Search

Matematikte sonsuz kavramının ve konstrüktif olmayan yöntemlerin kullanımının doğrulanması gerekmektedir. Bu nedenle bu yöntemlerin tutarsızlıklara yol açmadığını ispatlamalıyız. Bu amaçla matematiksel düşünceyi aksiyom sistemleri içinde formalize eder ve bu sistemlerin tutarlı olduğunu ispatlarız. Ancak tutarlılık ispatında, yalnızca güvenilir yöntemleri kullanmalıyız. David Hilbert bu güvenilir temeli finitist bakış açısı olarak adlandırdı. Aşağıdaki tezde öncelikle konstrüktif olmayan yöntemlerin kullanımının doğrulanması sorunu etrafındaki tartışmaları gözden geçirdim. Daha sonra finitist düşüncenin özelliklerini inceledim. Rekürsif düşünce yönteminin en basit biçimi olan primitif rekürsif aritmetiğin finitist ilkelere dayanan ilk güçlü sistem olduğunu gördüm ve bunun temel özelliklerini gözden geçirdim. Ancak finitist düşüncenin primitif rekürsif aritmetikten daha geniş olup olmadığı doğal bir soru olarak karşımıza çıkar. Daha karmaşık rekürsiyon biçimleri de primitif rekürsiyon gibi efektif olabilir. Literatürdeki bazı argümanları takip ederek bunların finitist olarak görülemeyeceği yargısına vardım. The use of the concept of infinite and of nonconstructive methods in mathematics needs justification. For this reason, we need to prove that these methods do not lead to inconsistencies. In order to achieve that, we formalize mathematical reasoning in axiomatic systems and prove that these systems are consistent. But in the proof of consistency, we should use only the safe methods. David Hilbert introduced the finitist standpoint to characterize this safe ground. In this thesis, I surveyed the problem of justification of non-constructive methods. Then I examined the features of finitist reasoning. I saw that the recursive mode of thought culminating in primitive recursive arithmetic is the first powerful system based on finitist principles and I surveyed its fundamental properties. Whether the finitist reasoning comprises more than primitive recursive arithmetic arises as a natural question. There are more complex forms of recursion and someseem to look as effective as primitive recursion. Following some arguments in the literature, I reached the conclusion that it is not possible to treat them as finitist. 94

Antropomorfizm, hayvanları zihin sahibi varlıklar olarak yorumlama çalışmalarında sıkça karşılaşılan bir eleştiridir. Antropomorfizmin bilim yaparken kaçınılması gereken bir hata olduğuna inanılsa da, aslında antropomorfizm iyi anlaşılmış bir hata olmaktan ziyade eleştiri amacıyla kullanılan bir terimdir. Ortada, antropomorfizm hatasından ziyade, antropomorfizm suçlaması vardır.Bu tezde, antropomorfizm suçlamasının ne anlama geldiği ve geçerli bir eleştiri olup olmadığı incelenmiştir. İlk olarak, antropomorfizm suçlamasında işaret edilen hatanın ne olduğu açıklanmıştır. İkinci olarak, bu suçlamanın alabileceği iki farklı şekle odaklanılmış ve bu suçlamaların arkasında yatan varsayımlar ortaya çıkartılmıştır. Bu varsayımların değerlendirilmesi antropomorfizm suçlamasını temellendiremediklerini göstermektedir. Üçüncü olarak, antropomorfizm suçlaması bilişsel etoloji alanından gerçek bir çalışmaya uygulanmış ve ciddi bir eleştiri olmayı başaramadığı gösterilmiştir. Sonuç olarak, genelde varsayılanın aksine, antropomorfizmin ciddi bir eleştiri olmaktan uzak olduğu ve hayvan zihni çalışmalarındaki ciddi soruları bulandırdığı iddia edilmiştir. Anthropomorphism has been a common criticism of the attempts to interpret nonhuman animals as subjects of psychological attributes. It is held that anthropomorphism is a fallacy which must be avoided to do good science. However, far from being a well defined and properly understood fallacy, anthropomorphism is a term which is used casually as a criticism. There seems to be a charge of anthropomorphism, rather than a fallacy of anthropomorphism.In this thesis, I examine the charge of anthropomorphism in an attempt to understand what it means and whether it is a valid criticism. First, I explicate the nature of the error implicated in the charge of anthropomorphism. Second, I focus on two different forms this charge can take in the context of animal behavior and bring to the fore the presuppositions which ground these charges. A thorough evaluation of these presuppositions shows that they cannot provide a solid foundation for the charge of anthropomorphism. Third, I apply the charge of anthropomorphism to a real study from cognitive ethology as an example and show that it fails to be a serious criticism. I conclude that in the context of animal behavior, anthropomorphism does not refer to a serious fallacy as usually supposed, and that it obscures real questions that arise in the study of nonhuman animal mentality. 68

Bu çalışmada, istavritin (Trachurus trachurus) avcılıktan balık pazarına kadarki mikrobiyal kontaminasyonu çalışılmıştır. Buna ilaveten raf ömrünü tespit etmek amacıyla 4oC depolama koşullarında kalite değişimleri araştırılmıştır. Bu amaçla istavrit Ege Denizi Sığacık körfezinde ticari olarak çalışan demersal trol ağından; ağ tekneye alındığında (A), türler tayfalar tarafından ayrıldıktan sonra (B), ürünün tekneden frigorifik kamyonlara transferinde (C) ve balık pazarından (D) aşamalarından alınmıştır. Bu aşamalardaki istavritin mikrobiyal yükleri (toplam mezofilik, psikrofilik ve koliform bakteri), pH ve duyusal değişimler araştırılmıştır. Örneklemeler gün içersinde yapılan iki operasyonla tekrarlanmıştır. Birinci operasyondan alınan örneklerde tespit edilen A, B, C ve D aşamalarında tespit edilen toplam aerobik bakteri sayısı sırası ile 1,80, 3,45, 3,93, 4,94 log CFU/cm2 ikinci operasyonda ise 1,30, 1,92, 3,06, 426 log CFU/cm2 olarak tespit edilmiştir. 4 oC depolama koşullarında A, B ve C aşamalarında alınan örneklerin raf ömrünün 2 gün uzadığı tespit edilmiştir. In this study, the microbiological contamination of horse mackerel on its way from catching to fish bazaar determined. In addition it was investigated whether there was a quality change during 4 oC storage in order to predict shelf life. For this purpose horse mackerel were taken as follows in two hauls from the commercial demersal trawler in Sığacık Bay of Aegean Sea, (A); when the trawl was lifted up aboard, (B); after the separation by the crews, (C); when the catch was transferred from fishing vessel to the frigorific truck and (D); when it was sold at the fish bazaar. According to these stages the microbiological loads (total mesophilic, psychrotrophic and coliform bacteria), chemical (pH) and sensorial changes were determined. In the first operation the total aerobic bacteria counts of group A, B, C, D were determined as 1.80, 3.45, 3.93, 4.94 log CFU/cm2, while in the second operation these counts were determined as 1.30, 1.92, 3.06, 4.26 log CFU/cm2, respectively. It was found that horse mackerel taken in fish bazaar (D) were not consumable at the third day of storage, However A, B, C samples could not be considered consumable in the fifth day. 58

Bu tez Gigerenzer'ın klasik akılcılık normlarına karşı getirdiği eleştiriler ile klasik akılcılık normlarına alternatif olarak öne sürdüğü ekolojik akılcılık görüşünü incelemektedir. Klasik akılcılıkta normların mantık, olasılık ve karar teorilerince belirlendiği görüşü benimsenmiştir. Ancak, yapılan pek çok araştırma insanların klasik akılcılık normlarına uymadığı belirlemiş ve insanların pek çok bilişsel yanılgılara düştüğü sonucuna varmıştır. Gigerenzer insan akılcılığına yapılan bu yaklaşımı reddetmekte ve de klasik akılcılığın insan aklıyla uyuşmadığını savunmaktadır. Bu tezde ilk olarak Gigerenzer'ın bilişsel yanılgı çalışmalarına ve klasik akılcılığa karşı yaptığı eleştiriler incelenmektedir. Gigerenzer'ın aksine, akılcılık normlarının betimsel olma yükümlülüğü olmadığı ve de mantık, olasılık ve karar teorilerinin akılcılık normları olarak korunması gerektikleri savunulmaktadır. İkinci olarak ise Gigerenzer'ın psikolojik olarak makul olan buluşsalların hem insan aklını betimleme de hem de akılcılık normlarını belirlemede kullanılabileceğini öne süren ekolojik akılcılık görüşü incelenmektedir. Bu tez, akılcılık normlarını belirlemeye uygun olan başarılı buluşsalların psikolojik olarak makul olmadıklarını, psikolojik olarak makul olanların ise başarıları yeterli sürekliliği göstermediği için akılcılık normlarını tayin etmeye elverişli olmayacaklarını öne sürmektedir. Psikolojik olarak makul olan buluşsalların yalnızca insan aklını betimlenmesi yönünde kullanılması gerektiğine, akılcılık normlarını tayin edebilecek yetkinlikteki buluşsallarda ise psikolojik olarak makul olma şartının aranmaması gerektiği sonucuna varmaktadır. This thesis examines Gigerenzer?s criticism of classical rationality and evaluates the adequacy of the ecological rationality view that he offers in its place. Classical rationality assumes that normative standards are determined by formal logic, probability theory, and decision theory. Several studies have demonstrated that people usually fail to conform to the norms of classical rationality and concluded that people are subject to various cognitive biases and fallacies. Gigerenzer rejects this view, claiming that classical rationality is not suitable for the study of human reasoning. First, I analyze Gigerenzer's criticism of the cognitive fallacy studies and the normative benchmarks of classical rationality. I argue that rational norms need not be descriptively correct and that formal logic, probability theory and decision theory should be retained as the normative benchmarks of rationality. Secondly, I discuss Gigerenzer?s ecological rationality view, in which it is assumed that instead of formal logic, probability theory, and decision theory, psychologically plausible heuristics can be used for describing human reasoning and prescribing rational norms. I argue that the heuristics that have been proven to be effective and are suitable for prescription are not psychologically plausible and the ones that are psychologically plausible do not perform well consistently enough to be suitable for prescriptive purposes. I conclude that the study of psychologically plausible heuristics should be confined to the description of human behaviour and that the heuristics that are suitable for prescription need not be psychologically plausible. 87

Zihin ve vücut iletişimi felsefenin ve bilimin uzun zamandan beri süregelen bir sorunudur. Zihin gibi materyal olmayan bir şeyin vücut gibi materyal olan bir şeyde bir yol bulup kendisini ifade etmesi kafa karıştırıcı bir durumdur. Tecrübenin öznesi hem materyal bir vücuda hem de kendisine duyguları, algıları, düşünceleri, vb. sağlayan zihne sahiptir. Kant bu benliğin iki yönünü birbirinden ayırt eder: deneyimsel ve özsel. Deneyimsel benlik bu bahsedilen zihinsel fenomenlerin makamıyken özsel benlik benliğin bilinemeyen kısmıdır. Farklı düşünürlerin vücudun kalp gibi farklı organlarıyla zihni ilişkilendirme çabalarına rağmen, daha sonraları zihnin barındığı organın beyin olması gerektiği düşünülmüştür. İlginçtir ki, Kant'ın deneyimsel benlikle ilgili fikri zihinsel olanın bu şekilde düşünülmesine bir şekilde bağlıdır. Kant'ın Critique of Pure Reason kitabında yer alan zihin teorisinde deneyimsel benliğin maddesine dair hiçbir açık düşünce belirtmemesine rağmen, söz konusu teorisinin bazı özellikleri Kant'ın Anthropology from a Pragmatic Point of View kitabından alınan bazı pasajlarla birlikte Kant'ın teorisinin zihni beyne yerleştirdiğini önerir. Dahası bu durum Kant'ın deneyimsel benlik teorisini fizikselcilikle bağdaştırılabilir kılar.Beyin hakkında yıllardır araştırma ve çalışmalar yapılmaktadır. Nöropsikoloji ve bilişsel bilim gibi yeni çalışma alanları beyni keşfetmek için yeni yollar açmış durumdadır. Biyoloji ve psikoloji gibi alanlar da beynin yapısını, fonksiyonlarını, vb. çalışmaktadırlar. Ben bu tezde bu çalışmalardan beyin görüntüleme ve beyin lezyonlarıyla ilişkili olan bazılarının bulgularından faydalanıyorum. Bunu yapmamın nedeni zihinsel fenomenlerin fiziksel fenomenlerle bağlantılı olduğu düşüncesini güçlendirmek. Bu çalışmalar zihin ve beyin arasındaki ilişkiyi beynin aktivitesinin kaydı ya da bir kişinin bir kafa darbesinden sonraki zihinsel fonksiyonlarındaki değişimin gözlenmesi gibi bilimsel bulgularla vurguluyorlar. Bu çalışmalar deneyimsel benliği açıklamada beyin araştırmalarının gereksinimini göstermek için kullanılmıştır. Ayrıca, Kant'ın pozisyonunun fizikselcilikle bağdaştırılabilmesi bu çalışmaların bulgularıyla da bağdaştırılabilmektedir. Mind and body interaction has been a problem of philosophy and science for years. It is puzzling how the mind, which is something immaterial, finds a way to express itself in the material body. The subject of experience has both a material body and mind, which provides him with feelings, perceptions, thoughts, etc. Kant distinguishes between two aspects of this self: the phenomenal and the noumenal. The phenomenal self is the seat of mental phenomena while the noumenal self is the unknowable aspect of the self. Although different thinkers have speculated that various bodily organs such as the heart might be associated with the mind, it was later thought that the organ where it resided must be the brain. Interestingly, Kant?s account of the phenomenal self has some relationship to such a view of the mental. His account of the mind in the Critique of Pure Reason does not explicitly state anything about the matter of the phenomenal self, yet some aspects of the account in question taken together with some passages from Anthropology from a Pragmatic Point of View suggest that Kant?s account places the mind `within? the brain. Moreover, this situation makes Kant?s account of the phenomenal self compatible with physicalism.The brain has been the subject of a great deal of research. New fields of study such as neuropsychology and cognitive science have opened a way of exploring the brain. Other fields of study such as biology and psychology also have studied the structure, functions, etc. of the brain. In this thesis I make use of the findings of some of those studies related to brain imaging and brain lesions. The reason why I use those studies is to strengthen the idea that mental phenomena are linked with physical ones. They emphasize the relationship between the mind and the brain by scientific findings such as recording brain activity or observing changes in one?s mental functioning after a lesion in the brain. Those studies are used to show the need of investigating the brain to explain the phenomenal self. Moreover, Kant?s position as compatible with physicalism is also compatible with the findings of those studies. 67

ÖZET Hintikka'nın Kant'm Kuramındaki Görüleri Yeniden İnşası ve Matematiksel Düşünmede Ecthesis Kavramının Yeri Üzerine Bir İnceleme Eylem Özaltun Bu tez Kant'm matematik felsefesinin yankı uyandıran bir yorumunu eleştir mek amacındadır. Bu yoruma göre Kant'm matematik felsefesinde saf görülerin rolü esas olarak mantıksaldır, daha açık ifade edersek, saf görülerin rolü mate matiksel ispatlardaki çıkarımsal boşlukları doldurmaktır. Bu tez Hintikka'nın Kant'm matematik felsefesini yeniden inşasını, özellikle, görü ve ecthesis kavram larını, sırasıyla bireysel değişmezler ve tikel özelleme araçlarıyla yeniden inşasını irdelemektedir. Hintikka'nın yeniden inşası ancak türetim, görü ve inşa kavram ları belirli fakat Kant 'tan farklı bir biçimde tanımlandığında anlamlı olmak tadır. Görüleri tekil temsillere indirgeyerek, Hintikka kavramların inşasım bir ispatın herhangi bir basamağında yeni bir tekil terimin kullanımına, kendi sis temlerinde tikel özelleme mekanizmasının kullanılmasına indirgemektedir. Bu indirgeme, Kant 'a göre matematiksel düşünme yönteminin sentetikliğinin, yani saf görülerin kullanımının, sanki tikel özelleme mekanizmasına karşılık geliyor muş gibi görünmesine neden olmaktadır. Tikel özelleme sadece matematikte değil genel olarak niceleme mantığında kullanıldığı için, Hintikka tüm niceleme mantığının, temelsizce Kant'a ithaf ettiği bir anlamda, sentetik olduğu sonu cuna varmaktadır. Bu tezde Hintikka'nın bu yorumunun Kant'm matematiğe ilişkin görüşlerinin ve ecthesis kavramının yeniden inşasındaki başarısı sorgulan makta ve sonuç itibariyle tekil terimlerin Kant'm kuramındaki saf görülerin yerine geçemiyeceği ve matematiksel ve matıksal ecthesis kavramlarının Kant için özdeş olamıyacağı savunulmaktadır. Buna ek olarak saf görülerin, Kant'm matematik felsefesinde dolayımsızlılıkları yani iradi akıl faaliyetlerinden bağımsız olarak tesis olmaları sayesinde oynadıkları ayırdedici epistemolojik rolü göstererek, Kant'm vikuramındaki görülerin modern mantık içinde yeniden inşasının mümkün olmadığı savunulmaktadır. vıı ABSTRACT On Hintikka's Reconstruction of Kantian Intuitions and Ecthesis in Mathematical Reasoning by Eylem Ozaltun This thesis attempts to argue against an influential interpretation of Kant's philosophy of mathematics, according to which the role of pure intuition is pri marily logical, namely, filling the deductive gaps in mathematical arguments. It focuses on Hintikka's reconstruction of Kant's philosophy of mathematics, in par ticular, on his reconstruction of the notions of intuition and ecthesis in terms of individual constant and existential instantiation, respectively. This reconstruc tion makes sense only if we understand the notions of deduction, intuition, and construction with the specific, but unKantian, meanings that are attached to them by Hintikka. By reducing intuitions to singular representations, Hintikka reduces the construction of concepts to the introduction of singular terms, which, in his system, is achieved simply via existential instantiation. This reduction makes it appear that the syntheticity of the mathematical method of reasoning for Kant, that is, the use of intuitions, is provided by the apparatus of existen tial instantiation. Since existential instantiation is not used only in mathematics but more generally in quantificational logic, Hintikka concludes that all quantifi- cational logic must be synthetic in a sense allegedly akin to that of Kant. In this thesis I will question the adequacy of this account in reconstructing Kant's IVviews of mathematics and the notion of ecthesis in mathematics and in logic. I will argue that Kantian intuitions cannot be replaced by singular terms, and that logical and mathematical ecthesis cannot be identical for Kant. Finally, by showing the distinctive epistemological role of intuitions in Kant's philosophy of mathematics, which is due to the immediacy of intuitions, I will argue for the impossibility of any reconstruction of Kantian intuitions in modern logic 26