1950 and kept high since the 1970s,• Decision of liberalisation in Turkey's capital account completely in 1989,• Banking sector fragility.

Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde finansallaşma ve fiyat istikrarı ilişkisi araştırılmıştır. Finansallaşma göstergeleri ile fiyat endeksi arasındaki ilişki ARDL sınır testi ile analiz edilmektedir. Değişkenler teorik bilgiler ve literatürden hareketle belirlenmiştir. Analiz 2003-2019 dönemi fiyat endeksi, sermaye piyasası kapitalizasyonu, banka varlıklarında yer alan menkul değerler toplamı, doğrudan yabancı yatırımlar, portföy yatırımları, krediler ve mevduatlar verilerini içermektedir. Bulgulara göre, uzun dönemde fiyat endeksi banka varlıklarında yer alan menkul değerler toplamını, doğrudan yabancı yatırımları ve portföy yatırımlarını negatif etkilemektedir. Mevduatlar ve krediler arasında ise pozitif ilişki vardır. Kısa dönem analizinde sermaye piyasası kapitalizasyonu ile fiyat endeksi arasında negatif ve anlamlı ilişki söz konusudur. Buna göre, Türkiye ekonomisinde finansallaşma fiyat istikrarını etkilemektedir.

Bir ekonomide ücretler ile maaşların tarihsel gelişimi, ilgili ekonominin makro iktisadi performansının değerlendirilmesinde en önemli olgulardan biridir. Uzun dönemde istihdamı artırarak, reel ücret ve maaşları sürdürülebilir olarak yükseltemeyen bir ekonominin başarılı olduğu söylenemez. Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde reel ücret ve maaşların 1970’ten 2021’e gelişimi çeşitli göstergeler aracılığıyla incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde işçilerin istihdamdaki yeri ve GSYİH’den aldığı pay incelenirken, ikinci bölümde emek verimliliği ve reel ücretlerin gelişimi konuları detaylarıyla analiz edilmiştir. Son bölümde ise emek gelirlerinin kendi içindeki yakınsama dinamikleri ele alınmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular kısaca şöyle özetlenebilir: Türkiye’de yakın geçmişte proleterleşme süreci hızlanırken emeğin üretkenliği artmıştır. Ancak ücretli ve maaşlıların reel gelirleri verimlilik artışlarına rağmen kalıcı bir şekilde iyileşmemiştir. Ekonomide son elli yılda çalışanların reel gelirlerini ve ücret çevrimlerini belirleyen önde gelen değişkenlerin; ülkenin siyasal iklimi ve demokratikleşme düzeyi, iktisadi krizler, devalüasyonlar ve enflasyonist ortam olduğu tespit edilmiştir. Eserde ayrıca ülkenin çeşitli kendine özgü gerçekliklerinin de ücret ve maaşları hangi bağlamlarda etkileyebileceği ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmada; uzun dönemde toplumsal mücadelelerin güçlü, siyasal iklimin nispeten ücretli çalışanlardan yana ve göreli demokratik olduğu süreçlerin emeğin satın alma gücünün iyileşmesi ve gelir bölüşümünün daha adil hale gelmesine katkı sağladığı, aksine otoriterleşme eğilimleri ile para krizi ve yüksek enflasyon süreçlerinin ise emek kesimini yoksullaştırarak gelir bölüşümünü bozduğu ve iktisadi - toplumsal kutuplaşmayı artırdığı ortaya koyulmuştur. Çalışanların yurt içi hasıladan aldığı payın yükselmesi için iktisat politikalarının kısa ve uzun dönemde kur ve fiyat istikrarını sürdürülebilir olarak tesis edecek ve işsizliği azaltacak şekilde planlanması ve uygulanması gerekmektedir. Siyasal evrede ise ücretli çalışan kesimin hak arama mücadelelerinin devlet zoru ile baskılanmaması, sendikalaşma oranının yükselmesi ve emek kesiminin taleplerinin siyasal süreçleri etkileme gücünün artması kısaca demokratikleşmeye ihtiyaç vardır. The historical course of wages and salaries in an economy is one of the most important phenomena in measuring the relevant economy's macroeconomic performance. An economy that does not sustainably raise real wages and salaries by increasing employment in the long run cannot be considered successful. In this study, The trajectory of wages and salaries in the Turkish economy from 1970 to 2021 is examined through various indicators. On the one hand, the proportion of workers in employment and their share of GDP are examined in the first part of the study. On the other, labor productivity and the evolution of real wages are thoroughly examined in the second part. The final part discusses the internal convergence dynamics of labor incomes. The following are the study's key findings: While Turkey's proletarianization process has recently accelerated, labor productivity has also increased. However, workers' and civil servants' real incomes have not increased permanently. In the last fifty years, the country's political climate and level of democratization, economic crises, devaluations, and inflationary environment have been determined to be leading parameters that influence the real incomes and wage cycles of workers in the economy. This study also seeks to reveal the contexts in which various distinctive realities of the country can affect wages and salaries. According to the findings of the study, processes in which long-term social conflicts are powerful and the political climate is relatively democratic and favorable to workers contribute to the improvement of labor purchasing power and a more equitable distribution of income. On the contrary, it has been shown that authoritarian tendencies, currency crises and high inflation processes impoverish the workforce, cause unequal income distribution and increase economic-social polarization. Economic policies should be established and implemented in such a way as to establish exchange rate and price stability and reduce unemployment, in order to raise the share of workers in the gross domestic product in the long and short term. In the political phase, there is a need for democratization, which entails avoiding the exertion of state force to suppress worker's struggles for rights, increasing the rate of unionization, and increasing the power of labor demands to influence political processes.

TESAM Kitaplığı bünyesinde, Tesam Başkanı Dr. İlyas BOZKURT tarafından kaleme alınan "Katılım Bankaları ve Türkiye Ekonomisine Etkileri" adlı eserde, katılım bankalarının faaliyetleri neticesinde elde edilen çıktının Türkiye’deki sektörler üzerindeki etkisi geniş çaplı ve farklı perspektiflerden ele alınmış ve katılım bankalarının 2005-2020 yılları arasında Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu eser Bozkurt’un “Katılım Bankaları ile Geleneksel Bankaların Farklılıkları, Güçlü ve Zayıf Yönleri ve Türkiye Ekonomisine Katkıları” isimli doktora tezinin kitaplaştırılmış halidir. Çalışma, giriş ve sonuç bölümleri dahil 10 bölümden oluşmaktadır.

Purpose: Using time series analysis techniques, this study examines the link between economic growth and total factor productivity in the Turkish economy during the years 1971 through 2019.Methodology: Taking into account the outcomes of the unit root test, the ARDL bounds test is used to examine the long-term relationships between the series that are not stationary at the level. The dynamic interactions between the series are also investigated using the Toda and Yamamoto (1995) causality test.Findings: According to the cointegration test results, a long-term relationship has been found between the series. Long-term coefficient results show that a 1% increase in total factor productivity increases economic growth by approximately 3%. The causality test results reveal a one-way causality relationship from total factor productivity to growth. Findings show that total factor productivity has positive effects on economic growth in the Turkish economy for the period under review.Originality: Structural breaks created by the economic and political crises that emerged during the period under review were examined with economic methods that model these breaks. The study contributes to the literature by comprehensively discussing the dynamic relationships between growth and total factor productivity in the Turkish economy., Amaç: Bu çalışma Türkiye ekonomisinde 1971-2019 yıllarını kapsayan dönem için ekonomik büyüme ile toplam faktör verimliliği arasındaki ilişkiyi zaman serisi analiz yöntemleriyle araştırmaktadır.Yöntem: Birim kök test sonuçlarına göre durağan olmayan değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkiler ARDL sınır testi yaklaşımıyla incelenmektedir. Ayrıca çalışmada seriler arasındaki dinamik ilişkiler Toda-Yamamoto (1995) nedensellik testiyle sınanmaktadır.Bulgular: Eş bütünleşme test sonucuna göre değişkenlerin uzun dönemde eş bütünleşik olduğu ortaya çıkmaktadır. Uzun dönem katsayı sonuçlarına göre Türkiye ekonomisinde toplam faktör verimliliğindeki %1’lik artış büyümeyi %3 oranında arttırmaktadır. Nedensellik test sonuçları toplam faktör verimliliğinden büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisini ortaya koymaktadır. Bulgular Türkiye ekonomisinde incelen dönem için toplam faktör verimliliğinin ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu göstermektedir.Özgünlük: İncelenen dönemde ortaya çıkan ekonomik ve politik krizlerin oluşturduğu yapısal kırılmalar, bu kırılmaları modelleyen ekonomik yöntemlerle incelenmiştir. Çalışma Türkiye ekonomisinde büyüme ve toplam faktör verimliliği arasındaki dinamik ilişkileri kapsamlı bir şekilde ele alarak literatüre katkı vermesi beklenmektedir.

Bu makale, Türkiye'nin 2050 reel GSYİH tahminlerini, pandemi öncesinde 2019'un sonuna kadar ve pandemi sırasında (2021'in sonuna kadar) tarihsel veriler ile spektral analiz kullanarak sunmaktadır. Makalenin amacı, 2020, 2021'de küresel ekonomiyi vuran ve 2022'ye yayılan Covid-19 pandemisinden kaynaklanan ekonomik şokun ardından Türkiye ekonomisinin direncini değerlendirmektir. Türkiye'nin 2050 tahminleri, Euro bölgesi (19 ülke)'nin 2050 GSYİH tahminleriyle kıyaslanmaktadır. Üç aylık Reel GSYİH büyüme oranları zaman serileri, tek boyutlu ayrık dalgacık analizi çerçevesinde, tahminler ve ayrıntılar olarak bilinen basit sinyallere ayrıştırılır. Sonuçlar, 2019'un ikinci çeyreği ile 2021'in dördüncü çeyreği arasında, Euro bölgesi ekonomisinin (19 ülke) üç aylık Reel GSYİH büyüme oranının (yıllıklandırılmış) çoğu zaman Türkiye'nin altında olduğunu ve Euro için ortalama %0,94 büyüme oranı olduğunu gösteriyor. Türkiye için bu oran %6.57'dir. Bu nedenle Türkiye, Covid-19 salgını sırasında Euro bölgesine göre daha dirençliydi. Sonuç olarak, yazarlar Türk ekonomik ve siyasi liderlerini son ekonomik gelişmeler ışığında Avrupa Birliği'ne katılmayı yeniden düşünmeye davet etmektedir., This paper presents Turkey’s 2050 real GDP forecasts using historical data before the pandemic up to the end of 2019 and during the pandemic (up to the end of 2021) using spectral analysis. The objective of the paper is to assess the resilience of Turkey’s economy following the economic shock from the Covid-19 pandemic that hit the global economy in 2020, 2021 and extending in 2022. The Turkey 2050 forecasts are benchmarked to the 2050 GDP forecasts of the Euro Area (19 countries). The quarterly Real GDPs growth rates time series are decomposed into simple signals known as approximations and details within the framework of the one-dimensional discrete wavelet analysis. The simplified signals are then recomposed with Burg extension. The results show that between Q2 2019 and Q4 2021, the quarterly Real GDP growth rate (annualized) of the Euro area economy (19 countries) was most of the time below the one of Turkey with an average growth rate of 0.94% for the Euro area versus 6.57% for Turkey. Therefore, Turkey was more resilient during the Covid-19 pandemic than the Euro area. Using the 2022-2050 forecasts of both economies, by subtracting the 2022-2050 average Euro area quarterly growth rate forecast (annualized) obtained with the 1998-2021 data, +2%, by the one obtained with the 1998-2019 data, +1.03%, the difference is +0.97%, when with Turkey the difference is +2.30% [0.12% - (-2.17%)]. Thus, Turkey shows a higher resilience to the Covid-19 pandemic (+2.30%) than the Euro area (+0.97%) based on 2022-2050 forecasts. However, the authors pointed out that the average of the 2022-2050 quarterly (annualized) growth rate forecast of the Euro area is expected to be +2.00% with the 1998-2021 data whereas it is expected to be only +0.12% for Turkey. In conclusion, the authors invite Turkish economic and political leaders to reconsider joining the European Union in the light of recent economic developments.

Petrol, yenilenemeyen bir kaynak olması sebebiyle hem dünya ekonomisi hem de Türkiye ekonomisi açısından oldukça önemlidir. Petrol fiyatlarındaki değişimler ülkeleri bulundukları konuma göre farklı şekillerde etkilemektedir. Petrol fiyatlarındaki artıştan petrol ihraç eden ülkelerin kârlı çıkması beklenirken, petrol fiyatlarındaki düşüşten petrol ithal eden ülkelerin daha olumlu sonuçlar alacağı öngörülmektedir. Ancak durum her zaman böyle olmamaktadır. Türkiye de petrol ithalatçısı ülkeler arasında yer almaktadır. Bu çalışmada dünya petrol piyasasının yapısı incelenmiş ve petrol fiyatlarında meydana gelen dalgalanmaların Türkiye ekonomisi makroekonomik göstergelerine etkileri ele alınmıştır. Since oil is a non-renewable resource, it is very important for both the world economy and the Turkish economy. Changes in oil prices affect countries in different ways depending on their location. While oil-exporting countries are expected to profit from the increase in oil prices, it is predicted that oil-importing countries will receive more positive results from the decrease in oil prices. However, this is not always the case. Turkey is also among the oil importing countries. In this study, the structure of the world oil market is discussed in terms of both supply and demand, the effects of oil prices are examined, the effects of oil crises are included and Turkey's macroeconomicperformance in the period of oil crises is tried to be revealed.

Günümüzde iktisadi değişkenlerin seyrinin belirlenmesi ve ileriye yönelik gösterecekleri değişimin yönü, karar alıcılar ve politika belirleyicileri için oldukça önem kazanmıştır. Oluşturulacak hedeflerin veya planlamalarının öngörüsünde doğruluk ve tutarlılık gerekmektedir. Son dönemde kullanımı yaygınlaşan Yapay Sinir Ağları ve Yapay sinir ağlarına dayalı hibrit modelleme teknikleri, bu anlamda başarılı bir analiz aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Geleneksel zaman serisi modelleri, otoregresif koşullu değişen varyans modelleri, Markov rejim değişimi modelleri, eşik ve geçiş modelleri tek başına değişkenlerin öngörülmesinde hibrit yapılara göre yetersiz kalmaktadır. Bu doğrultuda tezde ispatlanmak istenen hipotez, “makroekonomik değişkenlerin öngörülmesinde hibrit tekniklerin en güvenilir ve tutarlı sonuçlar üreteceği” yönünde olmuştur. Bu tez çalışmasında, Türkiye ekonomisinin zaman serilerinin farklı özelliklerini içeren 7 makroekonomik değişkeni analiz edilmiştir. Çalışma dönemi 01/01/1997-31/10/2020 için ele alınmış ve tahminler gerçekleştirilmiştir. 01/01/2020-31/10/2020 dönemi için gerçekleştirilen öngörü değerleri gerçek seri değerleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma üç ana başlıkta ele alınmıştır. İlk bölümde zaman serilerinin özellikleri ve yapay sinir ağı teorisinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde yukarıdan bahsedilen modellere ilişkin teorik yapılar ele alınmıştır. Son bölümde de BIST 100 Endeks getirisi, işsizlik oranı, enflasyon, reel para arzı, reel efektif döviz kuru, ihracat ve net dış borç stoku değişkenleri için gerekli tahminler ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Çalışmada ele alınan tüm seriler için hibrit model sonuçları; serinin yapısına bağlı gerçekleştirilen model tahminleri ve yapay sinir ağına dayalı model sonuçlarından daha başarılı olmuş olup gerçeğe en yakın değerleri elde etmiştir. Bu anlamda, karar vericiler için yapay sinir ağlarına dayalı hibrit modellerin makroekonomik değişkenlerin öngörü performansını arttırabilecek şekilde kullanılabileceği belirlenmiştir. Nowadays, the determination of the movement of economic variables and the direction of the change they will show in the future have gained importance for decision and policy makers. Accuracy and consistency are required in the prediction of the goals or plans to be created. In this respect, reliability gains importance in the forecasting of macroeconomic variables. Artificial Neural Networks and hybrid modeling techniques based on artificial neural networks, which have become widespread recently, appear as a successful analysis tool in this sense. Traditional time series models, autoregressive conditional hetereoscedasticity models, Markov regime switching models, threshold and transition models alone are insufficient in predicting variables compared to hybrid structures. The hypothesis of the thesis is that "hybrid techniques will produce the most reliable and consistent results in predicting macroeconomic variables". In this thesis, seven macroeconomic variables including different features of time series were analyzed for the Turkish economy. The working period was discussed for 01/01/1997-31/10/2020 and predictions were made. Forecasting values for the period 01/01/2020-31/10/2020 were compared with the actual serial values. The study has been handled under three main headings. In the first chapter, the properties of time series and artificial neural network theory are mentioned. In the second part, the theoretical structures of the above-mentioned models are discussed. In the last section, necessary estimations and comparisons are made for the variables of BIST 100 Index return, unemployment rate, inflation, real money supply, real effective exchange rate, exports and net external debt stock. Hybrid model results for all series discussed in the study; the model predictions based on the structure of the series and the model results based on the artificial neural network were more successful and obtained the closest values to the truth. In this sense, it has been determined that hybrid models based on artificial neural networks can be used to increase the forecasting performance of macroeconomic variables for decision makers.

Bu çalışma Covid-19’un Türkiye ekonomisine temel makroekonomik ve sektörel etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Covid-19 Türkiye’de sağlık sektöründe şok etkisi yaratmış, yüz bini aşkın ölüme yol açmış; hastalığı atlatan kişilerde hasarlar bırakmıştır. Ekonomide şok etkisi yaratmış; ekonomik büyüme 2020’nin 2.çeyreğinde %9 daralmıştır. 2020 yılında enflasyon yukarı yönlü eğilime geçerek %14,6 oranında gerçekleşmiş, 2021’de hedeflenen enflasyon ile gerçekleşen enflasyon farkı %30’ların üzerine çıkmış, artan enflasyon ücretlilerin alım gücünü olumsuz etkilemiştir. İstihdamı ve işgücünü korumak için uygulamaya koyulan kısıtlama ve tedbirlere rağmen istihdam oranı %42,8 olarak son 11 yılın en düşük seviyesinde, işsizlik oranı ise %12’ye yakın gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2020’de bir önceki yıla göre 9 puan gerilemiştir fakat ülkenin Avrupa pazarına yakınlığı bir avantaja dönüşerek 2021’de 5,8 puan yükselmiştir. Sektörel olarak, tarım sektörü üretiminde 2021’de %2,2 daralma olmuş, 2022 itibariyle tarımsal üretim maliyetleri çok artmış, TÜİK’e göre 2022 Mayıs ayı itibariyle de Yİ-ÜFE gıda enflasyonu %127,88 olmuştur. Sanayi sektöründe daralma görülmemiş, ancak 2022’de ulaşım araçları imalatı %19,1 daralmıştır. Pandeminin etkisiyle 2020 yılında madencilik ve taşocakçılığı sektörü üretim endeksi bir önceki yıla göre %1,7 azalmış, kömür ve linyit üretim endeksi %19,8 düşmüştür. Hizmetler sektörü büyüme oranı 2020’de % -0,5, istidamdaki payı da 2019’dan 2021’e 1,2 puan gerilemiştir. Pandeminin eğitimin zorunlu olmasından dolayı eğitim harcamalarında ve eğitimde istihdam edilen sayılarında etkisi ciddi olarak gözükmese de, uzaktan eğitime geçiş eğitimde kaliteyi düşürmüştür. Pandemi en çok turizm sektörünü etkilemiştir. 2020 yılında turizm geliri 2019’a göre %65,1 azalarak 12,1 milyar dolar, 2021’de ise %60 azalarak 24,5 milyar dolar olmuştur. Sağlık sektörü Covid-19’a hazırlıksız yakalanmıştır. Her yıl hesaplanan bütçe planları 2020 yılında pandemiden dolayı öngörülemez olmuş, gider kalemleri temininde zorluklar yaşanmıştır. Covid-19 salgını diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de sağlık hizmetleri talebini artırmıştır. Toplam sağlık harcamaları 2020 yılında 2019’a göre %24,3 artarak 249,932 milyon TL’ye yükselmiş, toplam sağlık harcamalarının GSYH’ye oranı 0,3 puan artarak %5 olmuştur., This study aims to reveal the main macroeconomic and sectoral effects of Covid-19 on the Turkish economy. Covid-19 created a shock effect on health sector in Turkey, causing more than an hundred thousand deaths; It left damage to people who survived the disease. It had a shock effect on the economy; the economic growth contracted by 9% in the second quarter of 2020. In 2020, the inflation trended upwards and realized as 14.6%, the inflation difference between the targeted inflation and the realized inflation in 2021 exceeded 30%, and the increasing inflation negatively affected the purchasing power of wage earners. Despite the restrictions and measures taken to maintain employment and workforce, the employment rate was 42.8%, the lowest level of the last 11 years, and the unemployment rate was close to 12%. The change in the ratio of exports to imports decreased by 9 points in 2020 compared with 2019, but the country's proximity to the European market turned into an advantage and increased by 5.8 points in 2021.Sectorally, there was a 2.2% shrinkage in agricultural sector production in 2021, agricultural production costs increased a lot as of 2022, and D-PPI food inflation was 127.88% as of May 2022 according to TURKSTAT. There was no contraction in the industrial sector, but the production of transportation vehicles contracted by 19.1% in 2022. With the effect of the pandemic, the mining and quarrying sector production index decreased by 1.7% in 2020 compared to the previous year, and the coal and lignite production index decreased by 19.8%. The growth rate of the services sector decreased by 0.5% in 2020, and its share in employment decreased by 1.2 points from 2019 to 2021. Although the pandemic does not seem to have a serious impact on education expenditures and the number of people employed in education due to the compulsory nature of education, the transition to distance education has reduced the quality of education. The pandemic has affected the tourism sector the most. In 2020, tourism income decreased by 65.1% compared to 2019 and became 12.1 billion dollars, and in 2021 it decreased by 60% to 24.5 billion dollars. The health sector was caught unprepared for Covid-19. Budget plans calculated every year have been unpredictable in 2020 due to the pandemic, and difficulties have been experienced in obtaining expense items. The Covid-19 outbreak has increased the demand for health services in Turkey, as in other countries. Total health expenditures increased by 24.3% in 2020 compared to 2019 and reached 249,932 million TL, and the ratio of total health expenditures to GDP increased by 0.3 points and became 5%.

Mali alan, ana akım iktisadi düşüncenin kriz yıllarında, uluslararası kuruluşların metinlerinde değinilmeye başlanmış olan türeti bir kavramdır. İlk kullanıldığı 2005 yılından bugüne uluslararası kuruluşların metinlerinde sıkça değinilen mali alan kavramı, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için bir politika önerisi olarak sunulmuştur. Petrol krizi sonrasındaki müdahalesizlik yıllarının ardından yaşanan iktisadi krizlerin getirdiği uluslararası kuruluşlara güven bunalımı, mali alan kavramının Post Washington Konsensüsü ekseninde literatüre girmesinde etkili olmuştur. Mali alanın tanımı ve kullanımı konusunda henüz netlik mevcut değildir. Ana akım iktisadın düşüncelerine uygun bir biçimde borç sürdürülebilirliğini önceleyen kullanımları olduğu gibi, heterodoks iktisadın ülkelerin bağımsız politika alanı oluşturabilme yetisine vurgu yapan tanım ve kullanımları da mevcuttur. Türkiye ekonomisi, 1980’den sonraki dönüşüm yıllarında uluslararası kuruluşların yakın gözetim ve denetimi altında olmuştur. Bu çalışmada, Devlet Borçlarının Sürdürülebilirliği, Devlet Bütçesi, Ödemeler Dengesi ve Piyasa Algısı olarak kategorize edilen göstergeler ışığında, 1990- -2020 dönemi için Türkiye ekonomisinde mali alan kısıtlılığı incelenmiştir. 90’lı yılların kamu krizleri 2000’li yıllarda özel sektöre devredilmiş, bu durum Türkiye’nin kamu kesimi göstergelerinde göreli bir rahatlamayla neticelenmiştir. Türkiye kamu kesimi genel dengesi konusunda iyileşme yaşasa da sürekli olarak var olan risklerin toplumsallaşması riskiyle karşı karşıya olduğundan, elde ettiği mali alanı, mali alanın oluşturulma amaçları için kullanamamaktadır. Sözü edilen risklerin iki ana kaynağı bulunmaktadır. Bunlar, hazine tarafından tanınan borç üstlenim garantileri ve özel sektör dış borçluluğudur., Fiscal space is a derivative concept that started to be mentioned in the texts of international organizations during the crisis years of mainstream economic thought. The concept of fiscal space, which has been frequently mentioned in the texts of international organizations since its first use in 2005, has been presented as a policy proposal for developed and developing countries. The crisis of confidence in international institutions brought about by the economic crises after the non-intervational policy years after the oil crisis has been influential in the introduction of the concept of fiscal space into the literature on the axis of the Post Washington Consensus. There is no clarity yet on the definition and use of the fiscal space. There are definitions and uses of heterodox economics that emphasize the ability of countries to create an independent policy space, as well as uses that prioritize debt sustainability in accordance with the ideas of mainstream economics. Turkey has been under the close supervision and control of international organizations in the transformation years after 1980. In this study, fiscal space constraints in Turkish economy for the period 1990-2020 were examined in the light of the indicators categorized as the Sustainability of Government Debt, State Budget, Balance of Payments and Market Perception. The public crises of the 90s were transferred to the private sector in the 2000s, which resulted in a relative relief in Turkey's public sector indicators. Although Turkey is experiencing an improvement in the general balance of the public sector, it cannot use the fiscal space it has acquired for the purposes of creating the fiscal space, as it is constantly faced with the risk of socialization of existing risks. There are two main sources of the mentioned risks. These are treasury-recognised debt assumption guarantees and private sector external indebtedness.

Ekonomik gelişmelere paralel olarak imalat sektörlerinin gelişimi de sürmektedir. Türkiye ekonomisi son on yıllık süreçte özellikle ileri teknoloji ürünü ürünlerin üretimine odaklanarak, yüksek katma değerli ürün ihracatına yönelmektedir. Bu kapsamda imalat sektörleri düşük, orta ve ileri teknoloji üreten sektörler olarak gruplanmakta ve özellikle ileri teknoloji ürünleri üreten sektörler desteklenmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmada son on yıllık süreçte Türkiye ekonomisinin makro göstergeleri kullanılarak özellikle orta ve ileri teknoloji üreten imalat sektörlerinin performans gelişimi analiz edilmiştir. Bu amaçla çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSIS yöntemi kullanılmıştır. TOPSIS yöntemiyle alternatif imalat sektörleri makroekonomik göstergeler bazında farklı senaryolara göre sıralanmıştır.

Turkish economy succeeded in breaking the long-term inflation inertia and maintaining price stability, thanks to the new policies implemented after the crisis in 2001. However, developments since the mid-2010s have reversed this process. The Turkish economy has not been able to sustain its single-digit inflation experience since 2004 and has entered a double-digit inflationary period since 2017. In this study, Turkey's recent inflation experience and the reasons for this process are investigated. As a result of the Gregory-Hansen structural break cointegration and Hsiao causality analyses applied in this study, which covers the process from January 2016 to February 2022, no causality relationship was found between the main indices of Consumer and Domestic Producer Prices. However, on the basis of sub-indices, a unidirectional causality relationship has been reached from Consumer Prices to Electricity, Gas, Steam and Air Conditioning Production and Distribution products and from Domestic Producer Prices to Housing prices, and bidirectional causality between Domestic Producer Prices and the prices of Food and Non-Alcoholic Beverages group products. In short, both cost-push and demand-pull inflationary structures were effective in this period., Türkiye ekonomisi 2001 yılında yaşadığı krizin ardından uygulanan yeni politikalar sayesinde uzun dönemli enflasyon ataletini kırmayı ve fiyat istikrarını sağlamayı başarmıştır. Fakat 2010’lu yılların ortalarından itibaren yaşanan gelişmeler bu süreci tersine çevirmiştir. Türkiye ekonomisi 2004 yılından itibaren yaşadığı tek haneli enflasyon deneyimini sürdürememiş ve 2017 yılından itibaren çift haneli enflasyonist sürece girmiştir. Bu çalışmada da Türkiye’nin yakın dönem enflasyon deneyimi ve bu sürecin nedenleri araştırılmaktadır. 2016 yılı Ocak ayından başlayarak 2022 yılı Şubat ayına kadar geçen sürecin ele alındığı bu çalışmada uygulanan Gregory-Hansen yapısal kırılmalı koentegrasyon ve Hsiao nedensellik analizleri neticesinde, Tüketici ve Yurtiçi Üretici Fiyatlarına ait ana endeksler arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanılamamıştır. Fakat alt endeksler bazında bakıldığında, Tüketici Fiyatlarından Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı kapsamındaki ürünlere doğru ve Yurtiçi Üretici Fiyatlarından Konut fiyatlarına doğru tek yönlü, Yurtiçi Üretici Fiyatları ile Gıda ve Alkolsüz İçecekler grubuna ait ürünlerin fiyatları arasında ise çift yönlü nedensellik ilişkisine ulaşılmıştır. Kısaca bu dönemde hem maliyet itişli hem de talep çekişli enflasyonist yapılar etkili olmuştur.

Turizm sektörü, dünyanın önde gelen sektörlerinden biridir. Ekonomik büyüme ve kalkınmaya katkı sağlayan turizm; küreselleşme, nüfus artışı ve ulaşım ile iletişim sektöründeki teknolojik ilerlemelerden dolayı sektörler arasındaki payını günden güne artırmaktadır. Ülke ekonomileri açısından büyük önem arz eden turizm sektöründeki gelişmeler sadece ekonomik boyutta değil çevresel boyutta da etkilere sebep olabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’deki turizm ve çevre kirliliğinin bir göstergesi olarak kullanılan CO2 emisyonu arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Turizm ve CO2 emisyonu arasındaki uzun dönemli ilişki 1990-2018 dönemi için yıllık verilerle Johansen eşbütünleşme testiyle incelenmektedir. Ampirik analiz yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışmada öncelikle değişkenlerin birim kök düzeyi sınanmaktadır. Eşbütünleşme ilişkisinin olup olmadığının tespiti için Johansen eşbütünleşme testi uygulanmaktadır. Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin varlığı tespit edildikten sonra uzun dönem katsayı tahmincilerinden yararlanılmaktadır. FMOLS, DOLS ve CCR yöntemlerinin sonucunda benzer bulgulara ulaşılmaktadır. Elde edilen bulgular turizmin CO2 emisyonunu artırdığı ve çevresel bozulmalara neden olduğu yönündedir., The tourism industry is one of the leading industries in the world. Tourism that contributes to economic growth and development is increasing its share among the sectors day by day due to globalization, population growth and technological advances in the transportation and communication sector. Developments in the tourism sector, which is of great importance in terms of national economies, can cause effects not only in the economic dimension but also in the environmental dimension. In this study, the relationship between tourism and CO2 emission, which is used as an indicator of environmental pollution in Turkey, is discussed. The long-term relationship between tourism and CO2 emissions is examined with the Johansen cointegration test with annual data for the period 1990-2018. In this study, in which empirical analysis methods are used, the unit root level of the variables is tested first. Johansen cointegration test is applied to determine whether there is a cointegration relationship. After determining the existence of the cointegration relationship between the variables, long-term coefficient estimators are used. Similar findings are obtained as a result of FMOLS, DOLS and CCR methods. The findings are that tourism increases CO2 emissions and causes environmental degradation.

Küreselleşmenin hızlanması; nüfus artışı, sanayileşme ve teknolojik gelişmeler ekonomik etkilerin yanı sıra çevresel etkilere de yol açmaktadır. Çevre sorunlarının geleceği tehdit altına almasıyla gerek ulusal gerek uluslararası önlemler ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu önlemler sonucunda sürdürülebilirlik kavramı ortaya çıkmıştır. Sürdürülebilirlik; ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan kaynak dağılımında etkinliğin gelecek nesiller için de sağlanması ve gelecek nesillerin günümüz imkanlarından faydalanmasını sağlamak anlamına gelmektedir. Çevresel tahribata yol açmadan büyümenin sağlanması ve sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesi hedef edinilmektedir. Bunun için teknolojik gelişme ve inovasyon araçları gündeme gelmektedir. Çevresel sorunların artması sonucunda geleceğin tehdit altında olması ve ne tür önlemlerin alınması gerektiği bu alandaki çalışmaları artırmaktadır. Bu çalışmada 1990-2018 dönemine ait yıllık verilerle çevresel teknolojik inovasyonlar, yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyümenin çevre kirliliği üzerindeki etkisi incelenmektedir. Çevresel teknolojik inovasyonların göstergesi olarak çevreyle ilgili patentlerin sayısı alınırken çevresel kirliliğin göstergesi olarak ekolojik ayak izi ölçümünden yararlanılmaktadır. Çevreye tahribatın en önemli göstergelerinden biri olan ekolojik ayak izi kavramı, kapsamlı bir şekilde çevresel kirliliği ölçmektedir. Ampirik analiz yönteminin kullanıldığı bu çalışmada değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi ARDL sınır testi ile sınanmaktadır. ARDL sınır testi sonucunda hem kısa hem de uzun dönemde çevresel teknolojik inovasyonlar ve yenilenebilir enerji tüketimindeki artışların ekolojik ayak izini azalttığı; fakat ekonomi büyümenin ekolojik ayak izini artırdığı bulgusuna ulaşılmaktadır. Çevre kalitesinin artırılması için çevresel teknolojik inovasyonların artırılması ve yenilenebilir enerji tüketiminin artırılması önerilmektedir., The acceleration of globalization, population growth, industrialization and technological developments cause environmental effects as well as economic effects. As environmental problems threaten the future, both national and international measures have begun to emerge. As a result of these measures, the concept of sustainability has emerged. Sustainability; It means ensuring efficiency in resource distribution in terms of economic, social and environmental aspects for future generations and ensuring that future generations benefit from today's opportunities. It is aimed to achieve growth and sustainable development without causing environmental damage. For this, technological development and innovation tools come to the fore. In this study, the effects of environmental technological innovations, renewable energy consumption and economic growth on environmental pollution are examined with annual data for the period 1990-2018. While the number of patents related to the environment is taken as an indicator of environmental technological innovations; Ecological footprint measurement is used as an indicator of environmental pollution. The concept of ecological footprint, which is one of the most important indicators of environmental damage, measures environmental pollution in a comprehensive way. In this study, in which the empirical analysis method is used, the cointegration relationship between the variables is tested with the ARDL bounds test. As a result of the ARDL bounds test, environmental technological innovations and increases in renewable energy consumption both in the short and long term reduce the ecological footprint; however, it is found that economic growth increases the ecological footprint. In order to increase environmental quality, it is recommended to increase environmental technological innovations and increase renewable energy consumption.

Purpose: The aim of this study is to examine the effect of climate change that occurred in Turkey in the period of 1990-2018 on the agriculture sector with the ARDL bounds test.Design/Methodology/Approach: The impact of climate change on the agriculture sector is examined with the ARDL bounds test. As an indicator of climate change; precipitation, temperature, humidity, population growth and CO2 emission variables are used. The share of agricultural product in GDP is taken as an indicator of the agriculture sector. Findings: The findings show that the increase in precipitation and humidity positively affects the share of the agriculture sector in GDP; temperature, population growth and CO2 emissions negatively affect the share of the agriculture sector in GDP.Originaltiy/Value: Climate change has gone beyond being a regional problem and has become a global problem. Climatic changes can cause undesirable situations by affecting socio-economic sectors and ecological systems. The agriculture sector, which is especially dependent on natural conditions and climate, is one of the sectors most affected by this change., Amaç: Bu çalışmanın amacı, 1990-2018 döneminde Türkiye’de ortaya çıkan iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerindeki etkisini ARDL sınır testi ile incelemektir.Tasarım/Metodoloji /Yaklaşım: İklim değişikliğinin tarım sektörü üzerindeki etkisi ARDL sınır testi ile incelenmektedir. İklim değişikliğinin göstergesi olarak; yağış, sıcaklık, nem, nüfus artışı ve CO2 emisyonu değişkenlerinden yararlanılmaktadır. Tarım sektörünün göstergesi olarak tarımsal hasılanın GSYİH içindeki payı alınmaktadır.Bulgular: Bulgular yağış miktarı ve nem oranlarındaki artışın tarım sektörünün GSYİH içindeki payını pozitif bir şekilde etkilediğini; sıcaklık, nüfus artışı ve CO2 emisyonunun ise tarım sektörünün GSYİH içindeki payını negatif etkilediğini göstermektedir. Özgünlük/Değer: İklim değişimi, günümüzde bölgesel bir sorun olmanın dışına çıkarak küresel bir sorun haline gelmiştir. İklimsel değişimler sosyo-ekonomik sektörler ve ekolojik sistemleri etkileyerek istenmeyen durumlar ortaya çıkarabilmektedir. Özellikle doğal koşullara ve iklime bağlı olan tarım sektörü, bu değişimden en çok etkilenen sektörlerden biridir.

Ülke ekonomileri açısından makroekonomik dengenin sağlanması hatta bunun sürdürülebilir boyutta olması temel ekonomik hedefler arasında yer almaktadır. İktisadi politika araçları içerisinde yer alan bütçe gelirleri ve bütçe giderlerinin sürdürülebilirliğini ifade eden mali sürdürülebilirlik kavramı bu doğrultuda ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada mali sistemin sürdürülebilir olup olmadığı Türkiye ekonomisinde 1980-2020 dönemine ait yıllık bütçe harcamaları ve bütçe gelirleri verileri kullanılarak Hakkio ve Rush (1991) ile Quintos (1995) tarafından geliştirilen model göz önünde bulundurularak analiz edilmiştir. Öncelikle değişkenlerin birim kök düzeyini sınamak için ADF birim kök testinden faydalanılmıştır. ARDL sınır testi yaklaşımından faydalanılarak değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca uzun dönem katsayı tahmincilerinden FMOLS, DOLS ve CCR yöntemlerinden yararlanılmıştır. ARDL sınır testi bulguları söz konusu değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığını göstermiştir. Kısa dönem ARDL sınır testi bulguları bütçe açığının zayıf formda sürdürülebilir olduğunu ortaya koymuştur. Uzun dönemde ise ARDL, FMOLS, DOLS ve CCR bulguları bütçe açığının güçlü formda sürdürülebilir olduğunu ortaya koymuştur., Achieving macroeconomic balance in terms of national economies and even making it sustainable are among the main economic targets. The concept of fiscal sustainability, which expresses the sustainability of budget revenues and budget expenditures, which are among the economic policy instruments, comes to the fore in this direction. In this study, whether the financial system is sustainable or not was analyzed by considering the model developed by Hakkio and Rush (1991) and Quintos (1995) using annual budget expenditures and budget revenues data for the period of 1980-2020 in the Turkish economy. First of all, ADF unit root test was used to test the unit root level of the variables. The cointegration relationship between the variables was examined by using the ARDL boundary test approach. In addition, FMOLS, DOLS and CCR methods, which are long-term coefficient estimators, were used. ARDL bounds test findings showed the existence of a cointegration relationship between these variables. The short-term ARDL bounds test findings revealed that the budget deficit is sustainable in a weak form. In the long run, ARDL, FMOLS, DOLS and CCR findings revealed that the budget deficit is sustainable in a strong form.