Search

İkinci Dünya Savaşı sonrasında Sovyetler Birliği'nin Türk topraklarına yönelik yayılmacı politikası iki ülke ilişkilerini gerginleştirdi. Topraklarının tehdit altında olduğunu görenTürkiye, bu süreçte Amerika Birleşik Devletleri liderliğindeki Batı Bloku ile mevcut ilişkilerini güçlendirerek Sovyetler Birliği'ne karşı güç birliği oluşturma politikasına yöneldi. Bu bağlamda Türkiye 1945'ten itibaren özellikle ABD ile dost ve müttefik olmanın yollarını aradı. Söz konusu dönemde ABD ise, başta Türkiye ve Yunanistan olmak üzere Sovyet tehdidi altındaki ülkelere ekonomik ve askeri yardım yaparak Sovyet yayılmacılığına karşı bir savunma kalkanı oluşturmak istedi. Böylece Türkiye ile ABD arasında karşılıklı çıkarların ön planda olduğu yakın bir işbirliği dönemi başlamış oldu. ABD de Sovyetler Birliği gibi yayılmacı bir politika izlemekteydi. ABD, başta Orta Doğu olmak üzere, yüzyılın başında İngiltere ve Fransa'nın sömürgesi olan toprakların yeni sahibi olmayı hedefledi. ABD, Türkiye'nin Orta Doğu önünde Sovyet ve Komünist yayılmacılığına karşı bir set olduğunu gördü ve Türkiye'yi Sovyetler Birliği karşısında özellikle savunma alanında destekleme kararı aldı. İkinci Dünya Savaşı'ndan galip çıkan iki süper gücün ortak coğrafyalara yönelik rekabeti, dünyayı iki kutuplu bir hale getirdi. Böylece Sovyetler Birliği'nin yıkılmasına kadar devam edecek olan iki süper gücün askeri, siyasi ve ekonomik mücadelesine dayanan `Soğuk Savaş` dönemi de başlamış oldu. Türkiye ile ABD ilişkileri 1960'a kadar yakın işbirliği çerçevesinde devam etti. Ancak 1960'tan sonra iki süper güç arasındaki Yumuşama başlangıcı dönem, NATO'nun değişen güvenlik stratejisi, Küba ve Kıbrıs bunalımlarının ortaya çıkardığı çıkar çatışmaları sebebiyle iki ülke ilişkilerinin sorgulanmaya ve yeniden değerlendirilmeye başlandığı yeni bir döneme girilmiş oldu. 1964 Kıbrıs Bunalımı sırasında ABD Başkanı Lyndon B. Johnson'un Başbakan İsmet İnönü'ye gönderdiği ve kamuoyunda `Johnson Mektubu` olarak bilinen mesaj, Türkiye ile ABD ilişkilerinde bir kırılma noktası oluşturdu. Bu kırılma noktasının yaratttığı sancılı dönem devam ederken, 1971-1974 yılları arasında üst üste yaşanan gerginliklerle iki ülke ilişkileri bunalımlı bir döneme girmiş oldu. Anahtar Kelimeler: İkinci Dünya Savaşı, Türkiye, ABD, Soğuk Savaş, NATO, Kıbrıs Sorunu, Haşhaş Sorunu, 12 Mart Muhtırası After the Second World War, the Soviet Union's expansionist policy towards Turkish territory strained relations between the two countries. Seeing that this process is under threat of soil Turkey headed the United States to create the political forces against the Soviet Union by strengthening the existing relationship with the Western Bloc led. In this context, since 1945 Turkey sought to be especially friendly and allied with the US. In this period US, mainly to countries including Turkey and Greece under a defense against the threat of Soviet expansionism by Soviet economic and military aid be wanted to create a shield. Thus a period of close cooperation that is at the forefront of mutual interests between Turkey and the US was to begin.The US, like the Soviet Union, was pursuing an expansionist policy. The US aimed to be the new owner of the colonies of England and France at the beginning of the century, especially in the Middle East. US, saw Turkey as a barrier against Soviet and Communist expansion into the Middle East and decided to support Turkey in the field of defense against the Soviet Union. The competition for the two super powers of common world that won the Second World War made the world bipolar. Thus, the `Cold War` era began, which was based on the military, political and economic struggle of the two superpowers that would continue until the collapse of the Soviet Union. The relationship between the US and Turkey, until 1960 continued in close cooperation. After 1960, however, a new round of relations began to be questioned and reassessed as a result of conflicts between the two superpowers, the beginning of the softening phase, the changing security strategy of NATO, the conflicts of Cuba and Cyprus.Cyprus during the crisis in 1964, US President Lyndon B. Johnson sent by Prime Minister Ismet Inonu and public opinion, `Johnson Letter` also known as message was a breaking point in US relations with Turkey. While the refrecting period created by this breaking point continued, the relations between the two countries entered a depressing cycle, with the tensions that lived between 1971 and 1974. Key Words: Second World War, Turkey, US, Cold War, NATO, Cyprus İssue, Poppy İssue, March 12 Memorandum, Cyprus Peace Operation, Embargo. 344

Geçmişten günümüze kadar gelen Rumların, Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlayarak ENOSİS'i gerçekleştirme çalışmaları 1963 yılında şiddetini arttırmış ve bu şiddet `Türk'ü imha planı` olarak uygulamaya konulmuştu. Özellikle bu yıllarda Türk halkı, Türk Hükümetleri Kıbrıs'ta yaşananları yakından takip etti ve olaylara tepkisiz kalmadı. Dünya kamuoyuna, yaşananları servis etme, bu olaylara ilk tepkiyi gösterme, hep Türkiye halkı ve liderleri özelinde gerçekleşti. 1960-1964 dönemi Kıbrıs olayları, gerek Türkiye Basını gerekse Kıbrıs Türk Basını tarafından yakından izlendi. Türkiye Basını, 1964 olaylarında Türk Hükümeti'ni daha etkin davranmaya sevk etme gayreti içindeydi. Kamuoyunun olaylara karşı gösterdiği tepkiler, hemen hemen bütün yazılı basında yer alıyor ve kamuoyu ile Hükümet arasında bir köprü kuruluyordu. Yerel basın da, 1963-1967 yılları arasındaki süreçte, Kıbrıs Türk toplumunun haklı sesini Türk kamuoyuna duyurmaya çalışarakENOSİS'i engellemeye çalıştı hem de Kıbrıs Türk halkına büyük bir destek vermiştir. Çalışmada özellikle Türk Basınında ve Türkiye Cumhuriyeti Arşivlerinde yer alan tepki, destek hareketleri incelenmiş ve bu yolda atılan adımlar ortaya konmuştur. Thework of the GreekCypriots from the pastto the present day, by connecting Cyprus to Greece, has increasedits violence in 1963, and this violence has been put in topractice as a `Turkish destruction plan`. Especially in the seyears, the Turkishpeople, Turkish government sclosely followed the events in Cyprus and did not remainun responsive to the events. World publicopinion, whathappenedtothe service, showingfirstreactiontotheseevents, it wasalways a specialplace in thepeopleandleaders of Turkey. Cyprusevents 1960-1964 period, TurkeyshouldpressbothCypruswascloselywatchedbytheTurkishPress. TurkeyPress, 1964 incident in urgingtheTurkishGovernmenttoactmoreeffectivelyfortheeffortwas. Thepublic'sreactionstotheeventstookplace in almostalltheprintmediaand a bridgewasestablishedbetweenthepublicandthegovernment. Intheperiodbetween 1963 and 1967, thelocalpresstriedtoprevent ENOSIS bytryingtoannouncetherightfulvoice of theTurkishCypriotcommunitytotheTurkishpublicandgavegreatsupporttotheTurkishCypriotpeople. Inparticularwereactlocated in theRepublic of TurkeyandtheTurkishPress Archive, supportmovementwereexaminedanddemonstratedthestepstaken in thisway. 143

The article evaluates an academic intervention which consisted out of two photography exhibitions in Cyprus, focussing on the memorialization of the Cyprus Problem. These exhibitions communicated academic research into antagonistic nationalism and aimed to trigger societal debate, empowering the more agonism-oriented parts of society, and offering opportunities for reflection to others, simultaneously acknowledging the limits one intervention has. The article starts with reflections on academic interventions and on the agonization of conflict, and then describes the two exhibitions and the intervention’s objectives. The reception component, which is the heart of the analysis, first shows the considerable reach the intervention had, and then discusses how the visitors argued for the analytical and critical relevance of the exhibitions, how they problematized (parts of) the exhibitions and how they triggered new signifying practices (after the exhibitions). Finally, the conclusion critically reflects on the de-naturalizing strategies of the intervention.

Mustafa Akıncı'nın 2015 yılında Kıbrıs Türk liderliğine seçilmesiyle birlikte, Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin yeniden olumlu bir hava ortaya çıkmıştır. Liderlerin anlaştıkları formülden bağımsız olarak, bulunacak bir çözüm Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk toplumları tarafından 2004 yılında olduğu gibi ayrı ayrı referandumlarda onaylanmak zorunda olup, siyasi partilerin ve liderlerinin tutumu bir referandumun sonucunu etkileyecek parametreler arasındadır. Bu çalışma ana akım Kıbrıs Türk siyasi partilerinin Kıbrıs sorununa yaklaşımlarını anlamayı ve bu yaklaşımlar arasında önemli farklılıklar bulunup bulunmadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada 2016 Kasım itibariyle KKTC Cumhuriyet Meclisi'nde temsil edilen partilerin tarihi ile Kıbrıs sorununa ilişkin geçmişteki ve günümüzdeki yaklaşımları incelenmiştir. Sayıları bir referandumun sonucunu etkileyecek kadar önemli olduğundan, KKTC vatandaşlığı elde etmiş Türkiyeli göçmenler ve siyasi davranışları hakkında da bilgi aktarılmaktadır. Buna ek olarak, Kıbrıs ve Kıbrıs sorununun tarihi hakkında kısaca bilgi verilmektedir. With the election of Mustafa Akıncı as the Turkish-Cypriot leader in 2015, a new positive atmosphere emerged for a solution to Cyprus problem. Whatever the leaders agree on, a solution formula will have to be approved by Greek and Turkish-Cypriots in separate referendums, as it was the case in 2004. The attitudes of political parties and their leaderships are among the parameters which will determine the outcome of a referendum. The purpose of this study is to explore mainstream Turkish-Cypriot political parties' approach to Cyprus problem and determine whether there are significant differences between them. In the study, history of mainstream political parties represented in the TRNC parliament as of November 2016 and details of their past and current opinions on a solution are explored. Since their number is significant enough to affect the result of a referendum, we also provide information on Turkish-immigrants who acquired TRNC citizenship and their political behaviours. Moreover, we give a short history of Cyprus and Cyprus conflict. 131

Kıbrıs, Kıbrıslı Türk ve Rum toplumları arasında Aralık 1963‟te baş gösterentoplumlararası çatışmadan bu yana dünya siyaseti gündeminde ciddi bir şekildekendine yer bulmuştur. Tarih boyunca adanın bir ayağı hep Avrupa‟nın içindeolmuştur. Fakat Kıbrıslı Rumlar tarafından yönetilen Kıbrıs Cumhuriyeti 2004‟teAvrupa Birliği (AB) üyesi olurken Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) buanlaşmanın dışında kalmıştır. O tarihten itibaren adanın güneyinde uygulanan ABmüktesebatı, coğrafik olarak AB‟nin dışında sayılmamasına rağmen kuzeydeaskıya alınmış bulunmaktadır. Bu gelişmeler ışığında, bu tez, AB‟nin Kıbrıssorunundaki rolü ve sorumluluklarına, neorealist bir bakış açısıyla diğer bölgeselgüçlerin AB‟nin Doğu Akdeniz bölgesine genişlemesine verdikleri tepkiye, veKıbrıs üzerindeki çıkar çatışmalarına odaklanmıştır.Sonuç olarak Avrupa Birliği‟ninKıbrıs‟ta çözümü hızlandıracak bir katkı sağlayamadığı ortaya çıkmıştır. AnnanPlanı‟na verilen olumlu tepki sonucunda Kıbrıslı Türkler‟e sağlanan ekonomik vesosyal yardım projeleri siyasi sebeplerden dolayı yetersiz kalmıştır. Bunun yanısıra, AB üyeliği Kıbrıslı Rum yönetimindeki Kıbrıs Cumhuriyeti‟ne boyundan büyükgüçler vererek bölge siyasetinde eskiden olduğundan daha fazla söz sahibiolmasına yol açmıştır ve bölgedeki güç dengesi dinamiklerini büyük ölçüdedeğiştirmiştir. Cyprus has seriously been on the agenda of world politics ever since thestart of a violent dispute between the two communities (Turkish and GreekCypriots) broke out in December 1963. The island has always had one foot insideEurope throughout the history. However, when the Greek Cypriot administeredRepublic of Cyprus became a member of the European Union (EU) on May 1st2004, self-declared Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) was left out ofthe deal. Acquis communautaire has been suspended in the North ever since,even though it is not considered as an external border of the EU. In light of thesedevelopments, this thesis focused on the role and responsibilities of the EU inthis protracted conflict with a neorealist perspective on how the other regionalpowers reacted to the EU‟s enlargement towards the Eastern Mediterranean andthe conflict of interests over Cyprus.Consequently, it was found out that the EUhas been insufficient in providing a faster settlement on the island.Occasionally,the EU has provided Turkish Cypriots with social and economicassistance projects after the positive reaction to the Annan Plan but theseprojects fell short because of political reasons. Furthermore, the EU accessiongave Cyprus powers beyond its size and allowed it to influence politics in theregion more than before, as well as changing the dynamics in the balance ofpower in the region on a greater scale. 91

Bu çalışmada Kıbrıs Barış Harekâtına katılan Trabzonlu gazilerin dilinden, Kıbrıs Barış Harekâtı anlatılmıştır. Yine, Trabzonlu gazilerin Kıbrıs Barış Harekâtı öncesi ve sonrası durumları da ele alınmıştır. Ada'nın 1571 yılında Osmanlı hâkimiyetine geçmesiyle birlikte Ada Rumlarına geniş bir özerklik tanınmıştır. Ada'nın İngiliz idaresinde olduğu dönemlerde Rumlar Enosis isteklerini gerçekleştirmek için çalışmalara başlamışlardır ve Kıbrıs Mücadelesi İçin Elen Örgütü (EOKA) adında bir terör örgütü kurmuşlardır. Türkler de buna karşılık 1958 yılında Türk Mukavemet Teşkilatı(TMT) adında bir yerel direniş örgütü kurarak kendilerini savunmaya çalışmışlardır. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşında Rusların, İstanbul Yeşilköy'e kadar gelmeleri, Osmanlı topraklarında menfaati olan İngiltere'yi harekete geçirmiştir. 1914 yılında İngilizler Adayı ilhak etmişlerdir. Bu ilhak, Türkler tarafından Lozan Antlaşmasıyla kabul edilmiştir. Kıbrıs'ta 1925 yılında başlayan İngiliz hâkimiyeti, 1960 yılında Türkiye, Yunanistan ve İngiltere garantörlüğünde kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti ile son bulmuştur. 1963 ve 1967 yılları Rumların, Türklere yoğun saldırıları olduğu dönemlerdir. Saldırılar 1974 yılına kadar ara ara devam etmiştir. Rumların kendi aralarında yaşadığı çatışma 15 Temmuz 1974 yılında Başpiskopos Makarios'a yapılan darbe ile ortaya çıkmıştır. Bu durum Türkler tarafından Enosis'i gerçekleştirme olarak algılanmıştır ve Türkiye Ada'ya 20 Temmuz 1974 ve 14 Ağustos 1974 tarihlerinde askeri harekât gerçekleştirmiştir. Yaptığımız çalışma kapsamında Kıbrıs Barış Harekâtına katılmış 30 gazimizle görüşme yapılmıştır. Gazilerimizin vermiş olduğu bilgiler dâhilinde Kıbrıs Barış Harekâtı anlatılmıştır ve Harekât sonrasında gazilerimizin yaşamış olduğu durum ele alınmıştır. Aynı zamanda, Kıbrıs Barış Harekâtının Trabzon'daki Yankıları başlığı altında Trabzonlu vatandaşların tüm yurtta yapılan yardım kampanyalarına katılımları ve harekât dönemlerinde Trabzon'da yaşanan gelişmeler aktarılmaya çalışılmıştır. In this study, The Cyprus Peace Operation has been quoted through tellings of veterans who joined the Cyprus Peace Operation from Trabzon. In addition, situations of veterans from Trabzon before and after the operation have also been discussed. After the island became under dominance of Ottoman Empire in 1571, a wide range of autonomy was granted to island Greeks. During the stages when the island was under British rule, Greeks started to take action to realize their Enosis wishes and founded a terrorist organization called EOKA for the Cyprus Struggle. Turks in retun for this founded a local resistance organization called Turkish Resistance Organization (TMT) and attempted to protect themselves. The fact that Russians arrived till Istanbul Yesilkoy during 1877-1878 Russo-Ottoman War urged Britain to take action who had interests towards Ottoman lands. The British invaded the Island in 1914. This treaty was accepted by the Turks through Lozan Treaty. The British dominance which started in Cyprus in 1925 ended with the Cyprus Republic which was founded under guarantee of Turkey, Greece and Britain in 1960. The years of 1963 and 1967 are the phases where intense attacks took place against the Turks by the Greeks. The attacks continued from time to time until 1974. The conflict going through among the inside of the Greeks emerged thanks to the coup against the archbishop Makarios. This incidence was considered the realization of Enosis by the Turks and Turkey staged military coup on the Island on 20th July 1974 and on 14th August 1974. 30 veteran interviews have been made as part of our study. On the basis of the information provided by our veterans, the Cyprus Peace Operation has been quoted and the situations experienced by our veterans have been discussed. Likewise, attendance of subjects from Trabzon to charity campaigns all over the country and the events gone through Operation phases have been attempted to be conveyed under the title of Resonances of the Cyprus Peace Operation in Trabzon. 133

1950-1983 yılları arasındaki Kıbrıs Sorunu, Türkiye'nin en önemli dış politika konularından biri olmuştur. Bu yıllar arasında Türkiye'de birçok hükümet görev yapmış olmasına rağmen, hepsinin ortak amacı Ada'daki Türk halkının can ve mal güvenliğini sağlamak olmuştur. Türkiye, Rumların Kıbrıs Türk halkı üzerinde uyguladığı baskı ve şiddet politikasına rağmen, Kıbrıs Sorununu barışçıl yollarla çözmeye çalışmıştır. TBMM'de yapılan oturumlarda da Kıbrıs Adası'nda her iki halkın da barış içerisinde yaşamasını sağlayacak düzenlemelerin yapılmasına dair birçok görüş dile getirilmiştir. Türkiye, bu görüşleri hem ulusal hem de uluslararası alanda paylaşmış ancak Rum tarafının uzlaşmaz tutumu nedeniyle Ada'daki olayların önüne geçilememiştir. Bunun üzerine Türkiye, Kıbrıs Adası'na müdahalede bulunmuş ve bu müdahale sayesinde Kıbrıs Türk halkı önce Kıbrıs Türk Federe Devleti'ni daha sonra da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni kurarak kendi topraklarında güven ve barış içerisinde yaşamaya başlamıştır.Anahtar Kelimeler : Kıbrıs, Enosis, TMT, Barış Harekâtı, KKTC, TBMM 1950-1983 yılları arasındaki Kıbrıs Sorunu, Türkiye'nin en önemli dış politika konularından biri olmuştur. Bu yıllar arasında Türkiye'de birçok hükümet görev yapmış olmasına rağmen, hepsinin ortak amacı Ada'daki Türk halkının can ve mal güvenliğini sağlamak olmuştur. Türkiye, Rumların Kıbrıs Türk halkı üzerinde uyguladığı baskı ve şiddet politikasına rağmen, Kıbrıs Sorununu barışçıl yollarla çözmeye çalışmıştır. TBMM'de yapılan oturumlarda da Kıbrıs Adası'nda her iki halkın da barış içerisinde yaşamasını sağlayacak düzenlemelerin yapılmasına dair birçok görüş dile getirilmiştir. Türkiye, bu görüşleri hem ulusal hem de uluslararası alanda paylaşmış ancak Rum tarafının uzlaşmaz tutumu nedeniyle Ada'daki olayların önüne geçilememiştir. Bunun üzerine Türkiye, Kıbrıs Adası'na müdahalede bulunmuş ve bu müdahale sayesinde Kıbrıs Türk halkı önce Kıbrıs Türk Federe Devleti'ni daha sonra da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni kurarak kendi topraklarında güven ve barış içerisinde yaşamaya başlamıştır.Key Words : Cyprus, Enosis, TMT, Peace Operation, Turkish Republic of Northern Cyprus, TBMM 214

Bu tez, oydaşmacı demokrasi kavramını inceleyerek Kıbrıs'ta uygulanmak istenen bu modelin başarısız olma sebeplerine odaklanmaktadır. Oydaşmacı model, Arend Lijphart tarafından aynı ülke içerisinde yaşayan bölünmüş toplumların derin ayrılıklarını gidermek için kapsamlı bir çözüm olarak sunulmasına rağmen, Kıbrıs'ta 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası ve 2004 Annan Planı ile uygulanmak istenmiş fakat adadaki Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum topluluklarını siyasi olarak birleştirme noktasında başarısız olmuştu. Buradan hareketle bu çalışma, modelin uygulanmak istendiği diğer örnekler olan Avusturya, İsviçre, Bosna Hersek ve Lübnan'ı da derinlemesine incelemektedir. İlgili vakaların anayasalarından derlenen veriler, modelin eksik bileşenlerini belirlemek için önemli bir rol oynadı. Detaylıca yapılan literatür taramasında derin ayrılıklara sahip toplumlar için sürdürebilir kapsamlı bir çözüm olarak sunulan oydaşmacı model incelendi. Nihai olarak, Kıbrıs'ın başarısızlığına paralel olarak bu dört vaka, Lijphart'ın önerdiği oydaşmacı modelin uygun koşullar yerine getirilmediği takdirde en iyi yazılı anayasa ile dahi başarısız olabileceğini savunuyor. This thesis explores the notion of consociationalism and also focuses on the reasons why the consociational model failed in Cyprus. The literature on the consociational model is explored. While Arend Lijphart's consociational democracy model offered a comprehensive solution for deeply divided societies, efforts to implement the Lijphart's model with the 1960 Constitution of the Republic of Cyprus and the Annan Plan in 2004 failed to unite the two communities on the island. In this study; in-depth case studies of Austria, Switzerland, Bosnia and Herzegovina, and Lebanon are also conducted with a focus on the factors that lead to the failure and success of the consociational model. The study attempts to identify the missing components of the model in the case of Cyprus by comparing the constitutions of the four countries chosen as case studies. The four case studies show that even a well-written constitution can culminate in failure if favourable conditions of consociationalism are not met. 168

Bu çalışmada; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki (KKTC) siyasi partilerin, Kıbrıs Sorununa yönelik yaklaşımları incelenecektir. Kıbrıs Sorununda, garantör ülkeler ile uluslararası örgütlerin etki ve katkısı her ne kadar yadsınamaz düzeyde olsa da; bu sorunun KKTC nezdindeki irade kaynağı; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki siyasi partilerdir. Bu Siyasi partilerin sahip olduğu politikaları inceleyebilmek için öncelikle Kıbrıs Sorununun tarihçesine bakılacak, daha sonra ise 1976 yılından günümüze kadar yapılmış genel seçimler ile cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçları incelenecektir. Böylelikle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin siyasal yaşamı doğrultusunda hükümetlerde görev almış sağ ve sol partilerin görüşleri ile bu ideolojilerden gelen Cumhurbaşkanlarının, Kıbrıs Sorununa yönelik bakış açılarına değinilecektir. Cumhurbaşkanlarına değinilmesindeki amaç; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı'nın, devletin ve halkın temsilcisi olarak Kıbrıs Müzakerelerini yürüten makam olmasıdır. Çalışmada literatür taraması yapılmış olup, nitel bir çalışma yürütülmüştür. Ayrıca KKTC'nin 3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve Toplumcu Demokrasi Partisi Meclis Üyesi Mehmet Burhan ile de görüşmeler yapılmıştır. In this study, approaches of political parties in Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) to Cyprus Issue will be examined. Although it is impossible to oversee contributions and effects of guarantor states and international organizations to Cyprus Issue, political parties in Turkish Republic of Northern Cyprus are the reflectors of will of Cypriots. In order to examine politics of political parties, history of Cyprus Issue, general elections and presidential elections since 1976 will be evaluated. Furthermore, leftist and rightist parties that formed governments and Presidents with leftist and rightist backgrounds will be examined in regard to their perspectives of Cyprus Issue. Presidential office runs negotiations with Greek side in the name of Cypriots as their representatives. In this study, literature review was conducted with the help of quantitative study. In addition, interwievss were held with Derviş Eroğlu who is the third President of T.R.N.C. and Assembly Member of Communal Democracy Party, Mehmet Burhan. 95

Türkiye ve İngiltere'nin 1960 ve 1974 yılları arasında Kıbrıs konusunda düşündükleri ve uyguladıkları politikaların süreçlerini karşılaştırmalı bir analizini yapan bu doktora tezinin amacı, her iki devletin iç ve dış politikalarına etki eden olguları ve ortaya çıkardığı sonuçları değerlendirmektir. 1960 ve 1974 arası döneminin tercih edilmesinin nedeni ise; bahsedilen yıllarda İngiltere bir kaç askeri üssünü bırakmak kaydı ile Kıbrıs'a sözde bağımsızlığını geri vermiş, Türkiye ise, 1878'den sonra İngiltere'ye kiraladığı adaya tekrar ayak basmıştır. Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu ile karşıt ittifaklarda çarpışan İngilizler, Kıbrıs'ı ilhak ettiğini bildirecek ve daha sonra da Türkiye Lozan'da Kıbrıs'ı İngiltere'ye bırakacaktır. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra savaşın galip devletlerinin Dünya'yı iki (Batı ve Doğu Bloku) kutuplu sistemin içerisine sokmasından da Kıbrıs Doğu Akdeniz'deki jeostratejik öneminden ötürü nasibini alacaktır. Özellikle de 1950'lerin sonuna doğru bu ayrışma ivme kazanmıştır. Öte yandan Türkiye ve Yunanistan arasında on dokuzuncu yüzyılın genelinde ve yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde meydana gelen çatışmalar, savaşlar ve anlaşmazlıklar haliyle Kıbrıs'ta yaşayan Türk ve Rum toplumlarını da etkileyecektir. İngiltere ise İkinci Dünya Savaşı'ndan galip çıkmasına rağmen eski imparatorluk gücünü de kaybetmiştir. Ancak Orta Doğu ve Doğu Akdeniz'deki çıkarlarından da vazgeçmek niyetinde değildir. Türkiye ise öncelikle Kıbrıs Türk halkının can ve mal güvenliğini sağlamak amacını gütmüştür çünkü başında Sovyet Rusya tehdidi vardır ve Yunanistan ile birlikte girdiği NATO ve Batı İttifakı'na hayati önem vermektedir. Bu yüzden ilk başlarda Türkiye her hangi bir anlaşmazlıkta İngiltere ile beraber yürümek istemiştir. Ancak gün geçtikçe artan Rum saldırıları karşısında Türkiye, birazda iç kamuoyu baskısının sonucunda Kıbrıs politikasında değişiklik yapmak zorunda kalacaktır. Bir yanda Rumların `Enosis` sevdası diğer yanda Türklerin `Taksim` tezi ortaya atılacaktır.Ancak bu savlar İngiltere'nin çıkarlarına ters düştüğünden en azından Türkiye için fazla uzun ömürlü olmayacaktır. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları'nın ardından 1960'da Kıbrıs Cumhuriyeti kurulacak, ancak daha üç yıl geçmeden kurulan cumhuriyet bitmeyen Rum saldırıları yüzünden bir daha birleşmemek üzere hem zihinlerde hem de gönüllerde son bulacaktır. 1963-1967 gibi dönemlerde de Kıbrıs konusu Türkiye için daha da kritik bir hale gelecektir. Ancak yukarıda değindiğimiz gibi bazı dış etkenlerden ötürü Türk siyasetine yön verenler 1974 yılına kadar beklemek zorunda kalacaklardır.İngiltere'nin öncelikli ve daimi amacı ise İngiliz egemenliğini sürekli kılabilmek için, her türlü toplumsal karışıklıktan yararlanmak, öte yandan da iki toplumun içlerinde ki toplumsal çekişmeden de fayda sağlamak. Böylece adada ve Doğu Akdeniz'de kendisine rakip olabilecek güçlerinde önüne geçerek bölgede başat güçlerin başında gelmek istemesidir.Bunların yanı sıra Kıbrıs sorununun muhatabı yerel ve siyasal baş aktörler ile birlikte, Türkiye ve İngiltere'nin de içinde bulundukları kendi toplumunun ve dünya siyasal sisteminin getirmiş olduğu yeni ve değişik startejik koşulları karşılaştırmalar yaparak ele alacağız. Elde edeceğimiz bulgularında karşılaştırmalarını yapacağız. Bu çalışma temelde bunu hedeflemektedir.Belirtilen amaç ve yöntem dahilinde tezin giriş bölümünde Osmanlı döneminde Kıbrıs'ın hangi koşullar altında İngiltere'ye verildiğini ve daha sonra elden nasıl çıktığına değinilecektir. Sırasıyla da birinci bölümde, Lozan Antlaşması baz alınarak İkinci Dünya Savaşı'nın eşiğinde Kıbrıs'ta meydana gelen gelişmeler belirtilecek. İkinci bölümde, savaşın başlangıcından 1955'lerin ortasına kadar ki süreçte adanın Türkiye açısından nasıl uluslararası bir sorun hale gelmesinin bilgisi verilecek. Bunu izleyen üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı bölümlerde ise 1959 Zürih ve Londra Antlaşmalarından 1974 Kıbrıs Barış Harekatına kadar olan sürede Türkiye ve İngiltere'nin, zaman zaman Yunanistan'ın, zaman zaman Kıbrıs'taki Rum ve Türk toplumlarının ve zaman zaman da uluslararası güçlerin etkisiyle şekillenen Kıbrıs politikalarına değineceğiz. Ayrıca, bu gelişmeler ışığında, Kıbrıs konusunun, Türkiye ve İngiltere'deki iç ve dış siyasi durumu nasıl etkilediği ve şekillendirdiğini de karşılaştırmalar yaparak incelemek olacaktır. Sonuç bölümünde ise genel bir karşılaştırma yaparak bu dönemin önemli gelişmelerinin ışığında, günümüz Kıbrıs'ın Türkiye için stratejik, tarihsel ve kültürel olarak hayati önemini ortaya koymak olacaktır.Anahtar Kelimeler: Kıbrıs Türk Milli Davası, Türkiye'nin Kıbrıs Politikaları, İngiltere'nin Kıbrıs Politikaları, Kıbrıs Siyasi ve Sosyal Tarihi, Doğu Akdeniz Stratejisi This doctoral thesis will investigate according to both Turkey and England's politics towards the Cyprus Issue between 1960 and 1974. For this purpose, this study will also make comparison between these states thoughts and their applications in this period. The reason for the choosing of the 1960 and 1974 period is that England, by leaving two military bases on the island, gave it back its so-called independence in the years mentioned, while Turkey set foot again in the island which it leased the island to Britain in 1878. During the First World War, the British fought in opposing alliance with the Ottoman Empire, because of that, they declared the annexation of Cyprus and then Turkey left it to England after the Lausanne Treaty due to its strategic importance in the Eastern Mediterranean, the island, suffered after the Second World War period, because the victorious countries divided the world in a bipolar system (Western and Eastern Block).In particular, this separation gained momentum towards the end of the 1950's. On the other hand, conflicts, wars and disputes between Turks and Greeks throughout the nineteenth century and in the first quarter of the twentieth century consequently affected the Turkish and Greek communities in Cyprus. As for England, though coming as the victorious state from the Second World War, she lost her old imperial power. However, Britain did not intend to give up its interests in the Middle East and the Eastern Mediterranean. Turkey's priority was to protect Turkish Cypriots' life and property rights because there was a serious Soviet Russia threat to Turkey and Turkey gives vital importance both to NATO and Western Alliance. Therefore, Turkey wanted to walk with England in any dispute at the beginning. However, Turkey changed its Cyprus politics in the face of the gradual Greek attacks and somehow as a result of pressure of domestic public opinion. On the one hand, Greece's `Enosis` passion, on the other side, the Turks `Taksim` thesis had rose. However, these claims did not live long at least for Turkey, because it was contrary to the interests of Britain. The Republic of Cyprus was established in 1960 after the 1959 Zurich and London Agreements, but the republic in less than three years, was wrecked and never united again either in minds or hearts as a result of the endless attacks of Greeks. As in the period 1963-1967, the Cyprus issue became even more critical for Turkey. However, as mentioned above, those who directed the Turkish politics had to wait till 1974 because of some external factors. Britain's priority and permanent objective was to sustain its dominance and to get benefits from all kind of social unrest, in other respects, they also wanted to take advantage of strife of two communities. Thus, they were able to surpass any power that could rival them and was willing to be the dominating force in the island and Eastern Mediterranean region.In addition to these, with the local and main political actors of the interlocutor of the Cyprus problem, we will investigate different strategic conditions at their time by making comparisons between Turkey's and Britain's politics according to their own domestic societies and what the world political system brought. This study basically aims it. In the introduction to the thesis with the stated objectives and methods that under what conditions Cyprus was given to England during the Ottoman period and then that will be discussed how Cyprus got out of hand. Respectively, in the first chapter, on the basis of the Lausanne Treaty, the developments occurring in Cyprus will be indicated on the brink of the Second World War. In the second part, how the island to became an international problem for Turkey from the beginning of the war till mid 1955's will be showed. In the following third, fourth, fifth and sixth chapters, we will reiterate how Cyprus politics was shaped by Turkey and England, from time to time by Greece, from time to time by the Cypriot Greeks and Cypriot Turks and from time to time by the international powers politics. Additionally, in the light of these developments, we are going to try to explain and also examine the shape by making comparisons how the Cyprus issue has affected both Turkey's and England's domestic and external political situations. In the conclusion part, we will make a general comparison in the light of the significant developments of this period, trying reveal that how today's Cyprus is of vital importance strategically, historically and culturally for Turkey.Keywords: Cyprus Turkish National Case, Turkey's Cyprus Politics, England's Cyprus Politics, Political and Social History of Cyprus, Eastern Mediterranean Strategy 642

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından Türkiye batılılaşma ve demokratikleşme adına daha önce iki kez başarısız olduğu çok partili hayata geçişin gerekliliği üzerinde durmuştur. 1946 yılında Demokrat Parti'nin (DP) kurulması ile siyasi hayatına başlaması ve 1950'de tek başına iktidara gelmesinin ardından bilhassa Türk dış politikası Soğuk Savaşın en yoğun hissedilmeye başladığı dönem içerisinde büyük önem arz etmektedir. Yakın tarihin bir dönemine damga vuran Demokrat Parti'nin dış politikası, Fatin Rüştü Zorlu etkisiyle şekillenerek, Türk Dış İşleri Bakanı olması ile Türkiye proaktif bir dış politika sahibi olduğu görülmektedir. Fatin Rüştü Zorlu'nun dış politika çalışmalarında `Bandung Konferansı` ve `Bağdat Paktı` gibi bölgesel barışı tesis etmek uygulanan politikalar, Türkiye'nin uluslararası platformlarda diplomatik gücünü arttırmıştır. Fatin Rüştü Zorlu etkisindeki Türk dış politikasının uluslararası ilişkilere en büyük katkısı, `çok yönü dış politika anlayışı` ile iki Soğuk Savaş bloku arasında `yumuşamayı` (detant) başlatacak siyasetçi olduğu söylenebilir. Bilhassa 1955-1960 yılları arasında Kıbrıs meselesinin milli bir dava olarak benimsenmesinde Zorlu'nun büyük katkısı bulunmaktadır. Zorlu, 1958-1959 yılları arasında mesaisinin büyük bir kısmını Kıbrıs meselesinin barışçıl yollarda çözülmesi yönünde harcamış, kendisinin kişisel diplomatik kabiliyeti ve devlet adamlığı sayesinde Yunanlıların `Enosis` faaliyetlerine karşı büyük direnç göstermiştir. Bugün Kıbrıs meselesi Türk dış politikasının önemli konularından ve milli davalarından biridir. Dolayısıyla Kıbrıs sorunun iyi anlaşılabilmesi ve çözüm yolunda somut adımlar atılabilmesi için Fatin Rüştü dönemi dış politikası ve bu perspektifte Kıbrıs meselesinin yakından incelenmesi gerekmektedir. Following the end of World War II, Turkey has placed an emphasis on the necessity to adopt the multi-party system for westernization and democratization purposes, which it was unable to achieve twice. Following the establishment of the Democratic Party (DP) in 1946 and starting political life and coming to the power alone in 1950, especially the Turkish foreign policy had a great importance in a period when the Cold War was felt intensely. Marking a remarkable impact on the recent history, the foreign policy of Democrat Party was shaped by the influence of Fatin Rüştü Zorlu, and Turkey had a proactive foreign policy upon he became the Ministry of Foreign Affairs. Fatin Rüştü Zorlu applied policies to establish the regional peace such as `Bandung Conference` and `Baghdad Pact` in its foreign policy activities and increased the diplomatic power of Turkey in international platforms. The greatest contribution of Turkish foreign policy to the international relations under the influence of Fatih Rüştü Zorlu is that he was the politician to initiate the `détente` between two Cold War Bloc with `versatile foreign policy approach.` Zorlu has the biggest impact for adopting the Cyprus issue as a national cause, particularly between 1955 and 1960. Zorlu spent the majority of his time to solve the Cyprus issue with amicable means between 1958 and1959 and showed a great resistance against the `Enosis` activities of the Greeks thanks to his personal diplomatic capability and statesmanship. Today, Cyprus issue is one of the most important subjects of Turkish foreign policy and one of the national causes. Therefore, to have a better understanding of the Cyprus issue and take a concrete step for a solution, we have to take a close look at the foreign policy led by Fatih Rüştü Zorlu and examine the Cyprus issue in that perspective. 261

Annan Planı, en genel ifadeyle, Rum yönetiminin Avrupa Birliği'ne üyeliği öncesinde 'Kıbrıs'ın tek bir yönetim altında birleştirilmesi' vizyonunun bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. Kıbrıs sorununun, bu vizyona taşınması sürecini başlatan gelişme ise, Rum yönetiminin AB'ye üyelik başvurusu ve üyeliği süreci olmuştur.Bu tez çalışması ise; Kıbrıs sorunu çözüm sürecinde Annan Planı'nın, tarihsel süreç içerisinde ele alarak, Kıbrıs sorununa yönelik çözüm arayışları ve bu doğrultuda geliştirilen Annan Planını irdelemektedir.Çalışmanın ilk bölümünde Annan Planına kadar olan süreçte Kıbrıs sorunu ile ilgili yaşanan gelişmeler, ikinci bölümde ise Annan Planının ortaya çıkışı ve müzakere süreci ele alınmakta olup, son bölümde referandum sonrası yaşanan gelişmeler ortaya konumuştur.Anahtar Kelimeler: Annan Planı, Kıbrıs Sorunu, Avrupa Birliği, Referandum. The Annan Plan, in most general terms, was introduced as part of the viion to `re-unif Cyprus under one administration` prior to the European Union membership of the Greek Administration. The developments which initiated the transformation of the Cyprus issue into the idea of promoting re-unification has been the Greek Administraion's European Union membership application and the membership process.This paper studies the Annan Plan from a chronological perspective as part of the process seeking to resolve the Cyprus dispute, and examines the solution efforts and the Annan Plan developed to that end.The first part of this study observes the course of developments on the Cyprus issue up until the Annan Plan was introduced, the second part covers the set of events that resulted in the proposal of the Annan Plan and focuses on the negotiation process while the last part deals with the post-referendum period.Key Words: Annan Plan, Cyprus problem, European union, Referendum. 77

Tezin temel konusu küresel manada en önemli ve en büyük ekonomik pazar olan enerji piyasasının içerisinde Kıbrıs açıklarında bulunan doğalgaz rezervlerinin etkisinin hem bölge hem de dünya ülkeleri açısından siyasi, ekonomik, askeri ve sosyolojik manada araştırılmasıdır. Bu kapsamda tezin ilk bölümünde konunun daha iyi temellendirilmesi adına enerji kaynaklarının içeriğine yer verilerek tanımlamalar yapılmış ve enerji güvenliği kavramına açıklık getirilerek küresel enerji görünümüne yer verilmiştir. Bu sayede enerji kaynaklarının türler bazında okuyucu nezdinde rahatça anlaşılması sağlanarak enerji üretim ve tüketiminin ülke güvenlikleri için önem arz etmesinin sebebi açıklanmış ve mevcut küresel görünüm anlatılarak konunun temellendirilmesi açısından mantıksal bütünlük sağlanmaya çalışılmıştır. Tezin ikinci bölümünde dünya üzerinde yer alan önemli küresel aktörlerin ayrıca Kuzey Kıbrıs'ın garantör ülkesi olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin enerji diplomasileri mevcut enerji görünümlerine detaylıca yer verilerek anlatılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde ise öncelikle tezin temeli olan Kıbrıs adası hakkında tarihsel bilgilendirme süreci yapılarak adanın siyasi ve sosyal yapısı analiz edilmiş akabinde küresel manada enerji projeleri açısından adanın merkez nokta olma özelliğine açıklama getirilmiştir.Tezin sonucunda, Kıbrıs adasının sahip olduğu enerji kaynaklarının pazarlanması ve bundan ekonomik fayda elde edilmesi hususunun öncelikle Güney ve Kuzey tarafları arasında siyasi uzlaşıya varılması ile sağlanabileceği ve akabinde Kıbrıs'taki enerji kaynaklarının dünya enerji piyasasını önemli düzeyde etkileyebilecek özellikte olmasa da Kıbrıs'ın muhtemel projeler ile stratejik konumu itibari ile enerji naklinde transit bir merkez üssü olabileceği bilgisine ulaşılmıştır. The basic theme of the thesis is to investigate the effect of the natural gas reserves located on the Cyprus off shore on the regional and world countries with regard to the political, economic, military and sociological aspects of the energy sector, which is the most important and largest economic market in the world. In this context, in the first part of the thesis, the contents of energy sources are defined in order to make it better grounded and the concept of energy security is clarified and taken into consideration in the view of global energy. In this respect, it has been explained why energy production and consumption are important for the security of the country by ensuring that the energy sources on the basis of species are easily understood by the readers, and by explaining the present global appearance to form the basis to the subject logical integrity has been tried to be provided.In the second part of the thesis of key global actors involved in the world energy diplomacy and also the current energy outlook the Republic of Turkey as a guarantor country of Northern Cyprus have been described in detail. In the third part of the thesis, firstly the historical information process about the Cyprus Island which is the thesis basis is analyzed afterwards the political and social structure of the island is analyzed and then the description of Island's being central point in terms of energy projects in the global meaning has been explained. As a result of the dissertation, the marketing of the energy resources of the Cyprus Island and its economic benefit can be achieved by first reaching political consensus between the southern and the northern sides and then although the Cyprus energy resources are not in a position to significantly affect the world energy market, it has become known that it can be a transit base for energy transfer due to its strategic position. 127

This thesis aimed to analyse the perception of the Turkish Cypriots regarding the AKP foreign policy. Turkey has always been in relation with the European Union and in order to become a full member, Cyprus problem has been demonstrated as an obstacle for Turkey. The rise in power in 2002 by the Islamist based Western oriented party; the AKP has brought a new vision to the Turkish foreign policy. In this dissertation, it will be argued that during the Annan Plan period the AKP government has supported the plan and promoted an effort to convince the Turkish Cypriots to vote for the favour of the Plan. In other words Turkish Cypriot leaders have worked hand in hand with the AKP government in Turkey. After the failure of the Annan Plan the foreign policy of the AKP has become more conflictual, conservative and rigid. Therefore the 2009 has been the turning point of the AKP foreign policy. According to the latest developments in the island, the continuing negotiations between the two communities of Cyprus have been following by the AKP government. To be more precise, Cyprus issue has always been the national case for the all Turkish governments that has come to power. However Turkey‟s tendency to join the EU has changed the Cyprus policy of Turkey. The rise in Kurdish problem and the conflicting nature of the Middle East has pushed Turkey beyond the EU line and AKP government has decided to postpone the EU membership negotiations and leaned to become a regional power. Keywords: AKP, European Union, Annan Plan, Cyprus. ÖZ: Bu tezin amacı Kıbrıslı Türkler‟in AKP‟nin dış politikasına olan algısını incelemektir. Türkiye‟nin AB ile ilişkileri her zaman olmuştur ve AB üyeliği için Kıbrıs sorunu hep bir engel olarak görülmüştür. 2002‟de İslam kökenli Batı yanlısı bir parti olan AKP‟nin iktidara gelmesi Türk dış politikasına yeni bir vizyon getirmiştir. Günümüzdeki gelişmelere bakıldığında adada iki toplum arasında devam eden görüşmeler AKP hükümeti tarafından takip edilmektedir. Daha açık olmak gerekirse Kıbrıs sorunu gelmiş geçmiş tüm hükümetler için milli dava olarak görülmüştür. Bunun yanında Türkiye‟nin AB‟ye katılmak için meyilli oluşu uyguladığı Kıbrıs politikasının da değişmesine sebep olmuştur. Artan Kürt meselesi ve Orta Doğu‟da baş gösteren çatışmalar nedeniyle AKP hükümetinin AB üyeliği sürecini ertelemesine ve bölgesel güç olma yolunda ilerlemesine yol açmıştır. Anahtar Kelimeler: AKP, Avrupa Birliği, Annan Planı, Kıbrıs Master of Arts in International Relations. Thesis (M.A.)--Eastern Mediterranean University, Faculty of Business and Economics, Dept. of Political Science and International Relations, 2017. Supervisor: Assist. Prof. Dr. Günay Aylin Gürzel.

Bu tez, Türkiye tarafından Yunanistan'ın nasıl, kim tarafından ve hangi boyutta güvenlikleştirildiği ve güvenlik-dışılaştırıldığını anlamak amacıyla, güvenlikleştirme teorisinin sunduğu çerçeveyi kullanarak başta ikili ilişkilerde güvenlikleştirmenin zirve yaptığı Soğuk Savaş dönemini olmak üzere, Türkiye ve Yunanistan arasındaki temel tartışma konularına odaklanmaktadır. Böylelikle, iki ülke arasındaki Ege'deki sınırlandırma (kara suları, hava sahası ve kıta sahanlığı) ve egemenlik konuları (ada, adacık ve kayalıkların durumuyla adaların silah(sız)landırılması), Kıbrıs'la ilgili sorunlar ve Yunanistan'ın terörizm bağlantısı gibi hemen her ihtilafta Türk elitlerinin söylemlerinde `tehditkâr` ve `düşmanca` bir ton hâkim olduğunu öne sürmektedir. Her ne kadar Türk elitleri Yunanistan'la ilgili konuları yukarıda anıldığı şekilde güvenlik söz edimleriyle güvenlikleştirmişse de, 1990'ların sonralarından itibaren yakınlaşmanın da etkisiyle çelişkili bir şekilde ikili ilişkiler yaşamsal tehditlere odaklanmak yerine `dostluk` vurgusunun hakim olduğu ve karar vericilerin güvenlik söylemlerinin yerini daha olumlu ve temkinli bir tona bıraktığı işbirliğine doğru evrilmiştir. Bu doğrultuda, elinizdeki tez yakınlaşma süreci ve güvenlik-dışılaştırma arasında yakın bir bağ olduğundan yola çıkarak, ikili ilişkilerdeki iyileşmeyi güvenlik-dışılaştırma metodolojisi çerçevesinde açıkalmanın mümkün olduğunu savunmaktadır. Bu çerçevede tez, çok sayıda etkenin bir sonucu olan Türkiye-Yunanistan arasındaki yakınlaşma sürecinin Lene Hansen'in terminolojisinden ödünç alınan `istikrar yoluyla değişim` formuna tümüyle uyduğu sonucuna ulaşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Türk-Yunan İlişkileri, Kopenhag Okulu, Güvenlikleştirme,Güvenlik-dışılaştırma, Ege Denizi, Kıbrıs This thesis focuses on the main contentious issues between Turkey and Greece, particularly in the post-Cold War era which was the peak point of securitization in bilateral relations, by using the framework of securitization theory in order to understand how, by whom and to what extent Greece is securitized and desecuritized by Turkey. By doing so, the thesis argues that there was a `threatening` and a `hostile` tone in Turkish elites' discourses in almost every contention between the two countries such as delimitation (territorial waters, airspace and the continental shelf) and sovereignty issues (the status of the islands, islets and rocks as well as the (de)militarization of the islands) in the Aegean Sea, problems related to Cyprus, and Greece's ties with terrorist organizations. Even tough Turkish elites have securitized issues related to Greece, such security speech-acts, paradoxically, since the late 1990s due to the forces of rapprochement, bilateral relations were almost transformed into a cooperative stance with emphasis on `friendship` rather than focusing on any existential threat, and decision-makers began to substitute their security grammar with a positive and cautious tone. Accordingly, this thesis argues that it is possible to explain the amelioration of bilateral relations with the methodology of desecuritization as there is a close correlation between the rapprochement process and desecuritization. In this context, the thesis reaches the conclusion that the rapprochement process, which has been an outcome of several factors, in Turkish-Greek relations quite fits into the form of `change through stabilization`, borrowed from Lene Hansen's terminology.Keywords: Turkish-Greek Relations, Copenhagen School, Securitization, Desecuritization, Aegean Sea, Cyprus. 247

Περιέχει βιβλιογραφία (σ. 456-476). Αριθμός δεδηλωμένων πηγών στη βιβλιογραφία: 204 Διατριβή (Διδακτορική) -- Πανεπιστήμιο Κύπρου, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 2016. Η βιβλιοθήκη διαθέτει αντίτυπο της διατριβής σε έντυπη μορφή. Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να αναδείξει μια ακόμη πτυχή της πολυσύνθετης και πολυδιάστατης πραγματικότητας εντός της οποίας διεξαγόταν ο ένοπλος αγώνας στην Κύπρο την περίοδο 1955-1959. Τον αναίμακτο και ακήρυκτο μεν, διαρκή και έντονο δε, πόλεμο της προπαγάνδας και της αντιπροπαγάνδας. Στο πρώτο μέρος ως ερευνητικός στόχος τέθηκε η ανάλυση της ελληνικής κυπριακής προπαγάνδας με κριτήριο τους δύο κύριους πομπούς. Την ΕΟΚΑ και το ΑΚΕΛ. Επιχειρείται πρώτα εντοπισμός των μέσων άσκησης προπαγάνδας (προκηρύξεις, συνθήματα κ.ά.). Σε δεύτερη φάση επιχειρείται οριζόντια ανάλυση ως προς τους δέκτες των μηνυμάτων (Έλληνες της Κύπρου, Τούρκοι της Κύπρου, Βρετανοί) και τρίτο, κάθετη ανάλυση ως προς την ουσία των μηνυμάτων (σχολιασμός της διεθνούς κατάστασης, σχετικά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τις κατασταλτικές πολιτικές των Βρετανών, τεκμηρίωση και ανάδειξη αποτελεσματικότητας δράσης της ΕΟΚΑ κ.ά.). Στο δεύτερο μέρος το οποίο καταπιάνεται με τη βρετανική προπαγάνδα, πρώτα εντοπίζονται τα μέσα άσκησης προπαγάνδας (διαγγέλματα κυβερνητών, Κυπριακή Υπηρεσία Ραδιοφώνου κ.ά.) και μετά ακολουθούνται ξανά η οριζόντια ανάλυση ως προς τους δέκτες των μηνυμάτων (Έλληνες της Κύπρου, Τούρκοι της Κύπρου, Βρετανοί) και η κάθετη ανάλυση ως προς την ουσία των μηνυμάτων (σχετικά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, επεξήγηση κατασταλτικών πολιτικών κ.ά.). Η σφυγμομέτρηση της αποτελεσματικότητας και του ποσοστού αποδοχής των προπαγανδιστικών μηνυμάτων της ΕΟΚΑ από τον ελληνικό πληθυσμό της Κύπρου δεν μπορεί να γίνει με ακρίβεια γιατί κατά την υπό μελέτη περίοδο αλληλεπιδρούσαν πολλοί παράγοντες. Η επιτυχία της ελληνικής προπαγάνδας μπορεί να αποτυπωθεί εύγλωττα στην παραδοχή των ιδίων των Βρετανών ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού, «συμπαθούσε σε γενικές γραμμές τους στόχους της ΕΟΚΑ και τουλάχιστον τα άτομα κάτω των 24 χρόνων ήταν ένθερμοι υποστηρικτές […] του εθνικού απελευθερωτικού κινήματος». Από την άλλη οι Βρετανοί από την άλλη είχαν τεράστια πείρα στις ψυχολογικές επιχειρήσεις και στη χρήση της προπαγάνδας και είχαν ισχυρά μέσα στη διάθεσή τους. Οι ιδιάζουσες πραγματικότητες της Κύπρου δυσχέραιναν τις προσπάθειες των Βρετανών να χρησιμοποιήσουν την αντεπαναστατική εμπειρία που είχαν αποκομίσει από άλλες αποικίες. Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής του διαβόητου Ειδικού Κλάδου της Αστυνομίας Τζον Βίνσεντ Πρέντεργκαστ στα τέλη του 1958, ο οποίος είχε υπηρετήσει στην Κένυα, είχε δηλώσει ότι είχαν εφαρμοστεί στην Κύπρο όλες οι προπαγανδιστικές τεχνικές που είχαν εφαρμοστεί και στην Κένυα και στη Μαλαισία. Τέλος, εκείνο που εντοπίζει ο σημερινός μελετητής του «αναίμακτου πολέμου της προπαγάνδας» είναι ότι πλήθος επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την υπό μελέτη περίοδο του 1955-1959, έχουν επιβιώσει και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται μέχρι τις μέρες μας. Φαίνεται ότι τα χρόνια ‘55-‘59 δεν αναπτύχθηκαν μόνο διεργασίες που οδήγησαν στην ίδρυση του κυπριακού κράτους. Περνώντας μέσα από τις «μυλόπετρες» της προπαγάνδας δοκιμάστηκαν σε μεγάλο ποσοστό οι αντοχές της ήδη υπάρχουσας ταυτότητας. Η διαδικασία επιλογής παράταξης, ο αυτοπροσδιορισμός και ο προσδιορισμός του «άλλου», είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ταυτοτικών διεργασιών στην τότε κοινωνία που, σε μεγάλο ποσοστό, διαμόρφωσαν το γίγνεσθαι της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας. The dissertation attempts to present another aspect of the multidimensional reality in which the armed struggle of EOKA was taking place: the undeclared and bloodless but intense war of propaganda which was waging in Cyprus during the years 1955-1959. The first chapter is divided to two main parts based on the two Greek propaganda senders. EOKA and AKEL. In the first part of the first chapter, the research focuses first on detecting the means by which the Greek Cypriot (EOKA and AKEL) propaganda was conducting (proclamations, slogans, etc). Then the analysis moves to a horizontal level examining the receivers of propaganda (Greek Cypriots, Turkish Cypriots, British) and finally a vertical analysis concerning the essence of the propagandistic messages (comments on international situation, on the necessity of the armed struggle and its effectiveness, about Archbishop Makarios etc.). In the second chapter, the British propaganda, again the analysis first focus on the means by which the colonial government conducted its propaganda (leaflets, Cyprus Broadcasting Cervice, Governor’s speeches etc.). Next, horizontal analysis about the receivers of propaganda (members of EOKA, Greek Cypriots, Turkish Cypriots, British troops in Cyprus etc.) and then vertical analysis about the meanings of the propagandistic messages (about Archbishop Makarios, explanations for the counterinsurgency operations etc.). The measurement of the effectiveness and the percentage of acceptance of the EOKA propagandistic messages by the Greek population of Cyprus cannot be done with accuracy because during the period under research a lot of factors interacted. The Greek propagandistic success can be seen in the confession made by the British themselves in January 1959 that “the bulk of the Greek population, […] were in general sympathy with EOKA aims and at least those under 24 were passionate supporters of what they believe to be a national liberation movement”. On the other hand, British had an enormous experience in psychological operations and in the practice of propaganda. In addition they had powerful means in their disposal. However, the special reality of Cyprus made harder the British efforts to apply their counterinsurgency experience gained from other colonies, to Cyprus. More specifically John Vincent Prendergast head of Special Branch of the Cyprus police with experience in Kenya, in January 1958 seems to have stated that there were not “any propaganda techniques used in Kenya which were not yet being used [in Cyprus] and which could be effectively used. Finally, what today researcher of the bloodless war of propaganda realizes is that many arguments used during the period 1955-1959 have survived and still be used until nowadays. It seems that this years did not only evolve circumstances which led to the creation of the Cyprus Republic. Through the heavy use of propaganda, seems that the established identity was tested in a large extent. The dilemma of choosing side, the self-definition and the definition of the “other”, resulted to the development of identification processes in the Cypriot society, which more or less shaped the contemporary Cyprus society.

Περιέχει βιβλιογραφία (σ. 456-476). Αριθμός δεδηλωμένων πηγών στη βιβλιογραφία: 204 Διατριβή (Διδακτορική) -- Πανεπιστήμιο Κύπρου, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 2016. Η βιβλιοθήκη διαθέτει αντίτυπο της διατριβής σε έντυπη μορφή. Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να αναδείξει μια ακόμη πτυχή της πολυσύνθετης και πολυδιάστατης πραγματικότητας εντός της οποίας διεξαγόταν ο ένοπλος αγώνας στην Κύπρο την περίοδο 1955-1959. Τον αναίμακτο και ακήρυκτο μεν, διαρκή και έντονο δε, πόλεμο της προπαγάνδας και της αντιπροπαγάνδας. Στο πρώτο μέρος ως ερευνητικός στόχος τέθηκε η ανάλυση της ελληνικής κυπριακής προπαγάνδας με κριτήριο τους δύο κύριους πομπούς. Την ΕΟΚΑ και το ΑΚΕΛ. Επιχειρείται πρώτα εντοπισμός των μέσων άσκησης προπαγάνδας (προκηρύξεις, συνθήματα κ.ά.). Σε δεύτερη φάση επιχειρείται οριζόντια ανάλυση ως προς τους δέκτες των μηνυμάτων (Έλληνες της Κύπρου, Τούρκοι της Κύπρου, Βρετανοί) και τρίτο, κάθετη ανάλυση ως προς την ουσία των μηνυμάτων (σχολιασμός της διεθνούς κατάστασης, σχετικά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τις κατασταλτικές πολιτικές των Βρετανών, τεκμηρίωση και ανάδειξη αποτελεσματικότητας δράσης της ΕΟΚΑ κ.ά.). Στο δεύτερο μέρος το οποίο καταπιάνεται με τη βρετανική προπαγάνδα, πρώτα εντοπίζονται τα μέσα άσκησης προπαγάνδας (διαγγέλματα κυβερνητών, Κυπριακή Υπηρεσία Ραδιοφώνου κ.ά.) και μετά ακολουθούνται ξανά η οριζόντια ανάλυση ως προς τους δέκτες των μηνυμάτων (Έλληνες της Κύπρου, Τούρκοι της Κύπρου, Βρετανοί) και η κάθετη ανάλυση ως προς την ουσία των μηνυμάτων (σχετικά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, επεξήγηση κατασταλτικών πολιτικών κ.ά.). Η σφυγμομέτρηση της αποτελεσματικότητας και του ποσοστού αποδοχής των προπαγανδιστικών μηνυμάτων της ΕΟΚΑ από τον ελληνικό πληθυσμό της Κύπρου δεν μπορεί να γίνει με ακρίβεια γιατί κατά την υπό μελέτη περίοδο αλληλεπιδρούσαν πολλοί παράγοντες. Η επιτυχία της ελληνικής προπαγάνδας μπορεί να αποτυπωθεί εύγλωττα στην παραδοχή των ιδίων των Βρετανών ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού, «συμπαθούσε σε γενικές γραμμές τους στόχους της ΕΟΚΑ και τουλάχιστον τα άτομα κάτω των 24 χρόνων ήταν ένθερμοι υποστηρικτές […] του εθνικού απελευθερωτικού κινήματος». Από την άλλη οι Βρετανοί από την άλλη είχαν τεράστια πείρα στις ψυχολογικές επιχειρήσεις και στη χρήση της προπαγάνδας και είχαν ισχυρά μέσα στη διάθεσή τους. Οι ιδιάζουσες πραγματικότητες της Κύπρου δυσχέραιναν τις προσπάθειες των Βρετανών να χρησιμοποιήσουν την αντεπαναστατική εμπειρία που είχαν αποκομίσει από άλλες αποικίες. Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής του διαβόητου Ειδικού Κλάδου της Αστυνομίας Τζον Βίνσεντ Πρέντεργκαστ στα τέλη του 1958, ο οποίος είχε υπηρετήσει στην Κένυα, είχε δηλώσει ότι είχαν εφαρμοστεί στην Κύπρο όλες οι προπαγανδιστικές τεχνικές που είχαν εφαρμοστεί και στην Κένυα και στη Μαλαισία. Τέλος, εκείνο που εντοπίζει ο σημερινός μελετητής του «αναίμακτου πολέμου της προπαγάνδας» είναι ότι πλήθος επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την υπό μελέτη περίοδο του 1955-1959, έχουν επιβιώσει και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται μέχρι τις μέρες μας. Φαίνεται ότι τα χρόνια ‘55-‘59 δεν αναπτύχθηκαν μόνο διεργασίες που οδήγησαν στην ίδρυση του κυπριακού κράτους. Περνώντας μέσα από τις «μυλόπετρες» της προπαγάνδας δοκιμάστηκαν σε μεγάλο ποσοστό οι αντοχές της ήδη υπάρχουσας ταυτότητας. Η διαδικασία επιλογής παράταξης, ο αυτοπροσδιορισμός και ο προσδιορισμός του «άλλου», είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ταυτοτικών διεργασιών στην τότε κοινωνία που, σε μεγάλο ποσοστό, διαμόρφωσαν το γίγνεσθαι της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας. The dissertation attempts to present another aspect of the multidimensional reality in which the armed struggle of EOKA was taking place: the undeclared and bloodless but intense war of propaganda which was waging in Cyprus during the years 1955-1959. The first chapter is divided to two main parts based on the two Greek propaganda senders. EOKA and AKEL. In the first part of the first chapter, the research focuses first on detecting the means by which the Greek Cypriot (EOKA and AKEL) propaganda was conducting (proclamations, slogans, etc). Then the analysis moves to a horizontal level examining the receivers of propaganda (Greek Cypriots, Turkish Cypriots, British) and finally a vertical analysis concerning the essence of the propagandistic messages (comments on international situation, on the necessity of the armed struggle and its effectiveness, about Archbishop Makarios etc.). In the second chapter, the British propaganda, again the analysis first focus on the means by which the colonial government conducted its propaganda (leaflets, Cyprus Broadcasting Cervice, Governor’s speeches etc.). Next, horizontal analysis about the receivers of propaganda (members of EOKA, Greek Cypriots, Turkish Cypriots, British troops in Cyprus etc.) and then vertical analysis about the meanings of the propagandistic messages (about Archbishop Makarios, explanations for the counterinsurgency operations etc.). The measurement of the effectiveness and the percentage of acceptance of the EOKA propagandistic messages by the Greek population of Cyprus cannot be done with accuracy because during the period under research a lot of factors interacted. The Greek propagandistic success can be seen in the confession made by the British themselves in January 1959 that “the bulk of the Greek population, […] were in general sympathy with EOKA aims and at least those under 24 were passionate supporters of what they believe to be a national liberation movement”. On the other hand, British had an enormous experience in psychological operations and in the practice of propaganda. In addition they had powerful means in their disposal. However, the special reality of Cyprus made harder the British efforts to apply their counterinsurgency experience gained from other colonies, to Cyprus. More specifically John Vincent Prendergast head of Special Branch of the Cyprus police with experience in Kenya, in January 1958 seems to have stated that there were not “any propaganda techniques used in Kenya which were not yet being used [in Cyprus] and which could be effectively used. Finally, what today researcher of the bloodless war of propaganda realizes is that many arguments used during the period 1955-1959 have survived and still be used until nowadays. It seems that this years did not only evolve circumstances which led to the creation of the Cyprus Republic. Through the heavy use of propaganda, seems that the established identity was tested in a large extent. The dilemma of choosing side, the self-definition and the definition of the “other”, resulted to the development of identification processes in the Cypriot society, which more or less shaped the contemporary Cyprus society.

WOS: 000390327800005, Cyprus problem has been one of the main foreign affairs policies of Turkey since mid-1950's. From 1950 Turkey's foreign policy about Cyprus had been grasped and seen as national problem. Cyprus problem in Turkey has permanently been on both visual media and the press. The aim of this study is to investigate Cyprus problem in the productions of documentary films in Turkey. By this reasoning, one of the broadest documentary about Cyprus problem in Turkey entitled Kibris Belgeseli is researched. This study researches how this documentary encapsulates Cyprus problem and the way how documentary's subject of expression is constructed alongside.

Kıbrıs Adası jeopolitik konumu sebebiyle her dönemde önemini korumuştur. Bu özelliği sebebiyle tarih boyunca çeşitli dönemlerde dikkatleri üzerine çekmiştir. 1570 yılında Osmanlı İmparatorluğu, Venedik himayesi altında bulunan Ada'ya fetih düzenlemiş ve 1571 yılında Kıbrıs'ı egemenliğine almıştır. Ada Osmanlı topraklarına dahil olunca, fetihte görev alan askerlerin bir kısmı Kıbrıs'ta bırakılmıştır. Ayrıca padişah emriyle Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde ikâmet eden Türkler, ihtiyaç dâhilinde Kıbrıs'a yerleştirilmiştir. Ada'daki Müslüman ve Türk nüfusu, Osmanlı iskân politikasının tipik örneği olan bu yöntemle sağlanmıştır. Kıbrıslı Türklerin kökeni, o yıllarda Ada'da bırakılan askerler ve sürgün hükmüyle gönderilen Anadolu Türkleridir.Kıbrıs'ın fethinden sonra Ada'da bulunan Ortodoks Rumlara kiliseleri geri verilmiştir. Başpiskoposa tanınan haklar ve imtiyazlar sayesinde kendi içinde yönetime sahip olan Kıbrıslı Rumlar, ticaret ile uğraşmışlardır. Osmanlı döneminde Ortodoks Rumların liderliği ve kendi içlerindeki yönetimi Başpiskoposlar tarafından gerçekleştirilmiş ve Osmanlı İmparatorluğu adına vergiler Başpiskopos tarafından toplanmıştır. Avrupa'da yükselen milliyetçilik akımıyla Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yunan halkında `Megali İdea` oluşturulmuştur. 1821 yılında başlayan Yunan ulusunun bağımsızlık hareketi, ticaretle uğraşan Kıbrıs Rum toplumunu da etkisi altına almıştır. Mora Yarımadası'nda kurulan Yunan Devleti'nin ardından Megali İdea'da yer alan Enosis, Yunanistan ile birleşme fikri, Kıbrıslı Rumlar tarafından benimsenmiştir.93 Harbi sonrasında imzalanan Ayastefanos Anlaşması sonuçlarından çekinen İngiltere, artan Rus gücü nedeniyle imparatorluk ticaret yolunun tehlikeye düşebileceğini düşünerek Osmanlı İmparatorluğu'ndan Kıbrıs'ın kendilerine kiralanmasını istemiştir. Osmanlı İmparatorluğu'na Rusya'nın saldırıda bulunması halinde askeri lojistik destek teklfinde bulunan İngiltere, 4 Haziran 1878 tarihli Kıbrıs Konvansiyonu ile Ada'yı kiralamıştır. Ada'ya İngilizlerin gelmesiyle birlikte, yönetici konumundan yönetilen konumuna geçen Kıbrıslı Türkler umutsuzluğa düşerken, Kıbrıslı Rumlar bu gelişmeyi Enosis yolunda bir adım şeklinde düşünerek memnuniyetle karşılamıştır. 1914 yılında İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'na dâhil olmasını bahane ederek, savaştan daha önce alınmış bir karar ile Ada'nın ilhakını açıklamıştır. 1923 yılında, Lozan Antlaşması'nda, Kıbrıs'ın İngiliz himayesi altında kalması, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti tarafından kabul edilmiştir. Kıbrıs'ın gün sonunda İngiltere tarafından kendisine verileceğine inanan Yunanistan, dolaylı yönden Kıbrıslı Rumları Enosis adına desteklemiştir. Buna karşın Türkiye Cumhuriyeti de iç meselelerin çözülmesinden sonra Kıbrıs ile daha fazla ilgilenmeye başlamış ve Kıbrıs Türklerine desteğini arttırmıştır.II. Dünya Savaşı sonrasında Kıbrıs'ta artan Enosis hareketleri sonucunda Rumlar tarafından 1950 yılında plebisit gerçekleştirilmiş ve bu karar BM'ye iletilmiştir. BM'den istenilen cevabın alınmaması üzerine, Enosis'in hayata geçirilmesi için Yunanistan'ın desteğiyle EOKA isimli bir örgüt kurulmuş ve İngilizlere karşı harekete geçilmiştir. İngiliz Polisleri arasında yer alan Kıbrıslı Türklerin de yaşanan saldırılarda hedef olmasıyla Ada'da Türkler ve Rumlar arasında çatışmalar başlamıştır. Çatışmalar sonrasında İngiltere, Yunanistan ve Türkiye'yi Londra'da 1955 yılında bir konferansa davet etmiştir. Türkiye, Kıbrıs meselesine resmen bu şekilde müdahil olmuştur. 1958 yılına gelindiğinde Kıbrıslı Türkler, Türkiye desteğiyle Enosis'e ve EOKA'ya karşı Türk Mukavemet Teşkilatını kurmuştur.Ada'da yaşanan çatışmaların ardından Türkiye, Yunanistan ve İngiltere arasında imzalanan antlaşmalarla 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Cumhuriyetin kurulmasından üç sene sonra Makarios, Kıbrıs Anayasası'nda değişiklikler isteyince, Türk-Rum çatışmaları tekrardan başlamıştır. Kıbrıslı Türkler enklavlarda yaşamak zorunda kalmıştır. Gelişmelerin sonrasında Kıbrıslı Rumlar ekonomik refah seviyesini arttırırken, Kıbrıslı Türkler ekonomik zorluklar içerisine düşmüştür. Kıbrıs'ta havanın gerginleştiği ve toplumlararası çatışmaların yaşandığı bu dönemde Türkiye, Garanti Antlaşması'ndaki mevcut haklarını kullanarak, Ada'ya resmi olarak ilk kez müdahalede bulunmuştur ve Türk uçakları Ada'nın üstünde seyretmiştir.1967 yılının 21 Nisan'ında Yunanistan'da yaşanan siyasi istikrarsızlık nedeniyle darbe olmuştur. Buna mukabil aynı yıl içinde Ada'da çatışmalar tekrardan başlamış ve sonrasında Kıbrıs'taki toplumların liderleri 1974 yılına kadar çeşitli görüşmeler gerçekleştirmiştir. Yunan Cuntası ile Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'un siyasi frekansları uyumluluk göstermemiştir ve sonucunda Enosis'ten uzaklaşan Makarios bağımsızlık çizgisini yaratmıştır.. Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti arasında yaşanan bu hoşnutsuzluk,15 Temmuz 1974 tarihinde Yunan Cuntası'nın Kıbrıs'ta Makarios Hükûmeti'ni devirmek amacıyla darbe gerçekleştirmesine sebep olmuştur. Türkiye tarafından tehlike unsuru olarak görülen darbe sonrasında Türk askerleri, 1960 Antlaşmalarının vermiş olduğu haklara dayanarak, 20 Temmuz 1974 tarihinde Ada'ya Barış Harekâtı düzenlemiştir. Tarihe `Kıbrıs Barış Harekâtı` olarak geçen bu hareketin birinci ayağı, 22 Temmuz 1974 tarihinde sonlanmış, ateşkes ilan edilmiş ve ardından Cenevre görüşmeleri yapılmıştır. Konferans'ta Türk tarafı coğrafi temele dayalı federasyon önerisinde bulunmuştur. Konferanstan bir sonuç alınamaması, Türk askerlerinin hareket darlığı ve Kıbrıslı Türklerin güvenliğinin sağlanamaması sebebiyle 14 Ağustos'ta II. Harekât gerçekleştirilmiştir. 16 Ağustos'ta ateşkes kararı taraflarca kabul edilmiştir. Cyprus has maintained its importance in every period due to its geopolitical location and it drew the attention of the people due to this characteristic. In 1570, Ottoman Empire launched an expedition to the island which was, then, under the protection of the Venetians and took the control of the island in 1571. After the conquest, some part of the combatant soldiers in the conquest were left on the island and people from different parts of Anatolia were re-located on the island upon the orders of Sultan. As a result of this settlement policy of the Ottomans, the island became populated with Turks and Muslims. The origins of the Turkish Cypriots are these soldiers left on the island and the Turks sent from Anatolia with the order of exile. After the conquest of Cyprus, the churches were restored to the Orthodox Greeks and Greek Cypriots, who had their own rights due to the rights and privileges granted to the Archbishop, were dealing with commerce. During the Ottoman period, the leadership of the Orthodox Greeks was carried out by the archbishop and taxes were collected by the archbishop on behalf of the Ottomans. With the rapidly rising movement of nationalism in Europe, `Megali Idea` gained popularity among the Greeks under the Ottoman rule. Greek liberation movement which started in 1821 affected Greek Cypriots who mainly dealt with commerce. After the foundation of Greek State in the Morea, the idea of Enosis (unification with Greece) was adopted by the Greek Cypriots.England, which was concerned with the results of the Ayastefanos Agreement after '93 War, proposed to the Ottomans to lease the island to themselves, fearing that the imperial trade routes might be jeopardized. England, which also offered a military logistic support in case of a Russian attack, took on the lease of the island with the Cyprus Convention dated 4th June 1878. With the arrival of the English, the Turks, once the ruling ones but now the ruled ones, sank into despair, while Greek Cypriots welcomed the change considering it to be a one-step more to Enosis. In 1914, England declared the annexation of the island by the pretext that the Ottomans joined the First World War. That the island was to be under English protection was accepted in the Laussane Agreement by the newly founded Turkish Republic. Greece, which believed that Cyprus would be given to them by the English, indirectly supported Greek Cypriots for Enosis. On the other hand, Turkey increased the support to Turkish Cypriots after the solution of internal problems.As a resuşt of the strengthening of the Enosis movement after the Second World War, a plebiscite was made by the Greek Cypriots in 1950 and the decision was submitted to United Nations. However, when the expected answer could not be taken from the UN, an organization called EOKA, supported by Greece, was founded against the English for the realization of Enosis. When the Turks working in the English police forces became targets, conflicts broke out between the Turks and Greeks on the island. Due to this strife, England invited Greece and Turkey to a conference in 1955. Thus, Turkey became officially involved in the Cyprus issue. In 1958, Turkish Cypriots founded Turkish Resistance Organization with Turkey's support against Enosis. After the conflicts on the island and the agreement among England, Greece and Turkey, the Republic of Cyprus was founded in 1960. Three years after its foundation, Makarios requested changes in the constitutional law of the country and conflicts relapsed between the Turk and Greek Cypriots. In the result, the Turks were forced to live in enclaves and had economic problems while the Greek Cypriots enhanced their economic prosperity. In 1967, due to political instability, a military coup was made in Greece. In this year, conflicts began again and the leaders of the Cypriot communities carried out negotiations until 1974. Later, it turned out that there was a political incompability between junta in Greece and Cypriot president Makarios. Makarios, who moved away from Enosis, took up an agenda of independent Cyprus. In 15th July 1974, Greek Junta made a military coup to overthrow Makarios. After the coup, which Turkey regarded as a threat, Turkish Armed Forces commenced a peace operation on the island on 20th July 1974 on the basis of the rights of 1960 Agreement. In 22nd July 1974, 1st Operation ended and negotiations were carried out in Geneva. In the meeting, the Turks offered a system of federation based on geography. However, when no agreement was reached, 2nd Operation began on 14th August 1974 due to hardships of maneuver of the Turkish army and failure to provide Turkish Cypriots with security. In 16th August, the both sides agreed upon the decision of ceasefire. 314

Kıbrıs açıklarında yeni enerji kaynaklarının keşfedilmesi bu kaynakların bölgeye barış mı getireceği yoksa mevcut uyuşmazlıkları mı derinleştireceği noktasında rolünün sorgulanması açısından bir ilgi yaratmıştır. Kesin olan şudur ki, Kıbrıs sorunu, enerji ve politikanın kesiştiği eksende, incelenmeye değer bir hidrokarbon boyutu kazanmıştır. Bu anlayış çerçevesinde, bu tez Kıbrıs hidrokarbon meselesini bölgede enerji ile alakalı gelişmelere ve ilgili tarafların Doğu Akdeniz enerji konuları ile ilişkili politikalarına bakarak derinlemesine incelemektedir. Nihayetinde bu politikaların Kıbrıs Sorunu ile ilişkili yanları ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Buradaki amaç, son dönemlerdeki hidrokarbon gelişmelerinin, Doğu Akdeniz'de enerji jeopolitiği tartışmalarına yansımalarını anlamaktır. Kıbrıs sorunu dinamiklerinin bu yeni jeopolitik tartışmalar ışığında nasıl yoğrulduğuna ilişkin çıkarımlarda bulunmak bu anlamda son derece önemlidir. Bu tez hidrokarbon tartışmalarının ortaya çıktığı bağlamı incelemenin önemine vurgu yapmaktadır. Bu anlamda, Kıbrıs sorunu ile Kıbrıs hidrokarbonları arasındaki ilişkinin ortaya konabilmesi için Kıbrıs Sorunu'na ilişkin egemenlik tartışmalarına bakmakta fayda vardır. Türkiye, Kıbrıs Cumhuryeti, KKTC ve uluslararası aktörlerin Kıbrıs açıklarındaki hidrokarbon arayışına ilişkin pozisyonları, bölgedeki enerji gelişmelerinin ne ölçüde egemenlik tartışmaları üzerinden ilerlediğini ortaya koymaktadır. Konuya hidrokarbon keşiflerinin çatışma mı yaratacağı yoksa işbirliğine mi iteceği bağlamında bakıldığı zaman, bu çalışma yukarıda belirtilen aktörlerin mesele ile ilgili pozisyonlarının daha ziyade mevcut uyuşmazlıklar üzerinden şekillendiğini ortaya koymaktadır. The discovery of new energy sources around Cyprus has created an interest in questioning the role of these resources; whether they will promote peace or exacerbate the existing tensions in the region. On that axis where energy and politics intersect, the Cyprus problem now holds a significant energy dimension which deserves to be explored carefully. With this understanding, this thesis is exploring Cyprus hydrocarbons issue by looking at energy related developments and related parties policies towards eastern Mediterranean on energy issues and the ways in which these policies are related to the Cyprus problem. The aim is to understand what the recent hydrocarbon related developments tell us about the geopolitics of energy in eastern Mediterranean and the dynamics of the Cyprus problem within that new geopolitical reality. This thesis maintains the significance of examining the contexts in which hydrocarbons debate emerge in Cyprus. It eventually argues that viewing the link between the Cyprus problem and the Cyprus hydrocarbons issue requires looking at sovereignty and territoriality dimensions of the conflict in Cyprus. The positions of Turkey, the RoC and TRNC, and the international community towards the oil and gas efforts around Cyprus reveal the predominance of these concepts in shaping the course of the energy developments in the region. In terms of whether the findings will excarbete the existing conflict in Cyprus or will create the grounds for cooperation; this thesis noticed that analysed arguments and positions on Cyprus hydrocarbons debate almost completely overlap with related actors' existing conflictual positions. 361

Türkiye'nin Kıbrıs politikaları 1940'lı yıllardan günümüze kadar süreklilikten çok kırılmalar etrafında şekillenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Kıbrıs politikalarındaki dönüşümün toplum nezdinde nasıl meşru kılındığını kolektif hafıza inşası ile sinema ilişkisi üzerinden analiz etmektir. Araştırma, Türkiye sinemasında 1963-1975 yılları arasında ve 2000'li yıllarda çekilen Kıbrıs konulu filmleri inceleyerek ilgili siyasal gelişmelerle filmlerin söylem ve anlatıları arasındaki paralellikleri ve ayrışmaları ortaya koymayı hedeflemektedir. Böylece Kıbrıs politikasındaki dönüşümlerin sinemaya nasıl yansıdığı ve sinemanın bu dönüşümlerden nasıl etkilendiği tespit edilmeye çalışılmaktadır. Sinemanın kolektif hafıza inşa sürecinde nasıl bir rol oynadığı, çalışmanın temel sorunsallarından birini oluşturmaktadır. Bu anlamda öncelikle kolektif hafıza oluşumuna dair teorik perspektifler araştırılmış ve Türkiye'nin Kıbrıs politikalarının tarihsel arka planı incelenmiştir. Ardından, bu bilgiler ışığında Kıbrıs filmlerinde kullanılan kolektif hafıza inşa unsurları deşifre edilmiş ve bunların dönemin siyasi gelişmeleriyle ilgisi irdelenmiştir. Sembol, imge ve mitler ile bunların aktarıldığı söylem, araştırmanın öncelikli odak noktalarını teşkil etmiştir. Dönemsel olarak kategorilere ayrılan filmlerin betimleyici nitel içerik analizi yapılmıştır. Bu araştırma, Türkiye'nin, Kıbrıs sorununun çözüm ya da çözümsüzlüğünde nasıl konumlandığını toplumsal bellek odaklı bir sinema perspektifinden analiz ederek literatüre yeni bir kavramsal bileşimle katkıda bulunacaktır. Literatürde kolektif hafıza oluşumuna dair kavramsal yaklaşımlar üç ana sınıfa ayrılabilir. Bunlardan ilk kategori, kolektif eylemlerin ancak bireysel düzeyde gerçekleştirilebileceğini vurgulayan ve dolayısıyla bireyin hatırlama pratiklerine vurgu yapan bakış açısıdır. İkincisi, bireyin esas hatırlayıcı olduğunu fakat hatırlama sürecinde toplumsal çevreden etkilendiğini savunan anlayıştır. Son olarak da bireysel ve kolektif hafıza pratiklerini birbiriyle etkileşim halindeki iki ayrı kulvar olarak değerlendiren açıklamalardır. Bu çalışma, söz konusu kuramsal yaklaşımlarda bahsi geçen toplumsal süreçlerden biri olan sinemanın, kolektif hafıza pratiklerine nasıl nüfuz ettiğini veya bu pratikleri nasıl bozuma uğrattığını araştırarak ilgili literatürlere katkı sağlamayı hedeflemektedir.Anahtar Kelimeler: Kolektif hafıza, sinema, Kıbrıs sorunu Since the late 1940s, Cyprus policies of Turkey have been marked by paradigm shifts rather than continuations. The aim of this study is to analyze how shifts in the Cyprus policies were legitimized in the public level in context of the relation between collective memory and cinema. This research aims to reveal correlations between the policies and developments on Cyprus and the characteristics of relevant films in the Turkish cinema produced between 1963 and 1975, and in the 2000s. In this regard, the study intends to examine how the political shifts were reflected in cinema and vice versa. Among the fundamental research questions of this study is to probe the role of cinema in the process of collective memory formation. Thus, theoretical perspectives regarding the collective memory formation and the historical background of the Turkish policies on Cyprus are examined. In the light of the conceptual findings, tools utilized in the collective memory formation in Cyprus films and their relation with the political developments of the era are unveiled. Symbols, images, and myths and the discourse that convey them constitute the prior focus of this research. The films, which are divided into periodic categories, are analyzed by means of qualitative descriptive method. This study will contribute to the literature with a new conceptual combination by analyzing Turkey's position in the processes of resolution or deadlock in the Cyprus question with a collective memory-oriented cinematic approach. The perspectives regarding the collective memory formation can be caterorized mainly into three groups. First, collective experiences can only be actualized in the individual level, and thus remembering practices of the intividuals must be prioritized. Second, individuals are the main actors who fulfill the action of remembering, though they are influenced by the social environment. Lastly, individual and collective memories are two different types which are in close interaction. This study aims to contribute to the field by examining how cinema, a social platform that is also subject to the abovementioned theoretical frameworks, effects the construction or destruction processes of collective memory practices in the Cyprus case. Key Words: Collective memory, cinema, the Cyprus question 144

`Soğuk Savaş Sonrası Kıbrıs Sorunu (1990-2015)` başlıklı bu araştırma Soğuk Savaş sonunda Kıbrıs sorununu ele almak amacıyla hazırlanmıştır. Bu bağlamda araştırmada tarama modeli kullanılmış ve literatürde yer alan bilgiler ışığında araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın giriş bölümünde Kıbrıs Adası'nın tarihsel sürecinden bahsedilmiştir. Bu bölümde Kıbrıs'ın Osmanlı Devleti himayesine girmeden önceki ve Osmanlı Devleti topraklarına katıldığı süreç tarihsel olarak değerlendirilmiştir. Bu tarihsel süreç içerisinde Kıbrıs Adası'nın hakimiyetini alan devletler ve bu devletlerin Kıbrıs'a ilişkin uyguladıkları stratejik değerlendirmelere yer verilmiştir.Araştırmanın giriş bölümünde Kıbrıs'a ilişkin tarihsel sürecin ardından birinci bölümünde Soğuk Savaş Dönemi'nde (1945-1990) Kıbrıs sorunu ele alınmıştır. Bu dönemde yapılan anlaşmalar, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulması ve dağılması sürecinin yanında Kıbrıs Barış Harekatı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurulması dönemleri değerlendirilmiştir.Araştırmanın üçüncü bölümünde, Soğuk Savaş sonrası Kıbrıs sorunu ele alınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında imzalanan ortak deklarasyona değinilerek, Soğuk Savaş sonrası Kıbrıs sorunu değerlendirilmiştir. Araştırmanın dördüncü ve son bölümünde, Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarı döneminde Türkiye Cumhuriyeti ile KKTC arasındaki ilişkiler tarihsel açıdan kronolojik şekilde ifade edilmiştir. The Cyprus is sue after the Cold War (1990-2015) headed the research at the end of the cold war is intended to deal with the Cyprus problem. The scanner model used in the investigation in this regard and completed research in light of information contained in the literature.Research is mentioned in the preamble of the historical process of the island of Cyprus. In this section, the previous process and the Ottoman Empire joined the territory of Cyprus without the patronage of the Ottoman state was evaluated as historical. This area of the state and the domination of the island of Cyprus in the historical process of these states is given to strategic evaluation applied on Cyprus.Following the introduction of the historical process on Cyprus in the first part of the study during the Cold War (1945-1990) is considered the Cyprus problem. These agreements made at the time, next to the establishment of peacekeeping operations in Cyprus and the Republic of Cyprus and Northern Cyprus were evaluated by disintegration of the establishment of the Turkish Republic period.In the third part of the study, after the cold war has been over the Cyprus issue. Republic of Turkey signed a joint declaration with North Cyprus Turkish Republic with reference to the post-cold war Cyprus problem is evaluated.In the fourth and final part of the study, during the ruling Justice and Development Party, relations between the Republic of Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus is expressed in historically chronological way. 111

Bu tez, günümüz dünyasında önemini koruyan Kıbrıs sorununu ve bu bağlamda Türkiye Cumhuriyeti'nin faaliyetlerini tarihsel gelişmeler, uluslararası ilişkiler, ülkenin siyasi ve kültürel değerleri açısından incelemektedir. Kıbrıs sorunu günümüzde halen Türkiye'nin önemli bir dış politika sorunudur. Türkiye, tarihsel ve kültürel faktörler yanında stratejik önemi nedeniyle de Kıbrıs'la bağlarını sıkı bir şekilde devam ettirmek mecburiyetindedir. Yaklaşık yarım yüzyıl önce başlayan sorunun çözümüne ilişkin müzakereler henüz bir sonuca ulaşamamıştır. Ancak bugüne kadar yapılan sayısız girişime rağmen sonuca ulaşılamasa da taraflar müzakere seçeneğini hiçbir zaman dışlamamışlardır. Ada'nın jeostratejik öneminden dolayı pekçok güçlü devletin bölgede çıkarları olduğu göz önüne alındığında sorunun yalnızca Kıbrıs Türk ve Rum tarafı arasında çözülemeyeceği de anlaşılmaktadır. Aynı zamanda BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri de olan bu devletlerin Genel Sekretere serbest hareket imkanı verdiği oranda anlaşmazlığın çözümüne de yaklaşıldığı görülmektedir. Kıbrıs sorunu, Kıbrıs Türk ve Rum taraflarının taleplerinin yanında, başta Türkiye ve Yunanistan olmak üzere AB, ABD ve Rusya'nın uluslararası çıkarları gibi pekçok parametreden oluşan karmaşık bir denklemdir. Bu nedenle çalışmanın ilk bölümünde BM'nin anlaşmazlık çözümüne genel yaklaşımı, izlediği yollar ve Genel Sekreterlerin kişisel tutumları ile başlanırken ikinci bölümde çalışmanın temelini teşkil eden Kıbrıs sorununun doğuşu ve zaman içerisindeki gelişimi aktarılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise sorunun başladığı dönemdeki Genel Sekreterlerin girişimlerine de kısaca değinilerek tez konusunun esas odak noktasını oluşturan sırasıyla Perez de Cuellar,Boutros Ghali ve Kofi Annan dönemlerindeki girişimler ve tarafların yaklaşımları değerlendirilmiştir.Anahtar Sözcükler: Kıbrıs sorunu, Uluslararası Anlaşmazlık, Rauf Denktaş, Müzakere, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti This thesis examines the Cyprus conflict which keeps its importance in today's world in terms of international relations, political, cultural and also Republic of Turkey's activities by the historical development. Today, Cyprus conflict is still an important problem for Turkey's foreign policy. Turkey, because of its strategic importance beside the historical and cultural factors must also maintain ties with Cyprus tightly. Negotiations for the solution of the problem began nearly a half century ago and has not reached a conclusion yet. However, no results were obtained despite the numerous attempts made so far, the parties never ruled out the negotiating options. Due to the island's strategic importance, many powerful states has interests in the region. Therefore, it is understood the problem can not be solved only between the Turkish Cypriot and the Greek Cypriot sides. That states are also being the permanent members of the UN Security Council at meanwhile. So it is seen closer to the solution of the dispute when gave the Secretary-General free mobility. Beside the demands of the Turkish and Greek Cypriot sides, the Cyprus problem is a complex equation that consists of many parameters particularly for Turkey and Greece and considers the EU, US and Russia's international interests. Therefore we started in the first part of the study with the UN's general approach to the conflict resolution, paths were followed and the personal attitudes of the Secretary-Generals. In the second part of the study is describes the emergence and evolution of the Cyprus problem in the time. In the third and last the part of the study, initially it was referred briefly to the former Secretary General's initiatives about the early periods of the problem. Then, being the main focus of the study, iniatives of the Secretary Generals Perez de Cuellar, Boutros Ghali and Kofi Annan periods respectively and the approaches of the sides was evaluated. Keywords: Cyprus Conflict, International Conflict, Rauf Denktaş, Negotiation, Turkish Republic of North Cyprus 161

Uluslararası bir uzlaşmazlık sorunu olan Kıbrıs meselesi, tarihi derinliğiyle günümüze ulaşmıştır. Diyalog noksanlığı olmamasına karşın Ada hakkında sunulan envai öneri reddedilmiştir. Sahip olduğu stratejik önem sebebiyle, dünya politikasını saptayan devletlerin alakasını çekmiştir. Kıbrıs'ta yaşayan Rum toplumun din ve dil birliğinden hareketle, kendini Helen sayması etnik bir çatışmaya neden olmuştur. Megali İdea ( Büyük Utku) fikrinden beslenen Yunan milliyetçiliği, Ada'nın Yunanistan'a bağlanmasını şart koşmuştur. Rumların çoğunluğu oluşturması ve Enosis'i şiar edinmeleri zamanla bölgedeki Türk nüfusu kaygılandırmıştır. Osmanlı Devleti'nin gerilemesiyle, askeri bakımdan durağan bir döneme girilmiştir. Gücünden düşen kuvvetler dağılmaya başlamış, savaş Osmanlı'nın yenilgisiyle neticelenmiştir. İngiltere'nin doğu siyasetinin temeli, Hindistan'a dayanmakta idi. Kıbrıs ise, Süveyş Kanalı'ndan geçilerek Hindistan'a gidilen mühim bir deniz güzergahının üzerinde yer almakta idi. Bahsedilen yolu denetim altına almak açısından Ada, İngiltere için mühim bir kale idi. Savaşın bitimi ile Rus askerlerinin İstanbul'a kadar gelmeleri Osmanlı topraklarında menfaat arayan İngiltere'yi umutlandırmış, pazarlara hakim olma isteğiyle Osmanlı ile yakınlaşma siyasetine koyulmuştur.Rus tehlikesine karşılık müdafaayı teklif eden İngiltere, Osmanlı ile gizli bir savunma antlaşması yapmış, böylece Kıbrıs'ın idaresi geçici olarak kendisine devredilmiştir. İngilizlere kiralanan Ada, Rusların doğu illerinden çekilmesiyle Osmanlı'ya geri verilecek, imzalanmış bulunan antlaşma feshedilecekti. Ancak sömürge yönetiminin Rusların bölgeyi boşaltmasından sonra Ada'yı terk etmemesi çok-yönlü sorunlara zemin aralamıştır. II. Dünya Savaşı ile Kıbrıs'taki Helen toplumun Yunanistan ile birleşme çabaları artmıştır. Söz konusu dönemde CHP hükümeti, durumu bir mesele olarak görmediğinden gündemine taşımamıştır. Britanya'nın bölgedeki egemenlik ve yönetiminden vazgeçmeye niyetli olmayışı ve Türkiye'nin Lozan'da, Ada ile ilgili hak ve sıfatlarını resmen devretmesiyle konunun kapanmış olduğu yinelenmiştir. Ancak hükümetin alakasız tavrı, eleştirilere neden olmuş; İzmir, Ankara ve İstanbul'daki gençlik kolektifleri farkındalık yaratmak adına örgütlenmişletir. Kıbrıslı Türklerin hayati ihtiyaçları üzerinde duran talebe birlikleri, Ada'daki soydaşlarına doğrudan destek verme amacıyla faaliyete koyulmuştur.14 Mayıs 1950'de iktidara gelen DP de, tek parti hükümetinin politikalarını tekrarlayarak, Kıbrıs'ı herhangi bir sorun şeklinde değerlendirmemiştir. Ehemmiyet verilen yegane unsur, dost ve müttefik Yunanistan ile ilişkilerin korunması olmuştur. Yeni Dış İşleri Bakanı Fuad Köprülü'nün beyanatlarında, iki aktör arasında, ' Kıbrıs sorunu bulunmadığını' ifade etmesi, ciddi kesimlerce sert tenkitlere sebep olurken basını iyiden iyiye hareketlendirmiştir.Yunanistan'ın Ada hakkındaki talebini kamuoyuna açması ve BM'ye müracaat etme düşüncesi, Türkiye'yi politika değiştirmeye zorlamıştır. Nitekim Köprülü statünün değişmesi durumunda Türk hükümetinin, haklarının ihlal edilmesine müsaade etmeyeceğini açıklamıştır. İki devletin Aralık 1951'de NATO'ya alınması, bir yıl sonra Balkan Paktı'nın oluşturulması; münasebetleri sıkılaştırmış, askeri işbirliğine mani olabilecek sebepler geri itilmiştir. Ancak Papagos başkanlığındaki yeni Yunan hükümetinin 1953 yılı itibarıyla, Enosis talebini yinelemesi ve İngiltere'ye 22 Ekim 1954'e kadar Kıbrıs'ı, Yunanistan'a devretmesi yönünde diplomatik baskı kurması sonucu ilişkiler gerilmiştir.Yunan başbakanın bütünleşme istemlerinin karşılanmaması durumunda BM'ye başvuracağına dönük açıklamaları, süreli şekilde devam etmiştir. Öyle ki, yeniden müracaat gerçekleşirken Kıbrıs'ın çok eski bir Helen yerleşim bölgesi olması gerekçesiyle Yunanistan'ın kültürel etki alanına dahil edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Talebin genel kurul toplantısında görüşülmesiyle sorun uluslararası bir boyut edinmiş olsa da çoğunluk, tartışmanın ertelenmesine karar vermiştir. Yoktan var edilen mesele ve Yunanistan'ın aralıksız girişimleri çerçevesinde, sonraları dış işleri bakanı olacak Fatin Rüştü Zorlu, dönemin başbakanı tarafından Türk Dış İşleri Bakanlığı'nda bir Kıbrıs Komisyonu oluşturmakla vazifelendirilmiş, böylece hükümetin Kıbrıs ile alakalı olduğu; ortaya koyduğu stratejilerle de bahse duyarsız kalmadığı kanıtlanmak istenmiştir. 30 Haziran 1955'te EOKA'nın Kıbrıs'taki İngiliz kurumlarına saldırılarını arttırmasıyla Eden hükümeti, Londra'da düzenlenecek bir konferansa Türk ve Yunan hükümetlerini davet ederek, Doğu Akdeniz'in güvenliği üzerine istişareler başlatmıştır. Basının sarsıcı manşetleri, kızışmış kamuoyu vicdanını yaralamış, süratle yayılan gerginlik geri dönülemez sonuçlara neden olmuştur. İstanbul Ekspres'in ikinci baskıya giderek ''Atatürk'ün Evine Bomba'' haberini geçmesi, başta protesto için irili ufaklı toplanmalara zemin aralasa da, oluşturmuş olduğu psikolojik ve belleksel etki, ilerleyen saatlerde kontrolün kaybedilmesiyle yığınsal bir harekete dönüşmüştür. İzmir ve İstanbul'da hacim kazanan nümayişler, Londra Konferansı'nın neticesiz dağıtmış, hadiselerin bastırılması ve nizamın sağlanması üzere gece geç saatlerde sıkıyönetim ilan edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Kıbrıs İhtilafı, Demokrat Parti, Basın, 06-07 Eylül Olayları As an international disagreement problem, the Cyprus issue has reached to our day with its historical depth. Even though there was not a lack of dialogue, a wide array of suggestions about the island has been rejected. With its strategic importance, Cyprus aroused interest among the countries that rule World politics. The Greek community in Cyprus saw themselves as `Helens` regarding their religion and language, which concluded in ethnic conflict. Greek Nationalism which fed from Megali Idea stipulated that the island should join with Greece. With Greeks being the majority and choosing Enosis as their slogan, made the Turkish population worried.With the decline of Ottoman Empire, an immobile era of military began. The weakened forces had begun to fall apart, and the war ended with Ottoman Empire's defeat. The foundation of Britain's East Politics was based on India. Cyprus was located on an important route leading India through the Suez Canal. To regulate the said route, the island was an important castle for Britain. With Russian army arriving Istanbul after the war ended, Britain set an approaching politics towards the Ottoman Empire in the hopes of entering the market.Britain gained the temporary management of Cyprus by offering protection to Ottoman Empire towards the Russian danger. The leased island would be given back to Ottoman Empire once the Russian militia retreated from eastern provinces. But colonial Powers refused to leave the island after the Russians evacuated the area and this laid the groundwork of many multi-pronged problems.With World War II, the Helen community of Cyprus increased its efforts to merge with Greece. CHP rule did not see this problem as a threat and never put it on the agenda at the said period. With Britain's reluctance to retreat from its domination over the island and Turkey's assigning all rights regarding Cyprus to Britain, it was said that this matter was closed. But the government's indifferent attitude drew some criticism and youth organizations in Izmir, Ankara and Istanbul had organized in order to create awareness. These student unions put emphasis on the vital needs of the Turkish Cypriots and operated in order to help their kin directly.The DP government came in power May 14, 1950, repeated the politics of the one party system, not seeing Cyprus as a problem. The only factor that was focused on was the good relations and how to maintain them with the friend and ally Greece. Fuad Köprülü, the foreign affairs minister at the time, indicated that `there weren't any Cyprus related problems` between the two actors. This drew some harsh criticism as well as heated up the press.Greece declaring its demand about Cyprus to public and application to UN, forced Turkey to change politics. Hence, Köprülü declared that if the status quo were to change, the government would not allow its rights to be infringed. The two governments' relations were improved over the years due to both joining the NATO and forming the Balkan Pact and any obstacles towards the military collaboration were blocked. But the new Greece government ruled by Papagos, repeated the Enosis demand in 1953 and pressured Britain to leave Cyprus to Greece until October 22, 1954, hence increasing the tension.The president of the Greece kept stating that if the merging demands were not met, they would apply to UN. So much so that they emphasized in their new application that Cyprus was a very old Greek settlement and it should be included with Greece due to cultural inheritance. Although the demand took an international extent after the discussion in the general meeting, the majority decided that the discussion should be adjourned.With this matter that was created out of thin air and in the extent of Greece's continuous attempts, Fatin Rüştü Zorlu (who was going to be foreign affairs minister afterwards) was charged to form a Cyprus Committee within the Turkish Ministry of Foreign affairs by the prime minister of the time. This was done in the purpose of proving that the Government was concerned about Cyprus and was not insensible towards the politics it proposed.At June 30, 1955, EOKA increased its attacks towards the British institutions and Eden Government invited the Turkish and Greek governments to a conference in London and initiated consultations on the safety of the East Mediterranean. With Press' staggering headlines, hurt the already flustered public conscience, the rapidly expanding tension caused irrevocable results.The `Istanbul Ekspres` newspaper went to second edition at the same day with the headline of `Bomb in Ataturk's House`, this formed the basis of small gatherings at first, but with increased psychological and memorial effects, the control was lost and it soon turned out to be a mass movement later that day. The displays that gained volume in Istanbul and Izmir, distributed the uncertain results of the London Conference and with the extinguishment of the events and retrieving order, at the late hours that day martial law was proclaimed.Key Words: Cyprus Dispute, DP, Press, September 06-07 Events 195

Henry Kissinger yapıcı muğlaklığı `politik bir amaca ulaşmak için dilin kasten muğlak olarak kullanılması` olarak tanımlamıştı. Tarih boyunca devletler bu tarz muğlaklıkları ya kendi ulusal çıkarları için ya da başka devletler ya da milletler arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için kullanmışlardır. Bu tez `Yapıcı muğlaklık nedir?` sorusundan yola çıkarak, bu tarz muğlaklıkların nasıl oluşturulduğu, ne amaçlar için kullanılabileceği ve devletlerin bu tarz muğlaklıklarla karşılaşmaları durumunda bunları nasıl çözebilecekleriyle alakalı fikirler ortaya koymaktadır. Tezin son bölümünde, BM'nin Kıbrıs konusundaki uyuşmazlığı çözmek için hazırladığı Annan Planında bulunan muğlaklıklar, söylemsel kurumsalcılık teorisinin analitik çerçevesi yardımıyla incelenmiştir. Henry Kissinger defined constructive ambiguity as `the deliberate use of ambiguous language on a sensitive issue in order to advance some political purpose`. Throughout the whole history, states have made use of this kind of ambiguities in order to have the maximum national interest or to resolve the conflicts among states or nations. This thesis focuses on the question `What is constructive ambiguity?` and brings forward ideas about how this kind of ambiguities can be created, for what purposes they can be used and how states can decode these ambiguities. In the last chapter of the thesis, the Annan Plan prepared for resolving the conflict in Cyprus is examined within the scope of the analytical framework of discursive institutionalism. 143

Tarih bir milletin geçmişi ve geleceğidir. Doğu Akdeniz'de stratejik bir konumda olan Kıbrıs adası tarih boyunca birçok medeniyetin ilgisini çekmiştir. Kıbrıs adası tarih boyunca savaşlar, saldırılar ve işgaller devam etmiştir. Bunlar arasında Fenikelileri, Asurluları, Mısırlıları, Persleri, Ptolemyleri, Büyük İskender'i, Roma İmparatorluğu'nu ve Bizans İmparatorluğu'nu sayabiliriz.Coğrafi açıdan Anadolu topraklarının bir parçası olan Kıbrıs adası 1571 yılında başlayan Osmanlı egemenliği kültürü ve eserleriyle Türk coğrafyasının ayrılmaz bir parçası olmuştur.1878 yılında adanın İngiltere'ye kiralanması ile iki toplum arasında başlayan karışıklıklar 1960 yılında kurulan Kıbrıs devleti ile çözülmeye çalışılmışsa da başarılı olunamamıştır. Türkiye ve Yunanistan'ın garantör devletler olarak olaya müdahil olması olayı uluslararası mecraya taşımış süreç 20 Temmuz 1974 Kıbrıs barış harekâtı ile adanın ikiye bölünmesi ile sonuçlanmıştır. 1974-1983 yılları arasında kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olarak kurulmuş ve bu günkü statüsünü kazanmıştır.1974 Kıbrıs Barış Harekâtı Gaziantepli Kıbrıs gazilerinin bakışı ile anlatılmaya çalışıldı.Anahtar Kelimeler: Kıbrıs Cumhuriyeti, EOKA, ENOSİS, Garantörlük Anlaşması, Gaziantep Kıbrıs Gazileri History is the past and the future of a nation. The island of Cyprus, located in a strategic position in Eastern Mediterranean, has attracted the attention of many civilizations throughout history. Wars, attacks and occupations have been going on throughout the history of Cyprus. Amongst those who attacked we can mention the Phoenicians, the Assyrians, the Egyptians, the Persians, Alexander the Great, the Roman Empire and the Byzantine Empire.Geographically, the island of Cyprus, which is a part of the Anatolian land, got under Ottoman rule began in 1571 and since then its culture and artwork has become an integral part of the Turkish geography. In 1878 the island was hired to Great Britain led to disorders between the two communities, and although these disorders were attempted to be solved through the State of Cyprus established in 1960, this was not successful. The involvement of Greece and Turkey as guarantor states has taken the issue to the international platform and the procedure has resulted in dividing the island into two through the Cyprus peace operation of July 20th, 1974. Established between the years 1974-1983, the Turkish Federated State of Cyprus was established as the Turkish Republic of Northern Cyprus in 1983 and has obtained its present status. The Cyprus peace operation of 1974 was attempted to be explained with the stance of Cyprus veterans of Gaziantep.Key words: The Republic of Cyprus, EOKA, ENOSIS, Guaranty Treaty, Cyprus veterans of Gaziantep 172

Türkiye, resmi olarak 1959'dan beri Avrupa Birliği ile üyelik hedefli bir ilişki içerisindedir. 1999 yılından beri aday ülke konumunda olan Türkiye, 2005 yılında üyelik müzakerelerinin başlaması ile birlikte AB üyeliği adına büyük demokratikleşme reformları yapmıştır. Ancak, Ermeni meselesi, Kıbrıs sorunu ve PKK terörü gibi müktesebatla doğrudan bağlantılı olmayan unsurların üyelik sürecine dâhil edilmesi sonrası müzakere süreci hız kesmiştir. Türkiye'ye karşı takınılan bu tutumun sebeplerinden birisi Avrupa kamuoyuna ve siyasetine hâkim olan olumsuz Türk algısıdır. Bunun yanı sıra 11 Eylül 2001 saldırıları sonrası hız kazanan İslamofobi, Avrupa'da yaşayan Türkleri hedef konumuna getirmiştir.Ermeni lobisi yıllardan beri Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği önüne Ermeni sorununun bir soykırım olarak tanınması şartını koyma yönünde çalışmalarda bulunmaktadır. Rum diasporası, Kıbrıs sorunu çerçevesinde Türkiye'nin üyeliğine karşı çıkmaktadır. Son olarak da PKK güdümünde hareket eden Kürt diasporası, bölgesel gelişmeler bağlamında sürekli olarak Türkiye karşıtı lobi faaliyetleri ile Türkiye – Avrupa Birliği ilişkilerine zarar vermektedir. Bu şartlar dikkate alındığında Türkiye'nin önünü açacak mücadele yöntemi, Avrupa'da yaşayan Türklerin lobi potansiyelinin harekete geçirilmesi ve Avrupa Birliği kurumlarına yönelik yapılacak lobi faaliyetleridir.Avrupa'da yarım asrı geride bırakan Türk diasporası artık sivil toplum olarak daha bilinçli hareket etmeye başlamıştır. Türk hükümetinin son dönemde bu hareketleri destekleyici bir diaspora politikası geliştirdiği görülmektedir. Ayrıca lobicilik konusunda deneyimi ve uluslararası akreditasyonlarıyla Türk iş örgütleri bütün bu hareketlenmeye önemli bir sinerji katacak güce sahiptir. Bu çalışmada bahsedilen üç bileşenin bir araya gelmesi ile yavaş ilerleyen Avrupa Birliği sürecinde ekonomik gücüyle bir G20 ülkesi olan Türkiye'nin hedeflediği noktaya ulaşabileceği ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Avrupa Birlii, Türk Lobisi, Türk Algısı, Kamu Diplomasisi Turkey is legally in relation with European Union aiming full membership since 1959. Turkey, a candidate country since 1999, has adopted many democratization reforms since the beginning of accession negotiations in 2005. Non-acquis communautaire issues, i.e. Armenian issue, Cyprus dispute, and PKK terrorism are alleged to block Turkey's negotiation process and which also declared Turkey's accession. One important reason is the Turkish image in the European public opinion. Besides, Islamophobia after 9/11 attacks has been targeting Turks living in Europe. Armenian lobbies try to stipulate recognizing genocide for years. Greek diaspora rejects Turkish accession within Cyprus framework. Finally, Kurdish diaspora of PKK, due to recent circumstances happening in the region, has started to lobby against Turkey that harms Turkey – European Union relations. Under these circumstances the best way of campaigning is to activate the potential of Turkish diaspora resided in Europe and lobbying towards the European Union institutions will play a key role.Turkish diaspora, with almost half a century history in Europe has more of a civic consciousness. Turkish government also started to support this act with the new Turkish diaspora policy, recently. Also, the Turkish business organizations with their experience in lobbying and their international accreditations will bring synergy to all this movements.. In this work, it's put forth that Turkey, a G20 country with a strong economy, can achieve the goal by getting three components that are mentioned above to come together despite the slow advance of the process.Key Words: European Union, Turkish Lobby, Turkish Image, Public Diplomacy 172

Soğuk Savaş dönemi Türk dış politika çalışmalarında Kıbrıs sorunu odaklı birçok çalışma olmasına rağmen, konuyu büyükelçi perspektifinden ele alan hiçbir çalışma bulunmamaktadır. Kıbrıs sorununa böyle bir yaklaşım yalnızca konunun anlaşılması için yeni bir boyut sunmayacak, ayrıca cumhuriyet dönemi Türk siyasî tarihinin tarihyazımındaki, diplomasi veya Türk hariciyesinin meslek kadrosunun dış politika üzerine geliştirdikleri söylem analizleri açısından zenginlik katacaktır. Bu çalışma, bir hariciye memurunun, meslek memurunun, kendi görev aldığı kurum bünyesinde hangi sorunlar, olaylar, kararlar vs. ile karşılaştığını ve dış işlerini nasıl yorumladığını büyükelçi hatıratlarını referans alarak tartışmayı amaçlamaktadır. Tez konumuz, `Büyükelçi Hatıratlarında 1945-1974 Dönemi Türk Dış Politikası` adıyla başlıklandırılmış ve tez giriş, dört bölüm ve sonuç bölümünden oluşmuştur. Hatıratın modern Türk siyasî tarihi ve diplomasi tarihi yapımındaki rolüne ilişkin genel bilgi giriş bölümünde verilmiştir. Birinci bölümde, Kamuran Gürün, Zeki Kuneralp ve Nihat Dinç tarafından yazılan hatıratların (sırasıyla Akıntıya Kürek, Bükreş-Paris-Atina Büyükelçilik Anıları, Sadece Diplomat ve Gönüllü Diplomat) anlatı türü olarak biçimsel özellikleri ve içerikleri yer almaktadır. Hatıratlardan büyükelçi perspektifiyle dışişleri geleneğinin değerlendirilmesi ve açıklanması amacına yönelik bazı örnekler ikinci bölümde yer almaktadır. Üçüncü bölümde, büyükelçi hatıratlarının değerini ölçeklendirmek üzere seçilen, diplomat olarak görev sürelerinde meşgul oldukları dış politika sorunu olarak `Kıbrıs meselesi`nin gelişimi ve uluslararasılaştırılması ve Batı'nın konuya yaklaşımı kısaca verilmiştir. Üç büyükelçinin Kıbrıs konusuna yaklaşımı ve soruna karşı tutumu dördüncü bölümde sunulmuştur. Sonuç bölümünde bunun yalnızca bir tarih araştırması değil, aynı zamanda büyükelçiler ve onların dış politika söylemi üzerinegeliştirdikleri siyasî söylem çalışması olduğu vurgulanmıştır. Çalışmamız kaynakça ile tamamlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Kıbrıs Sorunu, Türk Diplomatlar, Büyükelçi Hatıratları, Kamuran Gürün, Zeki Kuneralp, Nihat Dinç. Although there are many Cyprus issue focused studies on Turkish foreign policy during Cold War, there was not any study discuss the case from ambassador perspective. Such an approach to Cyprus point would not only provide a new perspective for understanding of the issue, but also give richness to construction of Turkish republican era political history in context of expression analyses on foreign policy provided by diplomacy or Ministry of Foreign Affairs staff. This study aimed to argue that what problems, acts, decisions, etc. A member of the staff faces with and how s/he comments foreign affairs by taking ambassador memoirs as reference. Our thesis subject entitled `Turkish Foreign Policy in 1945-1974 Period on Ambassador Memoirs` and thesis consists of introduction, four chapters and a conclusion part. The general information about the role of memoirs in construction of modern political and diplomatic history was given in introduction part. In the first chapter, there were formational features, and content's of memoirs (:Akıntıya Kürek, Bükreş-Paris-Atina Büyükelçilik Anıları, Sadece Diplomat and Gönüllü Diplomat) that were written by retired ambassadors Kamuran Gürün, Zeki Kuneralp and Nihat Dinç. Some examples from ambassadors' memoirs in order to explain foreign affairs tradition by ambassadors' perspective took place in second chapter. In third chapter, evolution and internationalization of Cyprus issue and West attitude toward problem was given. Approaches and explanations of three ambassadors to Cyprus issue was presented in fourth chapter. In conclusion part, it was spoken that this study was not only a historical research, but also expression study for ambassadors. Our thesis was completed with bibliography.KeyWords: Cyprus Question, Turkish diplomats, Diplomat Diaries and Memoirs, Memoirs of Kamuran Gürün, Zeki Kuneralp, Nihat Dinç. 138

TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİ (1971-1984) MURAT ÖZATASoğuk Savaş yılları boyunca tehdit-güvenlik algılarının şekillendirdiği Türkiye-ABD müttefikliği, 1970'li yıllarda başlayan detant dönemi ile yeni bir sürece girmiştir. ABD ve SSCB gibi soğuk savaşın merkezinde yer alan devletlerin birbirlerine karşı politikalarında olan değişiklik, Türkiye'nin ittifak içindeki rolünde değişimi beraberinde getirmiştir. SSCB'yi çevreleme politikasından vazgeçen ABD, 1970 yılından itibaren Türkiye'ye yaptığı yardımları sürekli olarak azaltmıştır. 1970'li yıllardan itibaren ikili ilişkilerde yaşanan sorunlar, silah ambargosu sonrasında Türk dış politikasında bir kırılmaya sebep olmuştur. Bu kırılma iki aşamada gerçekleşmiştir. İlk aşamada, Türkiye dış politikada NATO dışındaki ülkelerle ilişkilerini geliştirerek uluslararası alanda yalnızlığını gidermeye çalışmıştır. 1978'e kadar devam eden bu süreçte Türkiye SSCB ile ticari ilişkilerini geliştirmiş, Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri ile kurduğu ilişkilerde de kısmen başarılı olmuştur. 1978 sonrası başlayan ikinci aşamada ise Türkiye, ABD ile ittifakın güvenlik için yeterli olmadığından hareketle, NATO merkezli olmayan bir ulusal savunma politikası izlemeyi amaçlamıştır. Türkiye, daha önceki dönemlerin aksine ulusal çıkarlarını ön planda tutarak savunma politikalarına ve dış politikasına yön vermiştir. Türkiye'nin kendi ulusal çıkarlarını gözeten, yeni bir savunma politikasını tartıştığı bu günlere, içeride ekonomik kriz ve siyasal şiddet eşlik etmektedir. Dış politikada ise ABD üsleri, Yunanistan'ın NATO'ya yeniden entegrasyonu, U-2 uçuşları gibi ABD açısından son derece önemli sorunlar bulunmaktadır. Türkiye 1980 öncesi dönemde, tüm ekonomik ve siyasi baskılara rağmen, dış politikada ABD beklediği adımları atmakta direnmiştir. ABD ve Türkiye arasındaki bağların zayıflaması ve Türkiye'nin ABD ekseninden uzaklaşması anlamına gelen bu kırılma, 12 Eylül'de yönetime el koyan generaller tarafından sonlandırılmıştır. Darbe öncesi çeşitli sebeplerle yavaş yol alınan yakınlaşma, darbe sonrası kurulan askeri hükümet döneminde hızla yeniden tesis edilmiş, iki ülke arasındaki sorunlar çözülerek Türk dış politikası ABD-NATO ekseninde yeniden konumlandırılmıştır. TURKEY-USA RELATIONS (1971-1984)MURAT ÖZATATurkey-US alliance entered to a new phase with the beginning of the detente period, which was driven by security-threat perceptions during the cold war years. Changes in the policies of the central states of cold war such as the USA and the USSR, changed the role of Turkey in the alliance. Abandoning the policy of containment against the USSR, the USA consistently decreased its aid to Turkey starting from 1970. Problems in bilateral relations in 1970s led to a break in Turkish foreign policy after the implementation of American arms embargo. This break took place in two stages. In the first stage, Turkey tried to develop its relations with the non-NATO countries in order to overcome the loneliness in the international arena. This process continued until 1978, and Turkey developed commercial relations with the USSR, and became partially successful in its relations with the European and Middle East countries. In the second stage beginning with 1978, Turkish policy makers thought that the alliance with the US was not enough for the security of Turkey and aimed to design a new national defense policy which is not explicitly based on NATO. At this stage, Turkey, in contrast to earlier periods, shaped its defense and foreign policy by giving priority to its own national interests.Discussions of national interests and a new defense concept in Turkey were accompanied by economic crisis and political violence in the country. In terms of the bilateral relations, extremely important problems for the US such as military bases, Greece's reintegration to NATO, U-2 flights remained unsolved. In the period before 1980 coup, despite the economic and political pressure from the USA, Turkey resisted taking steps that the US expected.The weakening of ties between Turkey and US which means deviation of Turkey from US axis was terminated by the generals who seized power on September 12. Despite some steps, reapproachment between Turkey and the USA was slow and limited before the coup. However, the military government formed after 1980 coup was quick to reinforce bilateral relations. Problems between the two countries were solved quickly and Turkish foreign policy was repositioned on the US-NATO axis. 472

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Kıbrıs adası, sahip olduğu stratejik konumdan dolayı yüzyıllardan beri çok farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu nedenle bu çalışma yapılırken önce adanın Türkiye ve dünya açısından jeopolitik önemine değinilmiştir. Kıbrıs sorununun temelleri, Kıbrıs'ı da "Büyük Yunanistan'ın" sınırları içerisinde gösteren ve 1796 yılında yayınlanan ilk "Megali İdea" haritasıyla birlikte atılmıştır. Kıbrıs'ta ENOSİS'e yönelik asıl olaylar, adanın yönetiminin 1878 yılında Osmanlı Devleti tarafından, Rusya'ya karşı desteğini alabilmek için geçici bir süre için İngiltere'ye bırakılmasıyla başlamış ve giderek tırmanmıştır. 2. Dünya Savaşı sonrası dünya konjonktüründe sömürgelerin bağımsızlıklarını kazanma sürecine girilmesi nedeniyle, Rum'lar silahlı mücadeleye başlamıştır. 1 Nisan 1955'te EOKA Örgütü kurulmuştur. EOKA şiddeti karşısında Kıbrıs Türk toplumu içinde 1955'ten itibaren direniş örgütleri kurmuştur. Ancak kurulan bu örgütler etkili olamamıştır. Bu nedenle, Kasım 1957'de Türk Silahlı Kuvvetleri öncülüğünde, TMT kurulmuştur. TMT, Ağustos 1958'den 1963'e kadar gayri nizami harp yöntemlerine göre çalışan, gizli bir yeraltı direniş örgütü olmuştur. 21 Aralık 1963 tarihinden itibaren ise yerüstüne çıkarak herkesçe bilinen silahlı güç olmuştur. TMT Ada'daki Türk toplumundan ve Türk Silahlı Kuvvetlerinden aldığı destekle 1963 sonrasında, 11 yıl boyunca Türk halkının canını, malını ve namusunu koruma görevini başarıyla yerine getirmiştir., Cyprus island has hosted various civilizations due to its strategic location on the Eastern Mediterranean region. Because of this reason, while studying this, firstly, I tried to mention the geopolitical importance of the island for Turkey and world. The origin of the Cyprus problem was based with the first "Megali Idea" map, published in 1796 and showing the Cyprus in "Great Greece" borders. The real events for the goal of ENOSIS have started with the leaving of the govenering of the Cyprus temporarly by Otoman Empire for support of England against Russia in 1878 and gradually incerased. Armed struggle based on liberation processes stemming out from the world conjuncture after the Second World War. EOKA established on April 1, 1955. Turkish Cypriotes organized resistance organs against EOKA atrocities as of 1955. However these organs were not be successful. TMT was therefore established on November 1957 by Turkish Army Force. TMT was an underground resistance organ working according to unconventional warfare methods from August 1958 to 1963. It revealed itself as of December 21, 1963 and turned out to be military force Which known by every body. Consequently, in Cyprus, the need of Turkish society and Turkish Army Force TMT completed its duty successfully in protecting the Turkish people's life, properties and honor with the support of them during 11 years after 1963.

Bu çalışmada, Kıbrıs sorunu hem tarihsel süreç içerisinde hem de soruna taraf olan aktörlerin politikaları ışığında ele alınmıştır. Kıbrıs sorunun ana aktörleri olan Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs Türk tarafı ve Rum tarafı çalışmanın merkezini oluşturmuştur. Aynı zamanda Kıbrıs konusunda etkili olan diğer aktörlere de gelişmeler sırasında ve süreç esnasında yer verilmiştir. BM'nin ve İngiltere'nin çözüm girişimleri ile Kıbrıs Türk tarafı ve Rum tarafının müzakere çabaları tez içerisinde sunulmuştur. Bu girişimler ve çabaların sonuçları da analiz edilerek aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, 1878'de Osmanlı Devleti'nin Kıbrıs'ı İngiltere'ye bıraktığı antlaşma ve bu antlaşma sonrasında 1923'e dek Ada'da yaşanan gelişmeler ele alınmıştır. İkinci bölümde, 1923-1960 arası dönemde Kıbrıs'ta yaşanan gelişmeler ve bu dönemde Kıbrıs sorununda tarafların politika ve tezleri aktarılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti kurulduktan sonra Kıbrıs'ta ve Kıbrıs sorunu üzerine meydana gelen gelişmeler, Kıbrıs Harekâtları ve KKTC'nin kuruluş süreci ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, KKTC'nin kuruluşundan günümüze dek Kıbrıs sorunu hakkında yaşanan gelişmeler ve sorunun taraflarının bu dönemdeki politikaları üzerinde durulmuştur. Sonuç bölümünde ise genel bir özet eşliğinde Kıbrıs sorununa dair analiz yapılmış ve olası bir çözümün nasıl olacağı hakkında çıkarımda bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Kıbrıs, Kıbrıs Sorunu, Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs Türk tarafı, Kıbrıs Rum tarafı. In this study, the historical process and the Cyprus problem were discussed in the light of both the sides to the policies of the actors problem. Cyprus problem which the main actors in Turkey, Greece, Turkish Cypriot side and the Greek Cypriot side has been the center of the work. It also has been included in the development process and also to the other actors on the Cyprus problem effectively. UN's and Britain's solution attempts and negotiation efforts of the Turkish Cypriot side and the Greek Cypriot side has been presented in the thesis. By analyzing the results of these attempts and negotiations have been tried to be. In the first section of the study in 1878 the treaty was given the Ottoman Empire Cyprus to Britain and the developments on the island until 1923, after the treaty was discussed. In the second section developments in Cyprus between 1923-1960 and during this period has attempted to present policies and arguments of the sides in the Cyprus problem. In the third section founded in 1960 on developments in Cyprus and the Cyprus problem occurred after the establishment of the Republic of Cyprus, the Cyprus Operations and the establishment process of the TRNC were discussed. In the fourth section TRNC's establishment until today, the developments on the Cyprus problem and side of the problem was focused on policy in this period. In the conclusion the analysis made on the Cyprus problem and accompanied by an overview of how it has been inferred about a possible solution.Key Words: Cyprus, Cyprus problem, Turkey, Greece, Turkish Cypriot side, Greek Cypriot side. 129

İngiltere, 4 Haziran 1878'de Osmanlı Devleti ile yaptığı Kıbrıs Konvansiyonuyla Kıbrıs yönetimini Osmanlı'dan devraldı. İngilizler, adaya gelir gelmez Rumlar, Yunanistan'ın da desteğiyle enosis (Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakı) talebinde bulunmaya başladılar. Kıbrıslı Türkler de güvenlik ve geleceklerinden kaygı duydukları için enosise karşı çıktılar. Ayrıca Türkler, adadaki İngiliz yönetiminin devamını; ancak İngilizler Kıbrıs'tan çekilecekse adanın eski sahibi Osmanlı Devletine geri verilmesini istediler. İngiltere ise Kıbrıs'a stratejik bakımdan önem verdiği için enosis talebini reddetti. Bunun üzerine Rumlar, Kıbrıs Yasama Konseyinden enosis muhtıraları geçirmeye çalıştılar. Ama Konseyin İngiliz ve Türk üyeleri, buna engel oldu. Bu sebeple Rumlar, 1895-1912 yılları arasında belli aralıklarla Türklere saldırdılar. Kıbrıslı Rumlar, 1931'de de İngiliz Sömürge Yönetimine karşı başarısız bir isyan girişiminde bulundular. II. Dünya Savaşının (1939-1945) sonunda ise Rumlar ile Yunanlar, enosise ulaşabilmek için İngiltere'den Kıbrıs Rum Toplumuna self-determinasyon hakkı (kendi kaderini tayin hakkı) tanınmasını istemeye başladılar. Hatta Kıbrıs Rum Kilisesi, bu isteği İngilizlere kabul ettirebilmek için 1950'de bir enosis plebisiti yaptı. Bu plebisitte Rumların yaklaşık %96'sı enosise evet dedi. Ama İngiliz Hükümeti, bu plebisiti tanımadı. Bunun üzerine Yunanistan, 1954'te Kıbrıs halkına (Rumlara) self-determinasyon hakkı verilmesi için Birleşmiş Milletlere (BM'ye) başvurdu. 1955'te ise Rum silahlı örgütü EOKA, Yunanistan'dan da yardım alarak İngilizlere ve Türklere karşı saldırılar başlattı. Türkiye ise Kıbrıs'ın Anadolu'nun güney sahillerinin savunulmasında stratejik önemi ve adadaki Türk varlığından dolayı enosise şiddetle itiraz etti. Hatta enosisi önlemek için 1954-1956 yılları arasında İngiltere'den Kıbrıs'ın Türkiye'ye iadesini istedi. 1956'da da Türkiye, Kıbrıs Sorununa bir çözüm şekli olarak taksim (bölme) tezini benimsedi ve 1959'a kadar bu tezi savundu. 19 Şubat 1959'da ise İngiltere, Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan Zürih ve Londra Antlaşmaları ile enosis ve taksimin yasaklandığı bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu ve 16 Ağustos 1960'da ilan edildi.Bu çalışmada taksim tezinin İngiltere'nin Türkiye'ye önerdiği ve barış içinde yaşayan Kıbrıslı Türklerle Rumları bölmek için uyguladığı bir siyaset olup olmadığı tümdengelim yöntemiyle ele alındı. Sonuç olarak taksim tezi, İngiltere'nin değil; Türkiye'nin ortaya koyduğu ve İngiltere'ye önerdiği bir çözüm şekliydi. Ancak İngiltere, taksimi en son hatta en kötü çözüm seçeneği olarak gördü. Hatta Türkiye ile Kıbrıs Türk Toplumunu taksimden vazgeçirmeye çalıştı. Kıbrıslı Türkler içinse taksim, Rumlarla eşit bir toplum hâline gelmek için askerî, idari, ekonomik ve kültürel alanlarda örgütlenmek anlamına geliyordu.Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, İngiltere, Türkiye, Yunanistan, Taksim The Great Britain took over the rule of Cyprus from the Ottoman Empire by signing the Cyprus Convention with the Ottoman Government on June 4, 1878. By the arrival of the British in Cyprus, Greek Cypriots, with support of Greece, began to claim enosis (union with Greece). On the other hand, Turkish Cypriots were opposed to enosis; because they were concerned about their safety and future. Moreover they demanded the continuation of the British rule or reversion of Cyprus to the Ottoman Empire. The Great Britain also refused enosis claims owing to the strategical significance of Cyprus. Thus, Greek Cypriots tried to pass enosis memorandums in the Cyprus Legislative Council. However, both Turkish and British members of the Council prevented these efforts. For this reason Greek Cypriots interruptedly clashed with Turks between 1895 and 1912. In 1931, Greek Cypriots attempted a failed revolt against the British Colonial Rule. At the end of the Second World War (1939-1945), Greek Cypriots and Greece began to want the British to grant the Greek Cypriot Community the self-determination right in order to attain enosis. Moreover in 1950, The Greek Ortodox Church in Cyprus held an enosis plebiscite among Greek Cypriots to make the British accept this demand. As a result of this plebiscite, almost 96% of Greek Cypriots voted in favor of enosis. However, the British Government did not recognize the plebiscite. Hence the Greek Government applied to the United Nations (UN) for the self-determination right to be granted to the Cypriot people (Greek Cypriots). In 1955, Cypriot armed organization EOKA, with the help of Greece, began to launch attacks against the British Army and Turkish Cypriots.Because of its strategic importance for defending southern coasts of Anatolia and Turkish entity in the island, Turkey strongly objected to enosis. Moreover, in order to avoid enosis, it demanded that the Great Britain reverted Cyprus to Turkey between 1954 and 1956. In 1956, Turkey adopted the partition thesis as a possible solution to the Cyprus Question. It maintained this thesis until 1959. On 19 February 1959; the Great Britain, Turkey and Greece signed the Zurich and London Agreements. According to these agreements, both enosis and partition were prohibited and the independent Republic of Cyprus was founded. The Republic of Cyprus was proclaimed on 16 August 1960.This study handles if the Great Britain proposed the partition thesis to Turkey and realized it to divide Turkish and Greek Cypriots living together peacefully. To conclude, the partition thesis was not British, but Turkish policy and was a way of solution which was proposed by Turkey to the Great Britain. However, the Great Britain saw the partition as the last even worst option. Moreover, it tried to dissuade Turkey from the partition thesis. On the other hand, for Turkish Cypriots, partition meant organizing in martial, administrative, economic and cultural fields to become equal with Greek Cypriots.Keywords: Cyprus, the Great Britain, Turkey, Greece, Partition 353

Kıbrıs meselesi yaklaşık 60 yıldır çözümsüzlükle boğuşmaya devametmektedir. Kıbrıs meselesinin bu hale gelmesinde tarafların mevzuyu bir ulusalçıkar meselesi olarak görmeleri veya kimlik meselesine dönüştürmeleri oldukçaetkili olmuştur. Türk Dış Politikası (TDP) yıllar içinde Kıbrıs meselesine çokfarklı yaklaşımlar getirmiştir. Bunun sebebi değişen uluslararası sistemdeTürkiye'nin yeri olduğu kadar sürekli olarak çatışan iç siyasetin birbirinden çokfarklı dinamikleridir. Bu çatışmanın en çarpıcı örneklerinden biri 2000'lerinbaşında iktidara gelen Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AK Parti) getirdiğiyeniliklerle olmuştur. 2002 seçimlerinde meclise girebilen ve ana muhalefetpartisi olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ise Kıbrıs konusunda güvenlikçipolitikaları savunmaya devam etmiştir.Bu ayrışmayı anlamak için partilerinsiyasal kimliklerine ve dış politika anlayışlarına bakılmalıdır. Bu yapılırken Kıbrıssürecinin kendine has dönüşümü de incelenmelidir. Bu tezde AK Parti veCHP'nin Kıbrıs politikaları karşılaştırılacak ve nedenleri tartışılacaktır. The Cyprus conflict has been struggling with a deadlock for almost 60years. One of the reasons behind this deadlock is that the parties have beenpercieving the conflict as a part of their national interest or as a part of theiridentity. Within Turkish foreign policy, very different approaches have developedon the Cyprus conflict throughout the years. The source of those different policiescomes from the clashing dynamics of domestic politics as well as from Turkey'splace in the changing international system. One of the most striking examples ofthis clash has been AK Parti's, which came to power in the beginning of 2000's, inthe form of the new foreign policy approach towards Cyprus. CHP, on the otherhand, was the only political party that could enter the Turkish Grand NationalAssembly after 2002 elections and it continued to argue that Cyprus conflictshould be resolved according to Turkey's national interests and security concerns.In this thesis, to be able to comprehend this divergence, parties' political identitiesand foreign policy approaches will be examined. During this examination, theunique process of Cyprus conflict will be investigated in detail. 119

Coğrafyasının stratejik öneminden kendini soyutlayamayan Kıbrıs Adası, tarihinin başından beri üzerinde hâkimiyet kurulmaya çalışılan ve adaya sahip olan ülkenin bölgenin de hâkimi olduğu kabul edilen bir jeostratejik önem arz etmiştir. 1571'de Osmanlı İmparatorluğu'nun adayı fethetmesi ve 1821'de Yunan toplumunun bağımsızlığını kazanması Kıbrıs Adası'nın kaderini değiştiren en önemli etkenler olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu uzun yüzyıllar adada hüküm sürmüş ve barışı sağlamıştır. Yunanistan ise adayı Megali İdeası doğrultusunda ele geçirilecek bir hedef olarak görmüş, politikalarını bu doğrultuda oluşturmuştur.Ada hâkimiyetinin İngiltere'ye geçmesiyle birlikte Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler bir arada yaşamak zorunda kalmışlardı. Yıllar içerisinde Yunanların Megali İdea istekleri güçlenmiş ve bunun için çeşitli saldırılarla Türk halkını ortadan kaldırmaya çalışmışlardır. Türk tarafı tüm bu saldırılara 1955'e kadar sessiz kalmıştır ancak bundan sonra daha etkin politikalar yürütmeye başlamıştır. 1960'da İngiltere, Türkiye ve Yunanistan garantörlüğünde Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur ancak sorunlar çözülememiş, gittikçe karmaşık bir hal almıştır.Uluslararası arenaya taşınan Kıbrıs sorunu her iki devlet için 'milli dava' haline gelmiştir. Yunanistan'da değişen siyasal yönetim ve Türkiye'de Kıbrıs konusunda bilinçlenen kamuoyu sorunun şiddetini arttırmıştır. Türkiye'de Kıbrıs sorunu, basın, toplumsal örgütlenmeler ve milliyetçi söylemlerle desteklenmeye başlamıştır. Hem Yunanistan hem Türkiye tezlerini milliyetçilikle açıkladıkları Kıbrıs için pek çok mücadele vermiştir ve bugüne kadar bu sorun üzerinde bir anlaşmaya varamamışlardır. Cyprus Island taht could not abstract itself from its destiny an had been tried to dominate over from the begining of its history, had a geostrategic importance because it was accepted that gets possesion of the country will dominate the region. In 1571 the Ottoman Empire conqered the Island and in 1821 Greek society gained independence and those were the most considerable factors that changed the destiny of the Cyprus Island. From the point of Ottoman's view, the Ottoman Empire was the unique government that established peace and dominated over the island the longest time. From the point of Greek nation view, their sacred ideal `Megali İdea` must be complemented by possessing the Cyprus.When the United Kingdom is getting the domination of the island, Greek Cypriots and Turkish Cypriots have to live together. In years, the Greek's demands about Megali İdea strengthened and in order to achieve this, they tried to eradicate the Turkish people with various attacks. The Turkish side had remained silent until 1955 these attack but then it has turned out to be more effective execution policy. In 1960, United Kingdom, Turkey and Greece as guarantor established Cyprus Republic and this made it more difficult situation in island. Cyprus issue that moved to international arena has become a national case for both states. Changing political management in Greece and the public awareness in Turkey about Cyprus increased the severity of the issue. Cyprus issue began to supported by press, social organizations and nationalist rhetoric in Turkey.Both Greece and Turkey fought tehir Cyprus thesis that they explain it with nationalism and they failed to reach an agreemen on this issue. 111

Bu çalışma, genişleme sürecinde Avrupa Birliği (AB)'nin aday ülke dış politikalarını etkileme potensiyelini Avrupalılaşma perspektifinden incelemiştir. Türkiye-AB ilişkileri ve Kıbrıs sorununu Avrupalılaşma kuramı ve özellikle yeni kurumsalcı yaklaşımlardan Tarihsel Kurumsalcılık boyutuyla ele alıp, AB'nin Türkiye'nin Kıbrıs politikasını 1999-2014 döneminde nasıl etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, politika değişiminin sadece AB boyutundaki inandırıcı bir AB koşulluluğu ve katılım süreci faktörüyle değil, ulusal aktörlerin bu süreci nasıl algıladığı ve ulusal düzeydeki güç mücadelesinin bu süreçten nasıl ve ne derece etkilendiğiyle de açıklanması gerektiğini ortaya koymuştur.Anahtar Kelimeler: Türkiye-AB İlişkileri, Avrupalılaşma, Kıbrıs Sorunu This thesis sought to illuminate how the Europeanization process takes place, in the context of enlargement by providing empirical findings regarding the EU's potential to impact on the foreign policies of candidate countries. By placing Turkish-EU relations and the Cyprus dispute within a theoretical framework of Europeanization, with particular emphasis on the Historical Institutionalist strand of new institutionalism, this dissertation examined how the EU impacted on Turkey's Cyprus policy between 1999 and 2014. Alongside EU-related factors such as the credibility of both EU conditionality and accession perspective, what accounts for change is predominantly determined by how domestic actors perceive it, and the extent to which domestic power struggles are affected by it.Keywords: Turkey-EU Relations, Europeanization, Cyprus Dispute 477

Kıbrıs, Akdeniz'de stratejik öneme sahip bir adadır. Akdeniz'in `Güvenlik Kalesi`dir ve yeni dönemde `enerji havzası` olmaya adaydır. Bu bölgeyi daha da önemli kılacak olan ise yeni enerji koridorunun Avrupa'nın Rusya bağımlılığını azaltması olacaktır. Doğu Akdeniz'in uluslararası enerji sektörünün bir parçası olması ve jeopolitiğinin artması, münhasır hakların paylaşımında ciddi diplomatik çaba gerektirmektedir ve Ada'nın bütününde çözülmesi gereken ana konuya yeni bir çözüm getirecektir. Yeni bulunan enerji kaynakları bu noktada soruna çözüm üretmek açısından önemli bir noktadır. Doğu Akdeniz'deki yeni enerji havzaları Kıbrıs-Türkiye-Yunanistan arasında ki tarihi sorunun çözümüne büyük katkı sağlayacaktır. Bu çerçevede ortaya konulan asıl konu enerji kaynaklarının mevcut sorunu çözmedeki etkisidir. Anahtar Kelime: Kıbrıs, Enerji Kaynakları, Türkiye. Cyprus is an island which is strategically important. It is the security center of Mediterranean and candidate for `energy area` for new era. The fact that new energy corridor reduces Europe's dependency on Russia makes this area more important. That East Mediterranean is the part of international energy sector and increases its geopolitics diplomatically require effort in sharing exclusive rights and it will bring a solution to the main subject that must be solved. At this point, new found energy sources are very important in terms of generating solutions. New energy areas at East Mediterranean make a major contribution to generate solutions for the problems among Cyprus-Turkey-Greece. In this frame the primary concern is the effect of energy sources in eliminating problems.Key words: Cyprus, Energy Sources, Turkey. 78

Bu çalışmada, Yunanistan perspektifinden Kıbrıs sorununu anlatılmaktadır. TezdeKıbrıs sorunu, İngiliz dönemi, adanın bağımsızlığı ve Türkiye tarafından işgali ve1974 sonrası dönem olmak üzere üç bölümde incelenmektedir. Bu çalışmada Kıbrıssorunu, gerek Yunanistan'ın dış politikası açısından, gerekse de Kıbrıs'ta yaşayanRum toplumu açısından çok boyutlu olarak incelemektedir. Yunanistan, KıbrısRumları'nı desteklemesine rağmen Kıbrıs politikası dönemsel olarak bazı farklılıklariçermektedir. Kıbrıs sorunu ortaya çıktığında büyük güçlerle karşı karşıya gelmekistemeyen Yunan hükümetleri daha ılımlı politikalar izlemişlerdir. 1954 yılındaPapagos hükümeti iktidara geldiğinde konuyu uluslararası kamuoyunun gündeminegetirerek çözmeye çalışmıştır. Ancak ondan sonraki hükümetler İngiltere ve Türkiyeile işbirliği yaparak Kıbrıs Cumhuriyeti'ni kurmuşlardır. Yunanistan, 1960 yılındakiAntlaşmalar'la çelişmesine rağmen Yunanistan Kıbrıs Türkleri'nin bir isyana karşıhazır olmak için Kıbrıs'a siyasi ve askeri yardım etmeye devam etmiştir. Cuntadöneminde ise Enosis'i gerçekleştirmek için daha agresif bir politika izlenince bupolitikalar 1974'te Kıbrıs'ın işgaliyle sonuçlanmıştır. 1974 sonrasında ise Türkiyetarafından gerçekleşen işgali ve `KKTC`nin kuruluşunu kabul etmeden toplumlarasıgörüşmeleri desteklemiştir. Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle Kıbrıs'ın AB'nin birüyesi olması için teşvik etmiştir. Kıbrıs Cumhuriyeti Avrupa Birliği'nin bir üyesiolduktan sonra ise Yunanistan artık Kıbrıs Rumları'nın kendi geleceklerinikendilerinin belirlemesi gerektiği yönetimde bir söylem belirlemiştir. In this study, the Cyprus problem will be analysed from the perspective of Greece. Inthe period in question, the British period in Cyprus, 1974 Turkish invasion andtoday's talks will be explained. Therefore, this period, has witnessed importantdevelopments which have multi-dimensional effects nowadays as well in terms ofboth Greece's foreign policy, and the future of Greek Cyprus society living inCyprus. Greece, despite the support that showed to the Greek Cypriots the country'spolicy concerning Cyprus differences from time to time. The Greek governmentsdidn't want to come against the great powers so as it comes to Cyprus problem theyfollowed a more moderate policy. When Papagos government came to power in1954, he has tried to solve the dispute by including it on the agenda of theinternational community. The next greek goverment in cooperation with thegovernments of England and Turkey established the Republic of Cyprus. After thatGreece, despite coming against the 1960's Treaties has continued the political andmilitary assistance to the Republic of Cyprus in case Turkish Cypriots revolt. Whenthe greek cunta in 1974 followed a more aggressive policy to achieve Enosis itresulted to the occupation of the island by Turkey. After Turkey's occupation in1974 and the declaration of `TRNC`, Greece without accepting the establishment of`TRNC` supported the communal negotiations. After the Cold War came to an endGreece encouraged Cyprus to become a member of European Union. After Cyprusbecame a member of the European Union, Greece thought that Greek Cypriotsshould determine their own future. 227

27 Mayıs askeri müdahalesinin ardından Türk siyasal hayatında daha geniş bir yer edinen Türkiye solu, iç politik meselelere olduğu kadar dış politik meselelere de yakın ilgi göstermiştir. U2 olayı, Jüpiter Füzeleri ve Johnson Mektubu ile başlayan değişim süreci Türkiye solunu yakından ilgilendirmiştir. NATO üyeliği ve İkili Anlaşmalar meseleleri üzerinden başlayan tartışma süreci Kıbrıs meselesine kadar uzanmıştır. Bu tartışma ortamı her ne kadar solun iktidarla bir mücadelesi olarak başlasa da süreç içinde bir iç tartışma niteliği de kazanmıştır. Genel olarak bakıldığında homojen bir görüntü verdiği iddia edilen Türkiye solunun aslında iddia edildiği kadar homojen olmadığı Kıbrıs meselesi örneğinde de netleşmektedir. Solun farklı kanatlarının farklı kavramları merkeze alarak değerlendirdiği Kıbrıs meselesi, bu konuda düşünsel ortaklığın oldukça sınırlı olmasını da beraberinde getirmiştir. Bu dönemde Türkiye solunun Kıbrıs meselesi ile olan ilişkisi gerek Türkiye solunun kendi içindeki bölünmelerini anlayabilmek, gerekse Türk dış politikasını muhalif bir gözle anlayabilmek için oldukça önemli örneklerle doludur. The Turkish Left, which gained a larger place in Turkish political life after the coup d'état of May 27, has expressed close interest in foreign policy issues as well as domestic political issues. The process of change, starting with the U2 incident, Jupiter Missiles and Johnson Letter involved the Turkish Left closely. This platform of debate, albeit has started as a struggle of the left with government, it was qualified an internal debate character in the process. In a general sense, it is clarified in the Cyprus Issue sample that the Turkish Left, in which alleged to make a homogenous image, was not as homogenous as it subjected to. The Cyprus Issue that was evaluated by the different wings of left with different concepts brings with the limited intellectual partnership in this subject. To understand both the fragmentation in Turkish Left and the Turkish foreign policy in a dissident position, the relationship of the Turkish Left with the Cyprus Issue replete with significant samples in this period. 234

Kıbrıs sorunu, tarihin ilk dönemlerinden başlayarak, günümüze kadar devam eden ve güncelliğini hiçbir zaman yitirmeyen bir uluslararası mesele olmuştur. Hala çözümlenemeyen bu sorunun ana nedeni, Kıbrıs'ın jeopolitik öneminden kaynaklanmaktadır. Bugün uluslararası alanda hakim güçlerin Kıbrıs sorununun çözümüne gösterdikleri ehemmiyet; adanın Ortadoğu petrolünün ulaşım yollarına egemen olması, Ortadoğu'dan Afrika'ya uzanan ekseni kontrol etmesi, Anadolu-Ortadoğu-Süveyş Kanalı hattına hâkim olması, Süveyş Kanalından Hint ve Pasifik Okyanusuna uzanan deniz yolunun kontrol noktalarından biri olması ve Ortadoğu'da petrol merkezli muhtemel bir savaşta depo görevini üstlenebilecek olması gibi sebeplere dayanmaktadır. Ayrıca adada yaşayan Türkler ve Rumlar dışında; Yunanistan, Türkiye, İngiltere, ABD ve AB ülkelerinin ve son zamanlarda da İsrail gibi Akdeniz'in güneyindeki ülkelerin de, kıta sahanlığı, münhasır ekonomik bölge, petrol-doğalgaz arama faaliyetleri gibi konularla bu soruna dahil olmuş olmaları, çözüme ulaşılamamasının en büyük nedenlerindendir. 2004 yılında, sorunun çözümü için federal bir sistem kurmayı vaat eden Annan Planı, Türk kesimi tarafından kabul edilmiş ancak Rumlar tarafından reddedilmiştir. Bugün, 2015 yılında adayı birleştirme müzakereleri devam etmektedir ve/fakat Annan Planı'ndan beri çözüme en fazla yaklaşılan süreç de günümüzde yaşanmaktadır. Bu tez çalışmasında; devlet sistemleri incelenerek, bu sistemlerin Kıbrıs'a uygulanabilirlik durumları değerlendirilmiş, bağımsız iki devlet alternatifi de göz önünde bulundurularak, adil ve kalıcı barışı sağlamak yolundaki en doğru çözüme ulaşılmaya çalışılmıştır. The Cyprus Conflict has been an international highlighted matter since the ages from the depths of history. The ongoing matter has not been solved for decades because of the island's geopolitical position. The domineer Powers of the World give such importance to the Cyprus Conflict as the island reigns the transportation of Middle Eastern oil resources, the route from Middle East to Africa, Anatolia, Middle East and the Pasific Ocean and controls the sea route from the Suez Canal to the Indian and Pasific Ocean. The island is also capable of being a storage in a probable oil-based war scenerio. As well as the Cypriot Turks and the Cypriot Greeks; Greece, Turkey, USA, EU and especially Israel lately are also involved in the conflict because of the continental shelf, restricted economic zone and oil-natural gas issues in the island. In 2004, the Annan Plan which promised establishing a federal system on the island, was accepted by the Turkish Cypriots, yet been rejected by the Greek Cypriots. Today in 2015, negotiations keep being held and also this period has been the closest to a solution since the Cypriot Annan Plan. The political systems and their posibilities of implement has been examined and the possibility of two independent states has been considered here in this thesis to finally approach the right solution for the Cyprus Conflict. 106

Bu tezimizde ilk olarak 1960 yılına kadarki Kıbrıs Adasının tarihine kısaca giriş yapıldı. Bu tarihsel süreç içerisinde Kıbrıs'ın birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı anlatıldı. Bu doğrultuda, Ada'nın Anadolu yarımadası ve Yunanistan ile tarihsel, sosyo-ekonomik ve kültürel bağları karşılaştırılmasının önemli olacağını düşündük. Daha sonra, Osmanlı Devleti'nin adayı fethetmesiyle birlikte adanın yaşamış olduğu barış ortamından bahsettik. Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına girmesinden sonra Kıbrıs İngiliz yönetimi tarafından ilhak edilmiştir. Bu ilhakın ardından İngiliz yönetimindeki Ada'da uygulanan politikalar ele alındı ve İngiliz yönetiminin Rumların Enosis talepleri karşısındaki tutumu analiz edildi. Burada Türk tarafı aleyhine giden süreçten bahsetmek önemliydi. İngiliz yönetiminden sonra adanın kime bırakılacağı soru işareti olarak belirmiştir. Bizde tarafların ortaya attıkları argümanları inceledik ve bu argümanların hukuki analizini yapmaya çalıştık. 1959-1960 Antlaşmaları ile birlikte Kıbrıs Yönetimi Türk ve Rum egemenliğine bırakılmış, bu sayede Türkiye'nin adadaki taksim talebi ile Yunanistan'ın Enosis talebi tatmin edilmiştir. Daha sonra tüm tarafların kendi rızalarıyla kurduğu bu antlaşmaların ortaya koyduğu düzen incelendi ve bu kurulan Sui Generis (Kendine Özgü) yapının uluslararası hukuk anlamında ne gibi özelliklere sahip olduğundan bahsedildi. Daha sonra, tarafların kendi rızalarıyla oluşturduğu bu düzenin Rumların tutumu nedeniyle yıkılması üzerinde duruldu. Bu düzenin yıkılmasından sonra Rumların 1959-1960 Antlaşmalarının hukuka aykırı olduğu yönündeki iddiaları incelendi. Bu iddiaların uluslararası hukuktaki yerinin ne olduğu konusunda detaylı açıklamalarda bulunuldu. Bu arada, özellikle Birleşmiş Milletler şemsiyesi altında gerçekleştirilen belli başlı önemli müzakerelerden de bahsedildi. Bunlardan Gali Fikirler Dizisi ve Annan Planları detaylıca anlatıldı. Bu Planların avantajlarından ve dezavantajlarından söz edildi. Initially, in this thesis we briefly lead in the history of Cyprus until 1960. We mentioned that many civilizations hosted by Cyprus in this historical process. Thereafter, we thought that it would be vitally important to compare the historical, socio-economic and cultural ties of Anatolian Peninsula and Greece with Cyprus. Afterwards we touched on the peace environment that established by Ottoman Empire right after the Ottoman conquest of the Island. After the entry of the Ottoman Empire in World War I, Cyprus annexed by the British Administration. After explaining the annexation of the island by the British Government, we discussed and analyzed the British policies implemented and attitude towards Enosis demand of Greek Cypriots. In this regard, it was important to address to the process which was leading to the detrimental of the Turkish Cypriots. After the end of British rule in Cyprus, there was a question that emerged who would rule the island. We elaborate on arguments which put forward by parties on the island and tried to do legal analysis of these arguments. With the 1959-1960 Treaties, Cyprus Administration has left to Turkish and Greek Cypriots' sovereignty. Thus, the demand for Enosis (unification) with Greece and the demand of Taksim (partition) to Turkey had satisfied. Subsequently, we examined the Treaties of 1959-1960 and its established order that accepted by parties' own consent. Furthermore, we evaluated the founded Sui Generis structure in the context of international law. After that, we laid stress on the collapse of the order due to Greek Cypriots' attitudes. Lastly, we analyzed claims of Greek Cypriots side that The Treaties of 1959-1960 are legally null and void and scrutinized their claims' validity in the terms of international law. In the meantime, we particularly touch upon the certain vital negotiations which carried out by United Nations. The Gali Set of Ideas and the Annan Plan were mentioned in detail and we shed light on theirs advantages and disadvantages. 158

Kıbrıs, Avrupa Birliği, Türkiye ve Yunanistan üçgeninde birçok siyasi, ekonomik, iç ve dış politika stratejileri içeren ve bununla birlikte birçok problemleri de barındıran bir bölgedir. Kıbrıs kuzeyde Türkler, güneyde ise Rumların bulunduğu iki uluslu bir yapıya sahiptir. Bu iki ulusun kendi aralarındaki çözümsüzlükler/ sorunlar uyrukları olduğu Türkiye ve Yunanistan'ın da karşılıklı olarak sorunların çıkışı ve çözümü konusunda karşı karşıya getirmektedir. Son elli yıl içerisinde Kıbrıs Adasında gelişen bir dizi olaylar döngüsü, özellikle Rum tarafına ideolojik amaçları, Yunanistan'ın Kıbrıs üzerinde hak iddaları, Enosis- Megali İdea düşünceleri, Türkiye'nin Kuzey Kıbrıs'taki vatandaşlarını uluslararası arenada tanınmasını sağlamaya dönük çalışması ve Türk varlığının kabul edilmesi yönünde siyasi hareketler, bununla birlikte bölgenin jeostratejik ve jeopolitik önemi, Türkiye ve Yunanistan arasında günümüzde de güncelliğini koruyan bir mesele haline gelmiştir. Sorunların bütünleşmeci temelinde veya bütünleşmeye/birleşmeye yönelik Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği bir dizi anlaşmalar, planlar (Kurucu Anlaşmalar, Fikirler Dizisi, Annan Planı, vs.) uygulanılmaya çalışılmış, lakin tarafların bölgedeki çıkarlarından, stratejilerinden vazgeçmemesi sebebiyle başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Aynı zamanda Kıbrıs Adasındaki sorunlar dinamikliğini korurken 1998 yılında Kıbrıs Rum Kesiminin Avrupa Birliği ile Müzakerelere başlaması ve 2004 yılında da Avrupa Birliği'ne tam üye olması sorunu daha da karmaşık hale getirmiştir. Bu karmaşıklık, Türkiye'nin AB ilişkilerinde yeni bir dönemi başlatmış, Avrupa Birliği devletler hukuku açısından mümkün olmadığı halde Kıbrıs'ı temsilen Kıbrıs'taki Rum Yönetimi'ne vermiş olduğu üyelik statüsü, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne yönelik politikalarının ve Kıbrıs ile ilgili stratejilerinin de değişmesine neden olmuştur. Cyprus is a region, which contains plenty of political, economic, domestic and foreign policies and shelters many other problems along with them, within triangle of European Union, Greece and Turkey. It has a two nationals structure with the Turkish in the north and Greek in the south. The deadlock/problems between these two nations put also Greece against Turkey or vice versa in regard to the reasons and solutions of the problems. A cycle of serial events, which had been developed in Cyprus island during the last fifty years, particularly the ideological objectives of Greece party in island, the claims of Greek over Cyprus, Enosis – Megali Idea opinions, the works, performed by Turkey for recognition of Turkish citizens' rights in international arena and political movements in the direction of acceptance of Turkish existence in the island, along with geopolitical and geostrategic importance of region have become a problem, which has always protected its popularity, between Turkey and Greece. A serial of plans (Founder Covenants, Amman Plan, A Serial of Ideas etc) have been tried to be applied in the direction of uniting the two nations by European Union and United Nations, but all have been failed since the parties haven't made any sacrifices from their benefits and strategies. The starting of discussions of Greek Populated Part of Cyprus with European Union in 1998 and their becoming a full member in 2004 while the problems have been still preserving their dynamism have made this matter more complicated. This complication has started a new period between Turkey – European relations. The membership status, granted to Greece Administration in the island despite of the fact that it is not possible from the angle of European Union Law of Nations, has caused a change in strategies of Turkey related to Cyprus and policies in regard to European Union. 154

Bu çalışma, Avrupa Birliği'nin (AB), Birliğe aday bir ülke olan Türkiye'nin dış politikası üzerindeki dönüştürücü gücü ve bu gücü belirleyen dinamikler, koşullar ve etkenler üzerine bir inceleme sunmaktadır. AB katılım sürecinin aday ülke siyasalarında nasıl bir etki yarattığı sorusundan yola çıkarak hazırlanan bu araştırmada, ulusal faktörlerle etkileşim halinde olan Avrupalılaşma mekanizmasının, Türkiye'nin Kıbrıs politikasının şekillenmesindeki etkisi sorgulanmaktadır. Aday ülke Avrupalılaşması üzerine geliştirilen yazından ilham alınarak tasarlanan bu çalışma kapsamında, 2002- 2012 yılları arasında, AB'den kaynaklanan dış baskıların Türkiye'nin Kıbrıs politikasını nasıl şekillendirdiği tartışılmaktadır. Bu döneme ilişkin analizler ışığında, Türkiye'nin AB adaylığı sürecinde uzun vadede yaşanan politika değişikliklerini en iyi açıklayan yaklaşımın aktör-odaklı `harici teşvik modeli` (external incentives model) olduğu ileri sürülmektedir. Bu bağlamda, AB'nin iç kurumsal dengeler üzerindeki etkilerinin ve ulusal aktörlerin üyelik sürecine ilişkin yaklaşımın AB'nin dönüştürücü gücünü belirlediği tespiti yapılmaktadırAnahtar Kelimeler: Kıbrıs Uyuşmazlığı, Avrupalılaşma, Annan Planı,Güvenlikleştirme, Türkiye – Avrupa Birliği İlişkileri. This thesis has analyzed the dynamics, conditions and determinants of the EU's transformative impact on a candidate state's foreign policy. Concerned with the question of how the process of EU accession shapes candidate states' policies, this case study questions how the machinery of Europeanization, interacting with the national factors and context, works in the transformation of Turkey's policy towards Cyprus. Inspired by the premises of the studies on Accession Europeanization, the study is designed to understand the impact of the EU external pressures in shaping Turkey's Cyprus policy between 2002 and 2012. In the light of the time processing analysis, the study suggests that the transformative impact of the EU in Ankara's approach towards the Cyprus issue in the long-run is best explained by the actor-centered `external incentives model`. In this sense the study concludes that domestic actors' perception of the EU membership process and the ways in which EU adaptation pressures intervenes in the domestic institutional equilibrium determine EU's transformative power.Key Terms: Cyprus Conflict, Europeanization, Annan Plan, Securitization, Turkey EU Relations 360

The article starts with a discussion on the material and discursive components of conflict transformation, arguing for the need to complement the dominance of material and psychological approaches with a more discursive-cultural approach. This plea contextualises the analysis of a series of broadcasts of the Cypriot web community radio station, MYCYradio. Supported by the Mouffe’s (discourse-) theoretical conceptualisations of antagonism and agonism, the analysis focuses on the broadcasts of three MYCYradio shows. For each show, 10 episodes, broadcast between September and November 2013 are analysed, using discoursetheoretical analysis. Through this analysis, four main re-articulations are identified in the MYCYradio shows: the overcoming/decentralising of the divide, the deconstruction of the self (and the enemy), the reconfiguration of time, and the elaboration of the cost of the conflict. The analysis shows that community media, despite the many different problems they face, have particular abilities to support agonistic discourses.

Dünya üzerinde birçok önemli doğalgaz kaynakları bulunmaktadır. 2009 yılındanitibaren bu konu Doğu Akdeniz bölgesi için de önemli bir hale gelmiştir. Bununla birlikte, Kıbrıs adasının yakınlarında da önemli doğal gaz rezervleri bulunmuştur. Bilindiği gibi, Kıbrıs'ta bir çözümsüzlük vardır. Ancak, bölgedeki doğalgaz gelişimi bu çözümsüzlüğü çözmek için bir araç olarak kullanılabilir. Bu sebeple, bu çalışmanın amacı, doğalgaz gelişiminin Kıbrıs çözümsüzlüğü üzerindeki etkilerini analiz etmektir. Bu çözümsüzlüğün altında yatan nedenleri anlayabilmek için, çatışma yönetimi ve enerji güvenliği teorileri kullanılmıştır. Ayrıca, çözüm için olası sonuçları değerlendirmek adına bu önemli teoriler Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk elit temsilcileri ile yapılan derinlemesine görüşmeler ile desteklenmiştir. There are important natural gas resources in the world. Starting from 2009, it alsobecame an important issue in the Eastern Mediterranean region. Also, there is a significant natural gas reserve close to the Island of Cyprus. As know, there is a conflict in the Cyprus. However, this natural gas development could be used as a tool to solve this conflict. Therefore, the aim of this study is to analyze the possible impacts of this natural gas development over the Cyprus conflict. In order to understand the underlying problems of the dispute, conflict management and energy security theories are used. Also these important theories are supported by the in-depth interviews conducted by the elite executive representatives from both Greek Cyprus and Turkish Cyprus on behalf of analyze the possible solutions for the conflict. 105

Tezimiz, 1923 – 1938 yılları arası dönemi kapsayan ve Atatürk Dönemi olarak anılan dönemde Türkiye Cumhuriyeti ile Kıbrıs arasındaki ilişkileri incelemektedir.Araştırmamızın birinci bölümü; Osmanlı İmparatorluğu döneminde Kıbrıs'ın siyasi, sosyal ve ekonomik durumu hakkında bilgiler verilmiştir. Ada'nın fethedilme-siyle birlikte Ada'ya göç ettirilen Türk nüfusun yaşadığı sıkıntıların yanı sıra Ada'da yaşamakta olan yerli Rum Ortodoks halka verilen imtiyazlar ve Rumların Osmanlı İmparatorluğu'nun verdiği bu yetkileri kendi çıkarları yönünde kullandıkları kısaca açıklanmıştır. Aynı zamanda İngiltere'nin Akdeniz politikasını kapsamında Kıbrıs'a olan ilgisi çalışmamızın ikinci bölümünde ele alınırken, Osmanlı İmparatorluğu'nun dönemin şartları gereği Kıbrıs'ın yönetimini İngiltere'ye devrettiği antlaşmaların şartları, İngiltere'nin Kıbrıs Adası'na çıkışı ve Kıbrıs halkının yeni yönetime karşı tutumları kısaca açıklanmıştır.Tezin İkinci Bölümünde; Kurtuluş Savaşı yıllarında Kıbrıslı Türklerin Ana-dolu'ya yaptıkları yardımlar ele alınmıştır. Nitekim yaşanan savaşın Ada halkını ne derece etkilediği kısaca açıklanmıştır. Aynı zamanda, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasının ardından imzalanan Lozan Barış Antlaşması ve sonrasında uygulanan göç hareketi, Atatürk döneminde Kıbrıslı Türklere verilen değer ve Atatürk Devrimlerinin Kıbrıslı Türklere yansımaları ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Kıbrıslı Türklerin kabullendikleri bu inkılâp hareketlerinin İngiliz Hükümeti ve bazı gericiler tarafından engellenmeye çalışıldığı ortaya konulmuştur. Aynı zamanda Kıbrıslı Rumların günden güne artan Enosis propagandalarının şiddete dönüşmesi sonucu ortaya çıkan isyan hareketleri de kısa bir şekilde ortaya konulmuştur.Tezin son bölümü üçüncü bölümde ise, Kıbrıslı Türkler tarafından hayata geçirilen iki kurultayın çalışmaları ve aldığı kararlar hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca, son bölümde Kıbrıs'taki basın hayatı hakkında bilgiler verilmektedir. Türk basını ile Rum basını arasındaki farklar, Kıbrıslı Rumların Enosis propagandalarını gerçekleştirmek için basın yolunu da kullanmaları ve Kıbrıslı aydın Türklerin Türk basın hayatının sona ermemesi için katlandıkları sıkıntılar ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. This thesis focuses on Turkish-Cyprus relations between years 1923-1938 known as Ataturk's Era.The first parts of the thesis provide some insight about the political, social and economic conditions of Cyprus during the Ottoman Empire Era. After the colo-nization of the island the difficulties the Turkish settlers faced, the concessions granted to the resident Greek population by the Ottoman Empire and the exploitation of these concessions by the Greeks have been briefly mentioned. In the second part of the thesis, Britain's interest in Cyprus as part of their Mediterranean Policy, the terms of the agreement where the Ottoman Empire handed over the administration of the island to Britain, the arrival of the British to the island and the Cypriot response against the new rule have been briefly explained.In the second part of the thesis, During the war of independence, the Cypriot Turks to Anatolia and their benefits are discussed. Indeed, the ongoing war is briefly discussed what degree of influence the people of the island. At the same time the signing of the Treaty of Lausanne and the migration movement in the aftermath of the success of the Turkish war of Independence, the importance given to Turkish Cypriots during Atatürk's Era and the adoption of Ataturk's Reforms by Turkish Cypriots have been described in detail. The attempts of the British government and some fundamentalists to prevent the implementation of these Reforms and the Greek Cypriot uprisings after Enosis gradually turned into a violent act have also been briefly mentioned.The third and the final part of the thesis offers some insight into the activities of the two councils established by the Turkish Cypriots and the decisions taken by these councils. Also provides some information about the condition of the press in Cyprus in the last chapter. The differences between Turkish and Greek presses, how Greek Cypriots use the press for the purpose of Enosis propaganda and the struggle of the Turkish Cypriots in order to keep the Turkish press from being shut down have been explained in detail. 195

Dünyada Jeopolitik bir öneme sahip olan Kıbrıs Adası'nın 1878 yılında İngiltere'nin tasarrufuna nasıl geçtiğinin ve Osmanlı Devleti'nin bu durumu hangi sebepler ve şartlar altında kabul ettiğinin üzerinde durulmuştur. Türkiye ve İngiltere arasında Ortadoğu'daki olaylarla gelişen dostluk, Türkiye'nin Yunanistan ile Kıbrıs sorunundan dolayı yaşadığı gerginliğe de olumlu yansıdı. Yunanistan'ın Türkiye'yi Kıbrıs sorunundan soyutlamak isteği karşısında İngiltere, Türkiye'nin Kıbrıs sorununda taraf olduğunu vurgulayarak Türk hükümetine destek vermiştir. Yunanistan'ın Kıbrıs'ı kendine bağlamak için Birleşmiş Milletlere yaptığı başvurular karşısında, Türkiye ve İngiltere birlikte hareket etmiştir. Dış politikada 1950-1960 arası dönemde Türk dış politikasında en önemli sorun Kıbrıs sorunu olmuştur. Demokrat Parti Kıbrıs Sorunu'nda sağduyulu ve akılcı bir politika takip etmiştir. Bu politika oluşturulurken Türk halkının Kıbrıs konusunda gösterdiği hassasiyet de etkili olmuştur. Demokrat Parti süreç içerisinde Kıbrıs politikasında bazen değişikliklere de gitmiştir. 1955'ten sonra Demokrat Parti diplomatik mücadeleyi uluslararası platforma da taşımıştır.1957 yılından sonra Demokrat Parti tarafından ortaya atılan Taksim Tezi Türkiye'nin Kıbrıs politikasındaki resmi tezi olmuştur. 1959'da ise Yunanistan ve İngiltere ile yapılan diplomatik görüşmeler sonucunda Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulması konusunda anlaşılmıştır. 1959 yılında yapılan Zürih ve Londra Konferansları ile Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Ayrıca Demokrat Parti iktidarı tarafından imzalanan Garantörlük Antlaşması ile birlikte Türkiye, garantör devlet olma hakkına sahip olmuştur. Ayrıca, Türk Mukavemet Teşkilatı Türk toplumundan aldığı destekle 11 yıl boyunca Türk halkının can, mal ve namus güvenliğini sağlamıştır., It is focused on how Cyprus Island, which has a geopolitical importance in the world,passed to the saving of England in 1878 and on what reasons and under which circumstances the Ottoman Empire accepted this situation. Friendship developed with the events in Middle East between Turkey and England, had a positive effect on the political tension, occured between Turkey and Greece due to Cyprus Dispute. Against Greece's inclination to elliminate Turkey from Cyprus Dispute, England supported Turkish government by emphasizing that Turkey is side to Cyprus Dispute. Turkey and England co-operated in the face of Greece's applications to the United Nations in order to acquire Cyprus. On foreign affairs,between 1950-1960 ,the most important problem on Turkey's foreign affairs was Cyprus problem. Democratic Party carried a reasonable and commensensical policy on Cyprus problem. While carrying out this policy,the sensitiveness of Turkish people was effective in the process. Democratic Party sometimes accomplished some changes on Cyprus policy. After 1955,Democratic Party leaded diplomatic challange on international platform as well. After Thesis of Partition,which was put forward by Democratic Party in 1957,come out the formal thesis of Turkey's Cyprus policy.In 1959 as a result of diplomatic negotiations accomplished between Greece and England,there come out a deal on establishing Independent Cyprus Republic.With Zurich and London conferences which took place in 1959,Independent Cyprus Republic was founded. In addition, with Treaty of Guarantee, signed by Democratic Party,Turkey had the right of being guarantor goverment. Morover,Turkish Resistance Organization provided life,honor, property protection of Turkish people for 11 years with the support of Turkish people.

Bu tez 1964, 1967 ve 1974 Kıbrıs krizleri karşısında Türk dış politikasını incelemektedir. 20. yüzyıldaki Kıbrıs meselesini özetler. Tez, 'poliheuristic' karar alma modeli ile Kıbrıs krizlerini ve Türkiye'nin nihai kararlarını araştırmaktadır. Türk liderlerin karar alma süreçleri incelenecektir. Bu tez, krizleri kıyaslayarak Türk karar alıcıların nasıl 1974'te kuvvet kullanmaya karar verdiğini, fakat geçmiş 1964 ve 1967 krizlerinde Kıbrıs'a kuvvet kullanmaktan nasıl kaçındığını araştırmaktadır. Tez, Kıbrıs krizleri sırasında Türk karar alıcıların bazı politika seçeneklerini 'telafi edilemez' olarak nitelediğini, bu nitelemenin ise 1964 ve 1967 krizlerinde Kıbrıs'a müdahale etmeme kararıyla, 1974 krizinde ise müdahale etme kararıyla neticelendiğini savunmaktadır. This thesis analyzes Turkish foreign policy towards Cyprus crises of 1964, 1967, and 1974. It summarizes the Cyprus question in the 20th Century. The thesis examines the Cyprus crises and Turkey's ultimate decisions in each crisis by 'poliheuristic' decision making model. The decision making processes of Turkish leaders will be analyzed. By comparing the crises, this thesis studies how Turkish decision makers decided to use force in 1974, whereas refrained from using force against Cyprus in the previous crises of 1964 and 1967. The thesis argues that during each Cyprus crisis, Turkish decision makers framed some of the policy options as 'non-compensatory' which resulted in the decision not to intervene in Cyprus during the 1964 and 1967 crises, and resulted in the intervention decision during the 1974 crisis. 169

Bütün tarih boyunca birçok dünya ülkeleri ve özellikle de Ortadoğu ve Anadolu bölgesinde Kıbrıs adası stratejik bir öneme sahip olmuştur. Ada: Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk kesimleri yönünden ve bununla birlikte uluslararası arenada söz sahibi birçok gelişmiş ülke için yıllardır güncelliğini koruyan sorunlar nedeniyle çalışma içeriğine konu edilmiştir. Kıbrıs adasından kaynaklı sorunlar için Türk ve Yunan devletleri üzerinden Kıbrıs Rum ve Türk toplumları, Avrupa Birliği ve özellikle de Birleşmiş Milletler birçok çözüm projesi üretmiş; ancak hiçbir zaman tam anlamıyla bir uzlaşma sağlanamamıştır. Kıbrıs sorununun çözümü için hayata geçirilen ve hazırlanan plan ve projeler arasında önemli bir yere sahip olan Annan Planı da öncesi ve sonrası ile plan sürecinde yaşanan tüm ayrıntıları ve sonuçları araştırılarak çalışma konusu içerisinde anlatılmaya çalışılmıştır. Kıbrıs sorununun devamında ada için birincil taraf rolünde olan Türk ve Yunan devletlerinin tarihsel sürecin akışına göre izlediği politikalar, milli hedefler ve diplomatik girişimlerde tetkik edilerek yorumlanmıştır. Kıbrıs adasında yaşayan Rum ve Türk topluluklarının birbirleriyle olan ilişkileri araştırılmış, buna bağlı olarak gelişen Türk ve Yunan ilişkileri de analiz edilmiştir. Çalışma hazırlanırken daha önce bu konuda yapılmış akademik çalışma ve akademik makaleler literatür incelemesi yapılarak incelenmiştir. Ayrıca bu konu üzerine yazılmış birçok kitap temin edilmiş, çalışmadaki konu başlıklarına göre yararlanılmaya çalışılmıştır. Bunlar dışında, ilgili uluslararası alanda ve ulusal anlamda yapılan birçok görüşme, toplantı, panel gibi çalışmalar incelenmiş, konu ile bağlantılı bölümlerde bu hususlardan da yararlanılmaya çalışılmıştır. Kıbrıs adasının Türk – Yunan devletleri açısından olan sorunun uzun yıllardır devam ettiği, bu sorunun özellikle adada yaşayan her iki toplum için de büyük kayıp ve sıkıntılar verdiği görülmektedir. Ancak, konuya objektif olarak bakıldığında, sorundan daha çok etkilenen, dışlanan ve birçok ülke tarafından ambargo uygulanan taraf adada yaşayan Türk halkı ve varlığı hala kabul edilmeyen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olmuştur.Anahtar Kelimeler: Annan Planı, Avrupa Birliği, Kıbrıs Sorunu, Rauf Denktaş. Throughout history Cyprus has always had strategic significance for numerous countries of the world, especially in the Middle East and the Anatolia region. The island has been chosen as subject of this study mainly because the Cyprus dispute has always been significant over the years for Turkey, Greece, Greek Cypriots and Turkish Cypriots. For the resolution of the issue many projects had been developed by Turkish and Greek goverments, by the Turkish and Greek Cypriot communities, the European Union and especially the United Nations. However, a full reconcilation has never been achieved. The Annan Plan which has an important place among other plans and projects dealing with the Cyprus issue, is explicated in this study in detail as well as the developments prior to its adoption as well as its aftermath.This thesis interpreted the policies, national goals and diplomatic initiatives pursued by the Turkish and Greek goverments regarding the Cyprus problem. Relations between Greek and Turkish communities living in Cyprus has ben explored and consequently evolving relations between Turkey and Greece has been analyzed.During the preparation of this study, previous academic studies and articles related to this subject were examined as a part of literature review. Also the thesis utilized many books in accordance with main topics in this study. Apart from these, national and international interviews, meetings and panels related to this subject have been studied.The dispute over the island in terms of Turkish and Greek goverments has been ongoing for quite a long time and has caused severe diffiulties for both communities. However, when objectively analyzed, the more affected, excluded, embargoed side was the Turkish people and the Turkish Republic of Northern Cyprus whose existence is yet to be accepted. Keywords: The Annan Plan, European Union, Cyprus Problem, Rauf Denktaş 139

Kıbrıs adası tarihin her döneminde coğrafi, kültürel, demografik, sosyal alanlar başta olmak üzere Anadolu coğrafyasının bir parçası olmuştur. Kıbrıs, Türkiye'nin iç ve dış politikasında yaklaşık 60 yıldır önemini koruyan bir konudur. Tarihî, jeopolitik ve stratejik nitelikli birtakım önemli sebeplerle, Türkiye, Kıbrıs'la siyasi, ekonomik ve kültürel bağlarını sıkı bir biçimde devam ettirmek zorundadır.Bu yüksek lisans tezinin amacı Demokrat Parti Dönemi'nde Türkiye'nin Kıbrıs Politikasının ayrıntılı bir şekilde tespit edilmesidir.İncelenecek dönem Türkiye'nin Kıbrıs Meselesinde etkin bir aktör olarak yeniden ortaya çıktığı ve bu meselenin ''Milli'' bir mesele haline geldiği dönemdir. Kıbrıs'a taraf devletlerden biri olan Yunanistan'ın Kıbrıs'ı topraklarına katmak istemesi olan ENOSİS ile Kıbrıs sorunu başlamış ve bu mesele Türkiye ile Yunanistan arasında ciddiyetini koruyarak bu güne kadar gelmiştir.Türkiye Kıbrıs Sorununa taraf olabilme hakkını, 1959 Zürih ve Londra Anlaşmaları ile elde edebilmiştir. Demokrat Parti iktidarı tarafından imzalanan Garantörlük Antlaşması ile birlikte Türkiye, garantör devlet sıfatına sahip olmuştur. Türkiye bu antlaşmaya dayanarak Kıbrıs'ta yaşayan Türk cemaatinin aleyhine bir durum söz konusu olduğunda Kıbrıs'a müdahale hakkına sahip olmaktaydı.Kıbrıs sorununun diğer yönlerinin ele alınmasında da, konuyla ilgili kaynakların (belgeler, kitaplar, basın, makaleler vb.) büyük bir kısmı araştırıldı. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin doğmasını sağlayan bu süreçte, Demokrat Parti Hükümeti'nin görüşleri ve adanın milletlerarası statüsü ve ada halkının geleceği hakkında takip ettiği dış politika, üç safha halinde irdelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Adnan Menderes, Demokrat Parti, Kıbrıs, Kıbrıs Sorunu, Kıbrıs Federal Cumhuriyeti, Fatin Rüştü Zorlu, Makarios, Eoka, Zürih-Londra Antlaşmaları, Garanti ve İttifak Anlaşmaları, Megali İdea, Enosis, Dış Politika. Cyprus Island is throughout the history has always been the ultimate part of Anatolian geography not only by social, cultural, demographical, but historical as well. Cyprus has been on the agenda of Turkish home and foreing policy for about 60 years. Due to same important reassons qualifled historical, geographical and strategic. Turkey has to continue it's political, economic and culturel connections severely with Cyprus.During the period in question is very important for the Turkish foreing affairs and Cyprus problem. First, in this period Turkey reappearded as an significant actor related to Cyprus island. Second, Cyprus gained the title of the ''national'' thesis in this period. The problem of Kıbrıs was started with ENOSİS which was intention of Greece to add Cyprus into her land. By keeping importance, the problem between Turkey and Greece has been brought up until now.Turkey became entitled to be in charge of Cyprus during Zurich and London Agreements in 1959. In addition, Guarantor Agreement which was signed by power of Demokrat Party, turkey was guarantor state. According to Guarantor Agreement, Turkey had right of intervention for protecting Turkish community in Cyprus. During the process that provides the rise of The Republic of Cyprus gradually, the Democratic Party's vision and the policy followed about the island's international status and the future of the people of the island have been analysed in three phases.Keywords: Adnan Menderes, Democratic Party, Multi-Party Period, Cyprus Question, Cyprus, Turkey, United Kingdom, Greece, Federal Rebuplic of Cyprus, Fatin Rüştü Zorlu, Makarios, Eoka, Zurich-London Agreements, The Guarantee and Concord Treaty, Megali Idea, Enosis, Foreign Policy. 114

Bu çalışmanın çerçevesini Avrupa Birliği (AB)'nin Kıbrıs konusunda tarafsızlığını yitirmeye başladığı 1990 yılından bölünmüş bir Kıbrıs'ı Birliğe tam üye olarak kabul ettiği 2004 yılına kadar olan dönem oluşturmaktadır. İngiltere'nin 1961'de AET'ye tam üyelik başvurusu yapmasına paralel olarak Kıbrıs ile AB arasındaki ilişkiler gelişmeye başlamış ve 1970'lerde Kıbrıs Rum Kesimi AET ile Gümrük Birliği Anlaşması imzalamıştır. İngiltere'nin 1961'de AET'ye tam üyelik başvurusu yapmasına paralel olarak Kıbrıs ile AB arasındaki ilişkiler gelişmeye başlamış ve 1970'lerde Kıbrıs Rum Kesimi AET ile Gümrük Birliği Anlaşması imzalamıştır. AB 1990'lara kadar Kıbrıs sorununa adil ve kalıcı bir çözüm bulabilmek için Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin çözüm yönünde attığı adımları güçlü bir şekilde desteklemiştir. 4 Temmuz 1990 tarihinde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY)'nin tam üyelik başvurusu üzerine Avrupa Topluluğu (AT) Kıbrıs'ın tam üyeliğe ehil olduğunu kabul etmiştir. AT sorunun çözümünü sağlamak için değil Kıbrıs'ın yer aldığı önemli bölgede kendi çıkarlarını korumak için söz konusu başvuruyu kabul etmiştir. Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik bugüne kadar hazırlanmış en kapsamlı son BM planı Kasım 2002'de dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından 'Annan Planı' adıyla taraflara sunulmuştur. Çalışmada bu Planın olumlu ve olumsuz yanları ve neden Rumlar tarafından reddedildiği incelenmiştir.Anahtar Kelimeler:1. Kıbrıs Sorunu2. BM3. AB4. Annan Planı This study tries to shed light on the role of the European Union (EU) in the Cyprus conflict by concentrating on the period between 1990-2004 since this was the period in which the EU has became a key factor in the conflict. Relations between the EU and Cyprus date back to the 1970s when the Greek Cypriots signed a custom's union agreement between the island and the then European Economic Community (EEC) Until the 1990s the European Community considered that the appropriate framework fort he solution to the Cyprus problem lay in the United Nations and has strongly supported the activities of the Secretary General of the Organisation which aimed at reaching a just and viable solution to the problem, on the basis of the Resolution of the United Nations. The European Commision recognised the eligibility of the Cyprus for membership to the EU not because for a new opportunity for resolution of the Cyprus problem but for the geo-strategic location of the island in the region. When Greece became a member of the then European Community in 1981 Cyprus became an important internal matter fort he EC/EU, and this strengthened most of the Greek Cypriots' resolve to seek further accommodation with the Union because possible accession of Cyprus to the EU would mean 'Enosis' with Greece within the EU borders. The last initiative in resolving the Cyprus conflict came from Kofi Annan, the so-called 'Annan Plan' to the two sides of the dispute in what was widely regarded as the biggest opportunity for resolution thus far. This study analyzes the positive and negative sides of the Plan and why it was rejected by Greek Cypriots.Key Words:1. Cyprus Conflict2. UN3. EU4. Annan Plan 132