Search

The focus of the studies on the religion phenomenon in the social sciences literature has been on the fundamental transformation of traditional social institutions with modernization. The dominant approach in 19th and 20th century social sciences is that there is a tension relationship between religion and modernization. Religion, like other social institutions, as a source of the search for existential meaning and security, has gained new forms in the face of social change. The main weakness of some approaches that focus on the phenomenon of social change by focusing on the phenomenon of religion as a unit of analysis is that they focuses on images, not social patterns. It is not necessary to consider the change of representations. But it is essential to consider the transformation of religion / sacred in the recent intersections of the history of societies. This choice will allow us to draw a theoretical framework on the structural properties of social change.The aim of this paper is to provide the basis for new theoretical approaches by outlining the transformations of the phenomenon of religion during the periods of fundamental social change. In the first part of the paper, the reactions of religion / sacred in the face of the effects of modernization as a radical cultural change, in the second part of the paper, the effects of post-modernism and in the third part of the effects of globalization will be discussed. In the last section, the possibilities and problems of conceptualizations that try to explain the change of religion / sacred will be discussed., Sosyal bilimler literatüründe din olgusunu konu edinen çalışmaların odak noktası, modernleşme ile geleneksel sosyal kurumlarda gerçekleşen köklü dönüşüm olmuştur. XIX. ve XX. yüzyıl sosyal bilimlerindeki egemen yaklaşım, din ile modernleşme arasında gerilimli bir ilişki olduğudur. Sosyal değişmeye bağlı olarak varoluşsal anlam arayışının ve güvenliğin kaynağı olarak din, diğer sosyal kurumlar gibi form değiştirmektedir. Din olgusunu bir analiz konusu olarak merkeze alıp sosyal değişmeyi irdeleyen kimi yaklaşımların temel zaafı, sosyal örüntülere değil görüntülere odaklanmasıdır. Temsillerin değişimini değil toplumlar tarihinin yakın dönemdeki temel kavşaklarında dinin/kutsalın geçirdiği dönüşümü ele almak, sosyal değişmenin yapısal özellikleriyle ilişkili teorik bir çerçeve çizme imkânı sağlayacaktır.Bu çalışmanın amacı, din olgusunun büyük sosyal değişme süreçlerinde yaşadığı dönüşümlerin ana hatlarını ortaya koyarak yeni teorik yaklaşımlara katkı sağlamaktır. Makalenin birinci kısmında radikal bir kültürel değişme olarak modernitenin, ikinci kısmında post-modernitenin, üçüncü kısmında ise küreselleşmenin etkileri karşısında dinin/kutsalın gösterdiği reaksiyonlar ele alınmaktadır. Son kısımda ise dinin/kutsalın değişimini açıklamaya çalışan kavramsallaştırmaların imkân ve sorunları tartışılmaktadır.

This study is going to focus on the transformation of men who grew up in a religious family and experienced secular practices. The study analyses the confrontation between secular and religious life that religious men experience in their everyday life by examining the data obtained via field study. Religious belief is a significant part of the everyday life of a religious man. According to Islam, the life of a Muslim man is divided into five parts and hours of prayer designate these divisions: dawn, noon, mid-afternoon, sunset and night prayers. Men who grew up in a religious family are acquainted with this division and they are accustomed to it by the daily religious practices of their families. Briefly, the study is going to show its audience, that a minor change of the environment of a religious man can cause a greater change on his daily practices, by examining the basic daily religious practices.

Bu çalışmada, toplumun temel kurumlarından olan dinin, modern dünyada, sekülerleşme olgusuna karşın kendini modern çağın beraberinde getirdiği araçlarla yeniden nasıl var ettiği anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın ana temasını, yaşadığımız çağda sekülerleşme süreciyle beraber dinin gündelik hayattan çekileceği iddialarına rağmen, kendini yeniden üretebildiği düşüncesi oluşturmaktadır. İslam dini, içinde barındırdığı evrensellik iddiası ve kolaylaştırma ilkesiyle beraber değişimlere adapte olabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı, düşünümsel bir modernlik karşısında düşünümsel ve kendini yeniden üretebilen bir din görmekteyiz. Bununla birlikte, küreselleşme, kentleşme, sekülerleşme süreçleriyle ve teknolojik gelişmelerle birlikte internet kullanımının yaygınlaşması ibadetlerde birtakım değişimler meydana getirmiştir. Dinsel bireyciliğin yaygınlaşması, dinin büyü bozumuna uğraması, ibadetlerin toplumsal işlevlerinde değişme veya zayıflamanın görülmesi ve dinin araçsallaşması görülen değişimlerden bazılarıdır. Bu çalışmada, dini pratiklerden olan kurban, zekât, fitre ve bağış gibi mali ibadetler ele alınmıştır. Bu anlamda mali ibadetlerin, çeşitli kurumlar veya online ödeme yöntemleriyle gerçekleştirilmesi, dini pratiklerin yeniden üretimi bağlamında anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın alan araştırması kısmında ise kır-kent ve cinsiyet farkı gözetilmek kaydıyla 20 kişiyle nitel araştırma yöntemlerinden olan derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda elde edilen veriler, mali ibadetlerdeki değişimler ve mali ibadetlerin yeniden üretimi açısından çalışmada öne sürülen teorik bilgiler ışığında analiz edilmiştir The main purpose of this thesis is to try to understand how religion, which is one of the basic institutions of the society, has reproduction itself over the course of the secularization in the modern era. The main theme of this study is to argue that the religion is reproducing itself despite the claims that religion has withdrawn from our life because of secularization. The religion of Islam can adapt to changes with its claim of universality and the principle of facilitation. Because of this feature, we see a reflexive and self-reproducing religion against a reflexive modernity. However, the widespread use of the internet with globalization, urbanization, secularization processes and technological developments has brought about some changes in worship. The spread of religious individualism, the disenchantment of religion, the change or weakening of the social functions of worship, and the instrumentalization of religion are some changes observed. In this study, religious practices such as Sacrifice, Zakah, Charity, and Alms will be discussed. Moreover, the effect of performing such worship by various institutions or technological means on the reproduction of religious practices will be examined sociologically. In the field research part of the study, in-depth interviews, which is one of the qualitative research methods, were conducted with 20 people, taking into account rural-urban and gender differences. In the light of the data obtained in this context, the changes in financial worship and the reproduction of financial worship were analyzed based on the theoretical information revealed in the study.

Toplumda belli kesimlerin, özellikle de bazı gençlerin dinden uzaklaştığı söylemi gittikçe yayılmaya başladı. Bu genelde sekülerleşme tabiriyle ifade ediliyor. Bu terim farklı anlamlarda kullanılsa da ben sekülerleşmeyi kişinin ahiret odaklı bir yaşam ile dinî değerlerden uzaklaşıp, dünya hayatına ve dünyevi zevklere odaklanmasını ifade etmek için kullanacağım. Bu yazıda gençlerle zaman geçirip onları dinleyen, kendisi de hayatının bir kısmında dinî değerlerin hakikati konusunda şüpheye düşmüş bir akademisyen olarak sekülerleşmenin nedenleriyle ilgili kanaatlerimi paylaşmaya çalışacağım. Bu noktada iki uyarıda bulunmam önemli. Böylesine geniş çaplı bir olguda bilimsel seviyede fikir beyan etmek için ciddi bir saha çalışması gerekiyor, ben böylesi verilere sahip değilim. Dolayısıyla bunlar kişisel değerlendirmelerim. İkincisi bu tarz büyük çaplı fenomenlerin birden fazla nedenleri olur, benim burada ortaya koyacağım…

Bu makalede Rodney Stark’ın sekülerleşme teorisine yönelik eleştirilerini değerlendirdik ve teorinin bilimsel temellere dayanmadığını, aksine dinin geleceğiyle ilgili kehanetlerden oluştuğunu ileri sürdük. Dinin gerilediği iddiasının ortaçağ dindarlığı hakkındaki yanlış algılardan kaynaklandığını, tarihçilerin verilerine referansla ortaya koyduk. Sekülerleşme teorisyenlerinin dine önyargılarla baktıklarını ve bu önyargılar nedeniyle de dinin dinamik karakterini gözden kaçırdıklarını ortaya koymayı amaçladık. Ayrıca Stark’ın, “sekülerleşmenin dinsel canlanma ve yeni dinlerin ortaya çıkmasını teşvik eden ve kendini sınırlayan bir süreç olduğu” argümanını analiz ettik. Makalemizde, Stark’ın sekülerleşme konusundaki metinlerini, anlayıcı yaklaşımın metin okuma tekniklerinden “hermeneutik” yardımıyla değerlendirmeye çalıştık., In this article, we evaluated Rodney Stark’s criticisms of secularization theory and argued that the theory is not based on scientific foundations, on the contrary consists of prophecies about the future of religion. We presented the claim that decline of religion is originated from the misperceptions about medieval religiosity, with reference to the data of historians. We tried to demonstrate that secularization theorists view religion with prejudices and because of these prejudices, they overlook the dynamic character of religion. Also, we analyzed starks’s argument that “secularization is a self-limiting process that encourages the religious revival and emergence of new religions”.In our article, we tried to evaluate Stark’s texts on secularization with the help of “hermeneutics” which is one of the text-reading techniques of the interpretive approach.

Sekülerizm, ilk olarak Bizans İmparatoru I. Konstantin (MS 272- 337) zamanında ortaya çıkmış olsa da kavram, 14. yüzyılda ve sonrasında varlığını göstermiş, 16. yüzyılda Martin Luther ile tekrar gündeme gelmiştir. Bilindiği üzere Ortaçağ’da Batı’nın dünya görüşü din ve kilise üzerine kuruluydu. Merkezi Roma’da bulunan Roma Katolik Kilisesi siyasi egemenliği elinde bulunduran, adalet ilkelerini belirleyen, insanların düşünce ve yaşayışına yön veren oldukça önemli bir otoriteydi. Din, toplumun tüm alanlarına dâhil edilmişti. Tanrı Krallığı’nın yeryüzündeki temsilcisi olan kilise, zamanla dünyevi alanla ve para karşılığı günah çıkartmayla daha fazla ilgilenir oldu. Kilise zenginleşti ve arazilerini genişletti. Kilisenin bozulan ahlaki değerlerinden rahatsızlık duyan Luther, Hıristiyanlığın aslına dönmesi için kiliseyi protesto ederek reform hareketini başlattı. Protestanlığın doğmasına sebep olan bu hareket, uzun süren bir mücadeleyi de beraberinde getirmiştir. Bu mücadele sonucunda yapılan Westfalya Anlaşması’nın bir maddesinde geçen sekülerizm kavramı o günden bugüne tartışma konusu olmuştur. Kavram, o zamanlar sivil hukukla kilise hukukunu ayırt etmek için kullanılırken günümüzde hem Batı medeniyetinde hem de dünyada farklı alanlarda, farklı anlamlarda gündeme gelmektedir. İlginç olan da bu kadar tartışılan bir kavramın henüz somut bir tanımının olmamasıdır. Farklı alanlarda, farklı anlamlarda kullanılması, terimin anlamını da genişletmiştir; öyle ki kavramın hukuksal, felsefi ve sosyolojik boyutları oluşmuştur. Bu çalışmada amaç, kavramın tarihteki ilk gerçek manasına ulaşmak, hangi anlamda hangi amaçla kullanıldığını tespit etmek, kavram kargaşasına yol açan durumların neler olduğunu belirlemek ve terime, eşanlamda eşlik eden kelimelere de açıklık getirerek, kavramın daha net anlaşılmasını sağlamaktır. The concept of secularism first emerged during the reign of Byzantine Emperor Constantine I (272-337 AD) and rose again in the 14th century and beyond before emerging in the 16th century with the German priest, Martin Luther. The world view of Europe in the Middle Ages was based on religion and the church. The Roman Catholic Church, headquartered in Rome, was a particularly important authority that held political dominance, determined the principles of justice, and directed people’s thoughts and lives. Religion was incorporated into all spheres of society. As the representative of the Kingdom of God on earth, the Church gradually became more concerned with the earthly realm and indulgences to pardon sin. The Church became rich and expanded its lands. Disturbed by the deteriorating moral values of the church, Martin Luther started the Reform Movement by protesting against the Church for the return of Christianity to its origins. This movement, which led to the birth of Protestantism, brought with it a long struggle. The concept of secularism, which was mentioned in an article of the Westphalia Agreement made as a result of this struggle, has since been a constant subject of discussion. While the concept was used to distinguish civil law and church law at that time, today it comes to the fore both in Western civilization and in various parts of the world, with different meanings. What is interesting is that there is no concrete definition of such a controversial concept. Its use in different areas, with different meanings, has also expanded the meaning of the term; such that the legal, philosophical and sociological dimensions of the concept have been formed. The aim of this study is to examine the first true meaning of the concept in history, to determine for what purpose and in which sense it was used, to determine what situations led to conceptual confusion, and to provide a clearer understanding of the concept by clarifying the words that accompany the term as synonyms.

Ahlaki iyinin ne olduğuna ve onun nasıl bir toplumsal örgütlenme biçiminde yaşanması gerektiğine dair temellendirmeler 18. yüzyıldan itibaren dönüşüme uğramıştır. Kadim dönemde metafiziksel hakikat üzerinden önceden belirlenen tasarım ve normlarla, siyasal örgütlenme modeli ile oluşturulan ahlaki hayat, 18. yüzyıldan itibaren sivil toplum modeli ile yeniden inşa edilmiştir. Yeni durumla ahlaki iyi, öznellik ve olumsallıkla insanın ihtiyaç, talep ve yönelimleri doğrultusunda temellendirilmiştir. Kendiliğinden oluşan seküler bir düzeni karakterize edilen söz konusu yapılanma ile toplumsal hayatın belirlenimi de el değiştirmiştir. The justifications on what ethical good is and what kind of social organization should be experienced in ethical good have been transformed since the 18th century. The ethical life, which was created with the political organization model with predetermined designs and norms based on metaphysical truth in the ancient period, has been reconstructed with the model of civil society since the 18th century. With the new situation, the ethical good is based on subjectivity and contingency in line with human needs, demands, and orientations. The determination of social life has also changed hands with this str

Bu makalede, dinî ve kültürel yönden dönüşüm geçirilmesine neden olan faktörler arasında yer alan Hollywood sinemasının nasıl bir dünya kurduğu ve seyirciyi bu dünyanın içine çekerek nasıl bir hipergerçekliğe yönlendirebileceği araştırılmaktadır. Hollywood dünyasında gerçek hayattan farklı imgeler ve yaşantıların gösterilmesi, sinemanın seküler hipergerçekliğin inşası noktasında çok önemli bir role sahip olduğunu anlatmaktadır. Zira farklı filmlerden az da olsa belirli alımlamalar yapan seyirci, gösterilen anlamları zihninde birleştirerek beyazperdenin sahte kurgusunu içselleştirebilecektir. Bundan dolayı filmlerin insan hayatındaki derin etkilerini dikkate alan bu makalenin temel amacı, doğru bir film eleştirisi ile birlikte içinde yaşadığımız dünyanın çeşitli yönleriyle sorgulanmasına katkı sunabilmektir. Makalede yer alan filmler öncelikle dine yönelik yaklaşımları, çoğunlukla ise popüler olmaları, televizyonlarda gösterilmeleri ve seyircinin ilgisini çekmeleri yönüyle seçilmiş ve değerlendirmeye alınmıştır. Bu filmler söylem analizi başta olmak üzere farklı yöntemler çerçevesinde seyredilmiş ve öne çıkan yönleri göz önünde bulundurularak içlerinden örnekler verilmiştir. Böylece tümevarım yöntemiyle Hollywood’un yönlendirici temel altyapısı genel bir bakış açısıyla ortaya çıkarılmaya çalışılmış ve her filmde farklı yönleri bulunan unsurlar bir araya getirilerek bir zihniyet analizi yapılmıştır. Ayrıca olumsuz etkileri açısından dünya sinemasından öne çıkan bazı filmlerden de örnekler verilmiştir., In this article, it is examined how Hollywood cinema, which is one of the factors that cause religious and cultural transformation, establishes a world and how it may lead the audience into hyperreality. The display of images and experiences different than real life in the Hollywood world tells us that cinema plays a very important role in the construction of secular hyperreality. Because, the audience who perceives certain points from different movies will be able to internalize the fake fiction of the cinema by combining the meanings in his mind. Therefore, the main purpose of our article which considers the deep effects of movies on human life is to contribute to the questioning of various aspects of the world we live in along with a correct critique of the movie. The movies in the article are selected and evaluated primarily in terms of their approach to religion, but mostly because they are popular and because they are shown on television and attract the attention of the audience. These movies have been watched within the framework of different methods, primarily with discourse analysis and examples are given considering their prominent aspects. Thus, it is tried to reveal Hollywood’s main manipulative infrastructure with a general perspective by the induction method and a mentality analysis was carried out by combining elements with different aspects in each movie. In addition, some examples from movies that stand out from the world cinema in terms of their negative effects are also given.

Hz. Peygamber (as), ümmetinin istikbaldeki durumu hakkında çeşitli haberler vermiştir. Bu haberler, hadis kitaplarında 'fiten' veya 'melahim' babları altında yer almaktadır. Biz bu çalışmamızda, 'melahim' ve 'zühd' bablarında nakledilen 'vehn hadisi' veya 'kas'a hadisi' olarak bilinen rivayeti inceledik. Rivayetin geçtiği ilk kaynaktan başlayarak muteber hadis kitaplarımızdaki isnadlarını tahriç ettik ve elde ettiğimiz isnadları şemalaştırdık. Çalışmamızın birinci bölümünde vehn hadisinin isnadlarını değerlendirdik ve metnini tenkid ettik. İkinci bölümünde ise vehn hadisinin vermek istediği mesaj ile dünyevileşme meselesinin alakası üzerinde durduk. Sekülerleşme ve dünyevileşme kavramları arasındaki farkı ortaya koyduk. İslam'da, Hristiyanlık ve Yahudilikteki dünyevileşme konusundaki uyarıları naklederek çalışmamızı nihayete erdirdik., The Prophet Muhammad (as) had given various informations about the future of his ummah (community). These informations are in the Hadith books under title of 'melahim' and 'fitan'. In this study we examined a narrative which is known as 'Wehn Hadith' or 'Kas Hadith' that narrated in title of 'zuhd' or 'melahim'. We extracted the chain of transmission of this hadith from our reliable hadith books by starting from the first reliable source which includes this hadith to the last one and we made a schema by using these chain of transmissions. In the first chapter, we interpreted the chain of transmissions of 'wehn hadith' and we criticised text of this hadith. On the second chapter, we dwelled on the message of 'wehn hadith' and relationships between 'wehn hadith' and problem of worldliness. We put forth difference between the concept of secularism and worldliness. We finished our study by conveying the warnings in Islam about worldliness which occurred in Christianity and Judaism.

Bu çalışma, 1970’lerden 2000’lere uzanan süreçte “İslami kimliğin” Türkiye seyrini bedeni merkeze alarak yeni bir değerlendirmeye tabi tutmayı ve İslami kimliğin süreç içerisindeki durumunu, dalgalanmalarını beden sosyolojisinin son dönem gelişmelerinin sağladığı imkânlarla ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada 1970’lerden 2000’lere dek uzanan süreçte yazılmış 12 adet roman nitel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu çalışma ile İslami kimliğin, modern seküler kültürün akışkan/heterojen zemininde en önemli tutunma noktası olarak görülen beden-benlik bütünlüğünde bir tür homojenleştirme suretiyle kendini idame ettirdiği; fakat özellikle 1990’larla birlikte gelişen bireyselleşme-kamusallaşma-siyasallaşma sürecinde, beden-benlik ilişkisinin heterojenleştiği ve böylece rafine bir sekülerleşme biçiminin önünün açıldığı görülmüştür. Beden-benlik ilişkisini kutsallığından arındırma (desacralization) şeklinde işleyen bu durum, İslami kimlik için, başkalarıyla bir arada yaşamanın önünü açtığı ölçüde bir tür ‘modern hayat stratejisi’ olarak değerlendirilebilir., This study aims to present a new evaluation of the journey of “Islamic Identity” in Turkey from 1970s to 2000s. It particularly focuses on body within the context of emergent theories of sociology of body to present the status and fluctuations of Islamic identity through this period. In this study, 12 novels written in the period from 1970s to 2000s were examined by qualitative content analysis method. As a result, Islamic identity have maintained a homogenized idea of body and self integrity on the fluid and heteregenous ground of modern secular culture as the most important foothold to preserve its homogeneity. However, after 1990s, this body and self integrity have become heterogenized through the growing process of individuation, deprivatization, and politicization in this era. It can be evaluated that this desacralization of the body and self integrity have become a "modern life strategy" to the extent that for Islamic identity desacralization paved the way for the means of coexisting with others.

19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında neredeyse bütün klasik sosyal düşünürlerin modern yapılanmayla birlikte dinin ya zayıflayacağı ya da ortadan kalkacağına yönelik öngörülerinin sekülerleşme teziyle neticelenmesi ve istatiksel verilerle desteklenmesine rağmen dinin hiçbir yerde ortadan kalkmayan ama neredeyse her yerde değişen durumu, din üzerindeki tartışmaları daha da yoğunlaştırmıştır. Dinin modernite karşısında bireysel ve toplumsal önemini kaybedip kaybetmediği ve kaybettiyse hangi oranda kaybettiği, büyük ölçüde din ve sekülerleşmeyle ne kastedildiğine bağlıdır. Ancak ne dinin tanımı ne de sekülerleşmenin anlamı üzerinde genel bir uzlaşı söz konusu olmadığı için toplumların seküler olarak tanımlanmasında kriterin ne olduğunun cevabı farklılaşır. Batıda gerçekleşen modernleşme/sekülerleşme, farklı bir toplumsal yapı ve düşünsel dünyaya geçişte Hristiyanlık içinde çok radikal bir dönüşümü temsil eder. Aslî kaynağından koparılıp beşerî ifade biçimine dönüştürülen Hristiyanlığın batı insanının hayat tarzına uyarlanmasıyla sekülerleşme karşısında direnişi, başarısızlıkla sonuçlanır. Yüzyıldan fazla bir süreden beri İslâm toplumlarında ve ülkemizde, batı dünyasının birkaç yüzyıl önce yaşadığından farklı da olsa bir değişme süreci yaşanmaktadır. İslâm’ın dünyanın temel medeniyetleri arasında sekülerleşme tezine tümüyle ve etkili şekilde karşı koymasıyla tek ve istisna medeniyet oluşu, İslâm’ın tahriften uzak yegane varlığında tesadüfi değildir. Ancak İslâm’ın bu niteliğiyle sekülerleşmesinin imkânsızlığı, müntesiplerinin tarihsel süreç içerisinde dinî öğretilerde temellenmeyen özden yoksun formal hayat tarzında içsel sekülerleşmeyi yansıtan görünümünü ortadan kaldırmaz. Dinin ezelî ve ebedî geçerliliğinden sözetmek, her dönemde toplumsal ve bireysel bir ideal olarak otoritesini aynı şekilde koruduğu anlamına gelmez. Dinin geçerliliğinden maksat, ilkelerinin geçerliliğidir. Bu ilkelerin toplumsal ve bireysel bir ideal olarak ne ölçüde yaşadığı, dinin otantik söylemine dayalı geleneksel otoritesini koruyup korumadığı tartışması, doğrudan sekülerleşme konusu çerçevesinde yapılabilir. Tezimizde ülkemizin 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla başlayan ve bugüne kadar devam eden süreklilik ve kırılma noktalarını birlikte taşıyan, çok boyutlu değişim dönüşüm sürecini sekülerleşme odağında çözümledik. Cumhuriyet dönemiyle modernleştirme süreci olarak başlatılan toplumsal değişim süreci, sekülerleşme sürecine tekabül eder mi? Batı dışı vi toplumlarda toplumların kendi değişim dinamikleri dışında batı medeniyetinin modelliğinde başlatılan ve sürdürülen bu süreç, toplumun kendi tarihsel ve kültürel niteliklerinin özgünlüğünde ne tür farklılıklar gösterir? ortaya koymaya çalıştık. Türkiye’de Cumhuriyet döneminde dinî değişim sürecini bir bütün olarak ele alan bu tezin ilk bölümünde "Değişmeye Genel Bir Bakış" alt başlığı altında değişim olgusu ele alınmış ve değişimin moderniteyle yaşadığı anlam farklılığı üzerinde odaklanılarak bu yeni anlamın sekülerleşmede etkisi belirlenmiştir. İkinci bölümde seküler kavramının teorik arka planından hareketle, sekülerleşme teorilerine yer verilmiştir. Üçüncü Bölümde Cumhuriyet döneminde başlayan değişim ve dönüşüm süreci, üç farklı süreçte ele alınmıştır. (1923-1950 dönem “Dayatmacı Sekülerleşme” (Coercive Secularization), 1950-1980 dönem, “Dayatmacı Sekülerleşme”den (Coercive Secularization) “Küresel Sekülerleşme”ye (Diffused Secularization ), 1980 sonrası dönem “Yaygın Sekülerleşme” (Diffused Secularization) veya Eklektik Sekülerleşme(Areligious Secularization). Bu üç süreç; her zihniyetin ana parametreleri olan insan, zaman ve mekân unsurlarından hareketle aile, yaşlılık, gençlik, şehir/kent, eğitim, cemaat ve tarikat, siyaset, diyanet, tüketim olarak moda ve tatil, dindarlık alt başlıklarında analiz edilmiştir. Although the predictions on which almost all classical social thinkers at the beginning of the 19th and early 20th centuries anticipated that religion would either weaken or disappear with modern constructions concluded with the secularization thesis and this was supported with statistical data,the statue of religion that has not disappeare anywhere but changed everywhere, has intensified the debates on itself. Whether religion has lost its social significance in the face of modernity and if it has lost it, the extent to which it has lost depends largely on what it means by religion and secularization. However, since neither a religious definition nor a general consensus on the meaning of secularization is in question, the answer to what is the criteria for defining communities as secular becomes different. Modernization / secularization in the West represents a very radical transformation within Christianity into a different social structure and intellectual world. As Christianity that was cut off from its original source and transformed into human form, has been adapted to the the lifestyle of the western man, its resistance to secularization has resulted in failure. Since more than a century ago, there has been a process of change, though different from the way the Western world lived several centuries ago, in Islamic societies and in our country. İt is not accidental that İslam is the only religion that is the only and exceptional civilization, responds fully and effectively to the thesis of secularization the among the fundemental civilizations of the world and has remained far away from distortion. However, the impossibility of secularization of Islam with its this feature does not eliminate the view that the martensis reflects internal secularization in the form of a formal life style deprived of esence not based on religious teachings in the historical process. We will discuss n the focus of secularization multi-dimensional change process, carries the points of refraction and continuity. Religious is eternal. But this does not mean that it maintains its authority as a social and individual ideal in every period. The validity of religion is that the principles of religion are valid. the validity of principles of religion can be considered according to secularization. We will try to put forward in this study; "Does the process of social change initiated as a modernization process by the Republican era correspond to the secularization process?” What kind of differences does the process cause in-non- Western societies, initiated and maintained in the mode of Western civilization, apart from the societal change dynamics of their own, in the authenticity of their historical and cultural qualities? In the first part of this thesis studying the religious transformation process in Turkey in the Republican era, under Change and “Social Change” subtitle will be discussed and the impact of this new meaning on secularization focusing on the the change of its meaning with modernity Exchange will be determined. viii In the second part, the theories of secularization will be introduced by depending on the theoretical background of the secular concept. In the third section, we will discuss multi-dimensional change process in the Republican period in the third period: (1923-1950) Coercive secularization, (1950-1980) from Coercive secularization to Diffused secularization; (1980- 2018) Diffused secularization or Areligious sacularization, These three processes will be analyzed in the subheadings of family, old age, youth, city, education, community and sect, politics, religion, fashion and holiday as consumption, religiosity as the main parameters of every mentality, human, time and space elements. Social indicators of religious change in process of modernization in Turkey will be shown.

This study maintainss that National Outlook Movement’s religious discourse on foreign policy, education, economy and women’s issues played an active role in the de-privatization and visibility of religion in the public sphare. Turkey’s secularisation process dates back to the 17th century and continued in the aftermath of the declaration of the Republic (1923). The secularising policies implemented with the establishment of the Republic became a focal point of the discussions on religion-state ralations. The concept of laicity in Turkey, which was formed as a result of secularisation policies, was conceived differently from the European understanding of secularism and laicity. The National Outlook parties proposed policies that criticised Turkey’s secularism policies. Jose Casanova put forward a unique theoretical approach about the de-privatization and visibility of religion in the public sphare. This thesis mainly focuses on National Outlook Movement’s understanding of secularization based on religion-state relations developed in Europe from Casanova’s point of view. This research concludes that the National Outlook Movement’s religious discourses caused religion to become effective in public sphare. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ii ETİK BEYAN iii TEŞEKKÜR iv ÖZET v ABSTRACT vi GİRİŞ 1 1. BÖLÜM: BATI’DA DİN-DEVLET İLİŞKİSİ VE SEKÜLERİSM 14 1.1. BATI’DA DİN-DEVLET İLİŞKİSİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 15 1.1.1. Hz. İsa’dan Roma’nın Hristiyanlığı Kabulüne 15 1.1.2. Roma’nın İkiye Ayrılmasından Kilise Ayrışmasına 18 1.1.3. Kilise-Devlet Çatışması 19 1.1.4. Protestan Düşünce ve Reformasyon 21 1.1.5. Dine Araçsal Yaklaşımlar 23 1.1.6. Ayrılıkçı Yaklaşımda Din-Devlet İlişkisi 26 1.1.7. Din Karşıtı Yaklaşım 28 1.2. SEKÜLERLEŞME: TEMEL YAKLAŞIMLAR VE KAVRAMLAR 32 1.2.1. Sekülerleşmeyi Tanımlamak: Kavramsal Analiz 33 1.2.2. Sekülerleşme Modelleri 39 1.2.3. Sekülerleşme Unsurları ve Kuramcıları 44 1.2.4. Sekülerizm ve Demokrasi İlişkisi 59 1.2.5. Sekülerizm- Laiklik Ayrımı 64 2. BÖLÜM: İSLÂM DEVLET GELENEĞİNDE VE TÜRKİYE’DE DİN-DEVLET İLİŞKİSİ 69 2.1. İSLAM DEVLET GELENEĞİNDE DİN-DEVLET İLİŞKİSİNİN TARİHSEL SERÜVENİ 70 2.1.1. İslâmîyet’in İlk Dönemi: Dünyevî ve Uhreviliğin Bütünlüğü 70 2.1.2. Dört Halife Dönemi 73 2.1.3. Halife Sultanlar Dönemi: Emevi ve Abbasiler 74 2.1.4. Selçuklu Devletinde Din-Devlet İlişkisi 76 2.1.5. Osmanlı Klasik Döneminde Din-Devlet İlişkisi 78 2.1.6. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı 84 2.1.7. II. Meşrutiyet: 1908-1918 Jön Türkler Dönemi 87 2.1.8. Millî Mücadele Dönemi 1918-1923 89 2.2. CUMHURİYET DÖNEMİ: DİNİN DENETLENMESİ VE DEVLETTEN DIŞLANMASI 92 2.2.1. Tek Parti Dönemi: Devletin Din Üzerinde Kontrolünün Artması 93 2.2.2. Çok Partili Sisteme Geçiş 103 2.2.3. Demokrat Parti İktidarı: 1950-1960 105 2.2.4. 27 Mayıs Darbesi: Vesayet Döneminde Laiklik Politikaları 107 2.2.5. Koalisyonlar Dönemi: 1971-1980 110 2.2.6. 1980 Sonrası Dönem 112 2.2.7. Türkiye’de Laiklik Algısının Farklı Biçimleri 117 3. BÖLÜM: DİN-DEVLET İLİŞKİSİ EKSENİNDE MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ 126 3.1. MGH’NİN TARİHSEL ARKAPLANI 127 3.1.1. Erbakan’ın Siyasî Hayatı ve Liderliği 130 3.1.2. MGH’nin Örgütsel Yapısı 143 3.1.3. MGH’nin İdeolojisi 146 3.1.4. MGH ve Demokrasi 154 3.2. MGH VE LAİKLİK YAKLAŞIMI 161 3.2.1. MGH’nin Fikir Öncülerinin Laiklik ve Din-Devlet İlişkisine Yönelik Yaklaşımları 162 3.3. MİLLÎ GÖRÜŞ’ÜN DIŞ POLİTİKA YAKLAŞIMINDA İSLÂM VURGUSU 183 3.3.1. MGH’nin Dünya Görüşünde Batı Olgusu 185 3.3.2. MGH’nin Batılı Güçlere ve Kurumlara Tavrı 187 3.3.3. MGH’nin Dış Politikasında İslâm Dünyasının Merkezî Konumu 194 3.4. MİLLÎ GÖRÜŞ’ÜN EĞİTİM YAKLAŞIMINDA İSLÂM VURGUSU 200 3.5. MGH’NİN DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI’NA YAKLAŞIMI 208 3.6. MİLLÎ GÖRÜŞ’ÜN EKONOMİ POLİTİKALARINDA İSLÂM VURGUSU 213 3.6.1. Maddî ve Manevî Kalkınma 217 3.6.2. Adil Ekonomik Düzen 220 3.7. MİLLÎ GÖRÜŞ’ÜN KADIN VE AİLE KONULARINDA İSLÂM VURGUSU 224 DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 237 KANAKÇA 252 EK-1. ORİJİNALLİK RAPORU 269 EK-2. ETİK KURUL İZİN MUAFİYET FORMU 270 Bu tezde, Millî Görüş Hareketi’nin dış politika, ekonomi, eğitim ve kadın konularındaki dinî söyleminin Türkiye’de dinin gayri-hususileşmesinde ve yeniden kamusal alanda görünür olmasında etkin rol oynadığı iddia edilmiştir. Türkiye’nin sekülerleşme süreci on yedinci yüzyılda başlamış ve cumhuriyetin kuruluşuyla (1923) hız kazanmıştır. Cumhuriyetle birlikte uygulanagelen laiklik politikaları Türkiye’de din-devlet ilişkisi tartışmalarının odağını oluşturmuştur. Türkiye’de uygulanan sekülerleşme politikaları sonucunda gelişen laiklik anlayışı Avrupa’da gelişen sekülerleşme ve laiklik yaklaşmlarından farklı bir biçimde şekillenmiştir. Millî Görüş partileri temelde Türkiye’de gelişen laiklik politikalarını eleştiren politikalar geliştirmiştir. Jose Casanova dinin gayri-hususileşmesi ve yeniden kamusal alana dönüşü konusunda özgün bir teorik yaklaşım geliştirmiştir. Bu tez de Casanova’nın bakış açısından hareketle temelde Avrupa’da gelişen farklı din-devlet ilişkilerine referansla Millî Görüş Hareketi’nin laiklik anlayışını odak noktası almaktadır. Bu tez Millî Görüş partilerinin dini söylemlerinin dinin kamusal alanda etkinlik kazanmasına yol açtığını tespit etmiştir.

Bu çalışmada Türkiye'nin üç önemli turizm destinasyonu olan ve herbiri farklı turistik ürün kapasitesine sahip Antalya, Trabzon ve Nevşehir illerinde yaşayan yerel halkın dini yönelim ve seküler dünya görüşünün turizmin algılanmasına yönelik etkileri incelenmiştir. Çalışmada nicel araştırma yönteminin kullanılmıştır.Veri toplama aracı olarak beşli likert ölçekli anket tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler tanımlayıcı ve keşfe yönelik istatistiki tekniklerle analiz edilmiştir.Araştırmada katılımcıların sosyo-ekonomik ve demografik özelliklerinin araştırma bulgularında farklılık oluşturup oluturmadığı ortaya konulmuştur. Ulaşılan sonuçlar, hem dini yönelim hem de seküler dünya görüşünün turizmin etkilerini algılamada etkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, cinsiyet, medeni durum, yaş gibi demografik değişkenlere göre katılımcıların hem dini yönelimlerinin ve seküler dünya görüşlerinin hem de turizmin algılanmasında farklılaştığı tespit edilmiştir. Araştırmda ulaşılan genel sonuçlara göre üç ilde yaşayan yerel toplumun dini yönelimi arttıkça turistlere bakış açısı olumlu olup turizm de ekonomik yönlü bir faaliyet olarak algılanmaktadır. İnanç ve ibadetlerdeki düşük katılım düzeyi, aynı zamanda turistlere yönelik olumsuz tutumları da beraberinde getirmektedir. Öte yandan seküler dünya görüşüne ilişkin ifadelere katılım arttıka turistlere yönelik suçlayıcı bakış açısı da artmakta ve turizm faaliyetleri daha negatif algılanmaktadır. Bu negatif algılar turizmin çevresel etkilerinin olumsuz algılanması şeklinde ortaya çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Dini Yönelim, Sekülerleşme, Turizmin Etkileri, Turistlere Yönelik Tutumlar. In this study, religious orientation and secular worldview effects for tourism perception by local population live in Antalya ,Nevşehir and Trabzon that Turkey's three major tourism destinations that each has different tourism product variety such as cultural tourism,natüre tourism and sea-sand-sun tourism also different caractarized local population is examined.In the study, quantitative research method was used. Five-point Likert scale survey technique was used as data collection tool. The data were analyzed with descriptive and exploratory statistical techniques. It is revealed that the socio-economic and demographic characteristics of the participants if differ in the research findings. The results shows that both religious orientation and secular worldview are effective in perceiving the effects of tourism. However, according to demographic variables such as gender, marital status and age, it is determined that participants differed in both religious orientations and secular world views and in the perception of tourism.According to the general conclusions reached in the study, as the religious orientation of the local community in the three provinces increases, the perspective of tourists is positive and tourism is perceived as an economic activity. The low level of participation in faith and worship also brings negative attitudes towards tourists. On the other hand, the accusatory point of view towards increasing the participation in expressions related to secular world view is increasing and tourism activities are perceived as negative. These negative perceptions occur as a negative perception of the environmental impacts of tourism.Keywords: Religious Orientation, Secularism, Tourism Perception, Attitudes Towards Tourists. 224

The Arab Alawites, one of the ancient peoples of Anatolia and Levant, have unique qualities in the forms of ethno-religious organization. The Arab Alawitess, which maintains its minority positions with the content of mysticism, has faced secular superstructure institutions along with the adventure of westernization and modernization of Turkey and has updated. This research aims to analyze the worldly tendencies of the Arab Alawis in Tarsus, taking into consideration the necessity of "mapping culture to religion before the secularization". Therefore, the current meanings that the world's meanings with the mythical designs preserved in the previous generations and the additions and ellipsis of those who make up the age and the perpettations attributed to Alawite constitute the content of this thesis. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY……………………………………………………………………...i YAYIMLAMA VE FİKRÎ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI…………………….…..ii ETİK BEYAN………………………………………………………………………….iii TEŞEKKÜR…………………………………………………………………..……….iv ÖZET…………………………………………………………………………………...vi ABSTRACT…………………………………………………………………………..vii GİRİŞ……………………………………………………………………………………1 1. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN KAPSAMI VE YÖNTEMİ………………………….4 1.1. Araştırmanın Konusu ve Problemi……………………………………….4 1.2. Araştırmanın Amacı………………………………………………………..5 1.3. Araştırmanın Önemi………………………………………………………..6 1.4. Araştırmanın Yöntemi……………………………………………………...7 1.4.1. Veri Toplama Teknikleri………………………………………………..8 1.4.2. Örneklem Seçimi……………………………………………………….9 1.4.3. Temalaştırma………………………………………………………….11 1.4.4. Sınırlılıklar……………………………………………………………...13 2. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN KURAMSAL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ...15 2.1. Din ve Kutsal Kozmos…………………………………………………….15 2.1.1. Marx, Weber ve Durkheim'ın Din Sosyolojileri……………………..16 2.1.2. Kozmosu Ören Din ve Dünya Görüşü………………………………21 2.2. Sekülerleşme Tartışmaları………………………………………………..28 2.2.1. Temel Kavramlar……………………………………………………...29 2.2.2. Sekülerleşme Üzerine Düşünceler………………………………….35 2.2.3. Sekülerleşmeyi Mümkün Kılan Tarihsel Etmenler…………………41 2.2.4. Yeni Dinsellik ve Dünyevi Bağdaştırmacılık………………………..50 3. BÖLÜM: ANAHATLARIYLA ARAP ALEVİ TARİHİ VE DİNSELLİĞİ……...55 4. BÖLÜM: NİTEL VERİLERİN ANALİZİ…………………………………………65 4.1. Bütünlük Kaybı ve Toplumsallaşmadaki Aksaklık……………………65 4.1.2. Toplumsallaşmanın Yeni Kaynakları………………………………..72 4.1.3. Mitik Örüntülerin Anlam Yitimine Uğraması………………………..87 4.1.4. Anadil ve Batıni Öğretiler…………………………………………….98 4.1.5. Toplumsal Örgütlenmede Farklılaşma…………………………….108 4.2 Tanrı Kavrayışı ve İnsan Eylemliliği…………………………………….138 4.2.1 Gizemliliğin Süreğenliği……………………………………………...157 4.2.3. Reenkarnasyon ve İlahi Adalet…………………………………….173 4.3. Seçeneklilik ve Eklektik İmkanlar………………………………………187 4.3.1. Ahlakın Dinsel Kurulumu ve İyilik Kavrayışı………………………196 4.3.2. İnancın Bireyselliği ve Görünür Dinselliğin Dışlanması………….207 4.4. Aleviliğin Türkiye'deki Varlığı Üzerine Kavrayışlar ve Kimliğin Seküler Biçimleri…………………………………………………………………..211 4.4.2. Kolektivizmden Evrenselciliğe Kavrayıcı Bakış…………………..229 4.4.3. Kültürün Geleceği…………………………………………………...240 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME………………………………………………….246 KAYNAKÇA…………………………………………………………………………248 EK 1: ETİK KOMİSYON MUAFİYETİ FORMU …………………………………259 EK 2: ETİK KOMİSYON MUAFİYETİ FORMU (İNGİLİZCE) ……………...….260 EK 3: ORİJİNALLİK RAPORU ………………………………………………..…261 EK 4: ORİJİNALLİK RAPORU (İNGİLİZCE)………………………………..…..262 ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………….…………263 Anadolu ve Levant’ın kadim halklarından olan Arap Aleviler, etno-dinsel örgütlenme biçimleriyle özgün niteliklere sahiptirler. Mistisizmi içeriğinde barındıran dinsellikleriyle azınlık konumlarını sürdüren Arap Aleviler, Türkiye’nin batılılaşma ve modernleşme serüveniyle birlikte seküler üst yapı kurumlarıyla karşılaşmış ve kültürlerini yeni bağdaştırma biçimleriyle güncellemiştir. Bu araştırma, “sekülerleşmek için önce kültürün dinsellikle eşlenimi” gerekliliğini göz önünde bulundurarak Tarsus Arap Alevilerinin dünyevileşen eğilimlerini çözümlemeyi amaçlamaktadır. Dolayısıyla önceki kuşaklarda ilişkisel bütünlüğü korunmuş mitsel tasarımlarla dünyayı anlamlandıranların hangi eklemlemelerle ve eksiltilerle çağa ayak uydurduğu ve faillerin Aleviliğe atfettikleri güncel anlamlar bu tezi içeriğini oluşturmaktadır.

Girişimcilik günümüz dünyasında çeşitli sektörlerde önemsenen ve desteklenen bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı da kırsal alanda tarımsal üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak ve genç nüfusun bu alanda istihdamını artırmak amacıyla çeşitli destekleme politikaları geliştirmektedir. Bu hedef doğrultusunda genç çiftçiler olarak adlandırılan nüfus çeşitli tarımsal alanlarda hibe desteği sağlanarak girişimciliğe teşvik edilmektedir. Tarımsal üretimin artırılmasını ve devamlılığını sağlamak amacıyla girişimciliğe yönlendirilen genç çiftçilerin dini tutum ve davranışlarını incelediğimiz bu çalışmamızda tarım toplumu ve genel özellikleri, girişim, girişimci, girişimcilik, Dünyada ve Türkiye'de girişimciliğin tarihsel gelişimi, kadın girişimcilik ve tarihsel serüveni, genç çiftçi kavramı ve tanımı, Türkiye'de ve Avrupa'da genç çiftçiler, sekülerleşme kavramı ve genç çiftçilerde sekülerleşme eğilimleri gibi konular ele alınmıştır. Çalışmamızda yöntem olarak nicel araştırma yöntemleri tercih edilmiştir. Ancak nitel araştırma yöntemlerinden de faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler; SPPS veri analizi uygulanarak x² testi ve istatistiki bulgular doğrultusunda değerlendirilmeye tabi tutulmuştur.Çalışma sonucunda genç çiftçilerin tutum ve davranışlarında eskiye oranla sekülerleşem ile anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Genç çiftçilerde dini ibadetleri yerine getirilmek, tarımsal faaliyetlere başlarken dua etmek ve besmele çekmek, türbe ziyaretleri, sadaka vermek, tarım sigortası yapmak, miras hukuku gibi olgularda seküler belirtiler saptanmıştır. Ayrıca yaş değişkenliği açısından bakıldığında genç çiftçi grubu içerisinde ilk kategoride (18-25) yer alan katılımcılarda din ve sekülerleşme arasındaki korelasyonda sekülerleşme lehine sonuçlara varıldığı görülmüştür. Bu anlamda yaş ortalaması düşük olan katılımcıların ibadetlerin yerine getirilmesi ile ilgili seküler eğilimlere sahip oldukları tespit edilmiştir. Cinsiyet bağlamındaki değişkenliğe bakıldığında ise kadınların erkeklere oranla dini sorunların çözümünde başvurdukları kaynak açısından daha çok dinin hâkim olduğu geleneksel bir tavır takındıkları saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Genç çiftçi, girişimcilik, tarım toplumu, din, sekülerleşme ntrepreneurship is an overrated and supported phenomenon in various sectors in today's world. İn Turkey The Ministry of Agriculture and Forestry is also developing various support policies in order to ensure the sustainability of agricultural production in rural areas and increase the employment of the young population in this field. In line with this target, the population called young farmers are encouraged to entrepreneurship by providing grant support in various agricultural areas. In the study we examined the religious attitudes and behaviors of young farmers who are directed entrepreneurship in order to ensure the increase of agricultural production and the continuity, topics such as farming community and the general features, enterprise, entrepreneur, entrepreneurship, the historical development of entrepreneurship in the world and Turkey, women entrepreneurship and historical adventures, the concept and definition of young farmer, young farmers in Turkey and Europe, the concept of secularization and secular attitude of young farmers are discussed. In our study, quantitative research methods were preferred. However, qualitative research methods were also utilized. By being applied SPPS data analysis, the data obtained as a result of the research was evaluated according to x² test and statistical findings. As a result of the study, when compared to the past, a significant relationship was confirmed between the secularization and behavior of young farmers. Secular attitudes have been identified in the cases such as performing religious worship, praying and taking basmala while starting agricultural activities, visiting tombs, giving alms, making agricultural insurance and inheritance law. In addition, in terms of age variability, it was seen that the results were in favor of secularization in the correlation between religion and secularization among the participants in the first category (18-25) in the group of young farmers . In this sense, it was determined that the participants with low average age had secular tendencies about worships. When the variability in the gender context is analyzed, it was determined that compared to men, women adopt a traditional attitude which is mostly dominated by religion in terms of the resource they use to solve religious problems.Keywords: Young farmer, entrepreneurship, agricultural society, religion, secularization, 101

TEZ12572 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 182-196) var. xiii, 198 s. :_tablo ;_29 cm. Sağlık çalışanlarının (hekim ve hemşirelerin) seküler tutum düzeylerini tespit etmeyi amaçlayan bu çalışmanın evreni, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi olarak belirlenmiştir. Bu evrenin içinden basit tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 348 sağlık çalışanına (166 hekim ve 182 hemşire), araştırma sürecinde geliştirdiğimiz seküler tutum ölçeği uygulanmıştır. Söz konusu ölçek için öncelikle hekim ve hemşirelerden oluşan 140 kişilik örneklem grubuna 27 maddeden oluşan taslak ölçek formu ile pilot uygulama yapılmıştır. Faktör analizi neticesinde yedi madde elenmiş ve 20 maddelik nihai ölçek elde edilmiştir. Yapı itibariyle nicel bir araştırma modeli olan bu çalışmada hekim ve hemşirelerin seküler tutum düzeyleri, hekimlerin sahip olduğu akademik unvan, hekimlerin görev yaptığı uzmanlık alanı, cinsiyet ve katılımcıların doğup büyüdüğü yerleşim yeri ile seküler tutum düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın meslekte geçirilen süre ve hemşirelerin eğitim düzeyi ile seküler tutum düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. Buradan hareketle hekimlerin hemşirelerden daha seküler bir bakış açısına sahip olduğu, hekimlerin akademik unvanının seküler tutumları üzerinde etkili olduğu, erkeklerin kadınlara kıyasla daha seküler eğilimlere sahip olduğu ve bireyin yaşadığı toplumsal çevrenin seküler tutumları etkileyen faktörlerden biri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. The universe of this study which aims to determine the level of secular attitudes of healthcare professionals (physicians and nurses), has been determined as Çukurova University Faculty of Medicine Balcalı Hospital. It has been applied a secular attitude scale developed during the research process to 348 health workers (166 physicians and 182 nurses) who were selected through simple random sampling. For this scale, it has been primarily applied a pilot scheme with a draft scale form consisting of 27 items to the sample group of 140 persons who consisted physicians and nurses. As a result of factor analysis, seven items were eliminated and a final scale of 20 items was obtained. In this study, which is a quantitative research model, it was determined that there was a significant relationship between the levels of secular attitudes of physicians and nurses, the academic title of the physicians, the field of specialization of the physicians, gender and the place where the participants were born and raised and the levels of secular attitudes. On the other hand, it was determined that there was no significant relationship between the time spent in the profession and level of education of nurses and the level of secular attitudes. Thus, it was concluded that physicians had a more secular perspective than nurses, that the academic title of the physicians had an impact on secular attitudes, men had more secular tendencies than women, and that the social environment in which the individual lived was one of the factors affecting secular attitudes.

Bu çalışma, Ortaçağ oyunlarındaki Şeytan karakterine odaklanarak, Ortaçağ dramasındaki kutsal ve temsillerini tartışmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada; Şeytan karakterinin bir profan imgesi ve Ortaçağ dramasının sekülerleşmesinin ilk örneği olduğu fikrine aykırı olarak; Şeytan kutsalın temsili bir örneği olarak ele alınmıştır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Araştırmacı birici bölümde, Ortaçağ toplumunun bilişsel ve sosyal durumu ile ilgilenmiştir. İlk olarak, Ortaçağ toplumunu oluşturan dinamikler tartışılmıştır. Daha sonar Tiyatro ile Kilise arasındaki karşılıklı ilişki ele alınmıştır. İkinci bölümde oyunlardaki Şeytan karakterine odaklanılmıştır. Ortaçağ Şeytan kavramı ikili düşünce sistemi yoluyla ele alınmıştır. Dönem oyunlarındaki; The Creation and The Fall of Angels, The Fall of Man, The Deliverance of Souls; Şeytan karakteri tezin argümanını desteklemek adına incelenmiştir. This work aims to discuss the sacred and its representations in medieval drama by focusing on the character of the Devil in medieval plays. In this work; contrary to the notion that the Devil is a figure of profane and the first example of the secularization of the medieval drama; the Devil is taken as an example of representation of the sacred. This work consists two chapters. In section one, the researcher dealt with the the cognitive and social situation of medieval society. First, the dynamics that constitute the medieval society are discussed. Afterwards, the correlation between theatre and church is handled. In chapter two, the focus is on the character of the Devil. The concept of the Devil is in Medieval period is dealt with via oppositional thinking. In addition, The Devil in cycle plays; The Creation and The Fall of Angels, The Fall of Man, The Deliverance of Souls; is analysed to support the argument of this thesis.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Din kutsal olana inanmak, tapınmak ve bunları sistemleştirmek; görünen-görünmeyen bir güç veya "şey"leri anlamlandırmak, açıklamak ve anlanıp açıklanan niteliklere göre kurallar, törenler, ritüeller vb. belirlemeyi sağlayan sistemdir. Din tüm insan toplumlarında görülmüştür. Bundan dolayı dini literatür sosyolojik açıdan değerlendirildiğinde zengin veriler sunmaktadır. Değişen bir dünyada toplumlar ve bireyler değişimi kendilerine göre yaşamaktadır. Din kurumu da bu değişimden etkilenmektedir. Sekülerleşme kavramı sosyolojik bağlamda ele alındığında önemli bulgular sunmaktadır. Bu çalışmada bireylerin kendilerini dindar olarak tanımlarken neleri ölçüt aldıkları; toplumsal değişimin etkisi ile dini algılayış, ritüel ve pratiklerde yaşanan dönüşümün kişiler üzerindeki etkileri araştırılarak sekülerleşmenin Türkiye'deki boyutları tespit edilmek istenmiştir. Bu kapsamda kendisini dindar ya da muhafazakar olarak tanımlayan 20 gönüllü katılımcı ile görüşmeler yapılarak var olan durum tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde araştırmanın konusu ile ilgili olan muhafazakarlık, dindarlık, laiklik, sekülerleşme kavramları ele alınarak literatür değerlendirilmesi yapılmıştır. İkinci bölümde Türkiye'de modernleşme süreci ve sekülerleşme - laiklik ilişkisi ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde, Bilecik ilinde gerçekleştirilen saha çalışması neticesinde elde edilen bulguların değerlendirilmesine yer verilmiştir. Elde edilen bulgular "Katılımcıların Dindar Kimlik Algısı", "Çok Boyutlu Dindarlık Muhafazakarlık Algısı", "Gündelik Hayatta Örtük Sekülerleşme ve Self Sekülerleşmenin Yeri ve Göstergeleri" ve "Özel Hayatta Örtük Sekülerleşme ve Self Sekülerleşmenin Yeri ve Göstergeleri" olmak üzere dört ana başlık altında incelenmiştir. Araştırma; geleneksellik/modernlik, dindarlık/laiklik ve gündelik hayat pratikleri içerisinde yaşanan gerilimleri "sekülerleşmede yeni boyutlar" olarak ifade ederek "örtük" ve "self" sekülerleşme kavramları ile sunmaktadır. Yapılan bu araştırma ile Türkiye'de dindarların/muhafazakarların sekülerleşme eğilimi içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu sekülerleşme eğilimi, din ve dini anlam ifade eden sembollerden vazgeçmeden ekonomi, teknoloji, gündelik ihtiyaçlar ve zorunluluklar doğrultusunda makbul olana doğru yeniden tanımlamanın yollarını arayarak, özellikle "self sekülerleşme" bağlamında, geliştiğini göstermektedir. Religion is a system that enables believing and worshipping the holy, and methodizing them, making sense of "things" visible or invisible, explain them and determining rules, rituals etc. in accordance with the characteristics that are understood and explained. Religion has been seen in all human societies. Therefore, the religious literature offers extensive data sociologically. In a changing world, societies and individuals have changes according to themselves. The religious institution is also affected by this change. The concept of secularization presents important findings in a sociological context. In this research, it is aimed to detect the criteria that enable individuals to define themselves as religious, to research religious perception with the impact of social change, the impact of the transformation in the rituals and practices on the persons and to detect aspects of secularization in Turkey. In this context, 20 volunteer participants who defined themselves as religious or conservative were interviewed and the current situation was tried to be determined. The research consists of three main sections. In the first part the concepts of conservatism, religiosity, secularism and secularization were examined and literature review was conducted. In the second section, in Turkey modernization process and secularization - laicism relationship is given. In the third and last part of the research, the results of the field research conducted in Bilecik province were evaluated. The findings are examined under four main headings as : "Religious Identy Perception of Participants", "Multi-Dimensional Religiosity Perception of Conservatism", "Place and Indicators of Implicit Secularization and Self-Secularization in Daily Life", "Place and Indicators of Implicit Secularization and Self-Secularization in Private Life" The research; expresses the tensions experienced in traditionalism / modernity, religiousness / secularism and everyday life practices as "new dimensions in secularisations" and presents them as "implicit" and "self" secularism concepts. With this conducted research, it has been detected that religious/conservative people in Turkey are in a tendency to become secularized. However, this tendency of secularization shows that it develops in the context of "self-secularization" by searching for ways to redefine it towards a desired secularization in the direction of economy, technology, daily necessities and obligations without giving up the symbols of religion and symbols that have religious meanings.

20.yüzyılın sonu ve 21. yüzyılın başında din sosyolojisi teorik ve ampirikaraştırmalarda dikkate değer bir büyüme kaydetmiştir. Bilimsel konsensüsmodernleşme teorisi ile ilişkili erken sekülerleşme tezinin yanıltıcı ve basitolduğunu ya da öncelikle Kuzey Avrupa ile ilgili olduğunu savunmaktadır. Avrupaçerçevesinin ötesinde, dinin toplum, kültür ve siyasette önemli bir roloynamaya devam ettiğine dair yeterli kanıt bulunmaktadır. Gelişmekte olan dünyadakentleşme ile birlikte dindarlıkta ve dini canlanmada artış meydana gelmiştir. Din,bu yüzyılda tüm dünyada siyasi ve ideolojik mücadelelerde önemli bir faktörolacaktır. Bununla birlikte, bu siyasal çatışmalara odaklanmanın olumsuz yönlerindenbiri, radikal İslam ve dini şiddetin diğer tezahürleri üzerine aşırıyoğunlaşmış olmasıdır., Inthe late 20th and early 21st centuries, the sociology of religion enjoyed aremarkable growth in both theory and empirical research. The scholarlyconsensus argues that the early secularization thesis associated withmodernization theory was misleading and simplistic, or that it was primarilyrelevant to northern Europe. Beyond the European framework, there is ampleevidence that religion continues to play a major role in society, culture andpolitics. With urbanization in the developing world, there has come increasingpiety and religious revivalism. Religion will be a major factor in politicaland ideological struggles across the globe in this century. One negative aspectof this focus on political conflict, however, has been an over-concentration onradical Islam and other manifestations of religious violence.

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Ana Bilim Dalı, Popüler Kültür Örneği Olarak Hidayet Romanlarında Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Konumu: Huzur Sokağı ve Halkaların Ezgisi Roman Örnekleri adlı tez çalışması, bir döneme damgasını vurmuş olan hidayet romanlarında kadının konumunu ve İslamiyet’in özellikle de 1980’li ve 1990’lı yıllarda İslami romanlarda nasıl algılandığını döneme damgasını vurmuş örnek romanlar incelenerek ele alınmıştır. İslami esaslara uygun yaşayan bireylerin nasıl hidayete ulaştıklarına ve bu süreçte toplumsal cinsiyetin bize nasıl yön verdiğine değinilmektedir. Tarihin farklı dönemlerinde yaşanan sosyal, siyasal ve ekonomik değişmeler kadının konumu da değiştirmiş ve Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte ortaya çıkan modernleşme serüveni popüler kültür algımızı oluşturmaya ve değiştirmeye başlamıştır. Modernleşen dünya ile birlikte pek çok dini ve kültürel değerlerde sekülerleşmeye başlamıştır. Bu sekülerleşme kendi halinde yaşayan dindar insanların bakış açılarını da değiştirmiştir. Bu çalışma: İslami romanların 1980’lerden günümüze kadar nasıl değiştiğini inceliyor. Bu incelemeyi yaparken de belirtilen dönemlere damgasını vurmuş hidayet romanlarından faydalanıyor. 1980’lerde İslami romanlardaki toplu hidayet söyleminin, 1990’larda yerini eleştirel bir söyleme, 2000’li yıllarda ise daha modern v bir kimliğe büründüğü anlatılıyor. Bu düşüncelerimi ispat edebilmek için de 1980’lerin düşünce yapısını anlatan Huzur Sokağı romanı ve 1990’lara etki etmiş Halkaların Ezgisi romanı ele alınmıştır. Çalışmada 1980’li ve 1990’lı yıllardan birer roman ele alarak hidayet romanlarını derinlemesine incelemeyi seçtim. İncelenen romanlar her iki döneminde romanlarını temsil eden prototip anlatılardır. Bu çalışmada amaç hidayet romanlarını edebi nitelikleri açısından değil, hidayet romanlarının sosyal, kültürel ve politik boyutunu toplumsal cinsiyet temelli incelemektir. Romanları incelerken niteliksel metin analizi yöntemini kullandım. Bu yöntemle 1980’li ve 1990’lı yılların hidayet romanlarının anlatı yapıları, karakterleri ve olay örgüleri incelemenin merkezine alınmıştır., Gender and the position of women in Turkish hidayet style novels as a popular culture example: Huzur Sokağı and Halkaların Ezgisi novel example, which affect deeply its time period. In Hidayet novels, it is mentioned that how the individuals who live according to the Islamic principles reach to right path and how the gender guides us in this process. Social, political and economic changes in different periods of history generally affect the position of women; the adventure of modernization that has emerged with the declaration of the republic has begun to create and change the perception of popular culture, and it has also affect the position of women. With the modernizing world, many religious and cultural values have begun to secularized. This secularization has also changed religious people’s point of view who live in their own sphere. This study examines how Islamic novels changed from the 1980s to the present day. While doing this review, he also benefits from the guidance novels that stamped the periods mentioned. It is told that the mass guiding discourse of Islamic novels in the 1980s was a critical speech in the 1990s and a more modern identity in the 2000s. To prove these beliefs, the Huzur Sokak novel, which describes the mindset of the 1980s, and the Halkaların Ezgisi, which influenced the 1990s, were taken up. vii In this study, the female characters were examined by means of content analysis. As a result, traditional role of women in hidayet style novels very conservatively preserved, despite the various modern changes in favor of the women has emerged.

Bu tez Türkiye'de "cemaat modernliği"nin uyum ve direnç dinamiklerinin neler olduğunu ve bu süreçte ne tür modern ve dinsel pratiklerin ortaya çıktığını, İslam'ın temel değer ve normlarını referans alan, kendilerini tarikattan ayrıştıran, geleneğin içinden bir İslami canlanmayı, yenileşmeyi öngören Nur cemaati üzerinden çözümlemeye çalışmaktadır. Gücünü 18. yy. Aydınlanma düşüncesinden alan Batı modernliği bilim ve teknolojinin dayandığı norm ve değerlere göre yeni bir toplum inşa etmeyi amaçladığı için nispeten otoriter ve katı bir seküler öze sahip olduğu söylenebilir. Bilimi ve aklı diğer tüm düşünce biçimlerine önceleyen 18. yy. modern düşünce sistemi, bireyi disiplin altına almış ancak diğer taraftan ekonomik kalkınma, demokrasi ve temel hak ve özgürlükler konusunda 18. yy. öncesine göre önemli ilerlemeler sağlamıştır. Nur cemaatinin kurucu lideri Said Nursi, modern değerlerin İslam'la uzlaşabileceğini ve modernitenin olumsuz yönlerinin ıslah edilebileceğini vurgulamıştır. Onun karşı olduğu modernitenin tek tipleştirici, pozitivist, materyalist ve dine yaşam alanı bırakmayan katı seküler özüdür. Bu tez çalışmasında, kendi içinde farklı grupları barındıran Nur Cemaatinin genel öğretisiyle ilişkili olan alt gruplar ele alınmıştır. Cemaat mensuplarının modernliği nasıl deneyimlediklerinin ve ne tür gerilimler yaşadıklarının en bariz mekânları olan metropol ve kentlerdeki farklı yaş, meslek ve eğitim gruplarından seçilen kişilerle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 2017 yılının temmuz ve ağustos aylarında yapılan saha çalışmasında Katılımcılara 'kartopu örneklem' yoluyla ulaşılmıştır. Sonuç olarak daha öncesinde kan bağına dayalı ve belirli bir mekânla sınırlı olan cemaatlerin, özelde dini cemaatlerin modernleşmeyle birlikte yok olup gidecekleri klasik sosyologlar tarafından varsayılmış olsa da modernliğin neden olduğu güvensizlik ortamı, parçalanmışlık, aşırı bireyselleşme, yalnızlık ve yabancılaşma gibi hoşnutsuzluklar her ne kadar gelenekselliğini yitirmelerine neden olsa da modernliğe uygun bir forma dönüşerek kendilerini yeniden var ettikleri görülmüştür. Nurcuların modernleşme konusunda "seçici" davrandıkları ve modernleşmenin tüm boyutlarını değil; "kısmi" boyutlarını ele alarak modernleşebildikleri, "modernliği yerlileştirdikleri" söylenebilir. Ayrıca Nur cemaatinin, İslami hassasiyetleri gözetmeye çalışarak popüler kültürün yönlendirdiği modern hayat tarzına ve tüketici kalıplarına adapte olma yönünde ciddi bir eğilim içerisinde oldukları söylenebilir. Nurcuların söylem düzeyinde her ne kadar seküler modernliğe karşı ciddi bir duruş sergilemeye çalıştıkları söylenebilse de pratikte seküler modernlikle gittikçe derinleşen ve karmaşık hale gelen bir ilişki içerisine girdikleri, sekülerleşmeyi ve dini pratikleri yerine getirmeyi birlikte yürüttükleri görülmüştür. Bu, aynı zamanda paradoksal bir duruma işaret etmektedir. Bu paradoksal durumun, Nur mensuplarının birçoğunun birbiriyle çelişebilecek davranış kalıpları geliştirmelerine de neden olduğu söylenebilir.

Türkiye'deki din psikolojisi araştırmalarında genellikle inanç ve dindarlık üzerinde fazla durulurken inançsızlık ve Tanrı'nın reddedilmesi gibi hususlar pek dikkate alınmamıştır. Kuşkusuz psikolojik açıdan ateistlerin incelendiği çeşitli çalışmalar mevcuttur. Ancak bunlar oldukça sınırlıdır. Bu durum Türkiye'de ateizm konusunun hâlâ araştırılmaya muhtaç olduğunu ortaya koymaktadır. Bu düşünceden hareketle planlanan bu araştırmada ateistlerin neden inanmamayı tercih ettiği problemine cevap aranmaktadır. Nitel bir desene sahip olan bu çalışmada yapılandırılmış (güdümlü) mülakat tekniği kullanılmıştır. Bu bağlamda açık uçlu 20 soru hazırlanmış, İstanbul'da bulunan Ateistler Deneğine üye olan 18 kişi ile yüz yüze görüşülmüştür. Veriler ses kayıt cihazıyla kaydedilmiş, daha sonra birebir dökümü yapılarak yazılı hale getirilmiştir. Veriler iki şekilde çözümlenmiştir: Birincisi anahtar kavramlar oluşturularak kümeleme yapılmış, ikincisi söylem analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Anlayıcı geleneğe bağlı bir karakter arz eden bu araştırma özü itibariyle hermenötik çözümleme kapsamında değerlendirilebilir. Ulaşılan bulgulara göre ateistlerin Tanrıyı reddetme gerekçeleri `bağımsızlık ve özgürlük arzusu`, `Tanrı'nın algılanma biçimi`, `kötülük problemi`, `anlam arayışı`, `akılcı ve mantıkçı (rasyonel) düşünce`, `bilim ve teknolojik gelişmeler`, `ekonomik liberalizm`, `modernite ve sekülerizm` şeklinde sıralanabilir. Özgürlük ve bağımsızlık duygusunun psikolojik çözümlemesinde `kendi kendine yetebilirlik`, `güç istenci`, `bireyleşme`, `narsisizm`, `hedonizm` ve `bağlanma ilişkilerinin` bu duyguyu beslediği görülmektedir. Tanrının inkâr edilmesinde psikolojik ve sosyolojik faktörlerin ön plana çıktığı görülmüştür. Özellikle dramatik tecrübeler, kötülük problemi ve olumsuz sosyo-ekonomik koşulların beslediği duygu ve düşünceler ateistlerin Tanrı'yı özü itibariyle kötü algılayarak inkâr ettiklerini göstermektedir. Bu arada onların hayatın anlamını ve varoluşsal boşluğu Tanrısal bir nedene dayandırmadan dünyevi psikolojik gerekçelerle açıklamaya çalıştıkları görülmektedir. Metafizik nedenleri kabul etmeyen ateistler dünyada olup biten tüm hadiseleri aklî ve bilimsel izahlarla açıklamaya gayret etmektedir. Nihayet modernite ve sekülerleşme sürecinin ateistlerin Tanrı, din ve dünya algılarını köklü bir şekilde etkilediği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Ateizm, inançsızlık, kötülük problemi, sekülerleşme, insanın özgürleşmesi. While belief and religiousness have been extensively studied, disbelief and rejection of a deity have been hardly considered as topics of research in the field of the psychology of religion in Turkey. Of course there is research in which atheists are studied from a psychological perspective. However, these studies are quite limited. This situation shows that the subject of atheism still needs to be investigated in Turkey. Therefore, this particular study aims to find the answer to the question why atheists prefer not to believe.A structured (guided) interview technique is used in this qualitative study. Twenty (20) open-ended questions were prepared, 18 members of the Association of Atheists were recruited and face to face interviews were conducted with each of them in Istanbul. The data was recorded with a voice recorder, and then each record was transcribed one by one. The data was analysed in two ways: first, clustering was done by creating key concepts, and secondly, discourse analysis technique was utilized. This study, which has the character of the tradition of understanding, can be evaluated in the context of hermeneutical analysis.According to the findings, the following reasons appear to be the motives behind why atheists refuse to believe in God: `desire for independence and freedom`, `the forms of God representation`, `problem of evil`, `search for meaning`, `rational and logical thought`, `science and technological developments`, `economic liberty`, and `modernity and secularization`. Psychological analysis indicates that `self-sufficiency`, `will to power`, `individualization`, `narcissism`, `hedonism` and `attachment relations` seem to feed the sense of freedom and independence. Psychological and sociological factors appeared to be at the forefront in the denial of God. Feelings and thoughts fed by dramatic experiences, the problem of evil, and adverse socio-economic conditions creates negative God perceptions among the individuals who identify themselves as atheists. In the meantime, it also seems that they try to explain the meaning and existential void of their life through psychological reasoning without basing it on a divine gesture. Atheists, who do not accept meta-physical causes, strive to explain all the incidents that happen in the world with rational and scientific explanations. Finally, it can be said that the process of modernity and secularization deeply affects atheists perceptions of God, religion and world.Keywords: Atheism, disbelief, problem of evil, secularization, liberation of man. 233

Dinin tıp, sağlık ve hastalıkla ilişkisini sosyolojik perspektiften ele alan bir alt-disiplin olarak tanımlayabileceğimiz ‘Medikal Din Sosyolojisi’nin en temel konularından biri din-tıp ilişkisidir. Ancak din sosyolojisi alanyazınında bu konuya yeterli ilginin gösterilmediği anlaşılmaktadır. Tarihsel sürece bakıldığında, tıp alanında yaşanan gelişmelerin sekülerleşme süreciyle doğrudan bağlantılı olduğu görülecektir. Özellikle 19. yüzyılın sonundan itibaren tıpta yaşanan gelişmeler, toplumsal yaşamda tıbbın giderek baskın bir unsur hâline gelmesine neden olmuştur. ‘Medikalleşme’ olarak adlandırılan bu süreç sayesinde tıp, zaman içinde yaşamın her alanına nüfuz eden bir konuma ulaşmıştır. Öyle ki bir zamanlar din adamlarının elinde bulunan ‘sorgulamaya ve eleştiriye kapalı olma’ durumu günümüzde hekimler aracılığıyla tıbba hasredilmiş görünmektedir. Bu güç, tıbba kutsal bir dokunulmazlık zırhı sağlamış, rasyonel bilimden aldığı yetkiyle hareket eden hekimler ise uyguladıkları tedavilerin itiraza mahal vermeyecek ölçüde tek geçerli yöntem olduğu fikrini vazetmişlerdir. Böylesi bir tablo, ortaya çıkışı itibariyle seküler bir girişim olan modern tıbbın medikalleşme sürecinin doğal sonucu olarak kutsal bir kimliğe büründüğünün kanıtı olarak görülebilir.