Search

Verslag van een onderzoek naar de gedragsreacties van werkgevers op de financiële prikkels binnen de Ziektewet (ZW) (premiedifferentiatie, 2/6-weken maatregel, verbod op collectieve bovenwettelijke verzekering via de ZW), alsmede in de eventueel daarmee samenhangende ontwikkelingen in het ziekteverzuim binnen de betrokken bedrijven. Geconcludeerd wordt dat de financiële prikkels in de ZW tot gedragsreacties hebben geleid. Met name de groep bedrijven die de sterkste financiële prikkel heeft ervaren (de omslagleden in de hoge premieklasse), vertoont de sterkste gedragswijzigingen. Het blijkt dat de financiële prikkels vooral doorwerken in het bedrijfsbeleid ten gevolge van het duidelijke besef dat verzuim geld kost. Behalve de financiële prikkels zijn er ook andere oorzaken voor de wijzigingen in het verzuimbeleid, waaronder de veranderde controle/begeleiding in de eerste 2/6-weken, de wijzigingen van de Arbowet en de strengere keuringscriteria voor de WAO waardoor er meer inspanning wordt verricht om nog tijdens het ziektewetjaar tot hervatting te komen.

De Arbowet staat ter discussie. Met 38 besluiten en ruim 1200 bepalingen is de wet een amorf geheel geworden dat nodig aan revisie toe is. Maar moet de wet tot op het vel uitgekleed worden, of volstaat een wat luchtigere outfit? In dit artikel laat de redactie voorzitter dr. S. Rinnooy Kan van de werkgeversvereniging VNO-NCW zijn licht schijnen over het rapport van de commissie Kortmann, het concept-Arbobeluit en de privatisering van de sociale verzekeringen.

Anton Westerlaken, voorzitter van het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV), maakt zich boos over de Ziektewet- en WAO-plannen van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In dit artikel, dat deel uit maakt van een serie interviews, geeft Westerlaken zijn mening over het rapport van de commissie Kortmann (Van keurslijf naar keurmerk), het concept Arbobesluit en de privatisering van de sociale verzekeringen.

FNV-voorzitter Johan Stekelenburg ziet weinig in een bedrijfsleven dat uitsluitend zelf toezicht houdt op goede arbeidsomstandigheden. Hij wordt ook niet vrolijk van de plannen van Linschoten voor privatisering van Ziektewet en WAO. Maar hij rekent erop dat het wetsvoorstel nog flink geamendeerd wordt richting SER-advies. Stekelenburg stelt de loonmatiging ter discussie: als het niet anders kan moet het kabinet het maar zonder het draagvlak bij de werknemersvertegenwoordigers doen.

Verslag van een onderzoek naar de gedragsreacties van werkgevers op de financiële prikkels binnen de Ziektewet (ZW) (premiedifferentiatie, 2/6-weken maatregel, verbod op collectieve bovenwettelijke verzekering via de ZW), alsmede in de eventueel daarmee samenhangende ontwikkelingen in het ziekteverzuim binnen de betrokken bedrijven. Geconcludeerd wordt dat de financiële prikkels in de ZW tot gedragsreacties hebben geleid. Met name de groep bedrijven die de sterkste financiële prikkel heeft ervaren (de omslagleden in de hoge premieklasse), vertoont de sterkste gedragswijzigingen. Het blijkt dat de financiële prikkels vooral doorwerken in het bedrijfsbeleid ten gevolge van het duidelijke besef dat verzuim geld kost. Behalve de financiële prikkels zijn er ook andere oorzaken voor de wijzigingen in het verzuimbeleid, waaronder de veranderde controle/begeleiding in de eerste 2/6-weken, de wijzigingen van de Arbowet en de strengere keuringscriteria voor de WAO waardoor er meer inspanning wordt verricht om nog tijdens het ziektewetjaar tot hervatting te komen.

FNV-voorzitter Johan Stekelenburg ziet weinig in een bedrijfsleven dat uitsluitend zelf toezicht houdt op goede arbeidsomstandigheden. Hij wordt ook niet vrolijk van de plannen van Linschoten voor privatisering van Ziektewet en WAO. Maar hij rekent erop dat het wetsvoorstel nog flink geamendeerd wordt richting SER-advies. Stekelenburg stelt de loonmatiging ter discussie: als het niet anders kan moet het kabinet het maar zonder het draagvlak bij de werknemersvertegenwoordigers doen.

Dit artikel maakt deel uit van een serie interviews waarin diverse betrokkenen hun licht laten schijnen over het rapport van de commissie Kortmann, het concept Arbobesluit en de privatisering van de sociale verzekeringen. Dit artikel geeft een interview weer met de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Robin Linschoten.

Het nauwkeurig melden en registreren van arbeidsongevallen, zowel op landelijk als op bedrijfstak- en bedrijfsniveau, is belangrijk om inzicht in het probleem te krijgen en voor het voeren van een verantwoord veiligheidsbeleid op alle niveaus. Dit boekje besteedt aandacht aan het melden, registreren en analyseren van arbeidsongevallen. Allereerst wordt in dit kader ingegaan op de wettelijke verplichtingen. Vervolgens wordt stilgestaan bij de beschikbare informatiebronnen, zoals de Statistiek der Bedrijfsongevallen, en bij de achtergronden, oorzaken en gevolgen van bedrijfsongevallen. Ook wordt aandacht geschonken aan de plaats van ongevallenregistratie in het bedrijfsveiligheidsbeleid. Voorts wordt de berekening en interpretatie van ongevalscijfers bekeken. Tenslotte wordt een hoofdstuk gewijd aan concrete ongevalsanalyse aan de hand van bestaande ongevalscijfers, afkomstig uit onderzoek van het NIA, de periode 1990 tot en met 1994.

De Arbowet staat ter discussie. Met 38 besluiten en ruim 1200 bepalingen is de wet een amorf geheel geworden dat nodig aan revisie toe is. Maar moet de wet tot op het vel uitgekleed worden, of volstaat een wat luchtigere outfit? In dit artikel laat de redactie voorzitter dr. S. Rinnooy Kan van de werkgeversvereniging VNO-NCW zijn licht schijnen over het rapport van de commissie Kortmann, het concept-Arbobeluit en de privatisering van de sociale verzekeringen.

Het nauwkeurig melden en registreren van arbeidsongevallen, zowel op landelijk als op bedrijfstak- en bedrijfsniveau, is belangrijk om inzicht in het probleem te krijgen en voor het voeren van een verantwoord veiligheidsbeleid op alle niveaus. Dit boekje besteedt aandacht aan het melden, registreren en analyseren van arbeidsongevallen. Allereerst wordt in dit kader ingegaan op de wettelijke verplichtingen. Vervolgens wordt stilgestaan bij de beschikbare informatiebronnen, zoals de Statistiek der Bedrijfsongevallen, en bij de achtergronden, oorzaken en gevolgen van bedrijfsongevallen. Ook wordt aandacht geschonken aan de plaats van ongevallenregistratie in het bedrijfsveiligheidsbeleid. Voorts wordt de berekening en interpretatie van ongevalscijfers bekeken. Tenslotte wordt een hoofdstuk gewijd aan concrete ongevalsanalyse aan de hand van bestaande ongevalscijfers, afkomstig uit onderzoek van het NIA, de periode 1990 tot en met 1994.

In Nederland melden zich jaarlijks 250.000 mensen ziek met klachten van psychische aard. Ongeveer 60.000 van deze werknemers belanden in de WAO. Geschat wordt dat in totaal 300.000 mensen om psychische redenen arbeidsongeschikt zijn. Het gaat vaak om jonge mensen. De Stichting Pandora vraagt al meer dan tien jaar aandacht voor de positie van werknemers of sollicitanten met psychische problemen. Dit artikel staat stil bij de problemen waar deze stichting tegenaan loopt en bij de activiteiten die ze onderneemt.

De Tweede Kamer ging in juni 1993 akkoord met de Wet Terugdringing Ziekteverzuim en de nieuwe Arbeidsomstandighedenwet (TZ / Arbo). Hiermee staan ingrijpende veranderingen in de huidige praktijk rond Arbeid en Gezondheid op stapel, vooral voor de preventie en de sociaal-medische begeleiding van zieke werknemers. Werkgevers worden veel meer op hun eigen verantwoordelijkheid aangesproken, in de verwachting dat daarmee ziekteverzuim zal worden teruggedrongen en uitstoot naar de WAO zal worden tegengegaan. De betrokken medische beroepsorganisaties (NVAB, NVVG en KNMG) hebben zich in het voortraject van deze wetgeving niet ongetuigd gelaten. Dat leidde tot een vruchtbare wisselwerking met departementen en fractiedeskundigen, en tot enkele bevredigende resultaten. Dit artikel biedt een beknopte terugblik op een periode van 10 jaar waarin sociaal-medische begeleiding zich ontwikkelde van een obscuur begrip tot een politiek 'hot item'.

De Tweede Kamer ging in juni 1993 akkoord met de Wet Terugdringing Ziekteverzuim en de nieuwe Arbeidsomstandighedenwet (TZ / Arbo). Hiermee staan ingrijpende veranderingen in de huidige praktijk rond Arbeid en Gezondheid op stapel, vooral voor de preventie en de sociaal-medische begeleiding van zieke werknemers. Werkgevers worden veel meer op hun eigen verantwoordelijkheid aangesproken, in de verwachting dat daarmee ziekteverzuim zal worden teruggedrongen en uitstoot naar de WAO zal worden tegengegaan. De betrokken medische beroepsorganisaties (NVAB, NVVG en KNMG) hebben zich in het voortraject van deze wetgeving niet ongetuigd gelaten. Dat leidde tot een vruchtbare wisselwerking met departementen en fractiedeskundigen, en tot enkele bevredigende resultaten. Dit artikel biedt een beknopte terugblik op een periode van 10 jaar waarin sociaal-medische begeleiding zich ontwikkelde van een obscuur begrip tot een politiek 'hot item'.

In Nederland melden zich jaarlijks 250.000 mensen ziek met klachten van psychische aard. Ongeveer 60.000 van deze werknemers belanden in de WAO. Geschat wordt dat in totaal 300.000 mensen om psychische redenen arbeidsongeschikt zijn. Het gaat vaak om jonge mensen. De Stichting Pandora vraagt al meer dan tien jaar aandacht voor de positie van werknemers of sollicitanten met psychische problemen. Dit artikel staat stil bij de problemen waar deze stichting tegenaan loopt en bij de activiteiten die ze onderneemt.

De belangstelling voor het terugdringen van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid is de laatste jaren sterk toegenomen vanwege de hoge kosten. In dit boek wordt een overzicht gegeven van onderzoeksliteratuur vanaf 1980 op het terrein van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. De determinanten van het ziekteverzuim zoals persoonskenmerken, privé-situatie en werksituatie worden nader toegelicht. Daarnaast worden de wettelijke en uitvoeringsaspecten beschreven, zoals de rol van de bedrijfsvereniging bij de uitvoering van de Ziektewet, verzuimbegeleiding, gezondheidszorg en algemeen maatschappelijke factoren. Tenslotte worden de determinanten van WAO-instroom en WAO-uitstroom aangegeven.

Door vernieuwde wetgeving zijn organisaties verplicht om, als onderdeel van het arbo-beleid, een verzuimbeleid te voeren. Niet alleen de Arbowet, maar ook de ziektewetgeving en de WAO zijn recentelijk aangepast. Deze wetsvernieuwing heeft vergaande consequenties voor bedrijven en instellingen: er ontstaan voor hen allerlei plichten en kostenstijgingen. De wetgever stimuleert verzuimbeheersing door de kosten van het ziekteverzuim en de WAO zichtbaar en vooral voelbaar te maken, voor zowel werkgevers als werknemers. In dit boek wordt veel aandacht gegeven aan nieuwe kansen voor deze beheersing. Hoofdstuk 1 bevat een stappenplan verzuimbeheersing. In hoofdstuk 2 wordt een overzicht gegeven van de rekenregels en definities, waarmee men te maken krijgt bij verzuimregistratie. Hoofstuk 3 presenteert een rekenmodel inzake kosten en baten van verzuim en verzuimbeheersing. In hoofdstuk 4 tenslotte volgt een samenvatting van de resultaten van in Nederland uitgevoerde onderzoeken naar de oorzaken van ziekteverzuim. Het boek besluit met een lijst van verzuimliteratuur.

De belangstelling voor het terugdringen van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid is de laatste jaren sterk toegenomen vanwege de hoge kosten. In dit boek wordt een overzicht gegeven van onderzoeksliteratuur vanaf 1980 op het terrein van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. De determinanten van het ziekteverzuim zoals persoonskenmerken, privé-situatie en werksituatie worden nader toegelicht. Daarnaast worden de wettelijke en uitvoeringsaspecten beschreven, zoals de rol van de bedrijfsvereniging bij de uitvoering van de Ziektewet, verzuimbegeleiding, gezondheidszorg en algemeen maatschappelijke factoren. Tenslotte worden de determinanten van WAO-instroom en WAO-uitstroom aangegeven.

Door vernieuwde wetgeving zijn organisaties verplicht om, als onderdeel van het arbo-beleid, een verzuimbeleid te voeren. Niet alleen de Arbowet, maar ook de ziektewetgeving en de WAO zijn recentelijk aangepast. Deze wetsvernieuwing heeft vergaande consequenties voor bedrijven en instellingen: er ontstaan voor hen allerlei plichten en kostenstijgingen. De wetgever stimuleert verzuimbeheersing door de kosten van het ziekteverzuim en de WAO zichtbaar en vooral voelbaar te maken, voor zowel werkgevers als werknemers. In dit boek wordt veel aandacht gegeven aan nieuwe kansen voor deze beheersing. Hoofdstuk 1 bevat een stappenplan verzuimbeheersing. In hoofdstuk 2 wordt een overzicht gegeven van de rekenregels en definities, waarmee men te maken krijgt bij verzuimregistratie. Hoofstuk 3 presenteert een rekenmodel inzake kosten en baten van verzuim en verzuimbeheersing. In hoofdstuk 4 tenslotte volgt een samenvatting van de resultaten van in Nederland uitgevoerde onderzoeken naar de oorzaken van ziekteverzuim. Het boek besluit met een lijst van verzuimliteratuur.

Ondanks voorlichting en berichtgeving over de nieuwe wetgeving omtrent ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid blijkt over veel details nog onzekerheid te bestaan. Dit artikel belicht bepaalde aspecten van de wetgeving. Aandacht wordt geschonken aan de premiedifferentiatie Ziektewet, bonus-malusregeling en aan ontslagbescherming. Tenslotte wordt aangegeven wanneer men onder de oude, danwel de nieuwe regelgeving valt.

Het kabinet tracht het verzuim en de arbeidsongeschiktheid te beperken door vergroting van de financiële betrokkenheid van werkgevers en werknemers. Uit een overzicht van beschikbaar onderzoek valt af te leiden, dat financiële prikkels (eigen risico voor werkgevers bij het uitkeren van ziekengeld en eigen risico voor werknemers) en andere prikkels om aanwezig te zijn (als ziektewet-controle) in het algemeen inderdaad werken. Averechtse effecten zijn te verwachten van het toepassen van wachtdagen. Ook dient men geen hoge verwachtingen te koesteren van sociaal-medische begeleiding van zieke werknemers.

Het kabinet tracht het verzuim en de arbeidsongeschiktheid te beperken door vergroting van de financiële betrokkenheid van werkgevers en werknemers. Uit een overzicht van beschikbaar onderzoek valt af te leiden, dat financiële prikkels (eigen risico voor werkgevers bij het uitkeren van ziekengeld en eigen risico voor werknemers) en andere prikkels om aanwezig te zijn (als ziektewet-controle) in het algemeen inderdaad werken. Averechtse effecten zijn te verwachten van het toepassen van wachtdagen. Ook dient men geen hoge verwachtingen te koesteren van sociaal-medische begeleiding van zieke werknemers.

Samenvatting van een promotieonderzoek over de verschillen in en achtergronden van het ziekteverzuim in Nederland, Belgie en West-Duitsland. De onderzoeksopzet bestond uit 3 delen : allereerst werd in een voorstudie nagegaan hoe eerdere onderzoekingen op dit terrein waren uitgevoerd, en wat de belangrijkste conclusies waren. Verder werd het wettelijk kader (zoals de Ziektewet en ongevallenregelingen) en de in elk land beschikbare statistieken hierover vergeleken. Als tweede werd een kwantitatiefvergelijkend onderzoek gehouden om de aard, omvang en consistentie van internationale ziekteverzuimverschillen op te sporen. Tenslotte werd in het verklarende, derde deel nagegaan welke factoren en processen bij de gevonden verschillen een rol spelen. Sickness absence in Belgium, West-Germany and the Netherlands : a comparison.

De Ziektewet is een werknemersverzekering die tot doel heeft de verzekerde, wan­neer deze wegens ziekte en/of gebrek on­ geschikt is tot het verrichten van zijn arbeid, een uitkering te garanderen. Daarbij geldt een uitkeringsduur van maximaal 52 weken. Het gaat hier om werknemers, die aan een ziekte of gebrek lijden waardoor de eigen arbeid niet meer kan worden verricht.

De Ziektewet is een werknemersverzekering die tot doel heeft de verzekerde, wan­neer deze wegens ziekte en/of gebrek on­ geschikt is tot het verrichten van zijn arbeid, een uitkering te garanderen. Daarbij geldt een uitkeringsduur van maximaal 52 weken. Het gaat hier om werknemers, die aan een ziekte of gebrek lijden waardoor de eigen arbeid niet meer kan worden verricht.

This thesis compares sickness absence in Belgium, West-Germany and The Netherlands. The comparison was restricted to sickness absence in greatly similar groups of private sector employees in these countries (observation period 1980, 1981). For a more recent observation period (1983-1987) rates are adapted and calculated from benefits administrations. Most sickness absence investigations regard the effects of personal and organizational factors, which operate within a given national context. After having assessed the weight of some of these factors, the further inquiry has been focussed on macro-level differences. Macro-level differences taken together with some related organization-level differences show to be highly relevant for our understanding of the international differences observed in sickness absence rates.

Samenvatting van een promotieonderzoek over de verschillen in en achtergronden van het ziekteverzuim in Nederland, Belgie en West-Duitsland. De onderzoeksopzet bestond uit 3 delen : allereerst werd in een voorstudie nagegaan hoe eerdere onderzoekingen op dit terrein waren uitgevoerd, en wat de belangrijkste conclusies waren. Verder werd het wettelijk kader (zoals de Ziektewet en ongevallenregelingen) en de in elk land beschikbare statistieken hierover vergeleken. Als tweede werd een kwantitatiefvergelijkend onderzoek gehouden om de aard, omvang en consistentie van internationale ziekteverzuimverschillen op te sporen. Tenslotte werd in het verklarende, derde deel nagegaan welke factoren en processen bij de gevonden verschillen een rol spelen. Sickness absence in Belgium, West-Germany and the Netherlands : a comparison.

Wie langere tijd in de Ziektewet loopt zal te maken krijgen met de behandelende sector van de gezondheidszorg. Er zal met wisselend succes aan herstel gewerkt worden. Er zijn echter factoren in de curatieve gezondheidszorg die herstel juist belemmeren en die er toe bijdragen dat patiënten in de WAO terchtkomen. In de dissertatie wordt de relatie tussen curatieve sector, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid onderzocht. Dit resulteert in een uitgebreide inventarisatie van knelpunten, gevolgd door suggesties voor verbetering. De auteur betoogt dat beleid niet van bovenaf moet worden opgelegd, maar georiënteerd dient te zijn op ideeën, ontwikkelingen en bewegingen in de curatieve gezondheidszorg zelf. Degenen die daarin werken dienen meer kennis te verwerven over de relatie tussen werk, gezondheid, ziekte en sociale zekerheid. Beter samenwerking met bedrijfs- en verzkeringsgeneeskundigen is noodzakelijk. Er worden aanbevelingen gedaan voor een integrale benadering van zieke werknemers. Deze beogen de deelname vanuit de gezondheidszorg aan het maatschappelijk debat over arbeidsongeschiktheid te stimuleren.

Wie langere tijd in de Ziektewet loopt zal te maken krijgen met de behandelende sector van de gezondheidszorg. Er zal met wisselend succes aan herstel gewerkt worden. Er zijn echter factoren in de curatieve gezondheidszorg die herstel juist belemmeren en die er toe bijdragen dat patiënten in de WAO terchtkomen. In de dissertatie wordt de relatie tussen curatieve sector, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid onderzocht. Dit resulteert in een uitgebreide inventarisatie van knelpunten, gevolgd door suggesties voor verbetering. De auteur betoogt dat beleid niet van bovenaf moet worden opgelegd, maar georiënteerd dient te zijn op ideeën, ontwikkelingen en bewegingen in de curatieve gezondheidszorg zelf. Degenen die daarin werken dienen meer kennis te verwerven over de relatie tussen werk, gezondheid, ziekte en sociale zekerheid. Beter samenwerking met bedrijfs- en verzkeringsgeneeskundigen is noodzakelijk. Er worden aanbevelingen gedaan voor een integrale benadering van zieke werknemers. Deze beogen de deelname vanuit de gezondheidszorg aan het maatschappelijk debat over arbeidsongeschiktheid te stimuleren.