Search

This book – Complexity and Territorial Development – tells the story of how academic staff and students at the Van Hall Larenstein university of applied sciences deal with complexity and planning in education and research. It is intended for everyone who is involved in complex projects, but in particular for current and future students at the university who will be trained in how to handle complex projects. In this book we want to show why planning has become complex, what theories about this subject are relevant, and how this fits in with the practical experience of staff and students.

Infrastructuur (wegen, spoorwegen, waterwegen) vormt vaak een barriere voor mens en dier, en doorsnijdt de ecologische hoofdstructuur (EHS) op diverse plekken. Dit rapport beschrijft een verkennende studie naar de effecten van ontsnipperingsmaatregelen op provinciale en gemeentelijke wegen. De studie is uitgevoerd in het kader van de tweede Nationale Natuurverkenning, in samenwerking met de Adviesdienst Verkeer en Vervoer en Alterra. De hoofdconclusie is dat ontsnippering van infrastructuur (door provinciale en gemeentelijke wegen verkeersluw te maken) vooral op lokaal niveau duidelijke positieve en negatieve effecten heeft. Positieve effecten treden op voor de natuur: de lokale habitatkwaliteit van barrieregevoelige diersoorten en de akoestische kwaliteit in natuurgebieden nemen toe. Daarnaast heeft ontsnippering gunstige effecten op verkeersveiligheid en de geluidbelasting in woongebieden. De belangrijkste nadelen liggen op het gebied van bereikbaarheid. Uit deze verkennende studie blijkt dat ontsnipperingsmaatregelen een positief saldo van (op geld waardeerbare) effecten op kunnen leveren. Op landelijk niveau zijn zowel de effecten op de natuur als op de mens beperkt: hiervoor is de omvang van de veronderstelde ontsnipperingsmaatregelen te gering. Op basis van deze verkennende studie is het te vroeg om een conclusie te trekken over de wenselijkheid van het ontsnipperen van provinciale en gemeentelijke wegen in natuurgebieden. Voor zo'n conclusie dienen alle relevante voor- en nadelen beter in kaart te worden gebracht, met name op regionaal niveau, en moeten eventuele alternatieve maatregelen worden onderzocht.

In dit nummer van het Vakblad Groen staat het lectoraat Groene Leefomgeving van Steden centraal, een van de lectoraten die zijn ingesteld door Van Hall Larenstein (VHL). Met de instelling van lectoraten, van waaruit toegepast onderzoek wordt geïnitieerd, wordt in Nederland geprobeerd het Hoger Beroeps Onderwijs een kwaliteitsimpuls te geven. Het lectoraat Groene Leefomgeving van Steden bestaat nu ruim vier jaar en is inmiddels verlengd met nog eens vier jaar. Tijd om een eerste balans op te maken in de brochure 'Out of the Box' waarin de ontwikkeling van het lectoraat wordt geschetst.

This booklet reports on experiments carried out by Van Hall Larenstein University of Applied Sciences in the context of the VALUE project. It consists of three parts. The first two chapters describe some experiments carried out in the Dutch town of Amersfoort and the students’ input and approach. This is followed by an intermezzo on sources of inspiration outside the Netherlands and examples of the way urban green spaces and elements can provide an impulse for towns and cities. The final two chapters concern the way such a green strategy can be designed in Dutch urban settings. Chapter 5 discusses how local governments can use the added value provided by urban green spaces for new investments:value capturing. Chapter 6 focuses on a new type of planning: Planning by Surprise, which combines dreams and pragmatism. The photo essay at the centre of the book tells the story of the many sides of green spaces in towns and cities. Unintentional, intentional, planned, dreamed of, drawn,remembered, pictured, developed: Planning by Surprise.

© 2012, Springer Science+Business Media Dordrecht. In this chapter it is argued that fundamental change in society is required, because environmental problems are serious and ask for a factor 10 or more shift in society, the resilience approach (as outlined in Chap. 2 ) implies change to higher resilience systems and current spatial planning is unable to facilitate fundamental change. Transition of an existing system into a better version of the same system does not comply with the demands of fundamental changes. Instead of choosing for the pathway of change, a change of pathway is required. This transformation of the existing stable regime (system A) into a fundamental other regime (system B) is able to meet the urgency to change. However, Transformation of a system is only possible when the new system is fundamental separated from the original and is capable to develop its own growth curve. The proposed pathway courses via B-minus. A predecessing state of system B consisting of rudimentary spatial elements, which can be observed as critical early warning signals and can be created at specific intersections in the network. These signals require a spatial translation to become useful in spatial planning. Network analysis is needed to determine the locations where to create starting points for a system change.

Bevolkingskrimp is een wijdverbreid fenomeen in alle landen van de Europese Unie. Veel politici en beleidsmakers zien dit als een van de grote problemen van het huidige Europa. Er zijn landen zoals Estland, Letland en Bulgarije die te maken hebben met een afnemende bevolking op nationaal niveau. Voor de meeste landen geldt dat ze een toenemend aantal regio's binnen hun grenzen hebben waarin de bevolking steeds verder afneemt. In Nederland zijn de regio's Parkstad Limburg, Noordoost Groningen en Noord Friesland de koplopers op het gebied van krimp en vergrijzing. In deze gebieden wordt ook de meest levendige discussie gevoerd over dit fenomeen.

Hogeschool Van Hall Larenstein ontwikkelt een internationaal netwerk op het gebied van toegepast onderzoek. Het spreekt vanzelf dat de kennis en vaardigheden van docenten en studenten op het gebied van internationaal werken moet groeien naar het daarvoor vereiste niveau.

Effective adaptation to climate change requires that planning learn from complex adaptive systems theory - enhancing societal flexibility to deal with uncertain futures, and shifting its focus from finding the ‘best’ solution towards of creating resilience to an uncertain future. A new planning concept needs to be put in practice, which we call Swarm Planning. This approach can address both the mitigation and adaptation needs of climate change while increasing the flexibility of spatial systems in two ways: assisting change in spatial land use over time and catalysing the emergence of autonomous and more resilient development. This paper focuses on the contribution that a new approach to spatial design and planning can offer to improving resilient future systems, capable of dealing with one planetary boundary: climate change. Current approaches to climate adaptation rely heavily on ‘probability’ or ‘expert’ assessments of the likely type, extent and frequency of negative impacts. As long-term strategists [Kahn and Wiener, 1967] encountered in the mid 1900’s, a probability-based approach can prove counter-productive when a fundamentally new risklandscape appears. New methods are needed to assess and transform the spatial order that can foster climate adaptation. These new approaches leave room for uncertainty and the emergence of novel adaptation in spatial design outcomes, mirroring our uncertainties over climate change. Swarm Planning [Roggema, 2005; 2008a; 2008b; 2009; Roggema and Van den Dobbelsteen 2007; 2008; Roggema w. De Plaa, 2009] defines the spatial elements linked with the five time-dimensional layers and turns them in a step-by-step methodology for ‘Adaptive’ spatial planning. This methodology was tested in three pilot designs, specifically aiming to deal with climate change. New landscapes, in the form of iconic designs are presented and are described in the paper: the Floodable Landscape where an eventual future flood is anticipated in the design, the Zero-Fossil Region where the design provides a spatial framework for a complete renewable energy supply and the Net Carbon Capture Landscape, in which adaptation and mitigation strategies are designed leading to capturing of more carbon than emitted. These examples illustrate that the two sides of climate change, adaptation and mitigation, can be unified into integrated future visions. These visions function as the imagined and desirable future. This process, which can be described as a slow-pace transition [Roggema, 2011], offers the opportunity for inhabitants to anticipate and become more aware of future changes.

Wie 'groen' hoog in het vaandel heeft, wil de natuur ontzien. Maar de natuur een eigen plaats geven in de stedelijke omgeving, dat is pas echt groen denken. Over de stad als biotoop.

Studenten van Van Hall-Larenstein (landschapsarchitectuur; bos- natuurbeheer; land- en watermanagement) hebben als een adviesbureau gewerkt aan diverse voorstellen voor het klimaatbestendig maken van de stadsregio Arnhem - Nijmegen. Eerst is een analyse volgens de lagenbenadering gemaakt, zijn relevante thema’s en referenties bestudeerd, is een visie opgesteld en ten slotte is een masterplan voor een klimaatbestendig stadsregio opgesteld.

Amersfoort local municipality would like to renew the quality of the green spaces within the urban areas, to enhance the value of these spaces and to determine the economic value of green spaces. The concept of Value Added Planning was introduced to address these objectives. The value of green is highly dependent on the specific local environmental circumstances, but also on broader developments such as the market tendency and overall economic trends. Reflecting on the various perspectives in this report it is argued that, in order to support value added planning in future it is relevant to consider the process of planning rather than direct benefits as outcomes of planning processes.

Changes in planning practices can be explained from the prevailing theoretical juxtaposition of ‘institutional design’ and ‘institutional evolution’; two schools of thought that are at the extremes of assumptions on modifiability. The two extremes are considered to be inextricably linked to each other and cannot be separated; institutional design at a higher level highly infl uences institutional evolution at a lower level. In this paper we add the opposite direction of their interdependence. We found that small and sometimes even unexpected efforts of institutional design at a low level of scale can, when aggregated, result into an evolution of collective institutions at a higher level. We participated in a cooperative project between research and practice, which was established as an exchange project on innovation in land development. We investigated the genesis of institutional change in land development, which is a specific regional planning instrument. We analyzed 40 planning practices that were presented by land agencies from seven EU regions (Flanders, the Netherlands, North Rhine–Westphalia, Galicia, Portugal, Hungary, and Lithuania) as their most innovative ones. We studied the histories of 14 of them intensively, using grounded data gathered in visits, discussions, and in-depth interviews with key persons. We found great similarity across these 14 cases in terms of the distinctive patterns relating to local processes leading up to systemic innovations: seemingly small, local, often unexpected and unpredictable occurrences appeared to have set the process of innovation in motion. The evidence demonstrates the relevance of the landscape metaphor found in theories on Complex Adaptive Systems for understanding institutional change in planning practice.

Hogeschool Van Hall Larenstein wil haar studenten in échte' praktijkopdrachten laten kennismaken met het werkveld - en het werkveld laten kennismaken met de studenten. De opleiding zoekt daarom blijvende samenwerking met maatschappelijke organisaties en overheden. En met succes. Het samenspel tussen onderwijs en professionele praktijk zorgt vaak voor frisse, innovatieve ideeën en dat is nuttig voor beide partijen. Zo is er sinds jaren de samenwerking met de Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei en de gemeente Amersfoort. Ze analyseren problemen, onderzoeken kansen, belemmeringen en mogelijke oplossingen. Dit boek doet verslag van die samenwerking, o.a. betreffende: ruimte voor natuur bij Achterberg; ruimte voor natuur en recreatie bij Ede; verhoogde waterstand in Erica-Kallenbroek; Grebbelinie beleefbaar; Stad en land rondom Amersfoort; herinrichting voormalige spoorwegwerkplaats

Van Hall Larenstein werkt aan het ombouwen van de school naar een kenniscentrum. De school heeft behoefte aan continue onderwijsvernieuwing en een kenniscentrum is een goede manier om dat vorm te geven. Bovendien blijkt dat studenten enthousiast raken van praktijkwerken, waartoe een kenniscentrum extra mogelijkheden levert. Ook belangrijk is dat LNV scholen vraagt meer dan nu een maatschappelijke rol te spelen door andere klanten te gaan bedienen en maatschappelijke vraagstukken op te pakken.

Om vast te stellen of steden in Nederland ook hitte-eilanden zijn, is in augustus 2009, zowel in Arnhem als in Rotterdam, een temperatuurmeting uitgevoerd. Met een bakfiets vol meet apparatuur heeft Wageningen Universiteit op hete dagen in en om Arnhem en Rotterdam gefietst en is de temperatuur gemeten. Uit de voorlopige resultaten blijkt dat er sprake is van een temperatuurverschil van maximaal 7 °C tussen de temperatuur binnen en buiten de stad. Dit verschil is zowel in Arnhem als in Rotterdam aangetroffen. De omvang van de stad lijkt er niet toe te doen. Maar wat dan wel? Wat veroorzaakt nu het hitte-eilandeffect voor een stad als Arnhem?

Hoe kunnen de krachten gebundeld worden om de problemen van stad en land in de 21ste eeuw aan te pakken met de inzet en inventiviteit van de toekomstige generaties beleidsmakers, kennisdragers en burgers? De belangrijkste doelstelling van het lectoraat is om binnen het thema Groene Leefomgeving van Steden in het instituut Van Hall Laren-stein een onderzoekspoot op te zetten. De idee is om de visie(s) binnen de diverse vakgebieden nader te ontwikkelen. Dit kan door de kennis die binnen het onderwijs wordt geproduceerd te verdiepen en door nieuwe, onderzoek gerelateerde, netwerken te openen. Beide aspecten komen ten goede aan docent èn studenten. In deze rapportage worden twee projectlijnen gepresenteerd. Een eerste lijn is geïnitieerd vanuit de doelstelling Onderwijsvernieuwing, de andere lijn richt zich op Onderzoek en is geïnitieerd vanuit de praktijk. Vervolgens wordt de Kennisagenda gepresenteerd, die op basis van de projecten door het lectoraat en de betrokken docenten is – en overigens nog steeds wordt - ontwikkeld. Ten slotte volgt een overzicht van de publicaties van studenten rond projecten van het Lectoraat.

Sinds ruim een eeuw bemoeien natuurbeschermers, beleidsmakers, ontwerpers, recreatie-onderzoekers en andere experts zich met de manier waarop mensen hun vrije tijd doorbrengen in het landelijk gebied. Wat is de toekomst van deze deskundige bemoeienis? Heeft de recreërende Nederlander van de 21e eeuw er nog wel behoefte aan? Behalve een historisch overzicht van elf decennia beleid, praktijk en onderzoek, geven de auteurs (Martin Woestenburg, Jaap Lengkeek en Wim Timmermans) van Recreatie en Landschap 1900-2009 hun visie op de te volgen koers in een rap veranderend recreatielandschap. Dit boek is tot stand gekomen in het kader van het onderzoeksprogramma "Scaling and governance", waarin Wageningen Universiteit, Alterra, LEI en Van Hall Larenstein participeren. Het programma laat zien hoe in de snel globaliserende wereld steeds vaker het niveau van besluitvorming niet of nauwelijks meer samenvalt met het schaalniveau van de effecten ervan

Nederland heeft als pionier van de landschapschilderkunst een lange traditie in het vastleggen van het landschap op het doek. Het agrarische landschap is daarop altijd een belangrijk onderwerp geweest. Schilderijen zijn daarmee een voorname bron van informatie over hoe het agrarische landschap er in vroegere tijden uitzag en zijn dus van belang voor de cultuurhistorische waarde van het agrarische landschap. In deze bijdrage de kunstuitingen van o.a. Koninck, Van Ruysdael, Jongkind, Mauve, Roelofs, Van Gogh

Land development: expecting the unexpected. Future approaches to land development. Thos book is the result of an EU project. With Dutch contributions: Meerstad, Groningen (PPS) and Klarenbeek, Amsterdam (zorglandgoed)

We compare assimilation and respiration rates, and water use strategies in four divergent ecosystems located in cold-continental central Siberia and in semi-arid southern Africa. These seemingly unrelated systems have in common a harsh and highly seasonal environment with a very sharp transition between the dormant and the active season, with vegetation facing dry air and soil conditions for at least part of the year. Moreover, the northern high latitudes and the semi-arid tropics will likely experience changes in key environmental parameters (e.g., air temperature and precipitation) in the future; indeed, in some regions marked climate trends have already been observed over the last decade or so. The magnitude of instantaneous or daily assimilation and respiration rates, derived from one to two years of eddy covariance measurements in each of the four ecosystems, was not related to the growth environment. For instance, respiration rates were clearly highest in the two deciduous systems included in the analysis (a Mopane woodland in northern Botswana and a Downy birch forest in Siberia; >300 mmol m−2 d−1), while assimilation rates in the Mopane woodland were relatively similar to a Siberian Scots pine canopy for a large part of the active season (ca. 420 mmol m−2 d−1). Acknowledging the limited number of ecosystems compared here, these data nevertheless demonstrate that factors like vegetation type, canopy phenology or ecosystem age can override larger-scale climate differences in terms of their effects on carbon assimilation and respiration rates. By far the highest rates of assimilation were observed in Downy birch, an early successional species. These were achieved at a rather conservative water use, as indicated by relatively low levels of λ, the marginal water cost of plant carbon gain. Surprisingly, the Mopane woodland growing in the semi-arid environment had significantly higher values of λ. However, its water use strategy included a very plastic response to intermittently dry periods, and values of λ were much more conservative overall during a rainy season with low precipitation and high air saturation deficits. Our comparison demonstrates that forest ecosystems can respond very dynamically in terms of water use strategy, both on interannual and much shorter time scales. But it remains to be evaluated whether and in which ecosystems this plasticity is mainly due to a short-term stomatal response, or alternatively goes hand in hand with changes in canopy photosynthetic capacity.

This publication deals with a number of topical issues brought together on a installation called the Suburban Ark. The theme of this installation was The Flood, which was also the theme of the 2nd International Architecture Biennial in Rotterdam. In a series of lectures, excursions, and workshops taking place during the Biennial, innovative possibilities were developed for the supply of energy and water. The Suburban Ark functioned as a floating lab with test rigs for wind energy, freshwater-saltwater energy, and energy from digestion. The Suburban Ark opposes the fact that house building on water is subject to the comfort-focused facilities of house building on land, and investigates new parcelization typologies for water dwellings. The Suburban Ark objects to the relentless consequences of parcelization brought about by the installation of the infrastructure. To the point out the direction in which to look for solutions, a number of items of furniture have been developed that are self-contained and capable of operating without the use of existing energy sources, pipes and cables.

This essay deals with the interrelationship between climate change, the flood, the Brent Spar, one hundred years of discussion about sewerage systems, the weather, the Anazasi Indians, Pim Fortuyn (a Dutch right-wing politician assassinated on May 6, 2002), soccer fans, ecosystems, and innovation.

De Natuurbrug Zanderij Crailoo ligt midden in de drukbevolkte regio van het Gooi, tussen de bossen en de heidevelden bij Hilversum. Het is de langste natuurbrug ter wereld, en de kroon op een spraakmakend landschapsontwerp voor de Zanderij Crailoo. De brug vormt een mijlpaal in de Gooise natuurontwikkeling. Die is erop gericht om de kostbare natuurgebieden van het Gooi en de Utrechtse Heuvelbrug met elkaar te verbinden, zodat flora, fauna en recreanten zich onbelemmerd over de hele heuvelrug kunnen verplaatsen

Nederland is een dichtbevolkt land, ook wel 'een dunbevolkte stad'. Doordat er voortdurend overal nieuwe woningen, wegen en bedrijventerreinen verschijnen, wordt deze karakterisering meer en meer de juiste weergave van de werkelijkheid. Deze uitgave van "Groen" verschijnt n.a.v. een symposium van Habiforum, Alterra, Landschapsbeheer Nederland en de Ver. Bedrijvenparken Nederland (maart 2005)

Alterra heeft samen met LNV een flexibele werkvorm ontwikkeld om het belang van groen in de moderne metropool in de praktijk te tonen. Een deel van het overzicht is agenderend uitgevoerd. Een deel is gericht op concrete en actuele beleidsvragen van het ministerie en van meefinancierende gemeenten. Daarmee is de kern gelegd van een breed Nederlands GIOS netwerk (GIOS=Groen In en Om de Stad). Deze brochure bevat een overzicht van het uitgevoerde onderzoek