Search

Trauma predstavlja vodeći uzrok smrti u grupi pacijenata do 40 godina. Sepsa je jedna od najčešćih i najznačajnijih infektivnih komplikacija u toku lečenja teško povređenih pacijenata. Definiše se kao životno-ugrožavajuće stanje sa insuficijencijom organa uzrokovano neadekvatnim odgovorom domaćina na infekciju. Imuno-inflamatorni odgovor u traumi i sepsi umnogome je determinisan genetskom predispozicijom za modulisanje i alteraciju proinflamatornih i antiinflamatornih procesa. Polimorfizmi pojedinačnih nukleotida (PPN) su najčešći tip genskih polimorfizama i predstavljaju normalnu varijaciju u naslednoj osnovi. Polimorfizmi gena za proinflamatorni citokin TNFA, TNF-β, kao i receptore slične Toll-u 2 i 4 (TLR2 i TLR4) i njihova povezanost sa sepsom nisu bili predmet dosadašnjih istraživanja u populaciji traumatizovanih pacijenata u našoj zemlji. Cilj studije bila je procena epidemioloških karakteristika infekcija krvi i sepse kod pacijenata sa traumom lečenih u jedinicama intenzivnog lečenja (JIL). Procenjeni su incidencija, ishodi lečenja, uzročnici infekcija krvi (IK) i sepse i njihova antimikrobna rezistencija, izvori infekcije kod sepse i uticaj IK na ishod i preživljavanje kod sepse, kao i faktori rizika za nastanak IK i sepse. Drugi cilj studije bila je procena genetičkih faktora rizika za nastanak sepse, odnosno distibucija PPN gena TNFA, LTA, TLR2 i TLR4 kod pacijenata sa sepsom, pacijenta bez sepse i zdravih pripadnika kontrolne grupe, kao i asocijacija ovih PPN sa nastankom sepse. Pored toga procenjen je doprinos kliničkih i genetskih faktora rizika u predikciji sepse nakon traume. Sprovedena je prospektivna kohortna studija u koju je uključeno 406 odraslih pacijenata sa srednje teškom i teškom traumom hopitalizovanih duže od 48h u JIL Urgentnog centra Kliničkog centra Srbije u periodu od 01.11.2014. do 30.04.2016. godine. Na prijemu su procenjeni brojni klinički paramteri i uzeta je krv za molekularno-genetičku analizu. Primarni ishodi su bili IK i sepsa, a sekundarni ishodi uzročnici IK i sepse i antimikrobna rezistencija uzročnika...

Najčešća komplikacija nakon ugradnje silikonskih implantata za dojku je kontraktura fibrozne kapsule (KK), koja se normalno stvara oko implantata u sklopu reakcije oko stranog tela. Najozbiljnija komplikacija nakon ugradnje silikonskih implantata za dojku je anaplastični krupnoćelijski limfom koji se javlja isključivo kod pacijentkinja koje imaju ugraĎene implantate (eng. Breast-implant associated anaplastic large cell lymphoma – BIA ALCL). Uzrok nastanka ovih komplikacija ostaje nepoznat. Ustanovljeno je da se KK manje javlja kod implantata koji imaju makroteksturisanu površinu i kod onih koji su presvučeni poliuretanskom penom. S druge strane, BIA-ALCL se češće dijagnostikuje kod pacijentkinja kojima su ugraĎeni upravo makroteksturisani implantati. Subklinička infekcija koja predstavlja odgovor organizma na postojanje biofilma na ugraĎenim implantatima, predstavlja jedan od najznačajnijih etioloških faktora za nastanak KK i BIA-ALCL. Biofilm je konglomerat mirkoorganizama uronjenih u matriks koji ih štiti od dejstva antibiotika i antiseptika. Kako je nemoguće delovati medikamentozno na eradikaciju biofilma, brojni autori daju razne preporuke u cilju izbegavanja kontaminacije implantata tokom operativnog zahvata, a time i formiranja biofilma. Pored brojnih mera, savetuje se i ispiranje džepa u koji će se plasirati proteza kao i same proteze, nekim od antiseptičkih ili antibiotskih rastvora. Do sada ne postoje prihvaćene jasne preporuke o načinu ispiranja različitih implantata, objavljena su samo lična iskustva raznih autora. Ciljevi ovog istraživanja su bili da se ustanovi mogućnost formiranja biofilma četiri različite bakterije (Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa i Ralstonia pickettii) na tri različito teksturisana silikonska implantata za dojku (sa porama veličine 70-150 μm, 50–900 μm i 13 μm) u in vitro uslovima; da se ispita da li ispiranje antisepticima (oktenidindihidrohloridom i povidon jodom), ili antibiotikom (cefuroksimom) ili istovremeno mešavinom povidon joda i antibiotika pre bakterijske kontaminacije sa četiri različite bakterije ima uticaja na formiranje biofilma na tri različito teksturisana implantata za dojke u in vitro uslovima; i da se ispita efekat antiseptika u odnosu na efekat antibiotika na formiranje bakterijskog biofilma na tri različito teksturisana silikonska implantata za dojku. Istraživanje je koncipirano kao prospektivna studija u vidu eksperimenta koji je izveden u Laboratoriji za mikrobiologiju, Instituta za javno zdravlje Vojvodine u Novom Sadu. Za izvoĎenje eksperimenta korišćeni su uzorci tri vrste silikonskih implantata za dojku sa različito teksturisanom površinom, odnosno porama različite veličine: 70-150 μm, 50–900 μm, i 13 μm. Od svakog od navedenih implantata su pravljeni uzorci, sečenjem kapsula implantata na komadiće veličine 1x1 cm. Ukupno je bilo 1440 uzoraka. Na osnovu teksture uzorci su podeljeni u tri grupe: Grupa 1 (pore veličine 70-150 μm), Grupa 2 (pore veličine 50–900 μm) i Grupa 3 (pore veličine 13 μm). Svaka od ovih grupa je dalje podeljena u jednu kontrolnu grupu i po četiri ispitivane grupe. Nakon sterilizacije uzoraka svaka kontrolna grupa je kontaminirana sa po 100μl bakterijskog bujona Staphylococcus epidermidis (n=30), Staphylococcus aureus (n=30), Pseudomonas aeruginosa (n=30) i Ralstonia pickettii (n=30). Ispitivane grupe se bile podeljene prema načinima ispiranja na one u kojima su uzorci prvo ispirani: oktenidin – dihidrohloridom ili povidon jodom ili cefuroksimom ili kombinacijom povidon joda i dva antibiotika, pa potom kontaminirani sa po 100μl bakterijskog bujona Staphylococcus epidermidis (n=30), Staphylococcus aureus (n=30), Pseudomonas aeruginosa (n=30) i Ralstonia pickettii (n=30). Po završenoj kontaminaciji, uzorci su se inkubirali na temperaturi od 37°C u trajanju od 96h, čime su stvoreni uslovi za formiranje biofilma. Nakon inkubacije, svaki pojedinačni uzorak je uronjen u sterilan tripton soja bujon, izlagan soničnoj energiji u trajanju od 1minuta i zatim vorteksiran 1 minut, čime je omogućeno odvajanje nastalog biofilma od implantata. Za ispitivanje sposobnosti formiranja biofilma korišćena je modifikovana tehnika sa mikrotitar pločom po Stepanoviću. Rezultati su pokazali da sve četiri ispitivane bakterije S. epidermidis, S. aureus, P. aeruginosa i Ralstonia pickettii statistički značajno više stvaraju biofilm na implantatima sa porama veličine 50–900 μm u odnosu na pore 70-150 μm i u odnosu na pore veličine 13 μm. Biofilm se statistički značajno više stvara na porama veličine 70-150 μm u odnosu na pore 13 μm. Jedini izuzetak je Pseudomonas aeruginosa kod kojeg ne postoji statistični značajna razlika u produkciji biofilma na teksturisanim implantatima sa porama veličine 70-150 μm u odnosu na one sa porama 13 μm. TakoĎe, sve četiri ispitivane bakterije statistički značajano manje stvaraju biofilm nakon ispiranja povidon jodom, oktenidin-dihidrohloridom ili rastvorom antibiotika u sve tri grupe implantata, u odnosu na površine koje nisu ispirane. Izuzetak je S. epidermidis u Grupi 3 kod kojeg nije utvrĎeno statistički značajno manje formiranje biofilma nakon ispiranja oktenidin dihidrohloridom u odnosu na neispiranje. Cefuroksim je bio efikasniji u sprečavanju formiranja biofilma sve četiri ispitivane bakterije u odnosu na neispiranje u Grupi 1, kao i za S. epidermidis i Ralstoniu Pickettii u Grupi 2. Cefuroksim se nije pokazao statistički značajno efikasnim u sprečavanju formiranja biofilma S. aureus i P. aeruginosa u Grupi 2, kao ni kod jedne bakterije u Grupi 3. Dalje je dokazano da su antiseptici (oktenidin-dihirohlorid i povidon jod) kao i mešavina povidon joda i dva antibiotika (cefuroksim i gentamicin), statistički značajno efikasnji od ispiranja samo antibiotikomcefuroksimom u smanjenju formiranja biofilma sve četiri ispitivane bakterije kod sva tri ispitivana, različito teksturisana silikonska implantata. Rezultati su pokazali da je ispiranje povidon jodom statistički značajno efikasnije u prevenciji stvaranja biofilma kod skoro svih ispitivanih bakterija od ispiranja oktenidin- dihidrohloridom u sve tri grupe implantata. Statistički značajna razlika nije utvrĎena u prevenciji stvaranja biofilma Staphylococcus aureusa kod sve tri grupe implantata prilikom ispiranja povidon jodom u odnosu na oktenidin- dihidrohlorid, kao i kod Ralsotnia pickettii u Grupi 2. Na osnovu rezultata ove studije, preporuka je da se koriste mikroteksturisani implantati kao i da se oni, pre ugradnje isperu povidon jodom ili mešavinom povidon jod i dva antibiotika (cefuroksim i gentamicin), u cilju prevencije stvaranja biofilma, a time i postoperativnih komplikacija koje mogu nastati nakon ugradnje implantata., The most common complication after breast implant surgery is contracture of capsule, which is normally formed around implants as part of foreign body reaction. The most sincere complication after this kind of surgery is breast implant associated anaplastic large cell lymphoma (BIA-ALCL). The cause of these complications is still unknown. It is evident that capsular contracture (CC) is seen less frequently in patients with macro-textured implants and in those with implants covered with polyurethane foam. On the other hand, BIA-ALCL is diagnosed more frequently in patients with those, macro-textured implants. Subclinical infection, defined as an response of organism on presence of biofilm on the implant, is considered to be one of the most important etiologic factors for CC and BIA-ALCL. Biofilm is a conglomerate of microorganisms immersed into matrix, which protects them from influence of antibiotics and antiseptics. As it is impossible to eradicate biofilms with medicaments, many authors suggest different steps in order to avoid contamination of the implant during the operation and therefore, prevent the formation of biofilm. Among many tips, it is recommended to irrigate the pocket for breast implant and the implant itself, with some antiseptic or antibiotic solution. Up till now, there is no agreed consensus on the type of irrigation for different implants. Only personal experiences of a few authors have been published. Aims of this research were: to establish the possibility of biofilm formation of four different bacteria (Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa and Ralstonia pickettii) on three differently textured breast implants (with pore diameter of 70-150 μm, 50–900 μm and 13 μm) in vitro; to examine whether the irrigation of implant with antiseptics (povidone iodine and octenidine dihydrochloride), antibiotics (cefuroxime) or mixture of povidone iodine and two antibiotics, before the contamination with bacteria, has an influence on the incidence on biofilm formation on three differently textured implants; and to examine the effect of antiseptics in contrast to the effect of antibiotics on biofilm formation on three differently textured breast implants. The study was conducted as a prospective research that took place at the Laboratory for microbiology, at the Institute of public health of Vojvodina in Novi Sad. For the experiment, three types of silicone breast implants were used with different pore sizes: 70-150 μm, 50–900 μm and 13 μm. Samples were made by cutting each of these types of implants into pieces sized 1x1cm. There were 1440 samples in total. According to texture, samples were divided it three groups: Group 1 (pore size 70-150 μm), Group 2 (pore size 50–900 μm) and Group 3 (pore size 13 μm). Furthermore, each of these groups was divided in one control and four test groups. After sterilisation of samples, every control group was contaminated with 100μl of bacterial broth of Staphylococcus epidermidis (n=30), Staphylococcus aureus (n=30), Pseudomonas aeruginosa (n=30) and Ralstonia pickettii (n=30). Tested groups were divided according to type of irrigation into those where samples were firstly irrigated with either: octenidine dihydrochloride of povidone iodine or cefuroxime of mixture of povidone iodine with two antibiotics, and after the irrigation, contaminated with 100μl bacterial broth of Staphylococcus epidermidis (n=30), Staphylococcus aureus (n=30), Pseudomonas aeruginosa (n=30) and Ralstonia pickettii (n=30). After contamination, samples were incubated on 37°C for 96h, which created excellent conditions for biofilm formation. After incubation, each sample was dipped into sterile tripton soy broth, and then exposed to sonic energy for 1 minute and vortexed for 1 minute, which made biofilm separate from the implant. For testing the capability of biofilm formation, modified technique with microtitar plates described by Stepanović was used. Results show that all four examined bacteria S. epidermidis, S. aureus, P. aeruginosa and Ralstonia pickettii form more biofilm on implants with pore sizes 50–900 μm compared to implants with pore size 70-150 μm and those with 13 μm. Statistical significance was found in biofilm formation on implants with pores 70-150 μm compared to implants with pores 13 μm. Furthermore, all four examined bacteria form statistically less biofilm after the irrigation with any of used solutions: povidone iodine, octenidine dihydrochloride, antibiotic solution of mixture of povidone iodine and two antibiotics, in all three groups of implants compared to surfaces that were not irrigated. The exception is S. epidermidis in Group 3, where no statistical significance was found on biofilm formation after the irrigation with octenidine dihydrochloride compared to non-irrigation. Cefuroxime was more efficient in biofilm prevention for all four tested bacteria compared to non-irrigation in Group 1 and for S. epidermidis and Ralstonia pickettii in Group 2. There was no statistical significance found in prevention of S. aureus i P. aeruginosa biofilms when irrigating with cefuroxime in Group 2, as well as for all tested bacteria in Group 3. Furthermore, it was verified that antiseptics (octenidin dihydrochloride and povidone iodine) and mixture of povidone iodine and two antibiotics (cefuroxime and gentamycin), were statistically more efficient in biofilm prevention of all four examined bacteria in all groups of implants, compared to irrigation with antibiotic-cefuroxime alone. Results show that irrigation with povidone iodine is statistically more efficient in biofilm prevention of almost all examined bacteria compared to irrigation with octenidine dihydrochloride in all groups of implants. There was not found any statistical significance in prevention of Staphylococcus aureus biofilm when irrigating with povidone iodine compared to octenidine dihydrochloride in all groups of implants, and also in biofilm prevention of Ralsotnia pickettii in Group 2. According to results of this research, it is recommended to use micro-textured implants and to irrigate them with povidone iodine or mixture of povidone iodine and two antibiotics (cefuroxime and gentamycin) prior the implementation, in order to prevent biofilm formation which is most probable cause of postoperative complications after implant surgery.

Uvod: Infekcija krvi izazvana multirezistentnim bakterijama roda Acinetobacter (MDRA) je praćena značajnim letalitetom i visokim troškovima bolničkog lečenja. Ciljevi istraživanja: Ustanoviti učešće izolata Acinetobacter spp. u strukturi pozitivnih hemokultura i kretanje procenta rezistencije na antibiotike u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa na teritoriji AP Vojvodine u periodu 2013-2015. godina; Utvrditi kod kojih pacijenata se najčešće javljaju infekcije krvi izazvane MDRA; Utvrditi faktore rizika za nastanak bolničke infekcije (BI) krvi izazvane MDRA i uticaj BI krvi izazvane ovim uzročnicima na dužinu trajanja hospitalizacije i na ishod lečenja pacijenata hospitalizovanih u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa u AP Vojvodini. Materijal i metode: Podaci iz protokola mikrobiološke laboratorije Centra za mikrobiologiju Instituta za javno zdravlje Vojvodine su korišteni za retrospektivnu analizu učestalosti izolata Acinetobacter spp. u strukturi hemokultura i za praćenje kretanja procenta rezistentnih izolata Acinetobacter spp. na posmatrane vrste antibiotika u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa u AP Vojvodini u periodu od 01.01.2013. do 31.12.2015. godine. Utvrđivanje faktora rizika za nastanak infekcije krvi izazvane MDRA je sprovedeno kao prospektivna kohortna studija u jedinicama intenzivnih nega (JIN) u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini u periodu od 01.01.2013. do 31.03.2016. godine. Grupu 1 (n=164), studijsku grupu kohortne studije su činili ispitanici sa BI krvi izazvanom MDRA. Grupu 2 (n=328), kontrolnu grupu kohortne studije, sačinjavali su pacijenti JIN bez izolata Acinetobacter spp. u hemokulturi. Kontrole su bile uključene u istraživanje samo ako je dužina njihovog boravka u JIN (dužina trajanja hospitalizacije do otpusta) bila ista ili duža od dužine boravka para iz studijske grupe do izolacije MDRA iz hemokulture. Kontrole su bile uparene sa slučajem iz studijske grupe u odnosu (1:2) prema: uzrastu (+/-5 godine), vrsti JIN i vremenu (isti kalendarski mesec u kojem je kod para iz studijske grupe izolovana pozitivna hemokultura). U cilju utvrđivanja predisponirajućih faktora za letalni ishod (14-dnevni letalitet) pacijenata u JIN sa infekcijom krvi izazvanom MDRA sprovedena je anamnestička studija. Rezultati: Učešće izolata Acinetobacter spp. u strukturi hemokultura pacijenata uzrasta 18 i više godina hospitalizovanih u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini u periodu 2013-2015. godina iznosilo je 13,9%. Primoizolati Acinetobacter spp. iz uzoraka hemokultura pacijenata su u 96,1% (198/204) bili multirezistentni. Analizom kretanja rezistencije izolata Acinetobacter spp. na ispitivane antibiotike jedino je na cefepim ustanovljeno statistički značajno smanjenje učešća rezistentnih izolata (od 98,5% u 2014. godini do 83,3% u 2015. godini), (p=0,025). Izolati Acinetobacter spp. su najčešće registrovani kod pacijenata hospitalizovanih u JIN (71,1% (145/204)). Multivarijantnom analizom izdvojili su se nezavisni prediktori za nastanak infekcije krvi izazvane MDRA: prijem iz drugog odeljenja/bolnice, prijemne dijagnoze politrauma i opekotina, prethodna kolonizacija gornjeg respiratornog trakta MDRA, prisustvo dva i više komorbiditeta, prethodna primena mehaničke ventilacije, viši indeks invazivnih procedura, prethodna primena derivata imidazola i prethodna primena četiri i više klasa antibiotika. Pacijenti sa infekcijom krvi izazvanom MDRA su statistički značajno duže boravili u JIN (24.5±17,5) u odnosu na neinficirane kontrole (19,7±12,6), (p=0,001) i statistički značajno češće su imali letalan ishod (51,2% (84/164) u odnosu na pacijente bez infekcije krvi izazvane ovim mikroorganizmom (25,0% (82/328), (p, Aim: Establish the participation of Acinetobacter spp. isolates in the structure of positive hemocultures and the percentage range of resistance to antibiotics in the health institutions of secondary and tertiary level on the territory of AP of Vojvodina in the period from 2013 to 2015; determine which patients most commonly get BSI caused by MDRA; determine risk factors for the occurrence of healthcare-associated infection (HAI) of blood caused by MDRA and the impact of HAI of blood caused by these pathogens to the duration of hospitalization, and the treatment outcome of patients admitted to the health care institutions of secondary and tertiary levels in the AP of Vojvodina. Material and Methods: Data from the protocol of the microbiological laboratory of the Center for Microbiology, Institute of Public Health of Vojvodina were used for retrospective analysis of the frequency of isolates of Acinetobacter spp. in the structure of positive hemocultures and for monitoring the percentage isolates of Acinetobacter spp. resistant to the observed type of antibiotics in health institutions of secondary and tertiary levels in AP of Vojvodina in the period from January 1, 2013 to December 31, 2015. Determining the risk factor for the occurrence of BSI induced by MDRA was conducted as a prospective cohort study in intensive care units (ICU) in the health institutions in AP of Vojvodina in the period from January 1, 2013 to March 31, 2016. Group 1 (n=164), study group of the cohort study included the patients with HAI of blood induced by MDRA. Group 2 (n=328), control group of the cohort study consisted of ICU patients without isolates of Acinetobacter spp. in the hemoculture. Controls were included in the study only if the length of their stay in the ICU (duration of hospitalization until discharge) was the same or longer than the length of the stay of their study group counterparts until the isolation of MDRA from blood culture. Controls were matched with the cases of the study group in the ratio (1: 2) according to: age (+/- 5 years), type of ICU and time (the same calendar month in which positive hemoculture was isolated in the the study group pair). In order to determine the predisposing factors of lethal outcome (14-day lethality) of patients in the ICU with the BSI caused by MDRA, anamnestic study was conducted. Results: Participation of Acinetobacter spp. isolates in the structure of hemocultures of patients, aged 18 and older, hospitalized in medical institutions in AP of Vojvodina in the period from 2013 to 2015 amounted to 13.9%. Acinetobacter spp. primoisolates from the patients' hemoculture samples were in 96.1% (198/204) multi-drug resistant. Analysing the Acinetobacter spp. isolates resistance to the tested antibiotics, Cefepime was the only to prove to cause statistically significant decrease in the share of resistant isolates (from 98.5% in the year 2014 to 83.3% in 2015), (p=0.025). Isolates of Acinetobacter spp. are most frequently registered in patients hospitalized in ICU (71.1% (145/204)). Multivariate analyses separated independent predictors for the occurrence of blood infection caused by the MDRA: patient transfers from another ward/hospital, admission diagnoses of polytrauma and burns, previous colonization of the upper respiratory tract MDRA, the presence of two or more co-morbidity, previous use of mechanical ventilation, higher index of invasive procedures, previous use of Imidazole derivates and the previous use of four or more classes of antibiotics. Patients with BSI caused by MDRA stayed statistically much longer in the ICU (24.5±17.5) as compared to uninfected controls (19.7±12.6), (p=0.001) and significantly more likely to have the lethal outcome (51.2% (84/164)) compared to patients without bloodsteram infections caused by this micro-organism (25.0% (82/328) (p

Uvod: Infekcija krvi izazvana multirezistentnim bakterijama roda Acinetobacter (MDRA) je praćena značajnim letalitetom i visokim troškovima bolničkog lečenja. Ciljevi istraživanja: Ustanoviti učešće izolata Acinetobacter spp. u strukturi pozitivnih hemokultura i kretanje procenta rezistencije na antibiotike u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa na teritoriji AP Vojvodine u periodu 2013-2015. godina; Utvrditi kod kojih pacijenata se najčešće javljaju infekcije krvi izazvane MDRA; Utvrditi faktore rizika za nastanak bolničke infekcije (BI) krvi izazvane MDRA i uticaj BI krvi izazvane ovim uzročnicima na dužinu trajanja hospitalizacije i na ishod lečenja pacijenata hospitalizovanih u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa u AP Vojvodini. Materijal i metode: Podaci iz protokola mikrobiološke laboratorije Centra za mikrobiologiju Instituta za javno zdravlje Vojvodine su korišteni za retrospektivnu analizu učestalosti izolata Acinetobacter spp. u strukturi hemokultura i za praćenje kretanja procenta rezistentnih izolata Acinetobacter spp. na posmatrane vrste antibiotika u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa u AP Vojvodini u periodu od 01.01.2013. do 31.12.2015. godine. Utvrđivanje faktora rizika za nastanak infekcije krvi izazvane MDRA je sprovedeno kao prospektivna kohortna studija u jedinicama intenzivnih nega (JIN) u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini u periodu od 01.01.2013. do 31.03.2016. godine. Grupu 1 (n=164), studijsku grupu kohortne studije su činili ispitanici sa BI krvi izazvanom MDRA. Grupu 2 (n=328), kontrolnu grupu kohortne studije, sačinjavali su pacijenti JIN bez izolata Acinetobacter spp. u hemokulturi. Kontrole su bile uključene u istraživanje samo ako je dužina njihovog boravka u JIN (dužina trajanja hospitalizacije do otpusta) bila ista ili duža od dužine boravka para iz studijske grupe do izolacije MDRA iz hemokulture. Kontrole su bile uparene sa slučajem iz studijske grupe u odnosu (1:2) prema: uzrastu (+/-5 godine), vrsti JIN i vremenu (isti kalendarski mesec u kojem je kod para iz studijske grupe izolovana pozitivna hemokultura). U cilju utvrđivanja predisponirajućih faktora za letalni ishod (14-dnevni letalitet) pacijenata u JIN sa infekcijom krvi izazvanom MDRA sprovedena je anamnestička studija. Rezultati: Učešće izolata Acinetobacter spp. u strukturi hemokultura pacijenata uzrasta 18 i više godina hospitalizovanih u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini u periodu 2013-2015. godina iznosilo je 13,9%. Primoizolati Acinetobacter spp. iz uzoraka hemokultura pacijenata su u 96,1% (198/204) bili multirezistentni. Analizom kretanja rezistencije izolata Acinetobacter spp. na ispitivane antibiotike jedino je na cefepim ustanovljeno statistički značajno smanjenje učešća rezistentnih izolata (od 98,5% u 2014. godini do 83,3% u 2015. godini), (p=0,025). Izolati Acinetobacter spp. su najčešće registrovani kod pacijenata hospitalizovanih u JIN (71,1% (145/204)). Multivarijantnom analizom izdvojili su se nezavisni prediktori za nastanak infekcije krvi izazvane MDRA: prijem iz drugog odeljenja/bolnice, prijemne dijagnoze politrauma i opekotina, prethodna kolonizacija gornjeg respiratornog trakta MDRA, prisustvo dva i više komorbiditeta, prethodna primena mehaničke ventilacije, viši indeks invazivnih procedura, prethodna primena derivata imidazola i prethodna primena četiri i više klasa antibiotika. Pacijenti sa infekcijom krvi izazvanom MDRA su statistički značajno duže boravili u JIN (24.5±17,5) u odnosu na neinficirane kontrole (19,7±12,6), (p=0,001) i statistički značajno češće su imali letalan ishod (51,2% (84/164) u odnosu na pacijente bez infekcije krvi izazvane ovim mikroorganizmom (25,0% (82/328), (p

Escherichia coli i Klebsiella pneumoniae su među najznačajnijim uzročnicima infekcija kod ljudi. Problem predstavljaju multirezistentni sojevi koji se javljaju ne samo u bolničkom nego i u vanbolničkom okruženju. Karbapenemi, beta-laktami sa najširim spektrom delovanja, spadaju u lekove poslednje linije odbrane. Rezistencija na karbapeneme među enterobakterijama je u porastu širom sveta. Može nastati usled prisustva karbapenemaza, enzima koji degradiraju karbapeneme, ili usled hiperprodukcije AmpC cefalosporinaza ili beta-laktamaza proširenog spektra uz gubitak porina. Geni koji kodiraju karbapenemaze se nalaze na mobilnim genetičkim elementima koji im omogućavaju brz prenos. Najčešće karbapenemaze su KPC, NDM, VIM, IMP i OXA-48 enzimi. Detekcija sojeva koji produkuju karbapenemaze nije moguća samo na osnovu profila rezistencije izolata, s obzirom da minimalne inhibitorne koncentracije karbapenema mogu biti u referentnom opsegu. Svaki izolat sa smanjenom osetljivošću na karbapeneme bi trebalo ispitati kako bi se sprečilo njihovo širenje. Detekcija karbapenemaza može da se zasniva na fenotipskim i genotipskim metodama. Ciljevi istraživanja su bili da se utvrdi postojanje rezistencije na karbapeneme kod multirezistentnih izolata Escherichia coli i Klebsiella pneumoniae iz kliničkih uzoraka, da se dokaže produkcija karbapenemaza korišćenjem fenotipskih i genotipskih testova, kao i da se analizira osetljivost izolata Escherichia coli i Klebsiella pneumoniae sa molekularno dokazanim karbapenemazama. Istraživanje je sprovedeno kao prospektivna studija u periodu 01.11.2013. do 01.11.2014. godine u Centru za mikrobiologiju Instituta za javno zdravlje Vojvodine u Novom Sadu. U istraživanje je bilo uključeno 300 multirezistentnih izolata Escherichia coli i Klebsiella pneumoniae konsekutivno izolovanih iz kliničkih uzoraka (krv, punktat, sekret iz donjeg respiratornog trakta, urin i sekret rana) hospitalizovanih pacijenata. Identifikacija do nivoa vrste je vršena klasičnim bakteriološkim metodama. Za ispitivanje osetljivosti korišćeni su disk difuziona metoda i gradijent testovi. Vrednosti minimalnih inhibitornih koncentracija su ispitane automatizovanim Vitek 2 sistemom (BioMérieux, Francuska), a interpretacija izvršena u skladu sa preporukama CLSI (Clinical Laboratory Standards Institute). Za fenotipsko testiranje prisustva betalaktamaza proširenog spektra korišćen je kombinovani disk test. Za fenotipsko testiranje prisustva karbapenemaza kod sojeva rezistentnih na karbapeneme korišćen je kombinovani disk test i test sinergizma sa dva diska. Detekcija gena za beta-laktamaze blaCTXM, gena za karbapenemaze blaKPC, blaVIM, blaNDM, blaIMP i blaOXA-48-like izvršena je metodom lančane reakcije polimeraze. Genotipizacija odabranih izolata Klebsiella pneumoniae izvršena pomoću repetitivne lančane reakcije polimeraze korišćenjem DiversiLab sistema (BioMérieux, Francuska). Od 300 multirezistetntnih izolata, bilo je 242 (80,7%) Klebsiella pneumoniae i 58 (19,3%) Escherichia coli izolovanih iz kliničkih uzoraka. Smanjenu osetljivost na bar jedan karbapenem (imipenem, meropenem, ertapenem) pokazalo je 179 (59,7%) izolata. Fenotipski test za dokazivanje produkcije betalaktamaza proširenog spektra bio je pozitivan kod 87/171 (50,9%) izolata. Gen blaCTX-M je dokazan kod 111/121 (91,7%) izolata. Fenotipski test za dokazivanje karbapenemaza bio je pozitivan kod 65/179 (36,3%) izolata, kod 63 (96,9%) je ukazivao na prisustvo metalo-beta laktamaza, a kod 2 (3,1%) na prisustvo karbapenemaza iz grupe A. Senzitivnost fenotipskog testa za dokazivanje karbapenemaza klase A i B iznosila je 100,0%, specifičnost 96,6%, a ukupna tačnost 97,6%. Karbapenemaze su nađene kod 79/179 (44,1%) izolata rezistentnih na karbapeneme. Gen blaNDM nađen je kod 58 (32,4%) izolata, blaOXA- 48-like kod 11 (6,1%), a blaKPC kod 2 (1,1%) izolata. Geni blaVIM i blaIMP nisu detektovani. Kod 8 (4,5%) izolata nađena su 2 gena koja kodiraju karbapenemaze, blaNDM i blaOXA-48-like. Određivanjem osetljivosti disk difuzionom metodom i automatizovanim Vitek 2 sistemom, izolati koji produkuju karbapenemaze pokazivali su smanjenu osetljivost na sve testirane beta-laktame i gentamicin, odnosno tobramicin. Visok procenat rezistenicije izolati su pokazali u odnosu na ciprofloksacin, levofloksacin i trimetoprim/sulfametoksazol. Najefikasniji antibiotski lekovi su bili amikacin, tigeciklin, fosfomicin i kolistin. Poređenjem minimalnih inhibitornih koncentracija izolata koji produkuju i izolata koji ne produkuju karbapenemaze utvrđena je statistički značajna razlika za meropenem, imipenem, ertapenem, amikacin, gentamicin. Genotipizacijom odabranih izolata Klebsiella pneumoniae korišćenjem DiversiLab sistema klonalno širenje je dokazano među izolatima koji produkuju NDM i OXA-48-like karbapenemaze u okviru iste zdravstvene institucije, ali i među različitim zdravstvenim ustanovama. Među izolatima rezistentnim na karbapeneme Klebsiella pneumoniae se češće izoluje od Escherichia coli. Kod izolata koji su pokazali smanjenu osetljivost prema bar jednom karbapenemu, karbapenemaze su detektovane u manje od polovine izolata. Kod ostalih izolata dokazane su beta-laktamaze proširenog spektra koje uz gubitak porina mogu uzrokovati rezistenciju na karbapeneme. Kod izolata Klebsiella pneumoniae sa dokazanim genima koji kodiraju karbapenemaze detektovani su pojedinačni blaKPC, blaNDM i blaOXA-48-like geni, kao i kombinacija gena blaNDM i blaOXA-48-like. Kod izolata Escherichia coli nađeni su samo blaNDM geni. Najefikasniji antibiotski lekovi za izolate koji produkuju karbapenemaze su amikacin, tigeciklin, fosfomicin i kolistin. Izolati sa dokazanim karbapenemazama pokazuju rezistenciju na veći broj antibiotika u odnosu na izolate koji ne produkuju karbapenemaze. Dokazano je klonalno širenje izolata Klebsiella pneumoniae koji produkuju karbapenemaze. Testove za fenotipsku detekciju karbapenemaza bi trebalo koristiti i u rutinskim mikrobiološkim laboratorijama u skladu sa EUCAST (European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing) preporukama, a konačnu potvrdu treba izvršiti molekularnim metodama u referentnoj laboratoriji., Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae are among the most common human pathogens. Multiresistant strains are emerging not only in hospital settings, but also in the community representing a major concern. Carbapenems, beta-lactams with the broadest spectrum of activity are considered to be antibiotics of last resort. Resistance to carbapenems among enterobacteria is spreading worldwide. It is mainly caused by carbapenemases, enzymes capable of degrading carbapenems or by hyperproduction/overexpression of AmpC betalactamases or extended spectrum betalactamases with porin loss. Carbapenemaseencoding genes are usually located on mobile genetic elements providing their fast transfer. The most common carbapenemases are KPC, NDM, VIM, IMP and OXA-48. The detection of carbapenemase-producer cannot rely only on the resistance profile as their minimal inhibitory concentration values may sometimes lay within the susceptibility range. Therefore, every multidrug-resistant isolates with lower susceptibility to carbapenems should be tested for the presence of carbapenemases in order to prevent further spreading. The detection of carbapenemases is based on phenotypic and genotypic methods. The aims of the study were to determine the occurrence of carbapenem resistance in multidrug-resistant Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae isolated from clinical samples, to detect carbapenemase production using both phenotypic and genotypic methods and to analyze the susceptibility of carbapenemase-producing Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae. The study was conducted from 1st November 2013 to 1st November 2014 at the Center for Microbiology in the Institute for Public Health of Vojvodina, Novi Sad, Serbia. The study included 300 nonrepetitive multidrug-resistant strains of Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae isolated from clinical specimen (blood, aspirates, lower respiratory tract secretions, urine and wound secretion) of hospitalized patients. Identification of isolated strains was done using conventional bacteriological methods. Antimicrobial susceptibility was tested using the disk diffusion method and MIC test strips. Minimal inhibitory concentrations were determined using Vitek 2 Compact automated system (BioMérieux, France), interpreted according to the CLSI (Clinical and Laboratory Standards Institute) recommendations. Phenotypic testing of extended-spectrum beta-lactamases production was done using combined disk test. Phenotypic testing of carbapenemase production was done by combined disk test and double-disk synergy test. Detection of blaCTX-M, gene encoding extended-spectrum beta-lactamases and blaKPC, blaVIM, blaNDM, blaIMP i blaOXA-48-like, genes encoding carbapenemases was done using PCR. Genotyping of selected Klebsiella pneumoniae isolates was done by repPCR using DiversiLab system (BioMérieux, France). From the total of 300 multiresistant isolates, 242 (80.7%) were Klebsiella pneumoniae and 58 (19.3%) were Escherichia coli obtained from clinical samples. Reduced susceptibility to at least one carbapenem (imipenem, meropenem, ertapenem) was found in 179 (59.7%) isolates. Phenotypic test for extended-spectrum betalactamases production was positive in 87/171 (50.9%) isolates. A total of 111/121 (91.7%) isolates harbored blaCTX-M. Phenotypic test for carbapenemase production was positive in 65/179 (36.3%) isolates, 63 (96.9%) indicating the presence of metallo-beta-lactamases and 2 (3.1%) indicating the presence of class A carbapenemases. Sensitivity of the phenotypic test for carbapenemase production of class A and B was 100.0%, specificity 96.6% and overall accuracy 97.6%. Carbapenemases were detected in 79/179 (44.1%) carbapenemresistant isolates. Gene blaNDM was found in 58 (32.4%) isolates, blaOXA-48-like in 11 (6.1%) and blaKPC in 2 (1.1%) isolates. Genes blaVIM and blaIMP were not detected. In 8 (4.5%) isolates 2 genes encoding carbapenemases were found, blaNDM and blaOXA-48-like. Using both disk diffusion method and Vitek 2 automated system for antimicrobial susceptibility testing carbapenemase-producing isolates were resistant to all beta-lactams and also to gentamicin and tobramicin respectively. Resistance rates were high for ciprofloxacin, levofloxacin and cotrimoxazole. Good activity maintained for amikacin, tigecycline, fosfomycin and colistin. Comparing minimal inhibitory concentrations of carbapenemaseproducing isolates and non-carbapenemase producers, significant difference was found for meropenem, imipenem, ertapenem, amikacin and gentamicin. Genotyping of selected Klebsiella pneumoniae isolates using DiversiLab system, revealed the clonal spread of NDM- and OXA-48-like-producers not only within one healthcare-setting, but also between different healthcare centers. Among carbapenem-resistant isolates, Klebsiella pneumoniae was found more often than Escherichia coli. Carbapenemases were detected in less than 50% of isolates resistant to at least one carbapenem. In other carbapenem resistant isolates extended-spectrum betalactamases were confirmed most likely causing carbapenem-resistance with porin deficiency or porin loss. Among carbapenemase-producing Klebsiella pneumoniae blaKPC, blaNDM and blaOXA-48-like genes were detected, as well as combination of 2 genes blaNDM and blaOXA-48-like. In carbapenemase-producing Escherichia coli only blaNDM was found. The most efficient antimicrobial drugs among tested carbapenemase-producing isolates were amikacin, tigecycline, fosfomycin and colistin. Carbapenemase-producing isolates were resistant to more antimicrobial agents compared to non-carbapenemase producers. Clonal dissemination of carbapenemase-producing Klebsiella pneumoniae was confirmed. Phenotypic detection of carbapenemase production should be done in routine microbiology laboratories according to EUCAST (European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing) recommendations. Final confirmation should be done by molecular methods in the reference laboratory.

Intraoperativna kontaminacija autokalema tokom rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta je i dalje tema koja je predmet stalne debate među ortpedskim hirurzima, a koja se preteţno odnosi na potrebu i način njenog tretmana. Ona nastaje kao posledica naseljavanja uzročnika kontaminacije iz vazduha, sa koţe i sluznica kako pacijenata tako i osoblja, kao i preko nesterilisanih ili nedovoljno sterilisanih instrumenata. Patogeni koji je izazivaju su identični uzročnicima koji izazivaju septični arthritis, pa se smatra jednim od faktora rizika za njegov nastanak. Septični arthritis predstavlja najčešću komplikaciju u artroskopskoj hirurgiji uopšte, a njegove posledice mogu bitno uticati na funkcionalni i mentalni status pacijenata. Zbog toga se smatra da je tretman intraoperativne kontaminacije autokalema tokom rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta kolena mandatoran. Najčešće primenjivani agensi u tretmanu intraoperativne kontaminacije alokalema predstavljaju različite vrste antiseptičnih i antibiotskih solucija. I pored toga što intraoperativna irigacija fiziološkim rastvorom predstavlja jednu od najčešče primenjivanih procedura tokom hirurških operacija, u savremenoj literaturi je objavljen mali broj radova na temu primene ove procedure u tretmanu intraoperativne kontamninacije. Cilj ove studije je bio da pokaţe da se dekontaminacija autoklema tokom rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta kolena moţe uspešno tretirati intraoperativnom mehaničkom irigacijom čistim fiziološkim rastvorom, kao i da odredi koja je količina fiziološkog rastvora dovoljna da izvrši potpunu dekontaminaciju autokalema. Jedan od ciljeva se odnosio na utvrđivanje uticaja faktora okruţenja na pojavu intraoperativne kontaminacije. Studija se sastojala iz dva dela- eksperimentalnog i kliničkog. Eksperimentalni deo studije je bio sproveden na Odeljenju za kliničku bakteriologiju Centra za mikrobiologiju Instituta za javno zdravlje Vojvodine i sastojao se iz pravljenja eksperimentalnog modela koji je imao za cilj da u in vitro uslovima obezbedi iste ili pribliţno iste uslove kao i operacionoj sali. On se sastojao od pedeset ispreparisanih i sterilisanih svinjskih tetiva dubokih pregibača prstiju koje su po svojim dimenzijama pribliţno odgovarale humanom prednjem ukrštenom ligamentu kolena. Tetive su potom bile kontaminirane unapred određenom koncetracijom najčešćeg uzročnika kontaminacije, a to je koagulaza negativan stafilokok ( ATCC 12228 Staphylococcus epidermidis). One su se potom mehanički ispirale sa 500 ml, 1000 ml, i 1500 ml fiziološkog rastvora, a nakon svakog ispiranja uzimao se bris. Brisevi su nakon toga bili zasejavani na krvni agar, a nakon 24h inkubacije su očitavane vrednosti brojanjem kolonija uzročnika. Rezultati eksperimentalnog dela pokazuju da je količina od 1500 ml fiziološkog rastvora dovoljna da izazove potpunu dekontaminaciju tetive. Rezultati eksperimentalnog dela su potom bili primenjivani u kliničkom delu studije koji je obuhvatao 200 ispitanika starosne dobi između 15-50 godina i koje je je bilo sprovedeno na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Kliničkog centra Vojvodine. Kontrolnu grupu su činili onih 100 pacijenata kod kojih je mehaničko intraoperativno ispiranje autokalema neposredno pred njegovu implantaciju vršeno pomoću 500 ml fiziološkog rastvora, a ispitivanu grupu su činili drugih sto pacijenata kod kojih je isto to ispiranje izvršeno sa 1500 ml fiziološkog rastvora. Rezultati kliničkog dela studije jasno ukazuju da je količina od 1500 ml fiziološkog rastvora kojim se vrši intraoperativna mehanička irigacija dovoljna da izvrši potpunu dekonaminaciju autokalema kao i da stepen kontaminacije autokalema raste sa povećanjem vremena koje kalem provodi na vazduhu tokom obrade, što je u direktnoj vezi sa vremenskim trajanjem operacije i vrstom kalema koji se koristi za rekonstrukciju. Rezultati pokazuju da je rizik za nastanak kontaminacije autokalema u direktnoj vezi sa faktorima okruţenja, odnosno da se porastom broja ljudi u operacionoj sali, kao i redosledom operativnih procedura u toku jednog operativnog dana u smislu da operacije koje počinju kasnije na operativnom programu, povećava i procenat kontaminacije. Intraoperativna mehanička irigacija kontaminiranog autokalema se pokazala kao metoda koja se uspešno moţe koristiti u intaoperativnoj dekontaminaciji autokalema tokom rekonstrukcije prednje ukrštene veze kolena. Rezultati ove studije se mogu se primeniti i na druge asetne hirurgije i mogu posluţiti i daljim kliničkim istraţivanjima., Intraoperative contamination of autograft during anterior cruciate ligament reconstruction still remains a topic for debate among orthopaedic surgeons mainly concerning the need and the way of its treatment. Graft contamination arises after pathogen settlement from the surrounding air, from skin and mucoses of patient and staff, as well as not enough sterilized instruments. Pathogens found in graft contamination are the same ones who are causes of septic arthritis, which is the most common complication in arthroscopic surgery in general. Consequences of septic arthritis usually leave a huge impact on patient’s mental and physical status. In modern surgery, it is mandatory to prevent potential auto-graft contamination by irrigation (during anterior cruciate ligament reconstruction in knee). Most commonly used agents for intraoperative auto-graft irrigation are variety of antiseptic and antibiotic solutions. Even though intraoperative irrigation with saline solution presents one of the most commonly used procedures during different surgical interventions in general, little is said in literature about its usage in auto-graft contamination. The aim of this study was to show that decontamination of auto-graft during anterior cruciate ligament reconstruction of the knee can be successfully done by mechanical irrigation with saline (0,9%) solution and also to define a precise quantity of saline for complete decontamination. Furthermore, effects of different factors in surroundings were inspected. The study consisted of two parts: experimental and clinical. Experimental part was conducted at the Department for clinical bacteriology, at Microbiology Centre at the Institute for public health of Vojvodina. It consisted in making the experimental model with in vitro conditions similar to or as the same as in the operating theatre. Experimental model was made of 50 preparated and sterilized pig tendons of deep finger flexors, which are similar dimensions as human anterior cruciate ligament of the knee. Then, the tendons were contaminated with previously defined concentration of most common cause of contamination which is coagulase negative staphylococcus (ATCC 12228 Staphylococcus epidermidis). Contaminated tendons were mechanicaly irrigated with 500ml, 1000ml and 1500ml saline solution. After each irrigation a swab was taken and put in blood agar to grow. Following 24h of incubation, bacterial colonies were counted. Results of experimental model show that 1500ml of saline solution is required for decontamination of tendon. Results of experimental model were used in clinical part of the study which was conducted at the Clinic for orthopaedic surgery and traumatology in Clinical Centre of Vojvodina. It comprised of 200 patients, who were 15-50 years old. Patients were divided in two equal groups: tested and control group. In control group mechanical irrigation of auto-graft was done prior to its implementation with 500ml saline solution, while in tested group 1500ml of saline was used for irrigation. Results of clinical part of the study show that intraoperative irrigation with 1500ml of saline solution is enough for complete decontamination of auto-graft. Furthermore, degree of auto-graft contamination rises with prolonged exposure time on surrounding air, with incrised number of people in the operating theatre and also with number and sequence of operations during the day. Intraoperative mechanical irrigation proved to be a sufficient method that can be used in intraoperative autograft decontamination during anterior cruciate ligament reconstruction. The results of this study can be applied to other aspects of the surgery and could be used and further clinicalstudies.

Uvod: U našoj zemlji nema smernica za lečenje bakterijskih infekcija u tercijarnim zdravstvenim ustanovama. Odabir antibakterijskih lekova je empirijski, što nije uvek u skladu sa preporučenom terapijom prema međunarodnim smernicama. Zbog toga su na Klinici za infektivne bolesti Kliničkog centra Vojvodine u januaru 2013. godine usvojeni međunarodni protokoli i primenjivani za lečenje infektivnih bolesti bakterijske etiologije. Cilj istraživanja bio je da se ispita i uporedi efikasnost lečenja pojedinih antibiotskih tretmana za lečenja infektivnih bolesti bakterijske etiologije prema kliničkom iskustvu ordinirajućeg lekara, prema međunarodno prihvaćenim protokolima i prema modifikovanim međunarodnim protokolima na osnovu stanja lokalne rezistencije. Materijal i metode: Ispitivanje je bilo retrospektivno-prospektivno u trajanju od tri godine od 01.01.2012-31.12.2014.godine, sprovedeno je na Klinici za infektivne bolesti Kliničkog centra Vojvodine. U studiju je uključeno 1147 pacijenata sa dijagnozom infektivne bolesti bakterijske etiologije (sepsa, infekcija urinarnog trakta, bakterijski meningitis, infekcije kože i mekih tkiva, bakterijski tonzilofaringitisi, pneumonija, febrilni gastroenteritis i spondilodiscitis). U retrospektivnom delu, tokom 2012. godine ustanovljena je efikasnost lečenja prema kliničkom iskustvu ordinirajućeg lekara, kod 459 pacijenata. U drugom delu ispitivanja koje je bilo prospektivno, tokom 2013. godine, kod 487 pacijenata, ustanovljena je efikasnost lečenja prema međunarodnim protokolima i upoređena sa lečenjem prema kliničkom iskustvu ordinirajućeg lekara. Tokom 2012. i 2013. godine, ustanovljena je struktura uzročnika i rezistencija na antimikrobne lekove, i prema stanju lokalne rezistencija modifikovani su međunarodni protkoli i primenjivani su tokom 2014. godine. U trećem delu ispitivanja koje je bilo prospektivno, tokom 2014. godine, kod 201 pacijenta ustanovljena je efikasnost lečenja prema modifikovanim međunarodnim protokolima i upoređena sa lečenjem prema usvojenim međunarodnim protokolima. Efikasnost lečenja praćena je na osnovu vrednosti telesne temperature i na osnovu laboratorijskih parametara (leukocita, C reaktivnog proteina, fibrinogena, sedimentacije eritrocita i prokalcitonina), prvog i sedmog dana hospitalizacije. Za upoređivanje efikasnosti terapijskih režima napravljen je sistem skorovanja telesne temperature i laboratorijskih parametara. Za statističku obradu podataka korišćen je programski paket Statistical Package for Social Sciences - SPSS 21. Statistički značajnim se smatraju vrednosti nivoa značajnosti p0,05). Lečenje pacijenata sa infekcijom urinarnog trakta, prema modifikovanim međunarodnim protokolima je statistički značajno efikasnije u odnosu na efikasnost lečenja prema usvojenim međunarodnim protokolima (p=0,025) poredeći ukupan skor kliničkih i laboratorijskih parametara. Lečenje pacijenata sa tonzilofaringitisima i infekcijama kože i mekih tkiva prema modifikovanim međunarodnim protokolima podjednako je efikasno u odnosu na lečenje prema usvojenim međunarodnim protokolima (p=0,100) poredeći ukupan skor kliničkih i laboratorijskih parametara. Zaključak: Upoređivanjem dobijenih rezultata, omogućeno je određivanje najoptimalnijeg načina lečenja bolesti bakterijske etiologije, uvažavajući preporuke prema međunarodnim smernicama. Dobijeni rezultati ukazuju na to da je praćenjem lokalne strukture uzročnika i stanja lokalne rezistencije omogućeno određivanje optimalnijeg načina lečenja infekcija urinarnog trakta i infekcije kože i mekih tkiva, uvažavajući međunarodne preporuke i modifikaciju međunarodnih smernica prema stanju rezistencija bakterija na antimikrobne lekove u našoj sredini, Introduction:In our country,there are noguidelines for the treatment of bacterial infections in tertiary health institutions. The choice of antibiotic is empirical and it does not always comply with the recommended treatment according to international guidelines. For this reason, international protocols were adopted at the Clinic for infectious diseases of the Clinical Center of Vojvodinain January 2013. and implemented in therapy of infectious diseases caused by bacteria. The aim of the study was to compare different regimens and to evaluate their effectiveness in therapy of the bacterial infections: one based on the clinical experience of the prescribing physician, another based on international guidelines and the third, modified international protocoladapted to comply with the local antibacterial resistance. Material and methods: Thisretrospective-prospective study was conducted at the Clinic for Infectious Diseases of the Clinical Center of Vojvodina and it covered the period of three years, from 01.01.2012.-31.12.2014. 1,147 patients diagnosed with infectious diseases of bacterial etiology (sepsis, urinary tract infections, bacterial meningitis, skin and soft tissue infections, bacterial tonsillopharyngitis, pneumonia, febrile gastroenteritis and spondylodiscitis) were included in the study. In the first, retrospective part of the study, the efficacy of therapy based on the clinical experience of the prescribing physician was analyzed from medical records of 459 patients treated in 2012. In 2013, during the second, prospective part of the study, the efficacy of treatment according to the international guidelines was evaluated in 487 patients and the results were compared to the data obtained from the patients treated according to the clinical experience of the prescribing physician. The types of organism isolated in 2012/2013 were analyzed as well as their resistance to antimicrobials, the international protocols were subsequently modified according to the state of local resistance and implemented during 2014. In 2014, during the third, prospective part of the study, the efficacy of therapy according to modified international protocols was established in 201 patients, and the results were compared to the ones obtained by therapy according to original international protocols. The efficacy of the treatment was estimated by body temperature measurements and laboratory parameters (leukocytes, C-reactive protein, fibrinogen, erythrocyte sedimentation rate and procalcitonin) on day 1 and day 7 of hospitalization. The scoring system for body temperature and laboratory parameters was designed to compare therapeutic regimes efficiency. For statistical analysis, we used a software package Statistical Package for Social Sciences- SPSS 21. The values of p0.05) was observed in efficiency of treatment options for other studied bacterial infections. In therapy of urinary tract infections, modified international protocols proved to be significantly more efficient than the adopted international protocols (p = 0.025) when the total score of clinical and laboratory parameters was compared. Comparing the total score of clinical and laboratory parameters, both adopted international protocols and modified international protocols proved to be equally efficient (p=0,100) in therapy of bacterial tonsillopharyngitis and skin and soft tissue infections. Conclusion:Comparison of the obtained results made possible to develop the optimal way of treating diseases of bacterial etiology, taking into account recommendations by international guidelines.The results suggest that the monitoring of the local structure of pathogens and their resistance pattern enabled the determination of optimal treatment options for urinary tract infections and skin and soft tissue infections, respecting international recommendations and modifying the international guidelines to match bacterial resistance pattern in our community.