Search

Steeds meer melkveehouders omarmen kruidenrijk grasland. De opbrengsten van het land en de melkgiften in de stal zijn vaak goed. Het management lijkt wat ingewikkelder. Zeker als het om bemesting en onkruidbestrijding gaat.

Druppelirrigatie en fertigatie nemen een hoge vlucht in de akkerbouw. In de melkveehouderij zijn de resultaten in mais positief. De inzet in grasland staat in de kinderschoenen. 'De potentie is er', concludeert teeltspecialist Kees de Groot.

Steeds meer boeren nemen kruidenrijk grasland op in hun bouwplan of denken hierover na. De grootste uitdaging is het managen en behouden van de verschillende soorten. Kruiden en vlinderbloemigen hebben andere zorg nodig dan gras.

Het verbeteren van de kwaliteit van kruiden- en faunarijk grasland (N12.02) is maatwerk. Sommige percelen hebben een gunstige uitgangssituatie. Voor beheerders is het nuttig deze situatie te herkennen, zodat middelen gericht worden ingezet op percelen met een grotere natuurkwaliteit. In gebieden helpt dit bij prioritering en differentiatie in beheer en het verbeteren van de biodiversiteit. Deze handreiking gaat over het inschatten van de natuurpotentie van percelen en het differentiatie van het beheer van kruiden- en faunarijke graslanden op gebiedsniveau.

Het beoordelen van de veldsituatie een belangrijke tussenstap om te komen tot het juiste (herstel)beheer van flora- en faunarijk grasland. De beoordeling kan op verschillende manieren: door de bodemomstandigheden, gewasopbrengst of vegetatie in kaart te brengen. Het beste is om een combinatie van methodes in te zetten. Deze handreiking gaat over het beoordelen van de veldsituatie op basis van grasproductie, bodemchemie, een profielkuil en de aanwezige vegetatie

Melkveehouders kunnen ridderzuring in grasland aanpakken met spotspraying. Allgäu ontwikkelde voor de plaatsgerichte bestrijding een spuit die middel en kosten bespaart. Vanaf 25 euro per hectare is 5 tot 7 hectare per uur te spuiten. Loonbedrijf J.P. van Toor uit Waardhuizen rijdt met de eerste machine in Nederland.

Na het meten en beoordelen van de veldsituatie is de volgende stap om de juiste (herstel)beheermaatregelen te kiezen. Hiervoor is een tabel ontwikkeld. Voor ieder knelpunt zijn beheeropties weergegeven die de ontwikkeling van kruiden- en faunarijk grasland bevorderen. Uiteraard moeten knelpunten in samenhang worden bekeken. Wanneer in de beoordeling geen knelpunten worden gesignaleerd, dan is geen herstelbeheer nodig. Deze handreiking bevat een adviezen ter bevordering van de kruidendiversiteit bij verschillende knelpunten.

Bodemverdichting in grasland wordt met name veroorzaakt door de berijding met zware landbouwmachines onder veelal te natte omstandigheden. Beweiding veroorzaakt relatief weinig bodemverdichting en heeft vooral gevolgen voor de kwaliteit van de zode. Bodemverdichting leidt tot 5 tot 30 % lagere grasopbrengst en tot versnelde achteruitgang van de botanische kwaliteit van de zode. De belangrijkste maatregel om bodemverdichting te voorkomen is het beperken van het gewicht van de machines. Daarnaast is belangrijk een lage bandenspanning te gebruiken en niet onder natte omstandigheden te bereiden. Tenslotte zijn vaste rijpaden, sleepslangbemesting en lichtere autonome machines ontwikkelingen die bodemverdichting verder kunnen beperken. Een eenmaal verdichte bodem kan het beste worden hersteld door het gebruik van diepwortelende gewassen al dan niet in combinatie met woelen. Mechanische methoden als diepspitten en diepwoelen worden afgeraden omdat er een gevaar is voor permanent structuurbederf en versnelde herverdichting. Dit project is gefinancierd door Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Zie voor meer info het dossier over bodemverdichting van Groen Kennisnet. De presentatie mag gebruikt worden voor voorlichtings- en onderwijsdoeleinden.

Wie nu over de dijk van Culemborg langs de Lek oostwaarts rijdt, ziet grasland zo ver het oog reikt. Over tien jaar is het uitzicht vanaf dit punt heel anders. Een slingerende nevengeul, riviermoeras, ruigtes en zachthoutooibos bepalen dan het beeld; robuuste en gevarieerde riviernatuur. Hiervoor wordt zo’n 460.000 kuub klei afgegraven, dat per schip naar baksteenfabrieken gaat.

Acht jaar is Agnes van den Pol nu lector Grasland en beweiding. In die tijd is het kennisniveau van studenten over beweiding flink toegenomen, constateert ze. ‘Ik moet nu niet aankomen met de stof die ik acht jaar geleden behandelde.’ Veel kennis haalt ze uit Europees onderzoek.

Het verdwijnen van de derogatie betekent voor veel melkveehouders een kleinere beschikbaarheid van dierlijke mest. De derogatie wordt afgebouwd tot de deze stopt in 2026. Wim Bussink van de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen adviseert de mest vooral in het voorjaar toe te dienen. Weten wat je doet en secuur werken is zijn devies.

Een grasland aan de Gulp bovenstrooms van Slenaken, werd door prikkeldraden van het riviertje afgesneden. Onlangs is het van deze onnatuurlijke afscheiding bevrijd. Wat tevoorschijn kwam, is een beeldschoon beekdal gevormd door gronden van ARK, Staatsbosbeheer en Waterschap Limburg.

Witte klaver is de motor van het biologische melkveebedrijf op minerale gronden. Als klaver uit het grasland verdwijnt wordt er vaak geploegd en opnieuw ingezaaid. Voor de bodem is dit ongewenst. De Studiegroep Zuid onderzocht hoe de levensduur van witte klaver kan worden verlengd.

Elk jaar worden de zomers langer, droger en warmer waardoor je meer open plekken in gras- en weidelandschap krijgt. Die geven op hun beurt kansen aan pioniersonkruiden zoals muur en boterbloem om snel terrein te winnen. Daarnaast kiezen veel telers om een behandeling van grasland uit te stellen tot het voorjaar, wat vaak leidt tot een divers onkruidtapijt. Ook dit jaar is dit het geval. Veel regen en zachte temperaturen gaven diverse flora veel kansen tot ontwikkeling van een sterk en gezond bladapparaat. Hoog tijd dus om hieraan de nodige aandacht te schenken.

De Waterwijzer Landbouw (WWL) is een recent ontwikkeld instrumentarium waarmee de gevolgen van veranderingen in het grondwaterstandsverloop op de verandering in droogte- en natschade en daarmee op de veranderingen in landbouwkundige opbrengsten kunnen worden gekwantificeerd. Een onderdeel van het instrumentarium, de WWL-tabel, wordt gepropageerd als vervanger van de HELP-tabel. Afgelopen jaar heeft Wetenschappelijke Adviescommissie NWM/NHI geadviseerd om de HELP-tabel niet meer toe te passen. Volgens de auteurs is dit voorbarig. De met de WWL-tabel bepaalde droogte- en natschades staan namelijk nog ter discussie. Door alle partijen wordt validatie noodzakelijk geacht. Dit artikel beschrijft de resultaten van een validatie van zowel de HELP-tabel als de WWL-tabel, uitgevoerd met in de praktijk waargenomen opbrengsten van grasland op melkveebedrijven. Met als input de GHG en GLG berekend met zowel het Landelijk Hydrologisch Model (LHM) als het grondwaterspiegeldieptemodel (GWD).

In de annotatie wordt ingegaan op het hanteren van een andere toestandsdatum in verband met de wijziging van het bestemmingsplan. Ook wordt ingegaan op de toepassing van de cultuurgronduitzondering ingeval van het houden van paarden.

Om de gewassen van voldoende voedingsstoffen te voorzien, de beschikbare mest zo goed mogelijk over de gewassen en de percelen te verdelen en te voldoen aan de wettelijke gebruiksnormen is het nodig een bemestingsplan op te stellen. Naast de bemestingsadviezen van de verschillende gewassen (hoofdstuk 2 t/m 6) zijn hiervoor ook de resultaten van grond- en mestonderzoek nodig, de werking van dierlijke mest en de nalevering van gewasresten (paragraaf 1.2.2, 1.3.2 en 1.3.3).

Rob Geerts - Kruidenrijk grasland deel 4 – Kruidenrijk grasland in het veld, is onderdeel van vier video’s over kruidenrijk grasland.

Hoe kun je de verschillende maatregelen en doelen binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) inpassen in je bedrijfsvoering, zodat het ook nog wat oplevert? Edith Finke, adviseur Mest & Mineralen bij DLV Advies, gaat in gesprek met Cock Verweij. In 2020 zaaide hij verschillende soorten kruiden in, waaronder cichorei, rode- en witte klaver, smalle weegbree, duizendblad en wilde peen. Nu, 3 jaar later, bekijken we de resultaten. Kan het goed in de praktijk worden toegepast en levert het ook daadwerkelijk voordeel op?

Glyfosaat is een toegestaan onkruidbestrijdingsmiddel maar rond dit middel bestaat maatschappelijke en politieke onrust. Als agrarisch ondernemer wil je laten zien dat je zorgvuldig omgaat met glyfosaat. Daarom zoeken we naar haalbare en betaalbare alternatieven. Boeren, adviseurs en experts stelden onderstaand stroomschema op om in de praktijk aan de slag te gaan met de IPM strategie. Deze strategie focust op het verminderen van glyfosaatgebruik door met name preventie, monitoring en niet-chemische methoden. Met de factsheets kunnen wij vooraf een analyse maken en een weloverwogen keuze rond graslandvernieuwing.

Bij de Dairy Campus is op donderdagmiddag 7 september een velddemo georganiseerd voor boeren, waarin demonstraties werden gegeven van onder andere precisiebemesting en verschillende doorzaaitechnieken. Aan de hand van deze velddemo’s kunnen agrariërs hun kennis verbreden wat betreft de mogelijkheden van verschillende landbouwmachines.

Maaien en het maaisel afvoeren oftewel oogsten, dat is de wijze waarop veel kruiden- en faunarijke graslanden worden beheerd. Het maaimoment, de maaifrequentie en de maaihoogte zijn van belang tijdens de omvorming van soortenarme graslanden naar kruiden- en faunarijke graslanden met een grote kruidendiversiteit. Deze handreiking beschrijft hoe en waarom een vroege maaidatum of hogere maaifrequentie de ontwikkeling van de kruidendiversiteit kan verbeteren.

Om een soortenrijke vegetatie te ontwikkelen vanuit een nutriëntrijke situatie is het eerst nodig om de overdaad aan nutriënten kwijt te raken via verschraling of uitmijning. Na de verschralingsfase is bemesting een sturingsfactor om de bodemkwaliteit te verbeteren, het bodemleven te voeden en een goede balans in nutriënten te bereiken. Bemesting kan via beweiding of door het aanbrengen van ruige stalmest. In sommige situaties is bekalken of kalibemesting gewenst. Deze handleiding gaat over bemesting en hoe ruige stalmest, natuurcompost, bekalken en kali-bemesting kan helpen bij het verkrijgen van de juiste bodemomstandigheden.

Met het klimaat verandert ook het groeiseizoen voor gras. Tijdens steeds hetere zomers liggen verdroging en verbranding op de loer. In een herfst met hogere temperaturen is juist een extra snede mogelijk. ‘Als de koeien op stal staan, kun je die laatste snede het beste vers voeren’, adviseert onderzoeker Bert Philipsen van Wageningen University & Research (WUR).

Kieviten hebben in Nederland een tekort aan geschikt leefgebied voor hun opgroeiende kuikens. Hierdoor worden er te weinig kuikens groot en neemt het aantal Kieviten in Nederland af. Dit blijkt uit onderzoek dat OBN natuurkennis liet uitvoeren door Sovon Vogelonderzoek Nederland, Altenburg & Wymenga en Wageningen Environmental Research.

Begrazing zorgt voor het openhouden van de vegetatie en voor bemesting, waardoor grassen en kruiden weer ruimte en voedingsstoffen krijgen om te groeien. Afhankelijk van de diersoort, de graasdruk en het type beweiding, ontstaan er veel of weinig open plekken en is er veel of weinig bemesting op een perceel. Deze handreiking gaat in op beweiding en het effect op kruidenrijke graslanden.

Heischrale graslanden in het Limburgse Heuvelland zijn bijzonder soortenrijk en hebben specifieke kenmerken. Helaas staan deze graslanden al decennialang onder druk. Vaak doordat ze een te hoge stikstofdepositie ontvangen, een klein oppervlak hebben en geïsoleerd in het landschap liggen. Hierdoor blijft de biodiversiteit, ondanks grote beheerinspanningen, achteruit gaan. Dat geldt ook voor heischrale graslanden elders in Nederland en zelfs in heel Europa. Het is daarom extra belangrijk deze te behouden en te versterken door hun oppervlak te vergroten en ze te verbinden. In deze studie is onderzocht waar kansen liggen voor uitbreiding van heischrale graslanden in het Heuvelland.

Kruiden- en faunarijke graslanden vormen een natuurtype binnen het Subsidiestelsel Natuur en Landschap. Vaak zijn dit geen bijzonder soortenrijke graslanden, maar soms wel! In Noord-Brabant heeft de veldparelmoervlinder zich er gevestigd en worden beheer en monitoring gekoppeld om te leren hoe het beheer op deze ernstig bedreigde vlinder én andere graslandsoorten kan worden afgestemd.

Ganzen zijn in Utrecht de grootste diersoortengroep die schade aan landbouwgewassen veroorzaakt. Ondanks de huidige inspanningen neemt de schade nog altijd toe, daarom was de provincie Utrecht op zoek naar nieuwe, niet-dodelijke middelen en methoden, om ganzen op regionaal niveau effectiever te verjagen. Met deze praktijkproef sluit CLM aan bij de wens van Provincie Utrecht om alternatieve weringsmethoden te onderzoeken. Voor de praktijkproef werd op regionale schaal ganzen geweerd met behulp van drones, waarbij is gezocht naar draagvlak in het gebied, om zo tot een gezamenlijke aanpak te komen. Doel van de praktijkproef was om inzicht krijgen in de effectiviteit, neven- effecten, benodigd draagvlak en kosten van de inzet van drones voor verjaging van schadeveroorzakende ganzen.

Een trager verteerbare kuil met lagere voederwaardecijfers. Dat zien melkveehouders op de ruwvoeranalyse van hun kruidenrijke graskuil. Maar het voer is daarom niet minder goed. Het hogere ruwe-asgehalte, de afwijkende NIR-resultaten en het gebrek aan kruidenonderzoek vragen een ander kijk op deze cijfers.

Durch die menschliche Sesshaftwerdung und die daraus resultierende Landnutzung wurden unterhalb der Baumgrenze neue Lebensräume geschaffen. Dadurch erreichte die Artenzahl ihren Peak um 1900. Durch eine weitere Intensivierung der Landwirtschaft, Nutzungsaufgabe von naturnahen Flächen oder Raumbedarf für Siedlungsfläche wurden wertvolle, strukturreiche Lebensräume entfernt und Pflanzen- und Tierarten sind aufgrund von Lebensraumverlust in ihrer Existenz bedroht. Um diesem Trend lokal entgegenzuwirken, soll ein bisher intensiv bewirtschafteter, fünfeinhalb Hektaren grosser, nördlich ausgerichteter Projektperimeter in Malters LU ökologisch aufgewertet und naturnah folgebewirtschaftet werden. Dieser weist aufgrund der intensiven Bewirtschaftung ein hohes Aufwertungspotential auf. In einer Umgebungsanalyse konnten Informationen bezüglich Standorteigenschaften (Boden, Neigung, Erosion), historische Nutzung und Einbettung der Fläche in der Landschaft in Erfahrung gebracht werden. Die Leitarten Mauswiesel (Mustela nivalis) und Zauneidechse (Lacerta agilis) wurden durch einen Vergleich der vorhandenen und potenziell möglichen Fauna und Flora definiert. Mit eine Literaturrecherche wurden die Habitatansprüche und mögliche Fördermassnahmen für beide Leitarten recherchiert. Durch eine GIS-basierte Lebensraumanalyse der Zauneidechse wurde geprüft, ob die Voraussetzungen für deren Förderung gegeben sind. Die Parameter wurden für aktuelle Zauneidechsenfundorte, Zufallspunkte im Analyseperimeter sowie Zufallspunkte im Projektperimeter berechnet und grafisch ausgewertet. Die Analyse ergab, dass sich Zauneidechsen selten im Wald aufhielten, aber Strukturen wie Waldrand oder Hecken bevorzugt besiedelten. Heckenelemente mussten im Projektperimeter ergänzt werden. Zudem befanden sich 75 % der Zauneidechsenfundorte innerhalb einer Distanz von 300 m zu Fliessgewässern oder Gebäuden. Sie besiedelten Habitate, welche in den Monaten April und Mai im Median eine Sonnenstundendauer von 279.9 k, When humans became settled, land use created new habitats below the tree line. Thus, the peak of the number of species was reached in 1900. Through further intensification of agriculture, giving up the use of semi-natural areas or space requirements for settlement areas, valuable, structurally rich habitats were removed. As a result, plant and animal species are threatened in their existence due to habitat loss. To counteract this trend locally, a five-and-a-half hectare north-facing project perimeter in Malters LU shall be ecologically upgraded and cultivated in a near-natural way. This area has a high potential for improvement because it has been intensively farmed up till now. In an environmental analysis, information was collected for onsite characteristics (soil, slope, erosion), the historical use and integration of the area into the landscape. The leading species mouse weasel (Mustela nivalis) and sand lizard (Lacerta agilis) were defined by comparing the existing and potential fauna and flora. A literature review was used to research habitat requirements and potential support measures for both leading species. A GIS-based habitat analysis was carried out for the sand lizard. This was used to determine if the area was suitable for support. Parameters were calculated and graphically evaluated for current sand lizard sites, random points in the analysis perimeter, and random points in the project perimeter. The analysis revealed that sand lizards rarely resided in the forest but preferred to colonize structures such as forest edges or hedges. Hedge elements had to be added in the project perimeter. 75 % of the sand lizards were found within a distance of 300 m from watercourses or buildings. They colonized habitats that had a median sun hour duration of 279.9 k in April and May, and the project perimeter was in the lower range of sites with a median of 257.5 k. A conceptual design for the project perimeter was developed from a combination of upgraded and expand

Met doorzaaien van blijvend grasland kan herinzaai mogelijk worden vermeden. Vanaf de zomer van 2016 tot het voorjaar van 2021 is veldonderzoek uitgevoerd om vast te stellen welke effecten doorzaai met Engels raaigras (Lolium perenne L.) heeft op de botanische samenstelling, opbrengst, en voederwaarde van blijvend grasland met een voldoende dichte zode. De hypothese was dat doorzaai het aandeel Engels raaigras zou verhogen op percelen met een laag aandeel en zou handhaven op percelen met een hoog aandeel. Het onderzoek werd uitgevoerd op twee percelen met een ‘slechte’ botanische samenstelling, twee percelen met een ‘matige’ samenstelling, en een perceel met een ‘goede’ samenstelling. Het matig gewaardeerde ruw beemdgras (Poa trivialis L.) was na Engels raaigras de meest dominante grassoort. Voorafgaande aan het doorzaaien werd de zode behandeld om ongewenste soorten te verwijderen en de openheid te vergroten. Voorbehandelingen waren combinaties van kort afmaaien (2 cm), wiedeggen, en chemische bestrijding van ruw beemdgras. De behandelingen werden uitgevoerd in alleen het najaar van 2016, in het najaar van 2016 en 2017, en in het najaar van 2016, 2017, 2018, en 2019. De botanische samenstelling en grasopbrengst werden de eerste drie jaar op alle percelen gemeten en in 2020 op alleen twee percelen, met aanvullend ook bepaling van de voederwaarde. De resultaten laten zien dat na doorzaaien het vochtgehalte in de toplaag van de grond doorslaggevend is voor het aantal kiemplanten: in 2016 bleken de omstandigheden te droog en in 2017 te nat voor een geslaagde doorzaai. Doorzaai in 2016, 2017, 2018, of 2019 gaf respectievelijk gemiddeld 28, 30, 84, en 418 kiemplanten Engels raaigras per m2. Het grote aantal kiemplanten in 2019 leek vooral het gevolg van het extra rollen van de doorgezaaide veldjes, waardoor de zaaisneden volledig sloten en de vochtvoorziening van de zaden maximaal was. Doorzaai in 2016 of 2017 had geen effect op het aandeel Engels raaigras in de volgende

Tijdens de BoerenNatuurweek 2022 zijn drie veldbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijenkomst ging over kruidenrijk grasland. Op een veldlocatie waar 2 varianten van kruidenrijk grasland (natuurlijk inheems en productief kruidenhoudend) naast elkaar liggen, geven deskundigen (wim schippers, de schrijver van dé veldgids Ontwikkelen van kruidenrijk grasland, Geerts, Rob, Wageningen University & Research en VALA en Pedro Janssen, Louis Bolk Instituut) uitleg over de functies van beide typen grasland en gaan in op aanleg, beheer, biodiversteit, opbrengst en voederwaarde en inpasbasbaarheid in de bedrijfsvoering. Melkveehouder Henry Steverink deelt met de aanwezigen zijn ervaring met kruidenrijk grasland.

Kruidenrijk grasland is een rode draad in het werkzame leven van Wim Schippers. De praktische gids ‘Ontwikkelen van kruidenrijk grasland’ beleeft eind dit jaar alweer de zevende druk sinds de eerste uitgave, nu zo’n 25 jaar geleden (www.aardewerkadvies.nl). De aandacht voor kruidenrijk grasland neemt de laatste jaren zeer sterk toe. In de toekomst zal dit type grasland weer een belangrijk onderdeel zijn van een scala aan graslandtypen op onze boerderijen.

Kruidenrijk grasland is een rode draad in het werkzame leven van Wim Schippers. De praktische gids ‘Ontwikkelen van kruidenrijk grasland’ beleeft eind dit jaar alweer de zevende druk sinds de eerste uitgave, nu zo’n 25 jaar geleden (www.aardewerkadvies.nl). De aandacht voor kruidenrijk grasland neemt de laatste jaren zeer sterk toe. In de toekomst zal dit type grasland weer een belangrijk onderdeel zijn van een scala aan graslandtypen op onze boerderijen.

Kruidenrijk grasland is een rode draad in het werkzame leven van Wim Schippers. De praktische gids ‘Ontwikkelen van kruidenrijk grasland’ beleeft eind dit jaar alweer de zevende druk sinds de eerste uitgave, nu zo’n 25 jaar geleden (www.aardewerkadvies.nl). De aandacht voor kruidenrijk grasland neemt de laatste jaren zeer sterk toe. In de toekomst zal dit type grasland weer een belangrijk onderdeel zijn van een scala aan graslandtypen op onze boerderijen.

Hoewel de heischrale graslanden van het Limburgse Heuvelland Europese bescherming genieten, is deze soortenrijke vegetatie landelijk zeer sterk in oppervlakte en kwaliteit achteruit gegaan. Dit bijzondere en soortenrijke habitattype biedt onderdak aan tal van kenmerkende planten en diersoorten, dus uitbreiding is broodnodig. In het OBN-onderzoek ‘Kansen voor heischraal grasland in het Heuvelland’ is gezocht naar geschikte gebieden voor de uitbreiding van het areaal heischraal grasland. Het goede nieuws is dat er verschillende kansrijke locaties zijn gevonden. Ook de proeven met het afgraven van de fosfaatrijke bodem en het inzaaien van specifieke zaadmengsels geven een hoopvol beeld. In de toekomst moet blijken of het nieuwontwikkelde soortenrijke grasland zich duurzaam zal handhaven.

Kruidenrijk grasland is een landschapstype met grasland met meer dan 15 tot wel 40 verschillende plantensoorten verspreid over het hele perceel. Extensief kruidenrijk grasland wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van bodemleven, insecten en weidevogels, heeft een open diverse structuur, is kleurrijk, en wordt jaarrond beheert met een rustperiode in het voorjaar. Deze extensieve graslanden worden minder bemest dan gangbare percelen met Engels raaigras. In het voorjaar en vaak in de zomer krijgen de diverse plantensoorten de gelegenheid om tot bloei te komen en zaden te vormen. Naast deze extensieve kruidenrijke graslanden kiezen boeren ook voor productief kruidenrijke grasland. Deze factsheet behandelt deze verschillende typen kruidenrijk grasland, de redenen om te kiezen voor kruidenrijk grasland en hoe het beheer ervan werkt.

Heischraal grasland is een prioritair habitattype, waarvoor een doelstelling voor uitbreiding en kwaliteitsverbetering is geformuleerd. Het komt voor bij een lage voedselrijkdom en een intermediaire buffering. In Nederland staan heischrale graslanden daarom sterk onder druk door verzuring, vermesting en versnippering. Met name de laatste factor heeft ervoor gezorgd dat populaties van veel karakteristieke soorten klein en geïsoleerd zijn, wat hun levensvatbaarheid heeft aangetast. Het doel van dit onderzoek is om (a) de maatregelen te evalueren die genomen zijn om de abiotiek van voormalige landbouwpercelen die heringericht worden met het doel heischraal grasland te realiseren, en (b) een herintroductieplan op te stellen voor deze percelen, waarbij in een tweede fase van het project herintroductiemaatregelen worden gevolgd., Species-rich Nardus grasslands (H6230) are a priority habitat type, for which objectives for expansion and quality improvement have been formulated. Nardus grasslands occur at low nutrient richness and intermediate soil buffering. In the Netherlands, therefore, Nardus grasslands are under great pressure from acidification, eutrophication and fragmentation. The aim of this study is to (a) evaluate the measures taken to improve the abiotic conditions of former agricultural plots that are being redeveloped with the aim of creating Nardus grassland, and (b) draw up a reintroduction plan for these plots. Reintroduction measures are being followed in a second phase of the project.

Klima, Grasland, Landwirtschaft – Risiken und Potentiale

Bloem- en kruidenrijk grasland.

In deze presentatie wordt een stukje over historie verteld. Verder wordt er dieper in gegaan op het Kruidenrijk grasland, de waarden van het kruidenrijk en de economie.

Bioboerderij Veld en Beek in Heelsum levert rechtstreeks aan de consument. Voor die bedrijfsvoering is de pacht van 30 hectare uiterwaarden essentieel. Maar in de natuurbeheerplannen van provincie Gelderland staat schraal grasland gepland.