Search

Voorliggende studie betreft een haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheden om te bepalen welk percentage van de totale Nederlandse biodiversiteit (d.w.z. de soortenrijkdom) afhankelijk is van het agrarisch gebied. Het project bestond uit brainstormen, literatuuronderzoek en een inventarisatie van databases. Daarnaast werden twee pilot studies uitgevoerd waarin een geografische en een taxonomisch-ecologische methodiek werden uitgeprobeerd bij resp. vaatplanten en loopkevers. Beide methoden waren succesvol. Ondanks het feit dat Nederland voor 70% bestaat uit agrarisch gebied, geven de eerste resultaten aan dat het percentage soorten dat in sterke mate afhankelijk is van dit agrarisch gebied mogelijk minder dan 10% bedraagt. Deze eerste indicatie behoeft echter bevestiging voor veel meer groepen Nederlandse soorten. Voor vervolgonderzoek wordt o.m. een combinatie van GIS en functionele analyse aanbevolen. Hiermee kan in de toekomst b.v. het belang van het type teelt, het soort bedrijfsvoering en de mate van groen-blauwe dooradering voor de agrobiodiversiteit worden bepaald

De gangbare ecotoxicologisch risicobeoordeling is gebaseerd op parameters en toetsorganismen die onvoldoende aansluiten bij de praktijk van inrichting en beheer, onder meer door een gebrekkige relatie met de (beoogde) veldsituatie, terwijl anderzijds veel ecologische (veld)kennis van doelsoorten niet in risicobeoordelingen wordt betrokken. Dit rapport is gericht op ontwikkeling van een beslissingsondersteunend kennissysteem ten behoeve van inrichting en beheer van natuur op verontreinigde bodems. Als pilotstudie (fase 1) werd de kansrijkdom van een beperkt aantal natuurdoeltypen beoordeeld op locaties die verontreinigd zijn met zware metalen en organische micro-verontreinigingen.

Door de STOWA is eind vorig jaar een literatuurstudie naar de verwijdering van hormoonverstorende stoffen (ook wel endocrine disrupting chemicals of EDC's genoemd) in rioolwaterzuiveringsinstallaties verricht. Hieruit blijkt dat, ondanks een redelijke verwijdering in de rwzi, de concentraties van bepaalde EDC's in het effluent nog steeds kunnen leiden tot biologische effecten. De grootste risico's geven de oestrogene hormonen 17a-ethinyloestradiol ('de pil'), 17beta-oestradiol en oestron en de industriële detergenten nonylfenol en nonylfenolethoxylaten. Het is onduidelijk hoe de huidige rioolwaterzuiveringsinstallaties geoptimaliseerd kunnen worden om hormoonverstorende stoffen te verwijderen. Geavanceerde technieken lijken de beste resultaten op te leveren

Het Landelijk Onderzoek oEstrogene Stoffen (LOES) heeft laten zien dat hormoonontregelende stoffen bijna overal in lage concentraties in het Nederlandse watermilieu voorkomen. Vissen in regionale wateren blijken evenwel een groter risico te lopen op nadelige effecten, zoals vervrouwelijking, dan de vissen in de wat grotere wateren. De oorzaak hiervoor lijkt te liggen in het feit dat wanneer regionale wateren onder directe invloed van lozingen met hormoonontregelende stoffen staan in kleinere wateren relatief weinig verdunning optreedt. Eén van de emissiebronnen die uitgebreid onderzocht is, is het effluent van een rioolwaterzuivering

Deze oriënterende studie betreft een literatuuronderzoek naar het voorkomen en de ecologische effecten van diergeneesmiddelen in het terrestrische milieu, met name door hun gebruik in de veeteelt en bij grazers in het natuurbeheer. Uit de internationale literatuur blijkt dat ontwormingsmiddelen uitgescheiden in mest, met name de z.g. avermectines, aanzienlijke negatieve effecten kunnen hebben op de mestfauna en de afbraaksnelheid van mest. Daarnaast bestaan er aanwijzingen dat sommige antiobiotica die via mest en gier in de bodem terecht komen leiden tot verstoring van microbiële processen en resistentievorming. Omdat er in Nederland weinig openbare gegevens zijn over het verbruik van diergeneesmiddelen en er naar deze problematiek nauwelijks onderzoek is verricht, is het onduidelijk welk risico er precies bestaat voor het Nederlandse milieu en welke oplossingen eventueel voorhanden zijn. Daartoe worden aanbevelingen voor onderzoek gedaan.

Plant cells are characterized by a highly active secretory system that includes the large central vacuole found in most differentiated tissues. The plant vacuolar H+-ATPase plays an essential role in maintaining the ionic and metabolic gradients across endomembranes, in activating transport processes and vesicle dynamics, and, hence, is indispensable for plant growth, development, and adaptation to changing environmental conditions. The review summarizes recent advances in elucidating the structure, subunit composition, localization, and regulation of plant V-ATPase. Emerging knowledge on subunit isogenes from Arabidopsis and rice genomic sequences as well as from Mesembryanthemum illustrates another level of complexity, the regulation of isogene expression and function of subunit isoforms. To this end, the review attempts to define directions of future research on plant V-ATPase.

This project is being conducted in phases. The first phase covers the development of the methodology for analysis of the vulnerability of nature targets to soil contamination and its application in two practical cases. In this pilot phase, a survey was conducted amongst intended end users of the decision-making support system in tandem with the research in SKB project SV-004 BOS soil assassment (BONANZA) in order to clarify their wishes in terms of use and content. The methodology that was developed for vulnerability analyses was applied as an addition to a current ecological risk evaluation taking place at Westzaan polder (North Holland). In addition, monitoring parameters for nature targets in the river area were proposed on the basis of the vulnerability analysis. The last project section in this pilot phase will be an evaluation of measures for creation and management in order to increase the likelihood that the nature targets will be achieved In dit project wordt een gefaseerde aanpak gevolgd. De eerste fase behelst de ontwikkeling van methodiek voor een kwetsbaarheidsanalyse van natuurdoelen voor bodemverontreiniging en toepassing daarvan in twee praktijkgevallen. In deze pilotfase werd ter voorbereiding van het onderzoek in afstemming met SKB-project SV-004 BOS bodembeoordeling (BONANZA) een enquête gehouden onder beoogde eindgebruikers van het beslissingsondersteunend systeem om gebruikseisen en inhoudelijke wensen duidelijk te krijgen. De vervolgens ontwikkelde methodiek voor een kwetsbaarheidsanalyse wordt toegepast als aanvulling op een lopende ecologische risicobeoordeling voor polder Westzaan (Noord-Holland). Ook worden op basis van de kwetsbaarheidsanalyse monitoringsparameters voor natuurdoelen in het rivierengebied voorgesteld. Als laatste projectonderdeel in deze pilotfase wordt een evaluatie gegeven van maatregelen voor inrichting en beheer ter verhoging van de kansrijkdom van natuurdoelen. Aan het eind van de pilotfase ontstaat een go/no go-situatie, waarbij geëvalueerd wordt in hoeverre de resultaten bevredigende aanknopingspunten bieden voor verdere uitwerking. In een vervolgfase kan de integratie met BONANZA worden verzorgd. De kwetsbaarheidsanalyse zou dan verdere uitwerking kunnen geven aan ecotoxicologische risicobeoordeling. Een uitwerking van de kwetsbaarheidsanalyse tot een volwaardig beslissingsondersteunend systeem vraagt verbreding van het onderzoek m.b.t. andere natuurdoeltypen en andere relevante contaminanten, opdat meerdere alternatieven tegen elkaar kunnen worden afgewogen. Daarnaast wordt een integrale multistress-benadering nagestreefd. Voor botanische doelen wordt hierbij aanvullend gewerkt op de modules van BONANZA; voor faunistische doelen zal nadruk komen te liggen op de versnippering van natuurterreinen; de procesgerichte benadering zal zich voor bodemprocessen vooral richten op relatie met verzuring, vermesting en verdroging.

A literature review of freshwater model ecosystem studies with herbicides was performed to assess the NOEC[sub]ecosystem for individual compounds, to compare these threshold levels with water quality standards, and to evaluate the ecological consequences of exceeding these standards. Studies were judged appropriate for this purpose if the test systems simulated a realistic freshwater community, if the experimental design was generally sound (ANOVA or regression design, exposure concentrations described), and if published not earlier than 1980. Almost half of the collected papers did not meet these selection criteria. Effects were classified according to their magnitude and duration. The most sensitive endpoints for photosynthesis inhibitors, the most widely studied group of herbicides, were responses related to community metabolism and the structure of phytoplankton, periphyton and macrophytes. These endpoints showed a clear dose-response relationship. The criteria as set by the Uniform Principles appeared to provide sufficient protection for aquatic ecosystems against herbicides. Possible exceptions are the herbicides with an auxin-simulating mode of action, because aquatic macrophytes appeared to be more sensitive to these substances than algae.Functional responses of communities in phytoplankton-dominated ecosystems sometimes recovered rapidly through shifts in algae species composition and adaptation. Indirect effects on the zooplankton in such systems generally occurred at higher concentrations than primary effects. Adequate studies in macrophyte-dominated systems were rare, but in several experiments a pronounced long-term decline of macrophytes was observed at chronic concentrations only slightly above the NOEC[sub]ecosystem. This may result in considerable indirect effects on the macrophyte-associated fauna. The most important modifying factors with respect to types of effect and recovery rates following the application of herbicides to freshwater ecosystems are also discussed.